phân nhóm đồng - bạc - vàng

Tìm hiểu tính chất của đồng và một số hợp chất của nó
SVTH: Bùi Thị Minh Châu
LỜI NGỎ
Đồng và các hợp chất của nó rất phổ biến trong tự nhiên và có rất nhiều ứng
dụng trong đời sống và sản xuất. Đối với học sinh cấp hai, thì kim loại đồng cũng rất
quen thuộc với các em. Vì thế khi giảng đến đồng và các hợp chất của nó thì học sinh
dễ dàng tiếp thu hơn là các kim loại khác. Chính vì những ưu điểm trên mà em chọn
tiểu luận của mình là “Tìm hiểu tính chất, ứng dụng của đồng và các hợp chất của
nó”.
Trang 1/18
Tìm hiểu tính chất của đồng và một số hợp chất của nó
SVTH: Bùi Thị Minh Châu
www.chemicalstore.com/images/medium/CHCS.gif
Lịch sử
Đồng đã được ghi chép trong các tư liệu của một số nền văn minh cổ đại, và
nó có lịch sử sử dụng ít nhất là 10.000 năm.
Các vật dụng bằng đồng được sử dụng ngày xưa
data.bachkhoatoanthu.gov.vn/data/dic/images/3...
Trang 2/18
Tìm hiểu tính chất của đồng và một số hợp chất của nó
SVTH: Bùi Thị Minh Châu
Hoa tai bằng đồng đã được tìm thấy ở miền bắc Iraq có niên đại 8.700 năm TCN.
Khoảng 5.000 năm TCN đã có những dấu hiệu của việc luyện, nấu đồng, việc tinh
chế đồng từ các ôxít đơn giản của đồng như malachit hay azurit.
Malachit Azurit
Người ta còn tìm thấy các đồ vật bằng đồng và hợp kim của đồng (đồng thanh) ở các
thành phố Sumeria có niên đại 3.000 năm TCN, và các đồ vật cổ đại của người Ai
Cập bằng đồng và hợp kim của đồng với thiếc cũng có niên đại tương tự. Trong một
kim tự tháp, một hệ thống hàn đồng đã được tìm thấy có niên đại 5.000 năm.
Trong thời của nền văn minh Hy Lạp, kim loại này được biết với tên gọi chalkos.
Trong thời kỳ La Mã, nó được biết với tên aes Cyprium (aes là thuật ngữ Latinh

chung để chỉ các hợp kim của đồng như đồng thanh và các kim loại khác, và bởi vì nó
được khai thác nhiều ở Síp). Từ những yếu tố lịch sử này, tên gọi của nó được đơn
giản hóa thành Cuprum là tên gọi Latinh của đồng.
Trong thần thoại Hy Lạp - La Mã cũng như trong thuật giả kim, đồng có liên quan
đến nữ thần Aphrodite (Vệ Nữ) vì vẻ đẹp rực rỡ của nó, việc sử dụng thời cổ đại của
nó trong sản xuất gương, và sự liên hệ của nó với Síp,
là quê hương của nữ thần.
Trang 3/18
www.edelsteinwasser-
herstellen.de/pics/malach...
www.astroesoterika.cz/.../bre
zen2005/68.jpg
Tìm hiểu tính chất của đồng và một số hợp chất của nó
SVTH: Bùi Thị Minh Châu
Trong thuật giả kim, ký hiệu của đồng cũng là ký hiệu cho hành tinh Kim Tinh.
A. ĐỒNG
I. Nhận xét chung
Nhóm, chu kỳ I B, 4
Số oxi hóa +1, +2 (bền), +3 rất ít gặp
Khối lượng nguyên tử 63,546 đvC
Bán kính nguyên tử 135 (145) pm
Bán kính cộng hóa trị 138 pm
Bán kính Van De Waals 140 pm
Cấu hình electron [Ar]3d
10
4s
1
Cấu trúc tinh thể Hình lập phương
II. Lý tính
Tính chất vật lý

Trạng thái Rắn
Màu sắc Đỏ
Nhiệt độ nóng chảy 1357,6 K ( 1984,3
o
F)
Nhiệt độ sôi 2840 K ( 4653
o
F)
Thể tích phân tử 7,11 x 10
-6
m
3
/mol
• Đồng dễ tạo hợp kim với các kim loại khác:
• Đồng đen (90% Cu, 10% Zn): tăng tính cứng.
• Đồng thau (60% Cu, 40% Zn): tăng tính dai và cứng của đồng.
Trang 4/18
www.accommodationinrome.co
m/images/venus_orig...
Dao găm và gương đồng ngày xưa
www.cinet.gov.vn/.../article/20061127/kc4.jpg
Tìm hiểu tính chất của đồng và một số hợp chất của nó
SVTH: Bùi Thị Minh Châu
• Đồng – Niken: khó bị oxi hóa, tăng tính bền.
III. Hóa tính
Năng lượng ion hóa nhóm I B lớn hơn nhiều nhóm I A do chịu ảnh hưởng của
sợ co d và sự tăng điện tích hạt nhân vì thế những kim loại trong nhóm I B kém hoạt
động, hoạt tính hóa học giảm dần trong dãy Cu – Ag – Au. Tính chất hóa học của
đồng:
• Tham gia phản ứng với halogen (ở nhiệt độ cao). Ví dụ: Cu + Cl

2
 CuCl
2

• Tác dụng với axit có tính oxi hóa như HNO
3
, H
2
SO
4
(đặc)
Ví dụ: Cu + 4HNO
3
(đặc)  Cu(NO
3
)
2
+ 2NO
2
+ 2H
2
O
Khi có mặt oxi không khí:
• Đồng phản ứng với dung dịch NH
3
Ví dụ: 2Cu + O
2
+ 8NH
3
+ H

2
O  2[Cu(NH
3
)
4
](OH)
2
Trang 5/18
Hình ảnh đồng thau
/>Cấu tạo phân tử muối CuCl
2
www.pyrosafety.com/copper/CuCl2edge.jpg
Hiện tượng khi cho Cu tác dụng với
dung dịch HNO
3
đặc.
www.seilnacht.com/Lexikon/cusauere.JPG
Tìm hiểu tính chất của đồng và một số hợp chất của nó
SVTH: Bùi Thị Minh Châu
• Đồng phản ứng với dung dịch CN
-
Ví dụ: 4Cu + 8KCN + 2H
2
O + O
2
 4K[Cu(CN)
2
] + 4KOH
• Tác dụng với oxi:
Ví dụ: 2Cu + O

2
+ H
2
O  2 Cu(OH)
2
Cu(OH)
2
+ Cu  Cu
2
O + H
2
O
Không khí có CO
2
: Cu bị bao phủ lớp màu lục cacbonat bazơ Cu(OH)
2
.CuCO
3
(malakit).
Trang 6/18
Màu của Cu(OH)
2
wulfenite.fandm.edu/labtech/images/Cu(OH)2.JPG
Màu của phức [Cu(NH
3
)
4
](OH)
2
www.e-t.ed.jp/.../4kai/kagaku/kinzoku/Cu2.jpg

Công thức cấu tạo của K[Cu(CN)
2
]
www.chimdocet.it/inorganica/Figure/venti14.jpg
Cấu tạo phân tử của Cu
2
O
people.uis.edu/kdung1/Gemini/Cu2O.jpg
Tìm hiểu tính chất của đồng và một số hợp chất của nó
SVTH: Bùi Thị Minh Châu
IV. Ứng dụng
Đồng là vật liệu dễ dát mỏng và dễ uốn, vì vậy nó được sử dụng một cách rộng rãi
trong sản xuất các sản phẩm:
• Dây điện.
• Đúc tượng: Ví dụ tượng Nữ thần Tự Do, chứa 81,3 tấn (179.200 pao) đồng.
• Là một thành phần trong tiền kim loại.
• Là thành phần của gốm kim loại và thủy tinh màu.
Trang 7/18
www.evolutionsmuseet.uu.se/images/Malakit480.jpg
www.vatkhiphongthuy.com/.../
1148837877.jpg
upload.wikimedia.org/wikipedia/vi/thumb/3/32/...
Hình bên là cặp bánh răng
bơm thủy lực trên xe thiết
giáp được phục hồi trên giá.
Nhìn thấy rõ lớp gốm kim
loại bóng ở phần cổ trục tiếp
súc với ổ bi đũa và trên thân
răng ở phía vào khớp.