THÔNG TIN CƠ BẢN DÀNH CHO GV

THÔNG TIN CƠ BẢN DÀNH CHO GIÁO VIÊN
1. Ví sao trẻ em có quyền được tham gia
Trong mối quam hệ giữa trẻ em và người lớn ở gia đình và ngoài xã hội, vẫn còn phổ biến quan niệm cho rằng
trẻ em (cả trai và gái) cũng đều là "trẻ con", mà đã là trẻ con thì người lớn phải quan tâm chăm sóc bảo vệ.
Việc trẻ em tham gia vào công việc chung kể cả những việc có liên quan đến chính các em còn xa lạ với nhiều
người. Vì vậy dẫn đến việc người lớn coi thương, xem nhẹ, bỏ qua ý kiến của trẻ em, áp đặt, bắt buộc trẻ em
tuân theo suy nghĩ và cách giải quyết của mình. Trẻ em thụ động trước những quyết định của người lớn. Cách
đối xử với trẻ em như vậy làm trẻ thiếu tự tin, không dám bộc lộ ý kiến, hạn chế sự phát triển về mặt tâm ký,
xã hội của các em.
Trẻ em có quyền được tham gia xuất phát từ quan niệm cho rằng trẻ em cũng là con người, cũng là thành
viên trong các gia đình và trong xã hội. Mỗi em là một cá thể phát triển có nhận thức riêng về những điều mà
các em tiếp nhận từ thế giới xung quanh. Quá trình thu nhận thông tin của mỗi em nếu được chia sẻ, bộc lộ sẽ
giúp cho trẻ phát triển. Quyền được tham gia chính là yêu cầu của sự phát triển. Là một chủ thể tích cực, có
quyền với những tình cảm và suy nghĩ riêng, trẻ em có quyền bày tỏ ý kiến về những vấn đề có liên quan tới
các em. Và người lớn cần quan tâm, lắng nghe ý kiến của trẻ em trước khi quyết định những vấn đề có liên
quan đến trẻ em.
"Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai". Hôm nay, trẻ em được tham gia, được hoạt động tích cực thì, ngày mai
sẽ là những con người năng động, thích ứng được với những đòi hỏi của cuộc sống.
Thực hiện quyền được tham gia giúp cho trẻ em hiểu biết hơn, nâng cao hơn nhận thức, tích luỹ được kinh
nghiệm, giúp người lớn đưa ra những quyết định đúng đắn nhất để giải quyết những vấn đề xảy ra trong cuộc
sống có liên quan tới trẻ em.
Quyền được tham gia là nguyên tắc cơ bản của Công ước về quyền trẻ em. liên quan đến quyền được sống
còn, quyền được bảo vệ và quyền được phát triển. Thực hiện quyền được tham gia của trẻ em giúp cho mối
quan hệ giữa người lớn và trẻ em trong gia đình và xã hội được bình đẳng, dân chủ, lành mạnh. Sự tiến bộ và
văn minh của một xã hội được biểu hiện chính từ việc thực hiện quyền được tham gia của trẻ em, tạo điều
kiện để trẻ em có vai trò chủ động, có tiếng nói và được lắng nghe.

2. Nội dung quyền được tham gia của trẻ em
a/ Quyền được nêu ý kiến:
Điều 12 trong Công ước đã nêu:" Trẻ em có khả năng hình thành các quan điểm của bàn thân và có quyền
bày tó các quan điểm một cách tự do tất cả các vấn đề có liên quan đến trẻ em. Các quan điểm đó được coi

trọng đến mức độ nào là tuỳ thuộc vào độ tuổi và mức độ trưởng thành của trẻ em".
- Sự tham gia của trẻ là yếu tố cần thiết để giúp trẻ đẩy mạnh vai trò chủ động, tiếng nói và trách nhiệm của
bản thân trẻ. Sự tham gia của trẻ có tác dụng rất lớn trong việc giáo dục các em ý thức trách nhiệm và có
hành vi phù hợp đối với bản thân cũng như những người xung quanh. Quá trình này giúp trẻ rèn luyện và
nâng cao khả năng tự bảo vệ cho bản thân đối với các nguy cơ và những vấn đề đang đe doạ trẻ em. Sự tham
gia của trẻ em vừa là một trong các nguyên tắc làm nền tảng của Công ước Quyền trẻ em, vừa là quyền cơ
bản của trẻ.
- Trẻ em cần được khuyến khích để tự bộc lộ quan điểm riêng của các em. Điều đó giúp ter3 em trau dồi năng
lực diễn đạt, trình bày ý kiến với mọi người. Thông qua ý kiến tự bộc lộ của trẻ em, người lớn hiểu biết hơn về
chúng, uốn nắn đề các em phát triển. Ý kiến của trẻ em cũng là một căn cứ để người lớn đưa ra quyết định về
một vấn đề nào đó xảy ra trong cuộc sống, trước hết là những vấn đề liên quan đến các em.

b/ Quyền tự do ngôn luận:
Điều 13 trong Công ước đã nêu:
"Trẻ em có quyền nhận và cung cấp thông tin cho mọi người. Quyền được bày tỏ ý các quan điểm của bản
thân, trừ khi điều này xâm phạm đến các quyền của người khác"
Điều này cho thấy:
- Trẻ em có khả năng và có quyền thu nhận thông tin để mở mang trí tuệ, nâng cao sự hiểu biết. Người lớn và
xã hội có trách nhiệm tạo điều kiện cho trẻ em thực hiện được quyền này bằng cách:
+ Giữ gìn, bảo vệ các cơ quan thu nhận thộng tin của trẻ em.
+ Cung cấp thông tin cho trẻ phù hợp với sự phát triển của chúng.
- Trẻ em cũng có quyền được cung cấp thông tin, và chia sẻ thông tin với mọi người. Quá trình này tạo điều
kiện cho trẻ em tích luỹ king nghiệm và phát triển.
- Quyền được bày tỏ quan điểm, được tranh luận phải dựa trên tinh thần tôn trọng quyền và danh dự của
người khác và bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự công cộng, sức khoẻ cộng đồng ...

c/ Quyền tự do hiệp hội:
Điều 15 trong Công ước đã nêu: "Trẻ em có quyền gặp gỡ mọi người, hoà nhập và thiết lập mối quan hệ với
mọi người trừ khi điều này xâm phạm đến các quyền của người khác".
Điều này cho thấy:

- Trẻ em có quyền được giao tiếp. Giao tiếp là nhu cấu của con người. Thông qua giao tiếp, trẻ em được tự bộc
lộ mình và tự khẳng định mình. Quá trình trao đồi giao tiếp giúp trẻ em tích luỹ được kinh nghiệm. Đây là
quyền bất khả xâm phạm của mọi người, trong đó bao gồm trẻ em.
- Giao tiếp giúp trẻ em nâng cao năng lực tự nhận thức, tìm ra cái đúng, có giá trị đối với bản thân và đối với
mọi người, thấy được cái sai để tránh.
- Trong việc thực hiện quyền được giao tiếp với mọi người của trẻ em, người lớn cần giúp trẻ em biết tự bảo vệ
để tránh bị lạm dụng hoặc bị lôi cuốn vào những tình huống xấu.

d/ Quyền được tiếp cận các thông tin thích hợp:
Điều 17 trong Công ước đã nêu:
"Nhà nước phải đảm bảo để trẻ em có thể tiếp cận thông tin và các tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau và
khuyến khích các phương tiện thông tin đại chúng phổ biến, các thông tin có lợi đối với trẻ em vế các mặt xã
hội, văn hoá, đồng thời tiến hành các bước để bảo vệ trẻ em không bị tác động bởi các tài liệu độc hại"
điều này cho thấy:
- Trẻ em có quyền tiếp cận với các phương tiện thông tin đại chúng để thu nhận thông tin. Trách nhiệm của
người lớn và toàn bộ xã hội là phải đưa đến cho trẻ em những thông tin lành mạnh, để tạo điều kiện cho trẻ
em phát triển, nâng cao trình độ hiểu biết. Giúp trẻ phân tích được những thông tin độc hại cũng là trách
nhiệm của người lớn, xã hội.
- Người lớn trong gia đình, thầy cô giáo, các anh chị phụ trách có vai trò quan trọng trong việc chọn lọc, cung
cấp nguồn thông tin lành mạnh cho trẻ em.
- Cần bảo đảm trẻ em được cung cấp thông tin và được khuyến khích để trao đổi cởi mở về các nguy cơ ảnh
hưởng đền cuộc sống an toàn khoẻ mạnh của các em để các em biết phòng tránh và có cách ứng xử phù hợp
(vấn đề ma tuý, tình trạng xâm hại, nguy cơ nhiễm HIV, bị buôn bán ...), thông tin về giới tính, tình dục và
các vấn đề sức khoẻ sinh sản tuổi vị thành niên.

3. Tạo điều kiện để trẻ tham gia: Để tăng cường sự tham gia của trẻ, cần tạo ra:
Môi trường thuận lợi: Cần tổ chức các hoạt động đa dạng hướng tới trẻ em có huy động sự tham gia rộng rãi
của cộng đồng xã hội. Bên cạnh đó cần có cách thức để tạo điều kiện cho trẻ được tham dự vào những vấn đề
có liên quan trực tiếp đến các em. Ví dụ: Triển lãm tranh, cuộc thi, diễn đàn trẻ em, sự nhạy cảm và tế nhị
trong cách dùng từ ngữ đối với trẻ em mang ý nghĩa quan trọng để thúc đẩy sự tham gia của trẻ.

Nâng cao năng lực cho trẻ: Cần cung cấp thông tin cho trẻ, nâng cao nhận thức của các em, đồng thời tăng
cường kĩ năng qua quá trình tiếp cận, sinh hoạt và huấn luyện cho trẻ để giúp các em tự tin hơn và chủ động
giải quyết những vấn đề có liên quan đến các em.

PHỤ LỤC 1
MÔT SỐ TÌNH HUỐNG VỀ SỰ THAM GIA CỦA TRẺ

Tình huống 1: Chi đội chúng em đã quyết định thông qua một "dự án". Chăn nuôi gà để tạo thu nhập giúp đỡ
các bạn trong hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Chúng em quyên góp tiền tiết kiệm mua gà giống, phân công
chăm sóc gà và vệ sinh chuồng. Dự tính hết hè này, chúng em sẽ thu lứa đầu tiên, có tiền mua học phẩm
tặng các bạn vào năm học mới. Cô giáo rất vui vì chúng em biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau. Cô vẫn theo dõi
"dự án" của chúng em để sẵn sàng giúp đỡ về kỹ thuật.

Tình huống 2: Hội chữ thập đỏ quận 8 khởi xướng và xin được tài trợ cho trẻ em của quận một dự án giáo
dục kỹ năng sống. Trẻ em của quận đã được mời tham gia vào tất cả các khâu vạch kế hoạch và thực hiện.
Không những quan điểm của các em được quan tâm xem xét mà bản thân các em cũng được tham gia vào
việc quyết định.

Tình huống 3: Minh sẽ thi đại học trong năm tới. Sau khi đã cân nhắc tất cả các ưu, nhược điểm cùng với sở
thích của mình, Minh cho rằng em nên thi đại học Mỏ-địa chất. Em sẽ bàn với bố mẹ sớm về điều này vì bố mẹ
sẽ cho em những lời khuyên và sự hỗ trợ. Bố mẹ em không bao giờ bắt em phải làm theo điều họ muốn mà họ
luôn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm để em cân nhắc và quyết định.

Tình huống 4: Lễ vào hè năm nay của chúng em sẽ tổ chức ở công viên Lê Nin. Uỷ ban DS-GĐ-TE Quận và
Quận Đoàn đã quyết định tổ chức thi cắm trại cho chúng em. Sau khi được các anh chị phụ trách thông báo,
chúng em rất thích và đều đến đăng ký tham gia; đứa thì mang tre, đứa thì làm cọc và trang trí v.v... Chúng
em nhất định sẽ có một căn trại xinh xắn và thật đẹp.

Tình huống 5: Sau một năm làm dự án thí điểm thành công, huyện T chuẩn bị nhận tiếp dự án sang 2 xã
mới. Trước khi thực hiện Bna quản lý dự án đã tổ chức hội thảo lập kế hoạch và quản lý với tất cả các bên liên

quan, trong đó có đại biểu trẻ trong và ngoài nhà trường. Đây là dự án giúp trẻ em và cộng đồng phòng tránh
HIV/AIDS. Trong hội thảo này, các em đã được tìm hiểu về nội dung, tiến trình dự án. Kế hoạch Dự án cũng
được xây dựng phù hợp với thời gian của các em.

Tình huống 6: Sinh nhật của Linh sắp tới. Linh xin phép bố mẹ cho được tổ chức một sinh nhật thật lớn để
đánh dấu tuổi trăng tròn của mình. Bố mẹ rất vui và đồng ý. Bố mẹ khuyến khích Linh tự suy nghĩ xem em
muốn làm gì và làm như thế nào? Bố mẹ đã chỉ dẫn cho em một số điều lưu ý về cách tổ chức và trang trí. Bố
mẹ nói rằng họ sẽ luôn có mặt để chỉ dẫn em khi cần thiết.

PHỤ LỤC 2
Mức độ tham gia

PHỤ LỤC 3
THANG BẬC CỦA SỰ THAM GIA

1. Người lớn điều khiển:
Trẻ em làm hoặc nói những gì người lớn gợi ý cho các em nhưng các em thật sự chẳng hiểu đó là những cái gì.
Trẻ chỉ được hỏi lấy lệ.
2. Hình thức trang trí:
Trẻ em tham gia vào một sự kiện như trang trí do người lớn sắp đặt.
3. Hình thức tượng trưng:
Trẻ em được nói lên những gì các em suy nghĩ về một vấn đề nhưng có rất ít hoặc không có sự lựa chọn nào
về cách tham gia hay diễn đạt các quan điểm của mình.
4. Trẻ em được giao nhiệm vụ và được thông báo:
Người lớn quyết định về công việc và trẻ em xung phong thực hiện công việc đó. Trẻ em hiểu công việc phải
làm và tự quyết định về sự tham gia của mình.
5. Trẻ em đươc hỏi ý kiến và được thông báo:
Công việc do người lớn thiết kế và quàn lý nhưng trẻ em được hỏi ý kiến. Trẻ em hiểu hoàn toàn quy trình
công việc phải làm và tự quyết định về sự tham gia của mình.
6. Người lớn khởi xướng quyết định cùng trẻ em:

Người lớn khởi xướng, trẻ em tham gia vào tất cả các khâu lập kế hoạch và thực hiện. Không những quan
điểm của trẻ em được quan tâm xem xét mà bản thân trẻ em cũng đươc tham gia vào việc quyết định.
7. Trẻ em khởi xướng và được chỉ dẫn:
Ý kiến khởi xướng là của trẻ em và trẻ em là người quyết định công việc phải được thực hiện như thế nào.
Người lớn luôn có mặt để hướng dẫn nhưng không quản lý công việc.
8. Trẻ em khơi xướng cùng người lớn quyết định:
Trẻ em khởi xướng công việc và trẻ em cần ở người lớn lời khuyên, sự bàn luận và hỗ trợ. Người lớn không chỉ
huy nhưng sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm để trẻ cân nhắc và quyết định.
9. Trẻ em thiết kế và quản lý, người lớn có mặt sẵn sàng giúp đỡ.
10. Trẻ em điều khiển hoàn toàn.

PHỤ LỤC 4
CÁC ĐIỀU KHOẢN CÓ LIÊN QUAN ĐẾN QUYỀN ĐƯỢC THAM GIA CỦA TRẺ EM
Tóm tắt:
Điều 12: Trẻ em có quyền bày tỏ các quan điểm của mình.
Điều 13: Trẻ em có quyền nhận và cung cấp thông tin cho mọi người.
Điều 15: Trẻ em có quyền gặp gỡ, hoà nhập và thiết lập mối quan hệ với mọi người.
Điều 17: Nhà nước đảm bảo cho trẻ em có điều kiện tiép nhận các thông tin từ nhiều nguồn khác nhau.
Điều 18: Cha mẹ phải chịu trách nhiệm giáo dục về sự phát triển của con cái.