Chuyên Đề Phương Pháp Phân Tích Các Hình Thức Pháp Luật Khác Tập Quán Pháp, Tiền Lệ Pháp, Tôn Giáo Pháp

MÔN HỌC
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC LUẬT
Chuyên đề 5
PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH
CÁC HÌNH THỨC PHÁP LUẬT KHÁC:
TẬP QUÁN PHÁP,
TIỀN LỆ PHÁP, TÔN GIÁO PHÁP
NHÓM BÁO CÁO - NHÓM 5B:

1. Võ Hoàng Cung, MSHV: 3413005
2. Ngô Thiện Lương, MSHV: 3413016
3. Cao Thanh Thùy, MSHV: 3413031
4. Trần Thị Thanh Tuyền, MSHV: 3413038

1


PHƯƠNG PHÁP
PHÂN TÍCH
CÁC HÌNH THỨC
PHÁP LUẬT

TẬP QUÁN PHÁP

TIỀN LỆ PHÁP

TÔN GIÁO PHÁP

2

1. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TẬP QUÁN PHÁP

TẬP QUÁN PHÁP

Đặc điểm và điều kiện áp dụng

Các phương pháp phân tích

Phương pháp phân tích
lịch sử

Phương pháp
tập hợp, chọn lọc

3


ĐẶC ĐIỂM VÀ ĐIỀU KIỆN ÁP DỤNG

• Đặc điểm:
- Pháp luật không thành văn.
- Được Nhà nước công nhận

4


ĐẶC ĐIỂM VÀ ĐIỀU KIỆN ÁP DỤNG
Việt nam
- Không có VB QPPL
điều chỉnh.

- Tập quán tiến bộ,
phù hợp.
- Áp dụng trong các
ngành Luật tư (Dân
sự, HN&GĐ, Thương
mại).

Anh
- Tập quán không
được bất hợp lý
- Phải chắc chắn
- Đã tồn tại từ xa xưa

5


ƯU, NHƯỢC ĐIỂM
• Ưu điểm:
- Là nguồn thứ yếu bổ sung cho Pháp luật.
- Có tính ổn định lâu dài.
- Được thực hiện một cách tự nguyện.

6


ƯU, NHƯỢC ĐIỂM
• Nhược điểm:
- Cục bộ, địa phương
Rất khó thay
đổi, điều chỉnh.

- Lưu truyền bằng miệng
áp dụng tùy
tiện, không thống nhất.
- Chỉ tác động đối với một cộng đồng dân
cư nhất định.
7


CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH
• Phương pháp phân tích lịch sử:
- Dựa vào thói quen:
VD: Họ, hụi, biêu, phường (Điều 479 BLDS
năm 2005)
- Dựa vào tính xã hội:
VD: Điều 35 Luật HN&GĐ năm 2000
Tục tảo hôn, cướp vợ, hôn nhân cận
huyết
8


CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH
• Phương pháp phân tích chọn lọc, tập
hợp:
VD: Danh mục phong tục tập quán lạc hậu
về HN&GĐ bị nghiêm cấm áp dụng
Incoterms

9

2. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TIỀN LỆ PHÁP

TIỀN LỆ PHÁP

Đặc điểm và thực trạng
áp dụng

Biện luận dựa vào nguyên
tắc áp dụng tương tự PL

Các phương pháp phân tích

Phương pháp
suy lý mạnh

Phương pháp
Phân tích phát triển

10


ĐẶC ĐIỂM VÀ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG

• Đặc điểm:
- Nhà nước thừa nhận kết quả xét xử.
- Được xem xét áp dụng cho các vụ việc
sau khi có tình tiết tương tự.
- Có tính ổn định
- Đáp ứng nhu cầu áp dụng pháp luật thực
tế

11


ĐẶC ĐIỂM VÀ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG
• Thực trạng áp dụng:
- Trên thế giới:
+ Các Nhà nước chủ nô, phong kiến.
+ Hình thức chính thống trong hệ thống
pháp luật Anh-Mỹ.

12


ĐẶC ĐIỂM VÀ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG
- Ở Việt Nam:
+ Chưa được xem là hình thức chính
thống trong hệ thống PL Việt Nam.
+ Các nghị quyết hướng dẫn xét xử
+ Các quyết định giám đốc thẩm

13


ĐẶC ĐIỂM VÀ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG
• Định hướng của Việt Nam
- Quyết định số 74/QĐ-TANDTC của TAND
tối cao ngày 31/10/2012 về việc phê duyệt đề
án phát triển án lệ của Tòa án nhân dân tối
cao.
- Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992.

14


ĐẶC ĐIỂM VÀ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG
• Ưu, nhược điểm:
- Ưu điểm:
+ Có khả năng bao phủ những quan hệ
xã hội cần điều chỉnh.
+ Góp phần làm giảm kẻ hỡ của PL.
+ Dự đoán được kết quả của vụ việc.

15


ĐẶC ĐIỂM VÀ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG
- Nhược điểm:
+ Cứng nhắc trong quá trình áp dụng.
+ Sự lạm quyền của các chủ thể thi hành
pháp luật.

16


CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH
• Nguyên tắc áp dụng pháp luật tương tự.
VD: Vụ George Gould và Ronald Taylor bị
kết án năm 1995 về tội giết người.

17

CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH
• Phương pháp suy lý mạnh.
VD: Ví dụ về một vụ án xảy ra ở Anh 1933,
liên quan đến cô Elizabeth Manley.

18


CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH
• Phương pháp phân tích phát triển.
VD: Các tuyển tập quyết định giám đốc
thẩm của Hội đồng Thẩm phán

19


3. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TÔN GIÁO PHÁP

• Tôn giáo pháp được hình thành khi:
+ Quốc gia lấy Tôn giáo đó làm Quốc đạo.
+ Quốc gia lấy các quy định trong Kinh
thánh làm Luật.

20


CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TÔN GIÁO PHÁP

Các phương pháp phân tích
Tôn giáo pháp

Phương pháp
phân tích
Câu chữ
hoặc chú giải

Phương pháp Phương pháp Khi mâu thuẫn giữa
các quy định trong
phân tích
phân tích
TGP ,hay TGP với
Phát triển
hình thức PL khác
Lịch sử

21


PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH CÂU CHỮ HOẶC CHÚ GIẢI

Ta tôn trọng các nguyên tắc sau:
- Quy định rõ ràng thì ta không cần giải thích
gì thêm.
- Quy định không rõ ràng thì ta phải tìm các
quy định hướng dẫn hoặc bổ trợ.
- Dựa vào lý lẽ và lôgic để sáng tạo khi quy
định trong Tôn giáo pháp không rõ ràng và
đầy đủ.

22


PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH PHÁT TRIỂN

• Phương pháp này nghiên về mặt thời
gian.
• Vẫn sử dụng các công cụ như: áp dụng
tương tự pháp luật, suy lý mạnh…để tìm
kiếm những giải pháp, quy định mới
điều chỉnh các mối quan hệ xã hội mới
phát sinh sao cho không trái lại những
nguyên tắc chung nhất quy định trong
các bộ kinh thánh.

23


PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH LỊCH SỬ

Nguyên tắc cơ bản nhất của phương
pháp này là tìm hiểu rõ các nội dung và
ý chí cốt lỗi của những chủ thể đặt ra
các quy định trong kinh thánh, từ đó
nắm được các nguyên tắc chung nhất
trong nó để có thể vận dụng các nguyên
tắc đó trong thời kỳ mới nhằm phù hợp
hơn.
24

PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH LỊCH SỬ
VD: Người phụ nữ trước khi lấy chồng không được
phép gặp gỡ, nói chuyện với những người đàn ông
khác, ra đường phụ nữ phải đeo mạng che mặt vì
một quan điểm rất phổ biến của các nước Hồi giáo
lúc bấy giờ là người phụ nữ chỉ được phép tiếp xúc
với những người thân trong gia đình và không được
phép cho người lạ thấy mặt mình.

25