Tiểu luận thị trường sách tham khảo trên địa bàn thủ đô hà nội hiện nay

MỞ ĐẦU
Nền kinh tế Việt Nam hiện nay đang trên đà phát triển, cùng với đó
đời sống người dân ngày càng được cải thiện, trình độ dân trí ngày càng
được nâng cao. Trong khi đó nền giáo dục nước nhà đang được Đảng và
Nhà nước coi như là :”Quốc sách hàng đầu”. Trong nền kinh tế hội nhập
hiện nay ngành giáo dục và đào tạo giữ vị trí và đóng vai trò quan trọng
góp phần đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng của người dân nhằm nâng cao
kiến thức. Vì vậy nhu cầu sử dụng sách tham khảo ngày càng trở nên bức
thiết hơn.
Là địa bàn có đầy đủ các điều kiện chính trị - kinh tế - văn hóa xã hội
thuận lợi thủ đô Hà Nội là lựa chọn tốt nhất để các doanh nghiệp nhà nước
cũng như tư nhân kinh doanh xuâts bản phẩm. Cũng chính vì thế mà thị
trường sách nói chung và thị trường sách tham khảo nói riêng hết sức sôi
nổi. Là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa xã hội của cả nước nhưng thủ
đô Hà Nội cũng là nơi chịu những tác động mạnh mẽ của các quy luật kinh
tế ảnh hưởng không nhỏ đến những diễn biến của thị trường sách tham
khảo. Hiện nay thị trường sách tham khảo đã và đang diễn ra hết sức phức
tạp cần tìm hiểu và có những biện pháp đúng đắn để khắc phục. Vì vậy em
đã chọn đề tài “ Thị trường sách tham khảo trên địa bàn thủ đô Hà Nội
hiện nay” làm đề tài tiểu luận.
1. Mục tiêu đề tài
Tìm hiểu thị trường sách tham khảo trên địa bàn thủ đô Hà Nội hiện
nay để thấy được thị trường đang có diễn biến như thế nào từ đó đưa ra
được những đánh giá khách quan nhằm đưa ra những giải pháp khắc phục
giúp thị trường sách tham khảo trên địa bàn thủ đô ngày càng phát triển
nhanh và ổn định hơn.

1


2. Phạm vi nghiên cứu đề tài

Tập trung nghiên cứu thị trường sách tham khảo trên địa bàn Hà
Nội trong những năm gàn đây. Được khảo sát tại một số nhà xuất bản, các
nhà sách…trên địa bàn Hà Nội.
3. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thống kê
- Phương pháp tổng hợp
- Phương pháp so sánh
- Phương pháp điêù tra tại hiện trường
4. Bố cục bài tiểu luận
Mở đầu
Nội dung
Chương 1 : Nhận thức chung về sách tham khảo và thị trường sách
tham khảo.
Chương 2 : Thực trạng của thị trường sách tham khảo trên địa bàn thủ
đô Hà Nội hiện nay.
Chương 3 : Một số giải pháp nhằm phát triển thị trường sách tham
khảo trên địa bàn thủ đô Hà Nội.
Phần kết luận

2


NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
NHẬN THỨC CHUNG VỀ SÁCH THAM KHẢO VÀ THỊ
TRƯỜNG SÁCH THAM KHẢO
1.1. Tổng quan về sách tham khảo
1.1.1. Khái niệm về sách tham khảo
Sách giáo dục là một dạng xuất bản phẩm được ra đời từ rất sớm, từ
khi có sự ra đời của ngôn ngữ và chữ viết . Nội dung của sách giáo dục

chứa đựng những tri thức phục vụ việc dạy và học của các cấp, bậc học .
Sách giáo dục được chia làm hai loại đó là sách giáo khoa và sách tham
khảo.
Bên cạnh sách giáo khoa, sách tham khảo cũng là bộ phận quan trọng
của hệ thống sách giáo dục. Sách tham khảo có sự khác biệt nhất định so
với sách giáo khoa, song nó có vị trí và vai trò rất quan trọng trong việc
nâng cao trình độ, nhận thức, khả năng tư duy, kỹ năng chuyên môn, mở rộng
củng cố kiến thức, phát triển sự sáng tạo, khả năng học tập và nghiên cứu.
Nhìn chung, hiện nay có rất nhiều cách hiểu về sách tham khảo nhưng
để có cái nhìn đầy đủ về sách tham khảo người ta đưa ra khái niệm về sách
tham khảo như sau : Sách tham khảo là một loại sách giáo dục xuất bản
mang nội dung định hướng, gợi mở và nâng cao những vấn đề tri thức đã
được đề cập chưa trọn vẹn trong sách giáo khoa, nhằm mục đích giúp
người học hiểu sâu và nâng cao trình độ nhận thức về những vấn đề mà
sách tham khảo đặt ra. Nó còn là phương tiện hỗ trợ đắc lực cho việc giảng
dạy cũng như quá trình nghiên cứu, tham khảo.
Tuy nhiên đó mới chỉ là cách hiểu khái quát và đầy đủ nhất về sách
tham khảo. Để hiểu chính xác và cặn kẽ hơn về sách tham khảo cần có quá
trình nghiên cứu lâu dài.
3


1.1.2. Phân loại sách tham khảo
Hiện nay sách tham khảo đang có sự tăng lên và phát triển không
ngừng cả về số lượng cũng như chủng loại. Vì vậy đòi hỏi chúng ta phải
tiến hành phân loại theo đối tượng sử dụng sách tham khảo. Bao gồm 4 loại
cơ bản:
a. Sách tham khảo mẫu giáo
Vì đây là lứa tuổi có khả năng nhận thức còn thấp nên sách tham khảo mẫu
giáo được biên soạn đơn giản phù hợp với nhận thức của lứa tuổi này . Nội

dung sách tham khảo mẫu giáo thường tập trung nhấn mạnh vấn đề giáo
dục đạo đức, tình yêu thiên nhiên, đất nước, con người…Sách được xuất
bản dưới hình thức các câu chuyện , trò chơi nhằm giáo dục trí tuệ , từ đó
tập trung trí tưởng tượng, đầu óc sáng tạo của các cháu.
b. Sách tham khảo phổ thông
+ Sách tham khảo bổ trợ sách giáo khoa: Loại sách này do Bộ Giáo
dục và Đào tạo quy định về số lượng và nội dung của từng đầu sách mỗi
năm học, được xuất bản kèm theo sách giáo khoa nhằm bổ trợ kiến thức,
mở rộng phạm vi kiến thức của sách giáo khoa.
+ Sách tham khảo chọn lọc: Đây là loại sách do nhiều nhà xuất bản
tham gia biên soạn và liên kết xuất bản trên cơ sở chọn lọc các vấn đề khoa
học theo nhu cầu sử dụng của giáo viên và học sinh. Mảng sách này có
khối lượng xuất bản hàng năm khá lớn.
c. Sách tham khảo tra cứu: Là loại sách tham khảo phục vụ cho nhiều
đối tượng sử dụng khác nhau, xuất bản phục vụ cho hoạt động học tập ,
giảng dạy, nghiên cứu và hoạt động nghề nghiệp, trong đó bao gồm:
+ Sách hướng nghiệp dạy nghề: Được xuất bản phục vụ chủ yếu trong các
trường trung học chuyên nghiệp dạy nghề, bổ túc văn hóa, công nhân kỹ thuật.
Nội dung định hướng nghề nghiệp, giáo dục nghề nghiệp ở mức độ
khác nhau. Loại sách này có số lượng đầu sách ít, được Nhà nước khuyến
khích xuất bản nhằm đào tạo nâng cao tay nghề cho công nhân kỹ thuật.
4


+ Sách nâng cao kiến thức: Đề cập tới nhiều lĩnh vực tri thức khác
nhau. Nội dung đề tài không hạn chế, phạm vi kiến thức rộng phục vụ cho
tất cả các đối tượng.
d. Sách bồi dưỡng giáo viên : Được xuất bản chủ yếu tại nhà xuất bản
giáo dục, đối tượng sử dụng là giáo viên phổ thông, giáo viên và sinh viên
các trường Cao đẳng, Đại học sư phạm. Nội dung định hướng về phương

pháp giáo dục cụ thể cho mỗi môn học, định hướng nội dung chuyên môn.
Ngoài ra còn đề cập đến nội dung chỉnh lí, bổ sung về chương trình các
môn học, bổ trợ kiến thức cho giáo viên.
1.1.3. Đặc điểm của mặt hàng sách tham khảo
1.1.3.1. Sách tham khảo là mặt hàng có tính đặc thù: Là mặt hàng
mang tính thời vụ cao nên sách tham khảo thường được xuất bản và bán
theo mùa như vào đầu các năm học. Đây là thời điểm sách tham khảo được
tiêu thụ với số lượng lớn, hoạt động mua bán diễn ra nhộn nhịp, sôi động.
Cũng chính vì điều đó mà thị trường sách tham khảo diễn biến hết sức phức
tạp. Nhiều đơn vị sản xuất kinh doanh đã lợi dụng thời cơ đưa sách tham
khảo in lậu, kém chất lượng, sách in lỗi bản vào thị trường gây không ít
khó khăn cho các cơ quan quản lý thị trường.
Sách tham khảo còn được tiêu thụ mạnh vào đầu học kỳ II, vào dịp
này khách hàng tìm mua sách tham khảo ngoài nhu cầu phục vụ học tập
còn có sự tác động của các cơ sở kinh doanh bằng các hình thức khuyến
mại, tuyên truyền quảng cáo. Thị trường sách tham khảo lắng xuống khi
năm học mới bắt đầu ổn định. Sách tham khảo không chỉ bán được vào các
thời vụ mà vào các ngày bình thường sách tham khảo vẫn có thể tiêu thụ
được nhưng tiêu thụ với số lượng ít hơn thời vụ chính của nó.
1.1.3.2. Tính cập nhật thông tin : Hiện nay nền kinh tế đang phát triển
mạnh , thời đại khoa học phát triển và thông tin toàn cầu hóa. Nếu chỉ dựa
vào những tri thức thông tin do sách giáo khoa mang lại là chư đủ. Với mục
tiêu đáp ứng tốt nhất nhu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của khách hàng sách
5


tham khảo đã phản ánh kịp thời những thay đổi trong xã hội, nhất là những
thay đổi trong dân số, kinh tế, khoa học kỹ thuật của đất nước và cả trên thế
giới. Những thông tin mới nhất luôn được sách tham khảo đề cập tới giúp
người đọc nắm bắt thông tin nhanh nhất mới nhất và chính xác nhất trong

xu thế toàn cầu hóa như hiện nay.
1.1.3.3. Tính chuyên sâu và liên ngành : Mỗi một cuốn sách tham khảo
đều có hai đặc điểm là tính chuyên sâu và tính liên ngành. Tuy chúng có sự
khác biệt song chúng đi cùng nhau hỗ trợ, bổ sung cho nhau để cùng giải
quyết thấu đáo một vấn đề khoa học. Nhờ hai đặc điểm trên mà người học
không chỉ tiếp thu được các lĩnh vực tri thức khoa học rộng lớn mà còn tự
trang bị cho mình những phương pháp, kỹ năng để giải quyết các tình
huống, vấn đề khó khăn đặt ra trong học tập và nghiên cứu. Mỗi một cuốn
mang tới người sử dụng những hiểu biết cụ thể, rõ ràng. Tư duy phân tích
của người biên soạn sách tham khảo có vai trò đắc lực tạo nên tính chuyên
sâu.
Nếu tính chuyên sâu được tạo nên bởi tư duy phân tích thì tính liên
ngành được tạo nên bởi tư duy tổng hợp. Liên ngành có nghĩa là sử dụng
tổng hợp nhiều kiến thức khác nhau, nhiều dữ liệu đã có để khái quát đưa
ra một nhận định, một kết luận nào đó.
1.1.4. Vai trò của mặt hàng sách tham khảo
1.1.4.1. Sách tham khảo cung cấp những kiến thức bổ trợ cho sách
giáo khoa, giáo trình trong các môn học. Ngoài những kiến thức được đề
cập trong sách giáo khoa đối với các bạn học sinh, sinh viên muốn hiểu sâu
hơn về bài học và có kết quả thi tốt không thể chỉ dựa vào sách giáo khoa,
giáo trình. Trong giáo dục hiện nay, người ta quan tâm phát triển tính tích
cực , chủ động, tự học, tự nghiên cứu của học sinh, sinh viên. Chính vì thế
sách tham khảo có vai trò hết sức quan trọng là công cụ, phương tiện cần
thiết bổ trợ thêm cho sách giáo khoa, giúp cho người đọc, người học mở

6


mang kiến thức, phát triển tư duy sáng tạo trên cơ sở những kiến thức cơ
bản.

1.1.4.2. Sách tham khảo có khả năng mở rộng và hệ thống hóa kiến
thức. Khi đời sống được nâng cao thì con người càng có nhu cầu mở rộng
và chuyên sâu thêm kiến thức. Chẳng hạn để dạy môn văn học tốt thì khô
ng thể tách rời việc tìm hiểu những vấn đề như : văn hóa học, lịch sử, tư
tưởng xã hội…cũng như không thể tìm hiểu tính cá biệt của một phong
cách sáng tác , đặc điểm của một trào lưu sáng tác … Sách tham khảo sẽ
giúp người đọc có một cái nhìn toàn diện về khía cạnh đó. Hệ thống hóa là
một yêu cầu quan trọng của quá trình tích lũy và phát triển của người đọc.
Sách tham khảo có khả năng cung cấp toàn cảnh lịch sử vấn đề khoa học,
liên đới, phân tích, đánh giá, so sánh, khái quát giá trị hoặc tạo kiến thức
nền cho một vấn đề nghiên cứu , qua đó sách tham khảo cũng rèn luyện tư
duy hệ thống.
Sách tham khảo có vai trò rất quan trọng trong quá trình học tập, giảng
dạy của giáo viên, học sinh. Bên cạnh đó sách tham khảo còn có ý nghĩa
đặc biệt đối với doanh nghiệp kinh doanh. Nó là một trong những mặt hàng
kinh doanh chủ lực đem lại hiệu quả kinh doanh cao, nâng cao vị thế và
khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp kinh doanh xuất bản phẩm. Thị
trường sách tham khảo ở thủ đô Hà Nội hiện nay diễn ra hết sức nhộn
nhịp , sôi động và đang có sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp
trên địa bàn thủ đô cũng như các doanh nghiệp kinh doanh sách tham khảo
trên cả nước.
1.2. Nhận thức chung về thị trường sách tham khảo
1.2.1. Khái niệm thị trường sách
1.2.1.1. Khái niệm thị trường
Trong điều kiện nền kinh tế thị trường việc mua bán không đơn thuần
chỉ là nơi trao đổi trực tiếp tại các điểm cố định mà còn thông qua các nhà
môi giới trung gian. Việc trao đổi hàng hóa có thể thực hiện qua việc tổ
7

chức mối quan hệ giữa các nhà sản xuất kinh doanh. Hàng hóa trong nền
kinh tế thị trường rất đa dạng và phong phú. Vì vậy sẽ hình thành nên nhiều
hình thức để di chuyển hàng hóa, quá trình thanh toán giao nhận hàng hóa
phù hợp có lợi cho cả hai bên. Như vậy có thể hiểu thị trường như sau : “
Thị trường là tổng thể các mối quan hệ cạnh tranh, cung cầu, giá cả, giá
trị… mà trong đó giá cả và sản lượng hàng hóa được xác định”.
1.2.1.2. Khái niệm thị trường sách tham khảo
Trước đây, trong cơ chế thị trường cũ do điều kiện đất nước còn nhiều
khăn, mọi hoạt động của ngành xuất bản – phát hành đều phải căn cứ theo
kế hoạch chỉ đạo của Nhà nước . Nhà nước sẽ quy định rõ nội dung, số
lượng , giá cả và thời gian phát hành. Sách được xuất bản ra để phân phối
đến những nơi quy định của Nhà nước, các nhà xuất bản không cần đầu tư
nhiều vào khâu tiêu thụ mà họ chỉ cần xuất bản những tên sách đúng nội
dung, số lượng theo yêu cầu của Nhà nước.
Hiện nay, trong nền kinh tế thị trường, sách với tư cách là một loại
hàng háo được sản xuất, lưu thông, trao đổi trên thị trường với những hao
phí lao động cụ thể và đặc điểm riêng. Sách đã góp phần hình thành nên thị
trường sôi động và đầy hứa hẹn đối với doanh nghiệp kinh doanh xuất bản
phẩm.
Các nhà xuất bản bên cạnh việc đảm bảo nội dung đúng định hướng
phải thỏa mãn được nhu cầu của khách hàng từ đó tạo điều kiện giúp các
nhà xuất bản tiêu thụ được sách và có lợi nhuận. Chính vì thế sách tham
khảo đã trở thành một loại hàng hóa và được đem ra trao đổi buôn bán trên
thị trường.
Sách tham khảo nằm trong cơ cấu mặt hàng sách nói chung có thể
hiểu khái niệm về thị trường sách tham khảo như sau : Thị trường sách
tham khảo là tổng thể các mối quan hệ cạnh tranh, cung cầu, giá cả, giá
trị…trong đó giá cả và số lượng sách tham khảo được xác định.

8

1.2.2. Đặc trưng của thị trường sách tham khảo
1.2.2.1. Mức cung – cầu đều lớn
+ Có đối tượng sử dụng rộng rãi: Khác với một số mặt hàng khác trên
thị trường luôn có đối tượng độc giả riêng như sách thiếu nhi với đối tượng
phục vụ là các em thiếu niên, nhi đồng , sách giáo khoa dành riêng cho giáo
viên, các em học sinh… Riêng mảng sách tham khảo là một trong những
mặt hàng sách phục vụ cho nhiều đối tượng và có số lượng khách hàng
đông đảo. Khách hàng có nhu cầu về sách tham khảo có thể là các em mẫu
giáo, các em học sinh các cấp, các bạn sinh viên, giáo viên và học sinh các
trường dạy nghề. Hà Nội là nơi tập trunh nhiều nhát các trường Cao đẳng,
Đại học và nhiều trường trung học chuyên nghiệp , bên cạnh đó còn có rất
nhiều trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, từ đố tạo ra một số lượng
khách hàng tiềm năng đầy hứa hẹn. Chỉ tính riêng lứa tuổi mẫu giáo nhu
cầu của từng độ tuổi đã khác nhau. Giữa học sinh phổ thông, sinh viên, học
sinh các trường chuyên nghiệp dạy nghề cũng có những yêu cầu, đòi hỏi,
mong muốn khác nhau về mức độ, dung lượng kiến thức trong sách tham
khảo. Ngoài ra nhu cầu về sách tham khảo thuộc các khối, ngành lại có sự
khác nhau.
Sách tham khảo có số lượng khách hàng đa dạng, đó vừa là thuận lợi
nhưng cũng vừa là thách thức đặt ra cho các đơn vị sản xuất kinh doanh
mặt hàng này trên thị trường. Bên cạnh khả năng tăng doanh số do có
lượng khách hàng đông đảo , doanh nghiệp cần phải không ngừng nâng cao
chất lượng nội dung và hình thức sách tham khảo . Do đối tượng mua và sử
dụng ở độ tuổi và nghề nghiệp khác nhau nên những mong muốn, nhu cầu
của họ cũng khác nhau và sẽ trở nên đa dạng, phức tạp hơn.
+ Phong phú về thành phần tham gia kinh doanh: Chính vì có sự đa
dạng, phong phú về đối tượng sử dụng cũng như xu hướng phát triển của
hoạt động sản xuất kinh doanh nên lực lượng tham gia sản xuất kinh doanh

mặt hàng sách tham khảo trên thị trường là rất phong phú.
9


Các đơn vị tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh măt hàng sách
tham khảo ngày càng đông. Một trong những lí do tạo nên sự phong phú về
thành phần tham gia kinh doanh là do cơ cấu mặt hàng sách tham khảo hêt
sức đa dạng trên thị trường, đồng thời cũng do nhu cầu sử dụng sách tham
khảo ngày một gia tăng. Đây là một trong những thế mạnh giúp các nhà
xuất bản tồn tại trên thị trường.
Một số nhà xuất bản tham gia vào sản xuất, kinh doanh mặt hàng sách
tham khảo như : Nhà xuất bản Hà Nội, nhà xuất bản Đại học Quốc gia
Thành phố Hồ Chí Minh… Ngoài ra còn nhiều nhà xuất bản khác như :
Nhà xuất bản tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Đà Nẵng,
nhà xuất bản Hải Phòng, nhà xuất bản trẻ, nhà xuất bản Đại học sư phạm,
nhà xuất bản khoa học kỹ thuật…
Chính sự tham gia đông đảo của các lượng trên là yếu tố quan trọng
làm cho thị trường trở nên vô cùng nhộn nhịp, thúc đẩy hơn nữa hoạt động
của các nhà xuất bản và tạo ra sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp.
Hiện nay, trên địa bàn thủ đô Hà Nội bên cạnh các doanh nghiệp Nhà
nước đã có tên tuổi như : Tổng công ty sách Việt Nam, công ty phát hành
sách Hà Nội, công ty sách và thiết bị trường học Hà Nội… tham gia trực
tiếp vào phân phối mặt hàng sách tham khảo còn có nhiều thành phần kinh
tế khác, đặc biệt là lượng tư nhân tham gia đông đảo, tiêu biểu như : Nhà
sách Trí Tuệ, Nhà sách sư phạm, Nhà sách Nguyễn Văn Cừ…
Do đã có sự liên kết xuất bản giữa các đơn vị sản xuất kinh doanh nên
góp phần làm cho lượng tham gia kinh doanh sách tham khảo trên thị
trường phong phú hơn. Thúc đẩy việc tích cực thực hiện để tạo ra nhiều
mặt hàng sách tham khảo có chất lượng phục vụ tốt nhất nhu cầu ngày càng
cao của khách hàng.

1.2.2.2. Mức độ cạnh tranh trên thị trường cao
Do có đối tượng sử dụng rộng rãi và có sự phong phú về thành phần
tham gia kinh doanh nên mức độ cạnh tranh về mặt hàng sách tham khảo
10


cũng trở nên gay gắt và khốc liệt hơn. Trong điều kiện hiện nay, bên cạnh
những thuận lợi từ thị trường thì danh nghiệp phát hành sách cũng gặp
không ít khó khăn. Vì vậy, các doanh nghiệp kinh doanh phải liên tục đổi
mới, hoàn thiện quá trình kinh doanh và quan tâm đến lợi ích của khách
hàng. Như thế doanh nghiệp mới có đủ khả năng cạnh tranh được với đối
thủ khác và vươn lên khẳng định uy tín và vị thế của mình trên thị trường.
Cạnh tranh sẽ là động lực thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh mặt hàng
sách tham khảo phát triển hoàn thiện hơn. Tuy nhiên cũng cần phải có sự
cạnh tranh lành mạnh trên thị trường như thế mới khẳng định được vị thế
và chỗ đứng cho doanh nghiệp mình.
1.3. Ý nghĩa của hoạt động kinh doanh sách tham khảo
1.3.1. Ý nghĩa chính trị - xã hội
Sách tham khảo là công cụ hữu ích và gần gũi, nó giúp người học
nâng cao nhận thức, đào sâu suy nghĩ, phát huy năng lực sáng tạo, ứng
dụng những kiến thức lí thuyết và thực hành. Chính vai trò quan trọng đó
của sách tham khảo mà hoạt động kinh doanh mặt hàng này có ý nghĩa
chính trị - xã hội như sau:
1.3.1.3. Góp phần đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên
Trong hoạt động Giáo dục và Đào tạo người dạy học chính là cầu nối
giúp các em học sinh, sinh viên có những kiến thức cơ bản , các phương
pháp tư duy, khả năng nhìn nhận vấn đề, khả năng nhận xét và phán đoán.
Vì vậy phương pháp giảng dạy của giáo viên rất quan trọng. Sách tham
khảo sẽ đem đến cho thầy cô những phương pháp trao đổi kinh nghiệm dạy
học, giúp giáo viên tiếp cận được những phương pháp dạy học hiện đại và

khoa học. Ngoài ra sách tham khảo còn giúp người đọc nghiên cứu sâu
hơn, nắm vững các tri thức và thao tác giảng dạy nhằm đem lại chất lượng
giảng dạy cao hơn, hiệu quả hơn.

11


1.3.1.2. Góp phần nâng cao chất lượng của học sinh, sinh viên
Xuất bản phẩm giáo dục là phương tiện lưu giữ và truyền tải nhũng
kiến thức cơ bản, đầy đủ nhất một cách rộng khắp và đồng loạt cho mọi
người trong quá trình học tập. Trong khi đó sách giáo khoa mới chỉ cung
cấp những kiến thức cơ bản chuẩn mức nhằm trang bị cho người học những
tri thức cốt lõi của vấn đề. Song để khơi sâu, làm rõ những vấn đề khoa học
cụ thể cũng như có cái nhìn sâu sắc cặn kẽ thì người ta cần sách tham khảo
để bổ sung những vấn đề tri thức được đề cập chưa trọn vẹn của sách giáo
khoa. Từ đó sách tham khảo giúp người học mở rộng, hỗ trợ kiến thức để
tiếp thu những tri thức mới hơn, cao hơn.
Sách tham khảo là công cụ tự học, tự rèn luyện tốt nhất. Hiện nay trên
thị trường, sách tham khảo cho học sinh các cấp, ngành học rất phong phú
như sách hướng dẫn để học tốt , phương pháp giải… Nhờ đó các em học
sinh có điều kiện tự học, đào sâu kiến thức và mở rông các lĩnh vực khoa
học. Hiện nay vấn đề tự học luôn được khuyến khích trong các nhà trường
nên nhu cầu sách tham khảo lại càng trở nên bức thiết. Ở thủ đô Hà Nội thị
trường sách tham khảo là môi trường kinh doanh thuận lợi nhất giúp các
doanh nghiệp kinh doanh đáp ứng được nhu cầu của người học và góp phần
vào việc thực hiện mục tiêu đào tạo của đất nước.
1.3.2. Ý nghĩa đối với doanh nghiệp kinh doanh xuát bản phẩm
1.3.2.1. Mang lại hiệu quả kinh tế cho các doanh nghiệp kinh doanh
xuất bản phẩm
Thủ đô Hà Nội là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa xã hội nên sự

nghiệp Giáo dục và Đào tạo được Đảng và Nhà nước hết sức chú trọng.
Nắm bắt dược điều này các nhà sản xuất kinh doanh đã đưa ra thị trường
thủ đô Hà Nội các loại sách tham khảo đáp ứng kịp thời nhu cầu khách
hàng, nâng cao khả năng tiêu thụ mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các nhà
kinh doanh và cho sự nghiệp phát triển chung của thủ đô.
12


Mặt bằng sách tham khảo chiếm thị phần rất lớn trên thị trường sách ở
thủ đô Hà Nội. Chính vì thế doanh số thu được từ việc kinh doanh sách
tham khảo là rất cao.
Thị trường sách tham khảo ở thủ đô Hà Nội đang diễn ra rất sôi động,
nhu cầu về sách tham khảo cao, mức cung lớn, mức độ cạnh tranh gay gắt
là điều kiện thuận lợi để mang lại hiệu quả kinh doanh cho doanh nghiệp.
Từ đố đảm bảo cho sự phát triển vững mạnh và ngày càng khẳng định uy
tín của doanh nghiệp trên thị trường Hà Nội.
Một trong những doanh nghiệp kinh doanh sách tham khảo khá thành
công trên địa bàn Hà Nội là công ty cổ phần sách Giáo dục tại Hà Nội với 4
cửa hàng phân phối, kinh doanh sách tham khảo đã đem lại hiệu quả cho
công ty từ đó đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững của công ty. Bên
cạnh đó, công ty sách thiết bị trường học Hà Nội, Nhà sách Minh Châu,
Nhà sách Trí Tuệ, Nhà sách Nguyễn Văn Cừ… đang ngày càng mở rộng
mạng lưới phân phối và phương phát hành linh hoạt nhằm phục vụ tốt nhất
nhu cầu của người mua, đồng thời đem lại lợi nhuận cao cho doanh nghiệp.
1.3.2.2. Giúp các doanh nghiệp mở rộng quan hệ hợp tác
Thị trường sách tham khảo ở Hà Nội hiện nay đã thu hút sự chú ý đầu
tư của rất nhiều đối tượng tham gia. Đây chính là điều kiện để các doanh
nghiệp tìm kiếm đối tác làm ăn mới, từ đó mở rộng thị phần của mình trên
thị trường. Để làm phong phú thêm mặt hàng và đáp ứng tối đa nhu cầu của
khách hàng các doanh nghiệp cần phải tạo lập các mối quan hệ hợp tác, liên

doanh, liên kết với các lực lượng khác cùng tham gia sản xuất và phát hành
sách tham khảo trên thị trường. Trong nền kinh tế hiện nay, hoạt động phát
hành đã được xã hội hóa , đồng thời hoạt đông liên kết xuất bản – in – phát
hành đang là một xu thế phổ biến trên thị trường. Vì vậy việc mở rộng quan
hệ là điều kiện càn thiết đối với mỗi doanh nghiệp trong sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp mình.

13


1.3.2.3. Giúp các nhà sản xuất tái sản xuất các mặt hàng sách tham khảo
Thị trường sách tham khảo ở thủ đô Hà Nội là một trong những thị
trường mà các doanh nghiệp phát hành cần vươn tới và chinh phục. Nếu
doanh nghiệp nào có những mặt hàng đảm bảo về chất lượng và có những
chiến lược tiêu thụ thích hợp, đồng thời có một thị trường đầy hứa hẹn thì
sách tham khảo sẽ được bán nhanh hơn , nhiều hơn. Từ đó sẽ giúp cơ sở
sản xuất thu hồi vốn nhanh, giảm chi phí về mặt thời gian lưu thông để tiếp
tục vòng quay khác của vốn. Như vậy, thị trường sách tham khảo ở Hà Nội
là một trong những yếu tố giúp các nhà sản xuất tái sản xuất mặt hàng sách
tham khảo. Nếu kinh doanh trên thị trường không thuận lợi thì việc tái sản
xuất các mặt hàng sách tham khảo sẽ gặp nhiều khó khăn . Thị trường sách
tham khảo ở Hà Nội chính là cơ sở để các doanh nghiệp kinh doanh phát
huy khả năng của mình làm thỏa mãn tốt hơn nhu cầu của khách hàng.
1.3.2.4. Thị trường sách tham khảo là căn cứ để xác định đúng mục
tiêu sản xuất kinh doanh
Đối với các doanh ngiệp kinh doanh xuất bản phẩm, căn cứ vào giá cả,
cung cầu trên thị trường mà các doanh nghiệp xác định đúng mục tiêu sản
xuất như sau : sản xuất kinh doanh mặt hàng sách tham khảo nào ? số
lượng bao nhiêu ? vào thời điểm nào và bán ở khu vực nào ?. Như vậy kinh
doanh sách tham khảo phải hướng vào thị trường Hà Nội nơi là cơ sở cho

sản xuất kinh doanh phát triển.
Thị trường là căn cứ để các doanh nghiệp kinh doanh hoạch định kế
hoạch kinh doanh của mình. Thông qua thị trường các kế hoạch đó lại được
đánh giá, kiểm định về tính dúng đắn. Thông qua phản ánh của thị trường
các doanh nghiệp kinh doanh sách tham khảo mới có thể tìm thấy hướng
kinh doanh đúng nhất cho doanh nghiệp mình, đem lại nhiều lợi nhuận
trong hoạt dộng kinh doanh của doanh nghiệp mình.
Thị trường sách tham khảo có một vai trò quan trọng đối với các
doanh nghiệp sản xuất kinh doanh sách tham khảo. Các doanh nghiệp cần
14


phải có những biện pháp sản xuất kinh doanh thích hợp như chiến lược sản
phẩm, giá cả sản phẩm, xúc tiến phân phối để ngày càng chiếm lĩnh thị
phần của mình trên thị trường sách tham khảo tại thủ đô Hà Nội giúp doanh
nghiệp ngày càng củng cố vị thế và uy tín trên địa bàn Hà Nội.
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG THỊ TRƯỜNG SÁCH THAM KHẢO TRÊN ĐỊA
BÀN THỦ ĐÔ HÀ NỘI HIỆN NAY
2.1. Khái quát về thủ đô HHà Nội và thị trường sách tham khảo ở
thủ đô Hà Nội.
2.1.1. Điều kiện kinh tế - văn hóa xã hội của thủ đô Hà Nội
Là một thành phố lớn và đã được tỉnh Hà Tây sát nhập lại nên hiện
nay thủ đô Hà Nội có một diện tích lớn với 334.470 ha, và dân số là
6.232.940 người.
Được tiếp giáp với các tỉnh : Phía Đông giáp các tỉnh Bắc Giang, Bắc
Ninh, Hưng Yên ; Phía Tây giáp Hòa Bình và Phú Thọ ; Phía Nam giáp Hà
Nam ; Phía Bắc giáp hai tỉnh Thái Nguyên và Vĩnh Phúc.
Chính vì vậy Hà Nội có nhiều lợi thế : Là trung tâm của Đồng Bằng
Sông Hồng, tiếp giáp với những vùng có nền kinh tế đặc thù của cả nước,

là đầu mối giao thông quan trọng giúp Hà Nội mở rộng giao lưu, hợp tác
với các tỉnh trong cả nước cũng như trên thế giới. Hà Nội là một thị trường
thuận lợi đầy hứa hẹn cho sự phát triển kinh tế.
Bên cạnh việc phát triển kinh tế, Hà Nội cũng đạt được nhiều thành
tựu trong lĩnh vực văn hóa xã hội. Phát triển sự nghiệp văn hóa và xây
dựng con người thủ đô văn minh, hiện đại, thanh lịch. Đó vừa là mục tiêu
vừa là động lực của công cuộc công nghiệp hóa – hiện đại hóa thủ đô. Qua
25 năm đổi mới, thủ đô Hà Nội đã triển khai nhiều chương trình dự án và
đạt được những thành tích quan trọng. Đặc biệt năm 2010 vừa rồi thủ đô
Hà Nội đã tổ chức thành công lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội
15


để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp trong mắt bạn bè thế giới về nền văn hóa lâu
đời của Việt Nam.
Về Giáo dục và Đào tạo, đến nay Hà Nội đã hoàn thành việc phổ cập
trung học cơ sở, mở thêm nhiều trường Đại học, Cao đẳn, hệ thống các
trường cơ sở dạy nghề, trung học chuyên nghiệp cũng lớn mạnh. Chất
lượng giáo dục ngày càng được nâng cao.
Về khoa học – công nghệ : Đã tăng cường quản lý chất lượng, mở
rộng việc tuyển chọn các đề tài khoa học thu hút các tổ chức, cá nhân nhà
khoa học tham gia như công nghệ thông tin, cơ khí – tự động hóa, sản xuất
và sử dụng vật liệu mới, công nghệ sinh học…được quan tam và ứng dụng
ngày càng nhiều, trở thành động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế - xã hội
thủ đô phát triển.
Với nhiều thành tựu đã đạt được trên nhiều lĩnh vực tạo ra động lực to
lớn góp phần phát triển thị trường xuất bản phẩm nói chung và thị trường
sách tham khảo nói riêng trên địa bàn thủ đô Hà Nội.
2.1.2. Sự phát triển của thị trường sách tham khảo
Trước đây trong cơ chế cũ sách tham khảo không chỉ có nội dung đơn

giản, số lượng ít mà tời điểm này thị trường sách tham khảo chưa thực sự
hình thành và chưa được quan tâm đúng mức. Giai đoạn này sách tham
khảo chỉ được xuất bản ở nhà xuất bản Giáo dục còn các nhà xuất bản khác
thì còn rất hạn chế.
Lúc bấy giờ việc xuất bản do nhà nước nắm quyền còn các nhà xất
bản, doanh nghiệp phát hành chỉ cần làm tốt những chỉ tiêu mà Nhà nước
đã giao. Nhà nước quyết định loại sách nào được xuất bản, với số lượng
bao nhiêu, thời gian nào phát hành… Tất cả đều nằm trong định hướng của
nhà nước còn nhu cầu và thị hiếu của độc giả không được quan tâm. Chính
vì thế đã tạo ra sự trông chờ và ỉ lại vào nhà nước thiếu năng động sáng tạo
của các nhà xuất bản, các đơn vị phát hành sách. Tình hình này khiến cho

16


thị trường sách nói chung và thị trường sách tham khảo nói riêng hết sức
nghèo nàn, sách không đến được với người sử dụng thức sự có nhu cầu.
Từ sau Đại hội VI cho đến nay thị trường sách trong đó có thị trường
sách tham khảo không còn là độc quyền của Nhà nước nữa. Chưa bao giờ
thị trường sách tham khảo lại sôi nổi như hiện nay. Trong điều kiện đất
nước hội nhập, nền kinh tế mở cửa thị trường sách tham khảo cũng hoạt
động sôi nổi hơn. Các lực lượng tư nhân cũng tham gia vào phát hành sách
tham khảo tạo ra sự cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường. Chất lượng sách
tham khảo nhờ đó mà ngày càng được nâng cao. Nội dung và hình thức đã
bám sát nhu cầu và thị hiếu của khách hàng mang lại sự thõa mãn và hài
lòng nhất đối với nhu cầu của độc giả.
Như vậy, sự phát triển của thị trường sách nói chung và thị trường
sách tham khảo nói riêng không những mang lại lợi ích cho xã hội mà còn
mang lại hiệu quả kinh tế cho các doanh nghiệp phát hành góp phần vào sự
phát triển của nền kinh tế cả nước.

2.2. Thực trạng thị trường sách tham khảo ở thủ đô Hà Nội hiện nay
2.2.1. Nhu cầu về sách tham khảo trên địa bàn thủ đô Hà Nội hiện
nay
Nhu cầu xuất bản phẩm là những đòi hỏi mong muốn của con người
về một hay một vài xuất bản phẩm nào đó trong những khoảng không gian
và thời gian nhất định. Nhu cầu về xuất bản phẩm của con người đang có
sự phát triển theo thời gian.
Theo nhận định của các chuyên gia tại Việt Nam trong thập kỷ 60 – 70
của thế kỷ XX 30% dân số có nhu cầu về xuất bản phẩm, đến thập kỷ 80
nhu cầu về xuất bản phẩm chiếm khoảng trên 50%. Cho đến nay nhu càu
về xuất bản phẩm tăng khá nhanh với tỷ lệ chiếm khoảng 80% dân số.
Như vậy cùng với sự phát triển của xã hội nhu cầu về xuất bản phẩm
tang lên rất nhanh. Trong đó nhu cầu về sách tham khảo chiếm một tỷ lệ
không nhỏ, nhất là trong điều kiện khoa học công nghệ phát triển khiến con
17


người không ngừng học hỏi, trang bị kiến thức để tự hoàn thiện mình. Sách
thamm khảo là công cụ, phương tiện quan trọng giúp con người học tập tốt
hơn. Vì thế mà nhu cầu về nó tăng không ngừng theo thời gian và nhất là ở
địa bàn Hà Nôi – trung tâm kinh tế - văn hóa xã hội của cả nước. Nếu
những năm 80 Nhà xuất bản Giáo dục chỉ xuất bản sách tham khảo với số
lượng bằng 30% tổng số đầu sách sản xuất ra thì những năm 90 đã tăng lên
hơn 70%. Điều đó có thể khẳng định sức tiêu thụ sách tham khảo là rất lớn.
Hà Nội là một thị trường sách sôi động, tập trung nhiều đối tượng bạn
đọc hoạt động trên nhiều lĩnh vực, ngành nghề và mỗi loại đối tượng đố lại
có nhu cầu về từng loại sách tham khảo khác nhau. Nhất là trong điều kiện
hiện nay, do yêu cầu là giáo dục toàn diện, đồng bộ các tri thức cho người
học. Bên cạnh đó là xã hội ngày càng phát triển nhanh đòi hỏi con người
phải liên tục không ngừng trau dồi, nâng cao kiến thức thì việc sử dụng

sách giáo khoa là một điều tất yếu.
Nhiều năm trở lại đây, Hà Nọi luôn đạt mức tăng trưởng kinh tế cao và
ổn định, song lại chưa đồng đều giữa các quận và huyện ngoại thành, đặc
biệt là những địa phương mới sát nhập vào Hà Nội. Những khu vức nội
thành và trung tâm của thủ đô thì có mức thu nhập cao, vùng ngoại thành
nông thôn thì có mức thu nhập thấp hơn. Ngoài ra xét về trình độ dân trí
cũng có sự khác nhau. Thành phố Hà Nội là nơi đầu tiên phổ cập trung học
cơ sở, là nơi tập trung nhiều nhất các trường Đại học, Cao đẳng, Viện
nghiên cứu nên trình độ dân trí được đánh giá cao hơn so với các vùng, khu
vực trên cả nước. Điều đố sẽ dẫn đến mức độ nhu cầu khác nhau về sách
đặc biệt là về sách tham khảo.
Nhu cầu về sách tham khảo trên thị trường nội thành rất đa dạng, cao
hơn so với những nơi khác trên địa bàn Hà Nội. Điều này có nghĩa là thị
trường sách tham khảo ở đây sẽ sôi động hơn, chủng loại hàng hóa phong
phú hơn và yêu cầu của khách hàng cũng sẽ khắt khe hơn về nội dung và

18


hình thức nên buộc các nhà kinh doanh phải năng động hơn để thỏa mãn
tôts nhất nhu cầu của khách hàng.
2.2.2. Lực lượng cung mặt hàng sách tham khảo trên địa bàn thủ đô
Hà Nội hiện nay
Lực lượng cung tham gia vào thị trường sách tham khảo rất đông đảo
từ các nhà xuất bản, lực lương quốc doanh và lực lượng tư nhân đã khiến
cho sự cạnh tranh trở nên gay gắt góp phần vào những tác động tích cực
phát triển thị trường, nhu cầu của khách hàng được thỏa mãn ngày càng tốt
hơn.
2.2.2.1. Các nhà xuất bản
Hiện nay có khoảng 57 nhà xuất bản thì đã có hơn một nửa tham gia

vào quá trình xuất bản sách tham khảo như nhà xuất bản Giáo dục, nhà
xuất bản Hội nhà văn, nhà xuất bản trẻ, nhà xuất bản Phụ nữ, nhà xuất bản
Đại học Quốc gia…Qua đó ta có thể thấy được sự đông đảo của lực lượng
này và sức hấp dẫn của thị trường sách tham khảo. Trong đó nhà xuất bản
Giáo dục được xem là một trong những nhà xuất bản lớn, có uy tín trên thị
trường sách tham khảo.
Có thể nói nhà xuất bản Giáo dục là một trong những nhà xuất bản
khẳng định được uy tín trên thị trường hoạt động rất hiệu quả. Có được
điều này là do nhà xuất bản Giao dục đã thực hiện rất tốt các khâu nghiệp
vụ đầu vào, đầu ra… từ đố tổ chức nghiên cứu thị trường để nắm bắt nhu
cầu của khách hàng cho đến xây dựng kế hạch đề tài, tổ chức cộng tác viên,
sửa chữa và hoàn thiện bản thảo cho đến cả khâu in sách, đặc biệt là đối với
mảng sách tham khảo khi hiện nay sách tham khảo không còn được xem là
hàng hóa có tính độc quyền.
Trong cơ cấu sách tham khảo của nhà xuất bản Giaos dục được chia
làm ba mảng sách chính. Đó là sách tham khảo phổ thông, sách tham khảo
Đại học, Cao đẳng và sách nâng cao kiến thức. Trong đó mảng sách tham
khảo phổ thông chiếm một tỷ trọng khá cao. Do số học sinh theo học các
19


cấp phổ thông là rất cao và là một trong những đối tượng khách hàng tiêu
thụ sách tham khảo với số lượng nhiều nhất.
Sách tham khảo trên thị trường đang phát triển mạnh mẽ. Có nhiều
nhà xuất bản tham gia xuất bản mặt hàng này với hình thức đa dạng và hấp
dẫn. Sách tham khảo của nhà xuất bản Giáo dục luôn luôn đảm bảo tính
chuẩn mực về mặt kiến thức, khoa học, giáo dục đảm bảo phù hợp với học
sinh và giáo viên. Các tác giả của những cuốn sách tham khảo của nhà xuất
bản Giáo dục hầu hết là những người biên soạn sách giáo khoa. Hơn thế
nữa họ là những người thầy giáo hoặc là những người làm công tác quản lý

giáo dục, nghiên cứu giáo dục đã nhiều năm, hiểu rõ về nội dung chương
trình học nên sách tham khảo của nhà xuất bản Giáo dục đã tạo dựng được
niềm tin đối với độc giả.
Nhờ đổi mới công nghệ sản xuất, in ấn và nâng cao năng lực của bộ
máy quản lý cũng như thực hành tiết kiệm trong sản xuất nên giá thành
sách tham khảo của nhà xuất bản Giáo dục vẫn rẻ hơn các nhà xuất bản
khác từ 15-20%. Đây là một ưu thế trong cạnh tranh trên thị trường của
nhà xuất bản Giáo dục.
Mặt khác hoạt động trong nền kinh tế thị trường, nơi mà sự cạnh tranh
diễn ra gay gắt các nhà xuất bản không đơn thuần chỉ thức hiện nhiệm vụ
xuất bản mà khâu phát hành cũng ngày một tăng lên.
Bên cạnh nhà xuất bản Giáo dục còn có nhiều nhà xuất bản khác cũng
có uy tín và đã khẳng định được vị thế của mình trên thị trường như nhà
xuất bản Đại học Quốc gia hay nhà xuất bản Sư phạm… Những nhà xuất
bản này cũng đã chiếm lĩnh thị phần khá lớn trên thị trường sách tham khảo
ở thủ đô Hà Nội. Điều này chứng tỏ lực lượng cung là lực lượng chiếm thị
phần lớn, đồng thời góp phần tăng sức mạnh cạnh tranh trên thị trường, là
ddooongj lực để các nhà xuất bản tự hoàn thiện để thỏa mãn một cách tốt
nhất nhu cầu của khách hàng.
2.2.2.2. Các doanh nghiệp phát hành nhà nước
20


Cùng hoạt động song song với các nhà xuất bản, trên thị trường sách
tham khảo tại thủ đô Hà Nội là các doanh nghiệp phát hành nhà nước với
quy mô hoạt động lớn, được đầu tư nhiều về hệ thống cơ sở vật chất, các
doanh nghiệp nhà nước hiện nay là lực lượng quan trọng trên thị trường Hà
Nội và đang cố gắng vươn xa đến nhiều khu vực thị trường khác. Hiện nay
trên địa bàn Hà Nội, công ty sách và thiết bị trường học Hà Nội và tổng
cong ty sách Việt Nam là hai doanh nghiệp Nhà nước kinh doanh sách

tham khảo hoạt động hiệu quả nhất.
Công ty sách và thiết bị trường học Hà Nội được thành lập theo quyết
định 1210 QĐ/TCCQ ngày 30/3/1981 với tên gọi cũ là “ Công ty phát hành
sách giáo khoa và thiết bị trường học”. Trụ sở của công ty đặt tại 45B – Lý
Thường Kiệt – Hoàn Kiếm – Hà Nội. Đây là địa điểm hết sức thuận lợi
nằm ở trung tâm thành phố là thế mạnh của công ty. Công ty luôn mở rộng
hợp tác với các nhà xuất bản, các công ty, các hãng sản xuất thiết bị dạy
học để đa dạng hóa làm phong phú thêm các mặt hàng nhằm nâng cao chất
lượng khai thác và thu mua được nhiều xuất bản phẩm , phát triển mạng
lưới cơ sở phục vụ bạn đọc, phát huy hiệu quả kinh tế - xã hội.
Công ty lựa chọn nguồn hàng dựa trên những tiêu chí:
Có thể cung cấp các loại sách tham khảo có chất lượng, đáp ứng nội
dung theo yêu cầu của công ty sách và thiết bị trường học Hà Nội.
Có sẵn hàng với mức giá mong muốn và sản lượng cần thiết.
Có sự đảm bảo về chất lượng và chính sách ưu đãi cho công ty.
Bên cạnh nguồn hàng phong phú, có chất lượng, kênh phân phối hợp lí
hiệu quả. Công ty sách và thiết bị Hà Nội còn thực hiện nhiều biện pháp hỗ
trợ cho hoạt động kinh doanh mặt hàng sách tham khảo. Chẳng hạn, công
ty đã thực hiện các đợt khuyến mại, giảm giá nhân dịp các ngày lễ lớn
trong năm, thường xuyên thông báo cho khách hàng danh mục sách mới….
Ngoài ra công ty còn đầu tư kinh phí cho việc sữa chwaxx, hoàn thiện hệ

21


thống các quầy hàng tủ sách… nhằm nâng cao hiệu quả phục vụ cho khách
hàng.
Việc trưng bày, giới thiệu sách ngay tại quầy hàng cũng được chú
trọng, nhằm thu hút sự quan tâm, chú ý của khách hàng.
Có thể nói công ty đã không ngừng nâng cao hiệu quả kinh doanh và

hiệu qảu xã hội. Số lượng sách tham khảo phát hành ở mức cao, đáp ứng
đầy đủ, nhanh chong và kịp thời nhu cầu của khách hàng ngay từ những
ngày đầu học mới, tận dụng và tranh thủ những cơ hội chủ động đưa sách
tham khảo xuống các trường, các cơ quan, xí nghiệp phục vụ.
Công ty sách và thiết bị Hà Nội đã sử dụng hợp lý mạng lưới phát
hành, làm chủ và chiếm lĩnh thị trường, đổi mới và cải thiện khâu bán
hàng, xây dựng và củng cố mối quan hệ giữa công ty và các đại lý, điều
chỉnh hài hòa giữa bán buôn, bán lẻ, sử dụng linh hoạt chiết khấu hấp dẫn,
thu hút khách hàng đến với công ty ngày cầng nhiều. Phương thức phát
hành phong phú, đa dạng như mở rộng mạnh lưới phát hành đưa sách tham
khảo đến các địa phương ngay từ trong hè dần dần làm chủ thị trường.
Ngoài ra, công ty còn mua sách tham khảo từ tư nhân trên cơ sở nắm
bắt nhu cầu về sách tham khảo của phụ huynh và học sinh để kịp thời ssaps
ứng. Mảng sách tham khảo được xem là một trong những mảng sách chủ
lực cùng với sách giáo khoa mang lại lợi nhuận và góp phần vào sự phát
triển của công ty.
2.2.2.3. Các doanh nghiệp tư nhân
Sự góp mặt của lực lượng kinh doanh tư nhân đã làm cho bộ mặt xã hôi
thay đổi, thị trường phát triển nhanh chóng. Lực lượng tư nhân năng động.
sáng tạo, luôn luôn bám sát những đòi hỏi và mong muốn của khách hàng để
có những biện pháp đáp ứng. Điều này làm cho sự cạnh tranh trên thị trường
ngày một lớn và có thể nói cho đến thời điểm hiện tại thì hoạt động của lực
lượng này có phần “ lấn át” các lực lượng phát triển thị trường.

22


Tại Hà Nội hiện nay, các doanh nghiệp tư nhân hoạt động theo ba mô
hình chính với những phương thức rất linh hoạt:
Lực lượng tư nhân vừa phát hành, vừa liên kết xuất bản sác, có cửa

hàng bán sách cố định. Họ thực hiện chương tình khép kín từ khâu tổ chức
bản thảo cho đến in ấn và tiêu thụ chính mặt hàng đả liên kết với các nhà
xuất bản. Ngoài ra, họ nhận khá nhiều tên sách từ các nhà xuất bản khác về
bán. Họ cúng tổ chức bán buôn và bán lẻ trực tiếp, tổ chức trao đổi sách với
chính tổng công ty phát hành sách hoặc các nhà xuất bản, thậm chí họ còn
độc quyền và bán lại cho các cơ sở phát hành quốc doanh.
Lực lượng tư nhân chỉ tổ chức tiêu thụ, liên kết xuất bản không có cửa
hiệu, có khả năng tổ chức bản thảo, có vốn và mối quan hệ với các cơ sở
phát hành khá rộng. Lức lượng này chủ yếu là những người đã và đang
công tác tại nhà xuất bản, các nhà in và phát hành sách quốc doanh.
Lực lượng tư nhân chuyên phát hành sách có cửa hàng bán trực tiếp.
Lực lượng này chuyên kinh doanh về một loại sách như sách ngoại ngữ hay
sách văn hóa, sách khoa học kĩ thuật hoặc sách thiếu nhi. Lực lượng này
nhận sách của nhà xuất bản, phát hành sách quốc doanh về bán.
Lực lượng tư nhân đang hoạt động mạnh mẽ trên thị trường Hà Nội,
có thể kể đến các doanh nghiệp tư nhân như: Nhà sách Nguyễn Văn Cừ,
Nhà sách Trí Tuệ, Nhà sách Sư Phạm…
2.2.3.. Mặt hàng sách tham khảo ở thủ đô Hà Nội hiện nay
2.2.3.1. Hình thức, mẫu mã sách tham khảo
Mặt hàng sách tham khảo ở thủ đô hiện nay, cùng với nhu cầu và đòi
hỏi về thị hiếu của khách hàng hình thức, mẫu nã của sách tham khảo ngày
càng được cải tiến.
Hình thức đẹp là hình thức phải phù hợp với nội dung. Sách tham
khảo đa dạng về chủng loại với những lĩnh vực tri thức khác nhau nên cách
thức trình bày cũng rất phong phú.

23


Đặc biệt là sách tham khảo mẫu giáo, theo như khảo sát là mảng sách

tham khảo được đầu tư khá kĩ về hình thức do đặc điểm của lứa tuổi này
nghiêng về tư duy hình ảnh. Kiểu dáng thì đa dạng như sách gấp hình, sách
túi, sách hình thức… màu sắc hài hòa với những hình ảnh trong sáng. Chất
lượng giấy in và công nghệ in đều rất được chú ý, thậm chí sách tham khảo
mẫu giáo của các nhà xuất bản uy tín như Nhà xuất bản Kim Đồng…còn sử
dụng giấy in nhập ngoại với độ trắng chống lóa, chống bóng cao.
Đối với các loại sách tham khảo phổ tông, sách tham lảo tra cứu…
cũng đã được đầu tư về mẫu mã hình thức như: sách bìa cứng, sách bìa
mềm, sách có hình ảnh minh họa…
2.2.3.2. Nội dung sách tham khảo
Cũng như hình thức mẫu mã, nội dung sách tham khảo đã có những
bước phát triển nhất định. Nội dung đa dạng trên nhiều lĩnh vực ngành
nghề đáp ứng những nhu cầu của mọi đối tượng.
Sách cho mẫu giáo gồm có sách dành cho cô và cháu với các loại: Trò
chơi giáo dục trí tuệ, truyện cổ tích các loại, truyện kể về thế giới tự nhiên,
truyện giáo dục tình cảm gia đình, bạn bè… Nhu cầu về sách tham khảo ở
lứa tuổi này thường được các bậc phụ huynh, thầy cô định hướng sẵn vì các
em chưa đủ khả năng mua sách để thỏa mãn nhu cầu của mình.
Sách dùng cho bậc tiểu học được chia làm hai bộ môn chính: Bộ môn
Toán và bộ môn Văn – Tiếng Việt có các loại chủ yếu sau: luyện giải toán,
sách hướng dẫn làm bài tập thực hành…
Sách dành cho học sinh trung học cơ sở có các loại như các loại sách để
học tốt các môn, các loại sách bồi dưỡng, nâng cao rèn luyện kỹ năng giải.
Sách dành cho sách trung học phổ thông có nhu cầu rất đa dạng nhất là
nhu cầu về sách của các bộ môn chính như: Toán, Văn, Lý, Hóa, Anh…hay
các loại sách hướng dẫn ôn thi và ôn tập tốt nghiệp, đại học.
Sách tham khảo dùng trong các trường cao đẳng, đại học, trung học
chuyên nghiệp, dạy nghề có các loại như: sách về khoa học tự nhiên, khoa
24

học xã hội và nhân văn, tin học. Nói nhu cầu này không bức xúc như nhu
cầu của bậc tiểu học, trung hoc. Tuy nhiên Đảng và nhà nước ta đang
khuyến khích mở các trường đào tạo nghề, đào tạo công nhân kỹ thuật có
thao tác trình độ nghề nghiệp. Vì vậy trong tương lai mảng sách tham khảo
trong các trường trung học dạy nghề sẽ có một tỷ lệ lớn trong cơ cấu sách
tham khảo trên thị trường.
2.2.3.3. Gía cả sách tham khảo
Giá cả của cuốn sách tham khảo phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như:
loại giấy, bìa giấy, khổ giấy, khổ chữ, số lượng trang in…và chi phí dành
cho một cuốn sách bao gồm: thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế khác, lãi,
nhuận bút, thu phí quản lý, chi phí bảo quản, vận chuyển giấy và công in,
chi phi xuất bản, thuế VAT, chi phí phát hành trong đó chi phí dành cho
giấy và công in chiếm tỷ lệ cao nhất với 35%, thuế thu nhập doanh nghiệp
14%, chi phí xuất bản 11,4% , nhuận bút 10%, thuế VAT 5%...
Trên thị trường Hà Nội nói riêng và thị trường cả nước nói chung khi
định giá, các Nhà xuất bản căn cứ vào các chi phí để hình thành nên các
cuốn sách đó, các nhà khinh doanh thì định giá cho các đối tượng khách
ahngf thoonh qua chiết khấu thương mại.
Nhưng nhìn chung, giá cả của sách tham khảo hiện nay còn rất cao.
Hầu hết sách tham khảo đều có gá dắt hơn gấp nhiều lần các loath sách
khác. Ví dụ, một cuốn sách giáo khoa môn Văn lớp 12( tập 1) có giá bìa là
7.600 đồng, sách Tiếng anh 3.100 đồng… nhưng sách nâng cao Văn 12 lại
có giá gấp 4 đến 5 lần trong khi chất lượng của những bài phân tich, bài
giảng không có gì đặc biệt. Nếu một bộ sách giáo khoa lớp 1 được bán với
giá 80.000 đồng thì chỉ với hơn 5 đến 6 cuốn sách tham khảo Toán lớp 1
cũng có giá tương đương. Mặc dù đã có quy định không có Nhà xuất bản
nào được phếp làm sách hướng dẫn học và bài tập cho học sinh ngoài Nhà
xuất bản Giáo Dục, nhưng hiện nay nhiều Nhà xuất bản địa phương vẫn
cho phát hành rất nhiều loại sách tương tự.

25