khái quát văn học vn từ 1945--> tkXX

KHAÁI QUAÁT VÙN HOÅC
VIÏåT NAM
ÀÏËN HÏËT THÏË KÓ
XX.
TÛÂ
CAÁCH
MAÅNG
THAÁNG
TAÁM
1945


Cåc chiïën tranh giẫi phống
dên tưåc vư cng ấc liïåt kếo
dâi sët ba mûúi nùm.
iïìu kiïån giao lûu vùn hốa Đ
vúái nûúác ngoâi khưng trấnh
khỗi hẩn chïë sûå tiïëp xc vúái
vùn hoấ, vùn hốa thïë giúái àïìu
thưng qua vng ẫnh hûúãng ca
phe xậ hưåi ch nghơa, trûúác
hïët lâ Liïn Xư, Trung Qëc vâ
cấc nûúác Àưng Êu.
Vùn hổc giai àoẩn nây tưìn tẩi vâ
phất triïín trong mưåt hoân cẫnh
lõch sûã đùåc biïåt:

C I M C B NĐẶ Đ Ể Ơ ẢĐẶC ĐIỂM C Ơ BẢN
Khưng khđ cấch mẩng vâ
khấng chiïën àậ khúi dêåy mẩnh

mệ tinh thêìn cưng dên ca nhûäng
ngûúâi cêìm bt. Cấc thïë hïå nhâ
vùn àậ xêy dûång nïn mưåt nïìn vùn
hổc, nghïå thåt chưëng àïë qëc
trong thúâi àẩi ngây nay.
Vùn hổc phc v cấch mẩng ca
ngúåi cấch mẩng vâ cåc sưëng múái; cưí
v khấng chiïën; ngúåi ca thânh tûåu khưi
phc kinh tïë, xêy dûång ch nghơa xậ hưåi
úã miïìn Bùỉc; phc v cåc àêëu tranh,
thưëng nhêët àêët nûúác; cưí v cao trâo
chưëng Mơ cûáu nûúác giẫi phống miïìn Nam
ca toân dên tưåc.
1) NÏÌN VÙN HỔC PHC V
CẤCH MẨNG, CƯÍ V
CHIÏËN ÀÊËU:

C I M C B NĐẶ Đ Ể Ơ Ả
ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN
Phẫn ấnh vâ phc
v cåc khấng chiïën
toân dên, toân diïån, thïë
giúái nhên vêåt trong vùn
hổc bao gưìm à mổi
têìng lúáp nhên dên, thåc
mổi thïë hïå, trïn mổi miïìn
àêët nûúác.
Têët nhiïn, àưëi vúái mưåt giai
àoẩn vùn hổc phc v khấng
chiïën, nhên vêåt trung têm ca nố

phẫi lâ ngûúâi chiïën sơ trïn mùåt
trêån v trang vâ nhûäng lûåc
lûúång trûåc tiïëp phc v chiïën
trûúâng: bưå àưåi, Giẫi phống qn,
dên qn du kđch, dên cưng, thanh
niïn xung phong….

2) Nïìn vùn hổc
hûúáng vïì àẩi
chng vâ àêåm
àâ tđnh dên
tưåc:
C I M C B NĐẶ Đ Ể Ơ Ả
Àẩi chng vûâa lâ àưëi
tûúång thïí hiïån vûâa lâ cưng
chng ca vùn hổc, cng lâ
ngìn cung cêëp lûc lûúång sấng
tấc cho vùn hổc. Àïí ph húåp
vúái nhu cêìu thêím mơ ca àẩi
chng, vùn hổc phẫi tòm àïën
nhûäng hònh thûác nghïå thåt
quen thåc vúái nhên dên ngay
trong kho tâng vùn hổc truìn
thưëng, kho tâng vùn hốa dên
gian vâ thïí hiïån bùçng mưåt ngưn
ngûä nghïå thåt bònh dõ, trong
sấng, dïỵ hiïíu vúái nhên dên.

ĐẶC ĐIỂM C Ơ BẢN
- Hûúáng vïì àẩi chng, viïët vïì

cåc sưëng vâ chiïën àêëu ca
nhên dên, nïìn vùn hổc múái rêët ch
phất hiïån vâ bưìi dûúäng àưåi
ng sấng tấc tûâ àẩi chng.
Nhiïìu tâi nùng àậ xët hiïån vâ
ngây câng trúã thânh lûåc lûúång
sấng tấc chđnh ca nïìn vùn hổc
múái.
- Lâng (Kim Lên); Vúå chưìng A
Ph( Tư Hoâi); Ma lẩc ( Nguỵn
Khẫi)…

   Ặ Ể Ả
ẶỂẢ
3) Nïìn vùn hổc ch
ëu mang khuynh
hûúáng sûã thi vâ
cẫm hûáng lậng
mẩn:
Ra àúâi vâ phất triïín
trong khưng khđ cao trâo
cấch mẩng vâ cåc chiïën
tranh ấi qëc vơ àẩi chưëng
thûåc dên Phấp, àïë qëc Mơ
vư cng ấc liïåt vâ kếo
dâi, vùn hổc Viïåt Nam giai
àoẩn 1945-1975 trûúác hïët
lâ mưåt nïìn vùn hổc ca
ch nghơa u nûúác.

C I M C B N
C IM C BN
ờy laõ vựn hoồc cuóa
nhỷọng sỷồ kiùồn lừch sỷó a
sửở phờồn toaõn dờn, nghụa
anh huõng. Nhờn vờồt trung
tờm laõ nhỷọng phờớm chờởt
cao quyỏ cuóa cửồng ửỡng,
laõ nhờn vờồt trỷỳỏc hùởt aồừ
diùồn cho giai cờởp, cho dờn
tửồc, thỳõi aồi. Ngỷỳõi cờỡm
buỏt cuọng nhờn danh cửồng
ửỡng maõ ngỷỳọng mửồ,
ngỳồi ca ngỷỳõi anh huõng
vỳỏi nhỷọng chiùởn cửng choỏi
loồi.


C I M C B NĐẶ Đ Ể Ơ Ả
ĐẶC ĐIỂM C Ơ BẢN
Khuynh hûúáng sûã thi gùỉn
liïìn vúái cẫm hûáng lậng
mẩn. Dûúâng nhû con ngûúâi
giai àoẩn lõch sûã nây tuy
àûáng giûäa thûåc tẩi àêìy gian
khưí, mêët mất, àau thûúng
nhûng giai àoẩn têm hưìn ln
ln hûúáng vïì lđ tûúãng, vïì
tûúng lai. Àố lâ ngìn sûác
mẩnh tinh thêìn to lúán khiïën

hổ cố thïí vûúåt lïn mổi thûã
thấch, tẩo nïn nhûäng sûå tđch
phi thûúâng”.
Xễ dổc Trûúâng Sún ài
cûáu nûúác
Mâ lông phúi phúái dêåy
tûúng lai.

C I M C B NĐẶ Đ Ể Ơ Ả
ĐẶC ĐIỂM C Ơ BẢN
Cẫm hûáng lậng mẩn
khiïën cho mưỵi thânh tûåu côn
khiïm tưën trong sẫn xët vâ
xêy dûång trïn miïìn Bùỉc àûúåc
nhên lïn nhiïìu lêìn vúái kđch
thûúác ca tûúng lai. Vâ ch
nghơa lẩc quan cng àûúåc
nhên lïn vúái kđch thûúác êëy:
Xn úi xn, em múái àïën
ùm dùm
Mâ cåc sưëng àậ tûng
ûâng ngây hưåi.
(Tưë Hûäu).
Mën trm hẩnh phc
ûúái trúái xanh
Cố lệ lông tưi cng
hốa hânh ngối múái.
(Xn
Diïåu).

ĐẶC ĐIỂM C Ơ BẢN
Cẫm hûáng lậng mẩn khưng
chó sưi nưíi trong thú mâ cẫ
trong vùn xi. Tûâ tiïíu thuët,
truån ngùỉn àïën bt kđ, ty
bt rêët giâu chêët thú. Hûúáng
vêån àưång ca cưët truån, sưë
phêån nhên vêåt, dông cẫm
nghơ ca tấc giẫ ài tûâ bống
tưëi ra ấnh sấng, tûâ gian khưí
àïën niïìm vui, tûâ hiïån tẩi àïën
tûúng lai àêìy hûáa hển.
Nhûäng àùåc àiïím trïn àậ
tẩo nïn nhûäng nết cú bẫn
nhêët ca diïån mẩo vùn hổc
Viïåt Nam giai àoẩn 1945-1975.
Tuy nhiïn, cng cố thïí thêëy
nhûäng nết khấc nûäa xët
hiïån úã mùåt nây mùåt khấc
trong nhûäng thúâi àiïím nhêët
àõnh.

NH NG THÀNH T U Ữ Ự
L NỚ

1) Thỷồc hiùồn xuờởt
sựổc nhiùồm vuồ
lừch sỷó:
Tuyùn truyùỡn
cửớ vuọ cho

cuửồc chiùởn
ờỡu giaói
phoỏng dờn tửc
trong cuửồc
khaỏng chiùởn
chửng thỷồc dờn
Phaỏp, chửởng
ùở quửởc Myọ
cuóa dờn tửồc.

2) Nhûäng àống
gốp vïì tû tûúãng:
a) Truìn thưëng u nûúác
vâ ch nghơa anh hng:
Cấch mẩng dên tưåc dên ch vâ lđ
tûúãng XHCN lẩi àem àïën cho cấc nhâ vùn,
nhâ thú quan niïåm àêët nûúác - nhên dên.
Trong nhûäng nùm khấng chiïën chưëng
Phấp, HCM àậ dânh nhiïìu vêìn thú àểp nhêët
cho Viïåt Bùỉc. Tûâ Sau CM thấng 8-1945, thú
Tưë Hûäu, Chïë Lan Viïn, Tïë Hanh, Xn Qunh,…
côn àổng lẩi lêu dâi trong têm hưìn ngûúâi
àổc vúái nhûäng dông viïët vïì àêët nûúác, con
ngûúâi VN àểp àệ, kiïn cûúâng trong gian lao
vêët vẫ, phúi phúái trong niïìm vui chiïën thùỉng.
Khi àêët nûúác bõ xêm lûúåc, cẫ nûúác trúã
thânh chiïën sơ. Cấc nhâ vùn, nhâ thú phẫn
ấnh àûúåc hiïån thûåc àố, cng bùçng tinh
thêìn ca ngûúâi chiïën sơ hiïíu theo cẫ hai
nghơa cêìm bt vâ cêìm sng. Hổ àậ tẩo nïn

mưåt nïìn vùn hổc chiïën àêëu cố sûác cưí v
lúán lao.

2) Nhûäng àống
gốp vïì tû tûúãng:
b) Truìn thưëng nhên
àẩo:
Nối àïën giấ trõ tû tûúãng ca vùn hổc
phẫi nối àïën nưåi dung nhên àẩo:
- Hûúáng hùèn vïì nhên dên lao àưång, diïỵn
tẫ nưíi khưí ca hổ dûúái ấch ấp bûác
giai cêëp xậ hưåi c vâ phất hiïån nhûäng
àûác tđnh tưët àểp ca hổ, khẫ nùng
cấch mẩng dûúái sûå lậnh àẩo ca
Àẫng.
- Ca ngúåi vễ àểp ca con ngûúâi trong
lao àưång. Nhiïìu tấc phêím àậ dûång lïn
àûúåc nhûäng bûác tranh lao àưång nhû biïíu
hiïån ca ch nghơa anh hng trïn mùåt
trêån sẫn xët vâ xêy dûång àêët nûúác.
- Àấp ûáng úã mûác àưå nâo àố nhûäng
nhu cêìu khấc ca nhu cêìu con ngûúâi: lâ
nhûäng tấc phêím viïët vïì àúâi tû, àúâi
thûúâng, vïì quấ khûá, vïì thiïn nhiïn, vïì tònh
u.

3) Nhỷọng thaõnh
tỷồu vùỡ nghùồ
thuờồt:
a) Tỷõ nựm 1945- 1975, vựn hoồc

VN phaỏt triùớn cờn ửởi, toaõn diùồn
hỳn vùỡ mựồt thùớ loaồi. Tỷõ nhỷọng
nựm 60, nùỡn vựn hoồc khửng thiùởu
thùớ loaồi vựn hoồc naõo: truyùồn
ngựổn, truyùồn vỷõa, tiùớu thuyùởt
bửồ ba, bửồ bửởn; caỏc loaồi kủ: kủ
sỷồ, truyùồn kủ,buỏy kủ, nhờồt kủ,
tuõy kủ; caỏc loaồi thỳ: trỷọ tũnh,
traõo phuỏng, truyùồn thỳ, trỷỳõng
ca; kừch baón sờn khờởu cuọng uó
loaồi.


3) Nhûäng thânh
tûåu vïì nghïå
thåt:
b) Thânh tûåu ca vùn hổc nghïå
thåt quët àõnh úã phêím chêët thêím
mơ. Vùn hổc giai àoẩn 1945- 1975 àẩt
thânh tûåu nghïå thåt xët sùỉc hún
cẫ lâ thú trûä tònh vâ truån ngùỉn:
Vïì àẩi thïí, thânh tûåu trưåi nhêët
trong thúâi kò khấng chiïën chưëng
Phấp lâ thú (thú Tưë Hûäu, Hoâng
Cêìm, Thưi Hiïåu, Nguỵn Àònh Thi,
Hoâng Trung Thưng,…)
Vïì vùn xi, giấ trõ hún cẫ lâ
trang kđ sûå ca Trêìn Àùng, mưåt vâi
truån ngùỉn ca Nam Cao, Kim Lên, Tư
Hoâi,….Thúâi kò phong trâo vùn nghïå

qìn chng phất triïín rêët mẩnh,
àùåc biïåt lâ vïì thú vâ kõch nhûng chó
cố giấ tr tun truìn nhêët thúâi.

3) Nhûäng thânh
tûåu vïì nghïå
thåt:
c) Tûâ nùm 1965- 1975, mưåt
cao trâo sấng tấc phc v
khấng chiïën chưëng Mơ trong
cẫ nûúác àûúåc phất àưång-
thúâi kò ca hâng loẩt nhâ
thú trễ cố giổng àiïåu riïng
ca mưåt thïë hïå múái: Phẩm
Tiïën Dåt, Xn Qunh, Hûäu
Thónh, Bùçng Viïåt, V Qìn
Phûúng…Vïì vùn xi, nưíi trưåi
trong thúâi gian nây lâ Nguỵn
Khẫi, Nguỵn Trung Thânh,
Nguỵn Quang Sấng, Àưỵ Chu….


3) Nhûäng thânh
tûåu vïì nghïå
thåt:
d) Tûâ àêìu nùm 1960, xët
hiïån tiïíu thuët nhiïìu têåp:
Vúä búâ, Cûãa biïín, Nhûäng
ngûúâi thúå mỗ, Bậo biïín,
Vng trúâi...dûång nïn nhûäng

bûác tranh hoânh trấng ca
lõch sûã VN, nhûng khưng cố
tấc phêím nâo àẩt túái giấ
trõ cao. Kõch nối ngây câng
trûúãng thânh nhûng phất
triïín khưng mẩnh, chêët
lûúång nghïå thåt côn nhiïìu
hẩn chïë.

3) Nhûäng thânh
tûåu vïì nghïå
thåt:
à) Thïí vùn lđ lån phï bònh phất
triïín mẩnh khoẫng trûúác sau nùm
1960. Ch ëu lâ biïíu dûúng vâ
bẫo vïå vùn hổc cấch mẩng, phï
phấn cấc biïíu hiïån lïåch lẩc.
Thânh tûåu phï bònh khưng nhỗ
nhûng chêët lûúång chûa cao. Cố
giấ trõ hún cẫ lâ mưåt sưë bâi
thiïn vïì bònh vùn, phên tđch, miïu tẫ
phong cấch nghïå thåt mưåt
cấch tinh tïë (Xn Diïåu, Hoâi
Thanh…).

MỘT SỐ HẠN CHẾ

- Nhiïìu tấc phêím thïí hiïån
con ngûúâi vâ cåc sưëng
mưåt cấch àún giẫn, xi

chiïìu, phiïën diïån, cưng
thûác. Thïm vâo àố, nhêån
thûác êëu trơ ca nhiïìu cêy
bt vïì quan àiïím giai cêëp
khiïën sûå thïí hiïån con
ngûúâi giẫn àún, sú lûúåc.
- Phêím chêët nghïå thåt
ca tấc phêím nhiïìu khi bõ
hẩ thêëp, cấ tđnh, phong
cấch riïng ca nhâ vùn
chûa àûúåc phất huy mẩnh
mệ. Vùn hổc phc v
chđnh trõ, cưí v chiïën àêëu
nhiïìu khi khưng cố diïìu kiïån
chổn lûåa àïì tâi ph húåp
vúái súã trûúâng vâ vưën
sưëng nhâ vùn.

- Nguyùn nhờn laõ
do hoaõn caónh
chiùởn tranh, do
quan niùồm giaón
ỳn, sỳ lỷỳồc vùỡ
vựn hoồc phaón
aỏnh hiùồn thỷồc,
do nhờởn maồnh
mửồt chiùỡu chỷỏc
nựng tuyùn truyùỡn
giaỏo duồc.

- Vïì lđ lån nhûäng ẫnh
hûúãng tiïu cûåc ca khuynh
hûúáng xậ hưåi hổc dung
tc du nhêåp tûâ bïn ngoâi.
- Vïì phï bònh, ch ëu dûåa
vâo tiïu chín chđnh trõ lâ
chđnh, nïn nùång nïì phï bònh
quan àiïím tû tûúãng, đt coi
trổng khấm phấ vïì nghïå
thåt.
 Thú múái (1932-1945)
thûúâng chó thêëy mùåt tấc
hẩi, nhòn cấc sấng tấc
nhû mưåt sưë ty bt
Nguỵn Tn, thú Quang
Dng, Hûäu Loan…, thûúâng
chó thêëy cấi gổi lâ “rúi
rúát” ca ch nghơa lậng
mẩn tiïíu tû sẫn.