ĐỀ CƯƠNG ôn tập môn SINH học (THI TUYỂN VIÊN CHỨC NGÀNH GIÁO dục)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH BÀ RỊA-VŨNG TÀU

ĐỀ CƢƠNG ÔN TẬP MÔN SINH HỌC
(THI TUYỂN VIÊN CHỨC NGÀNH GIÁO DỤC)

Tháng 02 năm 2017

1


ĐỀ CƢƠNG ÔN TẬP
HƢỚNG DẪN DẠY HỌC THEO HƢỚNG TÍCH CỰC
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH

T

N

ộ

-N T

T

Đ th c hi n s

và ph m ch

ộng cho h c sinh,

i h c; Vai trò ch

h c tập, sáng t o c a h
T

ở lý luận d y h

,G

ổ

ổi mới trong giáo d c, ho

n vi c tổ ch c các ho

ớ

,

ộng d y h c ph i chú tr ng

ô

phát tri

c

o c a th y và vai trò tích c c ch

ộng

ợc th hi n rõ nét.
e

ớng tích c c, phát tri

ch c
, ỹ thuật d y

ng lớp c n nắm vững ki n th c

h c và rèn luy n những kỹ
ớ

ố

n thi t cho ho

ộng d y h c

e

nh

ổi mới, vận d ng tốt vào bộ môn chuyên môn c a mình.
D ớ

â

ững nộ

ô

ập, liên quan c

ợc chú

tr ng và vận d ng vào bộ môn Sinh h c c p THPT.

2


3


A. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KỸ THUẬT TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
CỦA HỌC SINH
I. Kỹ thuật tổ chức hoạt động học.
ộng theo ti

m c a các

ợc sử d ng. Mỗi ho

ộng có th sử d ng một

Mỗi bài h c bao gồm các ho
y h c tích c
í

hoặc nhi

e

hi

th c hi

ợc th c

ớc sau:

1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- Nhi m v h c tập ph

ợc chuy n giao rõ ràng và phù hợp với kh

c a h c sinh th hi n:
+ Yêu c u v s n ph m mà h c sinh ph i hoàn thành.
ộng, hập dẫn , kích thích h ng thú h c tập.

+ Hình th

+ Đ m bào cho t t c h c sinh sẵn sàng ti p nhận và th c hi n.
2. Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- Khuy n khích s làm vi c tích c c c a h c sinh:
+ Khuy n khích hợp tác.
+ Phát hi

ú

+ Không có h c sinh b

ỏ

ỡ k p th i.
.

3. Báo cáo kết quả và thảo luận:
Hình th c báo cáo ph i phù hợp với nội dung h c tậpvà kỷ thuật d y h c
tích c

ã ử d ng.
ổi, th o luận v nội dung h c tập.

- Khuy n khích h
- Sử lý các tình huố

m một cách hợp lý.

4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Vi

,

ận xét k t qu và quá trình làm vi c c a h c sinh c n:

4


- Thông qua quá trình làm vi c và th o luận
ã

- Chính xác ki n th c mà h

ợc thông qua ho

ộng.

II. Phân tích rút kinh nghiệm bài học.
Mỗi bài h c có th th c hi n ở nhi u ti t h c khác nhau, nên mỗi nhi m v
h c tập có th th c hi n trong hay ngoài lớp h c. Vì vậy trong một ti t h c có
ộng tích c c phù hợp với nội dung h c tập. Khi

th ch sử d ng một số ho

phân tích rút kinh nghi m một bài h c c n phân bi
1. Tiêu chí phân tích, rút kinh nghiệm bài học.
tiêu chí phân tích, rút kinh nghi m v k ho ch và tài li u d y h c
ã

ô
ớ

số 5555/BGDĐT- GDtrH ngày 08/10/2014, b ng

â

ộ c a mỗ

í
ợc

a. Vi c phân tích, rút kinh nghi m v k ho ch và tài li u d y h
th c hi n d a trên hồ

y h c theo các tiêu chí v

c c, kỹ thuật tổ ch c ho
,

y h c tích

ộng; thi t b d y h c và h c li ;

m

c hi n và k t qu h c tập c a h c sinh.
Mức độ

Tiêu chí
Mức 1

Mức 2

Mức 3

- Tình huống, câu hỏi, Tình huống, câu Tình

huống,

câu

u hỏi, nhi m v mở hỏi, nhi m v

mở

nhi m v

mở

nhằ

ộng ki n

th c kỷ

ã

chu n b h c kỷ

u ch

ng, một

hợp

c a

nhận th
v

ph n

ũ

ới kinh

ặt ra

, câu hỏi chính

h c h c sinh và ch có
ợc th gi i quy t một

phỏ

o s mâu thu n k t
ộ phù

ug

ợc gi i quy t nghi m sống c a

ki n th c mớ

M

có th

qu

ph n hoặc phỏng

ý

ợc
bằng ki n

th c, kỷ

ã

ợc k t qu
ý

i

bằng kỷ
5


chuỗi
ộng

ho t c a bài h c

có c a h c sinh,

h c

t

với m c tiêu

ợc

mâu

thu n nhận th c

h
d ng

d y
ợc sử

ặ

n th

ũ;

ợc v

,

câu hỏi chính c a

nội dung và

pháp

,

bài h c
Ki n th c mớ
trình

bày rõ

ợc Ki n
ợc

ràng,

ợc

th c

mới Ki n th c mớ

th

hi n th hi n trong kênh

ng minh bằng kênh trong kênh chữ, chữ, hình, ti ng. gắn
chữ, hình, ti ng, có hình,
câu hỏi, l nh c

th

ti ng.

câu hỏi, l nh c

hình thành

ki n th c mới.

c n gi i

quy t, câu hỏi chính

ộng c a bài h

cho h c sinh ho t th cho ho
ộ

Có với v

h c

ti p thu ki n sinh ti p thu và gi i
ợc v

th c mới và gi i quy
ợ

quy

,

câu hỏi chính c a

tình huống, câu bài h c.
hỏi nhi m v mở
u.

Có câu hỏi, bài tập vận H thống câu hỏi, H

ợc l a bài tậ

d ng, tr c ti p những bài tậ
ki n th c mới h c ch n

thống câu hỏi,

thành

h

ch n

ợc l a
thành

h

õ í thống, mỗi câu hỏi thống, gắn với tình
do, m

í

c a mỗi bài tập có m c huống

câu hỏi, bài tập.

í

tiễn,

th , nhằm mỗi câu hỏi bài tập

rèn luy n các ki n có m
th ,

th c

ĩ

th .

í

th ,

nhằm rèn luy n các
ki n th ,

ĩ

c th .
Có yêu c u h c sinh Nêu rõ yêu c u

ớng dẫ

h c

6


liên h

th c t , bổ mô t rõ s n ph m sinh t x

sung thông tin liên vận

d ng,

mở

nh v n

, nội dung, hình

ô rộng mà h c sinh th c th
t

rõ s n ph m vận ph i th c hi n.

hi n c a

s n ph m vận d ng,

d ng, mở rộng mà h c

mở rộng.

sinh ph i th c hi n.
M

ộ rõ M c tiêu c a mỗi ho t M c tiêu và s n M

ràng

ộng h c và s n ph m ph m h c tập mà th c ho

c a

m c

,

tiêu, h c tập mà h c sinh h c

sinh

ộng và

ph i s n ph m h c tập

nội dung, kỹ ph i hoàn thành trong hoàn thành trong mà h c sinh ph i
thuật

tổ mỗi ho t
ợc mô t

ch c và s n
ph m

ộ
õ

ợc

c

nhi m

v

h c tập.

rõ mỗi ho

,

c mô
ộng

ho t ho

ộng c a h c sinh,

một

ộng hoàn thành trong

ho

ợc mô t

rõ ràng

c n

c a

mỗi

ợc

rõ

ràng;

h c

ợc tổ ch c cho

c ho t

ộng h

ợc tổ

ợc ch c cho h c sinh

nhóm h c sinh nhằm h

hoàn thành s n ph m trình bày rõ ràng, th
h c tậ

t

ộ

c

th , th
ợc s

hi n phù hợp với s n
ối

phù hợp ph m h c tậ

với s n ph m h c
tập

ợc s

hi

c n

ợng h c sinh.

hoàn

thành.
M
hợp

ộ phù Thi t b d y h c và Thi t b d y h c Thi t b d y h c và
ợc và h c li u th

c a h c li u th hi

thi t b d y s

phù hợp với s n hi

ợc s phù

h c li u th
ợc s

hi n

phù hợp

h c và h c ph m h c tập mà h c hợp với s n ph m với s n ph m h c
li
d
ch c

ợc sử sinh ph i hoàn thành h c tập mà h c tập mà h c sinh
tổ

ô

rõ sinh

ph i

hoàn ph i

hoàn

thành,

các cách th c mà h c sinh thành, cách th c cách th c mà h c
7


ho

ộng

ộng với thi t b

c a

h c d y h c và h c li u

sinh.

.

ộng

mà h c sinh hành
ộ

(

c, vi t, (

c,

vi t,

nghe,

nghe, nhìn) với nhìn) với thi t b
thi t b d y h c và d y h c và h c li u
ợc

h c li u
mô t

c

ợc mô t

c

th , rõ th , rõ ràng, phù

ràng.

ĩ

hợp vớ

ật h c
ợc sử

tích c
d ng.
ộ hợp P

M
lý

P

m P
,

c a s n ph m h c tập mà

ộng và ho

h c sinh ph i hoàn trình ho
ki m

ộng và s n

tra, thành trong mỗi ho t s n ph m h c tập ph m h c tập c a
ộng h

trong

ợc mô t

quá

trình t
ch c

m tra,

õ,

mô t

tổ p

ợc h

c ah

m tra th

õ,

c a

ộng c a h c sinh.

t

t c a s n ph m

ợc c a các s n h c tập trung gian

h c sinh.

ph m

h c

trong

các

tập và s n ph m cuối
ho t cùng c a ho

ộng h c

b. Vi c phân tích, rút kinh nghi m v ho
th c hi n d a trên th c t d gi

hi n

hi n rõ các rõ các tiêu chí c n

ho t trong quá trình ho t tiêu chí c

ộng

ợc mô t

e

ộng

h c.

ộng c a giáo viên và h
í

ớ

ợc

â

- Hoạt động của giáo viên

Mức độ
Tiêu chí
Mức 1

Mức 2

Mức 3

8


ộ H

M

ợc giao

ộng, nhi m v

sinh

c a phương

thức

ậ

ợ

ớ

và lôi kéo

hình

ợ

ẫ

ớ

õ

,

thức phương

ợc HS chuyển

th c vào nhi m v

,

ẫ

chuyển giao chưa Phương
pháp

ợ

h c tập

h p dẫn h c c th . Tuy nhiên,
sinh

ợ

giao

thức

rõ chuyển giao sinh

h c ràng đa số HS động, lôi kéo được

chuy n giao tập. Nhi u h c sinh hiểu được nhiệm học sinh tham gia,
nhiệm

vụ còn th

h c tập.

nhi m v

ộng với vụ học tập.
chủ động

h c tập

ợc giao.

ợ
giáo viên giao.
ậ

Kh
theo

dõi,

quan

sát,

phát

hiện

kp

th i

ô

ậ

ồ
ộ

sát theo dõi phát

ậ

,
,

ậ

ô

ồ
í

những khó
,

a
h c sinh.

ò
S ò

ặ

,

é

ộ,

ậ
, ố

GV

ở

â

ỏ

,…) GV

Trong quá trình

ắ

S

ú

ỡ

S ò

,

ợ

hợp,

ử

ợ
ậ

ộ phù

ặ,
,

ô

S ố
,

Sử
; Mộ

ố

M

K

õ

Trong quá trình

ậ ,

ớ

Trong quá trình

hi u h c tập các mối h c tập các mối h c tập giáo viên

qu c a các quan h

quan h

tổ ch

ợc các

9


biện

pháp giữa: h c sinh với giữa: h c sinh với mối quan h

hỗ trợ và h c sinh, h c sinh h c sinh, h c sinh tác giữa: h c sinh
khuy n

với giáo viên, h c với giáo viên, h c với h c sinh, h c

khích

h c sinh với tài li u h c sinh với tài li u h c sinh với giáo viên,

sinh

hợp tậ

,

ú

nhau

ã

ợc giáo tậ

ã

ỡ viên chú ý tổ ch c viên chú ý tổ ch c, li u h c tập diễn ra
ớ

khi song còn mang tính

th c

ợc giáo h c sinh với tài

u mang l i r t tích c c và hi u

hi n hình th c và hi u k t qu nh

nhi m

v

nh.

qu .

qu

.

h c tập.

M

ộ hi u

qu

ho t

Trong quá trình
ậ

ca

ợ

ổ

giáo

viên

â

í ,

trong

vi c

tổng

hợp,

phân

tích,

ợ ,

â

ố

í ,

ợ ,

ợ
ợ ,

ộ

ổ

â

í

ộ

ộ
ậ ,

g

còn

đánh giá k t mang

tính

hình

,

ậ ,

ợ

ợ
â

ặ

â

ẫ

ộng và quá
trình

ậ

ợ
ổ

ậ ,

ho t

Trong quá trình

ậ

ộng

qu

Trong quá trình

,

ớ

luận c a h c

ậ

sinh.

ố

,

ợ

ắ
S

th o

ẫ

ố
ữ

ớ
ộ

, ĩ

,

ộ

nh.
e

ớ

ậ

ô

ặ,

ợ

tích

ô

10


- Hoạt động của học sinh

Mức độ
Tiêu chí
Mức 1
Kh

Mức 2

Mức 3
ợ

Nhiều học sinh

ợ

tiếp nhận và vẫn còn học tập
sẵn

sàng thụ động,

th c

hi n

nhi m

sinh

cực,
động,

ẫ

ậ
ậ

S

õ

ớng
, hầu

ẵ

và sẵn sàng thực

h c

ậ

hiện

trong

ợ
giao.

ộ tích

H c

sinh

tích

ậ

giáo viên

giao.

H c

sinh

tích

H c

sinh

ộng hợp c c, ch

chủ c c hợp tác trong c c, ch

tích

ộng hợp

sáng khi th c hi n nhi m tác trong khi th c tác trong khi th c

h c tập. Tuy hi n nhi m v h c hi n nhi m v h c

c a h c sinh nhiên vẫn còn h c tậ ,
vi c sinh th c hi n các cuố

th c hi n các nhi m v
nhi m v h c một
tập.

ẫ

ợ

vẫn còn hết học sinh hiểu

có HS

tạo, hợp tác v

trong

,
ộ

lớp.
M

ớ

ậ

v

h c tập c a
t t c

ẵ

cách

lôi tập và xây d ng
ợc m i h c

ô

ng

h c tập sinh tham gia vào h c tập thân thi n,
khiên các ho

ỡng, không tích tập và th
c c.

ợc

ộng h c hợp tác, thuận lợi,
an toàn, lôi cuốn
ợc m i h c sinh

m nh.

tham gia vào các
ho

ộng h c tập

11


m nh.
ộ tham

M

Đ

ố h c sinh

trong

nh t

có

ộng kho ng 50% h c

gia tích c c làm vi c th
c a h c sinh một

Ít

chi u

(nghe sinh th hi n h ng

trình gi ng và ghi chép thú, s

bày, trao đổi, thu n túy).

t

ú,
ộ

tin và
,

tích c

,

thảo luận v

ổi th o luận,

k t qu th c

hỗ trợ nhau trong nhau

hi n

quá trình h c tập.

nhi m

í

ậ

ổ
ỗ ợ

trong

quá

ậ

v h c tập.
ộ đúng

M
đắn,

ộ

ố

chính

xác, phù hợp
ậ

c a các k t
qu th c hi n
nhi m v h c
tập c a h c

ắ ,

í

ú
x

ợ

Đ

trong lớp khi th c

ớ

hi n các nhi m v

ợ

có k t qu h c tập
ú ,
và

ộ

sinh.

ố h c sinh

chính

xác

ợ

,

ợc m c

ợ

ĩ
ợ

tiêu, yêu c u c a

,

nhi m v h c tập.
ộ í

Tuy nhiên vẫn còn

;

HS có k t qu h c
ợ

tập còn thi u chính
ậ

xác, sai sót.

ộ

tin.
2. Các bước phân tích hoạt động học của học sinh
Vi c phân tích, rút kinh nghi m 1 ho
th c hi

e

ộng h c c th trong gi h

ợc

ớc sau:

a) Mô tả hành động của học sinh trong mỗi hoạt động học

12

ộng mà h c sinh/nhóm h

Mô t rõ ràng, chính xác nhữ
ộng h

th c hi n trong ho
ã

-H

ợ

â

th là:

p nhận nhi m v h c tập th nào?
ã

- T ng cá nhân h

(

v h c tậ

ợc giao? Chẳng h n, h

vi c h

ã

e,

,
ã

c, vi )
e

th c hi n nhi m
ợc gì, th hi n qua

ợc những gì vào vở h c tập cá nhân?
ã

-H

í

ã

ổi/th o luận với b n/nhóm b n những gì, th hi n thông

qua l i nói, cử ch th nào?
- S n ph m h c tập c a h c sinh/nhóm h c sinh là gì?
ã

- H

ẻ/th o luận v s n ph m h c tập th nào? H c

sinh/nhóm h c sinh nào báo cáo? Báo cáo bằ
sinh/nhóm h c sinh khác trong lớ

nào? Các h c

ã ắng nghe/th o luận/ghi nhận báo cáo c a

b n/nhóm b n th nào?
-G

ã

ú

th c hi n nhi m v h c tậ
- G

ã ổ ch

ỡ h c sinh/nhóm h c sinh trong quá trình

ợc giao th nào?
u khi n h c sinh/nhóm h c sinh chia sẻ/trao

ổi/th o luận v s n ph m h c tập bằ

nào?

b) Đánh giá kết quả/hiệu quả của hoạt động học
ộng h

Với mỗi ho
qu /hi u qu c a ho
- Qua ho
ĩ

ộ

ộng h
,

ợc những ki n th , ĩ
- Những ki n th , ĩ

c a ho

ợc mô t
ã

,

â

í

k t

ợc th c hi n. C th là:

ã

ợc gì (th hi n qua vi

ã

m

)?
ò

ợc (theo m c tiêu

ộng h c)?

c) Phân tích nguyên nhân ưu điểm/hạn chế của hoạt động học

13


ã

Phân tích rõ t i sao h

ợ

ợc ki n th , ĩ

,

c n d y thông qua m c tiêu, nộ

c ho

ộng và s n ph m h c

tập mà h c sinh ph i hoàn thành:
ộng h c (th hi n thông qua s n ph m h c tập mà h c

- M c tiêu c a ho

sinh ph i hoàn thành) là gì?
ộng h c là gì? Qua ho

- Nội dung c a ho

h c/vận d ng những ki n th , ĩ
ã

-H

ợc

?

ợc yêu c

tập (cá nhân, cặp ô ,

ộng h c này, h

ớng dẫn cách th c th c hi n nhi m v h c

)

nào?

- S n ph m h c tập (yêu c u v nội dung và hình th c th hi n) mà h c
sinh ph i hoàn thành là gì?
d) Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động học
Đ nâng cao k t qu /hi u qu ho

ộng h c c a h c sinh c n ph

u

ch nh, bổ sung những gì v :
,

- M c tiêu, nộ
- Kĩ
tậ ;

ật tổ ch c ho
,

ộng h c?

c, s n ph m h c tập c a ho

ộng h c c a h c sinh: chuy n giao nhi m v h c

ớng dẫn h c sinh th c hi n nhi m v h c tập; tổ ch ,

ớng

dẫn h c sinh báo cáo, th o luận v s n ph m h c tập; nhậ xé ,
trình ho

ộng h c và s n ph m h c tập c a h c sinh.

Nhận xét: Ph n trình bày ở
í

ũ

hi n r t rõ trong 1 số nội dung ,

d y THPT, c th theo phi u d gi

T PT

ú

ta th y có các m c nh
1. Thi t k

õ

, hợp lý chuỗi ho

ộng h c c a h c sinh.

ộng vi c chuy n giao nhi m v h c tập, tổ ch c nội

2. Th c hi
dung chuỗi ho

,

ộ

3. Vận d ng hi u qu ,

, ú

ho ch.
ộng các thi t b ,

tích c c, xử lý linh ho t các tình huố

ỹ thuật d y h c

m.
14


4. Th c hi n hợp lý, hi u qu vi c lồng ghép các thông tin, ki n th c th c
tiễn, tích hợp
ộng hợp tác cùng nhau và giáo viên trong th c

5. H c sinh tích c c, ch
ộng h c tập.

hi n các ho
ố

6. C

ợng h

u tham gia vào các ho

ộng h c, phù hợp với

ộ b n thân.
ộ ú

7. M

ắn, chính xác, phù hợp c a các k t qu th c hi n nhi m

v h c tập c a h c sinh.
B. MỘT SỐ VÍ DỤ MINH HỌA.
VÍ DỤ 1
TIẾT 16 - BÀI 15: TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT
I. KẾ HOẠCH VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC
1. MỤC TIÊU
1.1. Kiến thức
-N

ợc c u t o và ch
ặ

- Mối quan h giữ

ống tiêu hóa;
m c u t o với ch

ống tiêu hóa;
- Vận d ng ki n th

gi i thích các hi

cách b o v s c khỏe c

ợng trong th c t t

t

i.

1.2. Kỹ năng
- Rèn luy
- Kĩ

ợ

ĩ

,
,

n lí th

â

í , ổng hợp và ho

ộng nhóm;

m nhận trách nhi m, hợp tác trong ho

ộng

nhóm;
- Rè

ĩ

- Rè

ĩ

quan sát tranh hình phát hi n ki n th c;
â

í ,

ô

;

15


- Kĩ

Kĩ

ắng nghe tích c ,

ĩ, ý

ởng.
1.3. Thái độ
- Rè

ộ h c tập tích c c, ch

ĩ

ội ki n th c;

ợc giao;

- Có trách nhi m với công vi
-

ộ

ộ hợp tác tích c c với các thành viên trong nhóm.

2. NỘI DUNG
-N

ợc c u t o và ch

- Mối quan h giữ

ặ

ống tiêu hóa;
m c u t o với ch

ống tiêu hóa;
- Vận d ng ki n th

gi i thích các hi

cách b o v s c khỏe c

ợng trong th c t t

t

i.

3. PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ CÁC THIẾT BỊ DẠY HỌC
3.1. Phương pháp dạy học (Kỹ thuật tổ chức dạy học)

- Chuy n giao nhi m v h c tập;
- Th c hi n nhi m v h c tập;
- Báo cáo k t qu th o luận;
-Đ

t qu th c hi n nhi m v h c tập.

3.2. Các thiết bị dạy học
- Phi u h c tâp:
+ Tìm hi u c u t o chung c a h tiêu hóa d ng ống
+ Ch

a các bộ phận trong ống tiêu hóa c

+ So sánh s khác nhau giữa ống tiêu hóa c

i.
i với ống tiêu hóa c a

các loài khác
- Tranh v c u t o h tiêu hóa c

i
16


- Phim v quá trình tiêu hóa th

ống tiêu hóa c

i

ộng d y – h c

- Thi t k ho

4. SẢN PHẨM CẦN ĐẠT ĐƢỢC CỦA MỖI NHIỆM VỤ HỌC TẬP
* S n ph m 1:
Động vật có ống tiêu hóa (3 phút)
Đố

ợng

Động vậ

x

ống và nhi

ộng vậ

ô

x

ống có

ống tiêu hóa,...
C ut o

H tiêu hóa gồm:
+ Ống tiêu hóa gồm:
Mi ng  Th c qu n  D dày  Ruột non  Ruột già  Hậu môn.
+ Tuy n tiêu hóa:
Tuy

ớc b t, tuy n mật, tuy n t y.

Chú thích c u t o ống tiêu hóa ở

Tuy n tiêu hóa

i

Ống tiêu hóa

17


* S n ph m 2:
Hoạt động tiêu hoá cơ học
Mi ng

R

,

L ỡ

n th

Tiêu hóa một ph n tinh bột nh
enzim amylaza c a tuy

o, trộn th

Th c
qu n

dày.

D dày

Co bóp làm nhuyễn th
u với d ch d

Tiêu hóa một ph n Protein nh
,

y th c

x ống ruột non.

Ruột non

Co bóp trộ

u th
ô

enzim
pepsin c a d ch d dày

ới d ch
ỡng và

tiêu hóa, h
y các ch

ớc b t

x ống d

y th

trộ

Hoạt động tiêu hoá hoá học

ợc

Th

ợc tiêu hóa hoàn toàn
ỡ

n nh các

enzim ti t ra t các tuy n mật,

18


xuống ruột già.

Ruột già

tuy n t y và d ch ruột.

y ch t th i ra ngoài.

* S n ph m 3: So sánh ống tiêu hóa c

i với một số ộng vật khác

- Ống tiêu hóa c a một số ộng vậ
khác với ống tiêu hóa c
- Ch

t, châu ch u, chim có bộ phận
)

i là: di u và m (d

a các bộ phận :

+ Di u : ch a và ti t d ch làm m m th
)

+ M (d

nghi n nát các lo i th

* S n ph m 4: Vận d ng gi i thích một số hi
1. Hi

ợng 1: Hãy gi i thích t

2. Hi

ợng 2: Vi

ợng trong th c t

ô

ù

?
ối với d

dày?
ợng 3: Bi u hi n c a b nh viêm ruột th a ?

3. Hi

II. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC
1. Đặt tình huống vào bài (5 phút): Cho HS xem clip tình huống
 Đ hi u rõ v v

này chúng ta cùng nhau tìm hi u nội dung c a bài

hóa ở ộng vậ
2. Tiến trình kỹ thuật dạy học
Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo chung của ống tiêu hóa (8 phút)
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

GV chia lớp làm 4 nhóm, sắp x p chổ - N
ngồ ,

â

ô

ở

,

í

nhóm

ởng nhận phi u h c tập, phân công
th c hi n các nội dung c a phi u.
19


Nói rõ trách nhi m c a mỗ

ph i làm vi

S

u N

o luận nhóm

ởng tổng hợp ý ki n th o luậ ,

í

é

hoàn thành phi u h c tập

hoàn thành yêu c u c a phi u h c chung.
tập số 1.
- Nêu yêu c u c a phi u h c tập số 1
+ Tìm hi u v

ố

- HS nghiên c u nội dung m c IV- trang 63/

ợng ộng vật SGK và quan sát hình 15.6- trang 64/SGK.

có h tiêu hóa d ng ống.

Th o luận nhóm hoàn thành nội dung phi u

+ Nêu c u t o chung c a h tiêu hóa h c tập số 1
d ng ống
+ Quan sát hình 15.6- sgk, chú thích
ợc tên các bộ phận c a ống tiêu hóa ở
i?
- Th i gian th o luận hoàn thành phi u
là 3 phút
GV g

i diên một nhóm lên báo cáo.

- HS lên báo cáo bằng hình th c:
+ Chú thích hình vẽ v c u t o h tiêu hóa c a
i.

Yêu c u các nhóm nhậ xé

ặt câu

hỏi ph n bi n.
GV nhậ xé ,

+ Thuy t trình v c u t o h tiêu hóa c a
i

c th c hi n

nhi m v h c tập c a HS và chốt ki n
th c.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
*

ớng dẫn: Nghiên c u nội dung m c IV- trang 63/ SGK và quan sát hình 15.6-

trang 64/SGK. Hoàn thành nội dung phi u h c tập.

1. C u t o chung c a h tiêu hóa d ng ống

20


Động vật có ống tiêu hóa
Đối
ợng
C ut o

Động vậ

x

ống và nhi

ộng vậ

ô

x

ống có

ống tiêu hóa.…
H tiêu hóa gồm:
+ Ống tiêu hóa gồm:
Mi ng  Th c qu n  D dày  Ruột non  Ruột già  Hậu môn.
+ Tuy n tiêu hóa:
Tuy

ớc b t, tuy n mật, tuy n t y.

Chú thích c u t o ống tiêu hóa ở

i
Ống tiêu hóa

Tuy n tiêu hóa

Hoạt động 2: Tìm hiểu về chức năng của các bộ phận trong ống tiêu hóa (14
phút)
Cho HS xem clip v quá trình tiêu hóa th

- Xem phim v quá trình tiêu hóa
21


trong ông tiêu hóa c

trong ống tiêu hóa c

i.

i.

Yêu c u :
+ Nêu các ho

ộng tiêu hóa hóa h c và tiêu hóa - HS th o luận nhóm và hoàn thành

c.

nội dung phi u h c tập số 2

- Th i gian th o luận hoàn thành phi u là 5 phút

- HS lên báo cáo bằng hình th c:
+ Báo cáo vào phi u trên b ng
+ Thuy t trình trên phim.

GV g

i diên một nhóm lên báo cáo.

Yêu c u các nhóm nhậ xé

ặt câu hỏ

bn

tr l i .
GV chốt ki n th c chính và nhận xét vi c th c

hi n nhi m v h c tập c a HS
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
*

ớng dẫ

n phim và th o luận nhóm. Hoàn thành nội dung phi u

h c tập.
a các bộ phận trong ống tiêu hóa c

2. Ch

Hoạt động tiêu hoá cơ học
Mi ng

Th c
qu n

R

……………………………

i.

Hoạt động tiêu hoá hoá học
Tiêu hóa một ph n tinh bột nh

L ỡ …………………… ……

enzim amylaza c a tuy n

………

……………………

………………………… ……
y th

x ống

………………………… ……

22


D dày

……………… …
th

n và trộ

…… ……………… ……

y th

…………………………

Ruột

……………… ộ

non

với d

u th

…………………,
ỡ

ô

Th

Ruột

ợc tiêu hóa hoàn toàn
ỡ

p

y các ch t
ợc xuống

n nh

các enzim ti t ra t các tuy n
…… ………………… …………

…… ……………

già

Tiêu hóa một ph n Protein nh
enzim pepsin c a d ch …………

u với

……………… ,
xuố

ễn

……

………………

y ch t th i ra
ngoài.

Hoạt động 3: So sánh ống tiêu hóa của ngƣời với một số động vật khác (6 phút)
GV yêu c u h c sinh th c hi n l nh trang 64- SGK

- HS quan sát Hình 15.3

Ống tiêu hóa c a một số ộng vậ

15.5- SGK, th o luận nhóm và

t, châu

ch u, chim (Hình 15.3 15.5) có bộ phận nào khác hoàn thành nội dung phi u h c
tập số 3
với ống tiêu hóa c
i ? Các bộ phậ
ch
GV g

?
i diên một nhóm lên báo cáo.

Yêu c u các nhóm nhậ xé

ặt câu hỏ

b n - HS lên báo cáo bằng hình

tr l i .

th c:
Thuy t trình trên hình vẽ.

GV chốt ki n th c chính và nhận xét vi c th c hi n
nhi m v h c tập c a HS

23

Hoạt động 4: Vận dụng giải thích một số hiện tƣợng trong thực tế (8 phút)
ợng 1: Hãy gi i thích t i sao không nên

1. Hi
ù

?

- HS th o luậ

……………………………………………………

thích các hi

……………………………………………………

th c t .

gi i
ợng trong

……………………… ……………………………
…………………………………………

- Cử

ợng 2: Vi

2. Hi

i di n nhóm báo cáo

bằng hình th c thuy t trình.

ối với d dày?

h

……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………… ……………
……………………………………………
ợng 3: Bi u hi n c a b nh viêm ruột

3. Hi
th a?

……………………………………………………
………………… …………………………………
……………………………………………………
………………………… …………………
3. Kiểm tra đánh giá (4 phút)
ú

Câu hỏi trắc nghi m: Hãy l a ch

t cho các câu hỏi trắc

â

nghi

Câu 1. Tiêu hoá là:
ỡng ph c t p t những ch

A. Quá trình tổng hợp các ch

n

.
B. Quá trình t o ra các ch

ỡ

ợ

.

24


ỡ

C. Quá trình t o ra các ch t ch
ổi các ch

D. Quá trình bi

có th h

.

ỡng có trong th

t

ợc.

Câu 2. Quá trình tiêu hoá ở ộng vật có ống tiêu hoá diễ
A. Th

ố

ợc bi

ổ

nào?

c trở thành ch

n

ợc h p th vào máu.
B. Th

ợc bi

ổ

c và hoá h c trở thành

ợc h p th vào máu.

ch
C. Th
v

ố

ố

ợc bi

ổi hoá h c trở thành ch

n

ợc bi

ổ

n

ợc h p th vào máu.
D. Th

ố

c trở thành ch

ợc h p th vào m i t bào.
Câu 3. S ti n hoá c a các hình th c tiêu hoá diễ

e

ớng nào?

A. Tiêu hoá nội bào  Tiêu hoá nội bào k t hợp với ngo i bào  Tiêu hoá
ngo i bào.
B. Tiêu hoá ngo i bào Tiêu hoá nội bào k t hợp với ngo i bào  Tiêu hoá
nội bào.
C. Tiêu hoá nội bào  Tiêu hoá ngo i bào Tiêu hoá nội bào k t hợp với
ngo i bào.
D. Tiêu hoá nội bào k t hợp với ngo i bào  Tiêu hoá nội bào  Tiêu hoá
ngo i bào..
4. Dặn dò
- H c bài và nghiên c u nội dung bài mới.
- Tr l i các câu hỏi cuối bài

25