Triệu chứng học nội khoa 2.0 Lê Đình Sáng (th)

TRIỆU CHỨNG HỌC NỘI KHOA 2.0
TÀI LIỆU SƯU TẦM – TỔNG HỢP – DỊCH

Giới thiệu Information Mục lục

Biên soạn ebook : Lê Đình Sáng
ĐẠI HỌC Y KHOA HÀ NỘI
Trang web : www.ykhoaviet.tk
Email : ,
Điện thoại : 0973.910.357

THÔNG TIN
THÔNG BÁO VỀ VIỆC XUẤT BẢN BÁCH KHOA Y HỌC 2010 :
Theo yêu cầu và nguyện vọng của nhiều bạn đọc, khác với Bách Khoa Y Học các phiên bản
trước, bên cạnh việc cập nhật các bài viết mới và các chuyên khoa mới,cũng như thay đổi cách
thức trình bày, Bách Khoa Y Học 2010 được chia ra làm nhiều cuốn nhỏ, mỗi cuốn bao gồm một
chủ đề của Y Học, như thế sẽ giúp bạn đọc tiết kiệm được thời gian tra cứu thông tin khi cần.
Tác giả xin chân thành cám ơn tất cả những ý kiến đóng góp phê bình của qu{ độc giả trong thời
gian qua. Tất cả các cuốn sách của bộ sách Bách Khoa Y Học 2010 bạn đọc có thể tìm thấy và tải
về từ trang web www.ykhoaviet.tk được Lê Đình Sáng xây dựng và phát triển.
ỦNG HỘ :


Tác giả xin chân thành cám ơn mọi sự ủng hộ về mặt tài chính để giúp cho Bách Khoa Y Học
được phát triển tốt hơn và ngày càng hữu ích hơn.
Mọi tấm lòng ủng hộ cho việc xây dựng một website dành cho việc phổ biến tài liệu học tập và
giảng dạy Y Khoa của các cá nhân và Doanh nghiệp xin gửi về :
Tên ngân hàng : NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM
Tên tài khoản ngân hàng : Lê Đình Sáng
Số tài khoản : 5111-00000-84877

CẢNH BÁO :
TÀI LIỆU NÀY CHỈ MANG TÍNH CHẤT THAM KHẢO nhằm mục đích nâng cao hiểu biết về Y khoa.
Tuyệt đối không được tự ý áp dụng các thông tin trong ebook này để chẩn đoán và tự điều trị
bệnh, nhất là với những người không thuộc nghành Y . Tác giả ebook này không chịu bất cứ
trách nhiệm gì liên quan đến việc sử dụng thông tin trong cuốn sách để áp dụng vào thực tiễn
của bạn đọc. Đây là tài liệu sưu tầm từ nhiều tác giả khác nhau, nhiều cuốn sách khác nhau,
chưa được kiểm chứng , vì thế mọi thông tin trong cuốn sách này đều chỉ mang tính chất tương
đối . Cuốn sách này được phân phát miễn phí với mục đích sử dụng phi thương mại, bất cứ
hành vi nào liên quan đến việc mua bán, trao đổi, chỉnh sửa, in ấn cuốn sách này vào bất cứ
thời điểm nào đều là bất hợp lệ . Nội dung cuốn ebook này có thể được thay đổi và bổ sung bất
cứ lúc nào mà không cần thông báo trước.

GIỚI THIỆU
Bộ sách này được Lê Sáng sưu tầm , biên dịch và tổng hợp với mục đích cung cấp một nguồn tài
liệu tham khảo hữu ích cho các bạn sinh viên y khoa, và tất cả những ai có nhu cầu tìm hiểu,
nghiên cứu, tra cứu , tham khảo thông tin y học.
Với tiêu chí là bộ sách mở , được xây ựng dựa trên nguồn tài liệu của cộng đồng , không mang
mục đích vụ lợi, không gắn với mục đích thương mại hóa ưới bất kz hình thức nào , nên trước
khi sử dụng bộ sách này bạn phải đồng ý với những điều kiện sau . Nếu không đồng ý , bạn
không nên tiếp tục sử dụng sách :


Bộ sách này được cung cấp đến tay bạn , hoàn toàn dựa trên tinh thần tự nguyện của bạn.
Không có bất kz sự thương lượng, mua chuộc, mời gọi hay liên kết nào giữa bạn và tác giả bộ
sách này.
Mục đích của bộ sách để phục vụ công tác học tập cho các bạn sinh viên Y khoa là chính, ngoài
ra nếu bạn là những đối tượng đang làm việc trong nghành Y cũng có thể sử dụng bộ sách như
là tài liệu tham khảo thêm .
Mọi thông tin trong bộ sách đều chỉ có tính chính xác tương đối, thông tin chưa được kiểm
chứng bới bất cứ cơ quan Pháp luật, Nhà xuất bản hay bất cứ cơ quan có trách nhiệm liên quan

nào . Vì vậy, hãy luôn cẩn trọng trước khi bạn chấp nhận một thông tin nào đó được cung cấp
trong bộ sách này.
Tất cả các thông tin trong bộ sách này được sưu tầm, tuyển chọn, phiên dịch và sắp xếp theo
trình tự nhất định . Mỗi bài viết dù ngắn hay dài, dù hay dù dở cũng đều là công sức của chính
tác giả bài viết đó. Lê Đình Sáng chỉ là người sưu tầm và phiên dịch, nói một cách khác, người
giúp chuyển tải những thông tin mà các tác giả bài viết đã cung cấp, đến tay các bạn .

Bộ sách này là tài liệu sưu tầm và dịch bởi một sinh viên Y khoa chứ không phải là một giáo sư –
tiến sĩ hay một chuyên gia Y học dày dạn kinh nghiệm, o đó có thể có rất nhiều lỗi và khiếm
khuyết không lường trước , chủ quan hay khách quan, các tài liệu bố trí có thể chưa hợp lý , nên
bên cạnh việc thận trọng trước khi thu nhận thông tin , bạn cũng cần đọc kỹ phần mục lục bộ
sách và phần hướng dẫn sử dụng bộ sách để sử dụng bộ sách này một cách thuận tiện nhất.
Tác giả bộ sách điện tử này không chịu bất cứ trách nhiệm nào liên quan đến việc sử dụng sai
mục đích , gây hậu quả không tốt về sức khỏe, vật chất, uy tín …của bạn và bệnh nhân của bạn .
Không có chuyên môn , không phải là nhân viên y tế , bạn không được ph p tự sử dụng những
thông tin có trong bộ sách này để chẩn đoán và điều trị. Từ trước tới này, các thầy thuốc ĐIỀU
TRỊ BỆNH NHÂN chứ không phải là ĐIỀU TRỊ BỆNH. Mỗi người bệnh là một thực thể độc lập
hoàn toàn khác nhau, o đó việc bê nguyên xi tất cả mọi thông tin trong bộ sách này vào thực
tiễn sẽ là một sai lầm lớn . Tác giả sẽ không chịu bất cứ trách nhiệm gì do sự bất cẩn này gây ra.
Vì là bộ sách cộng đồng, tạo ra vì mục đích cộng đồng, do cộng đồng , bộ sách này có phát triển
được hay không một phần rất lớn, không chỉ dựa vào sức lực, sự kiên trì của người tạo ra bộ
sách này , thì những đóng góp, xây ựng, góp ý, bổ sung, hiệu chỉnh của người đọc chính là
động lực to lớn để bộ sách này được phát triển. Vì một mục tiêu trở thành một bộ sách tham
khảo y khoa tổng hợp phù hợp với nhu cầu và tình hình thực tiễn trong lĩnh vực y tế nói riêng và
trong cuộc sống nói chung . Tác giả bộ sách mong mỏi ở bạn đọc những lời đóng góp chân


thành mang tính xây dựng, những tài liệu quý mà bạn muốn san sẻ cho cộng đồng , vì một
tương lai tốt đẹp hơn. Đó là tất cả niềm mong mỏi mà khi bắt đầu xây dựng bộ sách này , tôi
vẫn kiên trì theo đuổi .

Nội dung bộ sách này, có thể chỉ đúng trong một thời điểm nhất định trong quá khứ và hiện tại
hoặc trong tương lai gần. Trong thời đại cách mạng khoa học công nghệ tiến nhanh như vũ bão
như hiện nay, không ai biết trước được liệu những kiến thức mà bạn có được có thể áp dụng
vào tương lai hay không . Để trả lời câu hỏi này, chỉ có chính bản thân bạn , phải luôn luôn
không ngừng-TỰ MÌNH-cập nhật thông tin mới nhất trong mọi lĩnh vực của đời sống, trong đó
có lĩnh vực y khoa. Không ai có thể, tất nhiên bộ sách này không thể, làm điều đó thay bạn.
Nghiêm cấm sử dụng bộ sách này ưới bất kz mục đích xấu nào, không được ph p thương mại
hóa sản phẩm này ưới bất cứ anh nghĩa nào. Tác giả bộ sách này không phải là tác giả bài viết
của bộ sách , nhưng đã mất rất nhiều công sức, thời gian, và tiền bạc để tạo ra nó, vì lợi ích
chung của cộng đồng. Bạn phải chịu hoàn toàn trách nhiệm với bất kz việc sử dụng sai mục đích
và không tuân thủ nội dung bộ sách này nêu ra.
Mọi lý thuyết đều chỉ là màu xám, một cuốn sách hay vạn cuốn sách cũng chỉ là lý thuyết, chỉ có
thực tế cuộc sống mới là cuốn sách hoàn hảo nhất, ở đó bạn không phải là độc giả mà là diễn
viên chính. Và Bách Khoa Y Học cũng chỉ là một hạt thóc nhỏ, việc sử dụng nó để xào nấu hay
nhân giống là hoàn toàn tùy thuộc vào bạn đọc. Và người tạo ra hạt thóc này sẽ vui mừng và
được truyền thêm động lực để tiếp tục cố gắng nếu biết rằng chính nhờ bạn mà biết bao người
không còn phải xếp hàng để chờ cứu trợ.
Mọi đóng góp liên quan đến bộ sách xin gửi về cho tác giả theo địa chỉ trên. Rất mong nhận
được phản hồi từ các bạn độc giả để các phiên bản sau được tốt hơn.
Kính chúc bạn đọc, gia quyến và toàn thể người Việt Nam luôn được sống trong khỏe mạnh,
cuộc sống ngày càng ấm no hạnh phúc.
Đô Lương, Nghệ An. Tháng 8/2010


ABOUT
ebook editor: Le Dinh Sang
Hanoi Medical University
Website: www.ykhoaviet.tk
Email: ,
Tel: 0973.910.357

NOTICE OF MEDICAL ENCYCLOPEDIA PUBLICATION 2010:
As the request and desire of many readers, in addition to updating the new articles and new
specialties, as well as changes in presentation, Medical Encyclopedia 2010 is divided into many
small ebooks, each ebook includes a subject of medicine, as this may help readers save time
looking up informations as needed. The author would like to thank all the critical comments of
you all in the recent past. All the books of the Medical Encyclopedia 2010 can be found and
downloaded from the site www.ykhoaviet.tk ,by Le Dinh Sang construction and development.
DONATE
The author would like to thank all the financially support to help the Medical Encyclopedia are
developing better and more-and-more useful.
All broken hearted support for building a website for the dissemination of learning materials
and teaching Medicine of individuals and enterprises should be sent to:
Bank name: BANK FOR INVESTMENT AND DEVELOPMENT OF VIETNAM
Bank Account Name: Le Dinh Sang
Account Number: 5111-00000-84877
DISCLAMER :
The information provided on My ebooks is intended for your general knowledge only. It is not a
substitute for professional medical advice or treatment for specific medical conditions. You
should not use this information to diagnose or treat a health problem or disease without
consulting with a qualified health professional. Please contact your health care provider with
any questions or concerns you may have regarding your condition.
Medical Encyclopedia 2010 an any support from Lê Đình Sáng are provi e 'AS IS' an without
warranty, express or implied. Lê Sáng specifically disclaims any implied warranties of
merchantability and fitness for a particular purpose. In no event will be liable for any damages,
including but not limited to any lost or any damages, whether resulting from impaired or lost


money, health or honnour or any other cause, or for any other claim by the reader. Use it at
Your risks !
FOR NON-COMMERCIAL USER ONLY .

YOU ARE RESTRICTED TO adapt, reproduce, modify, translate, publish, create derivative works
from, distribute, and display such materials throughout the world in any media now known or
hereafter evelope with or without acknowle gment to you in Author’s ebooks.
FOREWORD
These ebooks are Le Dinh Sang’s collection, compilation an synthesis with the aim of provi ing
a useful source of reference-material to medical students, and all who wish to learn, research,
investigate to medical information.
Just a set of open-knowledge, based on community resources, non-profit purposes, not
associated with commercial purposes under any kind, so before you use this books you must
agree to the following conditions. If you disagree, you should not continue to use the book:
This book is to provide to you, completely based on your volunteer spirit. Without any
negotiation, bribery, invite or link between you and the author of this book.
The main purpose of these books are support for studying for medical students, in addition to
others if you are working in health sector can also use the book as a reference.
All information in the book are only relative accuracy, the information is not verified by any law
agency, publisher or any other agency concerned. So always be careful before you accept a
certain information be provided in these books.
All information in this book are collected, selected, translated and arranged in a certain order.
Each artical whether short or long, or whether or unfinished work are also the author of that
article. Lê Đình Sáng was only a collectors in other wor s, a person to help convey the
information that the authors have provided, to your hand. Remember the author of the
articles, if as in this book is clearly the release of this information you must specify the author of
articles or units that publish articles.
This book is the material collected and translated by a medical student rather than a professor
– Doctor experienced, so there may be many errors and defects unpredictable, subjective or
not offices, documents can be arranged not reasonable, so besides carefull before reading
information, you should also read carefully the contents of the material and the policy, manual
for use of this book .

The author of this e-book does not bear any responsibility regarding the use of improper
purposes, get bad results in health, wealth, prestige ... of you and your patients.
7. Not a professional, not a health worker, you are not allowed to use the information
contained in this book for diagnosis and treatment. Ever, the physician treating patients rather
than treatment. Each person is an independent entity and completely different, so applying all
information in this book into practice will be a big mistake. The author will not bear any
responsibility to this negligence caused.
8. As is the community material, these books could be developed or not are not only based on
their strength and perseverance of the author of this book , the contribution, suggestions,
additional adjustment of the reader is great motivation for this book keep developed. Because
a goal of becoming a medical reference books in accordance with general requirements and the
practical situation in the health sector in particular and life.
9. The contents of this book, may only correct in a certain time in the past and the present or in
the near future. In this era of scientific and technological revolution as sweeping as fast now, no
one knew before is whether the knowledge that you have obtained can be applied in future or
not. To answer this question, only yourself, have to always update-YOURSELF-for latest
information in all areas of life, including the medical field. No one can, of course this book can
not, do it for you.
10. Strictly forbidden to use this book in any bad purpose, not be allowed to commercialize this
product under any mean and any time by any media . The author of this book is not the
“inventor” of the book-articles, but has made a lot of effort, time, and money to create it, for
the advanced of the community. You must take full responsibility for any misuse purposes and
does not comply with the contents of this book yet.
11. All theories are just gray, a thousand books or a book are only theory, the only facts of life
are the most perfect book, in which you are not an audience but are the main actor. This Book
just a small grain, using it to cook or fry breeding is completely depend on you. And the person
who created this grain will begin more excited and motivated to keep trying if you know that
thanks that so many people no longer have to queue to wait for relief.
12. All comments related to the books should be sent to the me at the address above. We hope
to receive feedbacks from you to make the later version better.

13. We wish you, your family and Vietnamese people has always been healthy, happy and have
a prosperous life.


MỤC LỤC
-------*---------*-------*--------CHƯƠNG I : ĐẠI CƯƠNG
BỆNH ÁN VÀ BỆNH LỊCH
KHÁM BỆNH VÀ CHẨN ĐOÁN

CHƯƠNG II. TRIỆU CHỨNG HỌC TIM MẠCH
TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG TRONG BỆNH TIM
TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG TRONG BỆNH MẠCH MÁU
THĂM KHÁM TIM LÂM SÀNG
THĂM KHÁM TIM CẬN LÂM SÀNG
THĂM DÒ CHỨC NĂNG TIM
PHƯƠNG PHÁP KHÁM MẠCH MÁU
CƠ BẢN VỀ ĐIỆN TÂM ĐỒ
KHÁM MỘT NGƯỜI BỆNH TIM MẠCH
BỆNH VAN TIM
HỘI CHỨNG SUY TIM


RỐI LOẠN HUYẾT ÁP ĐỘNG MẠCH
CHỤP ĐỘNG MẠCH VÀNH
LOẠN NHỊP TIM
NGHIỆM PHÁP GẮNG SỨC
NHỒI MÁU CƠ TIM CẤP

CHƯƠNG 3. TRIỆU CHỨNG HỌC HÔ HẤP
TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG HÔ HẤP

CÁCH KHÁM LÂM SÀNG HỆ HÔ HẤP
CÁC TIẾNG BỆNH LÝ KHI NGHE PHỔI
THĂM DÒ CLS VỀ HÔ HẤP
THĂM DÒ CHỨC NĂNG HÔ HẤP
HỘI CHỨNG TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI
TRÀN DỊCH TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI PHỐI HỢP
HỘI CHỨNG ĐÔNG ĐẶC
HỘI CHỨNG HANG
HỘI CHỨNG TRUNG THẤT
HỘI CHỨNG PHẾ QUẢN

CHƯƠNG 4. TRIỆU CHỨNG HỌC TIÊU HÓA
KHÁM LÂM SÀNG TIÊU HOÁ
TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG TIÊU HOÁ
KHÁM CẬN LÂM SÀNG ỐNG TIÊU HOÁ
CÁC PHƯƠNG PHÁP CẬN LÂM SÀNG GAN MẬT
ĐAU BỤNG CẤP TÍNH VÀ MẠN TÍNH


ỈA CHÁY CẤP MẠN TÍNH
TÁO BÓN VÀ KIẾT LỴ
CHẢY MÁU ĐƯỜNG TIÊU HOÁ
CHẨN ĐOÁN HOÀNG ĐẢN
CHẨN ĐOÁN GAN TO
CHẨN ĐOÁN TÚI MẬT TO
CHẨN ĐOÁN CỔ TRƯỚNG
BỆNH HẬU MÔN TRỰC TRÀNG
TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY THỰC QUẢN
HỘI CHỨNG LÁCH TO
HỘI CHỨNG RỐI LOẠN TIÊU HOÁ

HỘI CHỨNG ĐAU BỤNG
TRIỆU CHỨNG HỌC DẠ DÀY
TRIỆU CHỨNG HỌC GAN MẬT
TRIỆU CHỨNG HỌC RUỘT NON
TRIỆU CHỨNG HỌC TỤY TẠNG
TRIỆU CHỨNG HỌC THỰC QUẢN
TRIỆU CHỨNG HỌC ĐẠI TRÀNG
XUẤT HUYẾT TIÊU HÓA

CHƯƠNG 5. TRIỆU CHỨNG HỌC THẬN TIẾT NIỆU
TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG THẬN – TIẾT NIỆU
KHÁM LÂM SÀNG THẬN – TIẾT NIỆU
CẬN LÂM SÀNG HỆ THẬN – TIẾT NIỆU


CHẨN ĐOÁN THẬN TO
ĐÁI RA PROTEIN
HỘI CHỨNG TĂNG NITƠ MÁU
ĐÁI NHIỀU, ĐÁI ÍT, VÔ NIỆU
RỐI LOẠN TIỂU TIỆN
ĐÁI RA MÁU
ĐÁI RA MỦ
ĐÁI RA HUYẾT CẦU TỐ
KHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN PHÙ

CHƯƠNG 6. TRIỆU CHỨNG HỌC VỀ MÁU
GIẢI PHẪU - SINH LÝ TẠO MÁU
KHÁM LÂM SÀNG HUYẾT HỌC
CÁC XÉT NGHIỆM MÁU
XÉT NGHIỆM TUỶ

CƠ CHẾ ĐÔNG - CẦM MÁU
XÉT NGHIỆM ĐÔNG MÁU, CẦM MÁU
XÉT NGHIỆM MIỄN DỊCH HUYẾT HỌC
CHẨN ĐOÁN THIẾU MÁU
HỘI CHỨNG CHẢY MÁU
CHẨN ĐOÁN HẠCH TO
CHẨN ĐOÁN LÁCH TO
HỘI CHỨNG XUẤT HUYẾT
HỘI CHỨNG HEMOGLOBIN


HỘI CHỨNG THIẾU MÁU
XÉT NGHIỆM TẾ BÀO HẠCH

CHƯƠNG 7 : TRIỆU CHỨNG HỌC CƠ XƯƠNG KHỚP
THĂM KHÁM BỘ MÁY VẬN ĐỘNG
TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG BỆNH KHỚP
TRIỆU CHỨNG THỰC THỂ BỆNH XƯƠNG KHỚP
TRIỆU CHỨNG HỌC BỆNH KHỚP
HỘI CHỨNG ĐAU THẮT LƯNG

CHƯƠNG 8. TRIỆU CHỨNG HỌC NỘI TIẾT
CÁCH KHÁM MỘT NGƯỜI BỆNH NỘI TIẾT
TRIỆU CHỨNG HỌC TUYẾN GIÁP
TRIỆU CHỨNG HỌC TUYẾN CẬN GIÁP
TRIỆU CHỨNG HỌC TUYẾN THƯỢNG THẬN
RỐI LOẠN GLUCOZA MÁU
TRIỆU CHỨNG HỌC TUYẾN YÊN

CHƯƠNG 9 : TRIỆU CHỨNG HỌC THẦN KINH

KHÁM VẬN ĐỘNG
KHÁM HỆ VẬN ĐỘNG, TIỀN ĐÌNH, TIỂU NÃO
KHÁM PHẢN XẠ
KHÁM CẢM GIÁC
KHÁM DINH DƯỠNG VÀ CƠ TRÒN
KHÁM 12 DÂY THẦN KINH SỌ NÃO
THĂM KHÁM CHUYÊN KHOA


HỘI CHỨNG LIỆT NỬA NGƯỜI
HỘI CHỨNG RỐI LOẠN CẢM GIÁC
HỘI CHỨNG RỐI LOẠN THẦN KINH TỰ CHỦ
HỘI CHỨNG RỐI LOẠN VẬN ĐỘNG
HỘI CHỨNG TIỀN ĐÌNH TIỂU NÃO
HỘI CHỨNG TĂNG ÁP LỰC NỘI SỌ
HỘI CHỨNG ĐAU ĐẦU
KHÁM HỘI CHỨNG MÀNG NÃO
KHÁM THẮT LƯNG – HÔNG
KHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN HÔN MÊ
HỘI CHỨNG GUILLAIN – BARRE
HỘI CHỨNG ỐNG CỔ TAY
X QUANG SỌ NÃO
ĐIỆN NÃO ĐỒ
CHẨN ĐOÁN ĐỊNH KHU HỆ THẦN KINH
XÉT NGHIỆM DỊCH NÃO TỦY
GHI ĐIỆN CƠ VÀ ĐIỆN THẦN KINH

CHƯƠNG 10. RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA
RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA NATRI
RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA CANXI

RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA KALI
RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA MAGIE
HỘI CHỨNG PORPHYRIN NIỆU


HỘI CHỨNG PROTEIN NIỆU
RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA PHOSPHO
RỐI LOẠN CHUYỂN HOÁ GLUXIT
RỐI LOẠN CHUYỂN HOÁ LIPIT
RỐI LOẠN CHUYỂN HOÁ NƯỚC, ĐIỆN GIẢI
RỐI LOẠN CHUYỂN HOÁ PROTEIN
RỐI LOẠN CÂN BẰNG AXIT-BAZƠ

---------***-----------

CHƯƠNG I : ĐẠI CƯƠNG


1. BỆNH ÁN VÀ BỆNH LỊCH
KHÁI NIỆM BỆNH ÁN VÀ BỆNH LỊCH:
Bệnh án và bệnh lịch là hai phần trong hồ sơ bệnh của người gồm:
- Bệnh án là văn bản do thầy thuốc làm ngay khi người bệnh vào bệnh viện, ghi chép lại tất cả
các vấn đề có liên quan đến người bệnh từ tên tuổi, địa chỉ, nghề nghiệp đến tình trạng phát
sinh, tiến triển cũng như tình hình tử tưởng hoàn cảnh sinh sống vật chất của họ. Và cũng trong
bệnh án này của người thầy thuốc sẽ ghi lại các biểu hiện bình thường và không bình thường
mà thầy thuốc đã phát hiện thấy trong khi khám lần đầu tiên cho người bệnh của mình.
- Bệnh lịch là văn bản kế tiếp bệnh án trong suốt quá trình điều trị tại bệnh viện, ghi chép lại các
diễn biến của người bệnh kết quả các xét nghiệm và các phương pháp điều trị đã được áp dụng.
Bệnh án và bệnh lịch đều là những tài liệu cần thiết để chẩn đoán bệnh được đúng, theo õi
bệnh đựợc tốt và o đó áp ụng được kịp thời các phương thức điều trị đúng đắn, ngăn chặn

được các biến chứng chóng trả người bệnh về sản xuất. Và cũng nhờ các tài liệu đó mà sau khi
người bệnh khỏi và ra viện, thầy thuốc có thể tiếp tục theo õi người bệnh ngoại trú, chỉ dẫn
cho họ các phương pháp ự phòng để bệnh có thể khỏi hẳn không tái phát, không có biến
chứng hoặc di chứng hay lây truyền sang người khác, cũng phải nhờ vào các tài liệu đó mà
trong các trường hợp người bệnh từ trần và có giải phẫu kiểm tra thi thể, người thầy thuốc mới
rút được kinh nghiệm chẩn đoán, điều trị và phục vụ của mình để cải tiến công tác phục vụ mỗi
ngày một tốt hơn cho các người bệnh khác sau này.
Ngoài tác dụng về chuyên môn nói trên, có ích lợi phục vụ trực tiếp cho người bệnh, bệnh án và
bệnh lịch có giúp ích cho công tác nghiên cứu khoa học: các số liệu Việt Nam, các hình thái lâm
sàng đặc biệt của bệnh lý Việt Nam, giá trị chẩn đoán các phương pháp thăm ò mới cũng như
tác dụng của các phương pháp trị liệu mới chỉ có thể làm được dựa trên tổng kết các bệnh án,
bệnh lịch.
Không những thế, bệnh án và bệnh lịch còn là những tài liệu hành chính và pháp lý nữa. Về
phương iện hành chính các tài liệu đó sẽ giúp ta nắm được số liệu người bệnh ra vào viện, số
ngày nằm viện của người bệnh, tình hình khỏi bệnh, không khỏi hoặc tử vong nhiều hay ít để
đặt dự trù về thuốc men, lương thực và nhân viên cho đúng, cũng như đặt các chỉ tiêu phấn
đấu nâng cao chất lượng điều trị cho sát. Về phương iện pháp lý bệnh án và bệnh lịch là những
tài liệu rất cần thiết cho việc kiểm thảo tử vong, nhất là khi có vấn đề khúc mắc trong cái chết
của người bệnh.


Với các tính chất quan trọng nói trên, để đảm bảo đầy đủ các yêu cầu đó bệnh án và bệnh lịch
cần phải:
1. Làm kịp thời:
- Bệnh án phải được làm ngay khi người bệnh vào viện.
- Bệnh lịch cần phải được ghi chép hằng ngày những diễn biến của bệnh.
2. Chính xác và trung thực:
Có nghĩa là các triệu chứng, các số liệu đưa ra cần phải đúng với sự thực và thật cụ thể.
3. Đầy đủ và chi tiết:
Đầy đủ tức là các mục trong bệnh án cần phải sử dụng vì mỗi mục đều có tác dụng riêng của nó.

Đầy đủ về phương iện ghi chép các triệu chứng còn có nghĩa là không nhưng ghi ch p các triệu
chứng “có” mà cả các triệu chứng “ không” vì sự không có của một vài triệu chứng nào đó rất
cần thiết cho sự chẩn đoán xác định (∆ +) và nhất là chẩn đoán phân biệt (∆ ≠ ) cũng như để
đánh giá tiên lượng (p) của bệnh.
Chi tiết có nghĩa là mỗi triệu chứng cần được nêu tỉ mỉ với các yếu tố về thời gian, tính chất và
tiến triển của nó.
Đối với bệnh lịch đầy đủ còn có nghĩa là:
- Ghi ch p được những nhận x t thu được khi làm các thủ thuật cho người bệnh (chọc dò màng
phổi, chọc dò cổ trướng, chọc ò nước não tuỷ, sinh thiết hạch, gan, đo huyết áp tĩnh mạch…).
- Từng thời kz cho làm lại các xét nghiệm, nhất là những xét nghiệm mà các lần làm trước có kết
quả không bình thường.
4. Được lưu trữ lại:
Để sau này nếu bệnh tái phát hoặc vì một bệnh nhân nào khác người bệnh phải vào nhập viện
lại, chúng ta có đầy đủ những tài liệu của những lần bệnh trước, nhiều khi giúp ích rất nhiều cho
việc chẩn đoán và điều trị lần này. Ngoài ra, việc lưu trữ hồ sơ bệnh có làm được tốt thì về
phương iện nghiên cứu khoa học, việc tổng kết hồ sơ mới được đầy đủ và trung thực.
Công tác bệnh án, bệnh lịch có làm tốt hay không chủ yếu o trình độ chuyên môn nhưng cũng
còn do tinh thần trách nhiệm của người thầy thuốc đối với bệnh nhân, có thật quan tâm đến
tình trạng bệnh của bệnh nhân như đối với gia đình ruột thịt của mình hay không. Có quan
điểm phục vụ người bệnh tốt, nắm được yêu cầu bệnh án bệnh lịch, kết hợp với trình độ nhất
định về chuyên môn, công tác hồ sơ bệnh của chúng ta chắc chắn sẽ làm được tốt.


NỘI DUNG BỆNH ÁN, BỆNH LỊCH

Bệnh án và bệnh lịch là những tài liệu ghi chép lại các triệu chứng của người bệnh. Các triệu
chứng đó có thể cha làm hai loại:
1. Triệu chứng chủ quan:
Là những biểu hiện do bản thân người bệnh, do chủ quan người bệnh nhận thấy. Các triệu
chứng chủ quan này chỉ o người bệnh phát hiện, và thầy thuốc rất khó đánh giá mức độ nhiều

ít của nó một cách thật chính xác vì hoàn toàn dựa vào lời khai của người bệnh, hoặc một vài
biểu hiện đặc biệt do triệu chứng chủ quan đó gây ra: đau bụng phải lăn lộn quằn quại; đau
ngực nhiều phải áp ngực vào đùi; nhức đầu nhiều đến nỗi phải lấy tay bưng đầu. Thuộc loại này
là các triệu chứng như: đau bụng, nuốt khó, tức ngực, nhức đầu, đau cơ, nhức khớp, đái buốt,
mờ mắt.
2. Triệu chứng khách quan:
Là những biểu hiện do thầy thuốc phát hiện ra khi khám bệnh. Trong các triệu chứng khách
quan này, có các triệu chứng:
- Chủ quan người bệnh cũng có thể nhận thấy và phát hiện được như: sốt, sưng khớp, cứng
hàm, vàng da, u ở hạch bụng to… Tuy vậy, người ta không xác định vào loại triệu chứng chủ
quan mà vẫn gọi là triệu chứng khách quan, vì thầy thuốc có thể kiểm tra được cụ thể và nhận
định được chính xác một cách khách quan.
- Chủ quan người bệnh hoàn toàn không biết chỉ có thầy thuốc khám bệnh mới phát hiện được
nhờ có xét nghiệm mới biết: các thay đổi không bình thường ở phổi, ở tim, khi nhìn, sờ, gõ,
nghe tim phổi, các biểu hiện không bình thường ở bụng (bụng cứng, bụng có nhu động, gan,
lách, hoặc thận to…) các thay đổi không bình thường về cảm giác, về phản xạ khi khám thần
kinh, hoặc bạch cầu tăng trong công thức máu, có nhiều protein ở nước tiểu.
Ngoài cách chia các triệu chứng ra làm triệu chứng chủ quan và triệu chứng khách quan người
ta còn chia ra làm triệu chứng chức năng, thực thể và toàn thể:
a) Triệu chứng chức năng: Là những biểu hiện gây ra bởi những rối loạn về chức năng của các
phủ tạng: ho, khó thở, khạc máu, đau ngực, đau ngực, ỉa lỏng, ỉa táo, nôn, đái ít, vô niệu…
b) Triệu chứng toàn thể: Là những biểu hiện toàn thân gây ra bởi tình trạng bệnh lý: gầy mòn,
sút cân, sốt.


c) Triệu chứng thực thể: Là những triệu chứng phát hiện được khi khám lâm sàng: các thay đổi
bệnh lý ở phổi, tim, các thay đổi không bình thường ở bụng.
Người ta cũng chia ra làm triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng:
+ Triệu chứng lâm sàng: là những triệu chứng thu thập được ngay ở giường bệnh bằng cách hỏi
bệnh nhân và khám bệnh (bao gồm chủ yếu nhìn, sờ, gõ, nghe..).

+ Triệu chứng cận lâm sàng: là các tài liệu thu thập đuợc bằng các phương pháp:
- X-quang
- Xét nghiệm.
- Thăm ò bằng dụng cụ hoặc máy móc khác: thông tim, điện tâm đồ, đo chuyển hoá cơ bản, đo
chức năng phổi, soi dạ dày, soi ổ bụng, soi bàng quang…
Có một số trường hợp bệnh l{ khi điển hình bình thường biểu hiện bằng một số triệu chứng
nhất định, những triệu chứng nhất định đó tập hợp lại gọi là hội chứng: hội chứng tràn dịch
màng phổi, hội chứng đông đặc (nhu mô phổi), hội chứng van tim, hội chứng suy tim, hội chứng
tắc ruột, hội chứng tắc mật, hội chứng nhiễm khuẩn, hội chứng kiệt nước..
Nội dung chủ yếu của các bệnh án là việc ghi chép lại các triệu chứng nói trên cùng với các diễn
biến của nó từ khi người bệnh bắt đầu mắc bệnh cho đến khi người bệnh đến bệnh viện để có
thể được một chẩn đoán sơ bộ về lâm sàng ngay khi người bệnh vào viện và từ đó có một
hướng điều trị thích đáng.

I- NỘI DUNG BỆNH ÁN

Gồm hai mục lớn: hỏi bệnh và khám bệnh.
A- HỎI BỆNH
Có 4 phần:
1) Phần hành chính:
Ngoài tác dụng hành chính đơn thuần, phần này cũng còn có tác ụng chuyên môn.
- Họ và Tên: cần được ghi rõ ràng và đầy đủ cả tên lẫn họ và chữ đệm để tránh nhầm lẫn người
bệnh.


- Giới (Nam, nữ), tuổi, nghề nghiệp, địa chỉ: cũng cần ghi rõ vì tùy theo mỗi giới, mỗi loại tuổi
hoặc tuz theo mỗi nghề, mỗi địa phương cư trú mà có những bệnh thường gặp. Nghề nghiệp và
địa chỉ nên hỏi cả trước đây và hiện nay vì có những bệnh do nghề nghiệp cũ sinh ra nhưng mãi
đến nay mới thể hiện hoặc có những bệnh mắc phải trong thời gian ở tại vùng nào đó trước đây
nhưng đến nay mới thể hiện rõ rệt hoặc mới có biến chứng. Riêng nghề nghiệp cần ghi cụ thể

không nên ghi chung chung như: “ công nhân, cán bộ” mà cần ghi cụ thể “ công nhân mỏ sàng
than” hoặc “ cán bộ hành chính” hay “ cán bộ kỹ thuật hoá chất”.
- Ngày giờ vào viện, thời gian điều trị:
2) Phần lý do vào viện:
Là đầu mối của phần bệnh sử cần hỏi ngay sau khi làm xong phần hành chính. Mỗi người bệnh
vào viện có thể là vì một hoặc nhiều lý do cho nên cần ghi đủ cả và nếu có thể được thì phân
biệt lý do chính và lý do phụ.
Từ các l{ o đó chúng ta bước vào hỏi bệnh sử.
3) Phần bệnh sử:
Cần hỏi theo một thứ tự như ưới đây:
- Hỏi các chi tiết của lý do vào viện: bắt đầu từ bao giờ, tính chất, tiến triển ra sao. Nếu có nhiều
lý do vào viện, cần hỏi rõ sự liên quan giữa các l{ o đó: cái nào có trước, cái nào có sau và
trước sau bao nhiêu lâu.
- Hỏi các triệu chứng kèm theo các triệu chứng nói trên, thường là các triệu chứng thuộc bộ
phận bị ốm.
- Hỏi tình hình các bộ phận khác và các rối loạn cơ thể: rất cần thiết để cho ta nắm được các rối
loạn do bệnh chính gây ra ở các phủ tạng khác và có giúp cho ta khỏi bỏ sót một bệnh khác có
thể song song tồn tại với bệnh chính (vì một người có thể có 2, 3 bệnh).
- Hỏi các phương pháp điều trị mà người bệnh đã được áp dụng cho ngày vào viện và tác dụng
của các phương pháp đó.
- Kết thúc bằng tình trạng hiện tại: lúc thầy thuốc đang khám bệnh, các rối loạn nói trên còn
nhưng gì.
4) Phần tiền sử:
- Tiền sử bản thân: bản thân người bệnh trước đây đã bị những bệnh gì năm nào và điều trị ra
sao?.


Nếu người bệnh là phụ nữ không nên quên hỏi tình trạng kinh nguyệt), thai ngh n sinh đẻ ra
sao?.
- Tiền sử gia đình: tình trạng sức khoẻ, bệnh tật của bố mẹ, vợ (chồng), con cái, anh em, nhất là

những người bệnh đó có liên quan đến bệnh hiện nay của bản thân người bệnh). Nếu có ai chết
cần hỏi thăm chết từ bao giờ, vì bệnh gì.
- Tiền sử thân cận: tình hinh bệnh tật của bạn bè thường hay tiếp xúc với người bệnh, hay nói
cách khác với môi trường tiếp xúc của người bệnh.
Trong các mục tiển sử nói trên, cần chú ý hỏi kỹ về các bệnh có liên quan đến bệnh hiện nay của
người bệnh.
- Kết thúc bằng cách sinh hoạt vật chất, điều kiện công tác và tình trạng tinh thần: cần thiết vì
có những bệnh phát sinh ra do hoàn cảnh vật chất thiếu thốn, điều kiện công tác vất vả hoặc
tình trạng tinh thần bị căng thẳng. Cần hỏi thêm một số tập quán của người bệnh như: nghiện
rượu, nghiện cà phê.
Mục “hỏi bệnh” làm được chu đáo và tỉ mỉ sẽ giúp cho ta rất nhiều trong hướng khám bệnh và
chẩn đoán, thậm chí có những trường hợp "hỏi bệnh” đóng một vai trò chủ yếu trong chẩn
đoán lâm sàng (ví ụ trong loét dạ dày). Chúng ta có thể nói rằng tiến hành được tốt việc hỏi
bệnh là đi được nửa đoạn trên con đường chẩn đoán bệnh.
B- KHÁM BỆNH
Mục này chủ yếu để ghi chép lại các triệu chứng thực thể phát hiện được bằng các phương
pháp lâm sàng nghĩa là bằng “ sờ, nhìn, gõ, nghe”. Chúng tôi sẽ có một bài riêng nói về công tác
“khám bệnh”.
Việc “hỏi bệnh" chu đáo tỉ mỉ kết hợp với việc khám lâm sàng kỹ lưỡng trong phần lớn trường
hợp có thể giúp cho thầy thuốc tập hợp được thành hội chứng và từ đó có được một chẩn đoán
sơ bộ về lâm sàng. Từ chẩn đoán sơ bộ đó, mới đề ra mới đề ra các phương pháp cận lâm sàng
để:
- Xác định chẩn đoán (thường viết là ∆ +).
- Loại trừ một số bệnh khác cũng có một bệnh cảnh lâm sàng tương tự. Thường gọi là chẩn
đoán phân biệt (∆ ≠).
- Xác định nguyên nhân.
- Đánh giá tương lai của bệnh, gọi là tiên lượng (p).


II- NỘI DUNG BỆNH LỊCH

Bệnh lịch tiếp tục nhiêm vụ của bệnh án: nội dung chủ yếu của nó bao gồm 3 mục lớn:
A- GHI CHÉP MỆNH LỆNH ĐIỀU TRỊ
Mệnh lệnh điều trị bao gồm các mặt: thuốc men, hộ l{, ăn uống. Cần phải ghi:
1. Rõ ràng và chính xác:
- Không được viết tắt hoặc viết ký hiệu hoá học.
- Trong lượng của đơn vị và số đơn vị: ví dụ: aspirin 0,05g x 3 viên; emetin clohydrat 0,04g x 2
ống.
- Đường dùng thuốc: uống; tiêm bắp, ưới a hay tĩnh mạch…
- Cách dùng: chia làm bao nhiêu lần uống, uống lúc nào hoặc tiêm lúc nào.
2. Ghi hằng ngày:
Mặc dù mệnh lệnh điều trị không thay đổi, hằng ngày vẫn ghi lại toàn bộ chứ không được viết “
như trên”.
B- THEO DÕI DIỄN BIẾN CỦA BỆNH TRONG QUÁ TRÌNH ĐIỀU TRỊ
Cần phải ghi lại hằng ngày:
- Diễn biến các triệu chứng cũ.
- Các triệu chứng mới xuất hiện thêm.
- Kết quả các thủ thuật thăm ò đã làm tại giường bệnh, ví dụ: đã chọc màng phổi trái lúc 9 giờ
ngày 23/3 lấy ra được 50ml nước vàng chanh.
- Nhiệt độ và mạch trên biểu đồ. Trên bảng biểu đồ này, thường có thêm các mục huyết áp,
nước tiểu, nhịp thở…
C- THEO DÕI KẾT QUẢ CÁC XÉT NGHIỆM CẬN LÂM SÀNG
Các xét nghiệm này cần phải:
- Làm lại từng thời kz. Nhất là các kết quả không bình thường của những lần làm trước.


- Các xét nghiệm cùng một loại cần được xếp cùng với nhau theo thứ tự thời gian để tiện theo
dõi diễn biến của bệnh về phương iện cận lâm sàng, tốt hơn hết nên sao lại các kết quả các xét
nghiệm đó trên một tờ giấy có kẻ những cột giành riêng cho mỗi loại xét nghiệm.
Nếu có những trường hợp dễ àng mà ngay khi người bệnh vào viện, chẩn đoán lâm sàng sơ bộ

đã có thể đúng hẳng về mọi mặt (∆ +, ∆ nguyên nhân cũng như p), thì cũng có rất nhiều trường
hợp mà chẩn đoán và tiên lượng chỉ có thể làm được sau một thời gian vào viện, dựa trên:
- Sự diễn biến của bệnh, nhất là sự xuất hiện thêm các triệu chứng lúc đầu chưa có hoặc không
rõ.
- Kết quả xét nghiệm cận lâm sàng.
- Kết quả điều trị.
Nói như thế làm cho ta càng thấy rõ tầm quan trọng của bệnh lịch.
Khi người bệnh khỏi và ra viện hoặc chết, chúng ta phải tổng kết bệnh án bệnh lịch.

III- TỔNG KẾT HỒ SƠ BỆNH
Trong phần này, cần ghi lại:
- Các nét chính về triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng.
- Các phương pháp điều trị chủ yếu.
- Các diễn biến chủ yếu của bệnh trong quá trình theo dõi theo dõi tại bệnh viện.
Kết quả điều trị: tình trạng người bệnh khi ra viện (hoặc chết) về lâm sàng và cận lâm sàng. Nếu
có mổ tử thi, phải ghi cả chẩn đoán đại thể và vi thể.
Việc tổng kết hồ sơ bệnh làm được tốt sẽ đưa đến một chẩn đoán chính thức (chẩn đoán khi ra
viện) thật chính xác và đầy đủ để có thể chỉ dẫn cho người bệnh các phương pháp điều trị và theo
dõi tại nhà, phòng bệnh tái phát, có biến chứng hoặc lây truyền sang người khác.
Hồ sơ đã tổng kết xong cần phải được lưu trữ tại một phòng hồ sơ.

IV- LƯU TRỮ HỒ SƠ


Lưu trữ hồ sơ là một côn gtác quan trọng, đảm bảo tốt sẽ giúp rất nhiều cho việc chẩn đoán
trong những lần vào viện sau này của người bệnh cũng như cho công tác nghiên cứu khoa học.
Không nên quan niệm đếy là một công tác hành chính mà đây thực sự là một công tác chuyên
môn, cho nên khi phân công cán bộ phụ trách phòng hồ sơ, cần chọn người có trình độ hiểu
biết khá về chuyên môn, tương đương với một cán bộ y tế trung cấp, tốt hơn hết là y sĩ, nếu
hoàn cảnh cán bộ cho phép.

Trong công tác lưu trữ hồ sơ ngoài yêu cầu đảm bảo lưu trữ được đầy đủ và vẹn toàn hồ sơ,
không để hư hỏng và mất mát (từ bệnh án, bệnh lịch đến các kết quả của phòng xét nghiệm,
biên bản phẫu thuật hoặc mổ tử thi …), phải coi hồ sơ như là một tài sản khác (thuốc men, dụng
cụ), cần để ra hai yêu cầu chính:
1. Đảm bảo việc sưu tầm hồ sơ được nhanh chóng khi cần đến, không phải tìm tòi quá
nhiều sổ sách.
2. Sắp xếp được theo từng loại bệnh để việc làm thống kê bệnh tật được dễ dàng.

2. KHÁM BỆNH VÀ CHẨN ĐO\N
Khám bệnh là một khâu quan trọng, có lẽ là khâu chủ yếu trong công tác của bác sĩ điều trị vì nó
quyết định khá nhiều cho sự thành công hay thất bại của công tác điều trị: công tác khám bệnh có
làm được tốt mới phát hiện được đúng và đầy đủ các triệu chứng để có thể làm được một chẩn
đoán thật chính xác và đầy đủ, rồi từ đó mới định được tiên lượng, cách điều trị và phòng bệnh
cho đúng đắn.
Đây là một công tác:
- Khoa học: ngoài kiến thức y học mà tất cả các thầy thuốc bắt buộc phải có đầy đủ, còn phải có
một quan niêm biện chứng con người là một khối thống nhất trong đó mỗi bộ phận đều có liên
quan hữu cơ với nhau, vì thế không chỉ khám đơn độc bộ phận có bệnh mà luôn luôn phải khám
toàn bộ cơ thể.
- Kỹ thuật: phải theo đúng quy tắc khám và kỹ thuật khám mới phát hiện được đúng triệu chứng
(ví dụ: khi nghe các tiếng không bình thường ở tim, ở phổi, khi sờ lá lách hoặc gan mấp mé bờ
sườn, hoặc khi gõ phản xạ gân…)
Không những thấy, đấy còn là một công tác:
- Chính trị: cách khám bệnh kỹ lưỡng tỉ mỉ của thầy thuốc ngoài việc giúp thầy thuốc phát hiện
đúng bệnh còn củng cố lòng tin cậy của người bệnh ổn định tư tưởng bi quan lo sợ của họ, giúp


họ tin tưởng vào việc điều trị vào sự khỏi bệnh sau này: yếu tố rất cần thiết cho việc điều trị bệnh
được tốt.
Ngày nay mặc dù sự tiến bộ và phát triển của các phương pháp cận lâm sàng, vai trò của khám

bệnh lâm sàng vẫn quan trọng vì nó cho hướng chẩn đoán để từ đó các chỉ định làm các xét
nghiệm cận lâm sàng cần thiết, tránh tình trạng làm tràn lan hoặc ngược lại không làm những xét
nghiệm cần thiết. Vậy công tác khám bệnh nên tiến hành như thế nào?
CÁCH TIẾN HÀNH KHÁM BỆNH
A- NƠI KHÁM
Cần phải:
- Sạch sẽ, thoáng khí nhưng tránh gió lùa.
- Ấm áp, nhất là về mùa rét.
- Có đủ ánh sáng.
- Kín đáo, nhất là những nơi dùng để khám bệnh phụ nữ.
B- PHƯƠNG TIỆN
Ngoài các bàn ghế cần thiết cho thầy thuốc và giường thăm bệnh để người bệnh nằm khám, nơi
khám cần được trang bị một số phương tiện tối thiểu là:
- Ống nghe bệnh.
- Máy đo huyết áp.
- Dụng cụ đè lưỡi: để khám họng người bệnh.
- Búa phản xạ và kim: để khám về thần kinh.
- Găng tay hoặc bao ngón tay (doigtier) cao su: để khám trực tràng hoặc âm đạo khi cần thiết.
Nếu có thêm một đèn pin để kiểm tra phản xạ đồng tử khi cần thiết thì càng tốt.
C- THẦY THUỐC
- Cần lưu ý đến cách ăn mặc: áo quần bẩn thỉu, cổ áo cáu đen, móng tay dài bẩn, đầu tóc rói bù
sẽ làm giảm sự tin tưởng của người bệnh đối với thầy thuốc rất nhiều.
- Thái độ cần phải thân mật, niềm nở để người bệnh dễ tiếp xúc, dễ thổ lộ những vấn đề kín đáo
của mình. Cần tránh những thái độ làm người bệnh hiểu lầm là thầy thuốc “ ban ơn” cho họ.


- Khi hỏi bệnh nhân cần dùng những tiếng dễ hiểu, tránh dùng những danh từ y học mà người
bệnh khó biết (hoàng đảm, huyết niệu…) và nhất là cần nhẫn nại khai thác các triệu chứng chủ
quan của người bệnh: nếu cần thì không ngần ngại hỏi đi hỏi lại hoặc thay đổi cách hỏi để nắm
bắt hết ý của người bệnh.

- Khi khám bệnh cần phải có tác phong nhẹ nhàng, tỉ mỉ, tránh thô bạo, tránh day trở người bệnh
nhiều mà không cần thiết nhất là đối với các người bệnh nặng. Người thầy thuốc, nhất là thầy
thuốc nam giới, cần chú ý đến bản chất e thẹn của ngừời phụ nữ để tránh những cách hỏi và nhất
là cách khám bệnh quá sỗ sàng lộ liễu, làm tổn thương đến sự tự trong của người bệnh phụ nữ,
như vậy họ không nói ra những điều cần thiết cho chẩn đoán và điều trị.
- Khi nhận định các triệu chứng cần khách quan và thận trọng: không nên có thành kiến trước,
nhất là đối với người bệnh cũ, thầy thuốc thường dễ có tư tưởng là bệnh cũ tái phát. Cần phải
đánh giá đúng mức các triệu chứng, nhất là các triệu chứng chủ quan của người bệnh: việc nhận
định, phân tích, đánh giá các triệu chứng đó phải dựa trên một cơ sở khoa học.
- Phải thận trong khi nói với người bệnh về tình trạng bệnh của họ; nói chung, phải suy nghĩ
trước khi nói để không nói những vấn đề gì có thể làm cho họ lo sợ, hoang mang hoặc bi quan
với bệnh của mình; phải giải thích để nâng đỡ tinh thần, ổn định tư tưởng cho họ yên tâm điều trị
tin ở sự khỏi bệnh.
Đối với gia đình người bệnh, chúng ta có thể nói thật trong một phạm vi nhất định, nghĩa là tuỳ
theo vấn đề, tuỳ theo quan hệ của người đó đối với người bệnh.
D- NGƯỜI BỆNH
- Cần được khám ở một tư thế thoải mái. Nếu tình trạng sức khoẻ cho phép, nên khám người
bệnh cả cách đi.
- Phải bộc lộ các vùng cần phải khám. Tốt hơn hết, người bệnh nam giới chỉ mặc một quần lót
khi khám bệnh nếu nơi khám bệnh đảm bảo được ấm áp đầy đủ. Người bệnh phụ nữ nên bộc lộ
từng phần: ngực, bụng, rồi các chi… Về mùa rét, cần chú ý nhắc người bệnh tháo bỏ khăn quàng
cổ vì khăn có thể che giấu một số vấn đề rất quan trọng ở cổ: bướu giáp, các tĩnh mạch cổ nổi,
các sẹo hạch cổ…
NỘI DUNG KHÁM BỆNH
Sau khi hỏi kỹ phần bệnh sử (xem bài trên), việc khám bệnh thường tiến hành làm ba phần:
- Khám toàn thân.
- Khám từng bộ phận.
- Kiểm tra chất thải tiết.
A- KHÁM TOÀN THÂN