Quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non huyện ứng hòa, thành phố hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI

PHẠM THỊ MAI BAN

QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN MẦM
NON MỚI VÀO NGHỀ HUYỆN ỨNG HÒA THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai

Hà Nội, năm 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá nhân.
Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong luận văn là trung thực. Kết quả
nghiên cứu này không trùng với bất cứ đề tài nghiên cứu nào đã được công bố
trước đó.
Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình.
Hà Nội, tháng 5 năm 2017
Tác giả luận văn

Phạm Thị Mai Ban


LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tác giả xin trân trọng cảm ơn các cán bộ, giảng viên
Phòng Sau đại học, Khoa Quản lý Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Hà
Nội đã quản lý, giảng dạy và giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập và
nghiên cứu.
Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến TS.
Nguyễn Thị Tuyết Mai - người thầy, người hướng dẫn khoa học đã tận tình
chỉ bảo, giúp đỡ tác giả nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Lãnh đạo và chuyên
viên Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng, giáo viên các trường mầm non
thuộc huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi và hợp tác
giúp đỡ trong việc cung cấp số liệu và tư vấn khoa học để tác giả hoàn thiện
luận văn.
Cuối cùng xin dành lời cảm ơn chân thành tới gia đình, bạn bè và đồng
nghiệp đã động viên, khích lệ, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả hoàn thành
luận văn.
Mặc dù đã rất cố gắng nhưng chắc chắn Luận văn tốt nghiệp không tránh
khỏi những thiếu sót. Kính mong được sự chỉ dẫn, góp ý của quý thầy cô giáo,
các bạn bè, đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5/2017
Tác giả luận văn

Phạm Thị Mai Ban


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL:

Cán bộ quản lý

CSGD:

Chăm sóc giáo dục

GD:

Giáo dục

GDMN:

Giáo dục mầm non

GD&ĐT:

Giáo dục và Đào tạo

GV:

Giáo viên

GVMN:

Giáo viên mầm non


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài............................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................ 3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................... 4

4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 4
5. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 4
6. Giả thuyết khoa học .......................................................................................... 5
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu............................................. 5
8. Cấu trúc đề tài................................................................................................6
Chương 1 ............................................................................................................... 7
LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN
MẦM NON MỚI VÀO NGHỀ............................................................................ 7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ....................................................................... 7
1.1.1. Một số nghiên cứu nước ngoài........................................................ 7
1.1.2. Một số nghiên cứu ở Việt Nam ....................................................... 7
1.2. Một số khái niệm có liên quan .................................................................... 11
1.2.1. Chuyên môn ................................................................................... 11
1.2.2. Bồi dưỡng chuyên môn.................................................................. 11
1.2.3. Giáo viên, giáo viên mầm non ...................................................... 13
1.2.4. Giáo viên mầm non mới vào nghề ................................................ 14
1.3. Phòng Giáo dục và Đào tạo với vấn đề bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên mầm non ...................................................................................................... 15
1.3.1. Giáo dục mầm non (GDMN) trong hệ thống giáo dục quốc dân 15
1.3.2. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Phòng Giáo dục và Đào tạo ..... 16
1.3.3. Yêu cầu bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non mới vào
nghề...................................................................................................................... 20


1.3.4. Nội dung bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non ......... 23
1.3.5. Phương pháp bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm .......... 24
1.3.6. Hình thức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non ........ 25
1.4. Quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non mới vào nghề.. 26
1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non... 30
1.4.2. Tổ chức thực hiện chương trình bồi dưỡng chuyên môn cho giáo

viên mầm non ...................................................................................................... 31
1.4.3. Chỉ đạo công tác bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN…...…….35
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá xếp loại giáo viên mầm non .......................... 36
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
mới vào nghề ....................................................................................................... 38
1.5.1. Yếu tố chủ quan ............................................................................. 38
1.5.2. Yếu tố khách quan ......................................................................... 39
Kết luận chương 1 ............................................................................................... 41
Chương 2 ............................................................................................................. 42
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO
VIÊN MẦM NON MỚI VÀO NGHỀ HUYỆN ỨNG HÒA – THÀNH PHỐ
HÀ NỘI................................................................................................................ 42
2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục của huyện Ứng Hòa ......... 42
2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội huyện Ứng Hòa.............. 42
2.1.2. Khái quát về giáo dục mầm non huyện Ứng Hòa........................ 44
2.2. Thực trạng giáo viên mầm non mới vào nghề từ năm 2014 – 2016......... 50
2.2.1. Số lượng giáo viên mầm non mới vào nghề huyện Ứng Hòa ..... 50
2.2.2. Chất lượng giáo viên mầm non mới vào nghề huyện Ứng Hòa.. 52
2.3. Công tác quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non mới vào
nghề ở huyện Ứng Hòa hiện nay........................................................................ 53


2.3.1. Nhận thức của khách thể nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng
chuyên môn cho GVMN mới vào nghề............................................................. 53
2.3.2. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm
non mới vào nghề................................................................................................ 56
2.3.3. Việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non mới
vào nghề............................................................................................................... 58
2.3.4. Công tác chỉ đạo GVMN mới vào nghề thực hiện chương trình 65
2.3.5. Công tác kiểm tra, đánh giá xếp loại giáo viên mầm non ........... 66

2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
mầm non mới vào nghề huyện Ứng Hòa – Thành phố Hà Nội........................ 71
2.4.1. Yếu tố chủ quan ............................................................................. 71
2.4.2. Yếu tố khách quan: ........................................................................ 72
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN
mới vào nghề huyện Ứng Hòa – Thành phố Hà Nội. ....................................... 74
2.5.1. Thành công..................................................................................... 74
2.5.2. Hạn chế ........................................................................................... 74
2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................. 75
Kết luận chương 2 ............................................................................................... 78
Chương 3 ............................................................................................................. 79
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN
MẦM NON MỚI VÀO NGHỀ HUYỆN ỨNG HÒA - THÀNH PHỐ HÀ
NỘI……………………………………………………………………………..79
3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp................................................................. 79
3.2. Đề xuất một số biện pháp quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
mầm non mới vào nghề huyện Ứng Hòa – Thành phố Hà Nội........................ 80
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho CBQL, giáo viên mầm non mới vào
nghề về công tác bồi dưỡng chuyên môn .......................................................... 80


3.2.2. Đổi mới công tác xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho
GVMN mới vào nghề ......................................................................................... 83
3.2.3. Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng chuyên
môn cho GVMN mới vào nghề.......................................................................... 86
3.2.4. Thường xuyên kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn của GVMN mới vào nghề bằng nhiều hình thức...................................... 90
3.2.5. Đẩy mạnh công tác thi đua, khen thưởng nhằm khuyến khích
GVMN mới vào nghề học tập, bồi dưỡng chuyên môn.................................... 94
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất....................................................... 96

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất......... 97
Kết luận chương 3 ............................................................................................... 99
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................... 99
1. Kết luận: .......................................................................................................... 99
2. Khuyến nghị .................................................................................................. 101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................... 104
PHỤ LỤC 1 ....................................................................................................... 107
CÁC CÔNG THỨC VÀ KÝ HIỆU DÙNG TRONG XỬ LÝ SỐ
LIỆU………………………………………………………………………..107
PHỤ LỤC 2 ....................................................................................................... 109
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN DÀNH CHO CBQL, GV ............................ 109
PHỤ LỤC 3 ....................................................................................................... 122
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN DÀNH CHO CBQL, CHUYÊN GIA ........ 122


DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1.1. Ý kiến của các nhóm khách thể về tính cần thiết của quản lý bồi
dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào nghề........................................55.


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Quy mô trường, lớp, trẻ mầm non của bậc học mầm non huyện Ứng
Hòa, Thành phố Hà Nội..................................................................................48
Bảng 2.2. Số lượng, trình độ đào tạo giáo viên mầm non huyện Ứng Hòa,
Thành phố Hà Nội.................................................................. ........................49
Bảng 2.3. Số lượng, trình độ GVMN mới vào nghề huyện Ứng Hòa.............51
Bảng 2.4. Chất lượng GVMN mới vào nghề huyện Ứng Hòa, Thành phố Hà
Nội...................................................................................................................52
Bảng 2.5. Đặc điểm của nhóm CBQL và GVMN mới vào nghề được chọn
khảo sát……………....……………..……………………………....…….…53

Bảng 2.6. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào
nghề.................................................................................................................56
Bảng 2.7. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào nghề..........59
Bảng 2.8. Các nội dung thực hiện bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN mới
vào nghề…......................................................................................................60
Bảng 2.9. Các phương pháp bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào
nghề….............................................................................................................64
Bảng 2.10. Chỉ đạo GVMN mới vào nghề thực hiện chương trình .....…......65
Bảng 2.11. Hình thức kiểm tra, đánh giá xếp loại GVMN mới vào nghề qua
từng đợt bồi dưỡng chuyên môn GVMN………………........………..……..67
Bảng 2.12. Biện pháp kiểm tra, đánh giá xếp loại GVMN mới vào nghề qua
các đợt bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN……………….........…………..68
Bảng 2.13. Yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào nghề……………................…...…71
Bảng 2.14. Yếu tố khách quan ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào nghề ……....…………………......73


Bảng 3.1. Mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý việc bồi
dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào nghề ………………....………......97
Bảng 3.2: Tổng hợp ý kiến của cán bộ quản lý, chuyên gia về mức độ cần
thiết và khả thi của các biện pháp ………………….........…………………98


MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay trong xu thế toàn cầu hoá, quốc tế hoá phát triển mạnh mẽ.
Sự phát triển con người nhân tố hàng đầu của sự phát triển Kinh tế - Xã hội
đang được Chính phủ các nước dành sự quan tâm đặc biệt. Con người là

nguồn gốc của mọi sự phát triển, con người là trung tâm của chiến lược phát
triển, đồng thời là chủ thể phát triển. Sự phát triển không ngừng của khoa học
hiện đại trong xã hội hiện nay đã và đang đòi hỏi Giáo dục và Đào tạo phải
nâng cao chất lượng đào tạo con người đáp ứng với nhu cầu của xã hội, phù
hợp với xu thế phát triển của thời đại. Mục tiêu “Nâng cao dân trí, đào tạo
nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” đã được Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng.
Nghị quyết Đại hội XI của Đảng đã chỉ rõ “Phát triển Giáo dục là quốc sách
hàng đầu, đổi mới nền Giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại
hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập Quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế,
Quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và Cán bộ quản lý là khâu then
chốt”[2] Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và
đào tạo cũng đưa ra quan điểm: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu,
là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là
đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch
phát triển kinh tế - xã hội”[3]
Thực tiễn giáo dục ở các nước cũng như ở Việt Nam đã khẳng định
đầu tư cho Giáo dục và Đào tạo là đầu tư phát triển. Yếu tố quan trọng và
quyết định để nâng cao chất lượng GD là chất lượng của đội ngũ giáo viên.
Có thể nói, trong nhà trường, đội ngũ giáo viên là lực lượng quan trọng nhất
biến các chủ trương, các chương trình, các mục tiêu giáo dục và đổi mới giáo
dục thành hiện thực, giữ vai trò quyết định chất lượng và hiệu quả giáo dục.
Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc

1


dân, là một bậc học có tầm quan trọng đặc biệt trong chiến lược phát triển
nguồn lực con người. GVMN là người thầy đầu tiên giữ vai trò vô cùng quan
trọng trong việc giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ,
hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách và chuẩn bị cho trẻ bước vào

lớp 1. Chính vì vậy Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương
Đảng khóa VIII về định hướng chiến lược phát triển giáo dục đào tạo trong
thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã vạch ra mục tiêu của giáo dục mầm
non đến năm 2020 là “Xây dựng, hoàn chỉnh và phát triển bậc học mầm non
cho hầu hết trẻ em trong độ tuổi, phổ biến kiến thức nuôi dạy trẻ cho các gia
đình” và “ Chăm lo cho phát triển giáo dục mầm non, mở rộng hệ thống nhà
trẻ và trường lớp mẫu giáo trên mọi địa bàn dân cư, đặc biệt là ở nông thôn
và những vùng khó khăn” [1]. Để đạt được mục tiêu đó cần phải có một đội
ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn vững vàng, có tâm huyết với nghề, có
nhận thức đúng đắn về công tác chăm sóc giáo dục trẻ mầm non. Cũng chính
vì vậy, Đảng ta đã khẳng định “Khâu then chốt để thực hiện chiến lược phát
triển Giáo dục và Đào tạo là phải chăm lo đào tạo, bồi dưỡng và tiêu chuẩn
hóa đội ngũ giáo viên cũng như cán bộ quản lý giáo dục cả về chính trị, tư
tưởng, đạo đức và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ” [1]
Chất lượng giáo dục mầm non được phát triển thì trước hết phải có đội
ngũ giáo viên đảm bảo về năng lực chuyên môn thực hiện công tác chăm sóc
nuôi dưỡng truyền thụ kiến thức kỹ năng cho trẻ ở trường mầm non một cách
khoa học để góp phần nâng chất lượng toàn diện cho trẻ.
Quan điểm của Đảng đối với GDMN được thể hiện ở Nghị quyết Hội
nghị Trung ương 8 khóa XI: “Đổi mới giáo dục mầm non là yêu cầu cấp thiết
của nước ta trong giai đoạn công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước, nhằm
thực hiện mục tiêu chất lượng phát triển giáo dục mầm non...”, “Đổi mới căn
bản và toàn diện giáo dục, Đầu tư giáo dục là đầu tư cho phát triển…”[2]

2


Cùng với sự đổi mới của các cấp học, giáo dục mầm non từng bước
thực hiện đổi mới chương trình, phương pháp, hình thức tổ chức cho trẻ mầm
non hoạt động học tập, vui chơi nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục

trẻ em từ 06 tháng đến 72 tháng tuổi, đáp ứng yêu cầu của các bậc phụ huynh,
của toàn xã hội. Trong các trường mầm non, đội ngũ giáo viên là lực lượng
quyết định chất lượng giáo dục mầm non, vì họ là người trực tiếp chăm sóc
giáo dục trẻ, là lực lượng chủ yếu thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường.
Giáo dục mầm non huyện Ứng Hòa từ khi sáp nhập về Thủ đô Hà Nội
đã được quan tâm và có những bước khởi sắc về qui mô mạng lưới trường
lớp, cơ sở vật chất được đầu tư theo hướng chuẩn hóa, đội ngũ cán bộ giáo
viên được nâng lên cả về số lượng và chất lượng. Tuy nhiên, so với yêu cầu
phát triển giáo dục trong thời kỳ mới, trước nhiệm vụ và yêu cầu phát triển
giáo dục Thủ đô, trình độ chuyên môn của đội ngũ giáo viên mầm non huyện
Ứng Hòa còn nhiều hạn chế, đặc biệt là giáo viên mới vào nghề, chưa có kinh
nghiệm trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, trình độ nhận thức còn chưa
đúng đắn, chưa tích cực học tập, bồi dưỡng cập nhật kiến thức, nâng cao trình
độ chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm
non. Vì vậy, để đáp ứng nhu cầu xã hội hiện nay, người giáo viên cần phải
luôn luôn rèn luyện đạo đức, học tập văn hoá, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp
vụ, nâng cao khả năng sư phạm. Điều đó chứng tỏ rằng công tác bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên trong trường mầm non là hết sức cần thiết mà cán
bộ quản lý trường mầm non phải có trách nhiệm bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ sư phạm cho GVMN.
Xuất phát từ lí do trên, tôi lựa chọn thực hiện đề tài: “Quản lý bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non mới vào nghề huyện Ứng Hòa Thành phố Hà Nội”.
2. Mục đích nghiên cứu

3


Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng quản lý bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên mầm non mới vào nghề huyện Ứng Hòa, Thành
phố Hà Nội, đề xuất biện pháp quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ

giáo viên này, góp phần đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện nay.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu lý luận về quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
mầm non mới vào nghề
3.2. Đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm
non mới vào nghề của các trường mầm non huyện Ứng Hòa – Thành phố Hà Nội
3.3. Đề xuất biện pháp nhằm bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm
non mới vào nghề của huyện Ứng Hòa – Thành phố Hà Nội
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non mới vào nghề
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào nghề
của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Ứng Hòa – Thành phố Hà Nội.
5. Phạm vi nghiên cứu
5.1. Về địa bàn và khách thể khảo sát
Đề tài tập trung nghiên cứu công tác bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên mầm non mới vào nghề của 10 trường mầm non huyện Ứng Hòa;
Khảo sát 155 giáo viên nhà trẻ và giáo viên mẫu giáo mới vào nghề có
thời gian công tác tối đa là 03 năm; 10 hiệu trưởng của 10 trường mầm non
chuẩn Quốc gia và các trường mầm non có chất lượng cao trong huyện.
5.2. Về nội dung nghiên cứu: Hoạt động chuyên môn của giáo viên
mầm non bao gồm: nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em trong nhà trường,
trong phạm vi đề tài này chúng tôi chỉ nghiên cứu về công tác chăm sóc, giáo

4


dục trẻ của giáo viên mầm non mới vào nghề.
5.3. Về thời gian khảo sát: Khảo sát công tác quản lý bồi dưỡng chuyên

môn cho GVMN mới vào nghề huyện Ứng Hòa từ năm 2014 đến năm 2016
6. Giả thuyết khoa học
Quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào nghề trên địa bàn
huyện Ứng Hòa - Thành phố Hà Nội đã đạt được những kết quả nhất định.
Nếu xây dựng được kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho GV mới vào nghề
đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục và chỉ đạo thực hiện tốt kế hoạch
đó...thì chất lượng GVMN huyện Ứng Hòa sẽ được nâng cao góp phần đáp
ứng yêu cầu chăm sóc giáo dục trẻ hiện nay.
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận
Đề tài luận văn được xây dựng trên cơ sở phương pháp luận của chủ
nghĩa Mác - Lênin, quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm,
đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về GD và QLGD. Đồng thời, đề tài
luận văn còn được thực hiện trên cơ sở quan điểm tiếp cận hệ thống - cấu trúc,
quan điểm lịch sử - lôgíc, quan điểm thực tiễn trong nghiên cứu.
7.2. Phương pháp nghiên cứu
7.2.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận:
Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá các nội dung trong văn kiện, đường
lối của Đảng và chính sách của Nhà nước về phát triển Giáo dục nói chung và
Giáo dục mầm non trong giai đoạn hiện nay. Đặc biệt là các vấn đề lý luận về
bồi dưỡng chuyên cho giáo viên mầm non… trong các giáo trình, tài liệu có
liên quan đến đề tài luận văn.
7.2.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
7.2.2.1. Sử dụng phương pháp điều tra đối với giáo viên, cán bộ quản lý
giáo dục về thực trạng công tác quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên

5


mầm non mới vào nghề trên địa bàn huyện Ứng Hòa để làm cơ sở đánh giá

thực trạng và đề ra biện pháp quản lý.
7.2.2.2. Sử dụng phương pháp phỏng vấn đối với GV, CBQL giáo dục
về công tác quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào nghề
7.2.2.3. Sử dụng phương pháp chuyên gia trong quá trình nghiên cứu,
xin ý kiến của các nhà quản lý có kinh nghiệm về tính cần thiết, tính khả thi
của các biện pháp quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào nghề
7.2.2.4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Sử dụng phương pháp này nhằm tổng kết kinh nghiệm về quản lý bồi
dưỡng chuyên môn cho GVMN mới vào nghề của Phòng GD&ĐT huyện
Ứng Hòa.
7.3. Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phương pháp thống kê
toán học để tổng hợp và xử lý các số liệu thu được thông qua các phương
pháp nghiên cứu khác.
8. Cấu trúc của đề tài:
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Lý luận về quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
mầm non mới vào nghề
Chương 2: Thực trạng quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
mầm non mới vào nghề huyện Ứng Hòa – Thành phố Hà Nội (từ năm 2014
đến năm 2016)
Chương 3: Biện pháp quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
mầm non mới vào nghề huyện Ứng Hòa – Thành phố Hà Nội

6


Chương 1
LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN
MẦM NON MỚI VÀO NGHỀ

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Một số nghiên cứu nước ngoài
Có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này. Trước hết phải đề cập
đến tác giả Harold Koontz cho rằng: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu; nó
bảo đảm phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được những mục đích của
nhóm (tổ chức). Mục tiêu của quản lý là hình thành một môi trường mà trong
đó con người có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc,
vật chất ít nhất”. [15, tr 20]
Tác giả P.V.Zimin, M.I.Kođacốp, N.I.Saxerđôlốp nhận định: “công tác
quản lý hoạt động giảng dạy, giáo dục trong nhà trường là khâu then chốt
trong hoạt động quản lý trường học” [21, tr 28]
Bên cạnh đó nhiều tác giả khác lại đi sâu nghiên cứu những nhiệm vụ
cụ thể trong quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ GV. Quản lý bồi
dưỡng chuyên môn trong nhà trường không chỉ chú trọng đến việc quản lý
phương pháp bồi dưỡng, quản lý nội dung chương trình mà còn phải chú
trọng đến nhiều yếu tố khác vì chúng có mối liên hệ tương trợ lẫn nhau. Tác
giả V.A.Xukhomlinxki cho rằng việc xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ GV là
nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Người hiệu trưởng phải biết lựa chọn GV
bằng nhiều nguồn khác nhau [30]. Thực tế cho thấy với đội ngũ giáo viên có
năng lực chuyên môn vững vàng, thường xuyên được bồi dưỡng nâng cao
nghiệp vụ tay nghề thì công tác GD&ĐT của nhà trường sẽ đạt hiệu quả cao.
1.1.2. Một số nghiên cứu ở Việt Nam
Giáo dục là con đường đặc trưng, cơ bản để con người tồn tại và
phát triển, là nơi giữ gìn, truyền thụ và phát huy hệ thống giá trị chung của

7


con người, hệ thống giá trị truyền thống của quốc gia, dân tộc. Trong những
năm gần đây, nhận thức được tầm quan trọng của chất lượng giáo dục, nhiều

công trình nghiên cứu khoa học về quản lý giáo dục đã bàn đến vấn đề làm
thế nào để nâng cao chất lượng cho giáo viên, yếu tố quan trọng quyết định
chất lượng giáo dục. Ở nước ta, ngay sau khi nước nhà giành được độc lập,
Hồ Chủ tịch đã đặc biệt quan tâm chỉ đạo việc xây dựng đội ngũ giáo viên
phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa. Những quan điểm, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục đã
định hướng cho vấn đề đào tạo bồi dưỡng, huấn luyện đội ngũ giáo viên mới:
“Không có giáo dục, không có cán bộ thì không nói gì đến kinh tế - văn hoá”.
Bằng nhiều bài viết, bài nói chuyện về vấn đề giáo dục, Người thường xuyên
động viên đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý ở tất cả các bậc học nỗ lực
phấn đấu vươn lên hoàn thành xuất sắc trọng trách nặng nề và vẻ vang mà xã
hội giao phó: “Chăm lo dạy dỗ con em của nhân dân thành người công dân
tốt, người lao động tốt, người chiến sĩ tốt, người cán bộ tốt của nước nhà”
Từ những năm đầu của thập kỷ 90 đến nay, khi vấn đề xây dựng đội
ngũ giáo viên, tăng cường đổi mới nội dung, phương pháp được quan tâm.
Đặc biệt sau khi Bộ GD&ĐT cho phép một số cơ sở giáo dục đào tạo Thạc sỹ
quản lý giáo dục thì những công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục, phát
triển nâng cao chất lượng bồi dưỡng chuyên môn cho GV ngày càng nhiều.
Có thể điểm tên những tác giả đã đi sâu nghiên cứu về quản lý giáo dục
nói chung như: Đặng Quốc Bảo, Phạm Minh Hạc, Trần Kiểm, Nguyễn Ngọc
Quang, Dương Hải Hưng, Trần Quốc Thành, Phan Thị Hồng Vinh, Nguyễn
Minh Đường, Phan Văn Kha... Các tác giả nêu trên đã đưa ra các khái niệm
cơ bản về quản lý giáo dục, các chức năng quản lý giáo dục, quản lý nhà
trường, nội dung và phương pháp quản lý nhà trường...

8


Tác giả Trần Kiểm trong cuốn những vấn đề cơ bản của khoa học quản
lý giáo dục, khi bàn về phát triển nguồn nhân lực đã khẳng định và đưa ra tầm

quan trọng của quản lý nhân sự, quản lý đội ngũ giáo viên dưới góc độ nghiên
cứu khoa học.
Trong số đó là các báo cáo khoa học, các luận văn thạc sĩ nghiên cứu
về các biện pháp quản lý, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ GVMN có
thể điểm một số công trình đã nghiên cứu về phương hướng và giải pháp phát
triển như sau:
Theo Tác giả Trần Như Tỉnh - Vụ Giáo viên, Bộ GD&ĐT trong bài
phát biểu “Một số vấn đề về đào tạo - bồi dưỡng giáo viên mầm non và giải
pháp củng cố phát triển đội ngũ giáo viên mầm non”, đã đưa ra các giải pháp
về củng cố các trường, khoa sư phạm mầm non về cơ sở vật chất, đội ngũ
giảng viên, trang thiết bị dạy học. Tăng cường bồi dưỡng, đào tạo lại đội ngũ
giáo viên đương chức bằng nhiều chương trình, hình thức bồi dưỡng khác
nhau, chế độ chính sách hợp lý (về biên chế, chế độ công tác, định mức lao
động, tiền lương, bảo hiểm...) để GVMN ổn định cuộc sống, có điều kiện
tham gia học tập nâng cao trình độ tay nghề.
Tác giả Trần Thị Thanh - Trung tâm nghiên cứu giáo viên, viện khoa
học giáo dục, cần phải có một số định hướng cơ bản về công tác đào tạo, bồi
dưỡng và xây dựng đội ngũ GVMN cần phải nâng cao phẩm chất đội ngũ
giáo viên, rèn luyện tinh thần tự học, tự bồi dưỡng, cải tiến nội dung, phương
pháp giáo dục trẻ theo tinh thần đổi mới trong GDMN hiện nay. Đổi mới
chương trình đào tạo và bồi dưỡng GVMN theo hướng đổi mới nội dung,
phương pháp đào tạo, cách thức kiểm tra đánh giá kết quả... gắn chương trình
đào tạo bồi dưỡng giáo viên với chương trình CSGD trẻ mầm non. Hiện đại
hoá phương pháp CSGD trẻ ở các trường mầm non, chuyển từ thụ động sang
hướng phát huy tích tích cực, lấy trẻ làm trung tâm khám phá, tư duy trong

9


quá trình hoạt động. Xây dựng hệ thống trường, khoa sư phạm mầm non đủ

trình độ và năng lực thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng GVMN. Có chế
độ chính sách hợp lý để động viên khuyến khích, phát huy năng lực của đội
ngũ GVMN hiện có và khuyến khích thu hút học sinh giỏi thi vào các trường,
khoa sư phạm mầm non.
Tác giả Đinh Hồng Thái tại hội thảo khoa học cấp quốc gia bàn về
“Phương hướng và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên mầm non” đã đưa ra
những giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ GVMN hiện nay là cần phải xây
dựng đội ngũ giáo viên trong các trường đào tạo GVMN. Bộ cần đưa ra
những chuẩn mực về đội ngũ giáo viên, chú ý những giáo viên chuyên ngành,
lấy đó làm căn cứ cho phép các cơ sở đào tạo GVMN ở các trình độ phù hợp
và điều này phải tiến hành hết sức chặt chẽ và cương quyết. Cần có những
phương hướng thích hợp chỉ đạo việc xây dựng đội ngũ giáo viên sư phạm
mầm non trong trường sư phạm để trong tương lai, các trường sư phạm có đội
ngũ giáo viên sư phạm mầm non ổn định và có chất lượng đáp ứng nhu cầu
đào tạo ngày càng cao kể cả số lượng và chất lượng bậc học mầm non cả nước.
Luận văn của Tác giả Vũ Thị Minh Hà đi sâu nghiên cứu về “Các biện
pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên mầm non ở Hà Nội ”[13]. Tác giả
đã đề xuất và bước đầu thử nghiệm một số biện pháp quản lý công tác bồi
dưỡng Giáo viên mầm non Hà Nội đó là: Xây dựng kế hoạch phát triển đội
ngũ GVMN, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng GVMN, cải tiến công tác bồi
dưỡng GVMN, đánh giá việc bồi dưỡng GVMN, các giải pháp về chính sách.
Luận văn của tác giả Bùi Thị Thu Hiền “Quản lý phát triển đội ngũ
GVMN huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội” [17]... đã tiếp cận nghiên cứu
về vấn đề xây dựng, bồi dưỡng quy hoạch quản lý phát triển đội ngũ giáo viên
đã từng bước củng cố, hoàn thiện dần cơ sở lý luận về xây dựng đồng thời đề
xuất các biện pháp trong việc quản lý, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của

10

địa phương mà tác giả đang công tác để từng bước củng cố, đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ này trở thành lực lượng chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng
trong giáo dục, quyết định sự phát triển giáo dục.
Trên đây là một số ý kiến của các tác giả đã nghiên cứu về phát triển,
đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GVMN đáp ứng với sự nghiệp đổi mới và phát
triển giáo dục trong tình hình chung của cả nước. Các công trình nghiên cứu
đó tập trung đến bồi dưỡng chuyên môn đã áp dụng có hiệu quả. Tuy nhiên,
chưa có công trình nào đề cập đến vấn đề quản lý hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho GVMN mới vào nghề. Tiếp thu, kế thừa những thành tựu
nghiên cứu trên, tác giả đã chọn đề tài “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên mầm non với vào nghề huyện Ứng Hòa, Thành phố Hà
Nội” làm đề tài luận văn Thạc sĩ góp phần nâng cao chất lượng GDMN huyện
Ứng Hòa trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
1.2. Một số khái niệm có liên quan
1.2.1. Chuyên môn
Theo Từ điển Tiếng Việt, “Chuyên môn” được định nghĩa:
- Danh từ: lĩnh vực, kiến thức của từng ngành riêng biệt (nắm vững
chuyên môn sư phạm)
- Tính từ: thông thạo về một ngành, một việc (cửa hàng chuyên môn
bán buôn), thói quen làm một việc xấu (chuyên môn nói xấu người
khác)... Như vậy, “chuyên môn” là tổ hợp các tri thức, năng lực mà con người
tiếp thu được qua đào tạo, bồi dưỡng để có khả năng thực hiện một loạt công
việc trong phạm vi một ngành, nghề nhất định theo phân công của xã hội.
1.2.2. Bồi dưỡng chuyên môn
1.2.2.1. Bồi dưỡng:
Từ khi có chủ trương thực hiện đổi mới giáo dục, Bộ GD và ĐT rất
coi trọng công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Bộ đã ban hành nhiều chỉ thị,

11

văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện, nhằm đảm bảo “Không để giáo viên
dạy chương trình đổi mới mà chưa được huấn luyện thêm”.
+ Bồi dưỡng: Theo Từ điển Tiếng việt năm 1994, bồi dưỡng được hiểu
là làm tăng thêm năng lực hoặc phẩm chất [29, tr 22].
Bồi dưỡng còn được hiểu là: Bồi bổ làm tăng thêm trình độ hiện có về
kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm để làm tốt hơn việc đang làm.
Theo tài liệu của UNESCO: Bồi dưỡng là quá trình cập nhật, bổ sung
kiến thức, kỹ năng, thái độ để nâng cao năng lực, trình độ, phẩm chất của
người lao động về một lĩnh vực mà người lao động đã có một trình độ năng
lực chuyên môn nhất định qua một hình thức đào tạo nào đó. Quá trình này
chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kỹ
năng chuyên môn nghiệp vụ bản thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động nghề
nghiệp.
Tóm lại, bồi dưỡng là quá trình bổ sung, cung cấp thêm những thiếu hụt
về tri thức, cập nhật thêm cái mới trên cơ sở những cái cũ đã có nhằm mở
mang có hệ thống những tri thức, kỹ năng, nghiệp vụ, làm giàu vốn hiểu biết,
nâng cao trình độ trong lĩnh vực chuyên môn nào đó có hiệu quả trong quá
trình lao động.
1.2.2.2. Bồi dưỡng chuyên môn
Bồi dưỡng chuyên môn là hoạt động nhằm cập nhật, nâng cao kiến
thức và năng lực thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn của người lao động
trong ngành, nghề nào đó. Nhờ đó, chất lượng thực hiện nhiệm vụ của họ đáp
ứng tốt hơn yêu cầu của vị trí công tác.
Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên chính là hoạt động bổ sung cập
nhật, nâng cao kiến thức và năng lực thực hiện nhiệm vụ được giao, đó là giáo
dục, dạy học cho học sinh nhằm đáp ứng tốt yêu cầu của cấp học, bậc học và
của xã hội.

12

1.2.3. Giáo viên, giáo viên mầm non
1.2.3.1. Giáo viên
Giáo viên là người làm công tác giảng dạy, là người thực hiện mục tiêu
cơ bản của giáo dục đào tạo, nhằm xây dựng con người và thế hệ trẻ thiết tha
gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong
sáng, có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ tổ quốc, có trí tuệ và sáng tạo
trong lao động.
1.2.3.2. Giáo viên mầm non
Có thể nói: Giáo viên mầm non là người làm việc trong các cơ sở
GDMN, có nhiệm vụ bảo vệ an toàn sức khoẻ, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo
dục trẻ em trong nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc. Họ là người
mẹ thứ hai đối với trẻ, giúp trẻ hình thành những cơ sở đầu tiên của nhân cách
con người mới phát triển toàn diện.
* Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên mầm non:
Đối với GVMN chức năng cần thiết là chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục
trẻ từ 6 – 72 tháng tuổi theo yêu cầu của xã hội (thể hiện trong Chương trình
GDMN và Bộ Chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi). Ở góc độ khoa học giáo dục,
giáo viên tốt là người có hệ thống tri thức, năng lực có liên quan đến hiểu đối
tượng học sinh và các hoạt động giáo dục mà mình thực hiện thuộc các khoa
học: sinh lý học, tâm lý học, giáo dục học, xã hội học… Hiểu và ý thức được
rằng nếu không có những tri thức khoa học cơ bản và khoa học sư phạm phù
hợp thì sẽ không thể cộng tác được với trẻ. Những giáo viên như vậy, ngoài
hiệu quả đào tạo của nhà trường sư phạm và tự bồi dưỡng, rèn luyện bản thân,
còn phụ thuộc không ít vào vai trò quản lý trường học của hiệu trưởng trong
việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên.
Trong chương V, điều 35, Điều lệ trường mầm non (Văn bản hợp nhất số
04/VBHN-BGDĐT ngày 24 tháng 12 năm 2015) có ghi rõ nhiệm vụ của giáo

13


viên mầm non như sau:
1. Bảo vệ an toàn sức khỏe, tính mạng của trẻ em trong thời gian trẻ em
ở nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập.
2. Thực hiện công tác nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em theo
chương trình giáo dục mầm non: lập kế hoạch chăm sóc, giáo dục; Xây dựng
môi trường giáo dục, tổ chức các hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục
trẻ em; Đánh giá và quản lý trẻ em; Chịu trách nhiệm về chất lượng nuôi
dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em; Tham gia các hoạt động của tổ chuyên
môn, của nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập.
3. Trau dồi đạo đức, giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo;
Gương mẫu, thương yêu trẻ em, đối xử công bằng và tôn trọng nhân cách của
trẻ em; Bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của trẻ em; Đoàn kết, giúp đỡ
đồng nghiệp.
4. Tuyên truyền phổ biến kiến thức khoa học nuôi dạy trẻ em cho cha mẹ
trẻ. Chủ động phối hợp với gia đình trẻ để thực hiện mục tiêu giáo dục trẻ em.
5. Rèn luyện sức khỏe; Học tập văn hóa; Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp
vụ để nâng cao chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em.
6. Thực hiện các nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và của
ngành, các quy định của nhà trường, quyết định của Hiệu trưởng.
1.2.4. Giáo viên mầm non mới vào nghề
Giáo viên mầm non mới vào nghề là người đã tốt nghiệp sư phạm mầm
non mới được tuyển dụng vào làm việc tại các cơ sở giáo dục mầm non; có
thời gian công tác giảng dạy ở các trường mầm non từ 01 đến 03 năm.
Giáo viên mầm non có nhiệm vụ bảo vệ an toàn sức khoẻ, nuôi dưỡng,
chăm sóc, giáo dục trẻ em trong nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo
độc (theo điều 30, chương IV, Điều lệ Trường mầm non).

14