LUẬN văn THẠC sĩ PHÁT TRIỂN đội NGŨ cán bộ QUẢN lý GIÁO dục ở TRƯỜNG TIỂU học, HUYỆN GIA lâm, THÀNH PHỐ hà nội đáp ỨNG yêu cầu CHUẨN hóa

MỤC LỤC
Trang
3

MỞ ĐẦU

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU
CHUẨN HÓA HIỆN NAY

11

1.1. Một số khái niệm công cụ
11
1.2. Nội dung phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
trường tiểu học đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa
21
1.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đổi ngũ cán bộ
quản lý trường tiểu học
25
CƠ
SỞ
THỰC
TIỄN
PHÁT
TRIỂN
ĐỘI
NGŨ
CÁN
BỘ
Chương 2.

QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC Ở HUYỆN GIA LÂM,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHUẨN HÓA
29
HIỆN NAY

2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục ở
Huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội
2.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học
huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu chuẩn
hóa hiện nay
2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở
trường tiểu học ở huyện Gia Lâm, Thành phố Hà Nội đáp
ứng yêu cầu chuẩn hóa
2.4 Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ
cán bộ quản lý trường tiểu học theo chuẩn
Chương 3. BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
QUẢN LÝ GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN GIA LÂM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐÁP ỨNG
YÊU CẦU CHUẨN HÓA HIỆN NAY

29
32
49
63

66

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp

66

3.2. Các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở
trường tiểu học huyện Gia Lâm theo Chuẩn hiệu trưởng
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp

69

3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

89
95
99
102
105


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nguồn nhân lực luôn là yếu tố quyết định đối với sự phát triển kinh tế- xã
hội của mỗi quốc gia. Do đó, để thực hiện thắng lợi mục tiêu chiến lược của sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa chúng ta cần nhận thức một cách sâu sắc,
đầy đủ những giá trị to lớn và có ý nghĩa quyết định của nhân tố con người, chủ
thể của mọi sáng tạo, “nguồn tài nguyên” vô giá, vô tận của đất nước; phải có
cách nghĩ, cách nhìn mới về vai trò động lực và mục tiêu của con người trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; từ đó xây dựng các chương trình,
kế hoạch và chiến lược phát triển nguồn lực phù hợp, phát huy tối đa nhân tố con
người, tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự phát triển bền vững đất nước.

Đối với nguồn nhân lực là cán bộ quản lý (CBQL) giáo dục thì lại có
một vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo nói
riêng và CNH-HĐH đất nước nói chung. Điều này được thể hiện rõ trong
nhiều văn bản của Đảng và Nhà nước. Điều 16 Luật Giáo dục 2005 chỉ rõ:
“Cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức, điều hành
các hoạt động giáo dục. Cán bộ quản lý giáo dục phải không ngừng học tập,
rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, năng lực quản
lý và trách nhiệm cá nhân. Nhà nước có kế hoạch xây dựng và phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý giáo dục nhằm phát huy vai trò và trách nhiệm của cán bộ
quản lý giáo dục, đảm bảo phát triển sự nghiệp giáo dục.”[25, tr.5].
Chỉ thị 40/CT-TW ngày 15/6/2004 ghi rõ: “ Xây dựng đội ngũ nhà
giáo, cán bộ quản lý giáo dục là nhiệm vụ của các cấp ủy đảng và chính
quyền, là một bộ phận công tác cán bộ của Đảng và Nhà nước, trong đó
ngành giáo dục giữ vai trò chính trong việc tham mưu và tổ chức thực hiện.”
[5, tr.2]
Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020 có mục tiêu chiến lược cần
thực hiện tốt 8 giải pháp: “Đổi mới quản lý giáo dục; phát triển đội ngũ nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục; đổi mới nội dung, … mở rộng và nâng cao

3


hiệu quả hợp tác quốc tế về giáo dục. Trong đó, giải pháp đổi mới quản lý
giáo dục là giải pháp đột phá và giải pháp phát triển đội ngũ nhà giáo và cán
bộ quản lý giáo dục là giải pháp then chốt.”[6, tr.3] Khi nói về các nguyên
nhân yếu kém của Giáo dục - Đào tạo trong thời kỳ CNH – HĐH đất nước,
chiến lược đã chỉ rõ: “ Năng lực của cán bộ quản lý giảng dạy – đào tạo các
cấp không theo kịp thực tiễn phát triển Giáo dục - Đào tạo, nhất là với sự đa
dạng và phức tạp của nó. Một số cán bộ quản lý tác phong quan liêu, mệnh
lệnh, vì lợi ích bản thân chi phối đã làm hại lợi ích chung…”[6, tr.5]. Như vậy

có thể thấy rằng cán bộ quản lý giáo dục là mắt xích quan trọng trong việc phát
triển nguồn nhân lực hay còn gọi là nguồn lực con người.
Chất lượng giáo dục cấp Tiểu học có ý nghĩa rất quan trọng đối với
việc phát triển nguồn nhân lực, mục tiêu giáo dục tiểu học (mục 2 điều 27
Luật Giáo dục 2005) xác định: “ Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình
thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức,
trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung
học cơ sở” [25]. Vì vậy việc phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học là hết
sức cần thiết.
Giáo dục & Đào tạo ở huyện huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội trong
những năm qua đã có những bước phát triển đáng kể về chất lượng góp phần
quan trọng vào việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài
thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện Gia Lâm nói riêng và thành
phố Hà Nội nói chung.
Trong thực tế đội ngũ CBQL các trường học nói chung và đội ngũ CBQL
trường tiểu học ở Huyện Gia Lâm nói riêng về cơ bản đáp ứng được tiêu chuẩn
đặt ra. Đó là những người có phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, là những
người có trình độ chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm vững vàng. Tuy nhiên
thực tế đội ngũ CBQL trường tiểu học của huyện Gia Lâm còn khá nhiều vấn
đề cần quan tâm. Công tác quy hoạch, tạo nguồn CBQL còn gặp khó khăn do

4


địa bàn phân tán, chia cắt bởi Quận Long Biên; chất lượng đội ngũ không
đồng đều, nhiều giáo viên có năng lực có xu hướng chuyển về khu trung tâm
hoặc Quận Long Biên. Nhiều trường vùng sâu vùng xa, đội ngũ giáo viên còn
cục bộ địa phương, khó đưa người nơi khác có năng lực vào diện quy hoạch.
Công tác bổ nhiệm đôi khi còn bị động về nguồn; cơ cấu đội ngũ CBQL chưa
đồng bộ, thiếu sự kế thừa, nơi thừa, nơi thiếu. Đội ngũ CBQL các nhà trường

khi được bổ nhiệm thì đều cơ bản đạt chuẩn đào tạo, văn bằng chứng chỉ về
chuyên môn, nghiệp vụ, trình độ quản lý nhà nước, trình độ lý luận chính trị.
Song nếu đối chiếu với chuẩn hiệu trưởng thì còn nhiều tiêu chí mà CBQL
chưa đáp ứng như năng lực quản lý nhà trường ở công tác quản lý tài chính,
quản lý con người, khả năng hoạch định chiến lược, xây dựng tầm nhìn; năng
lực lãnh đạo, khả năng truyền cảm hứng, tạo dựng niềm tin trong đồng
nghiệp…Đa số CBQL trường tiểu học còn rất hạn chế về ngoại ngữ, tin học,
kỹ năng sử dụng CNTT. Việc đánh giá CBQL trường tiểu học chưa thực sự
bám sát vào hệ thống các tiêu chuẩn, tiêu chí của Chuẩn, chưa giúp CBQL thấy
rõ năng lực nghề nghiệp của mình. Công tác đào tạo bồi dưỡng và tự bồi
dưỡng nâng cao chất lượng theo Chuẩn chưa được đội ngũ CBQL và cấp
quản lý quan tâm thỏa đáng.
Vì thế việc nghiên cứu, phát triển đội ngũ CBQL giáo dục trường tiểu
học ở huyện Gia Lâm đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa là góp phần đảm bảo cho
đội ngũ CBQL trường tiểu học ở huyện Gia Lâm đồng bộ về cơ cấu, đủ về số
lượng và có chất lượng đáp ứng yêu cầu “đổi mới” giáo dục hiện nay.
Từ các vấn đề lý luận và thực tiễn trên tôi chọn vấn đề “Phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở trường tiểu học, Huyện Gia Lâm, Thành phố
Hà Nội đáp ứng yêu chuẩn hóa hiện nay” làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài

5


Ngày nay trong sự nghiệp đổi mới đất nước, vấn đề quản lý nói chung
và quản lý giáo dục nói riêng là chủ đề thu hút đông đảo các nhà lãnh đạo,
nhà nghiên cứu khoa học tập trung nghiên cứu.
Vấn đề quản lý giáo dục, xây dựng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
giáo dục, quản lý nhà trường trên lĩnh vực nghiên cứu lý luận và quản lý giáo
dục, từ những năm 1990 đến nay đã có một số công trình, bài viết, nghiên cứu

của nhiều tác giả bàn về quản lý trường học và các hoạt động quản lý nhà trường
có giá trị, đáng lưu ý đó là: Giáo trình khoa học quản lý của PTS Phạm Trọng
Mạnh ( Nxb ĐHQGHN năm 2001); “Khoa học tổ chức và quản lý một số vấn đề
lý luận và thực tiễn” của Trung tâm nghiên cứu khoa học tổ chức quản lý (Nxb
Thống kê Hà Nội 1999); “Tâm lý học quản lý” của Ngô Công Hoàn ( Nxb
ĐHQGHN năm 2002); Tập bài giảng lý luận đại cương về quản lý của Tiến sĩ
Nguyễn Quốc Chí và PGS.TS Nguyễn Thị Mỹ Lộc (Hà Nội 1998)…
Trong các nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục nhằm
nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ QLGD tại các trường tiểu học, góp phần
nâng cao hiệu quản QLGD ở địa phương trong giai đoạn mới, đã có một số đề
tài nghiên cứu như:
- Luận văn Thạc sĩ: Các biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý trường tiểu học Tỉnh Bắc Ninh đến năm 2010 của Nguyễn Văn Ngọc
- Luận văn Thạc sĩ: Các giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
tiểu học huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2011-2015 của Đỗ Văn Ngọt
- Luận văn Thạc sĩ: Biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
tiểu học Sơn La đến năm 2020 của Đỗ Thị Minh Liên
Các đề tài trên chủ yếu đi sâu vào nghiên cứu thực trạng về số lượng,
cơ cấu xây dựng đội ngũ CBQL trường tiểu học của một số địa phương cụ
thể, chưa đề cập đến việc phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học
một cách đồng bộ về cơ cấu, đảm bảo về phẩm chất chính trị và năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng những yêu cầu của đổi mới Giáo dục-Đào
tạo trong giai đoạn hiện nay. Ở Huyện Gia Lâm – thành phố Hà Nội chưa có
6


đề tài nghiên cứu khoa học nào đề cấp đến vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý trường Tiểu học. Vì vậy, việc nghiên cứu vấn đề phát triển đội ngũ
cán bộ quản lý trường tiểu học ở huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội là rất cần
thiết.

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở việc nghiên cứu lý luận, khảo sát, điều tra thực trạng phát
triển đội ngũ CBQL trường tiểu học ở huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội, đề
tài đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học ở huyện huyện
Gia Lâm, thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
Phân tích cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở
các trường tiểu học .
Khảo sát, đánh giá thực trạng về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo
dục ở các trường tiểu học huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội .
Đề xuất biện pháp nhằm phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở các
trường tiểu học huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội và khảo nghiệm tính khả thi
của các biện pháp đã đề xuất.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học
* Đối tượng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ CBQL giáo dục ở trường tiểu học huyện Gia Lâm,
thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa.
* Phạm vi nghiên cứu
Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở các trường tiểu học là một
vấn đề phức tạp và rộng lớn, do đó đề tài không có tham vọng giải quyết mọi
nội dung mà chỉ tập trung nghiên cứu lý luận, thực tiễn tại các trường tiểu học
huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội, từ đó đề xuất các biện pháp phát triển đội

7


ngũ cán bộ quản lý ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Gia Lâm, thành

phố Hà Nội trong 05 năm giai đoạn 2015-2020.
5. Giả thuyết khoa học
Hiện nay đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tiểu học ở huyện Gia Lâm,
thành phố Hà Nội nhìn chung chưa đáp ứng tốt yêu cầu chuẩn hóa và phát
triển giáo dục- đào tạo của Huyện. Nếu sử dụng đồng bộ các biện pháp:
hoàn thiện cơ cấu đội ngũ; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng kết hợp tự đào
tạo, bồi dưỡng CBQL và đội ngũ kế cận; thực hiện nghiêm túc chính sách sử
dụng và đãi ngộ, cùng với việc tăng cường các điều kiện làm việc công tác
cho CBQL, đồng thời tăng cường thanh, kiểm tra và làm tốt công tác thi đua
khen thưởng thì sẽ nâng cao được chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường
tiểu học ở huyện Gia Lâm đáp ứng tốt yêu cầu phát triển giáo dục cấp tiểu
học ở địa phương.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận nghiên cứu
Tiếp cận biện chứng: Vận dụng cơ sở lý luận của chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử để nghiên cứu xem xét các vấn đề đội ngũ
CBQL giáo dục nói chung và phát triển đội ngũ CBQL tiểu học nói riêng trong
hệ thống giáo dục quốc dân.
Tiếp cận hệ thống: Đội ngũ CBQL các trường tiểu học có mối quan
hệ với hệ thống các CBQL, hệ thống giáo dục khác, có mối quan hệ mang
tính cấu trúc ràng buộc với các cấp học trong hệ thống và có mối quan hệ
chặt chẽ với các yêu cầu về giáo dục - đào tạo nói chung và phát triển ở
cấp học nói riêng.
Tiếp cận chuẩn hóa: Việc phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học
nhằm đảm bảo yêu cầu chuẩn hóa nằm trong xu thế vận động chung và yêu cầu
của đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt yêu nâng cao chất lượng
giáo dục của bậc tiểu học, trong đó có yêu cầu về phát triển đội ngũ CBQL.

8

Tiếp cận thực tiễn: Trong điều kiện của nền kinh tế thị trường, xã hội
ngày càng phát triển và hội nhập. Điều này đã đặt ra yêu cầu đối với tất cả
những người làm trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo nói chung và người CBQL
ở các trường tiểu học nói riêng phải không ngừng học tập, bồi dưỡng để thích
ứng với môi trường thực tiễn luôn luôn thay đổi và phát triển.
* Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Sử dụng các phương pháp
phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các tài liệu, các kết quả nghiên cứu, các
quan điểm và các khái niệm công cụ về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý tiểu
học làm cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Sử dụng phối hợp các phương pháp sau để phân tích, tổng hợp, đánh
giá thực trạng vấn đề nghiên cứu.
Phương pháp điều tra: Xây dựng phiếu điều tra để điều tra về thực trạng
phát triển CBQL các trường tiểu học ở huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội.
Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn sâu và phỏng vấn nhóm cán bộ quản
lý các cấp có liên quan, thông qua một số câu hỏi để tìm hiểu về trình độ, năng lực
của cán bộ quản lý ở các trường tiểu học huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội.
Phương pháp chuyên gia để khảo nghiệm các biện pháp đề xuất: đối
tượng là các nhà khoa học, các chuyên gia về giáo dục, những cán bộ quản lý
giáo dục có kinh nghiệm.
- Các phương pháp hỗ trợ
Phương pháp toán thống kê toán học để phân tích kết quả khảo sát thực
trạng và kết quả khảo nghiệm. Sử dụng phần mềm SPSS để xử lí kết quả điều
tra từ các phiếu điều tra.
7. Ý nghĩa của đề tài
Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường tiểu học có vai trò vô
cùng quan trọng trong quá trình phát triển giáo dục của mỗi nhà trường cũng

9


như của ngành Giáo dục&Đào tạo. Đề tài nghiên cứu sẽ phân tích, khảo sát để
làm sáng tỏ các vấn đề về lý luận, thực tiễn và đề ra các biện pháp về phát
triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học ở Huyện Gia Lâm, Thành
phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa đội ngũ. Từ đó nâng cao chất lượng
đội ngũ CBQL đáp ững tốt yêu cầu phát triển giáo dục của địa phương trong
giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay.
8. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
trường tiểu học đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa hiện nay.
Chương 2: Cơ sở thực tiễn phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở
trường tiểu học huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa
hiện nay.
Chương 3: Biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở
trường Tiểu học ở huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu chuẩn
hóa hiện nay.

10


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHUẨN HÓA HIỆN NAY

1.1. Một số khái niệm công cụ
1.1.1. Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường tiểu học

1.1.1.1. Vị trí của trường tiểu học (Điều 2 – Điều lệ trường)
Trường tiểu học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục
quốc dân, có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng
Giáo dục tiểu học được thực hiện trong 5 năm học, từ lớp 1 đến lớp 5.
Tuổi của học sinh vào học lớp một là sáu tuổi.
1.1.1.2. Mục tiêu giáo dục tiểu học
Giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng
đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản;
hình thành và phát triển những cơ sở nền tảng nhân cách con người.
Sản phẩm của Giáo dục Tiểu học có giá trị cơ bản, lâu dài, có tính
quyết định đối với cuộc đời mỗi con người. Bất kì ai cũng phải sử dụng các kĩ
năng nghe, nói, đọc viết và tính toán được học ở tiểu học để sống để làm việc.
Trường tiểu học là nơi đầu tiên dạy trẻ em biết yêu gia đình, quê
hương, đất nước và con người, biết đọc, biết viết biết làm tính, biết tìm hiểu
tự nhiên, xã hội và con người.
Nội dung, yêu cầu Giáo dục Tiểu học:
Có những hiểu biết đơn giản và cần thiết về tự nhiên, xã hội và con người
Có kĩ năng cơ bản về nghe, nói, đọc, viết và tính toán
Có thói quen rèn luyện thân thể và giữ gìn vệ sinh
Có hiểu biết ban đầu về hát, múa, âm nhạc và mĩ thuật.
Kiến thức rộng, gắn kết các môn.
Tích hợp các nội dung như: ATGT, GDMT, … vào trong các môn học
và hoạt động giáo dục.

11


1.1.1.3. Nhiệm vụ, quyền hạn
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 41/2010/TT-BGDĐT
ngày 30 tháng 12 năm 2010 về Điều lệ trường tiểu học trong đó quy định

nhiệm vụ, quyền hạn của trường tiểu học như sau:
- Tổ chức giảng dạy, học tập và hoạt động giáo dục đạt chất lượng theo
mục tiêu, chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học do Bộ trưởng Bộ Giáo
dục&Đào tạo ban hành.
- Huy động trẻ em đi học đúng độ tuổi, vận động trẻ em khuyết tật, trẻ
em đã bỏ học đến trường, thực hiện phổ cập giáo dục và chống mù chữ trong
cộng đồng.
- Xây dựng, phát triển nhà trường theo các quy định của Bộ Giáo dục
và Đào tạo và nhiệm vụ phát triển giáo dục của địa phương.
- Thực hiện kiểm định chất lượng giáo dục.
- Quản lí cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh.
- Quản lí, sử dụng đất đai, cơ sở vật chất, trang thiết bị và tài chính theo
quy định của pháp luật.
- Phối hợp với gia đình, các tổ chức và cá nhân trong cộng đồng thực
hiện hoạt động giáo dục.
- Tổ chức cho cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên và học sinh tham gia
các hoạt động xã hội trong cộng đồng.
- Thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
1.1.1.4. Hoạt động quản lý của trường tiểu học
Trường tiểu học là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Trường tiểu học vừa là một thiết chế xã hội trong quản lý quá trình đào tạo
trung tâm vừa là một bộ phận của cộng đồng trong guồng máy giáo dục quốc
dân. Hoạt động quản lý của trường tiểu học thể hiện đầy đủ bản chất của hoạt
động quản lý, mang tính xã hội, tính khoa học, tính kỹ thuật và nghệ thuật.

12


Chủ thể quản lý trường tiểu học chính là bộ máy quản lý giáo dục trường học
(hiệu trưởng, phó hiệu trưởng) . Trong các trường tiểu học hiện nay cơ cấu bộ máy

quản lý và các mối quan hệ, phối hợp các lực lượng quản lý bao gồm:
- Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng do nhà nước bổ nhiệm chịu trách nhiệm
quản lý các hoạt động nhà trường. Hiệu trưởng được bổ nhiệm theo nhiệm kỳ,
quản lý các hoạt động của nhà trường theo chế độ thủ trưởng.
- Tổ chức Đảng trong nhà trường tiểu học lãnh đạo nhà trường và hoat
động theo khuôn khổ hiến pháp và pháp luật.
- Công đoàn giáo dục, Đoàn thành niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các
tổ chức xã hội khác hoạt động trong trường theo quy định của pháp luật giúp
nhà trường thực hiện mục tiêu, nguyên lý giáo dục.
- Mỗi trường tiểu học có một giáo viên tổng phụ trách Đội thiếu niên tiền
phong Hồ Chí Minh và sao nhi đồng, có trách nhiệm phối hợp với nhà trường tổ
chức và quản lý hoạt động của độ và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
- Sự phối hợp giữa chính quyền và các tổ chức đoàn thể trong nhà
trường tạo nên một sức mạnh tổng hợp trong quản lý trường học.
- Trường tiểu học chịu sự quản lý trực tiếp về chuyên môn, hành chính của
Phòng GD&ĐT cũng như quản lý nhà nước ở địa phương nơi trường đóng.
1.1.1.5.Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở trường tiểu học
Khi nói về cán bộ, Bác Hồ đã dạy: “ Cán bộ là cái gốc của mọi công
việc ”, “ Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém ” [22,
tr.52]. Như vậy cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng.
Trong Giáo dục - Đào tạo thì CBQL đóng vai trò quan trọng trong việc phát
huy và nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên, học tập của học sinh các
nhà trường Hồ Văn Vĩnh: QLGD là các cá nhân thực hiện chức năng và
nhiệm vụ quản lý nhất định của bộ máy quản lý.[40]

13


Theo Từ điển Tiếng Việt: “ CBQL là người làm công tác có chức vụ
trong một cơ quan, một tổ chức, phân biệt với người không có chức vụ ”.

[37].
Theo điều 1, Chương 1 Pháp lệnh cán bộ, công chức, được Ủy ban
thường vụ quốc hội khóa XI, thông qua ngày 29/04/2003: Cán bộ công chức
quy định tại pháp lệnh này gồm những người được tuyển dụng, bổ nhiệm
hoặc giao giữ một công việc thường xuyên, được phân loại theo trình độ đào
tạo, ngành chuyên môn được xếp vào ngạch hành chính, sự nghiệp trong các
cơ quan nhà nước. Mỗi ngạch thể hiện chức và cấp về chuyên môn, nghiệp
vụ, có chức danh tiêu chuẩn riêng.
Luật công chức (2008) đã xác định: Cán bộ là công dân Việt Nam được
bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ
quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở
trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trương ương (sau đây gọi chung là
cấp tỉnh) ở huyện, quận, thị xã,thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp
huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước [29]. Theo từ
điển Tiếng Việt, CBQL là “ người làm công tác có chức vụ trong một cơ
quan, một tổ chức, phân biệt với người không có chức vụ”[37]. CBQL có thể là
cấp trưởng, cấp phó hoặc một tổ chức được cấp trên bổ nhiệm bằng quyết định
hành chính nhà nước. Cấp phó giúp việc cho cấp trưởng, chịu trách nhiệm trước
cấp trưởng và chịu trách nhiệm trước pháp luật về công việc được giao.
Vậy CBQL là chủ thể quản lý, là người có chức vụ trong tổ chức được
cấp trên ra quyết định bổ nhiệm; người giữ vai trò dẫn dắt, tác động, ra lệnh,
kiểm tra đối tượng quản lý nhằm thực hiện các mục tiêu của đơn vị. Người
CBQL phải có phẩm chất và năng lực nổi trội hơn người khác, là tấm gương
cho mọi người trong đơn vị noi theo.
CBQL nhà trường chính là đội ngũ hiệu trưởng, phó hiệu trưởng được
bổ nhiệm (với tiểu học là Chủ tịch huyện) và thực hiện các quyền hạn, trách
nhiệm của mình theo văn bản của các cấp có thẩm quyền (Luật Giáo dục
2005, Điều lệ trường tiểu học, xã hội hóa).

14

Cán bộ quản lý trường tiểu học: Từ các khái niệm trên đối với CBQL,
có thể thấy rằng CBQL là chủ thể quản lý, là người có chức vụ trong tổ chức,
được cấp trên ra quết định bổ nhiệm, là người chỉ huy, giữ vai trò lãnh đạo,
dẫn dắt, tác động, ra lệnh, kiểm tra đối tượng quản lý nhằm thực hiện các mục
tiêu của đơn vị. Người quản lý vừa là người lãnh đạo, quản lý của cơ quan,
đơn vị, vừa chịu sự chỉ đạo, quản lý của cấp trên.
Đội ngũ CBQL bao gồm tất cả những người có chức vụ trong tổ chức, đơn
vị trong hệ thống chính trị - xã hội của đất nước. Đội ngũ CBQL cũng phân chia
thành nhiều cấp: Đội ngũ CBQL cấp Trung ương, cấp tỉnh, huyện, cấp cơ sở.
Đội ngũ là tập thể người trong một tổ chức quy củ; "Đội ngũ CBQL
giáo dục là tập hợp các cán bộ, nhà giáo thực hiện nhiệm vụ quản lý các nhà
trường và quản lý các cơ quan trong hệ thống giáo dục quốc dân” [25, tr.72]
Các khái niệm về đội ngũ dùng cho các tổ chức trong xã hội như đội
ngũ tri thức, đội ngũ công nhân viên chức đều có nguồn gốc xuất phát từ đội
ngũ theo thuật ngữ quân sự, đó là một khối đông người được tổ chức thành
một lực lượng để chiến đấu hoặc bảo vệ. Khái niệm đội ngũ có thể là: Một
nhóm người được tổ chức và tập hợp thành lực lượng để thực hiện một hay
nhiều chức năng, có thể cùng hay không cùng nghề nghiệp, nhưng đều có
chung một mục đích nhất định[14]. Các khái niệm tuy có khác nhau nhưng
đều phản ánh một điều đó là: Một nhóm người được tổ chức và tập hợp thành
một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề hoặc
không cùng một nghề nhưng cùng có chung một mục đích nhất định.
Đội ngũ CBQL nghiên cứu trong luận văn này là hiệu trưởng, phó hiệu
trưởng nhà trường tiểu học.

15

Từ sự phân tích trên, cho phép rút ra kết luận: Đội ngũ cán bộ quản
lý giáo dục trường tiểu học là những người đứng đầu nhà trường, là người
chỉ huy, giữ vai trò lãnh đạo, dẫn dắt, tác động, ra lệnh, kiểm tra đối tượng
quản lý nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục - đào tạo và rèn luyện học sinh
nhà trường, hoàn thành tốt các mục tiêu giáo dục tiểu học.
Tóm lại có thể hiểu: Đội ngũ là một tập thể gồm nhiều người, có cùng
lý tưởng, cùng mục đích, làm việc theo sự chỉ huy thống nhất, có kế hoạch,
gắn bó với nhau về quyền lợi vật chất cũng như tinh thần. Từ những khái
niệm trên tôi nhận thấy đội ngũ CBQL trường tiểu học là một tập thể những
CBQL được tổ chức thành một lực lượng có cùng một chức năng, nhiệm vụ
giáo dục và rèn luyện học sinh nhà trường nhằm hoàn thành tốt mục tiêu,
nhiệm vụ của trường tiểu học.
1.1.2. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường Tiểu học
Thuật ngữ “phát triển” theo triết học là: “biến đổi hoặc làm cho biến
đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp”. Phát
triển là quá trình nội tại, là bước chuyển hoá từ thấp đến cao theo đường xoáy
trôn ốc. Lý luận của phép Biện chứng duy vật khẳng định: Mọi sự vật, hiện
tượng không phải chỉ là sự tăng lên hay giảm đi về mặt số lượng mà cơ bản
chúng luôn biến đổi, chuyển hóa từ sự vật hiện tượng này đến sự vật hiện
tượng khác, cái mới kế tiếp cái cũ, giai đoạn sau kế thừa giai đoạn trước tạo
thành quá trình phát triển, tiến lên mãi mãi.
Theo từ điển Bách khoa Việt Nam: Phát triển là sự biến đổi hợp quy
luật theo phương hướng không thể đảo ngược, được đặc trưng bởi sự chuyển
biến chất lượng, bởi sự chuyển biến sang một trình độ mới. Phát triển là đặc
điểm cơ bản của vật chất, là nguyên tắc giải thích về sự tồn tại và hoạt động
của các hệ thống bất cân bằng, lưu động, biến đổi [35]. Theo tác giả Phạm
Minh Hạc, những đặc điểm cơ bản của sự phát triển toàn diện ở con người là:
hài hòa, cân đối và cân bằng; tích hợp; toàn vẹn và chỉnh thể; liên tục không
gián đoạn; ổn định; bền vững; đầy đủ và hoàn toàn [9]. Con đường xu hướng

16


của sự phát triển tiến lên từ từ, từ đơn giản đến phức tạp, từ thấp đến cao, từ
kém hoàn thiện đến ngày càng hoàn thiện hơn.
Dựa theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực thì phát triển đội ngũ nói
chung thường gồm ba thành phần: (1) Phát triển về số lượng; (2) Phát triển
về mặt cơ cấu; (3) Phát triển về chất lượng. Qua đó có thể nhận thấy, thực
chất quá trình phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học là phát triển
nguồn nhân lực trong lĩnh vực giáo dục. Quá trình này tạo ra sự thay đổi
về cơ cấu, số lượng, tăng cường về chất lượng. Mỗi cá nhân CBQL được
phát triển toàn diện trong tập thể sư phạm, trong môi trường giáo dục của
nhà trường. Mặt khác, quá trình phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học
tạo ra sự gắn bó giữa chuẩn nghề nghiệp với công tác đào tạo, bồi dưỡng
và sử dụng đội ngũ CBQL.
Phát triển chất lượng đội ngũ CBQL trường tiểu học giúp cho đội ngũ
này hoàn thiện hơn về nhân cách người cán bộ QLGD, nâng cao về trình độ lý
luận chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực quản lý nhà trường, như khả
năng hoạch định kế hoạch, xây dựng tầm nhìn, năng lực tạo dựng niềm tin,
truyền cảm hứng cho giáo viên, tạo động lực làm việc, phấn đấu vì mục tiêu
chung.
Như vậy, Phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học chính là tìm cách để
đạt được hiệu suất cao nhất của các yếu tố phát triển nguồn nhân lực:
- Một là, thực hiện Giáo dục và đào tạo để toàn thể đội ngũ CBQL
trường tiểu học đạt đến sự chuẩn hóa, hiện đại hóa.
- Hai là, Thực hiện các chính sách, chế độ đảm bảo nguồn lực (Thế lực,
trí lực, tâm lực)
- Ba là, tạo ra môi trường làm việc tốt nhất để đội ngũ CBQL trường
tiểu học nâng cao hiệu quả làm việc.
- Bốn là, bố trí sắp xếp một cách hợp lý giữa số lượng và cơ cấu đội

ngũ CBQL.

17


- Năm là, thực hiện dân chủ hóa, tạo môi trường làm việc và các động
lực giúp CBQL phát huy mọi tiềm năng cá nhân và tự phát triển bản thân.
Thực tiễn giáo dục trong thời gian qua cho thấy: Quá trình phát triển
đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD thường tập trung sao cho đủ số lượng và
cơ cấu, về chất lượng ít được quan tâm hơn do chúng ta cần mở rộng quy
mô. Có thể nhận thấy giáo dục trong giai đoạn vừa qua mới được phát triển
theo chiều rộng, mà chưa có nét đột phá mang tính chiều sâu. Dự thảo
chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam giai đoạn 2011-2020 đưa ra mục
tiêu về giáo dục theo hướng ưu tiên về chất lượng, nghĩa là ưu tiên phát
triển giáo dục theo chiều sâu. Đây là xu hướng tất yếu đối với giáo dục
Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.
Theo xu hướng này, việc phát triển đội ngũ CBQL giáo dục nói chung
và độ ngũ CBQL trường tiểu học nói riêng cần phải chuyển hướng ưu tiên
phát triển số lượng sang phát triển chất lượng, từ đó làm chuyển biến chất
lượng giáo dục nước nhà. Bài toán đặt ra là: Đội ngũ CBQL trường tiểu học
như thế nào được coi là có chất lượng ? Làm thế nào để đội ngũ CBQL
trường tiểu học có được chất lượng như mong muốn?
1.1.3. Chuẩn, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường Tiểu
học đáp ứng Chuẩn
* Chuẩn đội ngũ cán bộ quản lí trường tiểu học
Mục đích ban hành chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học nhằm giúp
CBQL tự đánh giá và từ đó xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện, tự hoàn
thiện nâng cao năng lực lãnh đạo và quản lý nhà trường. Là căn cứ để cơ quan
QLGD đánh giá, xếp loại hiệu trưởng, phục vụ cho công tác sử dụng, bổ
nhiệm, miễn nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng và đề xuất thực hiện chế độ, chính sách

đối với CBQL. Chuẩn hiệu trưởng cũng là căn cứ quan trọng để các cơ sở đào tạo,
bồi dưỡng nhà giáo và Cán bộ QLGD xây dựng, đổi mới chương trình đào tạo,
bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý của CBQL.

18


Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học bao gồm 4 tiêu chuẩn, 18 tiêu chí và
58 yêu cầu cụ thể. Đây là những yêu cầu cơ bản để người CBQL thực hiện tốt
vai trò, chức năng, nhiệm vụ của người lãnh đạo, quản lý nhà trường.
* Quản lý nhà trường
+ Nhà trường tự chủ giải quyết các vấn đề sư phạm - kinh tế - xã hội
của mình với sự tham gia tích cực và có trách nhiệm của những thực thể hữu
quan ngoài nhà trường.
+ Nâng cao trách nhiệm và tính tự quản của mỗi giáo viên.
+ Hình thành các cơ cấu cần thiết và thiết thực để các thực thể hữu
quan ngoài nhà trường có thể thực sự tham gia vào việc điều phối công việc
nhà trường, đồng thời tăng cường trách nhiệm và quyền hạn của giáo viên
tham gia quá trình ra quyết định quản lý trong nhà trường.
+ Hình thành các thiết chế hỗ trợ về tài chính và các nguồn lực cần
thiết khác để giáo viên thực sự tham gia công việc quản lý nhà trường.
+ Hình thành và hoàn thiện hệ thống thông tin giữa thực thể trong và
ngoài nhà trường tham gia trực tiếp vào các hoạt động quản lý nhà trường.
+ Xây dựng môi trường giáo dục trong và ngoài nhà trường thành một
hệ thống mở nhằm công khai hoá các hoạt động của nhà trường.
+ Hình thành thiết chế đánh giá kết quả hoạt động sư phạm của nhà
trường dựa trên những thực thể trực tiếp tham gia quá trình sư phạm và quá
trình quản lý nhà trường.
Người quản lý nhà trường vừa là người lãnh đạo, quản lý cơ quan đó,
vừa chịu sự lãnh đạo, quản lý của cấp trên.

* Những yêu cầu đối với đội ngũ CBQL trường tiểu học
Yêu cầu về phẩm chất chính trị: Có quan điểm, lập trường và bản lĩnh
chính trị vững vàng, kiên định; nắm vững đường lối chủ trương, chính sách
của Đảng và Nhà nước; biết biến nhận thức chính trị của mình thành nhận
thúc của mọi người; tạo được lòng tin và lôi cuốn mọi người tham gia.

19


Phải hiểu và nắm vững pháp luật nói chung và những ngành Luật liên quan
đến giáo dục nói riêng để trong quá trình làm việc không vi phạm pháp luật.
Yêu cầu về chuyên môn: CBQL phải là người am hiểu về chuyên môn,
có trình độ cao và có sự am hiểu tường tận chuyên môn của ngành mình để
giúp việc hoạch định chiến lược, kế hoạch,… phát triển ngành đúng hướng, tổ
chức thực hiện mục tiêu QLGD và mục tiêu cấp học một cách hiệu quả nhất.
Yêu cầu về năng lực tổ chức quản lý: CBQL là người đề ra mục tiêu và
tổ chức thực hiện mục tiêu thông qua các cộng sự và những người lao động.
Do đó đòi hỏi người CBQL phải là người có bản lĩnh, có khả năng nhạy cảm,
linh hoạt, khả năng quan sát nắm bắt được các nhiệm vụ từ tổng thể đến chi
tiết để tổ chức cho hệ thống hoạt động đồng bộ, có hiệu quả, là người biết
cách tổ chức lao động, biết sử dụng đúng người, đúng việc, đánh giá đúng con
người, biết xử lý tốt các mối quan hệ trong và ngoài hệ thống.
Yêu cầu về phẩm chất đạo đức và tác phong: Đạo đức là chuẩn mực về
phẩm chất của con người, được xã hội chấp nhận. Tiêu chuẩn về đạo đức đòi
hỏi CBQL phải tuân thủ theo các chuẩn mực nhất định, biểu lộ qua ý thức đối
với xã hội, qua thái độ công tác, qua hành vi đối với lợi ích cá nhân và lợi ích
tập thể được mọi người đồng tình ủng hộ và thừa nhận, là điều kiện củng cố
và phát huy vai trò của họ trong tập thể.
Tác phong của CBQL thể hiện qua các phương pháp và nghệ thuật ứng
xử để thực hiện nhiệm vụ. Tuỳ thuộc vào phẩm chất đạo đức, tài năng cá nhân và

môi trường điều kiện cụ thể, mỗi người có tác phong riêng. Nhưng muốn quản lý
và động viên được người khác và có hiệu quả thì CBQL phải có tác phong làm
việc khoa học, nói đi đôi với làm. Đạo đức tác phong là chuẩn mực quan trọng đối
với CBQL, đồng thời cũng là tiêu chí cơ bản để đánh giá cán bộ.
* Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường Tiểu học đáp
ứng Chuẩn
Có những cách biểu đạt khác nhau về khái niệm chuẩn:

20


- Theo định nghĩa trong bách khoa toàn thư giáo dục quốc tế “chuẩn là mức
độ ưu việt cần phải có để đạt được những mục đích đặc biệt, là cái đo xem điều gì
phù hợp, là trình độ thực hiện mong muốn trên thực tế hoặc mang tính xã hội.
- Chuẩn là cái gì đó được định ra, được xác định như một luật lệ, cho sự
đo lường về số lượng, trọng lượng, phạm vi, độ lớn giá trị hay chất lượng,
chuẩn còn được hiểu là tiêu chí so sánh để xác định mức độ đạt được. Kết hợp
các ý trên có thể nói rằng chuẩn vừa là tiêu chí, vừa là cái gì đó sử dụng cho
việc đo lường sự tiến bộ.[13]
- Chuẩn hóa là những quá trình làm cho sự vật, đối tượng thuộc phạm trù
nhất định đáp ứng được các chuẩn đã ban hành trong phạm vi áp dụng và hiệu lực
của chuẩn đó. Vai trò của chuẩn hóa là nhằm duy trì, ổn định và phát triển tổ chức.
Tổ chức được duy trì, ổn định và phát triển như thế nào phụ thuộc vào quá trình
chuẩn hóa được thể hiện trong các tổ chức đó, bởi bản chất của chuẩn hóa là làm
cho các đối tượng, các quá trình của tổ chức đáp ứng đáp ứng được các chuẩn ban
hành, cho môi trường chính thức cho sự phát triển của tổ chức.
- Phát triển đội ngũ CBQLGD trường tiểu học đáp ứng chuẩn là nói
đến yêu cầu về chuẩn chất lượng đội ngũ CBQL. Chuẩn CBQL là thái độ,
năng lực nghề nghiệp của CBQL. Năng lực của đội ngũ CBQL hiện nay phải
đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH-HĐH đất nước, sự phát triển của ngành

GD&ĐT. Khi có chuẩn CBQL trường tiểu học chúng ta mới có cơ sở, tiêu chí
để đánh giá chất lượng đội ngũ CBQL. Mặt khác, khi chuẩn được xây dựng
thì lúc đó người CBQL mới xác định được hướng phấn đấu, mục tiêu phấn
đấu để nâng cao năng lực nghề nghiệp và thực sự thể hiện vai trò của mình
trong vấn đề quyết định chất lượng giáo dục của nhà trường.[14]
- Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường Tiểu học đáp
ứng Chuẩn là quá trình làm cho đội ngũ CBQL đáp ứng được các tiêu chí của
Chuẩn, góp phần đảm bảo cho đội ngũ CBQL trường tiểu học đồng bộ về cơ
cấu, đủ về số lượng và có chất lượng đáp ứng yêu cầu “đổi mới” giáo dục.
1.2. Nội dung phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường
tiểu học đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa

21


1.2.1. Nhóm nội dung quy hoạch, bổ nhiệm, phát triển đội ngũ cán
bộ quản lý
- Quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý trường tiểu học là công tác phát hiện
sớm nguồn cán bộ trẻ có đức, có tài và có triển vọng về khả năng lãnh đạo, quản
lý, trong đội ngũ giáo viên, tuyển chọn và đưa vào quy hoạch để có kế hoạch đào
tạo, bồi dưỡng, tạo nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý, đáp ứng nhiệm vụ trước mắt
và lâu dài của mỗi trường tiểu học và của ngành GD&ĐT huyện Gia Lâm.
Để làm tốt nội dung này, cần phải khảo sát thực trạng đội ngũ CBQL,
xác định nhu cầu, xây dựng các mục tiêu và điều kiện thực hiện kế hoạch.
Trên cơ sở yêu cầu xây dựng quy hoạch và tiêu chuẩn cán bộ đưa vào quy
hoạch, tiến hành phân loại cán bộ theo chiều hướng phát triển: cán bộ có
triển vọng đảm nhiệm chức vụ cao hơn, cán bộ tiếp tục giữ chức vụ cũ,
cán bộ cần đào tạo, bồi dưỡng thêm, cán bộ không đủ điều kiện để giữ
chức vụ hiện tại.
Trong mỗi giai đoạn 5 năm chỉ tiến hành xây dựng quy hoạch cán bộ 1

lần, đồng thời 2 năm 1 lần tiến hành rà soát, bổ sung, điều chỉnh quy hoạch.
+ Quy hoạch số lượng: Xác định số lượng đội ngũ hiệu trưởng trong
giai đoạn quy hoạch, để làm căn cứ chuẩn bị xây dựng đội ngũ kế cận.
+ Quy hoạch chất lượng: Thực chất là xem xét toàn diện về phẩm chất,
trình độ chuyên môn, năng lực quản lý giáo dục, lý luận chính trị, các kĩ năng làm
việc…. của đội ngũ CBQL theo chuẩn.
Quy hoạch cán bộ còn nhằm mục đích không ngừng xây dựng, kiện
toàn đội ngũ cán bộ đương chức và đội ngũ cán bộ kế cận, đảm bảo sự chuyển
tiếp liên tục và vững vàng của các thế hệ cán bộ nối tiếp.
- Phát triển đội ngũ cán bộ quản lí:
Phát triển về số lượng: Số lượng CBQL nhìn trên sự điều hành vĩ mô
phải cân đối với số lượng đội ngũ giáo viên trong toàn huyện, trong mỗi nhà
trường và đáp ứng những yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục đặt ra. Số lượng CBQL
nhìn trên sự điều hành vi mô (trong một nhà trường) được tính trên số lớp của

22


trường đó. Như vậy, phát triển về số lượng đối với CBQL trường tiểu học cần
phải nhìn trên tổng thể cả trên sự điều hành vĩ mô và điều hành vi mô, cần
phải đảm bảo số lượng CBQL theo quy định của Nhà nước để bộ máy của nhà
trường hoạt động có hiệu quả. Tuy nhiên, Nhà nước cũng cần có quy định
mở, cho phép các huyện căn cứ vào đặc điểm địa lý, phân bố dân cư của các
vùng sâu, vùng xa để có thể quyết định bổ sung cho các trường có nhiều điểm
trường thêm Phó hiệu trưởng.
Đồng bộ về cơ cấu: Phát triển đội ngũ CBQL đồng bộ về cơ cấu tức là
cân đối về độ tuổi, giới tính, dân tộc, thâm niên quản lý, bộ môn chuyên môn,
vùng miền. Mục tiêu của phát triển đội ngũ CBQL đồng bộ về cơ cấu là tạo ra
sự hợp lý, sự đồng bộ của đội ngũ. Một cơ cấu hợp lý sẽ tạo cho từng thành
viên trong cơ cấu đó được tương tác với nhau một cách thuận lợi nhất, nhờ đó

mà phát huy tiềm năng của mình, tạo ra sức mạnh chung của bộ máy.
Chất lượng của mỗi CBQL thể hiện bởi trình độ, phẩm chất, năng lực của
bản thân họ thông qua hoạt động quản lý. Đồng thời chất lượng của cả đội ngũ
CBQL sẽ được thể hiện qua hoạt động quản lý của mỗi cấp học. Để đội ngũ
CBQL có chất lượng, cần làm tốt nhóm nội dung đào tạo bồi dưỡng.
- Bổ nhiệm: Việc bổ nhiệm CBQL trường tiểu học phải xuất phát từ
nhu cầu công tác của đơn vị, từ việc xác định chức năng, nhiệm vụ, tổ chức
mới bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo. Số CBQL phải tương xứng với khối lượng
công việc theo chức năng của nhà trường và số lượng cán bộ, giáo viên, nhân
viên và học sinh theo quy định hiện hành. Đảm bảo sự ổn định, kế thừa và
phát triển của đội ngũ cán bộ, giáo viên trên cơ sở nâng cao chất lượng công
tác, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của nhà trường. Phòng GD&ĐT phối hợp
Phòng Nội vụ thống nhất lựa chọn trong nguồn quy hoạch, hai đơn vị lập
danh sách tham mưu đề nghị UBND huyện làm quy trình bổ nhiệm cán bộ.
1.2.2. Nhóm nội dung đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý
Công tác đào tạo và phát triển đội ngũ CBQL nhằm thực hiện mục tiêu
đạt chuẩn và trên chuẩn theo quy định; nâng cao năng lực quản lý và lí luận

23


chính trị; không chỉ chú trọng đến năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư
phạm mà còn chú ý đến việc bồi dưỡng về trình độ lí luận chính trị về
nghiệp vụ quản lí, các kĩ năng quản lí như: Kỹ năng nhận thức; Kỹ năng kỹ
thuật; Kỹ năng nhân sự; Bồi dưỡng về trình độ Ngoại ngữ và tin học. Các
cơ quan QLGD cần làm cho đội ngũ CBQL trường tiểu học ý thức đầy đủ
rằng: Không đào tạo bồi dưỡng để nâng cao trình độ, năng lực thì không
thể hoàn thành được nhiệm vụ của người CBQL trước yêu cầu phát triển
giáo dục và hội nhập quốc tế.
Phòng GD&ĐT phải xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng CBQL phù

hợp cho từng đối tượng và phù hợp với từng giai đoạn phát triển đất nước.
Đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
CBQL theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp hoá, đáp ứng yêu cầu của sự
nghiệp giáo dục. Có cơ chế chính sách đãi ngộ phù hợp để khuyến khích, thu
hút đội ngũ CBQL giáo dục tích cực học tập và tự học tập, tự bồi dưỡng cập
nhật tri thức mới về cán bộ quản lý.
Đối với cán bộ quản lý đương chức: Có kế hoạch bồi dưỡng thường
xuyên, định kỳ theo hình thức tập trung, tại chức, tự bồi dưỡng, trao đổi kinh
nghiệm; bồi dưỡng các kĩ năng quản lí; bồi dưỡng các chuyên đề; Có chính
sách động viên khuyến khích mỗi cán bộ quản lý có kế hoạch tự học, tự
nghiên cứu, tự bồi dưỡng. Có kế hoạch đào tạo đối với CBQL với các nội
dung nhằm đáp ứng tiêu chuẩn cán bộ gồm: Đào tạo trên đại học về chuyên
môn hoặc về chuyên ngành QLGD; Đào tạo lí luận chính trị: Trung cấp, Cao
cấp; Đào tạo về tin học và ngoại ngữxã hội hóa
Đối với CBQL trong quy hoạch: Giai đoạn trước quy hoạch: Diện cán
bộ đã qua đào tạo càng rộng, trình độ cán bộ được đào tạo càng cao thì nguồn
cán bộ đưa vào quy hoạch càng phong phú và có chất lượng. Giai đoạn sau
quy hoạch: ở đây đào tạo, bồi dưỡng có vai trò quyết định kết quả thực hiện
quy hoạch. Xây dựng xong quy hoạch mới là bước khởi đầu, sau đó sẽ là một

24


quá trình đào tạo, bồi dưỡng, thử thách, rèn luyện đối với cán bộ trong quy
hoạch, để thực hiện có kết quả kế hoạch đã được thông qua.
Căn cứ vào tình hình thực tế cần tập trung bồi dưỡng cho CBQL những
vấn đề sau: Bồi dưỡng cho CBQL nghiệp vụ quản lý nhà trường; nâng cao
chất lượng đội ngũ giáo viên; quản lý hoạt động chuyên môn nghiệp vụ của
giáo viên; lãnh đạo đổi mới phương pháp dạy học, công tác kiểm tra đánh giá;
bồi dưỡng cho CBQL về ngoại ngữ, tin họcxã hội hóa

Hình thức đào tạo, bồi dưỡng: Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của
nền giáo dục hiện đại, CBQL cần được đào tạo bồi dưỡng dưới nhiều hình
thức đa dạng và phong phú như: Bồi dưỡng thường xuyên, tập trung ngắn
hạnxã hội hóakhuyến khích tự học, tự bồi dưỡng trong thực tiễn giáo dục,
tham gia các buổi hội thảo, tham gia các khóa bồi dưỡng ngắn hạn.
1.2.3. Nhóm nội dung duy trì đội ngũ cán bộ quản lý
- Công tác kiểm tra, đánh giá xếp loại CBQL
Nội dung này cần phải làm thường xuyên, có sự kết hợp của các cơ
quan quản lý GD: Tổ chức kiểm tra, giám sát cấp dưới trong việc thực hiện
chuẩn hóa đội ngũ CBQL các trường tiểu học. Qua từng giai đoạn, cần tổ
chức đánh giá CBQL, phân tích những mặt mạnh và chỉ ra những tồn tại trong
công tác thực hiện để rút kinh nghiệm nhằm tạo ra những chuyển biến mới về
chất và có kết quả tốt hơn trong các giai đoạn phát triển đội ngũ tiếp theo.
Việc kiểm tra, đánh giá xếp loại CBQL tiểu học dựa vào các tiêu chuẩn,
tiêu chí, mức độ và minh chứng nhằm mục đích thấy rõ năng lực quản lý của
Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, từ đó có kế hoạch nâng cao và phát triển đội
ngũ trên. Mỗi CBQL phải nắm và vận dụng các tiêu chuẩn quy định trong văn
bản thành công việc quản lý hằng ngày. Trên cơ sở đó tự kiểm tra, tự đánh giá
và tổ chức cho đồng nghiệp cấp dưới tham gia đánh giá CBQL theo chuẩn.
- Tạo môi trường làm việc thuận lợi và động lực thúc đẩy phát triển
CBQL trường tiểu học.

25


Việc vận dụng chuẩn CBQL tiểu học vào việc xây dựng chế độ
chính sách là cần thiết nhằm khuyến khích đội ngũ CBQL rèn luyện phấn
đấu nâng cao năng lực nghề nghiệp theo chuẩn, góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục và đào tạo.
Trong công tác xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL các trường tiểu

học hiện nay, nếu thực hiện đồng bộ, liên tục, có kế hoạch các nội dung, sẽ
chuẩn hóa được đội ngũ CBQL trường tiểu học theo các tiêu chuẩn, tiêu chí
của chuẩn CBQL đã ban hành.
1.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đổi ngũ cán bộ quản lý
trường tiểu học
Giáo dục tiểu học là một bộ phận của hệ thống giáo dục quốc dân nên
trong quá trình phát triển luôn chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau.
Việc xác định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố có ý nghĩa hết sức quan
trọng. Trong thức tế, không thể tính toán hết tất cả các yếu tố ảnh hưởng mà
chỉ xem xét, tính toán một số yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát
triển của giáo dục - đào tạo nói chung, đến việc phát triển đội ngũ CBQL nói
riêng, trong đó có đội ngũ CBQL các trường tiểu học.
1.3.1. Những yếu tố về quản lý nhà nước.
Các cơ chế chính sách của Đảng, Nhà nước tác động đến phát triển đội
ngũ CBQL trường tiểu học theo hướng chuẩn hóa liên quan đến các vấn đề sau:
Chính sách phát triển giáo dục tiểu học: Bộ Giáo dục&Đào tạo đang
chỉ đạo thực hiện những vấn đề như đổi mới nội dung, chương trình… giáo
dục phổ thông. Với Giáo dục Tiểu học các nội dung cần quan tâm hiện nay là
dạy học ngoại ngữ, xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, phổ cập
giáo dục tiểu học, xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia, tổ chức dạy học 2
buổi/ngày, đánh giá và xếp loại học sinh theo thông tư 30/2014/BGD&ĐTxã
hội hóa Các chính sách đổi mới gần đây trong lĩnh vực giáo dục Tiểu học đã
tăng cường tính đa dạng về trách nhiệm của người CBQL trong lãnh đạo, quản

26