Bài giảng kỹ năng vận chuyển nạn nhân

Huấn luyện kỹ năng Y khoa-SKILLSLAB-ModuleSơ cấp cứu
Kỹ năng thủ thuật

KỸ NĂNG VẬN CHUYỂN NẠN NHÂN
A. MỤC TIÊU BÀI GIẢNG:
Sau khi học xong bài này SV phải:
-

Trình bày nguyên tắc chung của vận chuyển nạn nhân

-

Thực hiện được các phương pháp vận chuyển nạn nhân

B. PHÂN BỐ THỜI GIAN:
-

Giới thiệu mục tiêu bài giảng: 5’

-

Giới thiệu nội dung bài giảng: 15’

-

Thực hành kỹ năng: 60’

-

Tổng kết cuối buổi: 10’

C. NỘI DUNG:
I.

NGUYÊN TẮC CHUNG KHI TIẾN HÀNH VẬN CHUYỂN NẠN NHÂN:

-

Chỉ vận chuyển nạn nhân khi thực sự cần thiết. Chú ý bảo đảm an toàn cho người vận
chuyển.

-

Cần giải thích cho nạn nhân để nhận được sự phối hợp tốt nhất.

-

Chỉ di chuyển nạn nhân một mình nếu không tìm được người giúp. Hướng dẫn những
người phụ giúp để phối hợp có hiệu quả.

-

Khi có nhiều người thực hiện, chỉ cần 1 người chỉ huy bằng lời nói.

-

Cần làm đúng kỹ thuật để tránh tổn thương cột sống của chính người cứu.

II.

THỰC HÀNH:

1. Trường hợp chỉ có một người:
1.1 Phương pháp nạng người:

-

Áp dụng trong trường hợp: nạn nhân tỉnh táo, hợp
tác tốt, chỉ bị tổn thương phần mềm một chân hoặc
dãn dây chằng, bong gân gót chân … nạn nhân có
thể bước đi được nhưng khó khăn.

-

Các bước thực hiện:
Dìu nạn nhân đứng
CCV đứng bên chấn thương của nạn nhân

1


Huấn luyện kỹ năng Y khoa-SKILLSLAB-ModuleSơ cấp cứu
Kỹ năng thủ thuật

CCV dùng 1 tay nắm tay nạn nhân choàng qua cổ CCV, tay còn lại của CCV
quàng qua eo của nạn nhân và giử nạn nhân thẳng người trong lúc di chuyển
Di chuyển cùng nhịp với bước chân nạn nhân
1.2 Phương pháp kéo:
-

Áp dụng trong trường hợp: thật sự khẩn cấp, chỉ cần di chuyển nạn nhân một đoạn
đường ngắn, chủ yếu trong trường hợp vận

chuyển nhanh chóng nạn nhân ra khỏi khu
vực nguy hiểm.

-

Các bước thực hiện:
Người cứu ngồi phía sau lưng nạn
nhân.
Đặt hai tay nạn nhân ra trước ngực.
Luồn hai tay của người cứu qua hai
bên nách nạn nhân nắm lấy cổ tay nạn
nhân và kéo đi.
Chú ý người cứu phải giữ lưng cho thẳng, tránh bị tổn thương cột sống.
1.3 Phương pháp cõng, bế:

-

Áp dụng trong trường hợp: nạn nhân nhẹ cân, tỉnh táo, hợp tác tốt, không bị tổn
thương cột sống, không bị choáng, không bị gãy xương chi, không bị gãy xương chậu.

-

Thực hành :

2. Trường hợp có hai người:
2.1 Phương pháp khiêng ngồi hai tay bắt chéo:
2


Huấn luyện kỹ năng Y khoa-SKILLSLAB-ModuleSơ cấp cứu

Kỹ năng thủ thuật

-

Áp dụng trong trường hợp: nạn nhân còn tỉnh táo, hợp tác tốt, ngồi được, không bị tổn
thương cột sống, không bị choáng, không bị gãy xương chi, không bị gãy xương chậu
...

-

Thực hành kỹ năng:
Hai người cứu ngồi xổm hai bên nạn nhân, bắt chéo tay sau lưng và nắm lấy
lưng quần nạn nhân.
Luồn tay kia phía dưới đầu gối nạn nhân, người này nắm lấy cổ tay người kia.
Ôm chặt người nạn nhân, cùng nâng lên và di chuyển chậm sao cho lưng người
cứu vẫn thẳng.

2.2 Phương pháp khiêng:
-

Áp dụng trong trường hợp: nạn nhân bị tổn thương cột sống, không bị choáng, không
bị gãy xương chi, không bị gãy xương chậu, không
bị tổn thương vùng vai ...

-

Các bước thực hiện:
Một người ngồi phía sau lưng nạn nhân,
luồn hai tay dưới nách nạn nhân và nắm
chặt lấy cổ tay nạn nhân.

Người kia luồn hai tay dưới gối nạn nhân
rồi cùng nâng lên.
2.3 Khiêng nạn nhân bằng ghế:

-

Áp dụng trong trường hợp:

3


Huấn luyện kỹ năng Y khoa-SKILLSLAB-ModuleSơ cấp cứu
Kỹ năng thủ thuật

+ Nạn nhân tỉnh, không bị tổn thương cột sống, không bị choáng, không bị gãy
xương chi, không bị gãy xương chậu …
+ Nạn nhân hôn mê, không thể áp dụng các biện pháp vận chuyển khác như cõng,
bế ẵm, khiêng tay; đặc biệt không thể vận chuyển bằng cáng: ví dụ cầu thang và
thang máy có kích thước hẹp.
-

Các bước thực hiện:
Kiểm tra độ vững chắc của ghế trước khi sử
dụng
Đặt nạn nhân ngồi lên ghế, hai tay bắt chéo phía
trước, hai chân để thõng.
Dùng cuộn băng lớn buộc ngang ngực nạn nhân
vào thành ghế.
Ngả ghế ra phía sau và khiêng nạn nhân. Cần ít
nhất là 2 người khiêng.

3. Chuyển nạn nhân bằng cáng:

-

Các loại cáng:
Cáng vải bạt.
Cáng xe đẩy có đệm mút.
Cáng cứng bằng kim loại hoặc bằng nhựa cứng.

-

Áp dụng trong trường hợp:
+ Nạn nhân hôn mê,
+ Chấn thương sọ não,
+ Chấn thương cột sống, đặc biệt là cột sống cổ sau khi đã được nẹp cố định,
+ Gãy xương đùi, gãy xương cẳng chân sau khi đã nẹp cố định xương gãy;
4


Huấn luyện kỹ năng Y khoa-SKILLSLAB-ModuleSơ cấp cứu
Kỹ năng thủ thuật

+ Đa chấn thương, choáng;
+ Vận chuyển nạn nhân với quãng đường dài…
-

Cách khiêng nạn nhân lên cáng:
Ba hoặc bốn người ngồi một phía hoặc hai phía nạn nhân.
Luồn tay dưới các vị trí: dưới cổ, dưới lưng, dưới thắt lưng, ngang mông,
dưới cẳng chân nạn nhân.

Đồng thời cùng nâng nạn nhân lên đưa sang cáng, sao cho nạn nhân ở tư thế nằm
thẳng, không gấp cột sống.

-

Cách khiêng cáng:
Có thể khiêng với 2 người hoặc 4 người
Khi khiêng cáng nhóm hai người (phía đầu và cuối) phải bước trái chân nhau để
dễ đi và cáng không bị đu đưa.

5


Huấn luyện kỹ năng Y khoa-SKILLSLAB-ModuleSơ cấp cứu
Kỹ năng thủ thuật

D. THỰC HÀNH: 60 phút
-

Lần 1: 50 phút
SV chia thành từng nhóm 3 sinh viên thực hiện kỹ năng khám bụng. Một SV làm bệnh

nhân, một SV thực hiện, một SV quan sát và góp ý.
-

Lần 2: (10 phút). Chọn 1 SV
+ SV thực hiện các bước kỹ năng khám bụng trên 1 sinh viên khác.
+ Các SV còn lại nhận xét và đóng góp ý kiến.

-

CBG nhận xét và tổng kết.

E. ĐÁNH GIÁ:
Thi cuối module theo OSPE

6