BÀI GIẢNG HỘI CHỨNG TIỀN ĐÌNH

HOÄI CHÖÙNG TIEÀN ÑÌNH
PGS.TS CAO PHI PHONG

2015


Mục tiêu
• Mô tả được các chức năng chính và giải phẫu hệ
thống tiền đình.
• Phân biệt được chóng mặt do tổn thương tiền đình
trung ương và ngoại biên.
• Nêu được các phương pháp thăm khám một bệnh
nhân rối loạn tiền đình.
• Nêu được các nguyên do thường gặp trong hội
chứng tiền đình ngoại biên và trung ương.


GIẢI PHẪU SINH LÝ


GIẢI PHẪU TAI

Tai ngoài
Tai trong

Tai giữa


Họat động của hệ thống tiền đình

Hệ thống tiền đình ngoại biên
1. Ở phần xương đá (petrous)
của xương thái dương: Mê
đạo xương (bony labyrinth)
2. Mê đạo màng(membranous
labyrinth): là một đơn vị
chức năng của bộ máy tiền
đình bao gồm:
- ống bán khuyên
- hai cơ quan sỏi tai
(otolith)


Mê đạo(labyrinth):
xương/màng
- Mê đạo xương: tạo hang
trong phần đá xương thái
dương
- Mê đạo màng: màng biểu
bì lót trên mê đạo xương
Nội dịch: đầy trong mê đạo
màng
Chu dịch: giữa mê đạo
xương và màng


Ống bán khuyên- soan nang và cầu nang
Túi nội
bạch huyết

bóng

hạch scapa

Dây VIII

Soan nang

Dây VII

ống bán
khuyên

cầu nang

ốc tai


Cơ quan sỏi tai
(soan nang & cầu nang)
- Vết (biểu bì cảm
giác có lông): ở
soan nang và cầu
nang
- Lông rung (cố
định): 1 sợi , dài
- Lông lập thể (nổi):
nhiều, nhỏ

Steriocilia duy trì hướng cả 2 bên của đầu
- bẻ cong về hướng kinocilium : mở kênh cation, K+ đi
vào: depolarization: mất phân cực (khử cực)
- bẻ cong rời khỏi kinocilium: đóng kênh được mở ra
trong lúc nghỉ: hyperpolarization: tăng phân cực


Cấu tạo của vết(macula)
- Đáy tiếp xúc sợi TK
tiền đình
- Đỉnh gắn có chất nền
gelatin chứa CaCO3
- Gia tốc thẳng, màng
sỏi tai ngã ra sau, ngã
hướng lông rung kích
thích (phát xung thần
kinh hướng tâm)

chất nền gelanin

sỏi tai
Bó
lông
Tb
lông

sợi tk
tế bào nâng đở

Chuyển động thẳng tăng tốc
Nghiêng ra sau

Ra trước

Tăng tốc

giảm tốc

đầu ở vị trí đứng thẳng


Ống bán khuyên
- 3 ống bán khuyên
xếp thẳng góc thông
với soan nang
- Bóng phần phình to ở
đáy
- Mào cấu tạo bởi tế
bào lông nằm trong
chất nền gelatin gọi
là vòm(đài)


(oáng baùn khuyeân sau)
(oáng baùn khuyeân trước)
(Soan nang)
(Caàu nang)
(OÁc tai)
(oáng baùn khuyeân ngang)

Cấu tạo của mào(crista)
- Giai đoạn tăng tốc nội
dịch di chuyển ngược lại
- Đẩy phía lông rung
màng tế bào tăng tính
thấm cations và khử cực,
phóng thích chất trung
gian TK
- Hướng ngược màng tăng
cực, giảm xung TK
crista


Chùm lông

Vòm(đài)
tế bào lông

Chuyển động tròn tăng tốc


Tiền đình trung ương & ngoại biên
• Hệ thống tiền đình gồm nơron trung
ương và ngoại biên.
• Thụ thể nơron tiền đình ngoại biên ở
mê đạo, thân hạch Scarpa, sợi trục đến
nhân tiền đình giữa cầu và hành.

Tiền đình ngoại biên
Trước
sau
bên
Vết

Hạch scarpa


Tiền đình trung ương & ngoại biên
• Tiền đình trung ương từ nhân cho các
sợi trục đến nhân vận nhãn, tủy sống,
hệ lưới và củ não trên tạo phản xạ điều
chỉnh tư thế và ổn định thị giác.


Tiền đình trung ương


Chức năng tiền đình
1. Cung cấp cảm giác vận động khách
quan trong không gian 3 chiều.
2. Duy trì tư thế thẳng đứng cơ thể : điều
chỉnh phản xạ cơ ở chi (px tiền đình
sống, px sỏi tai tủy sống).
3. Tiền đình hoạt hóa làm ổn định vị trí
đầu trong không gian.

Chức năng tiền đình
4. Kiểm soát cơ vận nhãn giúp mắt ổn
định một điểm trong không gian khi
đầu di chuyển (px tiền đình mắt).


Phản xạ tiền đình mắt (vestibulo
ocular reflex , VOR)
• Vào nhân tiền
đình từ ống bán
khuyên
• Đi ra từ nhân
tiền đình đến
nhân dây sọ
III,IV ,VI
• Sợi trục đi theo
bó dọc giữa
(MLF) hướng lên

Nơron vân nhãn

Nơron tiền đình


TRIỆU CHỨNG HỌC


Cảm giác về thăng bằng