Đề tài Đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục của đoàn trong giai đoạn hiện nay

ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH TỈNH BÌNH DƯƠNG
TRUNG TÂM HOẠT ĐỘNG THANH NIÊN TỈNH



Đề tài:

ĐỔI MỚI NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
GIÁO DỤC CỦA ĐOÀN
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

GVHD: Nguyễn Thị Ngọc Xuân
Lớp BD nghiệp vụ Thanh vận năm 2016

Bình Dương, tháng 12/2016

1


ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH TỈNH BÌNH DƯƠNG
TRUNG TÂM HOẠT ĐỘNG THANH NIÊN TỈNH



Đề tài:

ĐỔI MỚI NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
GIÁO DỤC CỦA ĐOÀN
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

GVHD: Nguyễn Thị Ngọc Xuân

Lớp BD nghiệp vụ Thanh vận năm 2016

Bình Dương, tháng 12/2016

2


MỤC LỤC

3


DANH MỤC VIẾT TẮT

1.
2.
3.

TNCS: Thanh Niên Cộng Sản
CNH-HĐH: Công Nghiệp Hóa – Hiện Đại Hóa
CNXH: Chủ Nghĩa Xã Hội

4


PHẦN MỞ ĐẦU

1.

Lý do chọn đề tài

Giáo dục đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh là một trong những

yêu cầu cơ bản, thiết yếu của giáo dục nói chung và giáo dục nhà trường nói riêng.
Đối với thanh niên, trong giai đoạn hiện nay, yêu cầu đó lại càng trở nên cấp thiết,
cần có sự chung tay hành động của gia đình, nhà trường và nhiều tổ chức chính trị xã hội, trong đó có Đoàn thanh niên.
Tổ chức Ðoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh có vị trí, vai trò rất quan
trọng trong định hướng, tổ chức các hoạt động giáo dục đạo đức cho thanh niên cụ
thể là có vai trò rất quan trọng đối với trường Đại học Thủ Dầu Một. Ðoàn là tổ
chức chính trị, là lực lượng giáo dục, đảm bảo quyền lợi làm chủ tập thể của quần
chúng trong mọi hoạt động của thanh niên, làm nhiệm vụ giáo dục thanh niên và là
một thành viên không thể thiếu trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng. Ðoàn
là lực lượng giáo dục trực tiếp, lãnh đạo chính trị, tư tưởng tập thể đoàn viên thanh
niên, là nhân tố cơ bản của quá trình tự giáo dục trong nhà trường với tư cách là
một môi trường xã hội hóa.
Hiện nay, ở vào thời kì hội nhập nhiều học sinh, sinh viên có ý chí vươn
lên trong học tập, có hoài bão khát vọng lớn. Tuy nhiên, cũng dưới tác động của
nền kinh tế thị trường và cơ chế mở cửa và do nhiều nguyên nhân khác, hành vi
lệch chuẩn của thanh thiếu niên có xu hướng ngày càng tăng. Một số hành vi vi
phạm pháp luật của học sinh, sinh viên khiến gia đình và xã hội lo lắng như: vi
phạm giao thông, đua xe trái phép, bạo lực nhà trường, quay cóp bài, mua điểm, cờ
bạc, nghiện rượu, trong gia đình trẻ em thiếu kính trên nhường dưới, không vâng
5


lời cha mẹ, người lớn….Một số hành vi lệch chuẩn khác về mặt đạo đức 5 như:
sống hưởng thụ, chạy theo đồng tiền, xa hoa, lãng phí, lười lao động và học tập,
thiếu ý thức rèn luyện, không dám đấu tranh với cái sai, thờ ơ vô cảm, vị kỷ,…cũng
ngày càng nhiều hơn ở đối tượng còn ngồi trên ghế nhà trường. Những phẩm chất
xấu ấy là kết quả sự giáo dục không đồng bộ giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
Việc giáo dục đạo đức trong nhà trường thường chú trọng tới nề nếp kỷ cương với

nội quy, những bài học giáo huấn, không chú ý đến hành vi ứng xử thực tế. Hiện
nay, số lượng học sinh phạm pháp đang gia tăng theo xu hướng trẻ hóa và mức độ
tội lỗi ngày càng nghiêm trọng. Có rất nhiều nguyên nhân từ phía: Gia đình - nhà
trường - xã hội đã xô đẩy các em rơi vào vòng tội lỗi. Trong đó, tình trạng tổ ấm
gia đình bị tan nát, cách nuôi dạy con phản khoa học và sự thiếu gương mẫu của
các bậc cha mẹ là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng thanh thiếu niên phạm
tội. Không chỉ có bạo lực học đường, thậm chí là vi phạm pháp luật ở thanh, thiếu
niên ngày càng gia tăng. Đó là vấn đề nhức nhối của mỗi gia đình, nhà trường và
toàn xã hội.Hơn bao giờ hết, việc giáo dục ý thức pháp luật, đạo đức nhất là đạo
đức truyền thống dân tộc cho thế hệ tương lai của đất nước trở nên vô cùng quan
trọng. Thời gian gần đây, một bộ phận không nhỏ học sinh-sinh viên, đang nảy sinh
nhiều vấn đề đáng lo ngại như những biểu hiện lệch lạc trong hưởng thụ văn hóa;
lối sống thiếu lành mạnh, xa rời thuần phong mỹ tục dân tộc; hiện tượng tha hóa,
lệch chuẩn mực giá trị đạo đức, căn bệnh thờ ơ, vô cảm. Chính vì những lý do trên
mà tôi đã chọn đề tài nghiên cứu là “Đổi mới nội dung, phương thức giáo dục
của Đoàn của Đại học Thủ Dầu Một trong giai đoạn hiện nay”. Nhằm mục đích
giáo dục một cách sâu sắc và hoàn thiện hơn mỗi cá nhân của học sinh- sinh viên
về sự quan trọng của công tác Đoàn thanh niên trong môi trường giáo dục.
/>
6


2.

Cơ sở lý luận và thực tiễn
2.1 Cơ sở lý luận
Từ những khái niệm về nội dung cũng như các phương thức giáo dục của

Đoàn thanh niên , hiểu được vai trò quan trọng của Đoàn trong môi trường giáo dục
hiện nay.

2.2

Cơ sở thực tiễn

Xuất phát từ vai trò thực tế của trường và thực tiễn thực hiện công tác Đoàn
cho sinh viên ở Đại học Thủ Dầu Một để có thể đổi mới nội dung và các phương
thức giáo dục của Đoàn trong giai đoạn hiện nay và đó là một trong những vấn đề
cần thiết trong các kế hoạch cần phải đổi mới trong giáo dục.
3.

Tên đề tài
“Đổi mới nội dung, phương thức giáo dục của Đoàn của Đại học Thủ

Dầu Một trong giai đoạn hiện nay”.
4. Mục đích, nhiệm vụ của đề tài
4.1.
Mục đích nghiên cứu đề tài
Đề tài này hướng tơi việc nghiên cứu về sự đổi mới nội dung và các phương
thức giáo dục cần thiết của Đoàn trong giai đoạn hiện nay. Để ngày càng các hoạt
động của Đoàn phát triển hơn và hoàn thiện hơn về mọi mặt.
Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
Nghiên cứu cơ sở lý luận của công tác giáo dục Đoàn trong giai đoạn hiện nay.
- Đánh giá thực trạng.
Đề xuất một số nội dung và phương thức để thực hiện các giải pháp đã đề ra.
4.2.

-

CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG TÁC ĐỔI MỚI NỘI DUNG
VÀ CÁC PHƯƠNG THỨC GIÁO DỤC CỦA ĐOÀN TRONG GIAI ĐOẠN

HIỆN NAY

7


1.1. Khái quát chung
1.1.1. Giáo dục là gì?
Giáo dục (tiếng Anh: education) theo nghĩa chung là hình thức học tập theo
đó kiến thức, kỹ năng, và thói quen của một nhóm người được trao truyền từ thế hệ
này sang thế hệ khác thông qua giảng dạy, đào tạo, hay nghiên cứu. Giáo dục
thường diễn ra dưới sự hướng dẫn của người khác, nhưng cũng có thể thông qua tự
học. Bất cứ trải nghiệm nào có ảnh hưởng đáng kể lên cách mà người ta suy nghĩ,
cảm nhận, hay hành động đều có thể được xem là có tính giáo dục. Giáo dục
thường được chia thành các giai đoạn như giáo dục tuổi ấu thơ, giáo dục tiểu học,
giáo dục trung học, và giáo dục đại học.
Như vậy có thể hiểu “giáo dục” là hệ thống những tác động có mục đích xác
định được tổ chức một cách khoa học (có kế hoạch, có phương pháp, có hệ thống)
của các cơ quan giáo dục chuyên biệt (nhà trường) thông qua những môn học trên
trường, lớp cũng như qua những hoạt động như báo cáo thời sự, biểu diễn văn
nghệ, cắm trại, thăm quan,… được tổ chức ngoài giờ lên lớp để truyền tải tri thức
và lẽ phải nhằm tạo ra những ảnh hưởng tích cực đến sự hình thành và phát triển
nhân cách của người được giáo dục mang lại lợi ích cá nhân và làm cho xã hội
ngày càng tốt đẹp hơn. Nội dung của công tác giáo dục gồm 4 nội dung cơ bản là
giáo dục tư tưởng-chính trị, giáo dục truyền thống, giáo dục đạo đức – lối sống,
giáo dục pháp luật, 4 nội dung này sẽ tác động toàn diện để làm người được giáo
dục có cái nhìn đúng đắn và hoàn thiện được bản thân. Trong bài tiểu luận này,
chúng ta sẽ làm rõ hơn về công tác giáo dục đạo đức - lối sống với đối tượng là
sinh viên trong phạm vi là trường Đại học Thủ Dầu Một.
1.1.2. Đoàn – Đổi mới nội dung và các phương thức giáo dục của đoàn
• Đoàn là gì?

8


Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (Đoàn Thanh niên) là một tổ
chứcchính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam(1) do Đảng Cộng sản Việt Nam và
Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn Thanh niên là một
thành viên trong hệ thống chính trị Việt Nam, có chức năng tập hợp, đoàn kết, giáo
dục, bồi dưỡng thanh niên để bổ sung lực lượng cách mạng kế cận cho Đảng, đồng
thời giữ vai trò nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên, phối hợp với các cơ
quan đoàn thể, gia đình chăm lo giáo dục, bảo vệ quyền lợi chính đáng của thế hệ
trẻ. Đó là một trong những cơ sở chính trị của Đảng, của Nhà nước, cầu nối giữa
thanh niên với Đảng, với chính quyền.
Trong mối quan hệ với Đảng, Đoàn Thanh niên có một vai trò quan trọng, là
đội hậu bị tin cậy của Đảng, là người giúp Đảng đắc lực trong việc giáo dục, đoàn
kết tập hợp thanh niên xung quanh ngọn cờ của Đảng; sẵn sàng thực hiện mọi
nhiệm vụ mà Đảng giao phó. Do những đặc thù của lịch sử cách mạng Việt Nam,
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có vị trí đặc biệt trong quan hệ với Đảng
Cộng sản Việt Nam. Đó là mối quan hệ khăng khít mang tính tất yếu khách quan và
là mối quan hệ biện chứng. Đảng vững mạnh là nhân tố quyết định lãnh đạo Đoàn
Thanh niên có hiệu quả. Mặt khác, Đoàn là nơi bổ sung nguồn sinh lực mới cho
Đảng, giúp Đảng trẻ hóa đội ngũ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu.
Trong thời kỳ đổi mới, Đảng coi việc xây dựng Đoàn Thanh niên vững mạnh chính
là xây dựng Đảng trước một bước.
Trong mối quan hệ với Nhà nước, Đoàn Thanh niên không chỉ thực hiện
chức năng bảo vệ lợi ích chính đáng của thế hệ trẻ trong khuôn khổ pháp luật mà
còn có trách nhiệm và quyền hạn tham gia xây dựng, củng cố chính quyền nhân
dân. Khi nhìn lại lịch sử, có điều đặc biệt là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh ra đời trước Nhà nước cách mạng Việt Nam nhưng có một điểm chung trong
việc thực hiện chức năng của mình là thực thi quyền làm chủ của nhân dân lao

9


động trong đó có thanh niên. Đó là mối quan hệ cộng tác, phối hợp để thực hiện
mục tiêu chính trị của Đảng và phát huy đầy đủ quyền làm chủ của thanh niên.
Trong thời kỳ đổi mới, yêu cầu về sự phát triển của xã hội ở Việt Nam đã được ghi
nhận và trở thành một chủ trương lớn của Đảng thì Đoàn Thanh niên không chỉ là
chỗ dựa vững chắc của Nhà nước, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, mà
còn là một trong những tổ chức quần chúng “nằm bên cạnh nhà nước”. Do đó,
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cần mang tính quần chúng rộng rãi, nâng
cao tính tự chủ, tránh hành chính hóa, đáp ứng nhu cầu ngày càng phong phú, đa
dạng của thanh niên.
Giữa Đoàn Thanh niên với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể khác,
đó là mối quan hệ hữu cơ giữa các bộ phận hợp thành chỉnh thể liên minh chính trị.
Mối quan hệ này đều xuất phát từ một mục tiêu chính trị chung của Đảng, mà công
tác thanh niên là nhiệm vụ chiến lược của Đảng nên xây dựng Đoàn Thanh niên là
trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị. Trong đó có sự phân định chức năng
của từng tổ chức thành viên trên cơ sở vận hành phối hợp các chức năng để cùng
đảm bảo quyền lực thuộc về nhân dân. Thực tiễn chính trị cho thấy, mối quan hệ
giữa Đoàn Thanh niên với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể khác diễn ra
rất phong phú, đa dạng với những mức độ khác nhau nhưng đều nhằm giáo dục và
phát huy tiềm năng cách mạng to lớn của thanh niên, lớp người quyết định tương
lai vận mệnh của dân tộc.
Cơ chế vận hành của hệ thống chính trị ở nước ta là: “Đảng lãnh đạo - Nhà
nước quản lý - Nhân dân làm chủ”, do đó việc đổi mới phương thức hoạt động của
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh không nằm ngoài quy luật vận động đổi
mới của Hệ thống chính trị nhằm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng
Nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Đồng thời, việc xây
dựng Đoàn Thanh niên vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức cần phải vận
10

dụng sức mạnh tổng hợp từ các mối quan hệ với các chủ thể chính trị khác trong Hệ
thống chính trị. Vấn đề đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của Đoàn
Thanh niên được đặt trong mối quan hệ của Đoàn với Đảng, với Nhà nước, với Mặt
trận Tổ quốc và các đoàn thể nhằm bảo đảm chức năng đại diện lợi ích chính đáng
và phát huy quyền làm chủ của thanh niên Việt Nam.
1.1.3

Vị trí vai trò,chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí

Minh trong giáo dục
Điều lệ đoàn TNCS HCM nêu rõ: Tổ chức đoàn TNCS HCM là tổ chức chính
trị của thanh niên, lực lượng dự bị của Đảng Công Sản Việt Nam, ở trường THPT
đàon TNCS HCM có vai trò to lớn là:
- Lực lượng giáo dục trực tiếp, Đoàn lãnh đạo chính trị, tư tưởng trong tập
thể học sinh là lực lượng nòng cốt trong học tập và các hoạt động tập thể của học
sinh, là tổ chức quan trọng góp phần vào giáo dục đạo đức học sinh tạo ra môi
trường để học sinh phát triển một cách toàn diện.
- Là nòng cốt cho sự tự quản trong hoạt động tập thể của học sinh, nhân tố cơ
bản trong quá trình tự giáo dục của tập thể học sinh.-Đại diện cho quyền dân chủ xã
hội chủ nghĩa là lợi ích của thanh niên. Trong nhà trường THPT, cán bộ giáo viên,
học sinh là lực lượng trẻ, đầy sức sống, sáng tạo, nhạy bén trong lao động, học tập,
là nhân tố chính thức thúc đẩy sự nghiệp giáo dục phát triển. Vì thế Đoàn thanh
niên phải có trách nhiệm phối hợp với giáo dục để thực hiện đường lối giáo dục của
Đảng.Giáo dục lớp trẻ có nhận thức chính trị có trình độ tri thức khoa học vững
chắc bước vào xây dựng đất nước. Trong trường THPT , đoàn TNCS HCM là lực
lượng xung kích trong mọi hoạt động, trong mọi khó khăn “Khi cần thanh niên có,
khi khó có thanh niên” trong công tác xã hội , công tác giáo dục. Đoàn tổ chức vận

11


động đoàn viên thanh niên thành lập các câu lạc bộ tài năng trẻ, qũy giúp bạn
nghèo vượt khó trong học tập.
- Đoàn cùng nhà trường tổ chức, thực hiện nề nếp, hoạt động văn hóa thể mỹ,
báo chí, các hoạt động giao lưu học tập, các hoạt động giáo dục truyền thống trong
nhà trường theo từng chủ điểm. Đoàn thanh niên giúp học sinh định hướng nghề
nghiệp cho tương lai. Kết quả hoạt động của đoàn thanh niên có tính giáo dục cao
và tính thực tiễn giúp học sinh có nhận thức đúng đắn, có nhận thức cao trong học
tập, lao động và rèn luyện tư cách đạo đức.
•

Công tác đổi mới mục tiêu và phương thức giáo dục của Đoàn

Đổi mới phương thức hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh là nhu cầu tất yếu nhằm đoàn kết, tập hợp, phát huy vai trò và quyền làm chủ
của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc. Qua đó nâng cao uy tín, vị thế, vai trò của Đoàn Thanh niên trong việc
củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, phản biện và giám sát xã hội, tham gia xây
dựng Đảng, Nhà nước, góp phần đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ
thống chính trị trong phát triển kinh tế - xã hội.
1. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (Đoàn Thanh niên) là một tổ
chức chính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và
Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn Thanh niên là một
thành viên trong hệ thống chính trị Việt Nam, có chức năng tập hợp, đoàn kết, giáo
dục, bồi dưỡng thanh niên để bổ sung lực lượng cách mạng kế cận cho Đảng, đồng
thời giữ vai trò nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên, phối hợp với các cơ
quan đoàn thể, gia đình chăm lo giáo dục, bảo vệ quyền lợi chính đáng của thế hệ
trẻ. Đó là một trong những cơ sở chính trị của Đảng, của Nhà nước, cầu nối giữa

thanh niên với Đảng, với chính quyền.
12


Trong mối quan hệ với Đảng, Đoàn Thanh niên có một vai trò quan trọng, là
đội hậu bị tin cậy của Đảng, là người giúp Đảng đắc lực trong việc giáo dục, đoàn
kết tập hợp thanh niên xung quanh ngọn cờ của Đảng; sẵn sàng thực hiện mọi
nhiệm vụ mà Đảng giao phó. Do những đặc thù của lịch sử cách mạng Việt Nam,
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có vị trí đặc biệt trong quan hệ với Đảng
Cộng sản Việt Nam. Đó là mối quan hệ khăng khít mang tính tất yếu khách quan và
là mối quan hệ biện chứng. Đảng vững mạnh là nhân tố quyết định lãnh đạo Đoàn
Thanh niên có hiệu quả. Mặt khác, Đoàn là nơi bổ sung nguồn sinh lực mới cho
Đảng, giúp Đảng trẻ hóa đội ngũ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu.
Trong thời kỳ đổi mới, Đảng coi việc xây dựng Đoàn Thanh niên vững mạnh chính
là xây dựng Đảng trước một bước.
Trong mối quan hệ với Nhà nước, Đoàn Thanh niên không chỉ thực hiện
chức năng bảo vệ lợi ích chính đáng của thế hệ trẻ trong khuôn khổ pháp luật mà
còn có trách nhiệm và quyền hạn tham gia xây dựng, củng cố chính quyền nhân
dân. Khi nhìn lại lịch sử, có điều đặc biệt là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh ra đời trước Nhà nước cách mạng Việt Nam nhưng có một điểm chung trong
việc thực hiện chức năng của mình là thực thi quyền làm chủ của nhân dân lao
động trong đó có thanh niên. Đó là mối quan hệ cộng tác, phối hợp để thực hiện
mục tiêu chính trị của Đảng và phát huy đầy đủ quyền làm chủ của thanh niên.
Trong thời kỳ đổi mới, yêu cầu về sự phát triển của xã hội ở Việt Nam đã được ghi
nhận và trở thành một chủ trương lớn của Đảng thì Đoàn Thanh niên không chỉ là
chỗ dựa vững chắc của Nhà nước, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, mà
còn là một trong những tổ chức quần chúng “nằm bên cạnh nhà nước”. Do đó,
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cần mang tính quần chúng rộng rãi, nâng
cao tính tự chủ, tránh hành chính hóa, đáp ứng nhu cầu ngày càng phong phú, đa
dạng của thanh niên.

13


Giữa Đoàn Thanh niên với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể khác,
đó là mối quan hệ hữu cơ giữa các bộ phận hợp thành chỉnh thể liên minh chính trị.
Mối quan hệ này đều xuất phát từ một mục tiêu chính trị chung của Đảng, mà công
tác thanh niên là nhiệm vụ chiến lược của Đảng nên xây dựng Đoàn Thanh niên là
trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị. Trong đó có sự phân định chức năng
của từng tổ chức thành viên trên cơ sở vận hành phối hợp các chức năng để cùng
đảm bảo quyền lực thuộc về nhân dân. Thực tiễn chính trị cho thấy, mối quan hệ
giữa Đoàn Thanh niên với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể khác diễn ra
rất phong phú, đa dạng với những mức độ khác nhau nhưng đều nhằm giáo dục và
phát huy tiềm năng cách mạng to lớn của thanh niên, lớp người quyết định tương
lai vận mệnh của dân tộc.
Cơ chế vận hành của hệ thống chính trị ở nước ta là: “Đảng lãnh đạo - Nhà
nước quản lý - Nhân dân làm chủ”, do đó việc đổi mới phương thức hoạt động của
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh không nằm ngoài quy luật vận động đổi
mới của Hệ thống chính trị nhằm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng
Nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Đồng thời, việc xây
dựng Đoàn Thanh niên vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức cần phải vận
dụng sức mạnh tổng hợp từ các mối quan hệ với các chủ thể chính trị khác trong Hệ
thống chính trị. Vấn đề đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của Đoàn
Thanh niên được đặt trong mối quan hệ của Đoàn với Đảng, với Nhà nước, với Mặt
trận Tổ quốc và các đoàn thể nhằm bảo đảm chức năng đại diện lợi ích chính đáng
và phát huy quyền làm chủ của thanh niên Việt Nam.
2. Bước vào thời kỳ đổi mới, quan điểm của Đảng về công tác vận động quần
chúnglà:trên cở sở lấy dân làm gốc, phương thức vận động quần chúng phải được
đổi mới theo khẩu hiệu: dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra. Vì thế,các tổ chức
đoàn thể quần chúng, trong đó có Đoàn Thanh niên đổi mới nội dung và phương
14

thức hoạt động cho phù hợp với những cải cách về kinh tế - xã hội. Hoạt động đoàn
thể phải chuyển mạnh về cơ sở, thu hút đông đảo quần chúng vào các phong trào
cách mạng. Theo đó, nội dung và phương thức hoạt động của Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh đổi mới để thực sự là tổ chức đại diện cho quyền và lợi ích
chính đáng của thanh niên, do thanh niên và vì thanh niên. Gần 30 năm thực hiện
đường lối đổi mới do Đảng lãnh đạo, Đoàn Thanh niên đã tích cực, chủ động đổi
mới để đáp ứng yêu cầu của công tác ddoàn và phong trào thanh niên. Cụ thể:
Một là, tổ chức Đoàn đã đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đoàn kết, tập hợp thanh niên.Thực hiện sự lãnh
đạo của Đảng, công tác giáo dục của Đoàn được đổi mới theo hướng mở rộng dân
chủ, công khai, chân thật, cởi mở với tinh thần phê bình và tự phê bình trong mọi
hoạt động và sinh hoạt của Đoàn. Việc giáo dục nâng cao nhận thức chủ nghĩa Mác
- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giáo dục truyền thống dân tộc và truyền thống cách
mạng, đường lối, chính sách pháp luật cho đoàn viên, thanh niên được coi trọng.
Nhiều tổ chức đoàn cơ sở đã biến quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục,
làm cho nội dung và phương thức giáo dục của Đoàn đáp ứng yêu cầu đổi mới tư
duy của Đảng, gần gũi với thanh niên. Những hoạt động đóđã tạo nên những
chuyển biến tích cực trong nhận thức của đoàn viên thanh niên.
Hai là, Đoàn Thanh niên đã kiện toàn hệ thống tổ chức, đổi mới công tác cán
bộ, nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn. Thực hiện chủ trương của Đảng về xây
dựng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh theo hướng tinh gọn, nâng
cao hiệu quả hoạt động, nhiều chủ trương nhằm xây dựng tổ chức Đoàn được đẩy
mạnh như: cuộc vận động “Xây dựng chi đoàn mạnh”,“Chương trình rèn luyện
đoàn viên”, tổ chức thực hiện “Nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đoàn, trọng tâm
là củng cố, xây dựng Đoàn ở địa bàn dân cư”, cuộc vận động “Xây dựng tổ chức cơ
sở Đoàn vững mạnh”... Chất lượng tổ chức Đoàn ở cơ sở, đặc biệt là trên địa bàn
15

xã, phường từng bước nâng cao. Đến nay, cơ cấu bộ máy và hệ thống tổ chức của
đoàn từ Trung ương đến cơ sở được sắp xếp, điều chỉnh phù hợp với yêu cầu của
công tác đoàn và phong trào thanh niên; bộ máy tổ chức các cấp bộ Đoàn tiếp tục
được kiện toàn theo hướng tinh gọn, rõ chức năng, nhiệm vụ, bước đầu giảm bớt
chồng chéo và tình trạng hành chính hoá.
Ba là, Đoàn Thanh niên đã xung kích, sáng tạo huy động và tổ chức thanh
niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội; phát triển các phong trào hành động cách
mạng,nâng cao vai trò nòng cốt của Đoàn trong đoàn kết, tập hợp thanh niên.Với
quan điểm coi các phong trào hành động cách mạng là môi trường rèn luyện thanh
niên, qua đó bồi dưỡng bản lĩnh, ý chí cách mạng và ý thức trách nhiệm với Tổ
quốc, Đoàn Thanh niên các cấp đã triển khai có hiệu quả các phong trào hành động
cách mạng như: “Tuổi trẻ xung kích và sáng tạo xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” (111987); “Thanh niên lập nghiệp”và “Tuổi trẻ giữ nước” (2-1993); phong trào: “Thi
đua, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” (12-2002), phong trào “Xung kích
phát triển kinh tế - xã hội” và “Đồng hành với thanh niên trong lập thân, lập
nghiệp” (năm 2012). Dấu ấn phong trào thanh niên trong chặng đường đầu đẩy
mạnh CNH, HĐH đất nước là sự phát triển mạnh mẽ phong trào “Thanh niên tình
nguyện” đã và đang tạo ra động lực to lớn cho công tác đoàn kết, tập hợp thanh
niên, củng cố tổ chức cơ sở đoàn, tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xoá đói giảm
nghèo.Nhiều phong trào đoàn theo phương thức mới, tinh thần mới trong điều kiện
kinh tế thị trường đã định hình và nhân rộng, bám sát nhu cầu học tập, lao động,
việc làm, định hướng nghề nghiệp... của thanh niên.
Đặc biệt, với tinh thần chủ động đổi mới phương thức hoạt động, Trung ương
Đoàn đã đề xuất với Chính phủ nhiều chương trình, dự án, đồng thời xây dựng cơ
chế phối hợp với bộ, ngành hữu quan triển khai các hoạt động Đoàn tham gia phát
triển kinh tế - xã hội, giải quyết việc làm cho thanh niên, tổ chức các đội thanh niên
16


xung phong, thanh niên tình nguyện tham gia trực tiếp vào nhiều chương trình mục

tiêu quốc gia và dự án kinh tế - xã hội trọng điểm của Nhà nước, nhất là ở các địa
bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo. Qua những phong trào đó, hoạt động
Đoàn đã bước đầu mở rộng quy mô, đa dạng hóa hình thức, thiết thực hóa nội dung
hoạt động, tạo hiệu ứng lan tỏa tốt trong đời sống xã hội.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, tổ chức Đoàn và phong
trào thanh niên còn không ít hạn chế như: hệ thống tổ chức Đoàn Thanh niên đã
được củng cố và mở rộng, nhưng tỷ lệ tập hợp thanh niên vào tổ chức Đoàn còn
chưa cao, mặt trận tập hợp đoàn kết thanh niên chưa thực sự bền vững. Các nội
dung, phương thức hoạt động của Đoàn còn xơ cứng, chưa phát huy được vai trò
chủ thể của thanh niên, mới chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu, nguyện vọng và
trình độ nhận thức của thanh niên. Bệnh quan liêu, hành chính hóa trong công tác
và sinh hoạt của Đoàn chưa được khắc phục.

/>
17


CHƯƠNG II: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI MỤC TIÊU VÀ
PHƯƠNG THỨC GIÁO DỤC CỦA ĐOÀN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Từ những phân tích và đánh giá về mục tiêu cũng như phương thức giáo dục
của Đoàn được đề xuất, các mục tiêu và phương thức trọng tâm cần thực hiện nhằm
giải quyết những hạn chế còn tồn đọng tại chương II và hoàn thiện hơn công tác
này.
2.1. Một số giải pháp đổi mới mục tiêu giáo dục của Đoàn trong giai đoạn hiện
nay
• Các mục tiêu như sau:
Thứ nhất, Trong năm qua, nền kinh tế nước ta tuy có những phát triển vượt
bậc, đời sống đại bộ phận nhân dân dược cải thiện đáng kể, song nhìn chung còn
gặp nhiều khó khăn. Nền kinh tế thị trường đòi hỏi sự cạnh tranh khốc kiệt, do đó
mối lo về kinh tế làm con người bất chấp thủ đoạn gây ra những tiêu cực trong xã

hội và sự đi xuống của nhân cách. Lối sống thực dụng đang cản trở, thậm trí những
giá trị văn hóa, giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc đang dần bị sói mòn trong
một bộ phận thanh niên. Điều đó đang đặt ra những vấn đề về giáo dục nhân cách
cho thanh niên cần phải được quan tâm nhiều hơn nữa.
Thứ hai, Giá trị xã hội có những thay đổi khi đất nước ta mở cửa giao lưu hội
nhập với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới, đồng nghĩa với việc các giá trị
trong truyền thống đạo đức, lối sống của họ cũng du nhập vào nước ta. Bên cạnh
việc tạo ra sự đa dạng, phong phú cho nền văn hóa thì những giá trị văn hóa ngoại
lai cũng gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực, như sự xâm nhập và tuyên truyền cho lối
sống thực dụng tư sản, trực tiếp phá hủy những nguyên tắc đạo đức xã hội chủ
nghĩa, giá trị truyền thống của dân tộc, làm tha hóa đạo đức, lối sống của một bộ
phận thanh niên.
18


Thứ ba, Công tác tuyên truyền giáo dục của Đảng, Nhà nước, các tổ chức xã
hội, đặc biệt là Đoàn thanh niên tuy đã đổi mới về nội dung, hình thức song còn
những hạn chế nhất định đôi khi không còn phù hợp với giới trẻ giàu sự năng động
luôn khát khao tìm kiếm những điều mới lạ. Đã từng có những nơi, những lúc
chúng ta quá chú trọng đến phát triển kinh tế mà sao nhãng việc giáo dục đạo đức
lối sống cho thanh niên, dẫn đến hậu quả là một bộ phận nhỏ thanh niên thiếu nhiệt
huyết với sự nghiệp Cách mạng của Đảng, hoang mang, thiếu niềm tin với con
đường đi lên CNXH của dân tộc.
•

Đối với tổ chức Đoàn, Hội:
Tổ chức Đoàn, Hội ở một số địa phương, cơ sở còn chưa nhận thức được đầy

đủ tầm quan trọng, ý nghĩa của công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên.
Công tác chỉ đạo còn chưa thường xuyên, liên tục thiếu trọng tâm, trọng điểm. Nội

dung, hình thức giáo dục còn đơn điệu, thiếu tính hấp dẫn với thanh niên.
Công tác nắm bắt nhu cầu nguyện vọng và tình hình dư luận xã hội trong
thanh niên còn chậm nên chưa kịp thời có những thay đổi trong công tác giáo dục
đạo đức, lối sống cho thanh niên để phù hợp với tình hình mới. Điều kiện để tiến
hành giáo dục đạo đức, lối sống của đoàn đã được quan tâm đầu tư nhưng chưa
theo kịp sự phát triển và thay đổi nhanh chóng của đất nước.
Ngoài ra, do đời sống kinh tế khó khăn, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng
viên có biểu hiện lệch lạc, suy thoái về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, môi
trường gia đình, nhà trường và xã hội xuất hiện nhiều hiện tượng tiêu cực đã ảnh
hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp làm cản trở những nỗ lực của tổ chức Đoàn trong
công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên. Đồng thời còn thiếu sự thống

19


nhất và phối hợp đồng bộ giữa gia đình, nhà trường, các tổ chức xã hội trong giáo
dục đạo đức, lối sống cho thanh niên.
Ý thức chủ động, tích cực của thanh niên hiện nay trong việc rèn luyện và bồi
dưỡng đạo đức, lối sống để hình thành nhân cách còn hạn chế. Thanh niên được
chứng kiến sự nghiệp đổi mới nhanh chóng của đất nước và là những người được
trực tiếp hưởng thụ những thành quả mà sự nghiệp ấy mang lại, do vậy, trong thanh
niên dễ hình thành tư tưởng an phận, hưởng thụ mà quên mất nghĩa vụ, trách nhiệm
cống hiến, phấn đấu của mình với quốc gia dân tộc.
2.2. Một số giải pháp đổi mới phương thức giáo dục của Đoàn trong giai đoạn
hiện nay
Đoàn thanh niên phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị xã hội, gia đình,
nhà trường... đổi mới phương thức giáo dục của tổ chức Đoàn với phương châm:
bám sát nhiệm vụ chính trị của đất nước; theo kịp tình hình, phù hợp thực tế và nhu
cầu, lợi ích của thanh niên; coi trọng giáo dục bằng hoạt động thực tiễn thông qua
các phong trào thi đua yêu nước của tuổi trẻ.

Trong giáo dục thanh niên, các cấp bộ đoàn chú trọng kết hợp chặt chẽ giữa
giáo dục và tự giáo dục; giữa nâng cao nhận thức, giác ngộ chính trị với hành động
cụ thể trong học tập, lao động, công tác và rèn luyện của đoàn viên thanh niên.
Việc đổi mới phương thức giáo dục của Đoàn nhằm nâng cao hiệu quả công
tác giáo dục của Đoàn theo kịp với tình hình thực tiễn; nâng cao tính hấp dẫn về
hình thức, dễ tiếp thu về nội dung, gần gũi với giới trẻ, thu hút đông đảo thanh
thiếu nhi. Các hoạt động của tổ chức Đoàn phải có ảnh hưởng nhất định đến đời
sống của giới trẻ; góp phần định hướng lý tưởng, đạo đức, nếp sống của thanh thiếu
nhi.
/>20


Thông qua đó hình thành một lớp thanh niên giàu lòng yêu nước, có ý thức
công dân, biết xử lý hài hòa lợi ích của bản thân trong lợi ích chung của tập thể,
cộng đồng; có lý tưởng cách mạng và bản lĩnh chính trị vững vàng; có tri thức,
chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng lao động giỏi; có văn hóa và sống tình nghĩa; có
sức khỏe thể chất và tinh thần lành mạnh; giàu nhiệt huyết, sáng tạo và tinh thần
tình nguyện...
Các phương thức đỏi mới giáo dục có đổi mới phương pháp, nâng cao hiệu
quả công tác nắm tình hình tư tưởng và dư luận xã hội trong thanh thiếu niên; tăng
cường giáo dục thông qua đoàn kết, tập hợp thanh niên, xây dựng tổ chức Đoàn
vững mạnh và phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của người đoàn viên. Giáo
dục thanh thiếu nhi thông qua các phong trào hành động cách mạng; phát hiện, bồi
dưỡng, tôn vinh, nhân rộng các điển hình tiên tiến để giáo dục thanh thiếu nhi....

/>
21


KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Có thể nói vấn đề xây dựng và phát triển nhân cách thanh niên trong thời kỳ
mới đã trở thành yêu cầu bức thiết, nhất là trong giai đoạn đất nước ta đang đẩy
mạnh công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Tuy
nhiên, công tác giáo dục để phát triển nhân cách cho thanh niên theo hướng đúng
đắn, tích cực là một việc làm quan trọng không chỉ của riêng một cá nhân hay tổ
chức nào, mà đó là nhiệm vụ của tất cả các lực lượng, thành phần trong xã hội,
trong đó Đoàn TNCS Hồ Chí Minh giữ vai trò đặc biệt quan trọng.
Cần phải khẳng định lại một lần nữa là quá trình hình thành và phát triển
nhân cách là một quá trình vô cùng bền bỉ, lâu dài và gặp rất nhiều khó khăn, đặt ra
yêu cầu cho Đoàn thanh niên luôn luôn phải bám sát, nắm bắt tình hình thanh niên
thường xuyên, tích cực đổi mới nội dung, hình thức giáo dục theo hướng sáng tạo
trong đó cần tập trung giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cũng cần phải đẩy mạnh việc triển khai đồng bộ
hệ thống các giải pháp đã nêu nhằm mục đích phát huy, nhân rộng những điểm
mạnh trong đạo đức, lối sống của thanh niên; đồng thời cũng phải có những cách
thức để ngăn chặn những biểu hiện tiêu cực, thiếu lành mạnh trong đạo đức, lối
sống của thanh niên, để trong tương lai xây dựng và phát triển thành công thế hệ
thanh niên với nhân cách phù hợp, đáp ứng những yêu cầu đặt ra trong sự nghiệp
đổi mới, phát triển đất nước nói chung và công tác Đoàn, phong trào thanh thiếu
nhi nói riêng./.

/>
22


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.

Điều lệ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh khóa X. Nhà xuất bản Thanh niên, Hà

2.

Nội.
Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương
Đảng (Khóa X) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác

3.

thanh niên trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa”.
“LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ - Cơ quan nghiên cứu và Ngôn luận khoa học của
học viện chính trị quốc gia TP.Hồ Chí Minh”
/>
4.
5.

giai-doan-hien-nay.html
“TẠP CHÍ QUỐC PHÒNG TOÀN DÂN - Cơ quan lý luận quân sự và chính
trị của quân ủy trung ương và bộ quốc phòng”
“TẠP CHÍ TỔ CHỨC NHÀ NƯỚC-Cơ quan của bộ nội vụ”
/> />duc_boi_duong_ly_tuong_cach_mang_cho_thanh_nien_trong_giai_doan_hie

6.
7.
8.

n_nay
http: //www.cpv.org.vn;
/> />

thanh-nien-169036.tpo
9. />10. />
23