Tìm hiểu những nội dung và phương pháp giáo dục học sinh mà các giáo viên chủ nhiệm lớp đã thực hiện được ở trường THPT DL Ngô Trí Hòa – Diễn Châu – Nghệ An

LỜI NÓI ĐẦU
Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa một mặt đã đem đến sự phát
triển cho đất nước nhưng mặt khác cũng đặt ra những thách thức mới trong đó
đáng quan tâm tới là sự hình thành và phát triển nhân cách thế hệ trẻ, một vấn
đề bức xúc mà GD – ĐT đóng vai trò trọng trách. Nó đòi hỏi về một cuộc cách
mạng về giáo dục và đào tạo theo hướng nâng cao tiềm năng trí tuệ và sản sinh
kiến thức mới cho sự phát triển con người và phát triển xã hội, nhà trường nói
chung, trường THPT nói riêng chị ảnh hưởng của sự biến đổi xã hội này.
Hiểu rõ tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục và đào tạo, tại hội nghị
TW 2 (khóa VIII) Đảng ta đã xác định: “GD – ĐT là quốc sách hàng đầu, đầu
tư cho giáo dục đào tạo là đầu tư cho sự phát triển”. Thực hiện lí tưởng dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Trong văn kiện của
Đảng và Nhà nước đã xác định phương hướng phát triển giáo dục, trong đó
đáng quan tâm là vai trò của những người thầy, người cô mà đặc biệt là người
giáo viên chủ nhiệm lớp. Vì họ là những người tiếp cận trực tiếp với học sinh,
dạy cho các em không chỉ là kiến thức văn hóa mà còn dạy cho các em về nề
nếp, cách làm người, làm chủ tương lai.
Đề tài nội dung và phương pháp công tác của giáo viên chủ nhiệm lớp
nói chung và nội dung công tác của các giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường
THPT DL Ngô Trí Hòa đã làm được nói riêng là một đề tài khá hay với mục
đích nhằm nâng cao công tác chủ nhiệm lớp và tính hiệu quả của công tác này.
Tôi xin chân thành cảm ơn giáo viên hướng dẫn – Th.s Chu Trọng Tuấn
đã quan tâm, giúp đỡ, hướng dẫn cho tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu này.
Trong quá trình nghiên cứu tôi đã tham khảo nhiều tài liệu khác nhau
nhưng không tránh khỏi sự thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý
kiến, bổ sung của bạn bè và thầy cô để hoàn thiện hơn đề tài nghiên cứu này.
Vinh, tháng 5 năm 2010
1
A. MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài
“ Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Câu

nói của Bác Hồ đã thấm nhuần vào đường lối của Đảng và nhà nước ta. Hiện
nay Đảng và Nhà nước ta đã nêu ra việc phát triển toàn diện – giáo dục toàn
diện. Vậy mỗi người giáo viên chủ nhiệm phải có nhận thức hết sức đúng đắn
về vai trò của người thầy trong lớp học. Người giáo viên chủ nhiệm lớp cũng
như người chỉ huy ngoài chiến trường, muốn dành thắng lợi thì phải biết tổ
chức, bao quát, xử lí các tình huống mới giành được thắng lợi. Đối với người
giáo viên chỉ đạo, điều khiển lớp, không chỉ dạy cho các em về kiến thức, văn
hóa mà còn dạy cho các em về nề nếp, cách sống, cách làm người và làm chủ
tương lai cuả Đất nước.
Lứa tuổi học sinh THPT là lứa tuổi có những chuyển biến quan trọng cả
về sự phát triển thể lực, tâm lí và trí tuệ. Để hiểu sâu sắc và nắm chắc những
đặc điểm tâm lí lứa tuổi là yêu cầu không thể thiếu được đối với một người
giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường THPT. Có hiểu học sinh của mình, có hòa
nhập được với học sinh của mình thì họ mới có thể thực hiện được những biện
pháp giáo dục mà nhà trường đề xuất.
Thời gian qua Việt Nam đã hội nhập mạnh mẽ với thế giới bên ngoài.
Những thành quả gặt hái được trong quá trình đó thì không bất cứ ai có thể
chối cãi được. Nhưng cũng có một thực tế rõ ràng, cùng với những giá trị tốt
đẹp thì hàng loạt giá trị thấp kém cũng theo gót vào Việt Nam. Chính điều đó
dã làm băng hoại, xói mòn nhiều giá trị tốt đẹp của dân tộc.
Ta thường nói rằng tâm hồn học sinh là một tờ giấy trắng mà ai cũng có
thể vẽ lên đó những nét bút cho dù là đẹp hay xấu. Nói cách khác, học sinh là
đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi các luồng văn hóa từ ngoài vào. Đặc biệt trong
thời đại bùng nổ công nghệ thông tin thì điều đó lại càng dễ dàng.
2
Thực tế cho thấy có rất nhiều học sinh tốt, có ý thức, chịu học, nhưng số
học sinh chua tốt cũng nhiều. Bất cứ lớp học nào cũng có học sinh chưa tốt,
học sinh hư, học kém, học sinh “lạc đường” trong nhận thức vấn đề. Và ở
trường THPT DL Ngô Trí Hòa cũng không là ngoại lệ, nhất là khi đây là
trường dân lập, điểm đầu vào thấp. Phần lớn các em tuyển sinh vào trường đều

có số điểm thấp, tỉ lệ các em có học lực khá rất ít, số học sinh cá biệt lớn. Việc
chủ nhiệm gặp rất nhiều khó khăn. Hơn thế nữa, trường mới thành lập chưa
được bao lâu, được xây dựng từ năm 1998 nên cả về quy mô lần hệ thống đều
con non trẻ. Nhưng nhà trường đang có sự nỗ lực rất lớn để đẩy mạnh công tác
giáo dục, rèn luyện đạo đức cho học sinh mà người thực hiện chính là giáo
viên chủ nhiệm, người trực tiếp quản lí các em trong phần lớn thời gian trên
lớp.
Ban đầu,các giáo viên chưa thực sự đi sâu vào công tác chủ nhiệm mà
chi dừng lại ở việc trau dồi công tác chuyên môn. Chính vì vậy, ở những năm
trước số học sinh tiến bộ về đạo đức chưa nhiều, giáo viên chủ nhiệm chua
phát huy được vai trò trung tâm, khả năng tự quản của các em, một số học sinh
có ý thức kỉ luật chưa được tốt, có sự chống đối hoặc không giúp được gì cho
ban cán sự lớp hoạt đông hiệu quả.
Nhưng thực trạng hiện nay công tác chủ nhiệm chưa đạt hiệu quả cao về
nề nếp, công tác tổ chức lớp học và các hoạt động khác.
Từ nhận thức trên người giáo viên chủ nhiệm lớp hết sưc quan trọng
trong việc chỉ dẫn, chỉ đạo lớp và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục
toàn diện. Người giáo viên chủ nhiệm lớp đóng rất nhiều vai trò : vừa là người
trực tiếp dạy học, vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc phải là người bạn
tốt nhất của các em. Từ đó có thể uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình.
Giáo viên có chỉ đạo, quản lí lớp tốt thì mới dẫn đến việc giảng dạy tốt. Khi
mọi hoạt động của lớp đã đi vào nề nếp thì việc học tập của các em chắc chắn
sẽ tốt hơn. Trong những năm gần đây công tác chủ nhiệm đã được quan tâm và
3
coi trọng đúng mức. Đó là việc tìm ra những thiếu sót, hạn chế để kịp thời
khắc phục và nâng cao nghiệp vụ sư phạm cho chính bản thân mỗi giáo viên.
Vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Tìm hiểu những nội dung và phương pháp
giáo dục học sinh mà các giáo viên chủ nhiệm lớp đã thực hiện được ở
trường THPT DL Ngô Trí Hòa – Diễn Châu – Nghệ An”.
II. Mục đích nghiên cứu

Từ thực trạng trên, đề tài hướng tới tìm hiểu những mặt đã thực hiện
được và những mặt còn tồn tại, nguyên nhân của những mặt đó, đồng thời
cũng đề ra các phương án giải quyết của các nhân tôi.
III. Phạm vi nghiên cứu
Trong quá trình tìm tòi, tôi không tập trung vào tất cả các vấn đề mà tập
trung nhiều nhất vào các vấn đề như:
a. Nội dung và phương pháp công tác của người giáo viên chủ nhiêm lớp
đối với tập thể học sinh.
b. Công tác phối hợp cuả giáo viên chủ nhiệm lớp với việc liên kết các
lực lượng giáo dục bên trong và bên ngoài nhà trường.
c. Nội dung và phương pháp công tác của người giáo viên chủ nhiệm lớp
các giáo viên chủ nhiệm khác.
d. Nội dung và phương pháp công tác của người giáo viên chủ nhiệm
lớp với cha mẹ học sinh.
e. Việc lập kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp và các mô hình tổ chức
hoạt động giáo dục của trường Ngô Trí Hòa.
IV. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu: nội dung và phương pháp công tác của các giáo
viên chủ nhiệm THPT.
- Đối tượng nghiên cứu : Chính là nội dung và phương pháp giáo dục
học sinh mà các giáo viên chủ nhiệm ở trường THPT DL Ngô Trí Hòa đã thực
hiện được.
4
V. Giả thuyết nghiên cứu
Tìm hiểu về công tác của các giáo viên chủ nhiệm trường Ngô Trí Hòa
đã đạt được về nội dung và phương pháp sẽ có rất nhiều tác dụng. Đó là các
giáo viên mới về trường có thể tham khảo quá trình hoạt động của các giáo
viên chủ nhiệm có kinh nghiệm để áp dụng chúng vào công việc chủ nhiệm
của mình sau này một cách có hiệu quả hơn. Đồng thời qua đây các thầy cô
giáo chủ nhiệm trong trường có thể tham khảo, trao đổi ý kiến với nhau để

nâng cao năng lực, vai trò quản lí của mình như một người lái đò thực sự để
chèo chống cho các thế hệ học sinh qua sông.
VI. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nêu trên, đề tài đã tự xác định cho mình những
nhiệm vụ nghiên cứu sau đây :
1. Nghiên cứu cơ sở lí thuyết của đề tài
2. Tìm hiểu nội dung, phương pháp mà các giáo viên chủ nhiệm ở
trường Ngô Trí Hòa đã đạt được
3. Đề xuất một số biện pháp chỉ đạo để nâng cao hơn nữa năng lực của
các giáo viên chủ nhiệm.
VII. Phương pháp nghiên cứu
1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết
2. Nhóm nghiên cứu lí luận thực tiễn : điều tra, trực quan,…
3. Các phương pháp hỗ trợ : toán, thống kê…
VIII. Quá trình nghiên cứu
1. Đăng kí đề tài, lập đề cương
2. Điều tra trực tiếp tại trường THPT DL Ngô Trí Hòa – Diễn Châu –
Nghệ An
3. Viết đề tài
4. Tham khảo ý kiến đóng góp của các giáo viên chủ nhiệm trường vào
bài làm
5. Chỉnh sửa và hoàn thiện đề tài
5
B. NỘI DUNG
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở
TRƯỜNG THPT DL NGÔ TRÍ HOÀ
I. Vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm lớp
trong thời đại mới
1. Vị trí, vai trò của người giáo viên chủ nhiệm

Ở nhà trường phổ thông, trong mỗi lớp học đều có một giáo viên chủ
nhiệm lớp. Giáo viên chủ nhiệm là người được Hiệu trưởng bổ nhiệm chịu
trách nhiệm quản lí công tác giáo dục và đào tạo học sinh ở lớp mình phụ
trách, là người chịu trách nhiệm toàn bộ trước Hiệu trưởng và Nhà trường về
mọi vấn đề thuộc lớp mình.
Xu thế đổi mới giáo dục để đào tạo con người cho thế kỉ 21 đang đặt ra
những yêu cầu cho sự đổi mới của giáo viên, nhất là giáo viên chủ nhiêm. Bởi
lẽ đây là lực lượng nòng cốt giúp biến các mục tiêu giáo dục thành hiện thực,
giữ vai trò quyết định chất lượng và hiệu quả giáo dục
Giai đoạn mới của nước ta hiện nay chứa đựng nhiều yếu tố tích cực rất
cở bản, có tác dụng định hướng và tạo điều kiện cho sự hình thành và phát
triển nhân cách của thế hệ trẻ. Trong lĩnh vực văn hóa giáo dục ta đã đạt nhiều
thành tựu, được mở rộng giao lưu, học hỏi với các nước trên thế giới. những
thông tin nhiêu chiều thông qua các kênh khác nhau là nguồn quý giá cho tất
cả mọi thế hệ học sinh. Do đó, ta nhận thấy học sinh ngày nay có sự trưởng
thành hơn, thông minh hơn, linh hoạt và mạnh dạn hơn cũng như kĩ năng sống
ngày càng phong phú, suy nghĩ cũng trở nên phức tạp hơn.
Nền kinh tế thị trường làm cho đời sống người dân được cải thiện, nhu
cầu cuộc sống tăng cao. Con người nhất là thế hệ trẻ ngày cang có nhiều mơ
ước, nhiều tham vọng và những truyền thống tốt đẹp cũng dần dần được hình
thành.
6
Bên cạnh mặt tích cực thì cùng tồn tại những tiêu cực ngày càng lan
rộng vào giới trẻ, mà thành phần chịu tác động nhất chính là lứa tuổi học sinh.
Đó là thái độ xem đồng tiền là trên hết mà hờ hững trong quan hệ giữa con
người đối với con người. Các tệ nạn xã hội xảy ra ngày càng nhiều, nhiều yếu
tố độc hại ngày càng ngấm sâu vao giới trẻ dẫn tới những hành động sai lầm,
các em dễ bị lôi kéo, kích động. Chính vì thế công tác của người giáo viên chủ
nhiệm gặp rất nhiều khó khăn đòi hỏi người giáo viên phải có những năng lực
thật sự và phẩm chất tốt cũng như sự kiên trì để có thể làm người dắt dẫn cho

các em vững bước và trưởng thành, đào tạo ra những người học sinh – người
công dân theo đúng với yêu cầu giáo dục và lí tưởng của Đảng đề ra.
Ở trường THPT vai trò của người giáo viên chủ nhiệm hết sức quan
trọng. không thể phủ nhận vai trò của họ vì lứa tuổi học sinh THPT đang rất
cần sự định hướng và giúp đỡ của người lớn trong việc học tập, lựa chọn
ngành nghề trong tương lai cũng như biết nhìn nhận và sửa đổi những thiếu sót
trong tư tưởng, suy nghĩ của các em.
Giáo viên chủ nhiệm lớp là người thay mặt Hiệu trưởng, hội đồng nhà
trường và cha mẹ học sinh quản lí toàn diện học sinh lớp mình phụ trách để
phấn đấu theo mục tiêu giáo dục và đào tạo chung. Điều này yêu cầu người
giáo viên một mặt vừa quản lí tập thể, mặt khác phải quan tâm tới từng cá nhân
trong lớp về mọi phương diện. Mỗi giáo viên phụ trách làm chủ nhiệm và quản
lí một lớp, họ không chỉ biết được việc nắm vững những chỉ số của quản lí
hành chính như tên, tuổi, sở trường, hoàn cảnh gia đình, trình độ học lực, trình
độ hiểu biết và giao tiếp của các em mà còn phải vạch được trước xu hướng
phát triển nhân cách của các em để có sự tư vấn, can thiệp nếu các em suy nghĩ
sai lệch hoặc là người ủng hộ, cổ vũ, khuyến khích các em có thêm động lực
để thực hiện những ước mơ, hoài bão đúng đắn, hợp với khả năng, nguyện
vọng của các em.
Muốn làm tốt vai trò này người giáo viên chủ nhiệm cần phải đóng vai
trò là một nhà tâm lí. Nghĩa là phải làm sao cho học sinh tin yêu, kính trọng
7
mình bằng chính con người mình chứ không phải xem đây như một yêu cầu
chỉ để làm cho xong nghĩa vụ. khi chiếm được tình cảm của học sinh thì giáo
viên mới dễ dang đi sâu, khai thác những đặc điểm tâm lí chung trong lứa tuổi
của các em từ đó biết cách hướng cho các em đi đúng con đường mà các em
lựa chọn.
Giáo viên chủ nhiệm lớp là người lãnh đạo, tổ chức, điều hành, kiểm tra
mọi hoạt động và các mối quan hệ ứng xử thuộc lớp mình phụ trách. Đối mặt
với những vấn đề toàn cầu đặt ra cho giáo dục nhiệm vụ không chỉ trang bị

kiến thức mà phải chăm lo hình thành ở thế hệ trẻ những tình cảm, thái độ,
hành vi, thói quen ứng xử hợp lí.
Vì vậy người giáo viên chủ nhiệm không chỉ giữ vai trò truyền đạt các
tri thức khoa học của môn mình giảng dạy mà còn phải phát triển những cảm
xúc, thái độ, hành vi hợp lí ở học sinh., họ phải quan tâm đến sự phát triển của
học sinh về các giá trị thẩm mĩ, giáo dục, đạo đức, thể chất. đó là những yếu tố
quan trọng tạo nên bản sắc tồn tại của loài người, vừa kế thừa, phát triển những
giá trị truyền thống, vừa sáng tạo những giá trị mới, thích nghi với thời đại.
Giáo viên chủ nhiệm là người giữ vai trò chủ đạo để hình thành nhân
cách cho từng cá nhân trong tập thể. Để từ đó giúp các em trở thành thế hệ
công dân tương lai, là người chủ nhân của thời đại mới.
Giáo viên chủ nhiệm lớp là người tổ chức tập thể lớp học sinh thành lực
lượng tự giáo dục. có thể nói đây là chức năng rât đặc trưng của người giáo
viên chủ nhiệm mà các giáo viên bộ môn khác không thể thay thế được. Đối
với học sinh THPT giáo viên chủ nhiệm cần xác định vai trò cố vấn cho tập thể
lớp, nghĩa là họ sẽ huấn luyện, bồi dưỡng khả năng tự quản cho các em để các
em có thể tự mình trở thành một lực lượng tự quản lí và điều hành mọi hoạt
động của tập thể mình.
Để phát huy tốt vai trò là người cố vấn giáo viên chủ nhiệm cần có năng
lực dự báo chính xác khả năng của học sinh trong lớp. họ phải biết khơi dậy
tiềm năng sáng tạo của các em trong việc đề xuất nội dung hoạt động, xây
8
dựng nội dung hoạt động phù hợp với nhiệm vụ và điều kiên của từng năm
học. Ở đây người giáo viên chủ nhiệm giúp vai trò giúp học sinh tự tổ chức các
hoạt động đã được đề ra trong kế hoạch. Người giáo viên tham gia hoạt động
với các em , điều chỉnh kịp thời các em trong quá trình hoạt động, giúp khắc
phục nững khó khăn, giải đáp những thắc mắc, cảm hóa được các em để làm
tốt nhiệm vụ của mình.
Giáo viên chủ nhiệm lớp là nhân vật trung gian, là cầu nối để thiết lập
mối quan hệ hai chiều : nhà trường – tập thể học sinh, tập thể học sinh – xã

hội. Một mặt người giáo viên chủ nhiệm vừa đại diện cho nhà trường để giáo
dục học sinh, vừa đại diện cho học sinh để liên lạc với nhà trường. Mặt khác
giáo viên chủ nhiệm phải là người làm cho quan hệ giữa tập thể học sinh với
xã hội trở nên gắn bó hơn. Ngoài việc giảng dạy ở lớp chủ nhiệm, họ trước hết
phải là nhà giáo dục, bằng chính nhân cách của mình tác động tích cực tới sự
hình thành nhân cách của học sinh. Với tư cách là nhà giáo dục, người giáo
viên chủ nhiệm cần có ý thức, trách nhiệm xã hội, tích cực tham gia vào sự
phát triển cộng đồng.
Người giáo viên chủ nhiệm là người đại diện cho quyền lợi chính đáng
của học sinh, bảo vệ học sinh một cách chính đáng về quyền lợi cũng như
nguyện vọng đúng đắn của các em với Ban giám hiệu nhà trường, với các giáo
viên bộ môn, với gia đình các em và với công đồng xã hội. Để thể hiện là một
nhà hoạt động xã hội giáo viên chủ nhiệm cần có hiểu biết rộng, biết trau dồi,
tu dưỡng phẩm chất, nhân cách, biết tự hoàn thiện bản thân, biết vận động mọi
người cùng thực hiện nhiệm vụ, mục tiêu giáo dục.
Tuy nhiên, một lúc hội tụ đủ các yếu tố về phẩm chất như trên, có người
trình độ chuyên môn cao nhưng ứng xử sư phạm không khéo léo, cũng có
người hiểu biết rộng, nắm bắt được tâm lí học sinh nhưng năng lực giảng dạy
còn bị hạn chế. Vì vậy, điều quan trọng là người giáo viên, trong đó có giáo
vieenm chủ nhiệm đều rất cần phải rèn luyện cho mình tất cả những phẩm chất
có lợi cho yêu cầu nghề nghiệp là người kĩ sư tâm hồn. Như Lép Tonxtoi đã
9
viết : “ muốn giáo dục đạt kết quả cao thì những người làm công tác giáo dục
cần phải không ngừng tự giáo dục bản thân”.
Thực tế nhiều năm, trong lý thuyết cũng như trong thực tiễn đã có quan
điểm cho rằng hiệu quả giáo dục phụ thuộc vào việc xác định và lựa chọn mục
tiêu, chương trình nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục cùng với những
điều kiện, phương tiện giáo dục.
Như chúng ta đã biết, việc giáo dục phát triển nhân cách học sinh là một
nhu cầu cần thiết, bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn bộ cuộc sống,

học tập, hoạt động của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi tối ưu để tiềm năng của
học sinh được phát triển dưới sự giáo dục của giáo viên chủ nhiệm. Thực chất
vai trò của giáo viên chủ nhiệm cũng như người làm vườn, trồng cây, tuy
không đúng hoàn toàn nhưng hoạt động của giáo viên chủ nhiệm gần như
người trồng cây, chăm sóc, vun trồng cây giống. Người làm vườn không thể
cầm ngọn cây kéo lên mà phải chăm sóc tạo điều kiện cho hạt giống nẩy mầm
mà xã hội ban tặng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Nghề dạy học là
nghề cao quí nhất trong tất cả các nghề cao quí vì nó sáng tạo ra những con
người sáng tạo”.
Trong thời đại mở cửa của nền kinh tế hiện nay, học sinh luôn có xu
hướng đua đòi chưng diện luôn bị những cám bẫy trong xã hội lôi cuốn. Nó
ảnh hưỡng không ít đến việc học tập của học sinh. Vì vậy, xuất phát từ tình
hình thực tế ấy các giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường đã quyết tâm quyết tâm
thực hiện tốt “Công tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung Học Phổ Thông Ngô Trí
Hòa”. Cố gắng giáo dục tốt những học sinh trong lớp mình chủ nhiệm góp
phần đưa phong trào nhà trường vững mạnh và xã hội có những công đân tốt,
là những đứa con ngoan trong gia đình.
Vì ngược chiều gió mà cánh diều bay cao lên mãi. Hãy biết chấp nhận
và đối diện với thử thách để thành công trên mọi nẻo đường cuộc sống.
10
2.Chức năng, nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm lớp
Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò rất quan trọng trong viêc giáo dục học
sinh. Vì vậy, muốn làm tốt công tác chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm cần nắm
vững chức năng, nhiệm vụ của công tác chủ nhiệm. Đó chính là:
Xây dựng, tổ chức tập thể lớp thành một đơn vị vững mạnh. Trước hết,
giáo viên chủ nhiêm lớp phải quản lí toàn diện lớp học và cần nắm vững : hoàn
cảnh và những thay đổi, những tác động của gia đình đến học sinh của lớp
mình chủ nhiệm. Nắm vững mục tiêu đào tạo về mặt nhân cách và kết quả học
tập của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện tốt nhiệm vụ của một
thầy cô giáo nói chung, mẫu mực về đạo đức, gương mẫu trong việc chấp hành

pháp luật và những qui định của nhà nước, nắm vững đường lối, quan điểm
giáo dục và vận dụng sáng tạo vào thực tiễn dạy học. người giáo viên phải
tham gia vào các hoạt động chính trị xã hội với tư cách là lực lượng tri thức
trong công cuộc đổi mới, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân
tộc. Giáo viên chủ nhiệm còn có trách nhiệm nắm vững tình hình học sinh của
lớp về mọi mặt, báo cáo cho Hiệu trưởng và Ban giám hiệu kịp thời về các vấn
đề của lớp, kịp thòi kiểm tra, đánh giá công bằng, khách quan quá trình rèn
luyện, phấn đấu, tu dưỡng của học sinh. Có kế hoạch tổ chức hoạt động của tập
thể lớp học sinh thực hiện nhiệm vụ chung của nhà trường cùng với các tập thể
lớp khác làm cho lớp mình chủ nhiệm trở thành thành viên tích cực của cộng
đồng trường học.
Thông qua tổ chức hoạt động tự quản của tập thể mà rèn luyện nhân
cách, khả năng ứng xử, năng lực sáng tạo, khả năng vận dụng tri thức vào thực
tiễn cuộc sống. Giáo viên chủ nhiệm trở thành cố vấn tổ chức hoạt động tự
quản của lớp. Học sinh trung học phổ thông là lứa tuổi giàu ước mơ, năng
động, muốn khắng định mình, dám nghĩ dám làm…nhưng còn thiếu kinh
nghiệm, khi thành công thì dễ tự tin quá mức, khi gặp thất bại dễ sụp đổ và dễ
đánh mất niềm tin vào bản thân…
11
Vì thế, việc định hướng cho các em sao cho các em đi đúng hướng, phát
huy sở trường năng lực bản thân là điều đang được quan tâm ở trường THPT
DL Ngô Trí Hòa. Việc định hướng, giúp đỡ học sinh kịp thời là rất cần thiết,
chức năng cố vấn về bản chất là sự điều chỉnh, định hướng, điều khiển quá
trình tự giáo dục của từng học sinh và tập thể học sinh, phát huy vai trò chủ thể
của học sinh trong nền giáo dục mới. Cố vấn còn là quá trình giáo dục, định
hướng của người giáo viên chủ nhiệm đối với hoạt động tự quản của tập thể,
giáo viên không trực tiếp tham gia điều khiển công việc lớp, không làm thay
các em mọi hoạt động. Chức năng này cần được phát huy, mở rộng trong toàn
bộ nội dung giáo dục, kế hoạch hoạt động cá nhân và tập thể lớp chủ nhiệm
bao gồm từ học tập, đạo đức, thể dục, thể thao,…diễn ra trong nhà trường và

bên ngoài trường học.
Người giáo viên chủ nhiệm dành sự quan tâm đặc biệt cho các em học
sinh cuối cấp vì trước mắt các em là kì thi tốt nghiệp và thi Đại học, cao đẳng
hoặc vào các trường TCCN. Vì thế người giáo viên cần có sự định hướng nghề
nghiệp cho các em cho phù hợp với hoàn cảnh thực tế cũng như năng lực bản
thân các em. Đồng thời các giáo viên chủ nhiệm còn tổ chức, điều khiển các
hoạt động của học sinh để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Và thiết lập
và phát triển các mối quan hệ với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà
trường để giáo dục học sinh
II. Yêu cầu sư phạm đối với người giáo viên chủ nhiệm lớp
Giáo viên chủ nhiệm – sự tổng hòa của nhiều yếu tố:
Mỗi thầy, cô đều phải là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Nhưng đối với giáo viên chủ nhiệm (GVCN), yêu cầu đó được đặt ra với mức
độ cao hơn, toàn diện hơn. Không những phải tạo được sự ngưỡng mộ ở các
em, GVCN còn là nơi để các em chia sẻ những buồn vui, một chỗ dựa tinh
thần vững vàng cho các em trong cuộc sống.
GVCN cần có một nhận thức đúng đắn và sâu sắc về vị trí, yêu cầu đối
với chính bản thân mình và công việc. Không chỉ trang bị cho mình những
12
kiến thức cần thiết cho việc giảng dạy, những vốn sống sâu sắc về con người,
cuộc đời… người GVCN còn cần phải rèn luyện cho chính mình đạt những
phẩm chất đạo đức có tính chuẩn mực để trên cơ sở đó, mới có thể nhắc nhở,
uốn nắn học sinh. Từ hành vi, ngôn ngữ, cách cư xử, cách suy nghĩ, đánh giá
những sự việc trong cuộc sống, những thói quen trong sinh hoạt… tất cả luôn
cần được người GVCN tự xem xét, điều chỉnh để có thể không ngừng hoàn
thiện mình trong mắt học trò. Đơn giản một sự việc là, khó có thể yêu cầu các
em gọn gàng, ngăn nắp, sống đẹp nếu bản thân người GVCN chưa là một
“hình mẫu” đối với các em.
Cần nhận thức rõ, giáo dục một con người là một quá trình không có
điểm cuối cùng. Đó là công việc kéo dài cả một đời người chứ không phải là

chuyện của ngày một, ngày hai. Vì thế, người GVCN không bao giờ được chủ
quan, nóng vội. Một câu nói vô tình, một trách phạt nôn nóng, một hành xử
thiếu cân nhắc đôi khi gây tổn thương và - biết đâu đó - các em sẽ mang theo
vết thương kia thành một ám ảnh khôn nguôi!...
Trước mọi sai lầm, vi phạm của học sinh GVCN cần hết sức bình tĩnh,
bao dung và độ lượng để xem xét, giải quyết, xử lý vấn đề.
Với một học sinh lười, một học sinh cá biệt… chúng ta không nên ảo
tưởng là các em sẽ tiến bộ ngay sau vài lần nhắc nhở hay xử phạt của GVCN.
Có khi, các em vẫn tiếp tục lười, tiếp tục phạm lỗi lầm với mức độ liên tục
hơn, nghiêm trọng hơn - như một cách thách thức, một cách khẳng định mình
với bạn bè, với thầy cô, với mọi người. Chính ở những khoảnh khắc này, người
GVCN cần thể hiện rõ bản lĩnh và năng lực sư phạm - trong đó - có cả năng
lực “chịu đựng” của mình. Chịu đựng những vi phạm cố tình, những thách
thức nông nổi và chịu đựng cả những nỗi bực bội, tức giận đang phải dồn nén
trong người. Cần tạo được ở các em, trước hết là sự tôn trọng và sau đó là một
sự gần gũi.
Một trong những kỹ năng quan trọng của người GVCN là nắm vững tâm
lý học sinh. Đặc thù của các lớp mà các giáo viên chủ nhiệm ở trường Ngô Trí
13
Hòa đang phụ trách tuy không quá phức tạp nhưng cũng có nhiều vấn đề cần
suy nghĩ. Các em đang ở lứa tuổi còn nhiều biến đổi tâm sinh lý. Không còn là
trẻ con để cần được vỗ về chăm sóc, nhưng cũng chưa là người lớn để tự mình
giải quyết mọi tình huống. Để khẳng định mình, các em dễ có những hành xử
bột phát, bất ngờ mà chính các em cũng chưa ý thức một cách đầy đủ hậu quả
sẽ đến.
Vì vậy, một sự định hướng đúng đắn để giúp các em hình thành tính
cách của mình mai này, là điều hết sức quan trọng khi các em còn ngồi trên
ghế nhà trường. Không chỉ truyền đạt kiến thức trong học tập, các em cần được
trao đổi mọi điều về chính bản thân, về những gì chân - thiện - mỹ trong cuộc
sống.

Đằng sau tất cả mọi kiến thức, kỹ năng… cần trang bị và rèn luyện, còn
lại là một yêu cầu tuy không được đặt ra trong các văn bản nhưng nó lại chi
phối tất cả, đó chính là cái “tâm” của người giáo viên. Không có một tấm lòng,
mọi công việc sẽ chỉ là hình thức. Và như vậy, yêu thương chăm sóc các em
không chỉ là mệnh lệnh mà còn là một nhu cầu không thể thiếu của trái tim
người thầy cô giáo.
14
CHƯƠNG II
THỰC TIỄN CÔNG TÁC CỦA CÁC GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP
Ở TRƯỜNG THPT DL NGÔ TRÍ HOÀ
I. Nội dung công tác của các giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường Ngô Trí Hòa
Người giáo viên chủ nhiệm lớp nắm vững đường lối, quan điểm, lí luận,
giáo dục để vận dụng vào công tác chủ nhiệm lớp. Đặc biệt cần nắm vững
phương pháp, nghệ thuật sư phạm.
Chẳng hạn như việc nắm vững các yếu tố ảnh hưởng tới sự hình thành
nhân cách, vai trò của giáo dục, hoạt động, mối quan hệ giữa giáo viên với học
sinh, các phương pháp tác động song song, tác động tay đôi, bùng nổ sư
phạm…đó là những lí luận mà người giáo viên chủ nhiệm cần phải nắm vững
để ứng dụng chúng vào trong thực tiễn nghề nghiệp của chính bản thân mình.
Giáo viên chủ nhiệm có kế hoạch nghiên cứu đặc điểm gia đình và đặc
điểm tâm sinh lí của học sinh, điều quan trọng đối với các giáo viên chủ nhiệm
ở đây là bằng các phương pháp phân tích cho được nguyên nhân của các hiện
tượng, đặc điểm của từng học sinh.
Vì thế cho nên giáo viên chủ nhiệm ở trường luôn cố gắng trau dồi năng
lực và kĩ năng nghiệp vụ sư phạm để có thể giảng dạy tốt và trở thành tấm
gương sáng cho học sinh noi theo.
II. Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Ngô Trí Hòa
1. Những đặc điểm cơ bản về trường THPT DL Ngô Trí Hòa
Trường Ngô Trí Hòa mang tên một danh nhân văn hóa đất Diễn Châu,
ngôi trường được xây dựng năm 1998. Ban đầu trường chỉ có các dãy nhà cấp

4, sau này đã xây dựng thêm các phòng học mới khang trang hơn gồm có tổng
cộng 20 phòng học, 30 lớp.
Trường Ngô Trí Hòa nằm sát cạnh quốc lộ 1A, ở khối 3 – thị trấn Diễn
Châu, vị trí địa lí của trường tương đối đẹp do nằm gần Phòng GD – ĐT
Huyện, gần Ngã Ba Diễn Châu, gần Trung tâm thương mại và gần biển.
15
Trường THPT DL Ngô Trí Hòa loại hình trường dân lập, do thầy Đậu
Xuân Mai là Hiệu trưởng, thầy Trương Thanh Bính làm Hiệu phó cùng 81
giáo viên-cán bộ giảng dạy. Trong đó có 5 thạc sĩ, 29 Đảng viên, ngoài ra còn
có nhiều giáo viên đang theo học Cao học. Trường có các tổ chuyên môn như :
tổ tự nhiên, tổ xã hội, tổ giáo dục thể chất, 2 phòng thí nghiệm, 2 phòng vi tính.
Qui tắc tuyển sinh đầu vào là những em có kết quả thi Tốt Nghiệp
THCS thấp có thể nộp đơn để trường xét nguyện vọng. Trường lấy kết quả từ
cao xuống thấp, đến khi đủ số lượng thì thôi. Đầu năm học, nhà trường tổ chức
thi lớp chuyên, lớp chọn để phân lớp chuyên Văn và chuyên Toán. Các lớp còn
lại thì hầu như xếp theo quân số của từng xã học chung với nhau theo đặc thù
địa lí.
Nhà trường đã và đang đầu tư hệ thống phòng học trực tuyến và bồi
dưỡng kĩ năng soạn bài giảng điện tử cho các giáo viên. Đồng thời cũng nâng
cấp, đầu tư cơ sở vật chất cho các phòng học, và các thiết bị, phương tiện giảng
dạy học tập cho giáo viên và học sinh.
2. Nội dung và phương pháp công tác của các giáo viên chủ nhiệm với tập thể
học sinh
2.1 Tìm hiểu nắm vững học sinh và tập thể học sinh
Để thực hiện nhiệm vụ của mình, người giáo viên chủ nhiệm không thể
không tiếp cận với tập thể học sinh. Đây là một nhiệm vụ cơ bản, quyết định
đến toàn bộ hiệu quả của công tác giáo viên chủ nhiệm lớp. Đây cùng là một
quá trình tác động liên tục, thường xuyên đến tập thể học sinh nhằm tìm hiểu
học sinh, xây dựng tập thể lớp và tổ chức các hoạt động giáo dục của tập thể
theo mục tiêu, kế hoạch giáo dục của nhà trường, của lớp mình phụ trách.

K.Đ. Usinxki nói: “Muốn giáo dục con người về mọi mặt thì phải hiểu con
người về mọi mặt”.
Giáo dục là một quá trình lâu dài, trong đó người làm giáo dục phải áp
dụng nhiều biện pháp, từ khâu tổ chức, giáo dục, đến tác động vào từng cá
nhân, tập thể. Quá trình đó cũng không phải chỉ diễn ra trong một hay hai ngày
16
mà là quá trình tác động lâu dài, như dân gian thường nói “ mưa dầm thấm
lâu”.
Các giáo viên chủ nhiệm ở trường Ngô Trí Hòa đã áp dụng nhiều
phương pháp như: nghiên cứu hồ sơ học sinh, tìm hiểu hoàn cảnh gia đình học
sinh, trò chuyện với học sinh, hỏi ý kiến học sinh, phỏng vấn trên giấy, nghiên
cứu các sản phẩm do học sinh làm ra, quan sát các hoạt động của học sinh,
thực nghiệm tự nhiên, thu thập và xử lí thông tin… nhằm tìn hiểu những yếu tố
ảnh hưởng đến đạo đức, học tập, xu hướng phát triển của từng học sinh để có
kế hoạch tác động giáo dục thích hợp. Đồng thời cũng để bảo đảm tính khách
quan, công bằng, vì lợi ích của học sinh trong quá trình tìm hiểu, giáo dục các
em.
Vì thế cho nên các giáo viên chủ nhiệm ở trường đã thường xuyên học
hỏi, trau dồi kĩ năng để có thể sử dụng các phương pháp hợp lí để thu thập, xử
lí thông tin một cách khoa học và có hiệu quả. Các giáo viên trong trường đều
có sổ tay ghi chép riêng về từng học sinh trong lớp và có sổ chủ nhiệm.
* Phương pháp thực hiện:
Giáo viên chủ nhiệm ở trường THPT DL Ngô Trí Hòa đã áp dụng một
số phương pháp sau đây để nghiên cứu, tìm hiểu học sinh một cách có hiệu quả
nhất:
2.2 Nghiên cứu và nắm bắt rõ đặc điểm của lớp học
Vấn đề này hết sức cần thiết vì nó cho phép giáo viên hiểu rõ thực trạng
của lớp mình chủ nhiệm. Nếu là đối với học sinh lớp 11, 12 thì giáo viên chủ
nhiệm tìm hiểu xem trong năm học trước tập thể lớp này có gì nổi bật, có nhiều
hay ít học sinh cá biệt, có những thành viên nào được cho là tích cực và tiêu

biểu, lớp có những ưu điểm gì và nhược điểm gì. Để từ đó giáo viên chủ nhiệm
có thể khái quát được lớp mình chủ nhiệm có những thế mạnh và điểm yếu nào
để ra những phương pháp, kế hoạch cụ thể để có thể quản lí tập thể học sinh ở
lớp mình.
17
Các giáo viên chủ nhiệm còn nắm rõ số lượng học sinh ở trong lớp, xem số
lượng học sinh nam và học sinh nữ là bao nhiêu và cần nắm rõ đặc điểm tâm
sinh lí của học sinh ở lứa tuổi này.
Chẳng hạn như lớp có quá nhiều học sinh nữ thì người giáo viên chủ
nhiệm phải cực kì nhạy cảm và có thái độ kiên nhẫn với các em hơn, các em
nữ trong độ tuổi này có sự thay đổi rất lớn trong nhận thức, tình cảm, suy nghĩ.
Chỉ cần có một người giáo viên chủ nhiệm biết quan tâm, nắm rõ tâm lí các em
thì người đó sẽ chiếm được cảm tình và dễ dàng quản lí được lớp học theo
phương pháp riêng của mình.
Đối với lớp có nhiều học sinh nam thì thường xảy ra hiện tượng các em
học theo nhau và học tập rất nhanh các thói quen không tốt như : đánh bài,
chơi điện tử, hút thuốc, đánh nhau, nói tục…Vì vậy việc chủ nhiệm những lớp
như thế cực kì phức tạp, đòi hỏi năng lực xử lí khéo léo của người giáo viên
chủ nhiệm để làm sao vừa giúp các em có thể nhận ra những sai lầm, đồng thời
cũng tìm cách để thoát ra khỏi những cám dỗ trên.
Giáo viên chủ nhiệm trường còn nắm rõ xem lớp mình có bao nhiêu học
sinh là con em dân tộc, các em theo tôn giáo nào, các em ở những xã nào tới
đây học, có em nào là con mồ côi hay gia đình gặp hoàn cảnh khó khăn hay
không?. Việc phát hiện ra những điều tưởng như cơ bản ấy thực sự có ý nghĩa
vô cùng quan trọng. Bởi khi thầy cô chủ nhiệm hiểu được hoàn cảnh hiện tại
và có biện pháp giúp đỡ, tạo cơ hội cho học sinh thì học sinh sẽ thêm yêu quí
thầy cô và thấy có động lực cũng như sự tự tin để có thể học tập tốt hơn, nhất
là đối với các em học sinh có hoàn cảnh gia đình quá khó khăn, mồ côi, hoặc là
con em dân tộc.
Các giáo viên chủ nhiệm ở trường Ngô Trí Hòa còn nắm vững những thuận

lợi và khó khăn của lớp trong đầu năm học mà mình chủ nhiệm, chẳng hạn như:
- Thuận lợi :
+ Được sự quan tâm của Ban giám hiệu, Đoàn Thanh niên và các tổ
chức trong nhà trường và hội cha mẹ học sinh giúp đỡ.
18
+ Nhà trường luôn tạo điều kiện cho các lớp có đầy đủ phòng học, bàn
ghế khang trang, phòng học thoáng mát cho học sinh học tập.
+ Có một số học sinh có ý thức học tập tốt, nhiệt tình, năng động…
+ Ban cán sự lớp có năng lực, trách nhiệm cao, khả năng tự quản tốt
- Khó khăn :
+ Các em là học sinh ở các miền quê, cách xa trường, việc đi lại gặp
nhiều khó khăn, nhất là những khi trời mưa to, lụt lội.
+ Gia đình các em chủ yếu làm nông nghiệp nên điều kiện kinh tế còn
hạn chế.
+ Trong lớp có một số em có cha hoặc mẹ đi làm ăn xa hoặc đi nước
ngoài nên việc giáo dục các em gặp rất nhiều khó khăn.
+ Môi trường và xã hội xung quanh trường học khá phức tạp vì ở đây là
khu vực Thị trấn, có nhiều tụ điểm vui chơi làm ảnh hưởng không tốt đến học
sinh.
2.3 Các mặt khác của công tác chủ nhiệm lớp
Giáo viên chủ nhiệm trường Ngô Trí Hòa còn nắm bắt về kết quả chất
lượng hai mặt giáo dục trong năm học trước đối với học sinh lớp 11 và 12 xem
số học sinh khá giỏi, trung bình, yêú kém là bao nhiêu em, số học sinh xếp loại
hạnh kiểm tốt, khá, trung bình, yếu là bao nhiêu.
Và các phương pháp được các giáo viên sử dụng chủ yếu là:
- Nghiên cứu hồ sơ học sinh : phân loại hồ sơ và xác định nội dung tìm
hiểu, đây là bước cơ bản đầu tiên để tiếp cận các em nhằm tìm hiểu những nét
cơ bản nhất của các em. Nghiên cứu hồ sơ có thể giúp phát hiện những dấu
hiệu đặc biệt cần chú ý, để sau này bằng các phương pháp khác sẽ làm sáng tỏ
hơn vấn đề cần tìm hiểu. nghiên cứu hồ sơ học sinh là cơ sở giúp cho quá trình

tìm hiểu học sinh được liên tục và hoàn chỉnh.
- Tìm hiều hoàn cảnh gia đình học sinh : để biết được ở nhà các em
sống như thế nào, có em nào phải vừa đi học vừa pải lao động để kiếm tiền vì
hoàn cảnh quá khó khăn hay không, bố mẹ các em làm nghề nghiệp gì, có quan
19
tâm các em hay không. Từ đó giáo viên có thể biết được những vướng mắc và
khó khăn mà các em đang gặp phải để có sự quan tâm, giúp đỡ các em về mặt
tinh thần và vật chất để các em có thể yên tâm học tốt. Để thực hiện được sự
giúp đỡ đó, các giáo viên đã cùng tập thể lớp tạo điều kiện cho các bạn về mặt
kinh tế dù là ít ỏi, giáo viên chủ nhiệm đề xuất với Ban giám hiệu để có kế
hoạch miễn giảm học phí. Đối với các em có cha hoặc mẹ đi làm ăn xa thì tính
cách các em phần lớn rất khó bảo, giáo viên chủ nhiệm không thể ngày một
ngày hai mà giáo dục, cảm hóa được các em, nhưng dù thế nào thì người giáo
viên
Phải thực sự kiên nhẫn vì nếu không kịp thời giúp đỡ thì các em dễ bị
mất phương hướng và có những hành vi sai trái.
- Trò chuyện : giáo viên chủ nhiệm trực tiếp trò chuyện với các em học
sinh hoặc với các giáo viên bộ môn khác, nhất là đối với giáo viên chủ nhiệm
cũ. Để từ đó tìm hiểu xem trong thời gian học tập ở lớp cũ em học sinh đó có
những đặc điểm và biểu hiện gì, thái độ cũng như kết quả học tập ra sao, có em
nào học khá, năng động hay không. Việc trò chuyện với giáo viên chủ nhiệm
lớp cũ được các giáo viên ở trường Ngô Trí Hòa đặc biệt quan tâm, vì qua đó
họ có thể biết được trước khi mình làm chủ nhiệm thì lớp học đó như thế nào,
là một tập thể tốt, có ý thức, năng động hay là một tổ chức lớp lộn xộn, nhiều
học sinh cá biệt và học sinh lười học. Từ đó người giáo viên chủ nhiệm học hỏi
những kinh nghiệm quản lí lớp của những giáo viên chủ nhiệm trước.
- Hỏi ý kiến : Trong quá trình nghiên cứu , tìm hiểu học sinh, có thể hỏi
ý kiến những người liên quan hoặc những người có kinh nghiệm để nhân được
những lời chỉ bảo, những lời khuyên, những ý kiến có ích. Đồng thời các giáo
viên chủ nhiệm trực tiếp hỏi và thu nhận ý kiến của chính các em học sinh để

đảm bảo nguyên tắc dân chủ, công khai, và cũng có thể hiểu được các em nghĩ
gì, muốn gì để làm sao có thể hình thành tâm lí tốt cho học sinh.
Các câu hỏi mà giáo viên chủ nhiệm đưa ra cho các giáo viên bộ môn
nhằm qua đó khai thác được tình hình của lớp học xoay quanh các nội dung
20
như : biết về tên các học sinh học kém và quá kém môn của họ, ý thức tổ chức
kỉ luật trong giờ học đó của các em cá biệt như thế nào, các giáo viên bộ môn
có ý kiên gì không và có tổ chức học phụ đạo hoặc có một hình thức bổ sung
kiến thức nào khác cho các em hay không?.
Hoặc với bạn bè các em, cha mẹ các em, với cán bộ Đoàn, với các cấp
chính quyền để tìm hiểu những hiện tượng, nội dung cần tìm hiểu có liên quan
tới đối tượng mà người giáo viên chủ nhiệm hướng tới. Ở trường THPT DL
Ngô Trí Hòa mỗi học kì đều có hình thức bỏ phiếu kín để tìm hiểu các em có
những nhu cầu, nguyện vọng gì, các em thích học môn nào nhất, thích thầy
(cô) giáo nào nhất, có ý kiến hay đề xuất gì với các giáo viên đó không, các em
có nhận xét gì về giáo viên chủ nhiệm lớp.
Và một hình thức nữa mà các giáo viên chủ nhiệm ở đây đang hướng tới
là tìm hiểu tâm lí học sinh thông qua các câu hỏi mở như : quan niệm của em
về tình bạn, ngoài giờ học em làm những gì để giúp gia đình, bố mẹ có quan
tâm tới các em trong học tập và có hiểu những nguyện vọng của các em hay
không, em mong muốn tập thể lớp ta phải như thế nào, theo em những bạn nào
có đủ khả năng làm cán bộ lớp, các em có đề xuất hay ý kiến gì với các giáo
viên bộ môn và giáo viên chủ nhiệm không, các em có sáng kiến hay phương
pháp gì giúp giáo viên chủ nhiệm có thể quản lí lớp ngày càng đi lên hay
không?
- Quan sát : Đây là phương pháp mà các giáo viên ở trường làm thường
xuyên nhằm theo dõi trực tiếp một cách khách quan những học sinh trong lớp
học. và cũng quan sát toàn diện những biểu hiện, hành vi của học sinh trong
quá trình học tập, lao động, vui chơi, trong quan hệ giao tiếp với bạn bè, với
người lớn, với các giáo viên khác trong trường.

- Phỏng vấn: được sự đồng ý của Ban giám hiệu, các giáo viên đưa ra
một hình thức mới gồm hệ thống những câu hỏi để tìm hiểu về phẩm chất đạo
đức, các quan hệ, thái độ, nhu cầu, hứng thú nguyện vọng của hoc sinh. Tùy
theo những yêu cầu của nội dung cần tìm hiểu mà có thể nêu ra những câu hỏi
21
cho học sinh, cho cha mẹ các em hoặc cho các lực lượng giáo dục có liên quan
khác.
Trong mỗi cuộc họp phụ huynh được tổ chức theo định kì thì giáo viên
chủ nhiệm đã đưa ra các câu hỏi dành cho cha mẹ các em để cùng nhau phối
hợp làm tốt công tác giáo dục con em mình. Các câu hỏi được lưu ý nhiều nhất
như : ở nhà học sinh có những biều hiện và thái độ cũng như cách ứng xử với
người trong gia đình và người ngoài như thế nào, các em có giúp đỡ cha mẹ
làm những công việc gì không, phụ huynh đã thực sự quan tâm đầy đủ đến tâm
sinh lí của con em mình chưa, nhất là các em học sinh cấp 3 là lứa tuổi khó
bảo, các em dễ tự ái và rất nhạy cảm, các vị phụ huynh có sự phản đối hay
ngăn cấm quyết liệt các em trong các mối quan hệ tình bạn, tình yêu hay
không, các vị có sử dụng vũ lực với các em không. Những thông tin mà giáo
viên thu thập được rất quan trọng để từ đó các giáo viên có thể góp ý kiến với
cha mẹ các em, đề ra phương pháp giáo dục tốt nhất. người giáo viên phân tích
cho phụ huynh hiểu rõ đặc điểm tâm lí, sinh lí các em, đề nghị các phụ huynh
quan tâm hơn nữa đến con em mình vì người bố người mẹ chưa chắc đã hiểu
các em bằng chính bạn bè các em. Thay vì việc luôn cho mình là người lớn thì
phụ huynh hãy là người bạn thực sự của các em, lắng nghe ý kiến, tâm tư
nguyện vọng các em thì nhiệm vụ giáo dục ở nhà và ở trường mới đem lại kết
quả như ý.
- Nghiên cứu các sản phẩm do học sinh làm ra như bài tập, đồ dùng :
các giáo viên chủ nhiệm theo thông lệ vẫn kiểm tra đồ dùng học tập của các
em xem có đầy đủ không, qua đồ dùng có thể biết được các em có thực sự
quan tâm đến công việc học tập hay không. Kiểm tra vở bài tập theo định kì
hoặc đột xuất nhằm giúp phát hiện các học sinh lười học, tận dụng quỹ gian

học tập vào những việc vô bổ.
- Thu thập và xử lí thông tin :
Tìm hiểu học sinh là một quá trình thường xuyên, liên tục, nên các giáo
viên ở trường đã ghi chép thường xuyên các hiên tượng liên quan đến hành vi
22
đạo đức của học sinh, sau đó dùng các công thức thống kê để xử lí và đưa ra
những nhận định về học sinh.
Ở trường Ngô Trí Hòa có một số học sinh nam hay trốn học đi chơi bên
ngoài, điều đó có tác hại rất lớn với độ tuổi của các em, đòi hỏi người giáo viên
chủ nhiệm có những biện pháp cứng rắn và kiên quyết để đẩy lùi tình trạng
này.
3. Nội dung và hình thức tiến hành
3.1 Nội dung tìm hiểu khi nhận lớp chủ nhiệm
Trước ngày khai giảng, giáo viên chủ nhiệm nhân được sự phân công
của BGH nhà trường về lớp mìn sẽ chủ nhiệm. Sau khi có danh sách học sinh,
các giáo viên chủ nhiệm cố gắng nhớ hết tên học sinh trong lớp. Đây là điều rất
quan trọng bởi con người ai cũng muốn mình là quan trọng đối với người khác,
là người được người khác tôn trọng. việc giáo viên gọi tên các em học sinh
ngay khi mới gặp nhau là biểu hiện của điều đó. Học sinh sẽ rất vui, bất ngờ về
điều này. Chính điều này sẽ giúp các giáo viên chủ nhiệm nhanh chóng để lại
ấn tượng của ình trong câc em, điều quan trọng là các em cảm nhận được sự
quan trọng của giáo viên chủ nhiệm đối với mỗi học sinh.
Tiếp theo các giáo viên chủ nhiệm sẽ gặp những giáo viên chủ nhiệm cũ
kết hợp với buổi học nội quy, buổi lao động đâu năm của các em để nắm bắt
tình hình chung, tình hình của một số học sinh trong lớp ( như học sinh giỏi,
học sinh cá biệt, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt…). Cũng như qua đó giáo viên
chủ nhiệm sẽ định hình được đội ngũ Ban cán sự lớp sau này cũng như đưa ra
được biên pháp giáo dục học sinh phù hợp.
- Hoàn cảnh sống của học sinh : bao gồm sơ yếu lí lịch, điều kiện kinh
tế gia đình, đặc điểm và quan niệm giáo dục gia đình, tình hình an ninh, trật tự

xã hội ở địa phương, sự quan tâm về giáo dục thanh thiếu niên học sinh ở địa
phương, quan hệ xã hội của học sinh đó.
23
- Đặc điểm phát triển về thể chất và sinh lí lứa tuổi : đầu năm nhà
trường tổ chức khám sức khỏe cho học sinh để biết cân nặng, chiều cao, bệnh
tim mạch, huyết áp, cận thị.
Giáo viên thì tìm hiểu các em về đặc điểm giới tính như : thái độ, cử chỉ,
lời nói khi tiếp xúc với bạn bè, các trò chơi…
- Đặc điểm tâm lí, khí chất : biểu hiện ở khả năng tư duy, nhận thức, trí
thông minh, sự nhạy bén, ngôn ngữ, tình cảm, lí trí…thuộc loại hoạt bát, nhanh
nhẹn hay trầm tĩnh…
- Những phẩm chất đạo đức chủ yếu : trung thực hay dối trá, cần cù,
chăm chỉ hay lười biếng, khiêm tốn hay kiêu căng, tự lập hay dựa dẫm, ỷ lại,
bạo dạn dũng cảm hay yếu đuối nhút nhát, ích kỉ hay vị tha…
- Những phẩm chất khác như : tinh thần trách nhiệm, ý thức xây dựng
tập thể, ý thức tổ chức kỉ luật, ý thức và thái độ lao động, ý thức và động cơ
học tập, quan hệ đúng mực, trong sáng, biết kính trên nhường dưới…
- Những sở trường, năng khiếu : thể thao, văn nghệ, mĩ thuật, viết
văn, ngoại ngữ,…
3.2 Các bước tiến hành
a. Chuẩn bị:
- Các giáo viên chủ nhiệm đã thu thập các loại hồ sơ của năm học cũ và
các tài liệu, tổ chức liên quan.
- Đầu năm học các giáo viên yêu cầu các em ghi phiếu điều tra cơ bản về
bản thân các em như một sơ yếu lí lịch. Sau đây là một mẫu phiếu:
24
LÍ LỊCH CÁ NHÂN
Họ và tên:.................................................................Giới tính :….........………
Ngày sinh :………………….
Địa chỉ thường trú :………………...................................................................

Số điện thoại :…………………………………………………..............……
Họ tên bố :………………………...............………..Tuổi:……………..........
Nghề nghiệp :………………………...............………………………………
Nơi công tác :…………………………...............…………………………....
Họ tên mẹ :………………………................………..Tuổi :…………………
Nghề nghiệp :………………………................………………………………
Nơi công tác : ………………………………………...............……………...
Số anh chị em : ………………. Là con thứ mấy : ……................…………..
Ngày vào Đoàn : …………………Kết nạp ở đâu :……................…………..
Đã tững giữ chức vụ gì chưa : ……………….................……………………
Sở thích:………………………………………….................………………...
Sở trường, năng khiếu :……………………………................………………
Kí tên :…………….
- Các giáo viên chủ nhiệm ở trường Ngô Trí Hòa còn vạch kế hoạch và
thời gian tiến hành sao cho hợp lí nhất. Ở mỗi giai đoạn còn có sự dự kiến cụ
thể công việc, làm sao cho khoa học nhất và có thể sửa đổi, bổ sung khi cần
thiết hoặc những hoàn cảnh mới thay đổi.
b. Bước tiến hành:
Công tác tìm hiểu học sinh là một quá trình thường xuyên, liên tục trong
suốt năm học nhiều khi đan xen nhau. Song về cơ bản có thể tiến hành qua 3
giai đoạn, mỗi giai đoạn có thể thực hiện ở những mức độ khác nhau, trong
những thời gian khác nhau, nhiều hay ít còn tùy thuộc vào từng điều kiện thực
25