su no vi nhiet cua chat ran

BÀI TẬP CƠ BẢN VÀ NÂNG VẬT LÝ 6 Biên soạn : Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan
CHƯƠNG II
61
BÀI TẬP CƠ BẢN VÀ NÂNG VẬT LÝ 6 Biên soạn : Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
Câu 1: Khi đốt nóng các thanh vật liệu có chiều dài khác nhau từ 0
0
C
đến 50
0
C thì chiều dài biến thiên theo bảng dưới đây :
Vật liệu Chiều dài ở 0
0
C
(m)
Chiều dài ở 50
0
(m)
Sắt
10 10, 006
Đồng
15 15,0127
Thủy tinh thường
1 1,00045
Thạch anh
2 2,00005
Vật liệu nào nở vì nhiệt nhiều nhất, ít nhất ?
Câu 2: Vật liệu A nở vì nhiệt nhiều hơn vật liệu B. Lúc đầu, vật liệu A dùng
làm bánh quay, còn vật liệu B dùng làm trục quay. Sau khi quay một thời

gian thì các vật liệu nóng lên.
a) Mô tả các hiện tượng
xảy ra tiếp theo.
b) Làm lại câu a nhưng
lần này, vật liệu B
dùng làm bánh quay,
vật liệu A dùng làm
trục quay.
62
BÀI TẬP CƠ BẢN VÀ NÂNG VẬT LÝ 6 Biên soạn : Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan
Câu 3: Một băng kép
được cấu tạo bởi hai
vật liệu có độ dãn nở
vì nhiệt khác nhau, hàn
dính lại nhau. Ở băng
kép trong hình vẽ dưới
đây thì lớp L
1
dãn nở
nhiều hay ít hơn lớp
L
2
?
Câu 4: Em hãy tìm
hiểu nguyên lí hoạt
động của đèn chớp
tắt được mô tả như
hình vẽ bên.
Câu 5: Hãy tìm hiểu nguyên lí hoạt động của nhiệt kế kim loại.
63

BÀI TẬP CƠ BẢN VÀ NÂNG VẬT LÝ 6 Biên soạn : Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan
Câu 6: Ở tâm của một đóa bằng sắt có một lỗ
nhỏ. Nếu nung nóng đóa thì :
A-Đường kính của lỗ tăng.
B-Đường kính của lỗ giảm vì sắt nở làm lỗ hẹp
lại.
C-Đường kính của lỗ không thay đổi, chỉ có
đường kính ngoài của đóa tăng.
Câu 7: Vạch một đoạn thẳng lên một đồng xu.
Nung nóng đồng xu thì đoạn thẳng :
A-Biến thành đường cong.
B-Vẫn là đoạn thẳng.
C-Là đường gấp khúc.
Câu 8: Một thanh đồng được uốn như hình vẽ.
Đầu A sẽ chuyển động như thế nào nếu :
-Đốt nóng đoạn AB và BC lên cùng nhiệt
độ.
-Đốt nóng cả thanh lên cùng nhiệt độ.
-Thay đổi nhiệt độ các đoạn như thế nào
thì điểm A đứng yên.
Câu 9: Câu hỏi thảo luận
Giả sử sau này, em là một kỹ sư nghiên
cứu vật liệu để làm chất trám răng. Ngoài yếu
tố độ bền, độ kết dính, màu sắc, tính thẩm mỹ,
em còn phải chú ý yếu tố nào của vật liệu ?
HƯỚNG DẪN
Câu 1: Khi nhiệt độ tăng từ 0
0
C đến 50
0

C thì :
1m sắt tăng thêm 0,006/10 m = 0,0006 m = 0,6mm.
1m đồng tăng thêm 0,0127/15 m = 0,00127m = 1,2mm.
64
BÀI TẬP CƠ BẢN VÀ NÂNG VẬT LÝ 6 Biên soạn : Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan
1m thủy tinh tăng thêm 0,00045 m = 0,45mm.
1m thạch anh tăng thêm 0,00005/2 = 0,000025m = 0,025mm.
Vậy đồng nở vì nhiệt nhiều nhất và thạch anh nở vì nhiệt ít nhất.
Câu 2: A là bánh quay, B là trục quay. Vì A nở vì nhiệt nhiều hơn B nên sau
một thời gian hoạt động nhiệt độ tăng lên, đường kính lỗ của bánh đà tăng
nhanh hơn đường trục quay, vì vậy, bánh đà bò lỏng.
Nếu A là trục quay, B là bánh đà thì ngược lại, đường kính trục quay
tăng nhanh hơn đường kính lỗ của bánh đà, chuyển động bò hãm .
Câu 3: Lớp L
1
nở vì nhiệt nhiều hơn lớp L
2
.
Câu 4: Lúc đầu, băng kép thẳng, dòng điện qua dây tóc làm bóng đèn
nóng lên. Khi nhiệt độ tăng, băng kép cong, chỗ tiếp xúc hỡ, dòng điện
ngắt, đèn tắt. Băng kép thẳng trở lại như cũ, dòng điện lại đi qua, đèn sáng
và quá trình chớp tắt cứ lặp đi lặp lại.
Câu 5: Khi nhiệt độ tăng, băng kép cong làm quay kim chỉ thò. Nhiệt độ
càng tăng, kim sẽ lệch về phía phải. Đọc được số chỉ của kim thì biết nhiệt
độ cần đo. Để thuận tiện, người ta chia trực tiếp thang đo theo giá trò nhiệt
độ tương ứng.
Câu 6: Khi nung nóng đều một vật rắn, vật nở đều, ta được một vật mới có
hình dạng giống vật cũ nhưng lớn hơn. Do đó, khi nung nóng một đóa có lỗ
ở giữa thì toàn bộ kích thước của đóa tăng, vì vậy đường kính của lỗ cũng
tăng.

Câu 7: Đoạn thẳng vẫn là đoạn thẳng.
Câu 8: a) Đoạn AB dãn xuống dưới một đoạn d, đoạn BC dãn sang trái
một đoạn d.
Ketá quả điểm A đi xuốngvề bên trái một góc 45
0
.
b) Nếu đoạn DC đi lên 2d thì điểm A sẽ đi lên về phía trái một góc 45
0
.
c) Giữ đoạn BC có nhiệt độ không đổi. Đốt nóng đoạn AB có nhiệt độ
gấp hai lần nhiệt độ đoạn CD. Khi đó đoạn CD với chiều dài 2a sẽ đi lên
đoạn 2d. Đoạn AB với chiều dài a đi xuống một đoạn 2a. Kết quả, điểm A
đứng yên.
65