BỘ CÂU HỎI ÔN THI TỐ TỤNG HÌNH SỰ có đáp án

CHƯƠNG 2: CƠ QUAN TIẾN HÀNH TỐ TỤNG, NGƯỜI TIẾN HÀNH TỐ TỤNG,
NGƯỜI THAM GIA TỐ TỤNG
1. Tất cả các CQTHTT đều có quyền khởi tố VAHS và khởi tố bị can.
 Sai, vì:
Theo Đ33 BLTTHS, cơ quan tiến hành tố tụng bao gồm: CQĐT, Viện kiểm sát; Tòa án.
Theo Đ104 BLTTHS thì tất cả các cơ quan trên đều có quyền khởi tố vụ án hs. Tuy
nhiên, về thẩm quyền khởi tố bị can, theo Đ126 BLTTHS thì Tòa án không có quyền khởi tố
bị can.
Như vậy, không phải tất cả các cơ quan tiến hành tố tụng đều có quyền khởi tố bị can.
2. Tất cả những người có quyền giải quyết VAHS đều là những người tiến hành tố
tụng.
 Sai, vì:
Những cơ quan khác không phải cơ quan tiến hành tố tụng như: Bộ đội biên phòng,
Kiểm lâm, Hải quan, Cảnh sát biển và những cơ quan khác trong CAND và QĐND được
giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra được quy định tại Đ111 BLTTHS cũng
có quyền tham gia giải quyết vụ án hình sự theo những trường hợp luật định.
3. Tất cả những người tham gia tố tụng có quyền và nghĩa vụ pháp lý trong VAHS
đều có quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng.
 Sai, tại vì:
Căn cứ vào Đ43 BLTTHS quy định những người có quyền đề nghị thay đổi người tiến
hành tố tụng bao gồm: Kiểm sát viên; bị can, bị cáo, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị
đơn dân sự và người bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của haị; người bào chữa, người bảo vệ
quyền lợi của người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự. Theo quy định trên thì những
người tham gia tố tụng khác như người làm chứng, người giám định, người phiên dịch…
không có quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng.
Như vậy, không phải tất cả những người tham gia tố tụng có quyền và nghĩa vụ pháp lý
trong vụ án hình sự đều có quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng.
4. Trong mọi trường hợp người bào chữa phải bị thay đổi nếu là người thân thích
của người tiến hành tố tụng.
NĐ sai, tại vì;
Căn cứ vào mục 1, phần II NQ 03 thì căn cứ vào thời điểm mà người bào chữa tham gia

để quyết định thay đổi hoặc không thay đổi. Nếu người bào chữa không tham gia trong các
giai đoạn tố tụng ngay từ đầu mà có quan hệ thân thích với người đã và đang tiến hành tố
tụng thì sẽ từ chối cấp giấy chứng nhận người bào chữa cho người được nhờ bào chữa đó.
Còn nếu người bào chữa tham gia trong các giai đoạn tố tụng ngay từ đầu thì sẽ được cấp
giấy chứng nhận người bào chữa và người bị thay đổi trong trường hợp này là người tiến
hành tố tụng có mối quan hệ thân thích với người bào chữa.
Như vậy, không phải trong mọi trường hợp, người bào chữa phải bị thay đổi nếu là
người thân thích của người tiến hành tố tụng.
5. Một người khi thực hiện tội phạm là người chưa thành niên, nhưng khi khởi tố
vụ án hình sự đã đủ 18 tuổi thì họ không thuộc trường hợp quy định tại K2 Đ57
BLTTHS.
PHAN THỊ THU THỦY

1


NĐ đúng, tại vì:
Căn cứ vào điểm a mục 3 phần II NQ 03 quy định thì trường hợp khi phạm tội là người
phạm tội là người chưa thành niên, nhưng khi khởi tố, truy tố, xét xử họ đã đủ 18 tuổi thì họ
không thuộc trường hợp quy định tại điểm b, khoản 2 điều 57 BLTTHS.
6. Trong trường hợp bào chữa bắt buộc quy định tại điểm b K2 Đ57 BLTTHS, khi
bị can, bị cáo và người đại diện hợp pháp của họ yêu cầu thay đổi người bào chữa thì
yêu cầu đó luôn được chấp nhận.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Điểm c.1 mục 3 phần II NQ03 quy định trường hợp yêu cầu thay đổi người
bào chữa thì thẩm phán được phân công làm chủ tòa phiên tòa căn cứ vào khoản 2 và khoản
3 Điều 56 BLTTHS, hướng dẫn tại mục 1 phần II nghị quyết để xem xét, quyết định chấp
nhận hoặc không chấp nhận.
7. Người làm chứng có thể là người thân thích của bị can, bị cáo.
NĐ đúng, tại vì:

Theo quy định tại K2 Đ55 BLTTHS quy định về những người không được làm chứng
không liệt kê người thân thích của bị can bị cáo. Căn cứ theo khoản 1 Đ55 BLTTHS, nếu
người thân thích của bị can bị cáo biết được tình tiết liên quan đến vụ án đều có thể được
triệu tập đến làm chứng.
8. Người dưới 14 tuổi không được làm chứng.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào K2 Đ55 BLTTHS không liệt kê người dưới 14 tuổi không được làm chứng.
Và căn cứ theo Khoản 1 Điều 55 BLTTHS nếu người dưới 14 tuổi biết được tình tiết liên
quan đến vụ án đều có thể được triệu tập đến làn chứng.
9. Người giám định có thể là người thân thích của bị can bị cáo.
NĐ sai, tại vì:
Điểm a Khoản 4 Điều 60 và căn cứ vào Khoản 1 Điều 42 BLTTHS thì khi người giám định
là người thân thích của bị can, bị cáo thì người giám định phải từ chối hoặc bị thay đổi.
10. Người phiên dịch có thể là người thân thích của bị can, bị cáo.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Điểm a Khoản 3 Điều 61 và Khoản 1 Điều 42 BLTTHS thì khi người phiên
dịch là người thân thích của bị can, bị cáo thì phải từ chối hoặc bị thay đổi.
11. Trong mọi trường hợp, thẩm phán, hội thẩm phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc
bị thay đổi nếu đã được phân công tham gia xét xử sơ thẩm hoặc phúc thẩm vụ án đó.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Điểm b Mục 6 Phần I NQ03, đã tham gia xét xử sơ thẩm hoặc phúc thẩm
trong vụ án là đã tham gia giải quyết vụ án và đã ra bản án sơ thẩm hoặc bản án phúc thẩm
hoặc quyết định đình chỉ vụ án. Nếu thẩm phán, hội thẩm được phân công tham gia xét xử
sơ thẩm hoặc phúc thẩm nhưng chỉ tham gia ra các quyết định: trả hồ sơ để điều tra bổ sung,
tạm đình chỉ vụ án, hủy quyết định đình chỉ vụ án, hoãn phiên tòa thì vẫn được tiếp tục giải
quyết vụ án.
12. Những người tham gia tố tụng có quyền và lợi ích pháp lý trong vụ án đều có
quyền nhờ luật sư bào chữa cho mình.
NĐ sai, tại vì:
PHAN THỊ THU THỦY

2


Theo quy định tại chương IV BLTTHS về người tham gia tố tụng, thì chỉ có người bị
tạm giữ, bị can, bị cáo mới có quyền tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa bởi họ là
người bị buộc tội, còn những người tham gia tố tụng khác không có quyền này.
13. Khai báo là quyền của người làm chứng.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Điểm b, Khoản 4 Điều 55 BLTTHS quy định: khai báo là nghĩa vụ của
người làm chứng.
14. Người thân thích của thẩm phán không thể tham gia tố tụng với tu cách là
người làm chứng trong vụ án đó.
NĐ sai. tại vì:
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 55 BLTTHS về những người không được làm chứng đã
không liệt kê về người thân thích của thẩm phán. Do đó căn cứ vào Khoản 1 Điều 55
BLTTHS nếu người than thích của thẩm phán biết được tình tiết liên quan đến vụ án đều có
thể được triệu tập đến làm chứng.
15. Thẩm phán và hội thẩm đều phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi nếu
là người thân thích với nhau trong cùng một vụ án.
NĐ sai, tại vì:
Theo quy định tại điểm b, khoản 1 Điều 46 BLTTHS nếu thẩm phán, hội thẩm trong
cùng một hội đồng xét xử là người thân thích với nhau thì phải từ chối tham gia xét xử hoặc
bị thay đổi. Và theo hướng dẫn tại điểm a, mục 6 phần I NQ03 thì khi có hai người thân
thích với nhau thì chỉ có một ngừơi phải từ chối hoặc bị thay đổi.
16. Chỉ có kiểm sát viên viện kiểm sát thực hành quyền công tố mới có quyền trình
bày lời buộc tội tại phiên tòa.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Khoản 3 Điều 51 BLTTHS, trong trường hợp vụ án được khởi tố theo yêu
cầu của người bị hại quy định tại Điều 105 BLTTHS thì người bị hại hoặc đại diện hợp pháp

của họ trình bày lời buộc tội tại phiên tòa.
17. Người biết được các tình tiết liên quan đến vụ án sẽ không được làm chứng nếu
là người bảo vệ quyền lợi ích của người bị hại.
NĐ đúng, tại vì:
Căn cứ vào Khoản 2 Điều 55 BLTTHS quy định về những người không được làm
chứng không liệt kê người bảo vệ quyền lợi ích của người bị hại.Tuy nhiên đây là một điểm
thiếu sót trong phần quy định về người không được làm chứng của BLTTHS. Bởi nếu cho
phép người bảo vệ quyền lợi ích của người bị hại làm chứng thì khi họ đưa ra những tình
tiết sự thật mà tình tiết đó có thể không có lợi chống lại người bị hại thì không phù hợp với
chức năng công việc của họ. Theo hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao về người bảo vệ
quyền lợi của đương sự thì người làm chứng trong vụ án không được chấp nhận làm người
bảo vệ quyền lợi của đương sự.
Như vậy, người biết các tình tiết liên quan đến vụ án sẽ không được làm chứng nếu là
người bảo vệ quyền lợi ích của người bị hại.
I) Bài tập.
1. BT 1: Ban đêm A và B cùng đến cơ quan X để trộm cắp tài sản của cơ quan. Trên
đường đi A và B gặp C (C 17t, con ông H) và đã rủ C cùng tham gia phi vụ. C đồng ý cùng
PHAN THỊ THU THỦY

3


đi. Đến nơi, C được A và B phân công đứng ngoài canh gác, còn chúng thì thực hiện kế
họach đã định. Sau khi trộm được một số tài sản, chúng trộm thêm chiếc xe máy của anh N
để chở tài sản trộm được đi tiêu thụ. Sáng hôm sau, C ăn năn, hối cải nên đã đến cơ quan
công an tự thú.
Xác định tư cách tố tụng của những người nói trên:
Thứ nhất, tư cách tố tụng của C: Trường hợp 1,theo quy định tại Khoản 1 Điều 86
BLTTHS, C tự thú thì có thể bị áp dụng biện pháp tạm giữ do đó tư cách tố tụng của C trong
trường hợp này là người bị tạm giữ. Và tùy vào từng giai đoạn tố tụng tiếp theo mà tư cách

của C khác nhau (đã bị khởi tố hình sự C là bị can, còn đã bị Tòa án quyết định đưa ra xét
xử thì C là bị cáo)
Thứ hai, tư cách tố tụng của A, B: Tùy vào từng giai đoạn tố tụng mà tư cách của A, B
lại thay đổi. Nếu A, B đã bị khởi tố hình sự thì tư cách của A, B là bị can; nếu A, B đã bị tòa
án đưa ra xét xử thì tư cách của A, B là bị cáo.
Thứ ba, tư cách tố tụng của N: Thiệt hại về vật chất của N là hậu quả của tội phạm do
đó N là người bị hại.
Thứ tư, tư cách tố tụng của H: Do C con của H là người chưa thành niên (17 tuổi), nếu
C không có tài sản riêng để bồi thường thì H có trách nhiệm bồi thường thay cho con. Trong
trường hợp này H là bị đơn dân sự.
Còn đối với cơ quan X, nếu cơ quan X có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại thì cơ quan
X tham gia tố tụng với tư cách là nguyên đơn dân sự.
2. BT2 :Nguyễn Văn H (20t) đã thực hiện hành vi cướp xe máy của anh B đang đi trên
đường và bi bắt quả tang. H bị CQĐT khởi tố về tội cướp tài sản. Ông A (là cha của H) hiện
là luật sư tham gia tư cách tố tụng để bảo vệ quyền lợi cho H.
Xác định tư cách tố tụng của A, B, H;
Thứ nhất, tư cách tố tụng của A: A hiện đang là luật sư tham gia để bảo vệ quyền lợi
cho H, vậy tư cách tố tụng của A là người bào chữa.
Thứ hai, tư cách tố tụng của B: B là người bị hại.
Thứ ba, tư cách tố tụng của H: H đã bị khởi tố về tội cướp tài sản, do vậy tư cách tố
tụng của H là bị can. Và khi bị tòa án đưa ra xét xử thì tư cách tố tụng của H là bị cáo.
Tình tiết bổ sung: Trong quá trình điều tra, CQĐT cho biết được rằng chiếc xe máy mà
B sử dụng là xe của cơ quan X giao cho B đi công tác.
Hỏi: Tư cách tố tụng của người nào có thể bị thay đổi? Có tư cách tố tụng nào mới xuất
hiện khi phát hiện tình tiết này hay không?
Trong trường hợp này, tư cách tố tụng của B có thể bị thay đổi. Nếu B có đơn yêu cầu
bồi thường thiệt hại thì tư cách tố tụng của B là nguyên đơn dân sự, nếu b không có đơn yêu
cầu thì tư cách tố tụng của B là người có quyền lợi liên quan.
3. BT3: A rủ B đi “mua dâm”, sau khi tìm được cô C và thỏa thuận giá, cô C gọi thêm
cô D đi khách. Khi đang “vui vẻ” thì X và Y xuất hiện, xin đểu A và B, nhưng A và B không

cho. X và Y xông vào, dùng gạch, đá ném và quăng A và B xuống hồ nước. Vì không biết
PHAN THỊ THU THỦY

4


bơi nên A chết còn B thì bơi sang được bờ bên kia và nghĩ rằng bạn mình đã thoát chết, B
ung dung về nhà. Sau đó, CQĐT ra quyết định KTVA và quyết định KTBC về tội giết người
theo quy định tại Đ93 BLHS.
Xác định tư cách tố tụng của những người tham gia tố tụng trong vụ án:
Thứ nhất, tư cách tố tụng của X, Y: X, Y đã bị khởi tố về tội giết người nên căn cứ vào
Khoản 1 Điều 49 BLTTHS tư cách tố tụng của X, Y là bị can.
Thứ hai, tư cách tố tụng của B: B là người biết tình tiết của vụ án B có thể được triệu
tập tham gia với tư cách là người làm chứng.
Thứ ba, tư cách tố tụng của C, D: nếu C, D biết được tình tiết của vụ án có thể được
triệu tập tham gia với tư cách là người làm chứng.
Thứ tư, tư cách tố tụng của người đại diện cho người bị hại đã chết là A
CHƯƠNG 3. CHỨNG CỨ VÀ CHỨNG MINH
1. Mọi sự vật tồn tại khách quan mà có liên quan đến VAHS thì là chứng cứ.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Khoản 1Điều 64 BLTTHS: “chứng cứ là những gì có thật, được thu thập
theo trình tự, thủ tục do bộ luật này quy định mà CQĐT, Viện kiểm sát và Tòa án dung làm
căn cứ để xác định có hay không có hành vi phạm tội, người thực hiện hành vi phạm tội
cũng như những tình tiết khác cần thiết cho việc giải quyết đúng đắn vụ án”. Như vậy, theo
quy định trên thì chứng cứ phải bao gồm tính khách quan, tính liên quan và tính hợp pháp.
Nếu một sự vật tồn tại khách quan có liên quan đến vụ án hình sự nhưng không được thu
thập theo trình tự, thủ tục luật định (tính hợp pháp) thì không được coi là chứng cứ.
2. Kết quả thu được từ hoạt động nghiệp vụ (trinh sát, đặc tình, sổ đen) là chứng
cứ.
NĐ sai, tại vì:

Căn cứ vào Khoản 1 Điều 64 BLTTHS thì chứng cứ phải có đầy đủ các đặc điểm: phải
tồn tại khách quan, có tính liên quan và tính hợp pháp. Đối với kết quả thu được từ hoạt
động nghiệp vụ ( trinh sát, đặc tình, sổ đen), đặc điểm của hoạt động nghiệp vụ này là bí
mật, lén lút nên không thỏa mãn được tính hợp pháp (được thu thập theo trình tự thủ tục luật
định). Do vậy, kết quả thu được tù hoạt động nghiệp vụ ( trinh sát, đặc tình, sổ đen) không
được sử dụng làm chứng cứ mà chỉ là căn cứ để định hướng giải quyết vụ án.
3. Tất cả những người THTT đều là những người có nghĩa vụ chứng minh VAHS.
NĐ sai, tại vì:
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 33 BLTTHS những người tiến hành tố tụng gồm có:
Thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra, điều tra viên; viện trưởng, phó viện trưởng
viện kiểm sát, kiểm sát viên; chánh án, phó chánh án tòa án, thẩm phán, hội thẩm, thư ký tòa
án. Nhưng không phải tất cả những người trên đều có nghĩa vụ chứng minh vụ án hình sự,
như thư ký tòa án, theo quy định tại Điều 41 BLTTHS về nhiệm vụ, quyền hạn và trách
nhiệm của thư ký tòa án không quy định về nghĩa vụ chứng minh vụ án hình sự. Và căn cứ
vào Điều 66 BLTTHS quy định về việc đánh giá chứng cứ_ một hoạt động quan trọng trong
chứng minh vụ án cũng không đề cập đến nghĩa vụ của thư ký tòa án.
4. Kết luận giám định là nguồn chứng cứ có thể thay thế được.
NĐ đúng, tại vì:
PHAN THỊ THU THỦY

5


Căn cứ Khoản 2 Điều 73 và Điều 159 BLTTHS thì cơ quan THTT có thể quyết định
giám định bổ sung hoặc giám định lại theo thủ tục chung nếu kết luận giám định chưa rõ
hoặc chưa đầy đủ. Do đó, kết luận giám định là nguồn chứng cứ có thể thay thế được.
5. Kết luận giám định là chứng cứ trong tố tụng hình sự.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ Điểm c, Khoản 2, Điều 64 BLTTHS thì kết luận giám định là nguồn dùng để xác
định chứng cứ chứ không phải là chứng cứ. Kết luận chỉ được coi là chứng cứ khi: thông tin

trong kết luận là có thật, được tiến hành theo trình tự thủ tục theo pháp luật quy định và
được cơ quan có thẩm quyền dùng làm căn cứ để xác định có hay không có hành vi phạm
tội, người thực hiện hành vi phạm tội cũng như những tình tiết cần thiết cho việc giải quyết
đúng đắn vụ án.
6. Lời khai của người bào chữa không phải là nguồn chứng cứ trong TTHS.
NĐ đúng, tại vì:
Căn cứ Khoản 2 Điều 64 BLTTHS quy định về nguồn của chứng cứ không liệt kê lời
khai của người bào chữa. Do vậy, lời khai của người bào chữa không phải là nguồn của
chứng cứ trong TTHS.
7. Lời khai của người tham gia tố tụng là nguồn chứng cứ có thể thay thế được.
NĐ sai, tại vì:
Lời khai của người tham gia tố tụng có thể xem là duy nhất, chính họ là người biết tình
tiết sự thật của vụ án do đó không thể lấy lời khai của người này thay thế cho lời khai của
người khác. Do đó, lời khai của người tham gia tố tụng là nguồn chứng cứ không thể thay
thế được. Và theo quy định của BLTTHS thì chỉ có một nguồn chúng cứ duy nhất có thể
thay thế được đó là kết quả giám định.
8. Vật chứng là nguồn chứng cứ không thể thay thế được.
NĐ đúng, tại vì:
Theo quy định tại Điều 74 BLTTHS thì “vật chứng: là vật được dùng làm công cụ,
phương tiện phạm tội; vật mang dấu hiệu tội phạm, vật là đối tượng của tội phạm cũng như
tiền bạc và vật khác có giá trị chứng minh tội phạm và người phạm tội”. Như vậy, vật chứng
chứa đựng sự thật của vụ án do đó không thể thay thế được.
9. Vật chứng chỉ có thể trả lại cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp khi vụ
án đã được giải quyết xong.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ theo Khoản 3, Điều 76 BLTTHS thì trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, cơ
quan có thẩm quyền có quyền quyết định trả lại những vật chứng cho chủ sở hữu hoặc
người quản lý hợp pháp, nếu xét thấy không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án.
Như vậy, vật chứng không chỉ có thể trả lại cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp
khi vụ án đã được giải quyết xong mà có thể trả lại trong qua trình điều tra, truy tố, xét xử.

10. Thư ký tòa án có quyền chứng minh trong vụ án hình sự.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ Điều 41 BLTTHS quy định về nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của thư ký
tòa án không quy định về quyền chứng minh của thư ký trong VAHS và căn cứ vào Điều 66
BLTTHS quy định về đánh giá chứng cứ, một hoạt động quan trọng trong quá trình chứng
minh VAHS cũng không quy định về quyền của thư ký tòa án trong hoạt động này.
PHAN THỊ THU THỦY

6


I) Bài tập:
BT 1: Thẩm phán chủ tọa phiên tòa tình cờ biết được một số tình tiết của vụ án mà mình
đang xét xử. Những tình tiết này không được phản ánh trong hồ sơ vụ án chuyển từ VKS
qua.
Hỏi: Khi thực hiện hoạt động xét xử, Thẩm phán có được sử dụng những thông tin mà
mình biết được để làm chứng cứ kết luận về vụ án không? Tại sao?
Trong trường hợp này, khi thực hiện hoạt động xét xử, thẩm phán không được sử dụng
những thông tin mà mình biết được để làm chứng cứ kết luận về vụ án. tại vì: Những tình
tiết của vụ án mà thẩm phán tình cờ biết được không đảm bảo các thuộc tính của chứng cứ:
Thứ nhất là không thỏa mãn tính hợp pháp của chứng cứ, bởi những tình tiết của vụ án
mà thẩm phán biết được không được thu thập theo trình tự, thủ tục luật định ( không được
phản ánh trong hồ sơ vụ án chuyển từ VKS qua).
Thứ hai là không thể xác minh được tính khách quan của những tình tiết này.
Do vậy, khi thực hiện hoạt động xét xử, thẩm phán không được sử dụng những thong tin
mà mình biết được để làm chứng cứ kết luận về vụ án.
BT 2: Trinh sát hình sự trong quá trình phá án đã nắm được một số thông tin về tội
phạm. Những thông tin này không được phản ánh trong hồ sơ vụ án.
Hỏi: Tòa án có quyền sử dụng các thông tin này bằng cách mời các trinh sát hình sự
tham gia với tư cách là người làm chứng không? Tại sao?

Trong trường hợp này, căn cứ vào khoản 2 Điều 55 BLTTHS quy định về những người
không được làm chứng không liệt kê trinh sát hình sự. Và căn cứ vào Khoản 1 Điều 55
BLTTHS thì trinh sát hình sự nếu biết được những tình tiết liên quan đến vụ án có thể được
triệu tập đến làm chứng và nếu các thông tin mà trinh sát nắm được thỏa mãn các dấu hiệu
chứng cứ thì tòa án có thể sử dụng những thông tin này làm chững cứ. Tuy nhiên, theo lý
luận thì trinh sát là những người chủ động tiến hành thu thập thông tin, nếu họ phát hiện
được tình tiết của vụ án thì họ phải có biên bản ghi nhận những thông tin này. Nếu những
thông tin mà trinh sát nắm được không được phản ánh trong hồ sơ vụ án thì không thỏa mãn
tính hợp pháp của chứng cứ do vậy tòa án không được sử dụng những thông tin này.
BT 3: Ông H trình bày với CQĐT là ông được con trai là X kể lại đã nhìn thấy A và B
cãi nhau rồi dẫn đến xô xát với nhau, đột nhiên B đấm vào mặt A, A liền rút dao ra. B quay
người bỏ chạy liền bị A đâm 1 nhát vào lưng.
CQĐT yêu cầu X trình bày, kết quả cung tương tự như lời khai của ông H. Hỏi cung A
thì A khai “vì B to khỏe hơn và lại đánh A trước nên A mới dùng dao đâm để tự vệ”.

PHAN THỊ THU THỦY

7


CQĐT tiến hành khám nghiệm hiện trường vụ án và đã thu được 1 con dao, 1 chiếc xe
đạp. Kết luận giám định cho biết trên cán dao có dấu vân tay của A và máu trên cán dao
thuộc nhóm máu của nạn nhân. Nạn nhân chết do bị đâm. Về chiếc xe đạp, qua quá trình
điều tra xác định được đó là xe đạp của A.
Hỏi:
a) Xác định các loại nguồn chứng cứ?
b) Xác định các loại chứng cứ trong các loại nguồn chứng cứ trên?
Trả lời:
a) Các loại nguồn của chứng cứ:
- Vật chứng là con dao ở hiện trường vì nó được dung làm công cụ phương tiện phạm

tội đồng thời mang những dấu vết của tội phạm như: dấu vân tay, vết máu của nạn nhân.
- Lời khai của người làm chứng là lời khai của X và ông H
- Lời khai của bị can A.
- Kết luận giám định.
- Ngoài ra, những biên bản trong hoạt động điều tra như: bắt người, khám nghiệm hiện
trường, khám xét, khám nghiệm tử thi, đối chất, nhận dạng…cũng được coi là nguồn của
chứng cứ.
b) Xác định các loại chứng cứ trong các loại nguồn chứng cứ trên.
Khoa học pháp luật tố tụng hình sự phân chia chứng cứ thành nhiều loại dựa vào những
tiêu chí khác nhau;
- Xét trong mối quan hệ giữa chứng cứ và đối tượng chứng minh, chứng cứ bao gồm:
chứng cứ trực tiếp, chứng cứ gián tiếp
- Xét trong mối quan hệ giữa chứng cứ với nơi xuất xứ của nó thì bao gồm: chứng cứ
gốc và chứng cứ sao chép lại (thuật lại).
- Trong mối quan hệ giữa chứng cứ với ý nghĩa pháp lý hình sự, chứng cứ được chia
thành: chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội.
Từ các căn cứ trên, có thể xác định các loại chứng cứ trong các loại nguồn chứng cứ trên
bao gồm:
- Dấu vân tay của A và vết máu của nạn nhân trên con dao mà cơ quan điều tra đã thu
thập trên hiện trường:
+ Là chứng cứ gián tiếp vì từ dấu vân tay và vết máu kết hợp với kết luận giám định, lời
khia của người làm chứng cơ quan điều tra mới xác định được A là người phạm tội.
+ Là chứng cứ gốc vì được thu thập mà không thong qua một khâu trung gian nào.
+ Là chứng cứ buộc tội vì nó thể hiện rõ việc phạm tội, sự kiện phạm tội và lỗi của A.
- Những thong tin trong lời khai của X và A:
+ Là chứng cứ trực tiếp vì cho biết những nguồn tin quan trọng và cơ bản nhất của hành
vi phạm tội, phục vụ trực tiếp cho việc làm rõ những yếu tố cấu thành tội phạm.
+ Là chứng cứ gốc vì được hình thành từ nguyên bản.
+ Là chứng cứ buộc tội.
- Những thong tin trong lời khai của ông H.

+ Là chứng cứ trực tiếp.
+ Là chứng cứ sao chép ( thuật lại) vì ông H nghe con trai là X kể lại.
PHAN THỊ THU THỦY

8


+ Là chứng cứ buộc tội/
- Những thông tin trong kết luận giám định:
+ Là chứng cứ gián tiếp vì không trực tiếp xác định tội phạm mà phải kết hợp với những
yếu tố khác mới xác định được đối tượng chứng minh.
+ Là chứng cứ gốc.
+ Là chứng cứ buộc tội.
- Những thông tin trong biên bản hoạt động ĐT: là chứng cứ gián tiếp, chứng cứ gốc.
CHƯƠNG 4. BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN (BPNC)
1. Biện pháp ngăn chặn chỉ áp dụng đối với bị can, bị cáo.
NĐ sai, tại vì :
Căn cứ Điều 79 BLTTHS các BPNC được áp dụng để kịp thời ngăn chặn tội phạm hoặc
khi có căn cứ chứng tỏ bị can bị cáo sẽ gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc
sẽ tiếp tục phạm tội, cũng như cần đảm bảo thi hành án.
Theo quy định này thì trường hợp áp dụng BPNC để kịp thời ngăn chặn tội phạm thì đối
tượng bị áp dụng BPNC không phải là bị can, bị cáo. Cụ thể, đối với BPNC bắt người trong
trường hợp khẩn cấp thì đối tượng bị áp dụng không phải là bị can, bị cáo mà khi các chủ
thể thực hiện các hành vi quy định tại Khoản 1 Điều 81 BLTTHS thì có thể bị áp dụng
BPNC này. Và đối với các BPNC khác như : bắt người phạm tội quả tang, biện pháp tạm
giữ cũng có thể áp dụng đối với người chưa phải là bị can, bị cáo.
2. VKS có quyền áp dụng tất cả các biện pháp ngăn chặn trong TTHS.
NĐ sai, tại vì :
Theo quy định tại Đ79 BLTTHS thì BPNC bao gồm: bắt, tạm giữ, tạm giam, cấm đi
khỏi nơi cư trú, bảo lĩnh, đặt tiền hoặc tài sản có giá trị để bảo đảm. Trong tất cả các biện

pháp ngăn chặn trên không phải biện pháp nào VKS cũng có quyền áp dụng. Theo quy định
tại K2 Đ81 BLTTHS quy định về thẩm quyền ra lệnh bắt người trong trường hợp khẩn cấp
thì VKS không có quyền áp dụng biện pháp ngăn chặn này. Và căn cứ vào k2 Đ86 BLTTHS
quy định về thẩm quyền áp dụng biện pháp tạm giữ thì VKS cũng không có quyền áp dụng
biện pháp này.
3. VKS không có quyền hủy bỏ BPNC trái pháp luật của Tòa án.
NĐ đúng, tại vì :
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 94 BLTTHS thì đối với những BPNC do VKS phê
chuẩn thì việc hủy bỏ hoặc thay thế phải do VKS quyết định. Theo quy định về thủ tục áp
dụng trong các BPNC được quy định tại chương VI BLTTHS thì các BPNC do Tòa án áp
dụng không cần có sự phê chuẩn của VKS. Do vậy VKS không có quyền hủy bỏ BPNC trái
pháp luật của Tòa án.
4. Biện pháp tạm giữ vẫn có thể áp dụng đối với bị can, bị cáo.
NĐ đúng, tại vì :
Căn cứ K1 Đ86 BLTTHS thì biện pháp tạm giữ có thể được áp dụng đối với những
người bị bắt trong trường hợp khẩn cấp, phạm tội quả tang, người phạm tội đầu thú, tự thú
hoặc đối với người bị bắt theo quyết định truy nã. Đối với trường hợp người phạm tội đã có
quyết định khởi tố VAHS hoặc bị tòa án quyết định đưa ra xét xử nhưng bỏ trốn sau đó cơ
quan có thẩm quyền quyết định ra lệnh truy nã và bị bắt thì có thể bị áp dụng biện pháp tạm
PHAN THỊ THU THỦY

9


giữ. Như vậy, đối tượng bị áp dụng biện pháp tạm giữ trong trường hợp này là bị can, bị
cáo. Do đó, biện pháp tạm giữ có thể áp dụng đối với bị can, bị cáo.
5. Biện pháp tạm giữ là biện pháp ngăn chặn duy nhất có thể được áp dụng ngay
sau khi bắt được người đang bị truy nã.
NĐ sai, tại vì ;
Căn cứ vào điểm a K2 Đ88 BLTTHS thì bị can bị cáo bỏ trốn và bị bắt theo lệnh truy nã

thì cũng có thể bị áp dụng biện pháp tạm giam. Và căn cứ vào K2 Đ83 thì biện pháp tạm
giam có thể được áp dụng ngay sau khi bắt được người đang bị truy nã. Cụ thể là sau khi
nhận được thông báo, cơ quan đã ra quyết định truy nã có thẩm quyền bắt để tạm giam phải
ra ngay lệnh tạm giam và gửi ngay lệnh tạm giam đã được VKS cùng cấp phê chuẩn cho
CQĐT nhận người bị bắt. Sau khi nhận được lệnh tạm giam, CQĐT nhận người bị bắt có
trách nhiệm giải ngay người đó đến trại tạm giam nơi gần nhất.
Như vậy, biện pháp tạm giữ không phải là biện pháp ngăn chặn duy nhất có thể được áp
dụng ngay sau khi bắt được người đang bị truy nã.
6. Thời hạn tạm giữ không được tính vào thời hạn tạm giam.
NĐ sai, tại vì :
Căn cứ K4 Đ87 BLTTHS thì thời hạn tạm giữ được trừ vào thời hạn tạm giam. Một ngày
tạm giữ được tính bằng một ngày tạm giam.
7. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân các cấp có quyền ra quyết định tạm giữ.
NĐ sai, tại vì :
Căn cứ Khoản 2 Điều 86 BLTTHS quy định về những chủ thể có quyền ra quyết định
tạm giữ bao gồm: những người có quyền ra lệnh bắt khẩn cấp quy định tại k2 Đ81
BLTTHS, chỉ huy trưởng vùng Cảnh sát biển. Và trong các chủ thể quy định tại k2 Đ81
BLTTHS không quy định thẩm quyền của VTVKSND các cấp.
8. Biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú không áp dụng đối với người nước ngoài
phạm tội tại Việt Nam.
NĐ sai, tại vì :
Theo quy định tại K1 Đ91 BLTTHS thì biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú có thể được áp
dụng đối với bị can bị cáo có nơi cư trú rõ ràng nhằm đảm bảo sự có mặt của họ theo giấy
triệu tập của CQĐT, VKS, Tòa án. Như vậy, việc áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú
không căn cứ vào bị can, bị cáo là người Việt Nam hay là người nước ngoài. Do đó, nếu
người nước ngoài phạm tội mà có nơi cư trú rõ ràng thì cũng có thể áp dụng biện pháp cấm
đi khỏi nơi cư trú.
9. Biện pháp bảo lĩnh chỉ áp dụng cho bị cáo là người chưa thành niên.
NĐ sai, tại vì :
Theo quy định tại K1 Đ92 BLTTHS thì biện pháp bảo lĩnh là biện pháp ngăn chặn được

áp dụng thay thế cho biện pháp tạm giam. Và căn cứ vào Đ88 BLTTHS thì biện pháp tạm
giam có thể được áp dụng đối với bị can bị cáo phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, rất nghiêm
trọng; bị can bị cáo phạm tội nghiêm trọng, ít nghiêm trọng mà BLHS quy định hình phạt tù
trên hai năm và có căn cứ cho rằng người đó có thể trốn hoặc cản trở việc điều tra, truy tố,
xét xử hoặc có thể tiếp tục phạm tội. Như vậy, biện pháp bảo lĩnh có thể áp dụng đối với bị
can, bị cáo nêu trên chứ không phải chỉ áp dụng cho bị cáo là người chưa thành niên.
10. Biện pháp bảo lĩnh chỉ áp dụng cho bị can, bị cáo phạm tội ít nghiêm trọng.
PHAN THỊ THU THỦY

10


NĐ sai, tại vì :
Giải thích tương tự câu 9.
11. Không được áp dụng biện pháp bảo lĩnh đối với bị can, bị cáo phạm tội đặc biệt
nghiêm trọng.
NĐ sai, tại vì :
Giải thích tương tự câu 9.
12. Biện pháp đặt tiền hoặc tài sản để đảm bảo được áp dụng không phụ thuộc vào
việc bị can, bị cáo phạm loại tội gì.
NĐ đúng, tại vì :
Căn cứ K1 Đ93 BLTTHS thì biện pháp đặt tiền hoặc tài sản để bảo đảm được áp dụng để
thay thế biện pháp tạm giam mà căn cứ vào K1 Đ88 BLTTHS thì biện pháp tạm giam có thể
được áp dụng đối với mọi loại tội phạm. Do đó biện pháp đặt tiền hoặc tài sản để đảm bảo
được áp dụng không phụ thuộc vào việc bị can, bị cáo phạm loại tội gì.
13. Mọi quyết định về việc đặt tiền hoặc tài sản có giá trị để bảo đảm đều phải được
Viện trưởng VKS cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành.
NĐ sai, tại vì :
Theo k2 Đ93 BLTTHS thì có nhiều chủ thể có quyền quyết định việc đặt tiền hoặc tài
sản có giá trị để bảo đảm, bao gồm những người quy định tại K1 Đ80 BLTTHS, thẩm phán

được phân công chủ tọa phiên tòa. Tuy nhiên, chỉ có quyết định của những người quy định
tại Điểm d, K1 Đ80 BLTTHS bao gồm: thủ trưởng, phó thủ trưởng CQĐT mới phải được
VKS cùng cấp phê chuẩn.
Do đó, không phải mọi quyết định về việc đặt tiền hoặc tài sản có giá trị để bảo đảm đều
phải được Viện trưởng VKS cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành.
14. Biện pháp tạm giam có thể được áp dụng đối với tất cả các loại tội phạm.
NĐ đúng, tại vì :
Căn cứ Đ88 BLTTHS thì biện pháp tạm giam có thể được áp dụng đối với bị can, bị cáo
phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, phạm tội rất nghiêm trọng; bị can, bị cáo phạm tội nghiêm
trọng, phạm tội ít nghiêm trọng mà bộ luật hình sự quy định hình phạt tù trên hai năm và có
căn cứ cho rằng người đó có thể trốn hoặc cản trở việc điều tra truy tố, xét xử hoặc có thể
tiếp tục phạm tội. Mặt khác, theo quy định của BLHS thì tất cả các loại tội phạm (ít nghiêm
trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng) đều có khung hình phạt trên
hai năm. Do đó đối với loại tội nghiêm trọng ít nghiêm trọng mà có căn cứ cho rằng người
đó có thể trốn hoặc cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc có thể tiếp tục phạm tội thì có
thể áp dụng biện pháp tạm giam.
Do đó, biện pháp tạm giam có thể được áp dụng đối với tất cả các loại tội phạm.
15. Lệnh bắt người của CQĐT trong tất cả các trường hợp đều phải có sự phê
chuẩn của VKS cùng cấp trước khi thi hành.
NĐ sai, tại vì :
Theo quy định tại Đ81 BLTTHS thì lệnh bắt người của cơ quan điều tra trong trường
hợp khẩn cấp thì không cần có sự phê chuẩn của VKS cùng cấp trước khi thi hành.
16. Lệnh bắt người của CQĐT trong tất cả các trường hợp đều phải có sự phê
chuẩn của Viện trưởng VKS cùng cấp.
NĐ đúng, tại vì :
PHAN THỊ THU THỦY

11

Theo quy định của BLTTHS thì có hai trường hợp bắt người CQĐT phải ra lệnh bắt
người đó là: Bắt bị can, bị cáo để tạm giam được quy định tại Điểm d K1 Đ80 BLTTHS và
bắt người trong trường hợp khẩn cấp được quy định tại Điểm a K2 Đ81 BLTTHS. Và cả hai
trường hợp này đều phải có sự phê chuẩn của Viện trưởng VKS cùng cấp (bắt bị can, bị cáo
để tạm giam thì phải được VKS cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành còn bắt người trong
trường hợp khẩn cấp thì phải thông báo ngay cho VKS và phê chuẩn sau khi thi hành)
17. Tất cả các trường hợp bắt người đều phải có lệnh.
NĐ sai, tại vì :
Theo quy định tại Đ82 BLTTHS về bắt người phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã thì
bất kỳ người nào cũng có quyền bắt và giải ngay đến cơ quan có thẩm quyền. Do đó trong
trường hợp bắt người này không cần phải có lệnh.
18. Tất cả các lệnh tạm giam đều phải được viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trước
khi thi hành.
NĐ sai, tại vì :
Theo quy định tại Khoản 3 Điều 88 BLTTHS thì những người có thẩm quyền ra lệnh bắt
được quy định tại Điều 80 BLTTHS thì có quyền ra lệnh tạm giam. Tuy nhiên, không phải
tất cả các lệnh tạm giam do những người có thẩm quyền trên ra lệnh đều phải được VKS
phê chuẩn trước khi thi hành mà chỉ lệnh tạm giam của những người được quy định tại
Điểm d K1 Đ80 BLTTHS mới phải được VKS cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành.
19. Biện pháp tạm giam không được áp dụng đối với bị can, bị cáo là người chưa
thành niên.
NĐ sai, tại vì :
Bị can, bị cáo là người chưa thành niên vẫn có thể bị áp dụng biện pháp tạm giam nếu có
đủ căn cứ quy định tại K1, K2 Đ303 và Đ88 BLTTHS, cụ thể là :
- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi có thể bị tạm giam nếu có đủ căn cứ quy định
tại Đ88 BLTTHS nhưng chỉ trong những trường hợp phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý
hoặc phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.
- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi có thể bị tạm giam nếu có đủ căn cứ quy định
tại Đ88 BLTTHS nhưng chỉ trong trường hợp phạm tội nghiêm trọng do cố ý, phạm tội rất
nghiêm trọng hoặc phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.

20. Biện pháp tạm giam không được áp dụng đối với bị can, bị cáo là người chưa
thành niên phạm tội ít nghiêm trọng.
NĐ đúng, tại vì :
Căn cứ vào Đ303 BLTTHS thì không có trường hợp nào người chưa thành niên phạm tội
ít nghiêm trọng bị áp dụng biện pháp tạm giam.
21. Biện pháp tạm giam không được áp dụng đối với bị can, bị cáo là phụ nữ đang
mang thai, người già yếu.
NĐ sai, tại vì :
Căn cứ vào K2 Đ88 BLTTHS thì bị can, bị cáo là phụ nữ có thai, người già yếu mà có
nơi cư trú rõ ràng thì không tạm giam mà áp dụng BPNS khác ngoại trừ những trường hợp :
- bị can, bị cáo bỏ trốn và bị bắt theo lệnh truy nã ;
- Bị can, bị cáo được áp dụng BPNC khác nhưng tiếp tục phạm tội hoặc cố ý gây cản
trở nghiêm trọng đến việc điều tra, truy tố, xét xử.
PHAN THỊ THU THỦY

12


- Bị can, bị cáo phạm tội an ninh quốc gia và có đủ căn cứ cho rằng nếu không tạm
giam đối với họ thì sẽ gây nguy hại đến an ninh quốc gia.
Như vậy, biện pháp tạm giam có thể được áp dụng đối với bị can, bị cáo là phụ nữ đang
mang thai, người già yếu.
22. Biện pháp tạm giam được áp dụng đối với mọi loại tội phạm.
NĐ sai, tại vì :
Theo quy định tại Đ88 BLTTHS thì đối với bị can, bị cáo phạm tội đặc biệt nghiêm
trọng ; phạm tội rất nghiêm trọng thì có thể được áp dụng trong mọi trường hợp. Còn đối
với bị can, bị cáo phạm tội nghiêm trọng, phạm tội ít nghiêm trọng thì chỉ có thể được áp
dụng khi thỏa mãn điều kiện : phạm tội nghiêm trọng, phạm tội ít nghiêm trọng mà Bộ luật
hình sự quy định hình phạt tù trên hai năm và có căn cứ cho rằng người đó có thể trốn hoặc
cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc có thể tiếp tục phạm tội.

Như vậy, không phải biện pháp tạm giam được áp dụng đối với mọi loại tội phạm mà đối
với loại tội nghiêm trọng, ít nghiêm trọng phải thỏa mãn được các điều kiện trên mới được
áp dụng.
Lưu ý : Nếu biện pháp tạm giam có thể được áp dụng đối với mọi loại tội phạm thì nhận
định này là đúng.
23. Người chưa thành niên chỉ bị tạm giam khi họ phạm tội rất nghiêm trọng.
NĐ sai, tại vì :
Căn cứ vào Đ303 BLTTHS thì người chưa thành niên cũng có thể bị tạm giam khi phạm
tội nghiêm trọng do cố ý, tội rất nghiêm trọng, cụ thể :
- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi có thể bị tạm giam nếu có đủ căn cứ quy định
tại Đ88 BLTTHS nhưng chỉ trong những trường hợp phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý
hoặc phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.
- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi có thể bị tạm giam nếu có đủ căn cứ quy định
tại Điều 88 BLTTHS nhưng chỉ trong trường hợp phạm tội nghiêm trọng do cố ý, phạm tội
rất nghiêm trọng hoặc phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.
24. Tất cả các trường hợp bắt người trong trường hợp khẩn cấp, phạm tội quả tang
đều phải ra quyết định tạm giữ.
NĐ sai, tại vì :
Theo quy định tại k1 Đ83 BLTTHS sau khi bắt hoặc nhận người bị bắt trong trường hợp
khẩn cấp hoặc phạm tội quả tang không phải trong mọi trường hợp cơ quan điều tra đều
phải ra quyết định tạm giữ mà còn có thể trả tự do cho người bị bắt.
25. Trong mọi trường hợp việc hủy bỏ hoặc thay thế biện pháp ngăn chặn đã được
áp dụng đều phải do viện kiểm sát quyết định.
NĐ sai, tại vì :
Theo quy định tai K2 Đ94 BLTTHS thì chỉ đối với những biện pháp ngăn chặn do viện
kiểm sát phê chuẩn thì việc hủy bỏ hoặc thay thế mới phải do viện kiểm sát quyết định. Như
vậy, không phải trong mọi trường hợp việc hủy bỏ hoặc thay thế biện pháp ngăn chặn đã
được áp dụng đều phải do viện kiểm sát quyết định như trường hợp biện pháp ngăn chặn
( bắt bị can, bị cáo để tam giam ; tạm giam ; cấm đi khỏi nơi cư trú..) do tòa án áp dụng
không cần có sự phê chuẩn của viện kiểm sát thì khi hủy bỏ hoặc thay thế không do viện

kiểm sát quyết định mà do tòa án quyết định.
PHAN THỊ THU THỦY

13


Bài tập 1 : Xí nghiệp dược liệu tỉnh A báo cho CQĐT biết: đêm qua kho của xí nghiệp
đã bị kẻ gian đột nhập lấy đi một số dược liệu quý. Cùng ngày có 1 người ở gần kho dược
liệu cho biết: đã nhìn thấy 1 người lạ mặt đã lảng vảng ở khu vực kho vào thời điểm xảy ra
vụ trộm. Theo sự mô tả của người này, CQĐT đã nhận diện được 1 người lạ mặt ở bến xe
ôtô. Qua kiểm tra hành chính, thấy người này mang 3kg thuốc phiện.
Hỏi:
a) Theo quy định ccảu PLTTHS thì CQTHTT có quyền bắt người đó trong trường hợp
nói trên hay không? Nếu có thì đó là bắt người trong trường hợp nào?
b) Gỉa định người đó mang 3 kg dược liệu quý và xác định đó là số dược liệu lấy từ kho
của xí nghiệp thì phải giải quyết như thế nào?
Trả lời:
a) Theo quy định của PLTTHS thì trong trường hợp trên CQTHTT có quyền bắt người
này theo trường hợp bắt người phạm tội quả tang được quy định tại K1 Đ82 BLTTHS bởi
theo tình tiết mô tả thì người này mang 3kg thuốc phiện, theo quy định của BLHS thì người
này đang thực hiện hành vi phạm tội.
b) Nếu phát hiện người đó mang 3kg dược liệu quý và xác định là số dược liệu lấy từ
kho của xí nghiệp thì căn cứ vào Đc, K1 Đ81 BLTTHS CQĐT có quyền ra lệnh bắt người
đó ( bắt người trong trường hợp khẩn cấp).
Bài tập 2 : Trong khi tuần tra, anh A (cảnh sát khu vực) phát hiện B và C đang trộm cắp
tài sản của ông H. A bắt được B, còn C thì bỏ chạy không bắt được. Mấy ngày sau, trên
đường đi đến trụ sở cơ quan, anh A phát hiện C đang ngồi trong quán cà phê. Anh A đã cùng
đồng đội bắt được C.
Hỏi: Việc bắt B và C là đúng hay sai? Tại sao?
+ Việc A bắt B là đúng, tại vì : trong trường hợp này, B đang thực hiện hành vi trộm cắp

tài sản và bị A phát hiện. Căn cứ theo Điều 82 BLTTHS về bắt người phạm tội quả tang thì
« bất kỳ người nào cũng co quyền bắt và giải ngay đến cơ quan có thẩm quyền ». Do đó, A
bắt B là đúng theo quy định của pháp luật.
+ Việc A bắt C là sai, tại vì : Theo tình tiết trong trường hợp trên thì sau vài ngày, A
phát hiện C đang ngồi trong quán cafe có nghĩa là đã có sự gián đoạn về mặt thời gian giữa
việc đuổi bắt và việc bỏ trốn nên không còn gọi là bắt người trong trường hợp phạm tội quả
tang nữa. Do đó , A không được bắt mà phải báo cho cơ quan có thẩm quyền biết để cơ quan
có thẩm quyền ra quyết định bắt người trong trường hợp khẩn cấp được quy định tại Đb, K1
Đ81 BLTTHS « khi người bị hại hoặc người có mặt tại nơi xảy ra tội phạm chính mắt trông
thấy và xác nhận đụng là người đã thực hiện tội phạm mà xét thấy cần ngăn chặn ngay việc
người đó bỏ trốn ». Vì thế, A cùng đồng đội bắt C là không đúng theo quy định của pháp
luật bởi bắt C trong trường hợp này phải có lệnh bắt.
PHAN THỊ THU THỦY

14


Bài tập 3 : A thực hiện hành vi cướp giật, ngay sau đó đã bị quần chúng nhân dân đuổi
theo và bắt được. A bị dẫn giải đến trụ sở Công an quận vào lúc 10h sáng. Sau khi xem xét
trường hợp phạm tội của A, Thủ trưởng cơ quan CSĐT công an quận đã ra Quyết định tạm
giữ A vào lúc 16h cùng ngày.
Hỏi 1:
a) Theo quy định PLTTHS VN, thủ tục “Tạm giữ” A được thực hiện như thế nào?
b) Thời hạn tạm giữ A được tính từ thời điểm nào? A có thể bị tạm giữ tối đa là bao lâu?
Hỏi 1 :
a) Thủ tục tạm giữ A được thực hiện theo quy định tại Khoản 2, K3 Đ86 BLTTHS.
b) Theo quy định tại K1 Đ87 BLTTHS thì thời hạn tạm giữ tính từ ngày cơ quan điều
tra nhận người bị bắt. Do đó, trong trường hợp này thời hạn tạm giữ A tính từ lúc 10h sáng
ngày A bị dẫn giải đến trụ sở công an quận.
Theo quy định tại K2 Đ87 BLTTHS thì A có thể bị tạm giữ tối đa 9 ngày.

Hỏi 2: CQĐT ra Quyết định khởi tố Bị can đối với A theo K1 Đ136 BLHS (có mức phạt
tù từ 1 năm -> 5 năm) thì CQĐT có thể ra Lệnh Tạm giam A được không?
Căn cứ vào Điểm B Khoản 1 Điều 88 BLTTHS thì biện pháp tạm giam có thể được áp
dụng với bị can, bị cáo phạm tội nghiêm trọng, ít nghiêm trọng mà BLHS quy định hình
phạt tù trên 2 năm và có căn cứ cho rằng người đó có thể trốn hoặc cản trở điều tra, truy tố,
xét xử hoặc có thể tiếp tục phạm tội. Trong trường hợp này, tội mà A phạm có khung hình
phạt tù từ 1 năm đến 5 năm và nếu có thêm căn cứ cho rằng A có thể trốn hoặc cản trở điều
tra, truy tố, xét xử hoặc tiếp tục phạm tội thì cơ quan điều tra có thể ra lệnh tạm giam A.
Hỏi 3: Gỉa sử trong quá trình tạm giam, phát hiện A là người bị bệnh nặng và có nơi cư
trú rõ ràng thì Thủ trưởng CQĐT có thể ra Quyết định hủy bỏ Lệnh tạm giam để thay thế
bằng Lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú được không? Vì sao?
Trong trường hợp này thủ trưởng cơ quan điều tra không thể ra quyết định hủy bỏ lệnh
tạm giam để thay thế bằng lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú, tại vì: Căn cứ vào Khoản 3 Điều 88
BLTTHS thì quyết định tạm giam của thủ trưởng cơ quan điều tra phải được Viện kiểm sát
phê chuẩn trước khi thi hành nên căn cứ vào Khoản 2 Đ94 BLTTHS thì biện pháp ngăn
chặn do Viện kiểm sát phê chuẩn thì việc hủy bỏ hoặc thay thế phải do viện kiểm sát quyết
định.
Hỏi 4: Nếu A được tại ngoại mà bỏ trốn, sau khi bắt được A theo Lệnh truy nã CQĐT có
được quyền tạm giam A hay không? Vì sao ?
Việc cơ quan điều tra có được quyền tạm giam A hay không có thể xét hai trường hợp
sau:
+ Trường hợp 1: CQĐT bắt A không đồng thời là cơ quan ra lệnh truy nã thì trong
trường hợp cơ quan ra lệnh truy nã không thể đến nhận người bị bắt ngay thì sau khi lấy lời
khai CQĐT nhận người bị bắt phải ra quyết định tạm giữ và thong báo cho cơ quan đã ra
quyết định truy nã.

PHAN THỊ THU THỦY

15

+ Trường hợp 2: CQĐT bắt A đồng thời là cơ quan ra quyết định truy nã thì sau khi bắt
được A, cơ quan này phải ra ngay quyết định tạm giam.
Hỏi 5: Gỉa sử sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án, Thẩm phán được phân công chủ tọa phiên
tòa thấy cần phải xét xử A theo K2 Đ136 BLHS (có mức phạt tù từ 3 năm -> 10 năm) nhưng
lại có người đủ điều kiện đứng ra bảo lĩnh cho A. Trong trường hợp này có thể áp dụng biện
pháp “Bảo lĩnh” đối với A không?
Trong trường hợp này có thể áp dụng biện pháp bảo lĩnh đối với A.
Theo quy định tại K1 Đ92 BLTTHS thì biện pháp bảo lĩnh được áp dụng để thay thế biện
pháp tạm giam. Căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội và
nhân thân của bị can, bị cáo, CQĐT, VKS, TA có thể quyết định cho họ được bảo lĩnh.
Trong trường hợp này, A đã thỏa mãn điều kiện tạm giam được quy định tại Điểm a, Khoản
1 Điều 88 BLTTHS là đã phạm tội rất nghiêm trọng và nếu A thỏa mãn điều kiện được bảo
lĩnh quy định tại Điều 92 BLTTHS thì có thể áp dụng biện pháp bảo lĩnh đối với A.
Bài tập 4: A thực hiện hành vi cướp giật nhưng ngay sau đó đã bị quần chúng nhân dân
đuổi theo và bắt được. A bị dẫn giải đến trụ sở Công an phường vào lúc 7h sáng. Sau khi
tiến hành lập biên bản phạm tội quả tang, A được giải lên trụ sở công an quận vào lúc 16h
cùng ngày.
Hỏi:
a) Theo quy định hiện hành của BLTTHS, thủ tục tạm giữ A được thực hiện như thế nào?
Thủ tục tạm giữ A được thực hiện theo quy định tại Khoản 2, K3 Đ86 BLTTHS.
b) Thời hạn tạm giữ A được tính vào thời điểm nào? A có thể bị tạm giữ tối đa là bao lâu?
Theo quy định tại K1 Đ87 BLTTHS thì thời hạn tạm giữ được tính từ khi cơ quan điều
tra nhận người bị bắt. Do đó, thời hạn tạm giữ A được tính từ lúc 16h ngày A được giải lên
trụ sở công an quận. Và căn cứ vào k2 Đ87 BLTTHS thì A có thể bị tạm giữ tối đa 9 ngày.
c) CQĐT ra QĐ KTBC đối với A theo K1 Đ136 BLHS thì CQĐT có thể ra Lệnh tạm giam
A được không?
CQĐT ra QĐKTBC đối với A theo K1 Đ136 BLHS thì cơ quan điều tra có thể ra lệnh
tạm giam A. Tại vì: A bị khởi tố theo K1 Đ136 BLHS có mức hình phạt tối đa là 5 năm tù
thuộc trường hợp phạm tội nghiêm trọng theo quy định tại Đièu 8 BLHS. Và căn cứ theo đb

k1 Đ88 BLTTHS thì A phạm tội nghiêm trọng và có căn cứ cho rằng A có thể trốn hoặc cản
trở việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc có thể tiếp tục phạm tội thì cơ quan điều tra có thể ra
lệnh tạm giam A.
d) Gỉa sử trong quá trình tạm giam, phát hiện A là người bị bệnh nặng và có người đủ
điều kiện bảo lĩnh thì Thủ trưởng CQĐT có thể ra quyết định thay thế bằng biện pháp bảo
lĩnh không? Tại sao?
Trong trường hợp này thủ tưởng cơ quan điều tra không thể ra quyết định thay thế biện
pháp tạm giam bằng biện pháp bảo lĩnh. Tại vì: Căn cứ vào K3 Đ88 BLTTHS thì quyết định
tạm giam của thủ trưởng cơ quan điều tra phải được Viện kiểm sát phê chuẩn trước khi thi
hành nên căn cứ vào Khoản 2 Điều 94 BLTTHS thì biện pháp ngăn chặn do Viện kiểm sát
phê chuẩn thì việc hủy bỏ hoặc thay thế phải do viện kiểm sát quyết định.
PHAN THỊ THU THỦY

16


CHƯƠNG 5. KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ (KTVA)
1. Tố giác của công dân là căn cứ để khởi tố vụ án hình sự.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào K1 Đ100 BLTTHS thì tố giác của công dân không phải là căn cứ để khởi tố
VAHS mà là cơ sở để xác định dấu hiệu tội phạm.
2. Cơ quan có thẩm quyền khởi tố vụ án là cơ quan tiến hành tố tụng.
NĐ sai, tại vì:
Ngoài CQTHTT thì một số cơ quan khác cũng có thẩm quyền KTVA như: Bộ đội biên
phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển và các cơ quan khác trong CAND,
QĐND được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra được quy định tại Điều 111.
3. Mọi hành vi phạm tội do cán bộ thuộc cơ quan tư pháp thực hiện đều do cơ
quan điều tra thuộc VKSNDTC khởi tố vụ án.
NĐ sai, tại vì:
Theo quy định tại K1 Đ18 Pháp lệnh số 23 về tổ chức điều tra hình sự quy định về thẩm

quyền điều tra của VKSNDTC thì CQĐT VKSNDTC điều tra các VAHS về một số loại tội
xâm phạm hoạt động tư pháp mà người phạm tội là cán bộ thuộc các cơ quan tư pháp khi
các tội đó thuộc thẩm quyền xét xử của TAND. Như vậy, hành vi phạm tội do cán bộ tư
pháp thực hiện không thuộc các loại tội xâm phạm hoạt động tư pháp và các tội này không
thuộc thẩm quyền xét xử của TAND thì CQĐT thuộc VKSNDTC không có quyền điều tra
và do đó cũng không có quyền khởi tố vụ án.
4. Trong mọi trường hợp việc KTVAHS không phụ thuộc vào ý chí của người bị
hại.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Điều 105 BLTTHS thì những vụ án về các tội phạm quy định tại khoản 1 các
Điều 104, 105, 106, 108, 109, 111, 113, 121, 122, 171 BLHS chỉ được khởi tố khi có yêu
cầu của người bị hại hoặc của người đại diện hợp pháp của người bị hại là người chưa thành
niên, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất. Và trong trường hợp người đã yêu
cầu khởi tố rút yêu cầu trước ngày mở phiên tòa sơ thẩm thì vụ án phải được đình chỉ.
5. KTVAHS theo yêu cầu của người bị hại chỉ áp dụng đối với tội ít nghiêm trọng.
NĐ sai, tại vì:
Theo quy định tại k1 Đ105 BLTTHS thì KTVAHS theo yêu cầu của người bị hại được
áp dụng đối với những vụ án án về các tội phạm quy định tại khoản 1 các Điều 104, 105,
106, 108, 109, 111, 113, 121, 122, 171 BLHS. Mà theo quy định tại khoản 1 Điều 111 có
mức hình phạt tù tối đa là 7 năm và khoản 1 Điều 113 có mức hình phạt tù tối đa là 5 năm
đã thuộc loại tội nghiêm trọng được quy định tại Điều 8 BLHS .
Như vậy, KTVAHS theo yêu cầu của người bị hại không chỉ được áp dụng đối với tội ít
nghiêm trọng mà còn đối với tội nghiêm trọng.
6. Trong mọi trường hợp khi người bị hai rút yêu cầu trước khi mở phiên tòa thì
vụ án phải được đình chỉ.
NĐ sai, tại vì:

PHAN THỊ THU THỦY

17

Căn cứ K2 Đ105 BLTTHS: trường hợp có căn cứ để xác định người đã yêu cầu khởi tố
rút yêu cầu khởi tố trái với ý muốn của họ do bị ép buộc cưỡng bức thì tuy người đã yêu cầu
khởi tố rút yêu cầu, cơ quan có thẩm quyền vẫn có thể tiến hành tố tụng đối với vụ án.
Lưu ý: Trong mọi trường hợp khi người bị hại rút yêu cầu khởi tố một cách hợp pháp thì
cơ quan có thẩm quyền phải đình chỉ vụ án. NĐ sai, tại vì: tùy vào giai đoạn mà người bị
hại rút yêu cầu để ra quyết định. Nếu trong giai đoạn điều tra thì ra quyết định đình chỉ điều
tra theo quy định tại đa k2 Đ164 BLTTHS. Nếu trong giai đoạn truy tố thì ra quyết định
đình chỉ vụ án theo quy định tại k1 Đ169 BLTTHS. Nếu trong giai đoạn chuẩn bị xét xử thì
ra quyết định đình chỉ vụ án theo quy định tại Điều 180 BLTTHS.
7. HĐXX có thể thực hiện đồng thời việc yêu cầu VKS khởi tố và tự mình khởi tố
vụ án đó.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ đoạn 3 k1 Đ104 BLTTHS thì HĐXX ra quyết định khởi tố hoặc yêu cầu viện
kiểm sát KTVAHS nếu qua việc xét xử tại phiên tòa mà phát hiện được tội phạm hoặc người
phạm tội mới cần phải điều tra. Như vậy, Tòa án chỉ có thể thực hiện một trong hai hành vi
là yêu cầu VKS khởi tố hoặc tự mình khởi tố chứ không được đồng thời thực hiện hai hành
vi trên.
8. Tất cả các hoạt động chứng minh tội phạm chỉ được thực hiện sau khi có quyết
định khởi tố vụ án hình sự của cơ quan có thẩm quyền.
NĐ sai, tại vì:
Khám nghiệm hiện trường là một hoạt động chứng minh tội phạm và căn cứ vào k2
Đ150 thì hoạt động khám nghiệm hiện trường có thể tiến hành trước khi KTVAHS.
9. Trong mọi trường hợp, căn cứ khởi tố vụ án hình sự là dấu hiệu tội phạm.
NĐ sai, tại vì:
Đối với trường hợp KTVAHS theo yêu cầu của người bị hại quy định tại Đ105 thì căn
cứ để KTAHS không chỉ là dấu hiệu tội phạm mà còn có căn cứ là yêu cầu khởi tố của
người bị hại.
10. Khi thực hiện chức năng công tố, VKS có quyền hủy bỏ mọi quyết định không

khởi tố không có căn cứ của các cơ quan có thẩm quyền.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ khoản 1 Điều 108 BLTTHS thì HĐXX có quyền ra quyết định không KTVA và
căn cứ vào khoản 3 Điều 109 BLTTHS thì cũng tương tự như quyết định KTVA không có
căn cứ thì đối với quyết định không KTVA không có căn cứ của HĐXX thì VKS không có
quyền hủy bỏ mà chỉ được kháng nghị lên Tòa án cấp trên.
Tuy nhiên, trên thực tế HĐXX không ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự.
11. Cơ quan có thẩm quyền ra quyết định khởi tố vụ án hình sự thì có quyền thay
đổi, bổ sung quyết định khởi tố vụ án không có căn cứ.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ Điều 104 BLTTHS thì cơ quan có thẩm quyền ra quyết định KTVAHS bao gồm:
CQĐT, VKS, HĐXX và ngoài ra căn cứ vào Điều 111 BLTTHS thì các cơ quan như Bộ đội
biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, các cơ quan khác của CAND,
QĐND được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cũng có quyền ra quyết
định KTVA. Cơ quan có thẩm quyền ra quyết định KTVA nhiều như vậy nhưng không phải
PHAN THỊ THU THỦY

18


tất cả các cơ quan trên đều có quyền thay đổi bổ sung mà theo quy định tại Điều 106
BLTTHS thì chỉ có CQĐT và VKS mới có quyền thay đổi, bổ sung quyết định KTVAHS.
Mặt khác, theo quy định tại Điều 109 BLTTHS thì đối với các quyết định KTVA không
có căn cứ của HĐXX thì VKS kháng nghị với TA cấp trên còn đối với các quyết định khởi
tố không có căn cứ của các chủ thể còn lại thì VKS ra quyết định hủy bỏ đối với các quyết
định khởi tố đó chứ không phải thay đổi, bổ sung. Việc thay đổi bổ sung chỉ áp dụng đối với
những quyết định khởi tố có căn cứ nhưng khởi tố không đúng với hành vi phạm tội được
quy định tại Điều 106 BLTTHS.
Bài tập:
Bài tập 1: Nêu hường giải quyết của VKS khi:

a) Phát hiện dấu hiệu tội phạm.
Khi phát hiện dấu hiệu tội phạm, căn cứ vào K1 Đ 103 BLTTHS VKS có trách nhiệm
chuyển ngay các thông tin về dấu hiệu tội phạm cho cơ quan điều tra có thẩm quyền và kiến
nghị khởi tố theo quy định tại k4 Đ103 BLTTHS.
Lưu ý: VKS chỉ được khởi tố vụ án trong hai trường hợp là hủy quyết định không khởi
tố không có căn cứ và trong trường hợp hội đồng xét xử yêu cầu khởi tố vụ án.
b) Quyết định không khởi tố vụ án hình sự của CQĐT không có căn cứ.
Căn cứ vào k 2 Đ109 BLTTHS thì trong trường hợp quyết định không khởi tố vụ án hình
sự của cơ quan điều tra không có căn cứ thì VKS hủy quyết định không khởi tố đó và ra
quyết định khởi tố vụ án.
c) Khi nhận được yêu cầu khởi tố vụ án hình sự của HĐXX thì Viện Kiểm Sát sẽ xem
xét nếu có căn cứ thì VKS sẽ ra quyết định khởi tố vụ án theo quy định tại K1 Đ104
BLTTHS và trong 24 h kể từ khi ra quyết định khởi tố vụ án hình sự VKS phải gửi quyết
định đó đến cơ quan điều tra để tiến hành điều tra theo quy định tại k3 Đ104 BLTTHS.
Bài tập 2:
A là bị cáo trong một vụ trộm cắp tài sản. Biết được B sẽ là thẩm phán được phân công
chủ tọa phiên tòa xét xử A. Người nhà A đã mang tiền đưa hối lộ cho B ( 10 triệu đồng) với
ý định nhờ B xem xét, xử theo hướng có lợi cho A. Hãy xác định thẩm quyền KTVAHS
trong những trường hợp sau:
+ Trường hợp B không nhận tiền: Chỉ quyết định khởi tố vụ án hình sự đối với người
nhà của A. Trong trường hợp này căn cứ vào k1 Đ110 BLTTHS thuộc thẩm quyền điều tra
trong công an nhân dân do đó cơ quan điều tra trong công an nhân dân có thẩm quyền khỏi
tố vụ án đối với người nhà của A.
+ Trường hợp B nhận tiền nhưng xét xử đúng người đúng tội: Trong trường hợp này
khởi tố vụ án đối với B và người nhà của A. Căn cứ vào k1 Đ110 BLTTHS trường hợp này
thuộc thẩm quyền điều tra của cơ quan điều tra trong công an nhân dân do đó cơ quan điều
tra trong công an nhân dân có thẩm quyền khởi tố vụ án đối với B và người nhà của A.
+ Trường hợp B nhận tiền và xét xử theo yêu cầu của người nhà của A: Trong trường
hợp này B phạm tội nhận hối lộ thuộc thẩm quyền điều tra của cơ quan điều tra trong công
an nhân dân, B vừa phạm tội xâm phạm hoạt động tư pháp thuộc thẩm quyền điều tra của cơ

quan điều tra trong viện kiểm sát nhân dân tối cao. Trong trường hợp này chưa có văn bản
PHAN THỊ THU THỦY

19


hướng dẫn cụ thể về việc phân định thẩm quyền, trên thực tế thuộc thẩm quyền điều tra
trong công an nhân dân.
Bài tập 3:
A thực hiện hành vi trộm cắp tài sản của B, tài sản trị giá 3 triệu đồng. B đã tố giác hành
vi phạm tội của A với công an.
a) Xác định trình tự khởi tố vụ án hình sự.
Căn cứ vào Đ103, Đ104 BLTTHS trình tự khởi tố vụ án hình sự trong trường hợp trên
như sau:
- Khi B tố giác hành vi phạm tội của A với cơ quan công an, cơ quan công an có trách
nhiệm tiếp nhận đầy đủ mọi tố giác do B báo.
- Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày nhận được tố giác của B về hành vi phạm tội của
A, cơ quan công an trong phạm vi trách nhiệm của mình phải kiểm tra xác minh nguồn tin
và quyết định việc khởi tố hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự.
- Trong trường hợp sự việc bị tố giác có nhiều tình tiết ohuwcs tạp hoặc phải kiểm tra
xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn để giải quyết tố giác có thể dài hơn nhưng không
quá hai tháng.
- Kết quả giải quyết tố giác của cơ quan điều tra phải được gửi cho viện kiểm sát cùng
cấp và cơ quan công an phải thong báo cho B biết.
- Cơ quan công an phải áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo vệ B.
- Khi xác định có dấu hiệu tội phạm thì cơ quan điều tra phải ra quyết định khởi tố đối
với A theo quy định tại k1 Đ104 BLTTHS.
b) Sau khi cơ quan có thẩm quyền khởi tố, trong quá trình điều tra A và B đã tự thỏa
thuận phần bồi thường. B làm đơn yêu cầu CQĐT đình chỉ điều tra. Hướng giải quyết:
Trong trường hợp này cơ quan điều tra vẫn tiếp tục điều tra vì căn cứ vào Điều 164

BLTTHS quy định về đình chỉ điều tra thì đơn yêu cầu của B không phải là căn cứ để cơ
quan điều tra đình chỉ vụ án.
Bài tập 4:
A gây thương tích cho B, hành vi gây thương tích ứng với K1 Đ104 BLHS. B đã làm
đơn yêu cầu cơ quan có thẩm quyền KT A, và CQĐT đã KTVAHS đối với A về tội danh
trên. Trong khi VKS đang lập bản cáo trạng để truy tố bị can A thì Btự nguyện rút đơn yêu
cầu khởi tố với lý do hai bên đã tự thỏa thuận để giải quyết sự việc. Tuy nhiên, VKS nhận
thấy phải tiếp tục tiến hành truy tố và xét xử A để phục vụ cho công tác đấu tranh phòng
chống tội phạm. Do vậy VKS vẫn giữ nguyên cáo trạng và tòa án đã mở phiên tòa xét xử sơ
thẩm tuyên A một năm tù giam.
Trả lời:
Theo quy định của pháp luật hiện hành, việc làm trên của VKS và TA là sai, tại vì:
+Căn cứ vào k2 Đ105 BLTTHS trong trường hợp người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu
trước ngày mở phiên tòa sơ thẩm thì vụ án phải được đình chỉ. Trong trường hợp trên, khi
VKS đang lập cáo trạng để truy tố bị can A thì B tự nguyện rút đơn yêu cầu khởi tố với lý
do hai bên đã tự thỏa thuận để giải quyết vụ việc. Theo quy định trên thì vụ án phải được
đình chỉ nhưng TA đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm tuyên A một năm tù là sai.

PHAN THỊ THU THỦY

20


+ Giả sử tại phiên tòa sơ thẩm, B mới rút yêu cầu khởi tố vụ án thì TA vẫn tiến hành xét
xử bình thường. Tại vì theo quy định của BLTTHS thì TA không có căn cứ để tạm đình chỉ,
đình chỉ hay hoãn phiên tòa.
+ Giả sử thay vì rút đơn yêu cầu, B đã gửi đơn bãi nại cho vks đồng thời yêu cầu viện
kiểm sát không tiếp tục giải quyết vụ án nữa thì trong trường hợp này VKS vẫn tiến hành
giải quyết vụ án bình thường vì đơn bãi nại không phải là hình thức rút yêu cầu khởi tố vụ
án hình sự do vậy VKS vẫn tiến hành giải quyết vụ án bình thường.

Bài tập 5:
A gây thương tích cho B, đánh giá ban đầu cho thấy hành vi gây thương tích tương ứng
với K1 Đ104 BLHS, B đã làm đơn yêu cầu cơ quan có thẩm quyền KT A và CQĐT đã khởi
tố vụ án hình sự đối với A về tội danh trên. Trong quá trình điều tra, CQĐT đã thực hiện
công tác giám định, kết quả tỷ lệ thật tật của B lên đến 37%. Đồng thời lúc này, B đã làm
đơn rút yêu cầu KTVAHS
Hướng giải quyết của CQĐT trong trường hợp này:
Trong trường hợp này, qua công tác giám định cho thấy kết quả tỷ lệ thương tật của A
lên đến 37% do đó A đã phạm vào tội quy định tại k2 Đ104 BLHS. Do đó, căn cứ vào Điều
105 BLTTHS thì tội này không thuộc trường hợp khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của
người bị hại. Do vậy, khi cơ quan có thẩm quyền đã khởi tố A thì việc rút yêu cầu khởi tố vụ
án hình sự của B không là căn cứ để vụ án phải đình chỉ. Và căn cứ vào Điều 106 và Điều
127 BLTTHS thì cơ quan điều tra ra quyết định thay đổi quyết định khởi tố vụ án hình sự và
thay đổi quyết định khởi tố bị can.
CHƯƠNG 6. ĐIỀU TRA VỤ ÁN HÌNH SỰ
1. Mọi trường hợp thường dân phạm tội đều do CQĐT thuộc lực lượng CAND
điều tra.
NĐ sai, tại vì: Căn cứ vào K2 Đ3 PLTCTAQS thì trường hợp thường dân phạm tội
nhưng phạm tội có liên quan đến bí mật quân sự hoặc gây thiệt hại cho quân đội thì TAQS
có thẩm quyền xét xử. Và căn cứ vào K2 Đ110 BLTTHS quy định: “CQĐT trong QĐND
điều tra các tội phạm thuộc thẩm quyền xét xử của TAQS. Do đó trong trường hợp thường
dân phạm tội nhưng phạm tội có liên quan đến bí mật quân sự hoặc gây thiệt hại cho quân
đội thì do CQĐT trong QĐND điều tra. Như vậy, không phải trong mọi trường hợp thường
dân phạm tội đều do CQĐT thuộc lực lượng CAND điều tra,
2. Trong mọi trường hợp, quân nhân phạm tội đều do CQĐT trong QĐND tiến
hành điều tra.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Đ4 PL TCTAQS thì đối với trường hợp người đang phục vụ trong quân đội
mà phát hiện hành vi phạm tội của họ đã được thực hiện trước khi vào quân đội nhưng tội
phạm mà họ thực hiện không liên quan đến bí mật quân sự hoặc gây thiệt hại cho quân đội

thì thuộc thẩm quyền xét xử của TAND. Do đó căn cứ Khoản 2 Điều 110 BLTTHS quy định
“CQĐT trong QĐND điều tra các tội phạm thuộc thẩm quyền xét xử của TAQS” thì trong
PHAN THỊ THU THỦY

21


trường hợp này mặc dù là quân nhân phạm tội nhưng CQĐT trong QĐND không có thẩm
quyền điều tra.
Như vậy, không phải trong mọi trường hợp, quân nhân phạm tội đều do CQĐT trong
QĐND tiến hành điều tra.
3. Trong mọi trường hợp khi Cán bộ ngành tư pháp thực hiện hành vi phạm tội
xâm phạm hoạt động tư pháp đều do CQĐT trong VKSNDTC thực hiện việc điều tra.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ Điều 18 PLTCĐTHS thì VKSNDTC điều tra các vụ án hình sự về một số loại tội
xâm phạm hoạt động tư pháp mà người phạm tội là cán bộ thuộc các cơ quan tư pháp khi
các tội phạm đó thuộc thẩm quyền xét xử của TAND. Do đó, nếu cán bộ ngành tư pháp thực
hiện hành vi phạm tội xâm phạm hoạt động tư pháp nhưng tội phạm đó thuộc thẩm quyền
xét xử của TAQS thì cơ quan điều tra trong VKSNDTC không có thẩm quyền điều tra.
Như vậy, không phải trong mọi trường hợp khi cán bộ ngành tư pháp thực hiện hành vi
phạm tội xâm phạm hoạt động tư pháp đều do CQĐT trong VKSNDTC thực hiện điều tra.
4. Tất cả các cơ quan có thẩm quyền KTVA đều có thẩm quyền điều tra vụ án.
NĐ sai, tại vì:
Theo quy định tại Đ104 và Đ111 BLTTHS có nhiều cơ quan có thẩm quyền khởi tố vụ
án: VKS, TA, CQĐT, Bộ đội biên phòng, Kiểm lâm, Hải quan…Tuy nhiên, căn cứ vào K1
Đ5 PLTCĐTHS thì chỉ CQĐT và cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động
điều tra mới được tiến hành điều tra các VAHS. Do đó, không phải tất cả các cơ quan có
thẩm quyền KTVAHS đều có thẩm quyền điều tra vụ án.
5. Tất cả các cơ quan có thẩm quyền điều tra vụ án đều có quyền khởi tố bị can.
NĐ sai, tại vì:

Căn cứ vào K1 Đ5 PLTCĐTHS thì CQĐT và cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một
số hoạt động điều tra có thẩm quyền điều tra VAHS. Tuy nhiên, căn cứ vào Điều 111
BLTTHS thì trong một số trường hợp cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt
dộng điều tra không có thẩm quyền khởi tố bị can. Do đó không phải tất cả các cơ quan có
thẩm quyền điều tra vụ án đều có thẩm quyền khởi tố bị can.
6. Các cơ quan khác của CAND được giao một số hoạt động điều tra có quyền
khởi tố bị can.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào K2 Đ111 BLTTHS thì cơ quan khác của CAND được giao một số hoạt động
điều tra không có quyền khởi tố bị can mà sau khi khởi tố vụ án, tiên hành những hoạt động
điều tra ban đầu thì phải chuyển hồ sơ cho CQĐT có thẩm quyền trong thời hạn 7 ngày kể
từ ngày ra quyết định KTVA.
7. VKS không được quyền ra quyết định khởi tố bị can.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào K5 Đ126 BLTTHS thì sau khi nhận được hồ sơ và kết luận điều tra mà VKS
phát hiện có người khác đã thực hiện hành vi phạm tội trong vụ án chưa bị khởi tố thì VKS
quyết định khởi tố bị can.
PHAN THỊ THU THỦY

22


8. Tất cả các hoạt động điều tra chỉ được tiến hành sau khi có quyết định KTVA
NĐ sai, tại vì:
Khám nghiệm hiện trường là một trong những hoạt động điều tra quan trọng. Căn cứ K2
Đ150 thì hoạt động khám nghiệm hiện trường có thể tiến hành trước khi KTVAHS.
Như vậy, không phải tất cả các hoạt động điều tra chỉ được tiến hành sau khi có quyết
định khởi tố vụ án hình sự.
9. Việc ủy thác điều tra chỉ được tiến hành giữa các CQĐT với nhau.
NĐ đúng, tại vì:

Căn cứ vào Đ118 BLTTHS quy đinh “khi cần thiết, cơ quan điều tra có thể ủy thác cho
cơ quan điều tra khác tiến hành một số hoạt động điều tra”. Như vậy, việc ủy thác điều tra
chỉ được tiến hành giữa các cơ quan điều tra với nhau.
10. Trong một số trường hợp cần thiết, CQĐT được ủy thác có quyền từ chối việc
ủy thác.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Đ118 BLTTHS thì CQĐT được nhận ủy thác có trách nhiệm thực hiện đầy
đử những việc được ủy thác theo thời hạn mà cơ quan điều tra ủy thác yêu cầu. Đây là nghĩa
vụ của CQĐT nhận ủy thác do đó không được thừ chối việc ủy thác.
11. Trong mọi trường hợp kết thúc điều tra, CQĐT phải ra bản kết luận điều tra.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ K2 Đ32 BLTTHS quy định về điều tra theo thủ tục rút gọn thì khi kết thúc điều
tra, CQĐT không phải làm bản kết luận điều tra mà ra quyết định đề nghị truy tố và gủi hồ
sơ vụ án cho VKS. Như vậy, không phải trong mọi trường hợp kết thúc điều tra, CQĐT phải
ra bản kết luận điều tra.
12. Mọi hoạt động điều tra đều phải có người chứng kiến.
NĐ sai, tại vì:
Trong một số hoạt động điều tra như khởi tố bị can được quy định tại Đ126 BLTTHS,
hỏi cung được quy định tại Đ131 BLTTHS thì không cần phải có người chứng kiến.
13. Người chứng kiến là người biết được tình tiết vụ án nhưng không được triệu tập
để trở thành người làm chứng.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Đ123 BLTTHS thì người chứng kiến không phải là người biết được tình tiết
của vụ án nhưng không được triệu tập để trở thành người làm chứng, mà tư cách của người
chứng kiến được hiểu là người được mời tham dự hoạt động điều tra trong một số trường
hợp do BLTTHS quy định. Trách nhiệm của người chứng kiến là xác nhận nội dung và kết
quả công việc mà điều tra viên đã tiến hành trong khi mình có mặt.
14. Mọi hoạt động điều tra đều phải lập thành biên bản.
NĐ đúng, tại vì:
Căn cứ vào K1 Đ95 và K1 Đ125 BLTTHS thì mọi hoạt động điều tra phải lập thành biên

bản do tính chất quan trọng của nó là một trong những loại nguồn của chứng cứ được quy
định tại Đ d, K2, Đ64 BLTTHS.
PHAN THỊ THU THỦY

23


15.Trong mọi trường hợp, khi khám xét phải có lệnh.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào K3 Đ142 BLTTHS thì trong trường hợp bắt người hoặc khi có căn cứ để
khẳng định người có mặt tại nơi khám xét giấu trong người đồ vật, tài liệu cần thu giữ thì có
thể tiến hành khám người mà không cần có lệnh.
16. Lệnh khám xét bao giờ cũng phải được VKS phê chuẩn
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào K1 Đ141 BLTTHS thì chỉ lệnh khám xét của những người được quy định tại
điểm d K1 Đ80 BLTTHS thì mới phải được VKS phê chuẩn.
17. Đối chất chỉ được áp dụng với những người có tư cách tố tụng giống nhau.
NĐ sai, tại vì:
Theo quy định tại K1 Đ138 BLTTHS thì đối chất không phụ thuộc vào việc người có tư
cách tố tụng có giống nhau hay không mà khi có sự mâu thuẫn trong lời khai giữa hai hay
nhiều người thì ĐTV tiến hành đối chất. Do vậy, đối chất không chỉ được áp dụng với
những người có tư cách tố tụng giống nhau.
18. Hoạt động khám nghiệm hiện trường chỉ do CQĐT thực hiện.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào Đa K1 Đ19 BLTTHS thì mặc dù bộ đội biên phòng không phải là cơ quan
điều tra nhưng cũng có thẩm quyền tiến hành hoạt động khám nghiệm hiện trường. Do đó,
không phải hoạt động khám nghiệm hiện trường chỉ do CQĐT thực hiện.
19. Những người có thẩm quyền ra lệnh khám xét thì có quyền ra lệnh kê biên tài
sản.
NĐ sai, tại vì:

Theo quy định tại Đ141 BLTTHS thì những người có thẩm quyền ra lệnh khám xét là
những người được quy định tại K1 Đ80 và K2 Đ81 BLTTHS nhưng theo quy định tại K1
Đ146 BLTTHS thì người có quyền ra lệnh kê biên tài sản là những người được quy định tại
K1 Đ80 BLTTHS. Do đó những người có thẩm quyền ra lệnh khám xét quy định tại K2
Đ81 BLTTHS sẽ không có quyền ra lệnh kê biên tài sản.
Như vậy, không phải những người có thẩm quyền ra lệnh khám xét thì có quyền ra lệnh
kê biên tài sản.
20. KSV có quyền tiến hành một số hoạt động điều tra trong giai đoạn truy tố.
?
21. Trong mọi trường hợp thời hạn tạm giam để điều tra luôn ngắn hơn thời hạn
điều tra.
NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào khoản 1 Đ119 và K1 Đ120 BLTTHS thì trong trường hợp không gia hạn thì
thời hạn tạm giam để điều tra bằng thời hạn điều tra. Do đó, không phải mọi trường hợp thời
hạn tạm giam để điều tra luôn ngắn hơn thời hạn điều tra.
22. Trong mọi trường hợp, CQĐT phải ra quyết định phục hồi điều tra khi có căn
cứ hủy bỏ quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ điều tra.
PHAN THỊ THU THỦY

24


NĐ sai, tại vì:
Căn cứ vào K1 Đ165 BLTTHS thì CQĐT chỉ ra quyết định phục hồi điều tra khi có căn
cứ hủy bỏ quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ điều tra và chưa hết thời hiệu truy cứu TNHS.
Do đó, nếu có căn cứ hủy bỏ quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ diều tra nhưng hết thời hiệu
truy cứu TNHS thì CQĐT không thể ra quyết định phục hồi điều tra. Như vậy, không phải
trong mọi trường hợp, CQĐT phải ra quyết định phục hồi điều tra khi có căn cứ hủy bỏ
quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ điều tra.
BÀI TẬP TÌNH HUỐNG

Bài tập 1: Nêu hướng giải quyết của cơ quan điều tra
a. Phát hiện có dấu hiệu tội phạm
Căn cứ vào K1 Đ104 BLTTHS thì khi phát hiện dấu hiệu tội phạm cơ quan điều tra phải
ra quyết định khởi tố vụ án hình sự.
b. Có đủ căn cứ xác định được tội phạm và người thực hiện hành vi phạm tội
Căn cứ vào K1 Đ126 BLTTHS thì khi có đủ căn cứ xác định được tội phạm và người
thực hiện hành vi phạm tội thì cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can.
c. Có căn cứ xác định bị can phạm một tội khác.
Căn cứ vào K1 Đ127 BLTTHS thì khi tiến hành điều tra nếu có căn cứ xác định bị can
phạm một tội khác thì cơ quan điều tra ra quyết định thay đổi quyết định khởi tố bị can.
Bài tập 2: Hãy nêu hướng giải quyết khi VKS
a. Khi phát hiện Điều tra viên là người thân thích của bị can
Chia làm hai trường hợp:
Thứ nhất: Nếu VKS phát hiện ĐTV là người thân thích của bị can trong giai đoạn điều
tra thì căn cứ vào Khoản 3 Đ112 VKS yêu cầu thủ trưởng cơ quan điều tra thay đổi điều tra
viên theo quy định tại điểm a K1 Đ44 BLTTHS.
Thư hai: Nếu VKS phát hiện ĐTV là người thân thích của bị can khi đã điều tra xong cơ
quan điều tra đã gửi bản kết luận điều tra cho VKS thì căn cứ vào K3 Đ168 BLTTHS VKS
ra quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung vì vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng theo quy
định tại điểm i, K2 Đ4 TT01/2010 hướng dẫn thi hành các quy định của BLTTHS về trả hồ
sơ điều tra bổ sung.
b. Có căn cứ cho rằng có người khác đã thực hiện hành vi phạm tội trong cùng vụ
án chưa bị khởi tố.
Căn cứ vào K5 Đ126 BLTTHS thì chia làm hai trường hợp:
Thứ nhất: Đang trong giai đoạn điều tra mà VKS phát hiện có căn cứ cho rằng có người
khác đã thực hiện hành vi phạm tội trong cùng vụ án chưa bị khởi tố thì VKS yêu cầu
CQĐT ra quyết định khởi tố bị can.
Thứ hai: Kết thúc giai đoạn điều tra, sau khi nhận được hồ sơ và bản kết luận điều tra mà
VKS phát hiện có căn cứ cho rằng đã có người khác thực hiện hành vi phạm tội trong cùng
vụ án chưa bị khởi tố thì VKS ra quyết định khởi tố bị can. Trong thời han 24h, kể từ khi ra

quyết định khởi tố bị can, VKS phải gửi cho CQĐT tiến hành điều tra.

PHAN THỊ THU THỦY

25