LUẬN văn THẠC sĩ THỰC HIỆN NGUYÊN tắc tập THỂ LÃNH đạo, các NHÂN PHỤ TRÁCH ở các ĐẢNG ủy xã THUỘC ĐẢNG bộ HUYỆN mỹ XUYÊN, TỈNH sóc TRĂNG HIỆN NAY

“Thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của các
Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng hiện nay”
MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Đảng Cộng sản được tổ chức theo nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân
phụ trách. Đây là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và sinh hoạt của một đảng
cách mạng chân chính, là nền tảng của sự nghiệp xây dựng Đảng, được V.I.
Lê-nin xác định trong học thuyết về xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp vô
sản. Giữ vững nguyên tắc này là thể hiện bản chất cách mạng khoa học, đảm
bảo cho Đảng luôn vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đó cũng
là tiêu chí phân biệt giữa Đảng Cộng sản chân chính với các đảng chính trị
khác. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ
trách là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của Đảng ta; yếu tố
quan trọng để Đảng không ngừng chỉnh đốn, đổi mới và phát triển.
Suốt chặng đường 85 năm qua, trong từng giai đoạn cách mạng cũng
như từng nhiệm vụ cụ thể, nguyên tắc này luôn được coi trọng trong hoạt
động, tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng từ Trung ương tới cơ
sở. Hội nghị Trung ương 6 lần 2 (khoá VIII) của Đảng đã thông qua Nghị
quyết quan trọng đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Bởi vậy, cần
phải “Nâng cao nhận thức thống nhất trong Đảng về nguyên tắc này. Xây
dựng và bổ sung các quy định, quy chế thực hiện nguyên tắc này. Cụ thể hóa
nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; chế độ trách nhiệm của người
đứng đầu; quy định cụ thể về bảo lưu ý kiến, bảo đảm cho người có ý kiến
bảo lưu được phát biểu đầy đủ trong tổ chức đảng và một số cơ quan lý luận
thích hợp”1. Trong các kỳ Đại hội: IX, X và XI, Đảng ta tiếp tục khẳng định
phải phát huy dân chủ trong sinh hoạt, coi trọng và thực hiện đúng quy chế
làm việc, thực hiện nghiêm kỷ luật Đảng. Nghị quyết Đại hội XI của Đảng
3

“Phát huy dân chủ phải đi liền với tăng cường pháp chế, đề cao trách nhiệm
công dân, giữ vững kỷ luật, kỷ cương xã hội; phê phán và nghiêm trị những
hành vi vi phạm quyền làm chủ của nhân dân”. Việc thực hiện nghiêm
nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách đã góp phần đảm bảo giữ
nghiêm kỷ luật Đảng, phát huy được trí tuệ tập thể trong xác định chủ trương,
biện pháp lãnh đạo, tạo sự đồng thuận cao trong Đảng và trong xã hội; khắc
phục được những biểu hiện nghi kỵ, hiềm khích, bằng mặt nhưng không bằng
lòng, thiếu tôn trọng nhau trong sinh hoạt và hoạt động. Đồng thời, là cơ sở
để đấu tranh ngăn chặn các hiện tượng độc đoán, chuyên quyền, cục bộ địa
phương, dân chủ vô độ, vi phạm nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ
trách trong cấp ủy, TCĐ từ Trung ương tới địa phương.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân
phụ trách, ở nhiều Đảng ủy xã cũng còn bộc lộ không ít bất cập, có biểu hiện
hình thức; chưa gắn việc thực hiện dân chủ với việc thực hiện chức năng,
nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị và chức trách của từng cá nhân. Các quy chế,
quy định về phát huy dân chủ ở cơ sở tuy đã ban hành, nhưng một số cấp ủy,
Đảng ủy xã thực hiện thiếu nghiêm túc, không triệt để dẫn đến vi phạm quyền
dân chủ trong Đảng. Tình trạng “dĩ hòa vi quý”, thấy đúng không bảo vệ, thấy
sai không đấu tranh, nói và làm tùy tiện, chấp hành nghị quyết của Đảng và
pháp luật của Nhà nước không nghiêm, giảm sút tinh thần đấu tranh bảo vệ
nguyên tắc Đảng, bảo vệ chân lý,... của một số cán bộ, đảng viên (CB,ĐV)
chưa được khắc phục.
Vì vậy, việc lựa chọn vấn đề Thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo,
cá nhân phụ trách của các tổ chức đảng nói chung và của các Đảng ủy xã
ở huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng nói riêng làm đề tài nghiên cứu nhằm
đáp ứng đòi hỏi cả về lý luận và thực tiễn, đảm bảo quan trọng để xây
dựng Đảng ta vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, không ngừng

4

nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, ngang tầm yêu cầu nhiệm vụ lãnh
đạo đất nước trong thời kỳ mới.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Học tập và vận dụng chủ nghĩa Mác, Lê-nin, từ khi thành lập Đảng đến
nay Chủ tịch Hồ Chí Minh đều coi trọng nguyên tắc tập trung dân chủ, coi đó
là nguyên tắc số một trong xây dựng Đảng. Trong điều kiện Đảng cầm quyền
ở nước ta, biểu hiện cụ thể của nguyên tắc đó chính là nguyên tắc tập thể lãnh
đạo, cá nhân phụ trách. Ngày 16 tháng 01 năm 2012, Ban Chấp hành Trung
ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 12-NQ/TW, Nghị quyết Hội nghị lần
thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về một số vấn đề cấp bách
về xây dựng Đảng hiện nay. Một trong ba vấn đề cấp bách nhất được xác định
trong nghị quyết này là : "Xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm người đứng
đầu cấp ủy, chính quyền trong mối quan hệ với tập thể cấp ủy, cơ quan, các tổ
chức Đảng...". Đây có thể xem là một trong những nội dung cốt lõi nhất và
cũng là vấn đề phức tạp nhất trong công tác xây dựng Đảng hiện nay. Thiết
nghĩ để giải quyết thấu đáo vấn đề này cần phải xem xét lại nguyên tắc tập thể
lãnh đạo, cá nhân phụ trách - nguyên tắc lãnh đạo chủ đạo của Đảng.
Nguyên tắc tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách được C.Mác, Ph.Ăngghen,
V.I.Lênin khái quát, đã được Đảng ta và Hồ Chí Minh khẳng định trong các
văn kiện của Đảng, được nhiều đồng chí lãnh đạo, các nhà khoa học nghiên
cứu dưới các góc độ khác nhau, trong những năm gần đây, tiêu biểu là các đề
tài như:
- Tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách theo tư tưởng Hồ Chí Minh của
PGS,TS Nguyễn Thế Thắng. Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách theo tư
tưởng Hồ Chí Minh, là một nguyên tắc xây dựng Đảng, đồng thời là phong
cách làm việc của người đứng đầu, của cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ
thống chính trị của chúng ta. Trong xây dựng Đảng, từ C. Mác, V.I. Lênin đến
Chủ tịch Hồ Chí Minh đều coi trọng nguyên tắc tập trung dân chủ, coi đó là
5

nguyên tắc số 1 trong xây dựng Đảng. Trong điều kiện Đảng cầm quyền, biểu
hiện cụ thể của nguyên tắc đó chính là nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân
phụ trách. Việc thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách trong
Đảng thống nhất với việc thực hiện nguyên tắc này trong bộ máy nhà nước và
trở thành một phong cách làm việc cần thiết của cán bộ lãnh đạo, quản lý.
Như Hồ Chí Minh xác định: Đó là “Cách làm việc tập thể lãnh đạo, cá nhân
phụ trách”. Việc thực hiện đúng đắn nguyên tắc và phong cách làm việc này
có ý nghĩa quan trọng đối với việc xây dựng Đảng cầm quyền trong sạch,
vững mạnh.
- “Nguyên tắc tập trung dân chủ trong xây dựng tổ chức và hoạt động của
Đảng bộ Quân đội hiện nay”, Phạm Văn Thắng, luận án phó tiến sĩ Khoa học
lịch sử, Hà Nội, 1994.
- “Nâng cao chất lượng tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của Đảng ủy
xã bộ đội chủ lực Quân khu 2”, công trình khoa học cấp Học viện - Học viện
chính trị quân sự do phó giáo sư, tiến sĩ Phạm Văn Thắng làm chủ nhiệm, Hà
Nội, 2000. “Xây dựng Đảng uỷ trung đoàn bộ binh đủ quân trong sạch vững
mạnh ở các binh đoàn chủ lực hiện nay”, Mạc Văn Thuận, luận văn thạc sĩ xây
dựng Đảng, Hà Nội, 2000.
- “Nâng cao chất lượng thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ của Đảng
ủy xã các các tổ chức Đảng chiến đấu binh đoàn chủ lực Quân đội nhân dân
Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”, Đặng Thế Vinh, luận án tiến sĩ lịch sử, Hà
Nội, 2003 và nhiều công trình khác.
- “ Nâng cao Chất lượng xây dựng và thực hiện quy chế của của các cấp
ủy Đảng cơ sở trong Quân đội hiện nay”, của Đặng Thế Vinh, Tạp chí giáo dục
lý luận chính trị quân sự, số 6 (70)/2001 tr.48-50.
- “Tư tưởng Hồ Chí Minh về tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt động
của Đảng cộng sản”, của Đặng Thế Vinh, Thông tin khoa học và giáo dục an
ninh, số 2/2000, Thông tin lý luận chính trị, nghiệp vụ Trường Đại học an ninh

xuất bản, tr.7-12.
6


- “ Mấy suy nghĩ về nâng cao tính thuyết phục của cán bộ chính trị trong
hoạt động giáo dục chính trị ở đơn vị cơ sở hiện nay”, của Đặng Thế Vinh,
Thông tin giáo dục lý luận chính trị quân sự, số 1 (55)/1999, Học viện chính trị
quân sự, tr.37-42.
- Thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ - một đảm bảo quan trọng để
xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, tạp chí Quốc Phòng Toàn Dân. Đảng
Cộng sản được tổ chức theo nguyên tắc TTDC, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ
trách. Đây là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và sinh hoạt của một Đảng cách
mạng chân chính, là nền tảng của sự nghiệp xây dựng Đảng, được V.I. Lê-nin
xác định trong học thuyết về xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp vô sản.
Giữ vững nguyên tắc này là thể hiện bản chất cách mạng khoa học, đảm bảo
cho Đảng luôn vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đó cũng là
tiêu chí phân biệt giữa Đảng Cộng sản chân chính với các Đảng chính trị
khác. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách là nguyên
tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của Đảng ta; yếu tố quan trọng để Đảng
không ngừng chỉnh đốn, đổi mới và phát triển. Theo Người, tập trung và dân
chủ phải luôn luôn đi đôi với nhau; dân chủ phải đi đến tập trung và tập trung
trên cơ sở dân chủ.
- Thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách trong lựa
chọn nhân sự và ra nghị quyết của đại hội Đảng các cấp của PGS, TS. Nguyễn
Văn Giang - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Tạp chí Cộng sản số
879 (1-2016). Lựa chọn nhân sự và ra nghị quyết đúng là hai nội dung trọng
tâm của đại hội Đảng các cấp, cần được tập trung làm tốt. Để đại hội Đảng
các cấp đáp ứng yêu cầu “tiếp tục đổi mới theo hướng thiết thực, hiệu quả,
phát huy dân chủ đi đôi với giữ vững nguyên tắc, kỷ luật, kỷ cương của Đảng,
bảo đảm tăng cường đoàn kết, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của

các cấp ủy, tổ chức Đảng”; thực hiện tốt việc lựa chọn nhân sự và ra nghị
quyết quyết định mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng bộ, chi bộ trong nhiệm kỳ tới
thì điều kiện rất quan trọng là cần thực hiện nghiêm túc nguyên tắc này.
7


Các công trình đó đã luận giải về nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân
phụ trách nói chung, đồng thời thể hiện thực hiện nguyên tắc đó ở tổ chức cơ
sở đảng cụ thể, thể hiện sự phong phú sinh động cụ thể của nguyên tắc tập
trung dân chủ, đặt cơ sở cho việc nghiên cứu toàn diện hơn về thực hiện
nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Tuy nhiên, cho đến nay chưa
có công trình nào nghiên cứu một cách trực tiếp về thực hiện nguyên tắc tập
thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên,
tỉnh Sóc Trăng.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn, đề xuất những giải
pháp thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của các Đảng ủy xã
ở huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Luận giải những vấn đề cơ bản về thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh
đạo, cá nhân phụ trách của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên.
- Đánh giá thực trạng, nguyên nhân và rút ra một số kinh nghiệm thực hiện
nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ
Xuyên, tỉnh Sóc Trăng hiện nay.
- Xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp thực hiện tốt nguyên tắc tập thể
lãnh đạo, cá nhân phụ trách của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc
Trăng hiện nay.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu

Đề tài đi sâu nghiên cứu một cách toàn diện những vấn đề về thực hiện
nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ
Xuyên, tỉnh Sóc Trăng hiện nay.
* Phạm vi nghiên cứu
8


Phạm vi khảo sát thực tế chủ yếu ở các Đảng ủy xã huyện Mỹ Xuyên,
tỉnh Sóc Trăng. Các tư liệu, số liệu sử dụng trong luận văn được giới hạn
từ năm 2011 đến năm 2015. Những dự báo sự vận động của chất lượng
thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách và những giải
pháp chủ yếu được giới hạn đến năm 2015.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn, phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
Luận văn nghiên cứu trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của ĐCSVN, Nghị quyết, chỉ thị,
quy định của Đảng Cộng sản Việt Nam về nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá
nhân phụ trách.
* Cơ sở thực tiễn
Hoạt động thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của
các các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng; các công trình tổng
kết công tác xây dựng Đảng, các báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng,
đồng thời luận văn còn tham khảo, kế thừa kết quả các công trình nghiên cứu
đã được công bố có liên quan; các kết quả điều tra tại một số Đảng ủy xã ở
huyện Mỹ Xuyên là cơ sở thực tiễn của luận văn.
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tác giả sử dụng
hệ thống các phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành và liên ngành,
trong đó chú trọng phương pháp kết hợp lôgíc và lịch sử, phân tích và tổng
hợp, phương pháp thống kê, điều tra xã hội học, phương pháp tổng kết thực

tiễn, phương pháp chuyên gia.
6. Ý nghĩa của đề tài
- Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần cung cấp thêm luận cứ khoa
học cho các Đảng ủy xã, tổ chức Đảng ở cơ sở nói chung; cấp uỷ Đảng, TCCSĐ

9


huyện Mỹ Xuyên nói riêng nghiên cứu, vận dụng thực hiện nghiêm nguyên tắc
tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
- Các Đảng ủy xã thực hiện nguyên tắc này chính là nhằm phát huy dân
chủ một cách rộng rãi và mạnh mẽ. Tập thể lãnh đạo để tránh được tình trạng
làm việc một cách quan liêu. Cá nhân phụ trách chính là biểu hiện của sự tập
trung. Cá nhân phụ trách là khâu nối tiếp của quá trình lãnh đạo tập thể.
- Đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, học tập ở các
trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện, trường Chính trị tỉnh.
7. Kết cấu của đề tài
Gồm phần mở đầu, 2 chương (4 tiết), kết luận, danh mục tài liệu tham
khảo và phụ lục.

10


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN
NGUYÊN TẮC TẬP THỂ LÃNH ĐẠO, CÁ NHÂN PHỤ TRÁCH
CỦA CÁC ĐẢNG ỦY XÃ Ở HUYỆN MỸ XUYÊN, TỈNH SÓC TRĂNG

1.1. Đảng ủy xã và những vấn đề cơ bản về thực hiện nguyên tắc
tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên,

tỉnh Sóc Trăng
1.1.1. Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng
* Khái quát về huyện Mỹ Xuyên, Đảng Bộ huyện Mỹ Xuyên:
Huyện Mỹ Xuyên nằm gần Trung tâm tỉnh lỵ của tỉnh Sóc Trăng, Phía
Bắc giáp thành phố Sóc Trăng và huyện Mỹ Tú, phía Nam giáp thị xã Vĩnh
Châu và huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu. Phía Đông giáp huyện Trần Đề, phía
Tây giáp huyện Thạnh Trị. Diện tích: 37.095,15 ha diện tích tự nhiên; Dân
số: 156.370 nhân khẩu. Huyện bao gồm 10 xã và 01 thị trấn. Huyện Mỹ
Xuyên có nhiều dân tộc sống hòa đồng với nhau gồm có dân tộc Kinh 10.211
người, chiếm 65,36% dân số; dân tộc Khmer 51.807 người chiếm 33,13% dân
số; dân tộc Hoa 4.336 người, chiếm 2,77% dân số; dân tộc khác 16 người.
Mật độ dân số 421 người/km2.
Hiện nay Đảng bộ huyện Mỹ Xuyên có 56 tổ chức cơ sở Đảng (trong
đó có 10 Đảng bộ xã, 01 Đảng bộ thị trấn, 02 Đảng bộ ngành (Công an, Quân
sự), 43 chi bộ cơ sở) và 239 chi bộ trực thuộc Đảng ủy xã, với tổng số 3.246
Đảng viên. Thời gian qua, công tác xây dựng Đảng được Huyện ủy quan tâm
lãnh đạo, chỉ đạo đạt được kết quả tích cực. Công tác giáo dục chính trị tư
tưởng tiếp tục được đổi mới, coi trọng việc xây dựng chuẩn mực đạo đức
trong cán bộ, Đảng viên và Nhân dân. Triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ
thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm
11


theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” gắn với Nghị quyết Trung ương 4
(khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Công tác tổ
chức, cán bộ được triển khai thực hiện khá đồng bộ; công tác quy hoạch cán
bộ ngày càng đi vào nền nếp. Chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, tạo
điều kiện cho cán bộ học tập nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn
nghiệp vụ. Hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy, Ủy ban Kiểm tra
các cấp ngày càng được nâng lên. Việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt

động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội có sự chuyển
biến tốt.
Đảng bộ, chi bộ cơ sở xã, thị trấn là hạt nhân chính trị, lãnh đạo thực
hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước;
lãnh đạo thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước và quản lý đô thị
trên địa bàn; xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh, xã, thị trấn giàu
đẹp, văn minh; không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân
dân, động viên nhân dân làm tròn nghĩa vụ đối với Nhà nước.
* Đảng ủy xã, chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ của Đảng ủy xã:
Đảng ủy xã là gì? Là Ban Chấp hành của Đảng bộ, do đại hội đại biểu
Đảng bộ xã bầu ra, Cấp uỷ xã báo cáo và chịu trách nhiệm về hoạt động của
mình trước đại hội, trước cấp uỷ cấp trên và cấp dưới; định kỳ thông báo tình
hình hoạt động của mình đến các tổ chức đảng trực thuộc, thực hiện tự phê bình
và phê bình. Tổ chức đảng và đảng viên phải chấp hành nghị quyết của Đảng.
Thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, cá nhân phục tùng tổ
chức, các tổ chức trong toàn Đảng phục tùng Đại hội đại biểu toàn quốc và Ban
Chấp hành Trung ương. Đảng uỷ xã là cơ quan lãnh đạo của Đảng bộ giữa 2
nhiệm kỳ Đại hội, có trách nhiệm lãnh đạo toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế,
chính trị, văn hoá, xã hội, quốc phòng - an ninh, công tác tư tưởng, công tác
xây dựng Đảng, công tác vận động quần chúng và công tác tổ chức cán bộ.
Quán triệt Nghị quyết của Đảng và các Chỉ thị của Trung ương, của Tỉnh, của
12


huyện uỷ và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã. Tổ chức thực hiện các nghị
quyết của Đảng uỷ xã và các Nghị quyết, Chỉ thị của BCHTƯ, Bộ Chính trị,
các cấp ủy Tỉnh, Huyện. Quyết định một số chủ trương biện pháp thực hiện
nghị quyết mà không thể triệu tập BCH, sau đó báo cáo lại trước hội nghị
BCH kỳ họp gần nhất. Triệu tập các cuộc họp thường kỳ của Đảng ủy, báo
cáo tình hình và đề xuất chủ trương chỉ đạo tiếp theo. Lãnh đạo, chỉ đạo phối

hợp giữa các tổ chức như Đảng, Chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể quần
chúng, lực lượng vũ trang, Công an về các mặt công tác trên địa bàn xã, kiểm
tra việc thi hành Nghị quyết Đại hội và cấp ủy theo phân công, Nghị quyết và
Chỉ thị của cấp ủy cấp trên. Sơ, tổng kết rút kinh nghiệm việc tổ chức thực
hiện những công tác quan trọng. Quyết định việc bố trí cán bộ xã. Báo cáo
tình hình các mặt công tác của Đảng ủy xã về Huyện uỷ.
Nhiệm vụ Đảng ủy xã:
Lãnh đạo nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng, lãnh
đạo chính quyền thực hiện các chủ trương, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã
hội theo nghị quyết của đại hội đảng bộ, chi bộ xã, thị trấn và của cấp trên; tạo
môi trường thuận lợi để khuyến khích các thành phần kinh tế và hộ gia đình
phát triển sản xuất kinh doanh, dịch vụ đúng chính sách, pháp luật của Nhà
nước, tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người lao động; không ngừng
nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; động viên nhân dân làm
tròn nghĩa vụ đối với Nhà nước; xây dựng phường, thị trấn giàu đẹp, văn
minh. Lãnh đạo chính quyền thực hiện đúng chức năng quản lý hành chính
nhà nước và công tác quản lý đô thị trên địa bàn; thực hiện nhiệm vụ xây
dựng cơ sở hạ tầng theo quy hoạch; chăm lo phát triển sự nghiệp văn hoá, giáo
dục, y tế, bảo vệ môi trường, thực hiện tốt các chính sách xã hội, xoá đói, giảm
nghèo. Lãnh đạo xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, thực hiện
tốt phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra"; giám sát mọi
hoạt động ở cơ sở theo đúng đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của
13


Nhà nước; mở rộng dân chủ đi đôi với tăng cường kỷ luật, kỷ cương; kịp thời
giải quyết những vướng mắc phát sinh trong cộng đồng dân cư ở cơ sở theo
đúng luật pháp, không để tích tụ mâu thuẫn trở thành điểm nóng, không để
xảy ra tình trạng khiếu kiện tập thể, vượt cấp hoặc lợi dụng dân chủ để làm
mất ổn định chính trị trên địa bàn. Lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ quốc phòng

toàn dân và chính sách hậu phương quân đội, giữ vững an ninh chính trị và
trật tự an toàn xã hội; đề cao tinh thần cảnh giác cách mạng, bảo vệ nội bộ,
bảo vệ tài sản của Nhà nước, của tập thể, tính mạng và tài sản của nhân dân;
ngăn chặn và đẩy lùi các tệ nạn xã hội, nhất là ma tuý, mại dâm.
Lãnh đạo công tác tư tưởng, thường xuyên giáo dục, bồi dưỡng chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng, đạo đức, tác phong Hồ Chí Minh và phát huy
truyền thống yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội trong các tầng lớp nhân dân,
nhất và trong thanh niên, thiếu niên; xây dựng tình đoàn kết, gắn bó, thương
yêu, giúp đỡ lẫn nhau; xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh ở tổ dân phố,
khu dân cư và trong từng gia đình, chú trọng tuyên truyền và nhân rộng
gương người tốt, việc tốt, các nhân tố tích cực trên mọi lĩnh vực. Tuyên
truyền, vận động làm cho nhân dân hiểu và chấp hành đúng đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và các nhiệm vụ của địa
phương; kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân để
giải quyết và báo cáo lên cấp trên. Lãnh đạo cán bộ, đảng viên và nhân dân
đấu tranh chống các quan điểm sai trái, những hành vi nói, viết và làm trái với
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; chống
tư tưởng cơ hội, thực dụng, cục bộ, bè phái, gia trưởng, bảo thủ và các hủ tục
lạc hậu, mê tín, dị đoan; phòng, chống sự suy thoái về đạo đức, lối sống của
cán bộ, đảng viên.
Lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ, lãnh đạo xây dựng chính quyền, các
tổ chức trong hệ thống chính trị, các đơn vị kinh tế, sự nghiệp ở cơ sở vững
mạnh; xây dựng và thực hiện quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ,
14


tích cực tạo nguồn cán bộ tại chỗ, từng bước trẻ hoá đội ngũ cán bộ, công
chức phường, thị trấn. Cấp uỷ xây dựng quy chế về công tác tổ chức, cán bộ;
nhận xét, đánh giá, bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật, đãi ngộ đối
với cán bộ thuộc quyền; quản lý và kiểm tra việc thực hiện chính sách đối với

cán bộ ở cơ sở theo phân cấp; giới thiệu người đủ tiêu chuẩn, có tín nhiệm
trong tổ chức đảng và nhân dân để bầu vào các chức danh chủ chốt của hội
đồng nhân dân, uỷ ban nhân dân, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân
theo luật định và điều lệ của mỗi tổ chức. Cấp uỷ đề xuất ý kiến trong việc lựa
chọn, giới thiệu cán bộ tham gia vào các cơ quan lãnh đạo của Đảng, chính
quyền, đoàn thể nhân dân ở cấp trên và cán bộ chủ chốt ở cơ sở do cấp trên
quản lý.
Lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân và Xây dựng tổ
chức Đảng, Lãnh đạo xây dựng Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân ở
phường, thị trấn vững mạnh, thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ theo luật
định và điều lệ của mỗi đoàn thể. Thực hiện tốt các chính sách về dân tộc, tôn
giáo của Đảng và Nhà nước, xây dựng khối đoàn kết toàn dân, phát huy
quyền làm chủ của nhân dân, thi đua thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được
giao. Lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân tham gia xây
dựng, bảo vệ đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước và các nhiệm vụ của địa phương, trước hết là những chủ trương, chính
sách về xây dựng và quản lý đô thị, giải quyết việc làm và các chính sách xã
hội khác.
Các mối quan hệ của Đảng ủy với các tổ chức trong hệ thống chính trị
ở cơ sở:
+ Mối quan hệ của Đảng ủy với Đảng bộ xã:
Đối với hội đồng nhân dân: Cấp ủy lãnh đạo hội đồng nhân dân bằng
chủ trương, nghị quyết, công tác cán bộ, công tác kiểm tra và thông qua các
Đảng viên là đại biểu hội đồng nhân dân.
15


Đối với Ủy Ban Nhân Dân: Cấp ủy lãnh đạo Ủy Ban Nhân Dân bằng
chủ trương, nghị quyết, bằng công tác cán bộ và công tác kiểm tra. Thường
xuyên kiểm tra Ủy Ban Nhân Dân trong việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ, kịp

thời phát hiện, khắc phục những việc chưa đúng, nếu có sai phạm nghiêm
trọng, cấp ủy yêu cầu tạm dừng thực hiện và kiến nghị với cấp ủy, chính
quyền cấp trên giải quyết.
Đối với Mặt trận Tổ quốc và các Đoàn thể nhân dân: Cấp ủy lãnh đạo
Mặt trận Tổ quốc và các Đoàn thể nhân dân bằng nghị quyết, chương trình
hành động, bằng công tác cán bộ, công tác kiểm tra và vai trò gương mẫu của
cán bộ, Đảng viên trong các tổ chức đó.
+ Mối quan hệ của Đảng ủy xã với Huyện Ủy:
Quan hệ giữa Huyện Ủy vởi Đảng ủy xã trực thuộc là quan hệ phối
hợp, trao đổi, hướng dẫn trong tổ chức thực hiện các chủ trương của Đảng và
Nhà nước, của tỉnh, của Huyện ủy và Ban Thường vụ Huyện ủy. Trao đổi,
hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ văn phòng trong hệ thống văn phòng
cấp ủy; đồng thời thực hiện việc kiểm tra, giám sát theo chức năng, nhiệm vụ
và quyền hạn được giao.
+ Mối quan hệ của Đảng ủy xã với các Ban của Huyện Ủy:
Quan hệ giữa các Ban của Huyện Ủy với Đảng ủy xã là quan hệ phối
hợp trong công tác tham mưu cho Huyện ủy, Ban Thường vụ Huyện ủy mà
trực tiếp là Thường trực Huyện ủy trong lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên hoặc
đột xuất các mặt công tác. Phối hợp đôn đốc, kiểm tra, giám sát thực hiện các
nghị quyết, quyết định, chỉ thị, quy định, quy chế, kết luận của Trung ương,
của tỉnh, của Huyện ủy. Các Đảng ủy xã phối hợp với các ban đảng của
Huyện ủy xây dựng quy chế phối hợp công tác trình Ban Thường vụ Huyện
ủy quyết định.
* Đặc điểm của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên:

16


Một là, các Đảng ủy xã có số lượng đảng viên ổn định, thường xuyên
kiện toàn tổ chức bộ máy, bảo đảm số lượng và đi vào hoạt động ổn định. Đến

nay, các xã trong huyện đều có đảng bộ cơ sở với 226 chi bộ trực thuộc, so
với năm 2011 tăng 11 chi bộ). Sau đại hội (nhiệm kỳ 2015-2020) đã rà soát,
điều chỉnh, bổ sung quy chế hoạt động, quy chế làm việc phù hợp với chức
năng, nhiệm vụ của tổ chức đảng và tình hình thực tế của đơn vị; xác định rõ
chức năng, nhiệm vụ của cấp ủy và của từng cấp uỷ viên. Đa số cấp uỷ xã đã
xây dựng được chương trình công tác quý, tháng, tuần. Nhiều tổ chức đảng đã
chuyển biến rõ về việc ra nghị quyết và tổ chức thực hiện nghị quyết có trọng
tâm, trọng điểm. Điểm đáng chú ý là các TCCSĐ ở nông thôn đã gắn việc tiếp
tục học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với kiểm điểm, tự
phê bình và phê bình theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI). Chất lượng
đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức cơ sở từng bước được nâng lên về
chuyên môn, lý luận chính trị và năng lực thực tiễn. Trong số 164 cán bộ
chuyên trách cấp xã, số có trình độ học vấn THPT chiếm 100%; Đại học 83%;
lý luận chính trị trung cấp 76,83%, cao cấp 20,73%. Việc tuyển dụng, bố trí
cán bộ, công chức cơ bản phù hợp với vị trí việc làm. Công tác nhận xét, đánh
giá cán bộ theo định kỳ, bảo đảm khách quan, dân chủ. Công tác quy hoạch
cán bộ đã đi vào nền nếp; chế độ, chính sách tiền lương, phụ cấp được quan
tâm; đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở cơ bản an tâm công tác, hoàn thành
nhiệm vụ được giao. Cán bộ trẻ được đào tạo đạt chuẩn đang dần thay thế cán
bộ chưa đạt chuẩn. Số sinh viên tốt nghiệp đại học về công tác tại xã vùng
sâu, vùng đồng bào khơ mer bước đầu thể hiện vai trò tích cực trong việc giúp
các xã nghèo phát triển kinh tế - xã hội. Đến nay, 100% UBND xã đã có quy
chế làm việc. Đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở dần được chuẩn hoá, cơ bản
phát huy được năng lực, hiệu quả phục vụ nhân dân. Lịch tiếp dân được công
khai tại trụ sở ủy ban. Hoạt động của HĐND và đại biểu HĐND bảo đảm theo
luật định, chất lượng các kỳ họp được nâng cao. 11/11 xã, thị trấn trong huyện
17


đều thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên

thông. Công tác kiểm tra, giám sát ngày càng đi vào nền nếp, có hiệu quả.
Hai là, Đảng ủy viên ở các Đảng ủy xã cơ bản trưởng thành từ thực tiễn
lãnh đạo, quản lý ở địa phương, tiêu biểu cho trí tuệ, tiền phong gương mẫu
trong Đảng bộ. Đa số cấp ủy cơ sở trưởng thành khá vững vàng về nhiều mặt,
phát huy được vai trò hạt nhân chính trị lãnh đạo thực hiện chủ trương, đường
lối chính sách của Đảng và Nhà nước. Phương thức lãnh đạo của cấp ủy cơ sở
tiếp tục được đổi mới…Cấp ủy viên được bầu thật sự là người tiêu biểu, thực
đức, thực tài. Việc giới thiệu ứng viên để bầu vào cấp ủy có ý kiến rộng rãi
của từng chi bộ. Thậm chí, mở rộng để quần chúng giới thiệu. Trong đại hội,
trước khi bầu cấp ủy mới đã chỉ rõ tiêu chuẩn cấp ủy viên, đánh giá những ưu
điểm, hạn chế của từng ứng viên để đại biểu có sự lựa chọn đúng đắn, tránh
chủ quan cảm tính. Trong việc bầu cấp ủy, yếu tố có ý nghĩa quyết định chất
lượng của cấp ủy là tiêu chuẩn, phải là những người tiêu biểu nhất của đảng
bộ, thực đức, thực tài. Chẳng hạn, trong cấp ủy có cấp ủy viên là cán bộ trẻ,
cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số… được quan tâm chuẩn bị, đào tạo,
bồi dưỡng từ rất sớm để đến khi bầu họ có đủ tiêu chuẩn, không gượng ép,
không vì cơ cấu châm trước tiêu chuẩn. Những cán bộ trong diện cơ cấu nỗ
lực vươn lên, hoàn thiện tiêu chuẩn về mọi mặt theo yêu cầu của chức danh
thì được giới thiệu vào các chức danh ấy.
Ba là, đội ngũ cán bộ cơ sở có trình độ năng lực, kinh nghiệm lãnh đạo
quản lý, phẩm chất đạo đức, có tinh thần trách nhiệm cao trong công tác; có
kiến thức và năng lực tổ chức thực hiện để hoàn thành nhiệm vụ được giao,
theo chủ trương “4 hoá” (trẻ hoá, chuẩn hoá, thể chế hoá và nhất thể hoá). Đối
với các xã đặc biệt khó khăn, đội ngũ cán bộ tại chỗ không đáp ứng được yêu
cầu, cần tăng cường những cán bộ có phẩm chất, năng lực và kinh nghiệm
công tác ở cấp trên hoặc từ nơi khác về. Tiếp tục thực hiện chủ trương đưa
sinh viên tốt nghiệp đại học chính quy về làm việc tại các xã.
18

Các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên thường có 15 uỷ viên, với số lượng
và cơ cấu như vậy các Đảng ủy xã có đủ điều kiện hoạt động theo đúng
nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách trong mọi hoạt động lãnh đạo
ở Đảng ủy xã. Đội ngũ ĐUV của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên ít có sự
thay đổi, số ĐUV tham gia các Đảng ủy xã lần đầu hàng năm không nhiều,
nhìn chung đội ngũ ĐUV của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên là những
đồng chí có kinh nghiệm trong lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ
ở cơ sở, thực sự là những cán bộ, Đảng viên gương mẫu, ưu tú tiêu biểu cho
trí tuệ và sức mạnh của Đảng ủy, có đủ khả năng trong lãnh đạo các tổ chức
Đảng hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
1.1.2. Nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách và những vấn
đề cơ bản về thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của
các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng
* Nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách
C.Mác và Ph.Ăngghen là những người đầu tiên nêu lên những tư tưởng
cơ bản về tổ chức và hoạt động của Đảng Cộng sản, trong đó có tư tưởng
Đảng phải được xây dựng trên nguyên tắc dân chủ triệt để, đây là những cơ sở
khoa học cho sự ra đời của nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
Trong hoạt động thực tiễn hai Ông thường xuyên đề cao tinh thần dân chủ,
coi thảo luận tập thể, phát huy trí tuệ của tập thể bàn bạc đưa ra quyết định
đúng đắn, gắn liền với đề cao trách nhiệm cá nhân.
Kế thừa, phát triển tư tưởng của C.Mác và Ph.Ăngghen trong điều kiện
mới, V.I.Lênin đã xây dựng nên học thuyết về chính Đảng kiểu mới của giai
cấp công nhân, cụ thể hoá nguyên tắc tổ chức cơ bản trong xây dựng tổ chức
và hoạt động của Đảng và xác định tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách là một
trong những nguyên lý về sự lãnh đạo của Đảng. Theo V.I.Lênin: nếu chế độ
tập thể lãnh đạo là cần thiết trong việc thảo luận các vấn đề cơ bản thì cũng
cần có chế độ trách nhiệm cá nhân và cá nhân điều khiển để tránh hiện tượng
19

lề mề và hiện tượng trốn tránh trách nhiệm. Dầu sao và dầu trong trường hợp
nào đi nữa, việc tập thể lãnh đạo cũng vẫn phải đi đôi với cá nhân phụ trách
đã được quy định một cách rõ rệt cho từng người đối với một công tác nào đó
đã được quy định một cách chính xác. Theo Người, không có một cá nhân
thiên tài nào có thể bảo đảm lãnh đạo đúng đắn nếu không dựa vào trí tuệ của
tập thể và dựa vào kinh nghiệm của quần chúng. Chỉ có lãnh đạo tập thể mới
phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của mọi cán bộ, Đảng viên,
tận dụng được trí tuệ của toàn Đảng, để xác định và bảo đảm cho mọi đường
lối, chủ trương của Đảng được đúng đắn, hạn chế đến mức thấp nhất những
sai lầm, khuyết điểm. Lãnh đạo tập thể phải đi đôi với phân công cá nhân phụ
trách, phát huy trách nhiệm cá nhân như vậy, mới không để xẩy ra bệnh quan
liêu, giấy tờ, lẩn tránh trách nhiệm trong hoạt động lãnh đạo của Đảng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Tập thể lãnh đạo là dân chủ. Cá nhân
phụ trách là tập trung. Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách tức là dân chủ tập
trung. Làm việc mà không theo đúng cách đó, tức là làm trái dân chủ tập
trung.” Về mối quan hệ giữa tập thể lãnh đạo với cá nhân phụ trách, Bác chỉ
rõ: "Lãnh đạo không tập thể, thì sẽ đi đến cái tệ bao biện, độc đoán, chủ quan.
Kết quả là hỏng việc. Phụ trách không do cá nhân, thì sẽ đi đến cái tệ bừa bãi,
lộn xộn, vô chính phủ. Kết quả cũng là hỏng việc. Tập thể lãnh đạo và cá
nhân phụ trách cần phải luôn luôn đi đôi với nhau".
Tập thể lãnh đạo là để bảo đảm và phát huy dân chủ trong Đảng nhưng
nó xa lạ với kiểu dựa dẫm vào tập thể, không dám quyết đoán, không dám
chịu trách nhiệm của cá nhân Đảng viên trước nhiệm vụ mà tổ chức phân
công. Đồng thời, cá nhân phụ trách cũng hoàn toàn khác với độc đoán, chủ
nghĩa cá nhân. Tuy nhiên, Bác cũng lưu ý rằng, không phải bất kỳ việc gì,
thậm chí những việc nhỏ, một người có thể giải quyết được, cũng đưa ra tập
thể bàn bạc, kết quả là họp hành mất nhiều thì giờ, đó là hiểu một cách máy
móc. Song, việc nhỏ nhưng quan trọng vẫn cần tập thể bàn bạc, quyết định.
20

Người cho rằng: “Mọi việc đều bàn bạc một cách dân chủ và tập thể, khi đã
quyết định rồi thì phân công công tác rạch ròi, giao cho mấy đồng chí làm đến
nơi, đến chốn.” Theo Người, cá nhân phụ trách là nhằm tạo ra tính chuyên
trách, gắn trách nhiệm để giải quyết công việc một cách tốt nhất.
Trong thực tiễn hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh
luôn là điển hình mẫu mực trong thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá
nhân phụ trách. Dù trên cương vị đứng đầu Đảng và Nhà nước nhưng Bác
luôn tôn trọng ý kiến tập thể, không tự tiện ra quyết định. Đồng thời, Bác luôn
đề cao trách nhiệm cá nhân trong công việc, tự phê bình, nhận trách nhiệm
trước Đảng, Quốc hội và nhân dân khi có khuyết điểm.
Vì vậy, cần phải có nhiều người. Nhiều người thì nhiều kinh nghiệm.
Người thì thấy rõ mặt này, người thì trông thấy rõ mặt khác của vấn đề đó. Góp
nhiều kinh nghiệm và sự xem xét của nhiều người thì vấn đề đó được thấy rõ
khắp mọi mặt. Mà có thấy rõ mọi mặt thì vấn đề mới được giải quyết chu đáo,
khỏi sai lầm. Ý nghĩa của việc tập thể lãnh đạo rất đơn giản, chân lý của nó rất rõ
rệt, tục ngữ có câu: “Khôn bầy hơn khôn độc” là nghĩa đó. Vì sao cần phải cá
nhân phụ trách ? Việc gì đã được đông người bàn bạc kỹ lưỡng, kế hoạch định
rõ ràng rồi, thì cần phải giao cho một người hoặc một nhóm ít người phụ trách
theo kế hoạch đó mà thi hành. Như thế mới có chuyên trách, công việc mới
chạy. Nếu không có cá nhân phụ trách thì sẽ sinh ra cái tệ người này ỉ cho người
kia, người kia ỉ cho người nọ, kết quả là không ai thi hành. Như thế thì việc gì
cũng không xong. Tục ngữ có câu “Nhiều sãi không ai đóng cửa chùa” là như
thế. Vì lẽ đó, cho nên lãnh đạo cần phải tập thể, mà phụ trách cần phải cá nhân.
Lãnh đạo không tập thể, thì sẽ đi đến cái tệ bao biện, độc đoán, chủ quan. Kết
quả là hỏng việc. Phụ trách không do cá nhân, thì sẽ đi đến cái tệ bừa bãi, lộn
xộn, vô chính phủ. Kết quả cũng là hỏng việc. Tập thể lãnh đạo và cá nhân phụ
trách cần phải đi đôi với nhau”[46, tr.504-505].

21


Trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, trong
suốt quá trình xây dựng và hoạt động, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn coi trọng
việc thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, phát huy vai trò của
nguyên tắc để thực hiện quyền lãnh đạo đối với toàn xã hội. Nghị quyết của Ban
thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương chỉ rõ: “Phải thực hiện trong
Đảng cách mạng làm việc theo lối “tập đoàn lãnh đạo, cá nhân phụ trách”. Phàm
những vấn đề mới hay những việc quan trọng phải thảo luận trước trong ban chấp
hành, rồi mới giao cho một đồng chí chịu trách nhiệm đem thi hành hoặc đôn đốc
các tiểu ban chuyên môn thi hành. có như thế mới tránh được nạn bao biện đánh
trống bỏ dùi, cá nhân hành động hay mệnh lệnh chủ nghĩa”[4, tr.309]. Điều đó,
khẳng định ngay từ đầu Đảng ta rất coi trọng thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh
đạo, cá nhân phụ trách.
Năm 1951, Điều lệ Đảng do Đại hội lần thứ II thông qua và Điều lệ
Đảng qua các kỳ Đại hội của Đảng đều khẳng định: Đảng phải thực hiện
nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Điều lệ Đảng do Đại hội lần
thứ X ghi rõ: “Cơ quan lãnh đạo các cấp của Đảng do bầu cử lập ra, thực hiện
tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách”[11, tr.16].
Thực tiễn Đảng ta lãnh dạo cách mạng đã cho thấy, ở cơ quan lãnh đạo
nào của Đảng, nếu thực hiện tốt nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ
trách thì tổ chức Đảng luôn đoàn kết, thống nhất, trong sạch vững mạnh và
định ra được các chủ trương, phương hướng đúng đắn và tổ chức thực hiện
thắng lợi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng. Trái lại, nếu vi phạm
nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách thì nội bộ mất đoàn kết, hiệu
lực lãnh đạo thấp, mắc phải sai lầm, khuyết điểm.
Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách có vị trí, vai trò cực kỳ quan
trọng, là nguyên tắc về sự lãnh đạo của một chính Đảng cách mạng của giai
cấp công nhân, là biểu hiện nội dung, yêu cầu của nguyên tắc TTDC, là

phương pháp tác phong lãnh đạo của Đảng, thực hiện quyền lãnh đạo của
22


Đảng Cộng sản Việt Nam đối với toàn xã hội. Tập thể lãnh đạo, cá nhân
phụ trách chi phối toàn bộ quá trình sinh hoạt và hoạt động lãnh đạo của
Đảng. Mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự, văn hoá, xã hội đều trên cơ
sở lãnh đạo của tập thể đi đôi với phân công cá nhân phụ trách, phát huy
trách nhiệm cá nhân.
Thực hiện tốt nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách sẽ tạo ra
sức mạnh vật chất và tinh thần to lớn trong toàn Đảng, phát huy trí tuệ sáng
tạo của tập thể, khuyến khích tính tích cực, năng động, sáng tạo của mỗi Đảng
viên, mỗi tổ chức Đảng, tạo ra sự nhất trí cao trong lãnh đạo tổ chức thực hiện
thắng lợi mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng. Đồng thời hạn chế đến mức
thấp nhất những sai lầm, khuyết điểm, bảo đảm cho việc thực hiện mọi chủ
trương, nghị quyết của Đảng có hiệu quả.
Nội dung yêu cầu của nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách
trong hoạt động lãnh đạo của Đảng.
Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách luôn có quan hệ chặt chẽ không
tách rời nhau, luôn bổ sung, hỗ trợ cho nhau và hợp thành nguyên tắc hoạt
động lãnh đạo của Đảng. Nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách
khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng đối với toàn bộ xã hội là thuộc về tập
thể, không thuộc về bất cứ cá nhân nào, những hiện tượng quan liêu, độc
đoán, gia trưởng đều trái với nguyên tắc này. Mọi cơ quan lãnh đạo của Đảng
từ Trung ương đến cơ sở đều là những tập thể do dân chủ bầu cử, tiêu biểu
cho trí tuệ và sức mạnh của các tổ chức Đảng; toàn bộ những vấn đề cơ bản,
hệ trọng, những chủ trương, phương hướng chiến lược, sách lược trong hoạt
động lãnh đạo của Đảng phải được dân chủ thảo luận trong tập thể các cơ
quan lãnh đạo từ Trung ương đến cơ sở theo phạm vi, chức năng, quyền hạn
đã được quy định cho từng cấp, và được quyết định theo nguyên tắc thiểu số

phục tùng đa số, bộ phận phục tùng toàn thể, cá nhân phục tùng tổ chức;
những ý kiến thuộc về thiểu số được quyền bảo lưu, báo cáo lên cơ quan cấp
23


trên có thẩm quyền xem xét, nhưng không được tuyên truyền quan điểm cá
nhân; cá nhân không được tự ý quyết định những vấn đề thuộc về chức năng,
quyền hạn lãnh đạo của tập thể cấp uỷ và tổ chức Đảng.
Cá nhân phụ trách là sự phân công trách nhiệm, công việc cho từng cá
nhân trong quá trình chuẩn bị và tổ chức thực hiện đường lối của Đảng. Cá
nhân phụ trách là biểu hiện cụ thể, là khâu tiếp nối của chu trình lãnh đạo tập
thể. Nếu tập thể lãnh đạo biểu hiện tập trung ở khâu đề ra chủ trương, biện
pháp thì cá nhân phụ trách biểu hiện tập trung ở khâu tổ chức thực hiện chủ
trương, biện pháp đó. Mỗi Đảng viên( và từng bộ phận) trên cơ sở nghị quyết
của Đảng, và căn cứ vào nhiệm vụ, quyền hạn được giao, đề cao trách nhiệm
cá nhân, tích cực, chủ động triển khai thực hiện nghị quyết, nhưng phải chịu
trách nhiệm trước tập thể và chịu sự kiểm tra, giám sát của tập thể. Cá nhân
phụ trách, phải đặt trong mối quan hệ với tập thể lãnh đạo mới phát huy được
trách nhiệm cá nhân, biến ý chí tập thể thành hiện thực.
Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách là hai khâu nối tiếp nhau, có mối
quan hệ biện chứng, thống nhất trong một nguyên tắc, bổ sung, hỗ trợ lẫn
nhau, nhằm tăng cường hiệu lực lãnh đạo của Đảng đối với toàn xã hội. Sự
thống nhất giữa tập thể lãnh đạo với cá nhân phụ trách là sự thống nhất giữa ý
chí và hành động, giữa đề ra đường lối với tổ chức thực hiện đường lối, giữa
quyền lãnh đạo của tập thể với trách nhiệm của cá nhân Đảng viên.
* Quan niệm thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách
của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng
Nguyên tắc “tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách” là nguyên tắc lãnh
đạo và hoạt động của Đảng ta, là một trong những nguyên tắc xây dựng Đảng
trong sạch, vững mạnh. Chủ tịch Hồ Chí Minh gọi đây là “chế độ” lãnh đạo

của Đảng. Điều này, ai cũng biết, nhưng không phải ai cũng hiểu. Nguyên tắc
tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách cũng là nguyên tắc, chế độ, phương thức
hoạt động của mọi tổ chức trong hệ thống chính trị. Tập thể lãnh đạo và cá
24


nhân phụ trách có mối quan hệ khăng khít với nhau, là một nội dung biểu hiện
của nguyên tắc tập trung dân chủ, thể hiện tính dân chủ trong tổ chức xây
dựng Đảng và lãnh đạo xã hội. Tập thể lãnh đạo để phát huy trí tuệ của nhiều
người, cá nhân phụ trách để nâng cao trách nhiệm của mỗi cá nhân trong điều
hành, thực thi nhiệm vụ theo sự thống nhất của tập thể. Tập thể lãnh đạo, cá
nhân phụ trách là chống dựa dẫm tập thể, không dám làm, không dám chịu
trách nhiệm, đồng thời chống độc đoán, chuyên quyền, coi thường tập thể
hoặc dùng quyền hạn của mình để “vô hiệu hóa” tập thể.
Là một bộ phận của Đảng bộ huyện Mỹ Xuyên, các Đảng ủy xã phải
thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách trong hoạt động lãnh
đạo của mình. Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách là nguyên tắc lãnh đạo của
Đảng ủy, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của các Đảng ủy xã liên
quan trực tiếp đến chức năng, nhiệm vụ, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của
Đảng. Mọi tổ chức Đảng thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ
trách phải căn cứ vào đặc điểm riêng về nhiệm vụ, đối tượng lãnh đạo và điều
kiện hoạt động để vận dụng đúng đắn, sáng tạo những nội dung cơ bản vào
điều kiện cụ thể của mọi các tổ chức Đảng thì nguyên tắc đó mới có sức sống,
có hiệu quả.
Đảng uỷ là cơ quan lãnh đạo tập thể, tiêu biểu cho trí tuệ và sức mạnh
của tổ chức Đảng. Kết quả thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ
trách, trước hết phụ thuộc vào số lượng, cơ cấu của Đảng uỷ và phẩm chất
năng lực của từng ĐUV. Việc giải quyết mối quan hệ của từng ĐUV trong
Đảng Uỷ phải tuân theo nguyên tắc, thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục
tùng cấp trên, cá nhân phục tùng tổ chức; đây là quá trình phát huy dân chủ,

tính tích cực, trí tuệ sáng tạo, trách nhiệm của mỗi ĐUV trong bàn bạc, xem
xét, đánh giá, những vấn đề cụ thể để tìm ra chân lý, làm sáng tỏ chân lý và
quy tụ, tập trung trí tuệ, ý chí của tập thể đưa ra quyết định chính xác những

25


chủ trương, biện pháp lãnh đạo và phân công tổ chức thực hiện cụ thể các chủ
trương biện pháp lãnh đạo ấy.
Thực hiện nghĩa là làm cho nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ
trách trở thành hiện thực, sát đúng mọi hoạt động lãnh đạo của Đảng, quá
trình thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của Đảng uỷ
gồm nhiều khâu, nhiều yếu tố tạo thành, nếu một khâu, một yếu tố nào thực
hiện kém hiệu quả, sai sót sẽ làm giảm hiệu lực hoạt động tập thể lãnh đạo, cá
nhân phụ trách. Do đó, thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ
trách phải nghiên cứu tìm những biện pháp thực hiện nguyên tắc ở từng khâu,
từng yếu tố gắn với điều kiện hoạt động cụ thể của từng Đảng ủy xã và nhiệm
vụ các tổ chức Đảng. Quá trình thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá
nhân phụ trách, các Đảng ủy xã phải cụ thể hoá những nội dung, yêu cầu của
nguyên tắc thành những quy định, quy chế, chế độ sinh hoạt và hoạt động,
quy định thành trách nhiệm, quyền hạn, mối quan hệ phù hợp với tình hình cụ
thể của Đảng uỷ, từ phân tích trên, có thể quan niệm: Thực hiện nguyên tắc tập
thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên là tổng
thể các hoạt động của Đảng ủy để quán triệt, cụ thể hoá và chấp hành những nội
dung nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách phù hợp với chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn, và đặc điểm hoạt động của từng Đảng ủy.
Mục đích, thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách là
quá trình phát huy cao nhất trí tuệ của tập thể Đảng uỷ, đồng thời đề cao trách
nhiệm từng cá nhân ĐUV trong xây dựng và tổ chức thực hiện nghị quyết;
nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, lãnh đạo các tổ chức

Đảng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Chủ thể, thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách là
đội ngũ ĐUV, cán bộ chủ trì, cán bộ Đảng viên ở các Chi bộ ấp trực thuộc
Đảng ủy xã. Lực lượng tham gia là các cấp uỷ, tổ chức Đảng, cán bộ, Đảng
viên của Đảng ủy xã.
26


* Nội dung thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách
của các Đảng ủy xã ở huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng
Trong giai đoạn hiện nay, nội dung cơ bản của nguyên tắc này được
quy định trong Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam như sau:
Cơ quan lãnh đạo các cấp của Đảng do bầu cử lập ra, thực hiện tập thể lãnh
đạo, cá nhân phụ trách.
Cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng là Đại hội đại biểu toàn quốc. Cơ
quan lãnh đạo ở mỗi cấp là đại hội đại biểu hoặc đại hội Đảng viên. Giữa hai kỳ
đại hội, cơ quan lãnh đạo của Đảng là Ban Chấp hành Trung ương, ở mỗi cấp là
ban chấp hành Đảng bộ, chi bộ (gọi tắt là cấp uỷ).
Cấp uỷ các cấp báo cáo và chịu trách nhiệm về hoạt động của mình trước
đại hội cùng cấp, trước cấp uỷ cấp trên và cấp dưới; định kỳ thông báo tình hình
hoạt động của mình đến các tổ chức Đảng trực thuộc, thực hiện tự phê bình và
phê bình.
Tổ chức Đảng và Đảng viên phải chấp hành nghị quyết của Đảng. Thiểu số
phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, cá nhân phục tùng tổ chức, các tổ
chức trong toàn Đảng phục tùng Đại hội đại biểu toàn quốc và Ban Chấp hành
Trung ương.
Nghị quyết của các cơ quan lãnh đạo của Đảng chỉ có giá trị thi hành khi có
hơn một nửa số thành viên trong cơ quan đó tán thành. Trước khi biểu quyết,
mỗi thành viên được phát biểu ý kiến của mình. Đảng viên có ý kiến thuộc về
thiểu số được quyền bảo lưu và báo cáo lên cấp uỷ cấp trên cho đến Đại hội đại

biểu toàn quốc, song phải chấp hành nghiêm chỉnh nghị quyết, không được
truyền bá ý kiến trái với nghị quyết của Đảng. Cấp uỷ có thẩm quyền nghiên cứu
xem xét ý kiến đó; không phân biệt đối xử với Đảng viên có ý kiến thuộc về
thiểu số.

27