skkn một số BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG số LƯỢNG CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI

Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG SỐ LƯỢNG
CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI

I. Phần mở đầu
I.1. Lý do chọn đề tài
Toán học là một môn khoa học cần có độ chính xác cao. Do trẻ ở độ tuổi
mẫu giáo chưa có một biểu tượng khoa học nào. Nên nhiệm vụ của giáo viên là
phải hình thành cho trẻ các biểu tượng toán học, cung cấp những kỹ năng cơ bản
nhất để trẻ có thể vận dụng vào trong thực tế, để có sự phát triển và hướng tới
một nền giáo dục toàn diện như Bác Hồ đã từng nói:
“ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”.
Ngay từ nhỏ trẻ đã được tiếp xúc với ông, bà, cha mẹ... Và các sự vật hiện
tượng đến nhận thức xung quanh, tất cả những cái trẻ nhìn thấy đều ảnh hưởng
đến nhận thức của trẻ, dần dần trẻ có được những khái niệm đơn giản nhất về
thế giới xung quanh có nhu cầu muốn tìm tòi, phám phá về tính chất, đặc điểm
của sự vật hiện tượng, tập hợp các số lượng, hình dạng, màu sắc, kích thước, vị
trí, sắp xếp của chúng trong không gian.
Cho nên, giáo dục trẻ em là mắt xích đầu tiên của nền giáo dục toàn dân,
là nền móng vững chắc giúp trẻ tự tin bước vào cuộc sống. Vì vậy trường mầm
non là mảnh đất thuận lợi nhất tạo điều kiện cho sự nảy nở và phát triển những
phôi thai trí tuệ đang còn ấp ủ trong trẻ, là môi trường tạo điều kiện cho sự phát
triển nhân cách toàn diện. Trong đó quá trình hình thành các biểu tượng toán
học cho trẻ mầm non là nhiệm vụ, là nội dung vô cùng quan trọng, là điều kiện
bắt buộc của giáo dục trí tuệ trong quá trình dạy học.
Chính vì điều đó, ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi mầm non chúng ta phải
chăm sóc giáo dục trẻ thật tốt. Người giáo viên mầm non ngoài việc hướng dẫn
Người thực hiện : Khà Thị Thương

1

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

cho trẻ vui chơi, cho ăn, ngủ, giáo dục trẻ trở thành những đứa trẻ lễ phép ngoan
ngoãn thôi chưa đủ, mà nhiệm vụ của người giáo viên mầm non còn phải trang
bị cho trẻ những kiến thức ban đầu thông qua các hoạt động và qua các môn học
hàng ngày.
Từ đó dần hình thành lên nhân cách của trẻ và cũng từ đó trẻ được tiếp
cận với những kiến thức từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó. Qua các môn
học giúp cho trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt như: Đức, Trí, Lao,
Thể, Mỹ. Giúp trẻ có một hành trang vững vàng, một tâm thế tự tin để bước vào
lớp một.
Vậy tổ chức các tiết học như thế nào để trẻ lĩnh hội các kiến thức một
cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất là đối với môn “ Làm quen với toán”. Muốn
làm tốt được việc này trước hết đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết với
nghề, say sưa suy nghĩ tìm tòi, chu đáo tỉ mỉ, sáng tạo hướng dẫn trẻ tham gia
vào hoạt động một cách có khoa học để trẻ bước đầu nắm bắt, hình thành những
kỹ năng học tập đối với môn làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng.
Thông qua môn học giúp trẻ nhận thức tốt hơn về thế giới xung quanh. Từ
đó hình thành hệ thống hoá kiến thức một cách chính xác, khoa học. Nhận thức
về toán học có liên quan mật thiết với quá trình phát triển toàn diện của trẻ,
thông qua toán học sớm hình thành ở trẻ khả năng tìm tòi, quan sát, khám phá,
so sánh, phân tích, tổng hợp các sự vật hiện tượng khách quan. Trên cơ sở đó bổ
sung thêm vốn ngôn ngữ và góp phần tích cực vào việc phát triển trí tuệ và thể
chất cho trẻ.

Trên thực tiễn cho thấy, việc dạy cho trẻ các biểu tượng toán về tập hợp,
số lượng, phép đếm... là yêu cầu trẻ phải đếm được thứ tự trong phạm vi 10.
Nhận biết quan hệ số lượng trong phạm vi 10, nhận biết các chữ số, từ 1– 10.
Biết thực hiện một số phép biến đổi đơn giản như thêm bớt, tạo nhóm, chia
nhóm đồ vật có số lượng trong phạm vi 10 ra 2 phần. Chính vì những lí do trên
tôi chọn đề tài “Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5 - 6
tuổi” để nghiên cứu và áp dụng nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho trẻ.
Người thực hiện : Khà Thị Thương

2

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Với đề tài này nhằm cung cấp thêm cho trẻ những kiến thức toán học ban
đầu và kỹ năng đếm, kỹ năng thực hiện các phép tính đơn giản... Kiến thức cung
cấp cho trẻ phải có trình tự, hợp lý và thống nhất, đồng thời phải chính xác, thiết
thực và mang tính ứng dụng cao. Việc hình thành các biểu tượng số lượng cho
trẻ mầm non là rất cần thiết, giúp trẻ trở nên có tổ chức, có kỹ luật, biết chú ý
lắng nghe và ghi nhớ, tích cực và độc lập giải quyết nhiệm vụ được giao đúng
thời gian quy định, qua đó trẻ được giáo dục trở nên có định hướng, có tổ chức,
có trách nhiệm.
Trong quá trình hình thành những biểu tượng số lượng toán học cho trẻ
đồng thời sẽ hình thành các mối quan hệ giữa giáo viên với tập thể trẻ, giữa giáo
viên với cá nhân trẻ, giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với môi trường xung quanh. Việc
dạy học những kiến thức toán không chỉ góp phần phát triển các năng lực nhận
biết, năng lực học tập cho trẻ, mà còn góp phần giáo dục toàn diện nhân cách

cho trẻ.
Việc dạy cho trẻ nắm chắc các kiến thức trong hoạt động làm quen với
biểu tượng số lượng, thông qua hoạt động làm quen với toán để phát triển toàn
diện cho trẻ nhất là lĩnh vực phát triển nhận thức. Việc tổ chức cho trẻ làm quen
với toán phải đưa ra các biện pháp hữu ích và trẻ phải được nói và làm, giáo
viên không nên nói và làm thay trẻ.
I.3. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là học sinh lớp lá 1 trường mầm non
Krông Ana.
I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu là học sinh (5 – 6 tuổi) trường mầm non Krông Ana.
I.5. Phương pháp nghiên cứu
+ Phương pháp nghiên cứu tài liệu
+ Phương pháp quan sát, đàm thoại
Người thực hiện : Khà Thị Thương

3

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

+ Phương pháp thực hành
+ Phương pháp trải nghiệm thực tiễn.
II. Phần nội dung
II.1. Cơ sở lí luận
Trẻ sinh ra và lớn lên giữa thế giới của những sự vật và hiện tượng đa
dạng. Ngay từ nhỏ trẻ đã được tiếp xúc và làm quen với những nhóm vật có màu
sắc, kích thước và số lượng phong phú, với các âm thanh, chuyển động có ở

xung quanh trẻ. Trẻ lĩnh hội số lượng của chúng bằng các giác quan khác nhau
như: thị giác, thính giác, giác quan vận động...
Từ đó, trẻ đã tích lũy được một vốn tri thức và kinh nghiệm sống, điều
quan trọng là tổ chức cho trẻ biết sử dụng vốn tri thức và kinh nghiệm ấy vào
các hoạt động học tập và vui chơi. Được sự giúp đỡ của người lớn cùng với việc
nắm được ngôn ngữ tích cực trẻ đã nhận biết, phân biệt và nắm được tên gọi của
các nhóm vật. Trong quá trình thao tác với nhóm vật, ở trẻ hình thành hứng thú
phân biệt các nhóm vật có số lượng là một và nhiều và trẻ lĩnh hội từ nhiều.
Vì trẻ nhỏ thường có tính tìm tòi, tính ham hiểu biết sẽ thôi thúc trẻ tích
cực hoạt động. Khi thao tác với các tập hợp cụ thể trẻ bắt đầu sử dụng tới các
con số và phép đếm, trong quá trình ấy trẻ cũng xác định được mối quan hệ số
lượng: bằng nhau, không bằng nhau, nhiều hơn, ít hơn. Ngoài ra trẻ còn rất thích
đếm, trẻ không chỉ biết đếm xuôi mà còn biết đếm ngược, nhận biết được các
con số. Trẻ hiểu rằng mỗi con số không chỉ được diễn đạt bằng lời nói mà còn
có thể viết.
Như vậy cần tiếp tục phát triển biểu tượng số lượng về tập hợp cho trẻ 5 6 tuổi, bước đầu cho trẻ làm quen với một số phép tính trên tập hợp, điều đó tạo
cơ sở cho trẻ học phép tính đại số sau này ở trường phổ thông. Đứa trẻ lớn lên sẽ
có lối sống thực tiễn, sâu sắc, phong phú, linh hoạt, sáng tạo và chủ động,
không sống hời hợt, tẻ nhạt. Vì vậy, phát triển nhận thức là phát triển óc tìm tòi,
tính ham hiểu biết của trẻ thông qua hoạt động làm quen với toán, là một yêu
Người thực hiện : Khà Thị Thương

4

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

cầu rất cần thiết cho trẻ.

II.2. Thực trạng
a. Thuận lợi, khó khăn
* Thuận lợi:
Lớp có đầy đủ cơ sở vật chất trang thiết bị, đồ dùng dạy học phục vụ cho
cô và trẻ. Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường phân công cho 2 giáo
viên đứng lớp đều trẻ, tâm huyết với ngành học, yêu nghề mến trẻ, có phẩm chất
nghề nghiệp, có trình độ chuyên môn tiếp thu nhanh với những đổi mới trong
chương trình.
Giáo viên luôn được sự quan tâm chỉ đạo sát sao về chuyên môn tạo điều
kiện thuận lợi cho việc học tập bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ.
Giáo viên đều là người địa phương gần trường, gần lớp, gần gũi với phụ
huynh.
* Khó khăn:
Có một số trẻ bố, mẹ chưa thật sự quan tâm đến việc học của con em mình
nên việc tiếp thu bài của cháu còn chậm, còn nhút nhát với bạn bè và trong các
hoạt động ở lớp, đồ dùng dạy học, đồ chơi phục vụ cho môn học còn nhiều hạn
chế .
b. Thành công, hạn chê
* Thành công:
Khi vận dụng đề tài này, thì khả năng thu nhận và vận dụng kiến thức, kỹ
năng đã học vào những điều kiện, hoàn cảnh mới của trẻ chứng tỏ trí tuệ trẻ đã
phát triển cao hơn và trẻ đã ý thức được vai trò của những kiến thức thu được
đối với thực tiễn cuộc sống. Việc trẻ sử dụng những kiến thức thu được vào thực
tiễn cuộc sống sẽ làm cho chúng trở nên bền vững và sâu sắc hơn, góp phần hình
thành ở trẻ kỹ năng vận dụng kiến thức vào cuộc sống.
Trong quá trình dạy học việc lựa chọn nội dung dạy học luôn phải gắn liền
Người thực hiện : Khà Thị Thương

5

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

với điều kiện sống của trẻ, nhằm luyện cho trẻ thói quen quan tâm, chú ý tới các
sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ, qua đó nhận biết các mối quan hệ toán học có
trong các sự vật, hiện tượng đó. Qua đó cũng giúp giáo viên nắm vững phương
pháp, hình thức tổ chức hoạt động phong phú, thu hút được trẻ, trẻ hoạt động
tích cực.
* Hạn chế:
Tuy nhiên với nội dung của đề tài này, nếu giáo viên không chịu khó suy
nghĩ và tạo mọi điều kiện, tình huống để trẻ có thể ứng dụng những kiến thức,
kỹ năng của mình vào các hoạt động thì tiết học sẽ không mang lại kết quả cao.
c. Mặt mạnh, mặt yêu
* Mặt mạnh:
Với nội dung của đề tài này giúp giáo viên biết vận dụng quá trình tổ chức
hoạt động cho trẻ hứng thú hơn.
Quá trình hình thành những biểu tượng số lượng cho trẻ ở trường mầm
non không chỉ nhằm trang bị cho trẻ những kiến thức toán học sơ đẳng, hình
thành những kỹ năng, kỹ xảo, mà còn nhằm phát triển cho trẻ những năng lực trí
tuệ, năng lực học tập và những hứng thú nhận biết, giúp trẻ mạnh dạn, tự tin,
sáng tạo hơn trong các hoạt động, qua đó góp phần
giáo dục nhân cách cho trẻ.
* Mặt yếu:
Song nếu giáo viên không nắm vững kiến thức, không chịu khó đầu tư xây
dựng môi trường hoạt động cho trẻ, không có sự linh hoạt sáng tạo khi vận dụng
các nội dung biện pháp của đề tài thì việc tổ chức hướng dẫn cho trẻ hoạt động
sẽ không đạt hiệu quả.
d. Các nguyên nhân, các yêu tố tác động

Với nội dung đề tài này đã đưa ra các biện pháp thực tiễn, dễ thực hiện.
Đã có sự lựa chọn nội dung, các phương pháp biện pháp và hình thức phù hợp
Người thực hiện : Khà Thị Thương

6

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

cho trẻ hình thành biểu tượng số lượng. Tiến hành phân tích tổng hợp tìm ra
được những ưu điểm, hạn chế của trẻ, để tổ chức cho trẻ hoạt động có hiệu quả
hơn.
e.Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra
- Từ kết quả khái quát thực trạng của đề tài, tôi có thể đưa ra những phân
tích và đánh giá sau:
Qua thực trạng nêu trên thì người giáo viên phải nắm được phương pháp
tổ chức hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ, tuy nhiên sự sáng tạo và linh
hoạt trong quá trình tổ chức chưa cao vì vậy mà chất lượng giáo dục chưa hiệu
quả. Chính vì vậy chưa lôi cuốn và thu hút được trẻ, trẻ chưa hứng thú hoạt
động.
Việc tổ chức hoạt động còn cứng, chưa bao quát trẻ tốt vì vậy việc khuyến
khích trẻ hoạt động chưa được giáo viên chú trọng, trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh
dạn và tự tin để tham gia hoạt động.
Bên cạnh đó chưa thường xuyên cho trẻ tiếp xúc nhiều với biểu
tượng số lượng (trong các hoạt động mọi lúc, mọi nơi), mà đa phần trẻ tiếp
xúc với biểu tượng số lượng thông qua các hoạt động học khi giáo viên tổ chức.
Chính vì nhận thấy được những bất cập trong việc tổ chức cho trẻ hoạt
động với biểu tượng số lượng, bản thân tôi đã mạnh dạn tìm tòi, học hỏi để tìm

cho mình những biện pháp có thể áp dụng trong quá trình thực hiện hoạt động
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ.
II.3. Giải pháp, biện pháp
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Những giải pháp, biện pháp nêu ra trong đề tài nhằm giúp trẻ nâng cao
việc hình thành biểu tượng số lượng được tốt hơn. Trẻ phát huy hết được tính
tích cực, chủ động, sáng tạo khi hoạt động.
Giáo viên trau dồi thêm kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ.
Người thực hiện : Khà Thị Thương

7

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
Biện pháp 1: Phương pháp dạy học thực hành
Ngày nay trong việc dạy trẻ các kiến thức toán học sơ đẳng (nhất là biểu
tượng về số lượng) thì phương pháp thực hành ngày càng được sử dụng thường
xuyên hơn. Xu thế sử dụng các phương pháp thực hành bắt đầu được xem xét
trong hệ thống các phương pháp trực quan và dùng lời. Thực tế cho thấy, việc
trẻ làm quen với toán luôn được bắt đầu bằng việc tổ chức các hoạt động thực
tiễn với các vật cho trẻ, trong đó hoạt động nhận biết của trẻ diễn ra trên cơ sở
của các hình thức tư duy trực quan – hành động, trực quan hình tượng trong mối
quan hệ gắn bó với tư duy lô gíc.
Phương pháp dạy học thực hành là trẻ phải thực hiện các hành động gồm
một chuỗi các thao tác cùng với việc sử dụng các đồ vật. Trên cơ sở các thao tác
thực hành, hình thành ở trẻ những biểu tượng số lượng ban đầu về kiến thức,

hình thành những kỹ năng, kỹ xảo và kỹ năng vận dụng
chúng vào các tình huống khác nhau.
Trong quá trình dạy trẻ những kiến thức về biểu tượng số lượng, giáo viên
cần tổ chức cho mọi trẻ được tham gia luyện tập, thông qua việc thực hiện các
bài tập khác nhau. Nhờ luyện tập mà những kiến thức – cơ sở của những thao
tác trí tuệ và thực hành trở nên vững chác và có ý nghĩa hơn.
Ví dụ: Cho trẻ làm các bài tập so sánh số lượng các nhóm vật bằng thiết
lập tương ứng 1:1 hay bài luyện tập đếm cho trẻ.
Nhờ đó giáo viên có thể kiểm tra quá trình lĩnh hội của từng trẻ, cũng như
trẻ có thể tự kiểm tra kết quả thực hiện bài tập của mình. Do vậy, có thể nói,
luyện tập là một trong những phương pháp dạy học mang lại hiệu quả cao.
Tương ứng với nhiệm vụ dạy học, thì giáo viên có thể sử dụng các bài tập đòi
hỏi ở trẻ sự tích cực, độc lập với các mức độ khác nhau như: bài tập tái tạo và
bài tập sáng tạo.

Người thực hiện : Khà Thị Thương

8

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

Khi tổ chức cho trẻ thực hiện bài tập tái tạo, giáo viên đặt cho trẻ nhiệm
vụ học tập cụ thể, chỉ cho trẻ biện pháp giải quyết nó bằng trình tự các thao tác
mẫu và vật mẫu của mình.
Ví dụ: Khi trẻ đã nắm được kỹ năng đếm, giáo viên yêu cầu trẻ thực hiện
nhiệm vụ đếm xác định số lượng các nhóm vật khác nhau được xếp theo hàng
ngang...

Ngoài ra các bài tập có tính chất vui chơi cũng thường xuyên được sử
dụng, chúng rất phù hợp với trẻ mẫu giáo (đặc biệt trẻ 5 – 6 tuổi), nó tạo cho trẻ
những cảm xúc tốt và làm giảm sự căng thẳng cho trẻ. Điều này xuất phát từ đặc
điểm cơ bản của dạy học mầm non là trẻ “học bằng chơi, chơi mà học”. Việc sử
dụng trò chơi được coi là một phương pháp dạy học khi toàn bộ tiết học được
lồng vào một trò chơi mà trẻ là người tham gia chính.
Ví dụ: Trò chơi “ về đúng số nhà” được sử sụng ở phần sau của tiết học
củng cố và ứng dụng kiến thức kỹ năng cho trẻ.
Biện pháp 2: Phương pháp dạy học trực quan
Khi sử dụng phương pháp dạy học trực quan cần phải có đầy đủ đồ dùng
trực quan. Các đồ dùng này phải đẹp, đúng việc lựa chọn và sử dụng chúng phải
phụ thuộc vào trẻ, vào mục đích yêu cầu của tiết học toán. Các vật trực quan cần
được trưng bày đúng lúc và đặt ở nơi hợp lý để tất cả trẻ đều nhìn rõ.
Ví dụ: Giáo viên sử dụng các bộ con giống, các nhóm đồ vật có trong lớp
học nhằm dạy trẻ đếm số lượng các nhóm vật.
Khi sử dụng đồ dùng trực quan cần lưu ý trẻ tới sự tri giác những dấu hiệu
chính của sự vật, hiện tượng mà trẻ tìm hiểu.
Ví dụ: Khi cho trẻ quan sát bể cá, hay lọ hoa có nhiều bông hoa... với mục
đích hình thành biểu tượng về “một” và “nhiều” cho trẻ, cô cần hướng trẻ chú ý
tới dấu hiệu số lượng của đối tượng đó.

Người thực hiện : Khà Thị Thương

9

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

Song không nên lạm dụng sử dụng các vật mẫu quá lâu, mà nên chuyển
sang sử dụng các bài tập không dùng tới các vật mẫu để trẻ phải suy nghĩ.
Trong quá trình dạy trẻ, điều quan trọng là giáo viên cần hướng dẫn trẻ sử
dụng hợp lý các đồ dùng trực quan. Điều này được thể hiện ở sự kết hợp đúng
đắn giữa việc tri giác trực tiếp đối tượng với lời nói. Lời nói của giáo viên phải
điều khiển hành động của trẻ giúp trẻ biết sử dụng đồ dùng trực quan đúng lúc.
Biện pháp 3: Phương pháp dạy học dùng lời nói
Trong phương pháp hình thành các biểu tượng toán cho trẻ mầm non các
câu hỏi đóng một vai trò đặc biệt. Với trẻ mẫu giáo lớn, lời hướng dẫn của giáo
viên có tính tổng thể phản ánh toàn bộ quá trình thực hiện nhiệm vụ. Bằng lời
nói giáo viên giảng giải chính xác lại những điều trẻ nhận biết được trong quá
trình tri giác.
Từ câu hỏi dựa trên sự tri giác và trí nhớ tái tạo của trẻ nhằm ghi
nhận những đặc điểm bên ngoài của đối tượng, yêu cầu trẻ tả lại những điều vừa
quan sát hay nhắc lại nhiệm vụ của cô.
Ví dụ: Đây là cái gì? Có bao nhiêu cái? Cháu vừa làm nhiệm vụ gì?
Và câu hỏi tái tạo có nhận thức giúp trẻ nắm và củng cố những kiến thức
một cách sâu sắc hơn.
Ví dụ: số hoa sẽ là bao nhiêu nếu thêm một bông? Làm thế nào để biết số
lượng hai nhóm hoa bằng nhau? Làm thế nào để biết nhóm nào ít hơn và nhóm
nào nhiều hơn?...
Khi sử dụng câu hỏi giáo viên cần chú ý đặt câu hỏi phải ngắn gọn, cụ thể,
đủ ý, nội dung câu hỏi phải vừa sức trẻ, các khái niệm trong câu hỏi phải quen
thuộc với trẻ, nên đặt nhiều dạng câu hỏi cho một vấn đề, các câu hỏi phải có
tính hệ thống, phải kích thích sự suy nghĩ của trẻ, tuyệt đối không sử dụng các
câu hỏi ép trẻ trả lời. Trẻ càng lớn thì việc sử dụng câu hỏi tình huống có vấn đề
càng có ý nghĩa to lớn trong việc phát triển tư duy cho trẻ.
Người thực hiện : Khà Thị Thương

10

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

Biện pháp 4: Dạy trẻ đếm xác định số lượng trong phạm vi 10, thêm, bớt,
xác định các mối quan hệ số lượng, nhận biết các số từ 1 đến 10.
Ở mẫu giáo nhỡ trẻ được học đếm xác định số lượng trong phạm vi 5, còn
lên mẫu giáo lớn trẻ tiếp tục học đếm xác định số lượng trong phạm vi 10, nhận
biết các số từ 1 đến 10 được bắt đầu bằng việc dạy trẻ lập số mới trên cơ sở số
đã biết.
Trên cơ sở đó trẻ bắt đầu thực hành so sánh hai nhóm đối tượng có số
lượng hơn kém nhau là một, sao cho số lượng của chúng được biểu thị bằng con
số mà trẻ đã biết và con số kề sau số đó.
Ví dụ: khi dạy trẻ số 6 ta cho trẻ so sánh 5 bông hoa và 6 con ong thì giữa
số hoa và số ong trẻ sẽ thấy số hoa ít hơn số ong là một, và ngược lại số ong
nhiều hơn số hoa là một, bằng cách đếm trẻ sẽ gọi số mới để diễn đạt số ong, khi
cho trẻ so sánh các từ số với nhau (5 thêm 1 là 6 và 6 bớt 1
là 5) như vậy, trẻ sẽ lĩnh hội nguyên tắc thành lập số mới.
Khi dạy đếm cho trẻ 5 – 6 tuổi, giáo viên không nhất thiết phải trình bày
minh họa quá trình lập số mới cho trẻ, mà nên hướng dẫn trẻ thực hành lập số
mới với các đồ dùng được phát. Trong quá trình hướng dẫn, giáo viên nên hạn
chế sử dụng các hành động, thao tác mẫu, mà cần tăng cường dùng lời nói để
hướng dẫn trẻ (cô và trẻ cùng thực hiện).
Ví dụ: lớp mình xếp số ô tô ra hàng trên và xe máy ở hàng dưới sao cho
dưới mỗi ô tô là một xe máy

Người thực hiện : Khà Thị Thương

11

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

Khi trẻ thực hành lập số mới trên cơ sở so sánh số lượng hai nhóm vật hơn
kém nhau một vật, trẻ cần tạo ra sự bằng nhau về số lượng giữa hai nhóm vật đó
bằng cách thêm một vật vào nhóm có số lượng ít và gọi tên số lượng mới được
tạo bằng số mới. Qua đó trẻ tiếp tục học so sánh, nhận biết mối quan hệ số lượng
giữa các nhóm đối tượng trong phạm vi 10 bằng cách đếm , thêm, bớt, tạo sự
bằng nhau về số lượng.
Mặt khác, bằng các ví dụ cụ thể trẻ sẽ thấy được tính tương đối của các
khái niệm “nhiều hơn”, “ít hơn” về số lượng giữa các nhóm đối tượng và các
khái niệm “lớn hơn”, “nhỏ hơn” giữa các con số, từ đó ở trẻ hình thành biểu
tượng về trình tự của các số trong dãy số tự nhiên. Qua so sánh, trẻ sẽ thấy rõ
nhóm vật nào nhiều hơn hay ít hơn nhóm vật nào, từ đó trẻ sẽ so sánh các con số
với nhau để thấy con số nào lớn hơn hay nhỏ hơn số nào.
Ví dụ: cho trẻ xếp 8 cái bát và 7 cái thìa ra và hỏi trẻ số nào nhiều hơn, số
nào ít hơn.
Trong quá trình dạy đếm cho trẻ 5 – 6 tuổi, cần chú trọng phát triển kỹ
năng đếm cho trẻ, thông qua các bài luyện tập.
Trẻ có thể đếm từ trái sang phải, từ phải sang trái, từ trên xuống dưới hay
từ dưới lên trên. Trẻ mẫu giáo lớn không chỉ học đếm trong phạm 10 theo trật tự
đếm xuôi, mà trẻ còn cần nắm được kỹ năng đếm ngược.
Ví dụ: cô xếp 10 vật ra thành hàng ngang rồi cho trẻ đếm để xác đinh số
lượng. Sau đó cô cất dần từng vật, sau mỗi lần cất cô yêu cầu trẻ nói cho cô số
vật còn lại, cứ như vậy tới khi không còn vật nào.
Việc tổ chức dạy biểu tượng số lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi không chỉ phát

triển kỹ năng đếm bền vững cho trẻ, mà còn phát triển ở trẻ khả năng định
hướng cùng một lúc nhiều dấu hiệu của đối tượng, phát triển độ nhậy của các
giác quan, phát triển các quá trình tâm lý như: chú ý, ghi nhớ có chủ định, tư
duy, ngôn ngữ...
Biện pháp 5: Dạy trẻ cách chia một nhóm đối tượng thành hai phần theo
Người thực hiện : Khà Thị Thương

12

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

các cách khác nhau.
Trong những năm tháng học ở trường mầm non trẻ nhỏ thường xuyên
phải thực hiện các bài tập khác nhau như tạo các nhóm đối tượng theo các dấu
hiệu khác nhau, nhóm các nhóm đối tượng thành một nhóm lớn hay tách từ một
nhóm lớn ra thành các nhóm nhỏ, so sánh, biến đổi, đếm số lượng của chúng...
Những kiến thức, kỹ năng mà trẻ thu được thông qua việc thực hiện các bài
luyện tập là cơ sở để trẻ nắm được cách chia một nhóm đối tượng thành hai phần
theo các cách khác nhau.
Ví dụ: chia một nhóm gồm 6 đối tượng thành hai phần theo các cách: 1 và
5; 2 và 4; 3 và 3.
Ban đầu mỗi trẻ có thể thực hành chia theo cách mà mình thích, tiếp theo
giáo viên tổ chức cho trẻ thực hành chia một nhóm đối tượng thành hai phần với
số lượng của một phần theo yêu cầu của cô.
Ví dụ: chia 8 cái kẹo thành hai phần, một phần là 3 cái thì phần còn lại sẽ
là mấy? Hay yêu cầu trẻ chia hai phần sao cho số lượng đối tượng của hai phần
đều bằng nhau.

Khi trẻ đã nắm được các cách chia một nhóm đối tượng thành hai phần
theo các cách khác nhau, giáo viên cần hướng dẫn trẻ khái quát lại những cách
chia đó với các thẻ số bằng cách yêu cầu trẻ đặt các thẻ số tương ứng với số
lượng đối tượng của mỗi phần chia.
Ví dụ: với cách chia 8 đối tượng thành một nhóm có 3 đối tượng và một
nhóm có 5 đối tượng thì trẻ sẽ sử dụng cặp thẻ số 3 và 5 để khái quát lại cách
chia đó.
c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp
Muốn thực hiện các biện pháp, giải pháp có hiệu quả thì giáo viên cần
nắm vững phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động, phải yêu thích môn
toán, yêu nghề, mến trẻ, tự tìm tòi sáng tạo, học hỏi đồng nghiệp, tài liệu và truy
cập internet để có những biện pháp hay.
Người thực hiện : Khà Thị Thương

13

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

Ngoài ra còn phải biết tham mưu với nhà trường tạo điều kiện về cơ sở vật
chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động học. Giáo viên phải có kỹ năng giao
tiếp tốt, biết vận dụng kiến thức chuyên môn của mình để giải thích cho phụ
huynh hiểu được tầm quan trọng của việc hình thành biểu tượng số lượng cho
trẻ, từ đó có được sự ủng hộ của phụ huynh.
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Các biện pháp nêu ra tuy khác nhau về mặt nội dung và phương pháp
nhưng đều có mối quan hệ mật thiết, khăng khít, hỗ trợ cho nhau.
e. Kêt quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu

* Kết quả khảo nghiệm:
Các biện pháp tôi đưa ra đã phù hợp với điều kiện thực tế của lớp. Chất
lượng giảng dạy nâng lên rõ rệt, học sinh đi học chuyên cần hơn, yêu
thích học toán hơn.
Bên cạnh việc khảo sát, qua việc áp dụng đề tài trong lớp. Bản thân tôi
cũng tự tin và nhiều sáng tạo hơn khi dạy trẻ, biết kết hợp đan xen các hình thức
cũng như lồng ghép trong phương pháp giảng dạy, biết tận dụng những cái mới
lạ vào các hoạt động để các cháu hứng thú hơn.
Phụ huynh dần hiểu ra được phương pháp học tập của chương trình mầm
non tuy đơn giản như trò chơi nhưng mang lại nhiều kết quả tích cực.
* Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Đây là một đề tài sát với thực tế của lớp lá 1 trường Mầm non Krông Ana
giúp giáo viên có thêm một số kinh nghiệm và biện pháp để giảng dạy tốt
Trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1.
II.4. Kêt quả thu được qua khảo nghiệm
* Đối với giáo viên:

Người thực hiện : Khà Thị Thương

14

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện các biện pháp tôi đưa ra đã phù hợp
với điều kiện thực tế của lớp. Việc giảng dạy được nâng lên rõ rệt, học sinh đi
học chuyên cần hơn, yêu thích học toán hơn.
Bên cạnh việc áp dụng đề tài trong lớp. Bản thân tôi cũng tự tin và nhiều

sáng tạo hơn khi dạy trẻ, biết kết hợp đan xen các hình thức cũng như lồng ghép
trong phương pháp giảng dạy, biết tận dụng những cái mới lạ vào các hoạt động
để các cháu hứng thú hơn.
* Đối với học sinh:
+ Về thái độ: Trẻ hứng thú hoạt động chung .
- Trẻ hăng hái giơ tay phát biểu ý kiến.
- Trẻ có nề nếp và thói quen học tập tốt và trật tự.
+ Về cảm xúc tình cảm: Trẻ hào hứng tiếp nhận kiến thức một cách
thoải mái thông qua các hoạt động nhóm, tập thể...
- Trẻ tập trung vào nội dung cô hướng dẫn
- Thời gian tập trung nhận thức vấn đề tốt hơn.
+ Kết quả cụ thể:
- Trẻ hào hứng học tập, tập trung chú ý: 100%
- Trẻ mạnh dạn hồn nhiên: 100%
- Trẻ trả lời đúng câu hỏi của cô là 98%
III. Phần kêt luận, kiên nghị
III.1. Kêt luận
Việc hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ 5 – tuổi là một nội dung
lớn của chương trình hình thành biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non
nhằm phát triển trí tuệ và các mặt khác góp phần phát triển toàn diện nhân cách
trẻ, chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ học toán sau này ở trường phổ thông. Chính vì

Người thực hiện : Khà Thị Thương

15

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

vậy: “hình thành biểu tượng về số lượng” cho trẻ mầm non là rất cần thiết và vô
cùng quan trọng .
Việc làm này không chỉ có ý nghĩa lớn lao đối với các nhà nghiên cứu mà
đối với các trường mầm non đặc biệt là các cô giáo mầm non cũng rất quan
trọng, vì vậy các trường mầm non cần phải nắm vững và cải tiến nội dung dạy
học. Các cô giáo mầm non cần nghiên cứu tìm ra nhữg biện pháp giảng dạy phù
hợp với thực tế địa phương để phát huy tính tích cực độc lập trong học tập của
trẻ .
III.2. Kiên nghị
Nhà trường cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, tổ chức cho giáo
viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn
Bổ sung thêm một số đồ dùng, đồ chơi để giáo viên tổ chức hoạt động đạt
hiệu quả hơn.

Buôn Trấp, ngày 20 tháng 12 năm 2014
Người viêt

Khà Thị Thương

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

Người thực hiện : Khà Thị Thương

16

Trường Mầm non Krông Ana

Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………........................................

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Giáo trình phương pháp hình thanh biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ
mầm non . TS. Đỗ Thị Minh Liên
- Chuyên đề 2 phướng pháp dạy trẻ mẫu giáo định hướng thời gian. TS Đỗ
Thị Minh Liên
- Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên giáo viên
- Hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi ( theo nội dung đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục ) Bộ Giáo
dục.
- Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non-Nguyễn Aùnh Tuyết. Các tạp chí
giáo dục mầm non có liên quan.

Người thực hiện : Khà Thị Thương

17

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

MỤC LỤC
Trang
I.Phần mở đầu...................……………………………………………………...1
I.1.Lý do chọn đề tài...........……………………………………………………...1
I.2.Mục tiêu và nhiệm vụ...............………………………………………………3
I.3.Đối tượng nghiên cứu...........…………………………………………………3
I.4.Giới hạn phạm vi nghiên cứu....……………………………………………...3
I.5.Phương pháp nghiên cứu...................………………………………………...3
II. Phần nội dung..............……………………………………………………...4
II.1.Cơ sở lí luận.......………………………………………………………….....4
II.2.Thực trạng…...............………………………………………………………5
a. Thuận lợi, khó khăn...............................………………………………………5
b. Thành công, hạn chế.......................…………………………………………...5
c. Mặt mạnh, mặt yếu.......................…………………………………………….6
d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động ...……………………………………..6
e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra….......……...7
II.3.Giải pháp, biện pháp…...................………………………………………....7
Người thực hiện : Khà Thị Thương

18

Trường Mầm non Krông Ana


Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp….......................…………………………..7
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp…...................…….......7
c. Điều kiều để thực hiện các giải pháp……….................…………………..…13
d. Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp…………....…………………….14

e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu……...............14
II.4.Kết quả thu được qua khảo nghiệm …………………..................………...14
III.Phần kêt luận, kiên nghị………………......................................………....15
III.1.Kết luận……………………….....................……………………………..15
III.2. Kiến nghị……………………………….................……………………...16
Tài liệu tham khảo……………………………….............……………………..17

Người thực hiện : Khà Thị Thương

19

Trường Mầm non Krông Ana