Quản lí phối hợp đào tạo giữa Trường Đại học Hải Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hải Phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI

NGUYỄN THỊ THU HẰNG

QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO
GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG VỚI CÁC DOANH NGHIỆP
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

i


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI

NGUYỄN THỊ THU HẰNG

QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO
GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG VỚI CÁC DOANH NGHIỆP
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

Chuyên ngành : Quản lý giáo dục
Mã số
: 60. 14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. HÀ THẾ TRUYỀN

HÀ NỘI, NĂM 2017
ii


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá nhân
tôi. Các số liệu và tài liệu được trích dẫn đầy trong luận văn này là trung thực.
Các kết quả nghiên cứu này không trùng với bất cứ công trình nào đã được
công bố trước đó.
Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình.
Hà Nội, tháng 6 năm 2017
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thu Hằng

i
iii


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới PGS.TS Hà Thế
Truyền người thầy đã trực tiếp, tận tình giúp đỡ, chỉ dẫn cho tôi trong quá
trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Xin cảm ơn các thầy, cô đã nhiệt tình giảng dạy và tạo điều kiện thuận
lợi cho tôi hoàn thành chương trình cao học.
Luận văn hoàn thành với sự giúp đỡ nhiệt tình của các đồng chí cán bộ
quản lý, các đồng chí chuyên viên, các em sinh viên của trường Đại học Hải
Phòng, các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Tôi xin gửi lời
cảm ơn chân thành nhất tới các đồng chí, đồng nghiệp và các em.

Trong quá trình học tập, nghiên cứu, bản thân tôi có nhiều cố gắng để
hoàn thành luận văn nhưng không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Kính
mong các quý thầy cô, các chuyên gia, hội đồng khoa học; bạn bè , đồng
nghiệp và những ai quan tâm đến vấn đề nghiên cứu này, tiếp tục chỉ dẫn và
đóng góp ý kiến cho luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 6 năm 2017
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Thị Thu Hằng

ii
iv


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ..............................................................................................................iv
MỤC LỤC ....................................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC BẢNG .........................................................................................ix
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ.............................................................................xiii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................xiv
MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................. 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu........................................................................... 3
4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu................................................................................ 3
5. Giả thuyết khoa học.................................................................................................... 4
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................. 4
7. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... 4

8. Những đóng góp mới của đề tài ................................................................................ 5
9. Cấu trúc của luận văn ................................................................................................. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO GIỮA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VỚI CÁC DOANH NGHIỆP ............................................ 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề................................................................................. 6
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ......................................................................... 6
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước............................................................................. 6
1.2. Một số khái niệm ..................................................................................................... 8
1.2.1. Quản lý .................................................................................................................. 8
1.2.2. Đào tạo ................................................................................................................12
1.2.3 Cơ sở đào tạo .......................................................................................................12
1.2.4. Doanh nghiệp......................................................................................................15

v
iii


1.2.5. Chất lượng đào tạo .............................................................................................16
1.2.6. Phối hợp đào tạo .................................................................................................17
1.3. Phối hợp đào tạo giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp ........................................17
1.3.1. Mối liên kết giữa cơ sở đào tạo với doanh nghiệp và nguyên lý giáo dục "Học
đi đôi với hành'' .............................................................................................................17
1.3.2. Một số mô hình về sự phối hợp giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp.............20
1.3.3. Các loại hình tổ chức phối hợp đào tạo giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp ...22
1.4. Nội dung quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với doanh nghiệp .....27
1.4.1. Quản lý phối hợp trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo...............................27
1.4.2. Quản lý phối hợp về phương thức và hình thức phối hợp đào tạo giữa trường
Đại học với các doanh nghiệp......................................................................................28
1.4.3. Quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với các doanh nghiệp ...........29
1.4.4. Quản lý quy mô phối hợp đào tạo .....................................................................30

1.4.5. Quản lý phối hợp huy động chuyên gia của doanh nghiệp tham gia xây dựng
chương trình đào tạo và tham gia đào tạo tại trường ..................................................30
1.4.6. Quản lý hoạt động tư vấn và tạo việc làm cho sinh viên sau đào tạo ...........31
1.4.7. Quản lý phối hợp nhằm bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên về thực tiễn sản
xuất và những tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới .........................................32
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với
các doanh nghiệp ..........................................................................................................32
1.5.1 Những yếu tố thuộc về chủ thể quản lý .............................................................32
1.5.1.1. Chiến lược phát triển đào tạo của nhà trường................................................32
1.5.1.2. Nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên .......................................33
không thể có được.........................................................................................................33
1.5.1.2. Nhận thức của lãnh đạo doanh nghiệp...........................................................34
1.5.1.4. Nhận thức của sinh viên..................................................................................34
1.5.2. Những nhân tố thuộc về khách thể quản lý ......................................................34

iv
vi


1.5.2.1. Cơ sở vật chất và tài chính ..............................................................................34
1.5.2.2. Tổ chức cho sinh viên thực tập ở doanh nghiệp............................................35
1.5.2.3. Chất lượng đào tạo ..........................................................................................35
1.5.3. Những yếu tố thuộc về môi trường quản lý......................................................35
1.5.3.1. Cơ chế chính sách của Nhà nước và của Ngành giáo dục............................35
1.5.3.2 Tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ ........................................................36
1.5.3.3. Nhu cầu của thành phố Hải Phòng và của xã hội..........................................36
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..........................................................................................37
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO GIỮA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG.................................................................38

2.1. Sơ lược một số nét về vị trí địa lý, dân cư và tình hình kinh tế xã hội thành phố
Hải Phòng......................................................................................................................38
2.1.1. Đặc điểm địa lý, dân cư......................................................................................38
2.1.2. Đặc điểm kinh tế.................................................................................................39
2.2. Khái quát chung về Trường Đại học Hải Phòng .................................................40
2.3. Tổ chức khảo sát, đánh giá thực trạng đào tạo của trường Đại học Hải Phòng và
quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hải Phòng với các doanh nghiệp trên
địa bàn thành phố Hải Phòng .......................................................................................44
2.3.1. Mục đích khảo sát...............................................................................................44
2.3.2. Địa bàn khảo sát và đối tượng khảo sát trên địa bàn đó...................................44
2.3.3. Quy mô khảo sát.................................................................................................45
2.3.4. Thời gian khảo sát ..............................................................................................45
2.3.5. Mức độ khảo sát .................................................................................................45
2.3.6. Phương pháp khảo sát và phương pháp đánh giá.............................................45
2.4. Thực trạng đào tạo và phối hợp đào tạo ở trường Đại học Hải Phòng ................46
2.4.1. Quy mô đào tạo ..................................................................................................46

v
vii


2.4.2. Cơ cấu ngành đào tạo .........................................................................................47
2.4.3. Chất lượng đào tạo .............................................................................................48
2.4.4. Đội ngũ giáo viên ...............................................................................................48
2.4.5. Chương trình đào tạo..........................................................................................51
2.4.6. Cơ sở vật chất phục vụ đào tạo..........................................................................54
2.4.7. Một sô hạn chế và nguyên nhân trong công tác đào tạo ..................................55
2.5. Thực trạng quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hải Phòng với các
Doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.......................................................56
2.5.1. Thực trạng về quản lý phối hợp trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo .....56

2.5.2. Thực trạng về quản lý phương thức và hình thức phối hợp đào tạo giữa
trường Đại học Hải Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng
........................................................................................................................................58
2.5.3. Thực trạng về mức độ quản lý phối hợp đào tạo giữa Trường Đại học Hải
Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng .............................58
2.5.4. Thực trạng về quản lý quy mô phối hợp đào tạo..............................................60
2.5.5. Thực trạng về quản lý việc huy động chuyên gia của doanh nghiệp tham gia
xây dựng chương trình đào tạo ....................................................................................61
2.5.6. Đánh giá những những tồn tại và nguyên nhân trong quản lý phối hợp đào tạo
giữa trường Đại học Hải Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải
Phòng .............................................................................................................................62
2.5.6.1. Về những tồn tại hạn chế trong quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại
học Hải Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.................62
2.5.6.2. Nguyên nhân những tồn tại trong quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại
học Hải Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.................63
2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại
học Hải Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.................65
2.6.1. Thực trạng yếu tố thuộc chủ thể quản lý...........................................................65

viii
vi


2.6.2. Thực trạng những yếu tố thuộc khách thể quản lý ...........................................68
2.6.3. Thực trạng những yếu tố thuộc về môi trường quản lý ...................................70
2.7. Một số kinh nghiệm trên thế giới về quản lý phối hợp đào tạo trình độ đại học
giữa cơ sở đào tạo Đại học và doanh nghiệp ..............................................................71
2.7.1. Giới thiệu một số kinh nghiệm trên thế giới về quản lý phối hợp đào tạo giữa
cơ sở đào tạo và doanh nghiệp .....................................................................................71
2.7.2. Một số bài học kinh nghiệm trên thế giới áp dụng cho Việt Nam về quản lý

phối hợp đào tạo giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp ...............................................73
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..........................................................................................74
Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO GIỮA TRƯỜNG
ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG....................................................................................75
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý...........................................................75
3.1.1. Quán triệt chủ trương đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo
dục..................................................................................................................................75
3.1.2. Dựa trên Luật Giáo dục và Luật Giáo dục Đại học .........................................75
3.1.3. Dựa trên nhu cầu của các doanh nghiệp tuyển dụng lao động ........................77
3.1.4. Dựa vào định hướng phát triển của Trường Đại học Hải Phòng ..................78
3.1.5. Đảm bảo lợi ích của doanh nghiệp và nhà trường khi phối hợp đào tạo ...78
3.2. Đề xuất một số biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hải
Phòng với doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng ..................................80
3.2.1. Quản lý phối hợp trong việc nâng cao và phát huy các điều kiện đảm bảo chất
lượng đào tạo.................................................................................................................80
3.2.2. Quản lý hoạt động xây dựng mục tiêu, nội dung chương trình, kế hoạch đào
tạo theo hướng gắn với các ngành nghề mà doanh nghiệp tại Hải Phòng cần lao
động ...............................................................................................................................83
3.2.3. Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường với doanh nghiệp khảo sát,

ix
vii


xác định sát thực cụ thể nhu cầu về nhân lực của các doanh nghiệp tại Hải Phòng
........................................................................................................................................86
3.2.4. Quản lý hoạt động mở rộng phối hợp đào tạo và đa dạng hóa loại hình đào
tạo...................................................................................................................................88
3.2.5. Quản lý phối hợp với các doanh nghiệp trong việc đổi mới đánh giá kết quả

học tập............................................................................................................................90
3.2.6. Quản lý hoạt động tư vấn đào tạo và giới thiệu việc làm cho sinh viên sau đào
tạo...................................................................................................................................92
3.2.7. Tăng cường quản lý phối hợp giữa nhà trường với các Doanh nghiệp nhằm
bồi dưỡng cho đội ngũ giảng viên hiểu biết về thực tiễn sản xuất và những tiến bộ
khoa học kỹ thuật, công nghệ mới...............................................................................94
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...........................................................................95
3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết, khả thi của các biện pháp phối hợp đào tạo giữa
Trường Đại học Hải Phòng và doanh nghiệp .............................................................96
3.4.1. Đánh giá về mức độ cần thiết của các biện pháp phối hợp đào tạo giữa nhà
trường và các doanh nghiệp .........................................................................................97
3.4.2. Đánh giá về mức độ khả thi của các biện pháp phối hợp đào tạo giữa nhà
trường và các doanh nghiệp .........................................................................................99
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3........................................................................................103
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................104
1. Kết luận ...................................................................................................................104
2. Kiến nghị .................................................................................................................106
2.1. Đối với Ủy Ban nhân dân thành phố Hải Phòng:..............................................106
2.2. Đối với các doanh nghiệp tại Hải Phòng ...........................................................107
2.3. Đối với trường Đại học Hải Phòng ....................................................................107
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................109
PHỤ LỤC...................................................................................................................112

x
viii


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Quy mô tuyển sinh đào tạo hệ Đại học chính quy ....................................46
Bảng 2.2: Quy mô ngành đào tạo theo trình độ ..........................................................47

Bảng 2.3: Bảng tổng hợp kết quả tốt nghiệp của sinh viên năm 2012-2016 ............48
Bảng 2.4: Cơ cấu trình độ đội ngũ giảng viên trong toàn trường ..............................49
Bảng 2.5: Cơ cấu trình động nghiên cứu sinh theo nhóm ngành ..............................49
Bảng 2.6: Trình độ đào tạo theo khoa của đội ngũ giảng viên trong nhà trường ....50
Bảng 2.7:Kết quả điều tra mức độ phù hợp của chương trình đào tạo so với yêu
cầu của sản xuất qua ý kiến của người lao động đã tốt nghiệp tại trường ..............53
Bảng 2.8: Kết quả điều tra mức độ phù hợp của chương trình đào tạo qua thăm dò ý
kiến người sử dụng lao động tại các doanh nghiệp ....................................................53
Bảng 2.9: Kết quả điều tra mức độ phù hợp của chương trình đào tạo qua thăm
dò ý kiến cán bộ quản lý các cấp và giáo viên trong trường ĐHHP .....................53
Bảng 2.10: Kết quả điều tra chất lượng đào tạo lao động qua thăm dò ý kiến từ
CBQL và chuyên gia; Người lao động (sinh viên đã tốt nghiệp và đang làm việc ở
các doanh nghiệp tại Hải Phòng); CBQL, GV trong trường ĐHHP ........................57
Bảng 2.11: Đánh giá của CBQL các cấp trường ĐHHP và CBQL các doanh nghiệp
về quản lý hình thức phối hợp giữa nhà trường với DN ............................................58
Bảng 2.12: Kết quả điều tra ý kiến của CBQL, giáo viên trong trường ĐHHP và
CBQL các DN về quản lý sự phối hợp giữa nhà trường với DN..............................59
Bảng 2.13: Kết quả điều tra về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thuộc về chủ thể
quản lý phối hợp đào tạo giữa trường ĐHHP với các DN trên địa bàn thành phố Hải
Phòng .............................................................................................................................66
Bảng 2.14: Kết quả điều tra về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thuộc về khách
thể quản lý đến quản lý phối hợp giữa trường ĐHHP với các DN trên địa bàn thành
phố Hải Phòng ..............................................................................................................68

ixxi


Bảng 2.15: Kết quả điều tra ý kiến của CBQL – CG. CBQL-GV, người LĐ thuộc
về môi trường quản lý trên địa bàn thành phố Hải Phòng .........................................71
Bảng 3.1: Thống kê kết quả khảo sát về mức độ cần thiết của các biện pháp phối

hợp đào tạo giữa nhà trường với các Doanh nghiệp tại Hải Phòng.......................97
Bảng 3.2: Thống kê kết quả khảo sát về mức độ khả thi của các biện pháp phối hợp
đào tạo giữa nhà trường với các Doanh nghiệp tại HP ............................................100

x
xii


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Sơ đồ khái niệm về quản lý........................................................................11
Sơ đồ 1.2: Mô hình đào tạo song hành........................................................................21
Sơ đồ 1.3: Mô hình đào tạo luân phiên .......................................................................21
Sơ đồ 1.4: Mô hình đào tạo tuần tự .............................................................................22
Sơ đồ 1.5: Tổ chức cơ sở đào tạo nằm trong cơ sở sản xuất.....................................24
Sơ đồ 1.6: Tổ chức đơn vị sản xuất nằm trong cơ sở đào tạo ...................................25
Sơ đồ 1.7: Tổ chức phối hợp cơ sở đào tạo và các cơ sở sản xuất độc lập ...............26
Sơ đồ 1.8: Chiến lược phát triển đào tạo của nhà trường...........................................33
Sơ đồ 2.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Trường Đại học Hải Phòng ............................42
Biểu đồ 2.1 Quy mô đào tạo tuyển sinh hàng năm ....................................................46
Biểu đồ 2.2: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý ...............67
Biểu đồ 2.3: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thuộc về khách thể quản lý đến quản
lý phối hợp giữa trường ĐHHP với các DN trên địa bàn thành phố Hải Phòng......69
Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường
ĐHHP với các doanh nghiệp ở Hải Phòng .................................................................96
Biểu đồ 3.1: Biểu đồ thống kê kết quả khảo sát về mức độ cần thiết của các
biện pháp phối hợp đào tạo giữa nhà trường với các doanh nghiệp tại Hải
Phòng............................................................................................................102
Biểu đồ 3.2: Biểu đồ thống kê kết quả khảo sát về mức độ khả thi của các biện pháp
phối hợp đào tạo giữa nhà trường với các doanh nghiệp tại Hải Phòng .................101

xi
xiii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BM

Bộ môn

CB

Cán bộ

CNH

Công nghiệp hóa

CĐ

Cao đẳng

CP

Cổ Phần

CSĐT ĐH

Cơ sở đào tạo Đại học

CSSX

Cơ sở sản xuất

CG

Chuyên gia

DN

Doanh nghiệp

ĐH

Đại học

ĐHHP

Đại học Hải Phòng

GD & ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GDĐH

Giáo dục Đại học

GV

Giảng viên

HP

Hải Phòng

HĐH

Hiện đại hóa

KQHT

Kết quả học tập

KHKT

Khoa học kĩ thuật

K/P/B

Khoa/Phòng/Ban

LĐ

Lao động

LĐT

Lãnh đạo trường

Nxb

Nhà xuất bản

NVSP

Nghiệp vụ sư phạm

SV

Sinh viên

TNHH

Trách Nhiệm Hữu Hạn

UBND

Ủy Ban Nhân Dân

xii
xiv


xv


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến lĩnh vực
giáo dục và đào tạo. Trong các kỳ họp, kỳ Đại hội Đảng ta đều dành thời gian

thảo luận về đổi mới giáo dục và đào tạo. Tìm nguyên nhân của sự yếu kém,
hạn chế, chưa làm được và hướng giải quyết vấn đề này. Nghị quyết số 29 NQ/TW, Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI có nêu:
Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công
nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội
Chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Điều đó càng cho thấy sự thành công của
công nghiệp hóa, hiện đại hóa và thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh” cần phải có sự đổi mới giáo dục và đào tạo.
Quan điểm của Đảng và Nhà nước: Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho
sự phát triển, từ đây đầu tư cho giáo dục là đầu tư để phát triển con người
trong đó có giáo dục Đại học. Nghị quyết 14/2005/NQ- CP ngày 2/11/2005 đã
chỉ rõ: “Gắn kết chặt chẽ đổi mới giáo dục đại học với chiến lược phát triển
kinh tế xã hội,củng cố quốc phòng an ninh, nhu cầu nhân lực trình độ cao của
đất nước và xu thế phát triển của khoa học và công nghệ” ...“Đổi mới giáo
dục phải đảm bảo tính thực tiễn, hiệu quả và đồng bộ”...“Đổi mới giáo dục
đại học là sự nghiệp của toàn dân dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý
của Nhà nước”. Tuyên bố của Hội nghị quốc tế về giáo dục đại học năm 1998
do UNESCO tổ chức đã nêu: “Sứ mệnh của giáo dục đại học là góp phần vào
yêu cầu phát triển bền vững và phát triển xã hội nói chung”. Báo cáo chính
trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII tại Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ IX của Đảng về phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học và công
nghệ, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc đã nêu: “nguồn
lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh
1


và bền vững. Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội
dung, phương pháp dạy và học, hệ thống trường lớp và hệ thống quản lý giáo
dục....Phát huy tinh thần độc lập suy nghĩ và sáng tạo của học sinh, sinh viên,
đề cao năng lực tự học, tự hoàn thiện học vấn và tay nghề”...“học đi đôi với
hành, giáo dục kết hợp với lực lượng sản xuất, nhà trường gắn với xã hội.”

Để đạt được những mục tiêu trên, vấn đề quản lý phối hợp đào tạo giữa
trường Đại học với các doanh nghiệp là hết sức quan trọng, có ý nghĩa chiến
lược to lớn. Đó là vấn đề đóng vai trò then chốt quyết định cho sự phát triển
của nền giáo dục và sự phát triển của nền kinh tế - xã hội của đất nước trong
thời kỳ đổi mới.
Các trường Đại học có sứ mạng là đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn
nhân lực có chất lượng cao phục vụ cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Do
đó, quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với các doanh nghiệp đóng
vai trò quan trọng và quyết định nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo góp
phần phát triển nguồn nhân lực của đất nước trong giai đoạn hiện nay. Tuy
nhiên, quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với các doanh nghiệp
còn nhiều bất cập, hiệu quả phối hợp chưa cao, mang tính hình thức, chưa đáp
ứng yêu cầu thực tiễn xây dựng và phát triển của trường Đại học.Vì vậy, việc
nghiên cứu để đề xuất biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại
học với các doanh nghiệp là tất yếu, mang tính cấp thiết và đang được các nhà
nghiên cứu giáo dục trong và ngoài nước quan tâm.
Quản lý phối hợp đào tạo giữa trường ĐHHP với các doanh nghiệp trên
địa bàn thành phố Hải Phòng cũng nằm trong thực trạng chung đó. Do đó,
càng cần phải tăng cường biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa nhà trường
với các doanh nghiệp.Vấn đề này đã được đề cập đến nhưng chưa có công
trình nào tập trung nghiên cứu vấn đề quản lý phối hợp đào tạo giữa trường
ĐHHP với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.
2


Xuất phát từ những lý do trên, là một cán bộ trẻ của trường Đại học Hải
Phòng, tác giả đã lựa chọn đề tài nghiên cứu:
“Quản lí phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hải Phòng với các
doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.”
2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn để đề xuất được các biện
pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hải Phòng với các doanh
nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng nhằm đáp ứng nhu cầu của xã hội,
thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế của thành
phố Hải Phòng.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với các doanh nghiệp
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với các doanh nghiệp
trên cùng địa bàn.
4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Do điều kiện thời gian nên đề tài chỉ tập trung nghiên cứu:
- Đề xuất các biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường ĐHHP
với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.
- Trường ĐHHP với doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng,
đó là 08 công ty gồm TNHH Chế tạo máy EBA (khu CN Nomura), Công ty
TNHH Cơ khí Ngọc Linh (quận Lê Chân), Công ty thép Hải Phòng, Công ty
cổ phần Điện Cơ Hải Phòng (quận Lê Chân), Công ty cổ phần dịch vụ kỹ
thuật Bảo An, Công ty TNHH một thành viên Cơ khí Duyên Hải (quận Hồng
Bàng), Công ty liên doanh đúc cơ khí VIDPOL (huyện An Dương),Công ty cổ
phần nhiệt điện Hải Phòng.
3


5. Giả thuyết khoa học
Mặc dù công tác quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hải
Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng đã đạt những
kết quả về chất lượng đào tạo đại học nhưng thực tế còn nảy sinh nhiều vấn
đề bất cập trong cơ chế phối hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp. Theo đó,

nếu áp dụng một cách đồng bộ những biện pháp quản lý tác động các thành tố
cấu trúc của quá trình quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hải
Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng như tác giả đề
xuất sẽ nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo cho nhà trường đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục đại học hiện nay.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý phối hợp đào tạo giữa trường
Đại học công lập với các doanh nghiệp.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý phối hợp đào tạo giữa trường
ĐHHP với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.
- Đề xuất các biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học
Hải Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát hóa các văn bản, tài
liệu thể hiện quan điểm, đường lối chủ trương chính sách pháp luật của Đảng
và Nhà nước, quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
các công trình nghiên cứu khoa học về quản lý phối hợp đào tạo giữa trường
Đại học công lập với doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trong và ngoài nước để
hình thành cơ sở lý luận của đề tài.
- Nghiên cứu các tài liệu lưu trữ, báo cáo tổng kết công tác đào tạo ở
bậc đại học các năm của nhà trường và của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đi sâu
tìm hiểu quá trình tổ chức phối hợp giữa trường Đại học với doanh nghiệp
nhằm tổng kết kinh nghiệm để rút ra các nhận định khoa học.
4


7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp khảo sát bằng phiếu hỏi để tìm hiểu thực trạng đào tạo
bậc đại học và thực trạng về phối hợp đào tạo đại học giữa trường Đại học với

doanh nghiệp, các yếu tố liên quan, thu thập thông tin về tính khả thi của các
biện pháp đề xuất nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo đại học của
trường Đại học.
- Phương pháp quan sát, phỏng vấn, đàm thoại: Phỏng vấn một số cán
bộ quản lý, giáo viên có kinh nghiệm của nhà trường; tiến hành trò chuyện,
trao đổi trực tiếp với một số khách thể có uy tín và kinh nghiệm trong công
tác quản lý đào tạo để thu thập thêm thông tin nhằm làm sáng tỏ nội dung
nghiên cứu.
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Xử lý và phân tích các số liệu, kết quả điều tra, đồng thời xác định mức
độ tin cậy của việc điều tra và kết quả nghiên cứu.
8. Những đóng góp mới của đề tài
- Đánh giá thực trạng phối hợp giữa trường ĐHHP với doanh nghiệp
trên địa bàn thành phố Hải Phòng hiện nay và xác định được mức độ chất
lượng đào tạo sinh viên khi ra trường.
- Đề xuất các biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học
Hải Phòng với doanh nghiệp trên địa bàn thành phố nhằm đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục và phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hải Phòng.
9. Cấu trúc của luận văn
Luận văn gồm: Mở đầu, ba chương, kết luận và kiến nghị
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại
học với các doanh nghiệp.
Chương 2: Thực trạng quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học
Hải Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.
Chương 3: Biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học
Hải Phòng với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng.
5


Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO
GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC VỚI CÁC DOANH NGHIỆP
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài
Trên thế giới hiện nay, việc quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học
và các Doanh nghiệp là xu thế tất yếu và là giải pháp hiệu quả trong việc nâng
cao chất lượng nguồn nhân lực, khuynh hướng tạo nghề nghiệp tiếp cận thị
trường lao động đem lại lợi ích cho nhà trường, doanh nghiệp và cho xã hội.
Theo báo Nhân dân điện tử: Một nghiên cứu gần đây, ở Châu Âu về
vấn đề này thực hiện với hơn ba nghìn trường Đại học (năm 2011) [14]
Ở một số quốc gia như: Cộng hòa Liên bang Đức, Vương quốc Anh,
Trung Quốc.
Ở Đức, trường Đại học Khoa học Tự nhiên FH Mainz với 500 Doanh
nghiệp lớn, vừa và nhỏ trong đào tạo nhân lực tại nhiều quốc gia trên thế giới,
tạo uy tín lớn cho đối với các đơn vị sử dụng lao động. Ở Anh, thành công
trong việc phối hợp đào tạo này là đem về cho trường nguồn lợi lớn, hơn một
nửa cơ sở giáo dục đại học đã có các công ty (năm 1995- 1997) để đầu tư
nghiên cứu, thực hiện thí nghiệm...Ở Trung Quốc, việc phối hợp này đã đóng
góp cho sự thành công trong nghiên cứu khoa học, chuyển giao công
nghệ...[16].
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Học để hành, học với hành phải đi đôi
với nhau, học mà không hành thì học vô ích, hành mà không học thì hành
không trôi trảy”. Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến phát triển đào tạo
chuyên nghiệp và đại học, nhất là phát triển đào tạo tại các doanh nghiệp, giải
6


quyết mối quan hệ giữa đào tạo với sử dụng lao động. Luật giáo dục quy định tại
điều 3: “Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất…” [18]

Trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011-2020 định hướng:
“Thực hiện liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, cơ sở sử dụng lao động,
cơ sở đào tạo và Nhà nước để phát triển nguồn nhân lực theo nhu cầu xã hội”.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khoá VII (tháng 7-1994) có nêu: “xây
dựng quan hệ chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục, đào
tạo với các cơ quan quản lý nhân lực và việc làm, giữa cơ sở đào tạo với cơ sở
sử dụng nhân lực”
Nghị quyết số 29 – NQ/TW ngày 4/12/2013 của Hội nghị Trung ương
8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng nhu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã nêu rõ tồn tại: “Đào tạo thiếu gắn kết
với nghiên cứu khoa học, sản xuất, kinh doanh và nhu cầu thị trường lao
động”, đồng thời định hướng “ Khuyến khích các doanh nghiệp, cá nhân sử
dụng lao động tham gia hỗ trợ hoạt động đào tạo”[20].
Nước ta cũng đã có nhiều trường thiết lập mối quan hệ phối hợp tốt với
các doanh nghiệp. Có thể kể ra một số trường như: Trường Đại học Hàng Hải,
trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, trường Đại học Bách khoa thành phố Hồ
Chí Minh, Trường Đại học FPT, …
Một số công trình nghiên cứu, các bài báo khoa học có đề cập trực tiếp
về vấn đề quản lý phối hợp đào tạo giữa các cơ sở đào tạo đại học với các
doanh nghiệp nhằm mục đích là nâng cao kĩ năng nghề nghiệp cho sinh viên
để sau khi ra trường có thể bắt tay làm ngay tại các doanh nghiệp.
Trên đây là tổng quan một số nét cơ bản về tình hình nghiên cứu, các
công trình nghiên cứu khoa học điển hình, các bài báo khoa học, hội thảo liên
quan đến phối hợp đào tạo nghề nghiệp giữa nhà trường và doanh nghiệp
7


trong giai đoạn hiện nay. Những thành quả nghiên cứu của các nhà khoa học
trong và ngoài nước là những tri thức làm tiền đề cho việc nghiên cứu lý luận

và thực tiễn của tác giả luận văn.
Với thực tiễn của giáo dục đại học Việt Nam hiện nay là đào tạo ra
những con người có những kỹ năng, tư duy, kiến thức mà thị trường lao động
sẽ cần trong tường lai gần, cụ thể là đáp ứng được nhu cầu tuyển dụng của các
doanh nghiệp. Với quy mô, chất lượng đào tạo…ngày càng tăng của một
trường Đại học thuộc địa phương như trường Đại học Hải Phòng đã đáp ứng
phần nào nguồn nhân lực cho các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải
Phòng. Tuy nhiên, nhà trường cũng cần phải liên kết phối hợp đào tạo giữa
nhà trường với doanh nghiệp thiết thực hơn để nâng cao kỹ năng, thái độ nghề
nghiệp, để đáp ứng trong giai đoạn nhu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
1.2. Một số khái niệm
1.2.1. Quản lý
Khái niệm chung về “Quản lý”có nhiều cách tiếp cận khác nhau:
Quản lý là một trong những hoạt động cơ bản nhất của con người xét từ
phạm vi cá nhân, tập đoàn, quốc gia hoặc nhóm quốc gia. Quản lý là một hoạt
động có chủ đích, được tiến hành bởi một chủ thể quản lý nhằm tác động lên
khách thể quản lý để thực hiện các mục tiêu xác định của công tác quản lý.
Trong mỗi chu trình quản lý chủ thể tiến hành những hoạt động theo các chức
năng quản lý như xác định mục tiêu, các chủ trương, chính sách, hoạch định kế
hoạch, tổ chức chỉ đạo thực hiện, điều hoà, phối hợp, kiểm tra và huy động, sử
dụng các nguồn lực cơ bản như tài lực, vật lực, nhân lực v.v…để thực hiện các
mục tiêu, mục đích mong muốn trong bối cảnh và thời gian nhất định.
Xuất phát từ những góc độ nghiên cứu khác nhau, rất nhiều học giả
trong và ngoài nước đã đưa ra giải thích không giống nhau về quản lý. Cho
đến nay cũng chưa có một định nghĩa thống nhất về quản lý. Kể từ thế kỷ 21,
8


các quan niệm về quản lý lại càng phong phú. Các trường phái quản lý học đã
đưa ra những định nghĩa về quản lý như sau:

Theo Từ điển Tiếng Việt thông dụng - NXB Giáo dục - 1998 thuật ngữ
quản lý được định nghĩa là: "Tổ chức, điều khiển hoạt động của một đơn vị,
cơ quan"[28].
Theo Fredrick Winslow Taylor (1856 – 1915) cho rằng: “Quản lý là
biết chính xác điều bạn muốn người khác làm và sau đó thấy rằng họ đã hoàn
thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất”[7].
Theo H.Koontz, một tác giả người Mỹ thì lại khẳng định: “Quản lý là
một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo phối hợp những nỗ lực hoạt động cá
nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm (tổ chức). Mục tiêu của quản lý
là hình thành một môi trường mà trong đó con người có thể đạt được các mục
đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít
nhất…Với tư cách thực hành thì quản lý là một nghệ thuật, còn với kiến thức
thì quản lý còn là một khoa học” [11].
Nhà lý luận người Pháp Henry Fayol (1841 – 1925) cha đẻ của thuyết
quản lý hành chính cho rằng: “Quản lý hành chính là dự đoán và lập kế
hoạch, tổ chức điều khiển, phối hợp và kiểm tra” [10].
Theo A. Fayon, nhà lý luận quản lý kinh tế người Pháp: Quản lý là đưa
xí nghiệp tới đích, cố gắng sử dụng tốt các nguồn nhân lực (nhân, tài, vật lực)
của nó.
Khi nói về vai trò của quản lý xã hội, các nhà nghiên cứu thuộc Liên
Xô cũ như Kazlova O.V. Kuznetsov I.N. định nghĩa: “Quản lý là sự tác động
có mục đích đến những tập thể con người để tổ chức và phối hợp hoạt động
của họ trong quá trình sản xuất”.
Các Mác đã từng viết: “Tất cả mọi lao động trực tiếp hay lao động
chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn thì ít nhiều cũng cần đến một
9


sự chỉ đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức
năng chung phát sinh từ toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của các

khí quan độc lập của nó. Một người độc lập vĩ cầm tự mình điều khiển lấy
mình, còn một dàn nhạc chỉ cần có nhạc trưởng.”[2, tr.12].
Các Mác đã nói lên được bản chất quản lý là một hoạt động lao động để
điều khiển quá trình lao động. Đây là một trong những lĩnh vực hoạt động của
trí tuệ, một trong những công việc khó khăn phức tạp nhất trong các lĩnh vực
hoạt động của con người.
Khi xã hội loài người xuất hiện, nhu cầu quản lý xã hội được hình
thành như một tất yếu lịch sử. Quản lý là một hoạt động có ý nghĩa quyết
định, mang tính sống còn của các chủ thể tham dự vào các hoạt động xã hội.
Quản lý đúng đắn dẫn đến sự thành công, tồn tại vững chắc, phát triển. Quản
lý sai có thể dẫn đến sự thất bại, suy thoái, biến chất, yếu hèn và đổ vỡ.
Mục tiêu cuối cùng là quản lý là “tạo ra, tăng thêm và bảo vệ lợi ích
của con người”. Thực chất của quản lý là quản lý con người, vì con người, do
con người và nhờ con người.
Các tác giả Việt Nam cũng đưa ra nhiều định nghĩa về khái niệm quản lý.
Theo Trần Kiểm: “Quản lý là các hoạt động được thực hiện nhằm đảm
bảo sự hình thành công việc qua nỗ lực của người khác. Hoặc: Quản lý là
công tác phối hợp có hiệu quả các hoạt động của những người cộng sự khác
cũng chung một tổ chức” [15 tr.12, 13].
Các tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ thì quan niệm rằng: “Quản
lý là một quá trình có định hướng, quá trình có mục tiêu, quản lý một hệ
thống là quá trình tác động đến hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất
định. Những mục tiêu này đặc trưng cho trạng thái mới của hệ thống mà
người quản lý mong muốn” [9].
Các tác giả của Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh thì cho rằng:
10