TÀI LIỆU THAM KHẢO TOÀN cầu hóa và NHỮNG tác ĐỘNG đến các nước xã hội CHỦ NGHĨA

TỒN CẦU HĨA VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG ĐẾN
CÁC NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA HIỆN NAY
Tồn cầu hố mà cốt lõi là tồn cầu hóa kinh tế đã bắt đầu từ đầu thế kỷ XX,
được đẩy mạnh hai thập niên cuối của thế kỷ này và đang tiếp tục diễn ra trong thế
kỷ XXI. Xu thế này tác động đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội: kinh tế, chính
trị, văn hoá, xã hội... đang trở thành cơn lốc cuốn hút hầu hết các khu vực và các
nước, chi phối những biến đổi của tình hình thế giới hiện nay và sắp tới. Tồn cầu
hóa là một xu thế khách quan, trước hết bắt nguồn từ sự phát triển của lực lượng
sản xuất, từ tính chất xã hội hố của lực lượng sản xuất trên phạm vi quốc gia và
quốc tế, từ nền kinh tế thị trường thế giới. Xu hướng này tạo ra sự tuỳ thuộc lẫn
nhau, sự xâm nhập vào nhau giữa các cộng đồng người, giữa các quốc gia, giữa các
khu vực, các châu lục trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, trước hết là trên
lĩnh vực kinh tế - thương mại.
Toàn cầu hóa là một q trình phức tạp, đầy mâu thuẫn, có tính hai mặt,
chứa đựng cả mặt tích cực lẫn tiêu cực, cả thời cơ lẫn thách thức đối với tất cả các
quốc gia, trong đó các nước đang và chậm phát triển chịu nhiều thách thức gay gắt
hơn. Văn kiện Đại hội IX của Đảng đã xác định "Toàn cầu hóa kinh tế là một xu
thế khách quan, lơi cuốn ngày càng nhiều nước tham gia, xu thế này đang bị một số
nước phát triển và các tập đoàn kinh tế tư bản xuyên quốc gia chi phối, chứa đựng
nhiều mâu thuẫn, vừa có mặt tích cực, vừa có mặt tiêu cực, vừa có hợp tác, vừa có
đấu tranh. Chủ nghĩa tư bản hiện đại đang nắm ưu thế về vốn, khoa học và công
nghệ, thị trường"1. Văn kiện Đại hội XI của Đảng một lần nữa khẳng định: “Tồn
cầu hố và cách mạng khoa học - cơng nghệ phỏt trin mnh m, thỳc y quỏ trỡnh

1 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb Chính trị
quốc gia, H Ni, 2001, tr. 64.


hình thành xã hội thơng tin và kinh tế tri thức” 2. Là trụ cột của tồn cầu hóa nên
các nước và các trung tâm kinh tế tư bản được hưởng lợi ích nhiều nhất từ tồn cầu
hóa, đang nỗ lực hướng tồn cầu hóa phục vụ cho lợi ích của mình. Trong phần dự

báo về tình hình thế giới những năm sắp tới, Văn kiện Đại hội X của Đảng nhấn
mạnh: "Tồn cầu hóa kinh tế tạo ra cơ hội phát triển nhưng cũng chứa đựng nhiều
yếu tố bất bình đẳng, gây khó khăn thách thức lớn cho các quốc gia, nhất là các
nước đang phát triển"3.
Thực tiễn những năm qua cho thấy, với tư cách là một xu thế tất yếu khách
quan trong tiến trình phát triển của nhân loại, tồn cầu hóa đang tác động sâu rộng
đến mọi lĩnh vực đời sống của tất cả các nước trong cộng đồng quốc tế bao gồm cả
tác động tích cực lẫn tiêu cực, cụ thể như sau:
Về tác động tích cực: Tồn cầu hóa là q trình làm cho thế giới ngày càng
mang tính chỉnh thể hơn, cho nên càng làm tăng tính phụ thuộc lẫn nhau giữa các
quốc gia dân tộc. Các chủ thể trong đời sống quan hệ quốc tế ngày nay, trước hết là
các quốc gia dân tộc để hội nhập vào q trình tồn cầu hóa đều phải đẩy mạnh
tăng cường hợp tác, mở rộng giao lưu quốc tế trên mọi lĩnh vực nhằm khai thác
những tiềm năng và lợi thế của mình trong phân công lao động quốc tế phục vụ
cho sự phát triển đất nước. Tồn cầu hóa sẽ mở ra cơ hội và tạo điều kiện cho tất cả
các nước tham gia tích cực và đầy đủ hơn vào việc giải quyết những vấn đề quốc tế
có liên quan... Đây chính là tiền đề quan trọng để tăng thêm hiểu biết lẫn nhau giữa
chính phủ và nhân dân các nước, củng cố thêm tình hữu nghị giữa các dân tộc, góp
phần vào việc giữ vững mơi trường hồ bình, ổn định và an ninh quốc tế.
Tồn cầu hóa trước hết là tồn cầu hóa kinh tế tạo ra cơ hội cho sự phát triển
kinh tế của mỗi nước thông qua tự do hoá thương mại, thu hút đầu tư, chuyển giao
khoa học - công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh của hng hoỏ, dch v, to iu
2 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thø XI, Nxb ChÝnh trÞ
quèc gia, Hà Nội. 2011, tr.183.
3 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị
quốc gia, H.à Nội, 2006, tr. 73.


kiện chuyển dịch cơ cấu sản xuất, thúc đẩy chuyển nền kinh tế theo hướng kinh tế
thị trường, mở rộng thị trường xuất khẩu... tồn cầu hóa kinh tế cũng tạo điều kiện

thuận lợi để từng nước, từng chủ thể kinh tế trong một nước nắm bắt thông tin, tri
thức mới nhanh chóng, đồng thời cũng đứng trước sức ép phải cải cách hệ thống tài
chính ngân hàng, lành mạnh hố nền tài chính quốc gia, trên cơ sở đó mà nâng cao
hiệu quả và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Với những nhân tố tích cực này,
tồn cầu hóa kinh tế đang tạo ra cơ hội cho các nước đang phát triển thu hút được
nguồn vốn, khoa học công nghệ, hiện đại, phương pháp tổ chức và quản lý sản xuất
tiên tiến từ các nước phát triển để có thể đi tắt đón đầu, rút ngắn thời gian của q
trình cơng nghiệp hố, thu hẹp khoảng cách phát triển kinh tế với các quốc gia, các
khu vực khác trên thế giới.
Tồn cầu hóa, sự tăng cường hợp tác và giao lưu quốc tế sẽ tạo điều kiện
thuận lợi để nhân dân các nước trao đổi, phổ biến, quảng bá các giá trị văn hố của
dân tộc mình ra thế giới, đồng thời tiếp thu được những tinh hoa văn hố thế giới,
nhờ đó mà làm phong phú thêm nền văn hố của dân tộc mình. Tồn cầu hóa cũng
tạo điều kiện thuận lợi cho việc tăng cường sự phối hợp giữa các quốc gia nhằm
tìm ra tiếng nói chung trong việc thơng qua những chính sách và đề ra những
chương trình hành động để giải quyết có hiệu quả những vấn đề cấp bách của nhân
loại, vì mục tiêu phát triển bền vững.
Về tác động tiêu cực: Tồn cầu hóa kinh tế thơng qua tự do hố thương mại
có thể tác động xấu đến cán cân vãng lai (dễ gây ra thâm hụt thương mại); làm gia
tăng nợ nước ngoài, nền thương mại sẽ phụ thuộc nhiều vào xu hướng giá cả hàng
hoá thế giới, nền kinh tế mỗi nước sẽ phụ thuộc nhiều vào biến động của nền kinh
tế thế giới, đặt các doanh nghiệp của các nước đang phát triển vào cuộc cạnh tranh
gay gắt khơng cân sức. Tồn cầu hóa kinh tế tăng tính phụ thuộc của các nước
chậm và đang phát triển vào bên ngồi về vốn, cơng nghệ và thị trường; mặt trái
của cơ chế thị trường như tệ nạn xã hội, văn hố đồi truỵ, tội phạm và bn lậu


quốc tế có cơ hội phát triển và lây lan. Tồn cầu hóa làm tăng sự phụ thuộc lẫn
nhau giữa các quốc gia, từ đó có thể hạn chế, làm suy giảm sự độc lập tự chủ về
kinh tế của các nước; Tồn cầu hóa kinh tế có thể dẫn đến phá hoại mơi trường sinh

thái, có nguy cơ biến các nước đang phát triển thành bãi chứa các công nghệ lạc
hậu. Tồn cầu hóa, trước hết trên lĩnh vực kinh tế, có nguy cơ khoét sâu thêm hố
phân cách giàu nghèo giữa các quốc gia, giữa các khu vực, giữa các châu lục của
thế giới, làm trầm trọng thêm tình trạng các vấn đề xã hội và hệ quả tiêu cực của
nó. Thực ra trong lịch sử lồi người, do nhiều nhân tố khác nhau, sự phát triển
không đều giữa các quốc gia là hiện tượng phổ biến, tự nhiên. Chỉ có điều trong
bối cảnh tồn cầu hóa với sự phát triển tăng tốc, các chủ bài của sự tăng trưởng lại
nằm trong tay một số ít nước cơng nghiệp phát triển, nên sự phân hoá giàu - nghèo
càng tăng nhanh và sâu sắc hơn. Nếu như năm 1820, khoảng cách giữa các nước
giàu nhất và nghèo nhất là 3/1, thì năm 1860 tỷ lệ đó là 7/1, năm 1913 là 11/1, năm
1960 là 30/1, 1990 là 60/1 và 1997 là 74/1. Năm 1997, các nước giàu nhất chiếm
20% dân số thế giới lại nắm tới 86% GDP, 82% xuất khẩu hàng hoá và dịch vụ,
68% đầu tư ở nước ngoài (FDI) và 93,3% những người sử dụng Internet trên tồn
thế giới. Trong khi đó, 20% dân số thế giới ở các nước nghèo nhất lại chỉ nắm có
1% GDP, 1% về xuất khẩu, đầu tư và 0,2% số người sử dụng Internet của thế giới.
Tài sản của 3 nhà tỷ phú cộng lại đã bằng GDP của 48 quốc gia chậm phát triển
nhất với 600 triệu dân. Tài sản của 158 tỷ phú trên thế giới không kém gì thu nhập
của 2.5 tỷ người ở các nước nghèo, tức là bằng gần một nửa số dân thế giới. Tồn
cầu hóa kinh tế có tác động trực tiếp đến lĩnh vực chính trị và an ninh quốc gia, đặt
ra cho các nước đang phát triển trước nguy cơ bị lệ thuộc về kinh tế, từ đó dẫn đến
sự lệ thuộc về chính trị, gây nguy hại đến chủ quyền và an ninh quốc gia. Tồn cầu
hóa cịn có thể tạo ra nguy cơ làm xói mịn quyền lực nhà nước dân tộc, thu hẹp
đáng kể quyền lực, phạm vi và hiệu quả tác động của nhà nước. Vai trò của nhà
nước có thể bị giảm sút do sự chi phối của các công ty xuyên quốc gia, do bị sức


ép từ các tổ chức kinh tế - tài chính quốc tế như WTO, IMF, WB... Tồn cầu hóa
cũng tạo ra nguy cơ làm phát sinh, làm gia tăng các tranh chấp, xung đột giữa các
quốc gia, giữa các thành viên với các cơ chế đa phương, một khi các cơ chế đó bị
một số thành viên lợi dụng phục vụ lợi ích của mình thậm chí núp dưới các thể chế

đó để can thiệp vào cơng việc nội bộ của các thành viên khác. Thực tiễn những
năm qua cho thấy, lợi dụng tồn cầu hóa và thơng qua tồn cầu hóa, các thế lực đế
quốc đang thực hiện tham vọng áp đặt những giá trị riêng của mình cho nhân dân
các nước, thiết lập một trật tự thế giới theo hướng có lợi của mình.
Tồn cầu hóa trong điều kiện do các thế lực tư bản chi phối lại tạo ra nguy
cơ làm mai một nền văn hoá của các dân tộc, mâu thuẫn với việc giữ gìn bản sắc
văn hố dân tộc. Thơng qua tồn cầu hóa, mở cửa hội nhập, những quan niệm sai
trái, đạo đức suy đồi, lối sống thực dụng, chủ nghĩa cá nhân, văn hoá phẩm độc
hại... của Mỹ và các nước phương Tây dễ xâm nhập vào các nước đang phát triển.
Với việc nắm bắt trong tay các công nghệ thông tin hiện đại, các tập đồn truyền
thơng của Mỹ và các nước phương Tây đang công khai truyền bá khắp thế giới ý
thức hệ, lối sống, văn hố của mình. Ngồi ra, tồn cầu hóa cịn có thể làm trầm
trọng thêm các vấn đề tồn cầu như suy thối mơi trường, làm cạn kiệt nguồn tài
nguyên, khủng bố, buôn lậu, rửa tiền, lan truyền các bệnh tật hiểm nghèo, di cư bất
hợp pháp...
Với nhận thức tồn cầu hóa là một xu thế khách quan, hội nhập kinh tế quốc
tế là con đường tất yếu đối với sự phát triển của mỗi quốc gia, trong đường lối cải
cách, đổi mới của mình, các nước xã hội chủ nghĩa luôn coi trọng nội dung hội
nhập kinh tế quốc tế, xem đây là một trong những nhân tố quan trọng bảo đảm
thành công của sự nghiệp cải cách, đổi mới nói riêng, sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội nói chung.
Có thể khẳng định rằng, chủ trương chủ động và tích cực hội nhập kinh tế
quốc tế của các nước xã hội chủ nghĩa, trước hết là của Trung Quốc và Việt Nam
nhằm tận dụng những mặt tích cực của tồn cầu hóa đang góp phần quan trọng vào


sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội ở các nước này. Điều quan trọng hơn, thông
qua hội nhập kinh tế quốc tế, các nước xã hội chủ nghĩa có điều kiện để mở rộng
giao lưu và hợp tác với các nước, đặc biệt là các nước tư bản phát triển, trên cơ sở
đó mà tiếp thu những thành tựu khoa học - công nghệ hiện đại và những tiến bộ

khác của nền văn minh nhân loại nhằm đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước, đẩy mạnh phát triển lực lượng sản xuất. Đây cũng chính là hiện thực hoá
một trong những nội dung cơ bản, một trong những nhiệm vụ trung tâm của thời
kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở những nước có xuất phát điểm thấp như các nước
xã hội chủ nghĩa hiện nay. Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tích cực, tồn cầu
hóa hiện nay cũng đặt ra cho các nước xã hội chủ nghĩa khơng ít nguy cơ, thách
thức thể hiện trên các vấn đề sau:
Thứ nhất, tồn cầu hóa mà trước hết là tồn cầu hóa kinh tế thúc đẩy sự mở
cửa và hội nhập sâu rộng của các nước xã hội chủ nghĩa đã làm cho nguy cơ chệch
hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng lớn. Tham gia vào tiến trình tồn cầu hóa là sự
lựa chọn tất yếu của các nước xã hội chủ nghĩa nhằm phát triển lực lượng sản xuất
tránh tụt hậu. Nhưng với tiềm lực hạn chế của mình, các nước xã hội chủ nghĩa có
nguy cơ bị hồ tan, bị cuốn vào cơn lốc của Tồn cầu hóa tư bản chủ nghĩa. Hơn
nữa, trong quá trình hội nhập, các nước xã hội chủ nghĩa dễ bị phụ thuộc vào các
nước tư bản chủ nghĩa về các nguồn lực phát triển, từ đó tạo ra thời cơ cho các
nước tư bản chủ nghĩa gia tăng áp lực lên các nước xã hội chủ nghĩa về mọi mặt,
trong đó có việc chuyển hố nền kinh tế các nước xã hội chủ nghĩa. Thông qua con
đường hợp tác, đầu tư, viện trợ, cho vay theo hướng khuyến khích tư nhân hố, tự
do hố kinh tế một cách sâu rộng theo hướng tư bản chủ nghĩa, các nước tư bản
phát triển sẽ tạo lập, nuôi dưỡng những cơ sở kinh tế tư bản chủ nghĩa ở các nước
xã hội chủ nghĩa, hình thành một lực lượng vật chất mới phi xã hội chủ nghĩa, từ
đó hình thành những lực lượng xã hội và thế lực chính trị đối lập trong lòng chủ


nghĩa xã hội. Từ diễn biến hồ bình về kinh tế sẽ thúc đẩy diễn biến hồ bình về
chính trị theo ý đồ của chủ nghĩa tư bản.
Thứ hai, toàn cầu hóa hiện nay với một đặc trưng là sự gia tăng vai trò chi
phối, can thiệp và tác động của các cơ chế hợp tác đa phương, các tổ chức quốc tế
và khu vực lên các quốc gia, mà hầu hết các tổ chức này lại do các nước tư bản
phương Tây, đứng đầu là Mỹ kiểm soát và khống chế. Đi vào Tồn cầu hóa, các

nước xã hội chủ nghĩa buộc phải chấp nhận những định chế sẵn có của các tổ chức
quốc tế đó. Thơng qua các tổ chức quốc tế, Mỹ và phương Tây có cơ hội gia tăng
sức ép đối với các nước xã hội chủ nghĩa về mọi mặt. Hơn nữa, các hiệp định song
phương hay đa phương mà các nước xã hội chủ nghĩa ký kết với nước ngoài sẽ cho
phép các cường quốc tư bản có cơ sở pháp lý để áp đặt cho các nước xã hội chủ
nghĩa những thay đổi căn bản trong phương pháp quản lý kinh tế, quản lý nhà
nước, làm thay đổi từ cơ sở hạ tầng đến kiến trúc thượng tầng theo khuynh hướng
tư bản. Bên cạnh đó, bằng cách tạo dựng các rào cản trong thương mại và đầu tư
song phương, các nước tư bản phương Tây buộc các nước xã hội chủ nghĩa phải
nhượng bộ và phụ thuộc vào họ để đổi lấy những lợi ích trong hội nhập kinh tế
quốc tế. Vì vậy, cuộc đấu tranh bảo vệ những quyền thiêng liêng của các nước xã
hội chủ nghĩa sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều.
Thứ ba, tồn cầu hóa và u cầu hội nhập quốc tế trong quá trình phát triển
đã dẫn tới nguy cơ đào sâu hố ngăn cách giàu nghèo và sự chênh lệch về mức sống
giữa các tầng lớp dân cư, các vùng miền ở các nước xã hội chủ nghĩa( ở Trung
Quốc hiện nay, thu nhập bình quân của cư dân thành thị là 13.786 nhân dân tệ/
năm, gấp trên 3 lần so với cư dân nông thôn là 4.140), tạo ra những mâu thuẫn
tiềm ẩn trong các cộng đồng dân cư. Điều đó đã tạo ra sự khác biệt về tâm lý, ý
thức và lối sống giữa các tầng lớp dân cư dẫn tới nguy cơ duy trì tính đồng thuận
xã hội, phá vỡ sự đồn kết trong nội bộ các nước xã hội chủ nghĩa, từ đó mà đe doạ
sự ổn định chính trị - xã hội ở các nước này.


Thứ tư, từ tồn cầu hóa kinh tế, các thế lực tư bản đang mưu toan tồn cầu
hóa chính trị tư bản chủ nghĩa. Thực tiễn cho thấy, Mỹ và các nước phương Tây
đang ra sức áp đặt và phổ quát các giá trị dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tơn giáo…
theo mơ hình và cách nhìn của phương Tây ra toàn thế giới. Chúng thường xuyên
dùng các biện pháp này để gây sức ép đối với các nước xã hội chủ nghĩa, ra sức
khai thác các sự kiện, những tình huống về vấn đề dân chủ, nhân quyền, dân tộc,
tơn giáo để xun tạc, bóp méo, kích động, thổi phồng và tạo cớ quốc tế hố, chính

trị hố các vấn đề đó nhằm mở đường cho các hoạt động can thiệp, lật đổ.
Thứ năm, tồn cầu hóa kéo theo sự mở cửa giao lưu quốc tế của các nước xã
hội chủ nghĩa tạo ra cơ hội thuận lợi các thế lực thù địch tiến hành các hoạt động
chống phá ngầm bên trong các nước xã hội chủ nghĩa. Lợi dụng sự mở rộng giao
lưu, hợp tác, các thế lực thù địch dễ dàng xâm nhập vào đời sống xã hội của các
nước xã hội chủ nghĩa từ đó xây dựng, nuôi dưỡng, chi viện cho các phần tử chống
đối, các tổ chức phản động trong nước, nhằm tiến thành gây bạo loạn, làm mất ổn
định ở các nước xã hội chủ nghĩa.
Thông qua các dự án ODA, các tổ chức phi chính phủ (NGO), thơng qua con
đường ngoại giao, du lịch, hợp tác đầu tư, thương mại…, các thế lực phản động có
khả năng dễ dàng xâm nhập sâu vào mọi vùng miền, địa bàn để tuyên truyền chống
phá chế độ, gieo rắc các tư tưởng phản động, xây dựng cơ sở ngầm để tạo sự bất ổn
trong nước và đẩy nhanh q trình tự diễn biến trong lịng các nước xã hội chủ
nghĩa. Ngoài ra sự giao lưu văn hố - giáo dục trong thời đại tồn cầu hóa cịn là cơ
hội tốt để các thế lực đế quốc tiếp nhận, tác động làm biến chất lưu học sinh từ các
nước xã hội chủ nghĩa, từ đó mà "ươm mầm hạt giống tự do". Chúng còn tài trợ
cho các hội thảo quốc tế và cử các học giả đến các nước xã hội chủ nghĩa để tuyên
truyền các quan điểm giá trị phương Tây nhằm thúc đẩy tiến trình "dân chủ hố" ở
các nước xã hội chủ nghĩa.
Thứ sáu, thơng qua tồn cầu hóa, Mỹ và các nước phương Tây đẩy mạnh
việc du nhập, phổ biến những giá trị văn hoá, lối sống phương Tây vào các nước xã


hội chủ nghĩa, phổ biến những quan điểm nhân văn, những giá trị văn hoá hủ bại,
những tư tưởng sai trái, lệch lạc, lối sống thực dụng, vị kỷ, tôn thờ chủ nghĩa cá
nhân…, từ đó làm tha hố thế hệ trẻ, làm phai nhạt mục tiêu lý tưởng và ý thức
quốc gia dân tộc trong một bộ phận nhân dân các nước xã hội chủ nghĩa, làm huỷ
hoại bản sắc văn hoá dân tộc, đánh mất những giá trị nhân văn cao đẹp, làm sụp đổ
nền tảng văn hoá tinh thần của chủ nghĩa xã hội.
Thứ bảy, toàn cầu hóa với sự phát triển bùng nổ của cơng nghệ thông tin đã

tạo cho các thế lực thù địch một công cụ phương tiện rất lợi hại để thực hiện thủ
đoạn tiến công chủ nghĩa xã hội trên các lĩnh vực tư tưởng. Quả thật ngày nay với sự
phát triển rất nhanh chóng của mạng thơng tin tồn cầu, nhất là điện thoại di động,
Internet và các phương tiện truyền thông khác cho phép các thế lực thù địch dễ dàng
tăng cường các hoạt động tuyên truyền thù địch chống phá chủ nghĩa xã hội. Với sự
tiếp cận các phương tiện thông tin đại chúng dễ dàng như hiện nay thì thơng tin
trong nước dễ dàng và nhanh chóng bị phát tán ra bên ngồi, thơng tin bên ngồi thì
dễ dàng xâm nhập vào bên trong tạo thành một vòng trịn khép kín mà nhà nước rất
khó kiểm sốt. Các cuộc xâm nhập, tiến cơng từ bên ngồi và sự móc nối từ bên
trong bằng thủ đoạn thơng tin chính trị tư tưởng qua Internet và các phương tiện
truyền thông khác sẽ ngày càng phức tạp và khó ngăn chặn. Với sức mạnh của
truyền thông đại chúng trong thời đại tồn cầu hóa, các thế lực thù địch có thể dễ
dàng tung tin địa bặt, đổi trắng thay đen, lừa gạt quần chúng, tiến hành xâm nhập về
tư tưởng, làm ly tán nhân tâm và khai thác các bí mật quốc gia trong nội bộ các nước
xã hội chủ nghĩa để thực hiện âm mưu “diễn biến hồ bình”. Hiện nay, với việc kiểm
soát một hệ thống phương tiện truyền thông đại chúng khổng lồ chi phối tới hơn
90% lượng thơng tin tồn cầu và hơn 70% nội dung chương trình được chuyển tải
trên mạng Internet, Mỹ và phương Tây có khả năng áp đặt các giá trị văn hố tư
tưởng ra tồn thế giới. Hệ thống thơng tin áp đảo đó đang xốy cả thế giới vào nhịp


điệu đời sống văn hoá tinh thần của Mỹ và phương Tây, nó có sức mạnh nhào nặn và
áp đặt mọi giá trị nhân loại theo tiêu chuẩn của nó.
Với tính hai mặt, tồn cầu hóa đang tác động tích cực lẫn tiêu cực đối với
mọi quốc gia dân tộc nói chung, các nước xã hội chủ nghĩa nói riêng khi tham gia
vào quá trình này. Tuy nhiên, những tác động tích cực và tiêu cực do tồn cầu hóa
tạo ra đều tồn tại dưới dạng tiềm năng. Chúng chỉ trở thành hiện thực trong những
điều kiện cụ thể, mà ở đó nhân tố chủ quan của từng chủ thể tham gia có tính quyết
định. Hai mặt của tồn cầu hóa cùng tồn tại trong một xu thế, trong một q trình
nên có thể chuyển hố lẫn nhau. Điều đó phụ thuộc vào hiệu quả hoạt động thực

tiễn của nhân tố chủ quan.
Từ thực tiễn hội nhập kinh tế quốc tế, tích cực tham gia vào q trình Tồn
cầu hóa của các nước xã hội chủ nghĩa, trước hết là Trung Quốc và Việt Nam, có
thể nêu ra một số nhận định sau:
Một là, tồn cầu hóa là xu thế khách quan bắt nguồn từ sự phát triển của lực
lượng sản xuất, tõ tÝnh chÊt x· héi ho¸ cđa lùc lợng sản xuất trên
phạm vi quốc tế. Do ú, s lựa chọn duy nhất đúng đắn của các nước xã hội
chủ nghĩa là tích cực tham gia nhằm khai thác mặt tích cực của q trình tồn cầu
hóa phục vụ cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Phủ nhận hoặc xem nhẹ xu
thế khách quan của toàn cầu hóa, khơng nắm được sự vận động và làn sóng Tồn
cầu hóa mới hiện nay, các nước xã hội chủ nghĩa sẽ đánh mất những thời cơ quốc
tế thuận lợi cho sự phát triển. Việc quá đề cao hợp tác theo phe khối giữa các nước
trong hệ thống xã hội chủ nghĩa trước đây, tự đặt mình đứng ngồi xu hướng khách
quan của Tồn cầu hóa đã hạn chế các nước xã hội chủ nghĩa trong việc khai thác
lợi thế so sánh trong phân công lao động quốc tế cũng như tiếp thu thành tựu khoa
học - công nghệ của nhân loại vì sự phát triển.
Hai là, học thuyết về hình thái kinh tế - xã hội của chủ nghĩa

Mác -

Lênin đã vạch rõ chủ nghĩa tư bản tất yếu sẽ được chủ nghĩa xã hội thay thế và đó
là quy luật khách quan của sự phát triển lịch sử xã hội lồi người. Tuy nhiên, để có


thể vượt qua và thay thế chủ nghĩa tư bản theo nghĩa đầy đủ của nó, chủ nghĩa xã
hội phải kế thừa chủ nghĩa tư bản, trước hết là trên lĩnh vực phát triển lực lượng
sản xuất. Trong quá trình tồn cầu hóa hiện nay, thơng qua ngun tắc cùng tồn tại
hồ bình và thơng qua giao lưu hợp tác với các nước tư bản chủ nghĩa phát triển,
các nước xã hội chủ nghĩa có điều kiện tiếp thu trình độ khoa học - công nghệ mà
chủ nghĩa tư bản đang tạo ra để rút ngắn qua trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa,

phát triển nhanh lực lượng sản xuất của đất nước.
Ba là, tồn cầu hóa là xu thế khách quan, tham gia vào quá trình này là điều
kiện cần cho sự phát triển của mỗi quốc gia dân tộc, nhất là các nước đang phát
triển. Tuy nhiên, do có ưu thế vượt trội về tiềm lực tài chính, trình độ phát triển cao
của khoa học - cơng nghệ, các nước tư bản phát triển đang đóng vai trị chủ đạo,
chi phối q trình tồn cầu hóa. Lợi dụng các ưu thế này, các nước tư bản phát
triển đang lợi dụng tồn cầu hóa để tăng cường bá quyền về kinh tế, sử dụng kinh
tế để gây sức ép về chính trị, can thiệp vào cơng việc nội bộ của các nước đang
phát triển, đặc biệt là những nước lựa chọn con đường phát triển theo hướng xã hội
chủ nghĩa, đặt các nước xã hội chủ nghĩa trước một thách thức nghiêm trọng là
nguy cơ "diễn biến hồ bình". Nhận thức đúng về tồn cầu hóa, các nước xã hội
chủ nghĩa, một mặt phải tích cực tham gia tồn cầu hóa để khai thác những điều
kiện thuận lợi phục vụ cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội; mặt khác, phải có
tính chủ động, phải xuất phát từ tình hình cụ thể của đất nước mình mà xây dựng
một lộ trình phù hợp với những bước đi, tốc độ và mức độ tham gia. Tồn cầu hóa
là một quá trình đầy mâu thuẫn: mâu thuẫn giai cấp, mâu thuẫn dân tộc, mâu thuẫn
giữa các nước tư bản phát triển với các nước đang phát triển, giữa mục tiêu thắng
lợi của chủ nghĩa xã hội với âm mưu "diễn biến hồ bình" của chủ nghĩa đế quốc.
Do đó, mở cửa, tăng cường hợp tác quốc tế vì sự phát triển đồng thời kiên quyết
đấu tranh bảo đảm độc lập dân tộc và định hướng xã hội chủ nghĩa là hai vấn đề


luôn đặt ra đối với các nước xã hội chủ nghĩa trong qúa trình tham gia tồn cầu
hóa.