Tình trạng bạo lực học đường ở nước ta hiện nay

 Phân tích bối cảnh
 Tình trạng bạo lực học đường ở nước ta hiện nay
bạo lực học đường hiện nay thực sự đang trở thành một mối lo lắng và quan tâm lớn của
toàn xã hội. Thông thường khi nới tới hai từ “bạo lực” chúng ta chỉ nghĩ tới các bạn học
sinh nam sinh đánh nhau, những người ưa thích dùng sức mạnh cơ bắp với người khác.
Nhưng trên thực tế hiện nay cho thế những hành vi bạo lực này không chỉ xảy ra ở các
bạn nam mà còn ở không ít các bạn gái. Trong hai năm trở lại đây nổi cộm lên vấn đề nữ
sinh đánh nhau, từ vụ việc đầu tiên năm 2009 của nữ sinh Hà Nội, sau đó là lần lượt các
vụ bạo lực học đường khác được quay thành clip và tung lên mạng như hiện nay.
Khi xem xong những đoạn clip như vậy thì không có ai có thể không bàng hoàng cũng
như bức xúc và tức giận. mà những đoạn video đó cũng chỉ là một góc rất nhỏ trong tình
trạng bạo lực học đường hiện nay , ngoài xã hội thực chất vẫn còn vô vàn các vụ bạo lực
mà có thể còn chưa được khai phá.
Trước đây bạo lực học đường chỉ xảy ra bình thường với các hình thức đơn giản như các
hành động chửi bới hay xúc phạm lăng mạ, xỉ nhục hoặc chà đạp nhân phẩm,làm tổn
thương về mặt tinh thần con người bằng những lời nói.Hoặc một hình thức khác là đánh
đập tra tấn trực tiếp lên thân thể khiến sức khỏe bị tổn hại, và việc bạo lực chỉ xảy ra qua
các hành động đấm đá hoặc gậy gộc. nhưng hiện nay hình thức bạo lực học đường lại táo
bạo hơn nhiều với những hung khí như dao kéo khiến khả năng thương tích lớn hơn gây
ra xây xát, chảy máu, tinh thần hoảng loạn, chấn động tâm lý…Ngoài ra thì nữ sinh cũng
có hình thức bạo lực vô cùng chà đạp nhân phẩm đó chính là lột áo, quay clip để xỉ
nhục..v.v..v Đây cũng chính là một hồi chuông cảnh báo cho nên giáo dục trong nước
hiện nay. Cần có những biện pháp giáo dục tốt hơn đối với các em học sinh.
Năm 2016, trên mạng xã hội cũng lan truyền clip với hình ảnh một cô gái đến trường,
tưới nửa lít xăng xung quanh phòng y tế rồi châm lửa đốt trong sự hò reo, cổ vũ của bạn
bè. Cô gái trong clip được xác định sinh năm 2003 và đã nghỉ học. Trước đó, cô gái này
“tuyên bố” trên facebook rằng nếu được 1.000 like sẽ đốt trường.Sau sự việc, lãnh đạo
Bộ GD&ĐT cho rằng, người có hành động dại dột này đang ở lứa tuổi THCS, lứa tuổi có
nhiều thay đổi tâm sinh lý và dễ bị tác động nên dễ bị lôi kéo vào những hành động dại
dột, ngông cuồng.Trong thời gian gần đây, dư luận không khỏi có những bức xúc trước
những cảnh bạo lực diễn ra trong môi trường giáo dục. Tại Việt Nam, số liệu được Bộ

Giáo dục và đào tạo (GD- ĐT) đưa ra gần đây nhất, trong một năm học, toàn quốc xảy ra
gần 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học (khoảng 5 vụ/ngày).
Cũng theo thống kê của Bộ GD-ĐT, cứ khoảng trên 5.200 học sinh (HS) thì có một vụ
đánh nhau; cứ hơn 11.000 HS thì có một em bị buộc thôi học vì đánh nhau; cứ 9 trường
thì có một trường có học sinh đánh nhau. Đáng lo ngại hơn, theo thống kê của Bộ Công
An mỗi tháng có hơn 1.000 thanh thiếu niên phạm tội. Trước kia: tội phạm giết người
trong độ tuổi từ 30 đến dưới 45 chiếm số lượng cao nhất. Bây giờ giảm còn 34% so với
41% của độ tuổi 18 đến dưới 30 (độ tuổi từ 14 đến dưới 18 chiếm đến 17%).Bạo lực
học đường trở thành quan tâm của nhiều gia đình, nhà trường, nỗi trăn trở của toàn xã
hội.
 BẠO LUC HOC DUONG O DA NANG

Những con số đáng báo động Thời gian vừa qua, tình hình tội phạm học đường trên địa
bàn thành phố Đà Nẵng có dấu hiệu gia tăng. Liên tục trong chưa đầy 1 tháng đã xảy ra 3
vụ học sinh đâm nhau làm 1 trường hợp tử vong và 2 trường hợp phải nhập viện cấp cứu.
THEM SO LIEU 2017 Ông Nguyễn Minh Hùng, phó giám đốc Sở GD - ĐT TP. Đà Nẵng
nhận định, bạo lực học đường là một vấn đề hết sức phúc tạp, không riêng gì ở Đà Nẵng
mà còn nhiều địa phương trên nước ta…Ông cho biết, phải chăng việc bãi bỏ vai trò,
chức danh giám thị trường học là một trong những nguyên nhân khiến tình hình thêm
trầm trọng? Ông lý giải: ngày xưa, giám thị trường học rất có uy, thường tuyển những
người to con, có võ…nên học sinh rất sợ giám thị. Bây giờ, nhân viên bảo vệ trường
kiêm giám thị nên cái “uy” ấy cũng giảm và chủ yếu để “bắt kiểm điểm” mà thôi!
Nguyên nhân dẫn đến bạo lực học đường của học sinh THCS ?
Nguyên nhân xã hội: sự bức xúc của cá nhân khi không nhận được điều mà cá nhân
muốn và những điều mà cá nhân kỳ vọng nhưng không đạt được; sự khiêu khích của một
cá nhân khi cố ý khơi dậy cảm xúc hung tính nơi người khác bằng những hành vi hay thái
độ xấu; những cử chỉ và nhận xét mang nội dung hạ nhục. Đặc biệt là đối với học sinh
THCS với sự thay đổi nhanh mạnh về mặt thể chất nhưng không cân đối do đó trong tâm

lí có những nét bất ổn, đôi lúc là bốc đồng và không kiểm soát được hành vi bản thân.
Tác động của văn hóa: truyền thông đại chúng (phim ảnh bạo lực, …), game hành
động. Đây là một trong những nguyên nhân có ảnh hưởng tương đối lớn tới hành vi bạo
lực của học sinh trung học cơ sở.


Do hành vi lây lan của học sinh, vì học sinh lứa tuổi THCS rất quan trọng tình bạn
và quan hệ bạn bè chi phối rất nhiều tới sự phát triển nhân cách ở lứa tuổi này. Do đó khi
trẻ chơi với nhóm bạn có hành vi bạo lực thì trẻ cũng có hành vi bạo lực theo và đôi khi
hành vi bạo lực đó được trẻ coi là hành vi tốt để bảo vệ bạn mình. Nói như thế có nghĩa là
đôi khi trẻ không nhận thức được hoặc có nhận thức sai lệch về động cơ của hành động
dẫn tới những hành vi sai lệch.
+ THÊM ẢNH HƯỞNG CỦA BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG TAC DÔNG DÊN HS SAU
NAY
* Ảnh hưởng đến bản thân học sinh
Trong nhiều vụ bạo lực được nói tới, không ít những vụ bạo lực đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng
về mặt thể xác. Nhẹ nhàng có thể là những vết bầm tím nhưng cũng có thể là những thương tích nặng
phải vào bệnh viện điều trị. Tồi tệ hơn khi không ít vụ bạo lực đã cướp đi sinh mạng của những học sinh
vô tội để lại sự thiệt thòi, đau đớn không chỉ về mặt thể xác mà cả tinh thần cho học sinh và gia đình.
Những HS bị bạo lực, nhất là bạo lực về tinh thần, bạo lực ngôn ngữ thường cảm thấy bị tổn thương,
chán nản, lo âu, cô đơn, suy sụp… Sự sợ hãi hoặc nỗi ám ảnh làm thế nào để đối phó những kẻ bắt nạt
có thể khiến trẻ bị stress. Thậm chí, tình trạng này có thể kéo dài suốt cuộc đời. Các em không dám ra
ngoài chơi hoặc đến trường, không thể tập trung vào học hành.
Kể cả những em chỉ chứng kiến chứ không tham gia hành vi bạo lực cũng bị ảnh hưởng. Chứng kiến
những hành vi bạo lực khiến các em cảm thấy sợ hãi, và nếu thấy những kẻ gây ra bạo lực không bị
trừng trị thì những em chứng kiến cũng có thể hùa theo số đông, ủng hộ hành vi này, và có nhiều khả
năng trở thành kẻ có hành vi bạo lực trong tương lai. Hoặc một số các em nên làm gì đó nhưng đã không
dám làm cho rằng việc đó chẳng liên quan gì đến các em; điều này nếu kéo dài và lặp đi lặp lại sẽ tạo
nên một nhóm người vô cảm trước những bất công hay nỗi đau của người khác
Nghiêm trọng hơn là hậu quả của những hành vi bạo lực tình dục. Không chỉ tổn thương về thể chất, mà

tổn thương tinh thần cũng rất khó khắc phục. Khủng hoảng tâm lý, suy sụp tinh thần, hoảng loạn, có xu
hướng muốn tự tử, nhận thức lệch lạc về giới tính, ác cảm về vấn đề tình bạn – tình yêu hay nhận thức
sai lầm về cuộc sống, muốn trả thù đời hoặc đi tìm sự quên lãng trong những tệ nạn khác là hậu quả đặc
biệt nghiêm trọng. Tổn hại từ bạo lực tình dục ảnh hưởng lâu dài, dai dẳng, mà khi tuổi còn nhỏ, các em
chưa hình dung được hết. Đến khi lập gia đình, trưởng thành thì nỗi ám ảnh này vẫn đeo bám, gây bất
hạnh cho cuộc sống của nạn nhân.
Những hậu quả mà bạo lực học đường gây ra kể cả thể xác hay tinh thần cũng đều trực tiếp ảnh hưởng
đến công việc học tập cũng như tương lai của học sinh nếu không được can thiệp kịp thời. Với những
ảnh hưởng về mặt sức khỏe cùng với tâm lý lo lắng, căng thẳng, sợ hãi, học sinh không thể học tập với
kết quả tốt nhất có thể. Thậm chí, sự căng thẳng quá mức về mặt tâm lý có thể buộc học sinh kết thúc
việc học của mình, hoặc cũng có thể vì gây ra hành vi bạo lực mà học sinh phải nhận kỷ luật đuổi học.
Từ đó, tương lai của các em rẽ sang một bước ngoặt khác không mấy khả quan. Đặc biệt, những đứa trẻ
có hành vi bạo lực, lạm dụng quyền hành từ khi còn nhỏ, khi lớn lên có thể mắc phải những hành vi tội
ác nhiều hơn những đứa trẻ khác. Trẻ em liên lụy vào hành vi bạo lực dù ở vai trò này hay vai trò kia
cũng đều có nguy cơ lạm dụng rượu, thuốc lá, và các loại ma túy.
*Ảnh hưởng đến gia đình
Không khí và cuộc sống gia đình bị xáo trộn, căng thẳng, lo lắng.
* Ảnh hưởng đến nhà trường
Hành vi bạo lực không chỉ tác động xấu đến nạn nhân mà còn khiến không khí trường học trở nên nặng
nề, căng thẳng với nỗi sợ hãi, bất an luôn bao trùm.
Ngoài ra, những hành vi bạo lực học đường của học sinh sẽ làm ảnh hưởng đến thành tích thi đua của
lớp, của trường và ảnh hưởng đến danh tiếng của nhà trường cũng như các thầy cô.


* Ảnh hưởng đến xã hội
Thế nhưng, kể từ khi đất nước chuyển hướng theo cơ chế kinh tế thị trường, cùng với đó là xu thế toàn
cầu hóa, đất nước mở cửa hội nhập thì những nét văn hóa truyền thống đã dần thay đổi. Những chuẩn
mực đạo đức quý giá ấy đã dần bị phai nhạt, thay vào đó là những nét văn hóa hiện đại, lai căng. Sự tiếp
biến văn hóa là điều không thể tránh khỏi, thế nhưng để những nét văn hóa không phù hợp du nhập vào
và làm lu mờ những nét văn hóa truyền thống tốt đẹp là những điều không nên. Giờ đây, có những học

trò ngang nhiên cãi lại thầy, thậm chí đánh thầy ngay trên bục giảng đến mức ngất xỉu; bạn bè đánh đấm,
đâm chém nhau xảy ra khá thường xuyên. Chính những hành động ấy đã càng làm lu mờ những nét văn
hóa truyền thống của xã hội, thể hiện một sự suy đồi về mặt đạo đức và sự sai lệch về mặt hành vi một
cách đáng báo động.
Cùng với những ảnh hưởng tới văn hóa truyền thống của xã hội thì hành vi bạo lực chốn học đường
cũng đã là một phần không nhỏ làm mất trật tự xã hội. Những vụ bạo lực học đường không chỉ xảy ra
trong khuôn viên nhà trường mà phần lớn còn xảy ra ở bên ngoài nhà trường. Những vụ bạo lực học
đường có thể là giữa một học sinh với một học sinh những cũng có thể là những hành vi “đánh hội đồng”
và cả những vụ bạo lực học đường có sự tham gia của những người ngoài, vì thế sự mất trật tự xã hội
mà nó gây ra không phải là nhỏ. Một khi những vụ bạo lực học đường diễn ra thì nó đã làm cho môi
trường xã hội không còn tính lành mạnh, nếu không có những biện pháp ngăn chặn thì sự “ô nhiễm môi
trường xã hội” này sẽ ngày càng lan rộng và ảnh hưởng đến đời sống, văn hóa xã hội của cả một quốc
gia.
4. Ngăn chặn, đẩy lùi nạn Bạo lực học đường
- Tích cực rèn luyện kĩ năng sống.
- Chấp hành tốt nội quy trường lớp.
- Tránh xa bạo lực. nói không với bạo lực.
- Nếu thấy hiện tượng bạo lực phải kịp thời báo ngay cho nhà trường, thầy co giáo hoặc cơ quan co
thẩm quyền để kịp thời can thiệp và xử lí.
Có thể thấy rằng hậu quả của hành vi bạo lực học đường đang ngày càng hiển hiện trong đời sống tâm
lý của học sinh, của gia đình, của nhà trường và xã hội, nó là hồi chuông cảnh báo cho những ai thực sự
quan tâm đến thế hệ trẻ và tương lai của đất nước, sẽ còn tốn nhiều thời gian, công sức, của cải để
chúng ta giải quyết vấn nạn bạo lực học đường. Tuy nhiên, để làm được điều đó cần phải có nhận thức
đúng đắn về vấn đề bạo lực học đường, một quyết tâm cao độ đánh tan vấn nạn bạo lực học đường, của
toàn ngành giáo dục, của các cấp liên ngành, của các lực lượng liên quan, của gia đình, nhà trường, của
giáo viên và học sinh.

/>1. Nguyên nhân của hiện tƣợng bạo lực học đƣờng
2. 3.1. Nguyên nhân xuất phát từ cá nhân học sinh
3. - Học sinh có tiền sử biến chứng khi mang thai hay khi sinh ra có những biến

chứng, đặc biệt, khi cha mẹ bị bệnh tâm thần; Học sinh nam có nhịp tim chậm, tỉ
lệ máu tuần hoàn não khác biệt đối với các yếu tố kích thích sự thông cảm từ
ngoại cảnh; Học sinh có IQ thấp, khuyết tật khả năng xử lý thông tin và trí lực,
khuyết tật khả năng học tập, học lực kém, không muốn học, thất bại trong chuyện
học; Học sinh có khả năng kiểm soát hành vi và tự kiềm chế kém; Học sinh kém
khả năng tập trung, hiếu động; Học sinh dễ bị căng thẳng về xúc cảm; Học sinh có
những thái độ và suy nghĩ chống đối xã hội; Học sinh đã từng có các hành vi bạo


lực trong quá khứ; Học sinh có tiền sử hoặc đang sử dụng ma túy, rƣợu và thuốc
lá hay các chất kích thích;
4. - Tình trạng “dư thừa sức lực” của học sinh ở lứa tuổi dậy thì khiến các em phát
triển mạnh về thể chất, hƣng phấn cao, kiềm chế kém. Hơn nữa, các em đang
muốn chứng tỏ bản thân, khẳng định cái TÔI cá nhân, nhƣng lại không biết thể
hiện bằng cách nào, do đó, muốn dùng vũ lực nhƣ một cách thể hiện sự vƣợt trội
của mình so với bạn bè.
5. 3.2. Nguyên nhân xuất phát từ gia đình
6. - Cha mẹ có thu nhập và học lực thấp; Cha mẹ nghiện ngập hay phạm pháp; bạo
lực trong gia đình; Cha mẹ thiếu quan tâm hay không tạo đƣợc quan hệ tình cảm
với con cái; Cha mẹ kém khả năng kiểm soát con cái; Cha mẹ kém tình thƣơng
yêu và nối kết trong gia đình; Chức năng giáo dục trong gia đình kém; Biện pháp
giáo dục và kỷ luật không nhất quán, quá dễ dãi hay quá khắc nghiệt; Cha mẹ ly
thân hoặc ly hôn; Cha mẹ có tiền án, tiền sự hoặc đang ngồi tù; Gia đình vừa trải
qua những cú sốc về tinh thần nhƣ mất ngƣời thân, kiện cáo, phá sản,…
7. - Gia đình chính là nơi hình thành cho các em nhân cách sống và cách ứng xử
trong xã hội văn minh, nơi giáo dục cho các em những cảm nhận đầu tiên về quan
hệ giữa con ngƣời với con người, giữa con ngƣời với thiên nhiên và giữa mỗi
ngƣời với chính bản thân mình...
8. - Như chúng ta đã biết, gia đình là nền tảng đặc biệt quan trọng trong việc hình
thành nhân cách cho trẻ từ tuổi ấu thơ. Nếu cha mẹ, anh, chị, em… trong gia đình

cƣ xử với nhau bằng bạo lực, sử dụng những từ ngữ, lời lẽ không hay với nhau sẽ
ảnh hƣởng rất lớn đến suy nghĩ, tình cảm của đứa trẻ và từ đó, dần hình thành
trong trẻ những biểu hiện lệch lạc trong suy nghĩ và hành động giống nhƣ gia đình
chúng.
9. - Một nguyên nhân nữa cũng cần nhắc đến đó là sự thiếu quan tâm từ phía gia đình
do cha mẹ chỉ chăm chú vào các công việc làm ăn hàng ngày thiếu sự kiểm soát và
chăm sóc con cái thƣờng xuyên hoặc do gia đình ít con nên sự chiều chuộng con
cái quá mức chỉ biết cung cấp, đáp ứng về tiền bạc theo yêu cầu của con cái mà
thiếu sự kiểm soát, quan tâm đến suy nghĩ, hành động của con em cũng chính là
mối quan tâm mà chúng ta cần suy nghĩ.
3.3. Nguyên nhân xuất phát từ nhà trƣờng
Học sinh bị thầy cô, ban giám hiệu, hay nhân viên nhà trƣờng bạo hành, bạc đãi, đe dọa,
làm nhục; Bị bạn bè ruồng bỏ hắt hủi hay bắt nạt; Không khí thù địch hay lề lối bất công
trong lớp học; Giáo viên không quan tâm đến đời sống tâm lý, tình cảm của học sinh;
Biện pháp kỷ luật của thầy cô và nhà trƣờng không nhất quán, quá dễ dãi hay quá khắc
nghiệt; Chƣơng trình học quá nhiều; Nhà trƣờng, lớp học thiếu các gƣơng tích cực trong


đời sống và thiếu những hoạt động xã hội lành mạnh; Học sinh giao du với bạn bè phạm
pháp trong nhà trƣờng; Học sinh không muốn học và thất bại trong việc học; Nhà trƣờng
có truyền thống tồn tại các băng nhóm bạo lực; Nhà trƣờng không có mối liên hệ tích cực
với gia đình học sinh cũng nhƣ các tổ chức xã hội khác; Nhà trƣờng không có các hoạt
động tham vấn học đƣờng cần thiết,…
Vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh chƣa đƣợc quan tâm đúng mức, thiếu sự phối hợp
chặt chẽ giữa gia đình - nhà trƣờng và xã hội. Bên cạnh đó, Áp lực, chương trình học tập
nặng nề hiện nay cũng đang là mối quan tâm cần giải quyết. Học sinh hầu nhƣ không có
nhiều thời gian để tham gia các hoạt động xã hội, các câu lạc bộ, đội nhóm, nhằm rèn
luyện kỹ năng, trau dồi nhân cách. Thầy cô trong trƣờng cũng bị áp lực dạy nặng nề nên
phần nào buông lỏng việc “dạy làm ngƣời” cho các em. Tổ chức Đoàn - Đội trong nhà
trƣờng chƣa phát huy hết vai trò là “một người bạn của thanh thiếu niên”, chƣa quan

tâm đến giáo dục kỹ năng sống trang bị cho các em học sinh các cấp học…
3.4. Nguyên nhân xuất phát từ cộng đồng, xã hội và các phƣơng tiện truyền thông
- Phân tầng kinh tế - xã hội có diễn biến phức tạp, khoảng cách giàu nghèo giữa các gia
đình, giữa các vùng miền ngày càng rõ nét, áp lực kinh tế dẫn đến giảm sút vai trò của gia
đình đối với việc bảo vệ và chăm sóc con cái. Tình trạng bất bình đẳng về cơ hội phát
triển của trẻ em giữa các vùng miền.
- Chức năng kinh tế của gia đình đã lấn áp chức năng giáo dục con cái của cha mẹ và
những ngƣời thân trong gia đình, làm xao nhãng việc chia sẻ tình cảm, giáo dục phòng
tránh những nguy cơ tiêu cực của môi trƣờng sống có thể ảnh hƣởng đến trẻ.
- Bạo lực gia đình, bạo lực ngoài cộng đồng xã hội cũng là “đƣờng link” dẫn tới các hành
vi bạo lực của trẻ em Việt Nam.
- Công nghệ thông tin phát triển nhƣ vũ bão, trẻ em đƣợc tiếp cận với các trò chơi điện
tử và mạng Internet từ khi còn rất nhỏ, từ đó, dẫn đến các hiện tƣợng nghiện game
online, nghiện internet cũng nhƣ các trang mạng xã hội, ảnh hƣởng từ các trò chơi mang
tính bạo lực cao, các em bất chấp pháp luật, chuẩn mực đạo đức để đƣợc thỏa mãn “nhu
cầu bạo lực” thông qua các trò chơi online, rời xa cuộc sống thực tìm đến thế giới ảo của
internet.
- Các ấn phẩm báo chí, sách, truyện tranh, video clip, phim ảnh mang tính bạo lực cũng
góp phần hình thành “nhu cầu bạo lực” của trẻ em Việt Nam.
- Đặc biệt, các em cũng bị ảnh hƣởng từ chính những cảnh bạo hành trong gia đình và
ngoài xã hội nhƣ bạo lực trên các sân cỏ, đâm chém để tranh giành quyền lợi, đánh
ngƣời thi hành công vụ,


/> /> /> /> />nt/cam-le-sinh-hoat-chuyen-%C4%91e-%E2%80%9Cnoi-khong-voi-bao-luc-hoc%C4%91uong%E2%80%9D-cho-hocsinh;jsessionid=E4166AAA054F16C15A07FBED72AFAB27?redirect=http%3A%2F
%2Fwww.camle.danang.gov.vn%2Fweb%2Fguest%2Frss%3Bjsessionid
%3DE4166AAA054F16C15A07FBED72AFAB27%3Fp_p_id
%3D101_INSTANCE_UbdzvXVUC25q%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state
%3Dnormal%26p_p_mode%3Dview%26p_p_col_id%3Dcolumn-2%26p_p_col_count
%3D1

/>Mới đây, ngày 20/02/2017, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ký ban hành Chỉ thị số 505/CT-BGDĐT về việc
Tăng cường các giải pháp đảm bảo an toàn trong các cơ sở giáo dục nhằm chấn chỉnh tình trạng “thời
gian gần đây, đã xảy ra liên tiếp các vụ tai nạn thương tích, các vụ bạo hành, xâm phạm thân thể, sức
khỏe, tinh thần trẻ em và học sinh trong các cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông, có
trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng”.