tiết 37,38, Sóng, CB

Tiết: 37-38 Tuần: 13
Ngày soạn: 9/8/08
Đọc văn:
SÓNG
(Xuân Quỳnh)
A. Mục tiêu bài học: Giúp HS:
- Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn và niềm khát khao của người phụ nữ về một tình yêu thủy
chung, bất diệt.
- Nắm được những nét đặc sắc về nghệ thuật kết cấu, xây dựng hình ảnh, nhịp điệu và ngôn
từ của bài thơ.
B. Cách thức tiến hành:
- Phương tiện: sử dụng đèn chiếu hoặc CNTT (nếu có).
- Phương pháp: kết hợp đọc diễn cảm, đàm thoại, nêu vấn đề, phát vấn.
C. Tiến trình tổ chức giờ học:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Dạy bài mới:
Lời vào bài
Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt
HĐ1: Hướng dẫn HS tìm hiểu tri
thức phần tiểu dẫn.
TT1: Đọc tiểu dẫn SGK?
TT2:Tóm tắt những nét chính trong
cuộc đời Xuân Quỳnh?
TT3: Những đặc điểm nổi bật trong
hồn thơ XQ?
* GV sử dụng CNTT hoặc đèn
chiếu cho HS xem ảnh chân dung
và các tập thơ chính của XQ.
HĐ2: Hướng dẫn HS đọc diễn cảm
bài thơ.

TT1: Em hãy cho biết xuất xứ, đề tài,
và nhận xét âm điệu bài thơ?
TT2: Hãy xác định hình tượng bao
trùm, xuyên suốt bài thơ và tạm chia
bố cục?.
HĐ3: Hướng dẫn HS tìm hiểu bài
thơ.
TT1: Hãy nêu những nhận xét của em
A. Giới thiệu::
a. Cuộc đời: SGK
b. Thơ ca: tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ
nhiều trắc ẩn, hồn nhiên, tươi tắn, chân thành
đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng hạnh
phúc đời thường.
- Tác phẩm chính: SGK
B. Đọc - hiểu:
I. Đọc diễn cảm:
II. Tìm hiểu văn bản:
* Xuất xứ: sáng tác 1967, in trong tập Hoa dọc
chiến hào.
* Đề tài: tình yêu → XQ có cách thể hiện riêng.
* Âm điệu: được tạo nên bởi:-Thể thơ: 5 chữ
cùng với sự linh hoạt khi ngắt nhịp, phối âm,
hiệp vần.
- Phương thức tổ chức ngôn từ, hình ảnh
→ hòa trộn thanh âm, nhịp điệu của sóng với
những trăn trở, xúc cảm của người con gái đang
yêu.
* Bố cục: 3 phần
+ 2 khổ đầu: Sóng biển và tình yêu

+ 5 khổ giữa: Sóng - suy nghĩ, trăn trở
về cách mở đầu bài thơ của nữ sĩ XQ?
Qua đó, em có cảm nhận gì về sóng -
tình yêu?
TT3: Theo em ở 2 câu thơ này XQ đã
sử dụng những biện pháp nghệ thuật
gì để biểu đạt ý thơ? Phân tích giá trị
biểu cảm của bptt đó.
TT4: Ở khổ thơ 2, tác giả thể hiện
mối quan hệ giữa sóng – tình yêu ntn?
Liên hệ: Thơ Xuân Diệu, Nguyễn
Bính.
TT5:Nhận xét chung về nội dung và
nghệ thuật của 2 khổ thơ đầu.
Hết tiết 37- Củng cố
TT6: Phát hiện những đặc sắc nghệ
thuật được XQ sử dụng để diễn tả
những nỗi niềm của tình yêu? Nhận
xét giọng điệu thơ?
- LH: TY trên dòng sông quan họ.
TT7: Khổ thứ 5 có gì khác so với các
khổ thơ còn lại trong bài? Giữa sóng
và em có quan hệ như thế nào? Hãy
phát hiện những sáng tạo nghệ thuật
của XQ ở khổ thơ này?
TT8: Em hiểu như thế nào về ý thơ
“lòng em ... thức”?
TT9: XQ đã gửi gắm điều gì qua khổ
6,7?
.

+ 2 khổ cuối: Sóng - khát vọng tình yêu, hạnh
phúc.
1. Sóng biển và tình yêu:
- Dữ dôi - dịu êm; ồn ào - lặng lẽ → mở đầu
bằng 4 tính từ.
→ Miêu tả những trạng thái đối lập, đa dạng
của những con sóng.
→ Liên tưởng đến tâm lí phức tạp của người
phụ nữ khi yêu.
- Sông - không hiểu mình
- Sóng - tìm ra bể
→ Ẩn dụ: sóng không bằng lòng với khuôn khổ
nhỏ hẹp mà khao khát vươn ra biển cả
→ khát vọng tự khám phá, tự nhận thức, khát
khao sự đồng cảm, đồng điệu trong tình yêu..
- Sóng: ngày xưa, ngày sau: vẫn thế → sự
trường tồn của sóng trước thời gian.
- Khát vọng tình yêu - bồi hồn trong ngực trẻ:
tình yêu là khát vọng lớn lao, vĩnh hằng của
tuổi trẻ và nhân loại.
* Giọng thơ chân thực, tự nhiên đầy suy tưởng,
XQ đã biểu đạt một quan niệm mới mẻ và khát
vọng mãnh liệt trong tình yêu.
2. Sóng-suy nghĩ, trăn trở:
- Điệp từ: em nghĩ: quay về lòng mình, nhu cầu
tìm hiểu, phân tích, khám phá → tình yêu chín
chắn đầy suy nghĩ, trăn trở.
- Câu hỏi tu từ: Từ nơi nào sóng lên? Gió bắt
đầu từ đâu? Khi nào ta yêu nhau? → XQ dựa
vào quy luật tự nhiên để truy tìm khởi nguồn

của tình yêu nhưng nguồn gốc của sóng cũng
như tình yêu đều bất ngờ, đầy bí ẩn, không thể
lí giải.
- Khổ 5: tăng số lượng câu thơ → cảm xúc dạt
dào.
+ Sóng và em đan cài vào nhau
lòng sâu.
Sóng: nhớ bờ trên mặt nước Em: nhớ anh
trong mơ
ngày đêm
còn thức
+ Sóng nhớ bờ mãnh liệt, tha thiết - Em →
nhớ anh đắm say hơn bội phần. Nỗi nhớ choáng
ngợp cõi lòng không chỉ trong ý thức mà thấm
sâu vào trong tiềm thức.
TT10: “Có một nỗi lo âu, một trạng
thái bất an bàng bạc trong cách
cảm nhận hạnh phúc của XQ”. Ở
khổ thơ 8 nỗi niềm của XQ gửi gắm
có điểm giống với ý kiến này không?
Hãy lí giải.
TT11: Suy nghĩ của em về khổ thơ
kết?
HĐ4: Hướng dẫn HS đánh giá tổng
quát về bài thơ.
TT1: Em có nhận xét gì về nghệ thuật
kết cấu của bài thơ. Kết cấu này có tác
dụng như thế nào khi thể hiện cảm xúc
của nhân vật trữ tình?
TT2: Bài thơ là lời tự bạch của 1 tâm

hồn phụ nữ đang yêu. Theo cảm nhận
của em, tâm hồn người phụ nữ đó có
những điểm gì?.
→ Bày tỏ tình yêu một cách chân thành, tha
thiết mà mạnh dạn, mãnh liệt.
- Khổ 6 + 7:
+ dẫu xuôi - phương bắc; dẫu ngược - phương
nam→ nỗi nhớ trải rộng cả không gian, thời
gian.
+ Em hướng về anh một phương → tình yêu
hết mình, tuyệt đối, thủy chung, được khẳng
định một cách rạch ròi, dứt khoát.
+ Sóng tới bờ dù cách trở: Tình yêu là sức
mạnh để em và anh vượt qua gian lao, thử
thách để đạt đến hạnh phúc.
→ Niềm tin mãnh liệt vào tình yêu.
 Qua hình tượng thơ song hành: sóng và em,
XQ thể hiện một cái tôi sôi nổi, chân thành bộc
lộ mình.
3. Sóng - khát vọng tình yêu, hạnh phúc::
- Cuộc đời - dài thế
- Năm tháng - đi qua
→ Kiểu câu nhượng bộ: Âu lo, phấp phỏng về
sự hữu hạn của đời người và sự mong manh
của hạnh phúc (cảm giác thường trực trong thơ
XQ ở giai đoạn sau ).
→ XQ âu lo nhưng không thất vọng mà luôn
muốn được sống hết mình cho tình yêu.
- Làm sao tan ra → trăm con sóng → ngàn năm
còn vỗ: dùng từ chỉ số lượng lớn, phô bày khát

khao vĩnh viễn hóa, bất tử hóa tình yêu.
C. Kết luận:
1. Nghệ thuật:
- Kết cấu tương đồng, hòa hợp giữa sóng và
em.
- Nhịp điệu tự nhiên, linh hoạt
- Ngôn từ, hình ảnh trong sáng, giản dị
→ hội tụ nhiều nét tiêu biểu trong phong cách
thơ XQ
2. Nội dung:
Qua hình tượng sóng, bài thơ thể hiện một tâm
hồn phụ nữ luôn khao khát hạnh phúc, chân
thành, nồng hậu, mạnh dạn bày tỏ khát vọng
của mình trong tình yêu..
D. Củng cố, luyện tập: _Hướng dẫn HS làm bài tập ở SGK
- Bài thơ Sóng gợi cho em những suy nghĩ gì về tình yêu? Hình tượng sóng và em được nhà
thơ XD với dụng ý nghệ thuật như thế nào?
Dặn dò: Học thuộc bài thơ và nắm kĩ những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật.
So sánh cảm xúc về tình yêu của XQ qua Sóng và XD qua Vội vàng.
Chuẩn bị bài: LT vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn NL.