LUẬN văn THẠC sĩ QUẢN lý GIÁO dục QUẢN lý PHÁT TRIỂN đội NGŨ GIẢNG VIÊN các TRƯỜNG CAO ĐẲNG TRÊN địa bàn TỈNH bạc LIÊU

BẢNG CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
Chữ viết đầy đủ

Chữ viết tắt

Cán bộ quản lý

CBQL

Đội ngũ giảng viên

ĐNGV

Giáo dục đại học

GDĐH

Giáo dục và Đào tạo

GD&ĐT

Học sinh sinh viên

HSSV

Quản lý giáo dục

QLGD


MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU

3

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN CAO ĐẲNG

1.1. Các khái niệm cơ bản
1.2. Nội dung quản lý phát triển đội ngũ giảng viên ở các trường
Cao đẳng
1.3. Các yếu tố tác động đến quản lý phát triển đội ngũ giảng viên
ở các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu
Chương 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH BẠC LIÊU

2.1. Khái quát các Trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu
2.2. Thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên các trường Cao đẳng
trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu
2.3. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giảng viên các trường
Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH
BẠC LIÊU

3.1.

Dự báo sự phát triển các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc

Liêu đến năm 2020
3.2. Các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên các trường
Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu
3.3. Khảo nghiệm sự cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đề xuất
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định "Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa,
xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý
giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then
chốt” [37].
Chỉ thị 40-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã nêu rõ: “Phát
triển giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực
quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, là điều
kiện để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn
dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt, có vai
trò quan trọng” [12].
Nét nổi bật của bối cảnh quốc tế hiện nay là quá trình toàn cầu hóa với tác
động mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ, gắn chặt với nó là
nền kinh tế tri thức. Bối cảnh đó đặt mọi quốc gia, đặc biệt là các nước đang
phát triển, trong đó có Việt Nam đứng trước những thời cơ thuận lợi, đồng thời
phải đối mặt với muôn vàn thử thách khó khăn trong cuộc tìm kiếm các nguồn

lực và các giải pháp cho sự phát triển.
Trong cuộc cạnh tranh đó, dường như mỗi nước đều tìm kiếm cho mình
một con đường phát triển riêng (dựa vào nguồn vốn đầu tư của nước ngoài, dựa
vào nguồn tài nguyên thiên nhiên của đất nước, dựa vào lợi thế về mặt vị trí địa
lý - chính trị - kinh tế, văn hóa…) nhưng có thể nói rằng, hầu hết các quốc gia
đều xem nguồn lực con người là quan trọng nhất và giáo dục là con đường cơ
bản nhất để phát huy nguồn lực con người, phục vụ cho sự phát triển nhanh và
bền vững của mỗi quốc gia.
Như vậy, phát triển giáo dục - đào tạo đã trở thành chiến lược cách mạng
mang tính thời đại sâu sắc và đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực
3


lượng cách mạng quan trọng, quyết định thắng lợi sự nghiệp đổi mới giáo dục,
góp phần phát triển đất nước. Với tinh thần đó, giáo dục Việt Nam muốn vượt
qua thử thách của riêng mình, hướng dẫn một nền giáo dục tiên tiến hiện đại;
nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước thì
trước hết phải đặc biệt chăm lo xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục; xem đây là nhiệm vụ trọng tâm của chiến lược phát triển nguồn nhân
lực của toàn ngành, đặc biệt là phát triển nguồn nhân lực trong các trường Cao
đẳng và đại học. Phát triển nguồn nhân lực ở các trường cao đẳng, đại học suy
cho cùng là vấn đề quản lý phát triển đội ngũ giảng viên. Đây là một vấn đề
quan trọng hàng đầu, quyết định đến chất lượng đào tạo của nhà trường.
Các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu được nâng cấp từ những
trường Trung cấp chuyên nghiệp với lĩnh vực đào tạo ở phạm vi hẹp thành
những trường Cao đẳng đa ngành, đa cấp với nhiều ngành nghề ở các lĩnh vực
như: Kinh tế, kỹ thuật, xây dựng, nông nghiệp, thủy sản, Y- Dược, cung cấp
nguồn lực lao động cho địa phương và khu vực Đồng bằng Sông Cửu long.
Trong bối cảnh giáo dục cao đẳng, đại học Việt Nam đang thực hiện đổi mới cơ
bản và toàn diện để hội nhập quốc tế; bên cạnh những cơ hội mới, Các trường

Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu cũng đang đứng trước những khó khăn
thách thức to lớn: kiện toàn bộ máy tổ chức nhân sự tương xứng, trang bị cơ sở
vật chất tiên tiến, hiện đại đáp ứng yêu cầu đào tạo, đặc biệt là xây dựng đội ngũ
giảng viên đủ chuẩn về số lượng và trình độ, đồng bộ về cơ cấu để xứng tầm với
một cơ sở giáo dục cao đẳng, đại học là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu của Các
trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu trong giai đoạn hiện nay.
Là những trường Cao đẳng mới được thành lập, trong đề án thành lập các
trường và kế hoạch chiến lược phát triển của từng nhà trường giai đoạn 20122020 đã đề ra lộ trình phát triển ngành nghề đào tạo trình độ cao đẳng, đại học
để thực hiện nhiệm vụ đào tạo đáp ứng nguồn lực lao động đạt chuẩn về trình độ
cho địa phương và các tỉnh lân cận đảm bảo tăng quy mô ngành nghề đào tạo lẫn
4


số lượng sinh viên. Thực tế đó đòi hỏi các trường phải gấp rút tìm ra những giải
pháp thích hợp để quản lý, xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên – nhân tố
quyết định sự tồn tại và phát triển của nhà trường.
Việc nghiên cứu để tìm ra những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên là một vấn đề đã được nhiều nhà nghiên cứu khoa học quản lý
giáo dục trong và ngoài nước quan tâm. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có công
trình nào nghiên cứu vấn đề này ở một địa bàn cụ thể. Xuất phát từ những lý do
trên, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên các
trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu” làm luận văn tốt nghiệp cao học.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan
Thế kỷ XXI, thế kỷ của khoa học và công nghệ, thế kỷ của trí tuệ và cạnh
tranh thị trường, thế kỷ của sự bùng nổ thông tin và xu thế toàn cầu hoá vv..Đất
nước ta đang tiến lên con đường CNH - HĐH. Điều đó đặt ra những yêu cầu to
lớn, cấp bách về nguồn lực, đặc biệt là chất lượng nguồn lực con người. Đó là
chất lượng toàn diện con người Việt Nam về: Phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính
trị, năng lực trí tuệ, thể lực và kỹ năng nghề nghiệp của con người Việt Nam. Nền
kinh tế trí thức của Việt Nam có đạt được hiệu quả hay không, tương lai đất nước,

tiền đồ của dân tộc ta có được phồn vinh, thịnh vượng hay không, có sánh vai được
với các nước tiên tiến trên thế giới hay không là tuỳ thuộc phần lớn vào chất lượng
đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay khi họ còn ngồi trên ghế nhà trường.
Giáo dục đại học trong thập niên đầu của thế kỷ XXI đã giành được sự
quan tâm của nhiều quốc gia, nhiều tổ chức quốc tế và nhiều nhà nghiên cứu
trên thế giới. Hàng loạt hội nghị, hội thảo khoa học đã được UNESCO tổ chức,
với sự tham gia của nhiều chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực GDĐH. Mới đây
nhất, phải kể đến Hội nghị thế giới về GDĐH, tổ chức tại trụ sở UNESCO ở
Paris, khoảng 1.000 người từ 150 quốc gia tham dự. Hội nghị này đã thảo luận
về các động thái mới của GDĐH trước những thay đổi và phát triển của xã hội.

5


Trong bài phát biểu khai mạc của mình, Tổng Giám đốc của UNESCO,
ông Koichiro Masura đã phác thảo bốn động thái đang làm thay đổi GDĐH:
Trước hết, là sự gia tăng nhu cầu, với tổng số 51.000.000 SV mới trên
toàn thế giới kể từ năm 2000;
Thứ hai, là sự đa dạng hóa các nhà cung cấp, trong đó GDĐH tư nhân
hiện nay đã chiếm trên 30% tổng số SV trên toàn thế giới;
Thứ ba, là ảnh hưởng của công nghệ thông tin và truyền thông lên tất cả
mọi khía cạnh của việc học, từ việc cung cấp các khóa học và chia sẻ kiến thức
đến việc hợp tác trên các dự án nghiên cứu và tạo điều kiện tiếp cận với nguồn
tài nguyên giáo dục miễn phí;
Thứ tư, là vấn đề toàn cầu hóa, được phản ánh qua số lượng ngày càng
tăng các SV học tập ở nước ngoài, qua việc các trường đại học thành lập các chi
nhánh chương trình học tập nước ngoài [25].
Những động thái này không những làm thay đổi GDĐH mà còn làm thay
đổi quan niệm về vị trí, vai trò của người giảng viên; về vấn đề xây dựng và phát
triển đội ngũ giảng viên trong trường đại học.

Trong bài phát biểu của mình, ông Tổng Giám đốc của UNESCO đã đề cập
đến “tầm quan trọng của việc thu hút và giữ chân các giảng viên có trình độ trong
lĩnh vực GDĐH, cũng như cung cấp cho họ đầy đủ các điều kiện làm việc” [25].
Ở các nước có nền GDĐH phát triển như Hoa Kỳ, Anh, Đức, Pháp,
Australia, Nhật Bản… người ta đều xem giảng viên là lực lượng quyết định chất
lượng đào tạo của một trường đại học. Vì thế, họ luôn luôn chăm lo xây dựng và
phát triển đội ngũ giảng viên. Có nhiều công trình đã đi sâu nghiên cứu những
yêu cầu mà người giảng viên cần phải đáp ứng trong bối cảnh của nền kinh tế tri
thức và nhà trường đại học hiện đại.
Ở trong nước, trong những năm gần đây đã xuất hiện một số công trình
nghiên cứu về vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên. Đó là các công
trình của các tác giả như Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đỗ Minh
6


Cương, Nguyễn Thị Doan… Nhưng trong các công trình này, các tác giả mới
chỉ nêu lên sự cần thiết phải xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên và đề
xuất một số giải pháp để xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Đại
học, Cao đẳng nói chung.
Chăm lo xây dựng, phát triển đội ngũ giảng viên sẽ tạo được sự chuyển
biến tích cực về chất lượng giáo dục, đáp ứng những yêu cầu đổi mới đất nước
cả về lý luận văn thực tiễn, biến mục tiêu chiến lược phát triển của Đảng và Nhà
nước ta trở thành hiện thực. Do đó trong thời gian qua có rất nhiều tác giả tập
trung nghiên cứu vấn đề này nhằm tìm ra các giải pháp thiết thực để làm tốt
công tác phát triển đội ngũ giảng viên. Có thể kể ra các dự án, đề tài:
Tác giả Minh Tư, trong bài báo “Mấu chốt là đổi mới quản lý hoạt động
đào tạo của giảng viên đại học” [6], đã đưa ra bốn giải pháp để xây dựng đội
ngũ giảng viên, đó là: Đổi mới công tác bồi dưỡng giảng viên; Đổi mới công tác
phát triển giảng viên; Kết hợp các hình thức quản lý giảng viên;
Tác giả Nguyễn Văn Yến [7], trong bài báo “Phải tập trung giải quyết

vấn đề then chốt - đội ngũ giảng viên” đã khẳng định: Xây dựng đội ngũ tốt là
một trong những khâu then chốt trong quản lý giáo dục và nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo;
Tác giả Nguyễn Thiện Minh [8], trong bài báo “Chủ thể đổi mới là nhà
giáo” đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc xây dựng và nâng cao chất
lượng đội ngũ giảng viên đối với sự nghiệp đổi mới giáo dục đại học trong giai
đoạn hiện nay;
Đề tài KH&CN cấp Bộ, mã số B92.38-18 “ Nghiên cứu việc bồi dưỡng
cán bộ giảng dạy đại học và giảng viên dạy nghề” do Phạm Thành Nghị làm chủ
nhiệm đề tài ( bảo vệ năm 1993). Đề tài đã nêu lên được thực trạng đội ngũ giảng
viên chưa đáp ứng được mục tiêu phát triển giáo dục ở nước ta; các giải pháp để
tăng cường năng lực thích ứng của đội ngũ giảng viên với sự phát triển ngày càng
cao của xã hội. Đề tài cũng đề cập đến các giải pháp về đổi mới mục tiêu, nội
7


dung, phương pháp và chương trình giảng dạy và xây dựng chương trình đào tạo, bồi
dưỡng theo hướng chuẩn hóa, hiện đại với những hình thức đào tạo, bồi dưỡng linh
hoạt. Đề tài đặc biệt chú ý tới phát triển đội ngũ nhà giáo đáp ứng nhu cầu vừa tăng
qui mô, vừa nâng cao chất lượng, hiệu và đổi mới phương pháp dạy học.
Quyết định Số: 699/QĐ-LĐTBXH ngày 07/6/2010 của Bộ lao động
Thương binh và Xã hội phê duyệt Dự án xây dựng chuẩn giảng viên dạy nghề,
tăng cường kỹ năng dạy nghề nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của dạy
nghề, nâng cấp các cơ sở dạy nghề trong dự án để tổ chức các khóa đào tạo theo
nhu cầu thị trường lao động. Mục đích ban hành chuẩn giảng viên dạy nghề
nhằm làm cơ sở để xây dựng mục tiêu đào tạo, chương trình đào tạo, bồi dưỡng
nhằm nâng cao chất lượng giảng viên, giảng viên dạy nghề; giúp giảng viên,
giảng viên dạy nghề tự đánh giá phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, năng lực
nghề nghiệp, từ đó xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện phấn đấu nâng cao
phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; làm cơ sở đánh giá giảng

viên dạy nghề phục vụ công tác quy hoạch, sử dụng, đào tạo và bồi dưỡng đội
ngũ này và để xây dựng chế độ, chính sách đối với giảng viên dạy nghề.
Đề tài B 96-52-11 “Xây dựng mô hình quản lý công tác phát triển và bồi
dưỡng cán bộ giảng dạy phục vụ yêu cầu đổi mới giáo dục đại học Việt nam”
của Trần Thị Bạch Mai, kết quả nghiên cứu đề tài đã kiến nghị về mô hình quản
lý nhằm phát triển đội ngũ cán bộ giảng dạy đại học.
Những năm gần đây, sự tăng nhanh về số lượng các trường đại học và cao
đẳng trong cả nước dẫn đến sự thiếu hụt và mắt cân đối về đội ngũ giảng viên.
Vì thế, tại các cơ sở đào tạo cao học quản lý giáo dục đã có một số luận văn thạc
sĩ nghiên cứu về hướng quản lý, xây dựng hoặc phát triển đội ngũ giảng viên ở
các trường đại học, cao đẳng như: “Thực trạng và biện pháp quản lý đội ngũ
giảng viên trường đại học sư phạm TP Hồ Chí Minh”, của tác giả Nguyễn Kỳ
Trung; “Thực trạng công tác quản lý đội ngũ giảng viên trường cao đẳng sư
phạm Cà Mau và một số giải pháp”, của tác giả Phạm Hoàng Can; “Quản lý
8


phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học Tây Nguyên trong giai đoạn hiện
nay”, của tác giả Trần Thị Giang; “Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng
viên tại trường đại học Y dược Cần thơ”, của tác giả Hà Bảo Trân; “Giải pháp
phát triển đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu nâng cấp trường cao đẳng văn
hóa nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh”, của tác giả Nguyễn Thị Hồng Sinh;
“Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường cao đẳng sư phạm tỉnh Hà
Giang”, của tác giả Tống Thị Đào; “Phát triển đội ngũ giảng viên trường cao
đẳng sư phạm Trung ương trong giai đoạn hiện nay”, của tác giả Nguyễn Lan
Phương…
Từ sự khái quát những nghiên cứu của các tác giả trên đây, có thể rút ra
một số nhận nhận xét sau đây:
Các công trình, những nghiên cứu đều cho rằng ĐNGV và quản lý phát triển
ĐNGV giữ vai trò quan trọng, là giải pháp then chốt để nâng cao chất lượng giáo

dục và đào tạo, các nhà trường cần phải phát huy tốt nhất vai trò của ĐNGV trong
sự nghiệp giáo dục đào tạo, nhằm thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện GD-ĐT
trong tình hình mới.
Phát triển ĐNGV là một trong những vấn đề cơ bản trong hoạt động quản lý
ĐNGV của nhà trường. Quản lý, phát triển ĐNGV phải bảo đảm phát triển về chất
lượng, số lượng, đồng bộ về cơ cấu. Đặc biệt, chú trọng phát triển về chất lượng, nâng
cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ
chuyên môn của nhà giáo, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục và
đào tạo, nhất là trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Các công trình nghiên cứu về cơ bản đề cập đến phát triển ĐNGV nói chung
hoặc đi sâu vào những vấn đề quản lý, phát triển ĐNGV của từng địa phương, nhà
trường mà các tác giả đề xuất hệ thống biện pháp với mong đóng góp nhất định
trong việc phát triển ĐNGV ở từng nhà trường, địa phương.
Trong những công trình nghiên cứu đề án, đề tài và các luận văn kể trên,
các tác giả đã xây dựng cơ sở lý luận, khảo sát đánh giá thực tiễn, từ đó đề ra
9


các giải pháp, biện pháp nhằm quản lý phát triển đội ngũ giảng viên các trường
đại học, cao đẳng đảm bảo về chất lượng trình độ chuyên môn, có đủ về số
lượng, có cơ cấu phù hợp với tình hình cụ thể của ngành nghề đào tạo, nhằm
đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của các nhà trường.
Mỗi đề tài nghiên cứu trên một phạm vi, thời gian khác nhau, đội ngũ giảng viên
khác nhau. Tuy nhiên, vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên trong các trường cao
đẳng nghề nói chung, giảng viên dạy nghề ở trường cao đẳng nghề nói riêng thì
còn bỏ ngỏ, chưa được ai nghiên cứu. Vì vậy, việc nghiên cứu và đề ra các biện
pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh
Bạc Liêu là rất cần thiết, cần được nghiên cứu toàn diện và có hệ thống.
Kết quả nghiên cứu của các luận văn trên đã gợi ý, định hướng tạo nên nền
tảng lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giảng viên các trường cao đẳng nói

chung, tác giả luận văn sẽ kế thừa, phát triển kết quả nghiên cứu đó để xây dựng
cơ sở lý luận cho đề tài quản lý phát triển đội ngũ giảng viên các trường Cao
đẳng tỉnh Bạc Liêu.
Đối với vấn đề quản lý phát triển ĐNGV các trường Cao đẳng trên địa
bàn tỉnh Bạc Liêu thì chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu một cách cụ thể.
Vì vậy, tác giả thấy sự cần thiết phải đi sâu nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận,
thực tiễn quản lý phát triển ĐNGV, đề xuất các biện pháp quản lý phát triển
ĐNGV của các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, đáp ứng yêu cầu
nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo của Nhà trường hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng phát triển đội ngũ giảng
viên các trường Cao đẳng. Từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội
ngũ giảng viên của các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn
diện giáo dục và đào tạo hiện nay.
10


3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu những vấn đề lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giảng viên
cao đẳng, đại học.
Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giảng viên các
trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.
§ề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên các trường
Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, giai đoạn 2012-2020.
4. Khách thể và đối tượng, phạm vi nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Phát triển đội ngũ giảng viên của các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh
Bạc Liêu

4.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của các trường Cao đẳng trên địa
bàn tỉnh Bạc Liêu
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu dưới góc độ quản lý phát triển nguồn nhân lực
giáo dục; trực tiếp là quản lý phát triển đội ngũ giảng viên 3 trường bao gồm:
Trường Cao đẳng Nghề Bạc Liêu; Trường Cao đẳng Y tế Bạc Liêu; Trường Cao
đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Bạc Liêu;
Những số liệu, tài liệu thu thập từ Phòng Đào tạo, Phòng tổ chức cán
bộ, các khoa giáo viên của các trường trong khoảng thời gian từ năm 2012
đến nay.
5. Giả thuyết khoa học
Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên các trường Cao đẳng trên địa bàn
tỉnh Bạc Liêu là yêu cầu khách quan, phụ thuộc vào nhiều yếu tố nếu trong quá
trình phát triển nhà trường mà xác định các biện pháp khoa học, khả thi như:
nâng cao nhận thức cho các chủ thể quản lý về phát triển đội ngũ giảng viên các
trường Cao đẳng; xây dựng và thực hiện quy hoạch đội ngũ giảng viên của Nhà

11


trường đủ về số lượng, nâng cao chất lượng; chú trọng nâng cao phẩm chất đạo đức,
trình độ chuyên môn, trình độ ngoại ngữ, tin học và nghiệp vụ sư phạm cho giảng
viên; đổi mới phương thức tuyển dụng giảng viên; xây dựng cơ chế đánh giá và sàng
lọc giảng viên; xây dựng cơ chế chính sách phù hợp; đảm bảo các điều kiện để giảng
viên phát huy năng lực của mình thì sẽ phát triển được đội ngũ giảng viên của các
trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu đến năm 2020, góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục đào tạo của nhà trường thời kỳ phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh Bạc Liêu.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

6.1. Phương pháp luận
Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng
của chủ nghĩa Mác -Lênin; quán triệt tư tưởng giáo dục và quản lý giáo dục của Hồ
Chí Minh, của Đảng Cộng sản Việt Nam. Vận dụng phương pháp luận nghiên cứu
của khoa học quản lý giáo dục, các phương pháp nghiên cứu dựa trên các chủ trương
chính sách của Đảng, nhà nước về quản lý phát triển đội ngũ giảng viên nói chung và
giảng viên ở các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc liêu nói riêng.
Khái quát các văn bản có liên quan đến quản lý phát triển đội ngũ giảng
viên theo quan điểm hệ thống - cấu trúc, lịch sử lôgíc và quan điểm thực tiễn
trong nghiên cứu khoa học.
6.2. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học
chuyên ngành, bao gồm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu thực
tiễn,... để luận giải các nhiệm vụ của đề tài. Cụ thể là:
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Nghiên cứu, phân tích, tổng hợp các tài liệu, các giáo trình, sách tham
khảo, tài liệu về khoa học quản lý và quản lý giáo dục; các công trình nghiên
cứu, báo khoa học có liên quan đến đề tài đã được công bố và đăng tải trên các
tạp chí, báo, kỷ yếu khoa học, hội thảo; đặc biệt là những tài liệu liên quan đến
quản lý phát triển đội ngũ giảng viên ở các trường Cao đẳng , Đại học.
12


- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Sử dụng các bảng hỏi với đối tượng cán bộ quản lý, đội ngũ giảng viên nhằm
thu được kết quả nghiên cứu.
Tiến hành xin ý kiến chuyên gia, tổng kết kinh nghiệm về quản lý phát triển
đội ngũ giảng viên các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu để rút ra những
kết luận cần thiết.
Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý của

đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục; hoạt động dạy học của giảng viên; học tập của
sinh viên để rút ra những kết luận về nội dung nghiên cứu.
Phương pháp tọa đàm, trao đổi, phỏng vấn đối với cán bộ quản lý, giảng
viên và sinh viên từ đó rút ra những kết luận cho nhiệm vụ nghiên cứu.
Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu từ những vấn đề đã và đang
diễn ra nhằm đúc rút thành những kinh nghiệm về quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên ở các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.
Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các nhà khoa học, nhà quản lý
về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan tới việc nghiên cứu đề tài; học
tập trao đổi kinh nghiệm các trường Cao đẳng, Đại học ở các tỉnh lân cận.
Sử dụng thống kê xử lý kết quả khảo sát nhằm rút ra các kết luận khoa
học khái quát cho đề tài.
7. Ý nghĩa luận văn
Nghiên cứu thành công đề tài có ý nghĩa quan trọng trong quản lý phát triển đội
ngũ giảng viên, giúp cho các chủ thể quản lý có tầm nhìn trong tổ chức qui hoạch phát
triển đội ngũ giảng viên hiện tại cũng như tương lai.
Có thể làm tài liệu nghiên cứu giảng dạy, nghiên cứu khoa học ở các
trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.
8. Kết cấu luận văn
Đề tài có kết cấu bao gồm 3 chương (9 tiết); kết luận, kiến nghị, danh mục
tài liệu tham khảo và phụ lục.

13


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN CAO ĐẲNG
1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Giảng viên và đội ngũ giảng viên

* Giảng viên
Theo Từ điển Bách khoa toàn thư, giảng viên là “Tên gọi chung những
người làm công tác giảng dạy ở các trường Đại học, Cao đẳng, ở các lớp tập
huấn cán bộ. Ở các trường Đại học và Cao đẳng, giảng viên là chức danh của
những người làm công tác giảng dạy thấp hơn phó giáo sư ” [44].
Theo Từ điển Giáo dục học, giảng viên là “chức danh nghề nghiệp của
nhà giáo trong các cơ sở giáo dục đại học và sau Đại học, dưới giáo sư, phó giáo
sư và giảng viên chính” [42].
Còn theo theo Luật Giáo dục của Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt
Nam, giảng viên là tên gọi chỉ nhà giáo thực hiện hoạt động dạy học và giáo dục
tại các cơ sở giáo dục Cao đẳng, Đại học và Sau Đại học [28].
Như vậy, giảng viên là nhà giáo làm công tác giảng dạy ở các cơ sở giáo
dục Đại học và Cao đẳng.
* Đội ngũ giảng viên
Theo Từ điển tiếng Việt, đội ngũ là “tập hợp gồm số đông người cùng
chức năng hoặc nghề nghiệp tạo thành một lực lượng” [42].
Khái niệm đội ngũ không chỉ được sử dụng trong lĩnh vực quân sự mà
còn được sử dụng một cách phổ biến trong nhiều lĩnh vực hoạt động khác nhau
như: đội ngũ trí thức, đội ngũ công nhân viên chức, đội ngũ y bác sỹ…
Trong lĩnh vực giáo dục, thuật ngữ đội ngũ được sử dụng để chỉ những
tập hợp người được phân biệt với nhau về chức năng trong hệ thống giáo dục. Ví
dụ: đội ngũ giáo viên, đội ngũ giảng viên, đội ngũ cán bộ quản lý trường học.

14


Đội ngũ giảng viên là một tập hợp những người làm nghề dạy học, giáo dục
tại các trường Cao đẳng, Đại học được tổ chức thành một lực lượng (có tổ chức)
cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tập hợp
đó, tổ chức đó. Họ làm việc có kế hoạch và gắn bó với nhau thông qua lợi ích về vật

chất và tinh thần trong khuôn khổ quy định của pháp luật thể chế xã hội. Họ chính là
nguồn lực quan trọng trong lĩnh vực giáo dục Đại học của quốc gia.
* Quản lý đội ngũ giảng viên
Ngay từ thời xa xưa, để duy trì vì sự tồn tại và phát triển, con người phải
thực hiện nhiều hoạt động khác nhau, có thể nói hoạt động sống của con người
là những chuỗi dài dòng chảy của các hoạt động. Các hoạt động của con người
khác hoạt động của các động vật khác đó là sự liên kết giữa nhiều người cùng
hoạt động, cùng một mục đích chung nào đó, để đạt được mục đích đó một con
người riêng rẽ không thể nào đạt được, đó là hoạt động có tổ chức.
Bất kỳ một tổ chức nào đó đều phải có sự quản lý và có người quản lýđể tổ
chức hoạt động và đạt được mục đích của mình. Khi nghiên cứu vấn đề này Các
Mác đã khẳng định “Bất cứ nơi nào có lao động, ở nơi đó có quản lý”, “Tất cả mọi
lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương
đối lớn, thì ít nhiều cũng đều cần đến một sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt
động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát sinh từ vận động của
những khí quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển
lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” [2]. Ông đã nêu lên
bản chất của quản lý là: “Nhằm thiết lập sự phối hợp những công việc giữa các cá
nhân và thực hiện những chức năng chung nảy sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ
sở sản xuất, khác với sự vận động của các bộ phận riêng lẻ của nó”[ 2].
Như vậy, theo Các Mác, quản lý là loại hoạt động điều khiển mọi quá trình
lao động phát triển xã hội. quản lý có tầm quan trọng đặc biệt trong mọi lĩnh vực của
xã hội, do đó khái niệm về quản lý được nhiều nhà khoa học nghiên cứu, có nhiều
định nghĩa về nó, nhưng chưa có một định nghĩa thống nhất, các định nghĩa về quản
lý, phụ thuộc vào lĩnh vực cũng như góc độ nghiên cứu của từng người.
15


* Từ những khái niệm nêu trên, chúng ta có thể hiểu:
Nói đến quản lý là nói đến điều hành, điều khiển, chỉ huy. Về bản chất,

nội dung đều là tổ chức, điều khiển hoạt động một nhóm (hay nhiều nhóm xã hội
cùng nhau thực hiện mục đích, nhiệm vụ hoạt động chung).
Hoạt động quản lý bao giờ cũng là hoạt động hướng đích.
Khi xem xét về đối tượng quản lý, các quan điểm đều thống nhất với nhau
ở các yếu tố cơ bản trong hoạt động quản lý là:
Người chỉ huy, điều khiển (chủ thể quản lý)
Người, hoặc đồ vật…bị chỉ huy, điều khiển (khách thể quản lý).
Phải có mục đích, nhiệm vụ hoạt động chung.
Như vậy, từ các yếu tố nêu trên ta thấy yếu tố quan trọng và có thể coi đó
là xuất phát điểm của hoạt động quản lý là con người điều khiển, điều hành, tiếp
theo là đối tượng quản lý.
Quản lý tồn tại với tư cách là một hệ thống, có cấu trúc và vận động trong
một môi trường nhất định. Hệ thống quản lý được tạo bởi các yếu tố, đó là: cơ
chế quản lý, chủ thể quản lý, đối tượng quản lý và mục tiêu quản lý.
Đối với ngành GD&ĐT quản lý ĐNGV là một trong những nội dung chủ
đạo trong những nội dung chủ đạo nhất của quá trình quản lý nguồn nhân lực.
Quá trình quản lý ĐNGV phải được thực hiện đầy đủ những nội dung chủ
yếu của quá trình quản lý nguồn nhân lực như: quy hoạch đội ngũ, bố trí, sử
dụng, bồi dưỡng, thẩm định, đề bạt và bổ nhiệm [17].
Đặc điểm trong quá trình quản lý ĐNGV là quản lý một tập thể những cán
bộ tri thức, có trình độ học vấn và nhân cách phát triển ở mức độ khá cao, khả
năng nhận thức vấn đề nhanh và nhạy, có đủ khả năng phân tích tổng hợp.
Chính từ những đặc điểm này mà việc quản lý ĐNGV của người quản lý cần
phải chú ý một số yêu cầu chính sau đây:
Quản lý ĐNGV trước hết phải giúp đỡ và tạo điều kiện để ĐNGV phát
huy tối đa tính chủ động sáng tạo một cách tốt nhất, phải hướng họ vào việc
16


phục vụ lợi ích cho tổ chức, cộng đồng và xã hội. Đồng thời, khai thác năng lực

của họ cũng như tạo mọi điều kiện thuận lợi để họ có thể đóng góp, cống hiến trí
tuệ nhiều nhất cho việc thực hiện thành công mục tiêu giáo dục đề ra.
Quản lý ĐNGV trong mọi thời điểm phải đảm bảo cả mục tiêu trước mắt
và chiến lược phát triển của tổ chức trong tương lai, phải được thực hiện theo
nội quy, quy chế, quy định thống nhất trên cơ sở Pháp luật của Nhà nước, theo
các quy định và hướng dẫn của Bộ, Ngành chủ quản [17].
1.1.2. Phát triển đội ngũ giảng viên
Việc phát triển đội ngũ giảng viên gắn liền với việc xây dựng và nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên. Tùy theo mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ của nhà
trường, cơ sở đào tạo mà phát triển đội ngũ giảng viên có thể theo chiều hướng
quan điểm khác nhau:
- Quan điểm phát triển đội ngũ giảng viên lấy người giảng viên làm trung
tâm. Đây là quan điểm được nhiều tác giả đề cập, và đề cao vai trò của giảng
viên trong quá trình phát triển đội ngũ. giảng viên là trung tâm, là đối tượng cần
đặc biệt chú ý. Tất cả mọi hoạt động khác đều tập trung vào mục đích tăng
cường năng lực của các cá nhân giảng viên trên cơ sở đáp ứng nhu cầu và
khuyến khích sự phát triển của họ như những chuyên gia.
- Quan điểm phát triển đội ngũ giảng viên trên cơ sở kết hợp giữa cá
nhân giảng viên với mục tiêu của nhà trường. Đây là quan điểm có sự kết hợp
giữa nhu cầu cá nhân (GV) và nhu cầu tổ chức (nhà trường) trong sự phát triển
đội ngũ giảng viên, nhằm đảm bảo cho nhà trường ổn định và phát triển bền
vững. Quan điểm này đánh giá vai trò của giảng viên và nhà trường ngang nhau.
Đó là sự hợp tác, sự cộng đồng trách nhiệm, vì thế công tác xây dựng và phát
triển ĐNGV sẽ đạt hiệu quả.
Theo hướng tiếp cận này, phát triển là sự gia tăng về số lượng và sự biến
đổi về chất lượng vận động theo hướng đi lên trong mối quan hệ bổ sung cho
nhau tạo nên giá trị mới trong một thể thống nhất; phát triển trong thế ổn định
17

và bền vững. Phát triển bao giờ cũng xuất phát từ thực tế. Phát triển từ thấp đến
cao, từ ít đến nhiều, từ yếu đến mạnh, bao hàm trong đó có một số giai đoạn phát
triển có cả đường cong, đường dích dắc, vừa liên tục vừa đứt đoạn, vừa có tính phổ
biến vừa mang tính đặc thù. Đó là một quá trình tích luỹ và chuyển hoá không ngừng
giữa lượng và chất, thông qua sự đấu tranh giữa các mặt đối lập theo con đường phủ
định của phủ định. Nó bao hàm cả những bước tiệm tiến và nhảy vọt.
Phát triển đội ngũ giảng viên, làm cho đội ngũ này càng này càng được
nâng cao về chất lượng là một nhiệm vụ thường xuyên, đặc biệt quan trọng đối
với các trường đại học, cao đẳng.
Phát triển đội ngũ giảng viên có thể hiểu là một quá trình tăng tiến về mọi
mặt của đội ngũ giảng viên trong một thời kỳ nhất định. Trong đó bao gồm cả sự
tăng thêm về qui mô, số lượng và chất lượng giảng viên. Đó là sự tiến bộ về
nhận thức, trình độ chuyên môn - nghiệp vụ, khả năng chuyên môn đạt đến
chuẩn và trên chuẩn của yêu cầu, các tiêu chí dành cho giảng viên trường Đại
học, Cao đẳng. Trong đó chú trọng đến sự phát triển bền vững. Theo định nghĩa
của Hội đồng thế giới về phát triển bền vững (WCDE): "Sự phát triển bền vững
là sự phát triển đáp ứng các yêu cầu hiện tại và có khả năng thích ứng với yêu
cầu của thế hệ kế tiếp sau".
Từ cách tiếp cận trên có thể hiểu:
Phát triển ĐNGV ở các trường Cao đẳng là một hoạt động có mục đích,
có kế hoạch của chủ thể quản lý tác động vào ĐNGV; nhằm tạo những thay đổi
của ĐNGV cả về chất lượng, số lượng và cơ cấu theo chiều hướng đi lên, đáp
ứng các yêu cầu nhiệm vụ GD-ĐT của Nhà trường.
Phát triển ĐNGV ở các trường Cao đẳng là một hoạt động mang tính mục
đích, tính kế hoạch của các chủ thể quản lý. Mục đích của phát triển ĐNGV là tác
động vào ĐNGV, làm cho đội ngũ có đủ về số lượng, tốt về chất lượng, hợp lý về cơ
cấu, đáp ứng tốt yêu cầu GD - ĐT của Nhà trường trong giai đoạn hiện nay và đáp
ứng chuẩn giảng viên trường Cao đẳng do Nhà nước quy định.
18

Chủ thể phát triển ĐNGV của nhà trường bao gồm: Đảng uỷ, Ban Giám
hiệu Nhà trường; cấp uỷ, các khoa giảng viên (là chủ thể trực tiếp nhất); cơ quan
chức năng tham mưu, giúp việc cho Đảng uỷ, Ban Giám hiệu Nhà trường và
chính ĐNGV của Nhà trường. ĐNGV của Nhà trường vừa là khách thể, vừa là
chủ thể phát triển chính ĐNGV.
Ngoài ra, phát triển ĐNGV ở các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc
Liêu còn có các chủ thể gián tiếp như: Sở GD - ĐT, các cơ quan chức năng về
GD - ĐT của Sở Lao động Thương binh và xã hội và cấp ủy, chính quyền Tỉnh.
Các hoạt động của chủ thể trực tiếp và gián tiếp phát triển ĐNGV của
Nhà trường đều hướng tới thực hiện mục tiêu phát triển về số lượng, chất lượng
và cơ cấu ĐNGV, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Nhà trường. Hay nói
cách khác, nội dung phát triển ĐNGV của các trường Cao đẳng bao gồm phát
triển cả về số lượng ĐNGV, phát triển cả về chất lượng đội ngũ và phát triển cả
về cơ cấu ĐNGV của Nhà trường.
Số lượng của ĐNGV là biểu thị về mặt định lượng của đội ngũ, nó phản
ánh qui mô lớn, nhỏ, nhiều, ít của đội ngũ. Trong đội ngũ nói chung, ĐNGV thì
số lượng của đội ngũ trên một khía cạnh nào đó có thể được xem là chất lượng.
ĐNGV có chất lượng tốt khi có đủ về số lượng đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ
GD - ĐT của nhà trường. Tùy theo mỗi giai đoạn phát triển của tình hình, nhiệm
vụ GD-ĐT của nhà trường mà ĐNGV cần có số lượng bao nhiêu, với cơ cấu cân
đối, hợp lý và trên cơ sở phẩm chất, năng lực của từng giảng viên ngang tầm với
đòi hỏi của tình hình nhiệm vụ. ĐNGV mạnh, nhất thiết đó phải là đội ngũ được
biên chế, kiện toàn thường xuyên, hợp lý đảm bảo về số lượng đáp ứng yêu cầu
GD-ĐT. Không có số lượng thích hợp không thể tạo dựng thành đội ngũ. Sự thiếu
hụt về số lượng gây ra sự quá tải trong quá trình thực hiện nhiệm vụ GD-ĐT, đồng
thời làm cho mỗi người không có điều kiện cần thiết để học tập, tích lũy kiến thức
nâng cao trình độ. Một khi số lượng giảng viên đáp ứng thích hợp sẽ tạo nên tính
đồng bộ và khả năng hoàn thành nhiệm vụ của cả đội ngũ. Như vậy, phát triển
19

ĐNGV của các trường Cao đẳng trường, trước hết bảo đảm về số lượng. Nhà
trường phải tính toán cụ thể số lượng giảng viên để có thể đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ
GD-ĐT của Nhà trường trong từng giai đoạn cụ thể.
Phát triển ĐNGV các trường Cao đẳng cần phải quan tâm phát triển về
chất lượng. Đây được xem là nội dung chủ yếu trong phát triển ĐNGV của Nhà
trường. Nhà trường phải căn cứ vào chuẩn giảng viên ở Cao đẳng, Đại học, căn
cứ vào đặc điểm cụ thể của nhà trường, xác định các tiêu chí về chuẩn chất
lượng giảng viên và phát triển giảng viên của Nhà trường theo các chuẩn đó.
Cùng với phát triển về số lượng, chất lượng, phát triển ĐNGV ở các
Trường Cao đẳng cần phải phát triển về cơ cấu của đội ngũ. Cơ cấu ĐNGV nói
lên các thành viên của đội ngũ được bố trí sắp xếp theo một nguyên tắc, một qui
luật nhất định và sự tác động lẫn nhau giữa các thành viên đó. Một cơ cấu giảng
viên hợp lý trong Nhà trường sẽ tạo thành một sức mạnh tổng hợp, hài hòa, phù
hợp với yêu cầu nhiệm vụ GD-ĐT của Nhà trường. Do vậy, phát triển cơ cấu
ĐNGV là một nội dung cơ bản phát triển ĐNGV của Nhà trường.
Phát triển ĐNGV của các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu
hiện nay đang là mục tiêu mà các chủ thể quản lý của Nhà trường cần đạt tới và
để thực hiện được mục tiêu đó cần phải thực hiện bằng nhiều cách thức, biện
pháp khác nhau.
Phát triển ĐNGV các trường Cao đẳng nhằm hướng tới việc nâng cao
chất lượng ĐNGV của Nhà trường; nhằm tạo ra một ĐNGV đáp ứng với yêu
cầu, nhiệm vụ GD - ĐT của Nhà trường và đáp ứng với chuẩn giảng viên đại
học do Nhà nước quy định. Phát triển ĐNGV các trường Cao đẳng được thực
hiện trên nhiều nội dung khác nhau, tương ứng với từng nội dung có các cách
thức, biện pháp tác động khác nhau. Phát triển về số lượng tương ứng với nó là
các biện pháp tác động nhằm phát triển số lượng giảng viên; về cơ cấu, cần phải
có biện pháp tác động phù hợp để tạo ra cơ cấu hợp lý, cân đối về ĐNGV; về

20


chất lượng của các thành viên trong đội ngũ cần có các cách thức tác động phù
hợp để đạt mục tiêu nâng cao phẩm chất, năng lực của từng giảng viên.
Phát triển ĐNGV cần có sự tham gia của nhiều tập thể, tổ chức và cá nhân
khác nhau. Hay nói cách khác, chủ thể quản lý giảng viên có sự tham gia của
nhiều tổ chức, nhiều lực lượng. Các chủ thể quản lý có mục tiêu quản lý, có nội
dung quản lý ở các góc độ khác nhau; tương ứng với từng mục tiêu, nội dung,
chủ thể quản lý có các cách thức, biện pháp tác động khác nhau. Do vậy, biện
pháp phát triển ĐNGV của Nhà trường rất đa dạng, phong phú, ở nhiều góc độ,
nhiều cấp độ khác nhau. Mỗi cách thức, biện pháp gắn với từng chủ thể, tương
ứng với từng nội dung và hướng tới mục tiêu quản lý nhất định.
Với vai trò là chủ thể của phát triển ĐNGV các trường Cao đẳng thì Đảng
uỷ, Ban Giám hiệu nhà trường; cấp uỷ, các khoa giảng viên là chủ thể lãnh đạo,
chỉ đạo, quản lý, tổ chức thực hiện thông qua các chủ trương, biện pháp nhằm
phát triển đội ngũ. Để tiến hành phát triển đạt được mục tiêu đề ra, các chủ thể
tiến hành đồng bộ các cách thức, biện pháp tác động vào ĐNGV để tạo ra sự
biến đổi về chất lượng, số lượng và cơ cấu. Trên cơ sở các chủ trương biện pháp
lãnh đạo về công tác phát triển ĐNGV, Đảng uỷ, Ban Giám hiệu Nhà trường,
cấp uỷ, các khoa giảng viên và cơ quan chức năng tiến hành kế hoạch hoá việc
phát triển đội ngũ, phân công, phân cấp quản lý việc thực hiện kế hoạch, huy
động mọi lực lượng tạo sức mạnh tổng hợp để công tác chuẩn hoá đạt hiệu quả
cao nhất; khuyến khích phát triển, tạo môi trường thuận lợi hơn cho mỗi giảng
viên tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện phấn đấu vươn lên đạt chuẩn, xây dựng và
phát triển đội ngũ đạt chuẩn về chất lượng, số lượng và cơ cấu.
Phát triển đội ngũ giảng viên được hiểu phát triển cả về số lượng, chất
lượng, cơ cấu. Trong phát triển có xây dựng và ngược lại, trong thế ổn định.
quản lý phát triển đội ngũ giảng viên tạo dựng được đội ngũ các nhà giáo, trên
cơ sở đó phát triển đội ngũ cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu của tổ chức: độ

tuổi, giới tính. Xây dựng và phát triển đồng bộ các yếu tố trên trong mối quan hệ
hữu cơ vận động theo hướng đi lên, tạo thành hệ thống đội ngũ bền vững. quản
21


lý phát triển đội ngũ giảng viên là một quá trình liên tục nhằm hoàn thiện, thậm
chí "cách mạng hoá tình hình" tạo nên tổ chức (nhà trường) cùng nhịp với sự
phát triển kinh tế của đất nước.
Nội dung của phát triển đội ngũ giảng viên bao gồm: quy hoạch về quy
mô, cơ cấu, chất lượng, ngành nghề hợp lí; tuyển chọn; sử dụng; đào tạo; bồi
dưỡng nhằm nâng cao trình độ năng lực; tạo môi trường thuận lợi cho việc phát
triển giảng viên.
Quy mô: mức độ rộng lớn cũng như số lượng của đội ngũ.
Chất lượng: trình độ, phẩm chất, năng lực của đội ngũ giảng viên.
Chất lượng đội ngũ giảng viên là tổ hợp các phẩm chất và năng lực mà đội
ngũ đó cần có để hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình. Vì thế, chất
lượng đội ngũ giảng viên được thể hiện thông qua các đặc trưng sau:
Phẩm chất đạo đức và trình độ chính trị;
Năng lực giảng dạy, chuyên môn nghiệp vụ;
Năng lực tổ chức và nghiên cứu khoa học;
Trình độ học vấn (học hàm, học vị);
Trình độ Ngoại ngữ và Tin học…
Cơ cấu: tạo ra kết cấu bên trong của tổ chức bao gồm các thành tố: độ
tuổi, giới tính, ngành nghề chuyên môn, thành phần dân tộc..., bền vững. Cơ cấu
của đội ngũ giảng viên là tổ chức bên trong của đội ngũ. Cơ cấu đội ngũ giảng
viên là một thể thống nhất, hoàn chỉnh bao gồm các thành phần sau: Số lượng
giảng viên, chất lượng đội ngũ giảng viên và các yếu tố bên trong của đội ngũ.
Ngoài số lượng giảng viên và trình độ đào tạo, có thể có các yếu tố khác trong
cơ cấu đội ngũ giảng viên:
Về chuyên môn: Đảm bảo tỷ lệ giảng viên trong tổ chức chính trị xã hội

(như tổ chức Đảng Cộng sản Việt Nam, tổ chức Đoàn thanh niên cộng sản Hồ
Chí Minh…) giữa các đơn vị (khoa, tổ) nhằm phát huy được vai trò của các tổ
chức chính trị - xã hội trong đội ngũ giảng viên;

22


Về lứa tuổi: Duy trì sự cân đối giữa các thể hệ già, trung niên, trẻ của đội
ngũ để có thể phát huy được tính năng động, hăng hái của tuổi trẻ và khai thác
được vốn kinh nghiệm, từng trải của lớp già;
Về giới tính: Đảm bảo tỷ lệ thích hợp giữa giảng viên nam và giảng viên
nữ trong từng khoa, từng tổ, từng bộ môn và chuyên ngành được đào tạo.
Cơ cấu chuyên môn, chính trị, lứa tuổi và giới tính thể hiện cấu trúc của đội
ngũ giảng viên. Giữa các yếu tố cần phải đảm bảo sự cân đối, hợp lý nếu sự cân đối
này bị phá vỡ thì sẽ ảnh hưởng không tốt đến chất lượng đội ngũ giảng viên.
1.1.3. Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên
Quản lý giáo dục theo nghĩa chung nhất là hoạt động điều hành, phối hợp
các lực lượng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu
phát triển xã hội hiện nay.
Quản lý giáo dục, quản lý trường học là hệ thống những tác động tự giác
(có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp qui luật) của chủ thể
quản lý đến tập thể giảng viên, công nhân viên, tập thể học sinh, cha mẹ học
sinh và các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà trường nhằm thực hiện có chất
lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục của nhà trường.
Như vậy, quản lý giáo dục bao gồm 4 yếu tố là: chủ thể quản lý, đối tượng
bị quản lý, khách thể quản lý và mục tiêu quản lý. Trong thực tiễn, các yếu tố nêu
trên không tách rời nhau mà ngược lại, chúng có quan hệ tương tác gắn bó với
nhau. Chủ thể quản lý tạo ra những tác nhân tác động lên đối tượng quản lý, nơi
tiếp nhận tác động của chủ thể quản lý và cùng với chủ thể quản lý hoạt động theo
một quỹ đạo nhằm cùng thực hiện một mục tiêu của tổ chức. Khách thể quản lý

nằm ngoài hệ thống hệ quản lý giáo dục. Nó là hệ thống khác hoặc các ràng buộc
của môi trường,… Nó có thể chịu tác động hoặc tác động lại đến hệ thống giáo
dục và hệ quản lý giáo dục. Vấn đề đặt ra với chủ thể quản lý là làm thế nào để
cho những tác động từ phía khách thể quản lý đến giáo dục là tích cực, cùng nhằm
thực hiện mục tiêu chung.
23


Như vậy, bản chất của quản lý giáo dục là quá trình tác động có ý thức
được định hướng của chủ thể quản lý lên các thành tố của hoạt động giáo dục
nhằm thực hiện mục tiêu của giáo dục một cách có hiệu quả.
Từ những phân tích trên đây, ta có thể đưa ra khái niệm quản lý phát triển
ĐNGV các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu là:
Quản lý phát triển ĐNGV các trường Cao đẳng là những tác
động của các chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý phát triển ( ĐNGV )
thông qua các chức năng quản lý như xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo
và kiểm tra, nhằm bảo đảm số lượng , chất lượng và cơ cấu hợp lý , đáp ứng
với yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục ở các trường Cao đẳng hiện
nay..
Quản lý phát triển ĐNGV là nội dung chủ yếu, quan trọng nhất trong
quản lý nguồn nhân lực của nhà trường nói riêng và ngành giáo dục nói chung.
quản lý phát triển ĐNGV có các đặc điểm sau:
- Mục tiêu quản lý: mục tiêu quản lý phát triển ĐNGV các trường Cao đẳng
là nhằm nâng cao chất lượng hoạt động phát triển ĐNGV của Nhà trường, đảm
bảo cho hoạt động phát triển đội ngũ giảng viên diễn ra một cách khoa học, hợp
lý, có kế hoạch, được tổ chức một cách chặt chẽ. Đồng thời tạo ra một ĐNGV đáp
ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới giáo dục, góp phần nâng cao hiệu
quả và chất lượng GD-ĐT của các trường Cao đẳng trong những năm tới.
- Chủ thể quản lý: chủ thể trực tiếp quản lý phát triển ĐNGV là Đảng ủy,
Ban Giám hiệu nhà trường, các cơ quan chức năng, chủ nhiệm, phó chủ nhiệm

khoa, bộ môn và từng giảng viên của nhà trường.
Chủ thể gián tiếp quản lý phát triển ĐNGVcác trường Cao đẳng là sở giáo
dục và đào tạo, Bộ nội vụ, Bộ Giáo dục & Đào tạo. Ngoài ra, còn có cấp ủy và
chính quyền địa phương.
- Đối tượng quản lý: toàn bộ hoạt động phát triển ĐNGV các trường Cao
đẳng. Bao gồm: phát triển cả số lượng, chất lượng và cơ cấu của đội ngũ.
24


- Nội dung quản lý đội ngũ giảng viên: bao gồm quản lý việc xây dựng
quy hoạch, kế hoạch phát triển ĐNGV; quản lý việc tuyển chọn, đào tạo bồi
dưỡng ĐNGV, quản lý kiểm tra đánh giá hoạt động phát triển ĐNGV.
- Phương pháp, hình thức quản lý đội ngũ giảng viên: giáo dục nâng cao
nhận thức, ý thức trách nhiệm cho các chủ thể phát triển ĐNGV; thông qua xây
dựng, quy hoạch, kế hoạch phát triển ĐNGV; thông qua tổ chức, chỉ đạo phát triển
ĐNGV; thông qua tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV; kiểm tra, đánh giá
hoạt động phát triển ĐNGV; kiểm tra, đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng và tự bồi
dưỡng của giảng viên.
1.2. Nội dung quản lý phát triển đội ngũ giảng viên ở
các trường Cao đẳng
1.2.1. Xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển
Kế hoạch là sự sắp đặt, hoạch định đường lối có hệ thống của những công
việc dự định làm. Kế hoạch là chương trình dự định làm, là sự cụ thể hóa một việc
hoặc nhằm mục tiêu trong phạm vi không gian, thời gian và nguồn lực nhất định.
Kế hoạch là sự tiên đoán những sự kiện cụ thể, chi tiết của tương lai bằng việc xác
định các mục tiêu cụ thể, chính xác; nêu rõ nhiệm vụ, con đường và phương tiện
thực hiện. Có sự cân đối giữa các mục tiêu và nguồn lực để đạt được kết quả, có thể
đánh giá và định hướng được với nguồn lực để sử dụng một cách tối ưu. Ngoài việc
sử dụng tối ưu các nguồn lực, kế hoạch phải đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ, hợp lý
giữa các lực lượng tham gia thực hiện kế hoạch.

Trong quản lý phát triển ĐNGV các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bạc
Liêu trước hết các chủ thể quản lý cần quản lý việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch
phát triển ĐNGV. Cụ thể, chủ thể quản lý phải quản lý các vấn đề cơ bản như:
Quản lý việc xây dựng quy hoạch phát triển ĐNGV, bao gồm các quy
hoạch ngắn hạn và dài hạn. quản lý những quy trình và điều kiện bảo đảm, quản
lý việc điều chỉnh và lựa chọn các phương án tối ưu để phát triển ĐNGV. quản
lý các quy hoạch về số lượng, chất lượng và cơ cấu ĐNGV...
25