Nghiên cứu chuẩn EPP và áp dụng vào các quy trình nghiệp vụ quản lý tên miền tại trung tâm internet tại việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
--------------------------------------ĐẶNG ĐÚC HẠNH

ĐẶNG ĐỨC HẠNH

CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

NGHIÊN CỨU CHUẨN EPP VÀ ÁP DỤNG VÀO CÁC
QUY TRÌNH NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ TÊN MIỀN TẠI
TRUNG TÂM INTERNET VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

Hà Nội – Năm 2011


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
---------------------------------------

ĐẶNG ĐỨC HẠNH

NGHIÊN CỨU CHUẨN EPP VÀ ÁP DỤNG VÀO CÁC QUY
TRÌNH NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ TÊN MIỀN TẠI TRUNG TÂM
INTERNET VIỆT NAM

Chuyên ngành :

CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC :

1.TS. NGUYỄN HỒNG QUANG

Hà Nội – Năm 2011


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Nghiên cứu chuẩn EPP và áp dụng vào các quy
trình nghiệp vụ quản lý tên miền tại Trung tâm Internet Việt Nam” là do tôi thực
hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Hồng Quang - Viện Công nghệ thông tin
và truyền thông, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội. Mọi trích dẫn và tài liệu tham
khảo được sử dụng trong luận văn đều được tôi chỉ rõ nguồn gốc.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan trên.
Hà Nội, ngày 24 tháng 03 năm 2011
Tác giả luận văn

Đặng Đức Hạnh
Xác nhận của giáo viên hướng dẫn về mức độ hoàn thành của luận văn tốt
nghiệp và cho phép bảo vệ.
Hà Nội, ngày 28 tháng 03 năm 2011
Giáo viên hướng dẫn

TS. Nguyễn Hồng Quang

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................................1
MỤC LỤC .............................................................................................................................2
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................................6
DANH MỤC HÌNH VẼ ........................................................................................................9
MỞ ĐẦU .............................................................................................................................10
1.1.
Mô hình quản lý của các tổ chức quản lý tên miền trên thế giới. ..................12
1.1.1.

Cấu trúc hệ thống tên miền. ...........................................................................12

1.1.2.

Mô hình quản lý tên miền gTLD. ..................................................................15

1.1.3.

Mô hình quản lý tên miền ccTLD..................................................................16

1.2.

Nghiên cứu hiện trạng mô hình quản lý tên miền “.vn” tại Việt Nam. .........16

1.2.1.

Giới thiệu chung: ...........................................................................................16

1.2.2.

Mô hình quản lý:............................................................................................17

1.3.

Vấn đề tồn tại và hướng giải quyết. ...............................................................20

1.3.1.

Vấn đề tồn tại. ................................................................................................20

1.3.2.

Hướng giải quyết. ..........................................................................................22

1.4.

Mục tiêu của đồ án.........................................................................................22

CHƯƠNG 2. NGHIÊN CỨU GIAO THỨC EPP ...............................................................26
2.1.
Tổng quan về giao thức EPP..........................................................................26
2.1.1.

Giới thiệu chung ............................................................................................26

2.1.2.

Tình hình áp dụng EPP của các tổ chức quản lý tên miền.............................27

2.2.

Áp dụng EPP trong quản ký tên miền theo mô hình SRS. ............................28

2.2.1.

Sơ đồ cấu trúc hoạt động của hệ thống SRS dựa theo EPP. ..........................28

2.2.2.

Các đối tượng trong quản lý tên miền ánh xạ vào EPP: ................................31

2.2.3.

Cấu trúc bản tin EPP:.....................................................................................34

2.2.4.

Cơ chế mở rộng của EPP. ..............................................................................38

2.3.

Bảo mật trong giao thức EPP.........................................................................41

2.3.1.

Bảo vệ cấu trúc dữ liệu: .................................................................................41

2.3.2.

Bảo vệ lớp truyền tải......................................................................................41

2.4.

Đánh giá khả năng áp dụng EPP vào mô hình quản lý của Việt Nam...........44

2.4.1.

Giải pháp:.......................................................................................................44

2.4.2.

Các yêu cầu của tiêu chuẩn giao tiếp giữa NĐK - VNNIC và quan hệ với

EPP.

44
2


3.1.

Mô hình quản lý và các quy trình quản lý tên miền. .....................................48

3.1.1.

Mô hình quản lý.............................................................................................48

3.1.2.

Đăng ký mới tên miền....................................................................................48

3.1.2.1.

Mô tả chung về nghiệp vụ: ............................................................................48

3.1.2.2.

Quy trình đăng ký: .........................................................................................49

3.1.3.

Duy trì tên miền .............................................................................................50

3.1.3.1.

Mô tả chung về nghiệp vụ..............................................................................50

3.1.3.2.

Quy trình thực hiện duy trì tên miền..............................................................51

3.1.4.

Quy trình sửa đổi thông tin liên hệ của tên miền...........................................51

3.1.4.1.

Mô tả chung về nghiệp vụ..............................................................................51

3.1.4.2.

Quy trình thực hiện sửa đổi thông tin liên hệ của tên miền ...........................51

3.1.5.

Thay đổi thông số kỹ thuật ............................................................................52

3.1.5.1.

Mô tả chung về nghiệp vụ..............................................................................52

3.1.5.2.

Quy trình thực hiện đổi thông tin máy chủ ....................................................52

3.1.6.

Quy trình thực hiện tạm ngưng (treo) tên miền .............................................53

3.1.6.1.

Mô tả chung về nghiệp vụ..............................................................................53

3.1.6.2.

Quy trình thực hiện treo tên miền. .................................................................54

3.1.7.

Khôi phục tên miền........................................................................................54

3.1.7.1.

Mô tả chung về nghiệp vụ..............................................................................54

3.1.7.2.

Quy trình thực hiện khôi phục tên miền .......................................................55

3.1.8.

Thu hồi tên miền ............................................................................................55

3.1.8.1.

Mô tả chung về nghiệp vụ..............................................................................55

3.1.8.2.

Quy trình thực hiện thu hồi tên miền .............................................................56

3.1.9.

Chuyển đổi NĐK ...........................................................................................57

3.1.9.1.

Mô tả chung về nghiệp vụ..............................................................................57

3.1.9.2.

Quy trình thực hiện chuyển đổi Nhà đăng ký ................................................58

3.1.10.

Các quy trình nghiệp vụ khác ........................................................................59

3.2.

Phân tích việc sử dụng EPP trong các quy trình tác nghiệp tên miền. ..........59

3.2.1.

Đăng nhập hệ thống: ......................................................................................59

3.2.2.

Quy trình đăng ký mới...................................................................................61

3.2.3.

Quy trình duy trì ............................................................................................68
3


3.2.4.

Quy trình tạm ngưng và khôi phục tên miền .................................................69

3.2.5.

Quy trình thay đổi thông tin liên hệ...............................................................70

3.2.6.

Quy trình thay đổi DNS .................................................................................72

3.2.7.

Quy trình thu hồi tên miền.............................................................................75

3.2.8.

Quy trình thay đổi NĐK ................................................................................76

3.2.9.

Quy trình đăng ký tên miền sau khi xử lý tranh chấp, vi phạm.....................79

3.2.10.

Quy trình chuyển nhượng tên miền. ..............................................................80

3.2.11.

Truy vấn thông tin..........................................................................................81

3.3.

Nội dung tài liệu đặc tả VNNIC EPP GATEWAY .......................................81

3.3.1.

Các thành phần VNNIC EPP Gateway không sử dụng. ................................81

3.3.2.

Các thành phần được mở rộng trong VNNIC EPP Gateway.........................83

3.3.3.

Định dạng dữ liệu của các thuộc tính được sử dụng......................................84

3.3.3.1.

Tên miền – Domain. ......................................................................................84

3.3.3.2.

Thông tin liên hệ - Contact ............................................................................88

3.3.3.3.

Máy chủ DNS tên miền – Host......................................................................92

3.3.4.

Đăng ký tên miền...........................................................................................93

3.3.4.1.

Các bước thực hiện đăng ký mới tên miền. ...................................................93

3.3.4.2.

Các trường hợp đăng ký mới tên miền ..........................................................94

3.3.5.

Duy trì tên miền .............................................................................................95

3.3.6.

Thay đổi thông tin tên miền...........................................................................95

3.3.6.1.

Các bước thực hiện thay đổi thông tin tên miền ............................................95

3.3.6.2.

Các trường hợp thay đổi thông tin tên miền. .................................................96

3.3.7.

Đổi thông số kỹ thuật cho tên miền ...............................................................98

3.3.7.1.

Các bước thực hiện thay đổi thông số kỹ thuật cho tên miền ........................98

3.3.7.2.

Các trường hợp thay đổi thông số kỹ thuật của tên miền ..............................98

3.3.8.

Tạm ngưng tên miền ....................................................................................101

3.3.9.

Khôi phục tên miền......................................................................................101

3.3.10.

Thu hồi tên miền ..........................................................................................103

3.3.11.

Chuyển đổi NĐK .........................................................................................103

3.3.12.

Tra cứu whois ..............................................................................................104

3.3.12.1. Tra cứu whois tên miền cung cấp cho cộng đồng........................................104
4


3.3.12.2. Tra cứu whois tên miền cung cấp cho các NĐK .........................................105

3.4.

Áp dụng chuẩn EPP trong thực tế tại Trung tâm Internet Việt Nam...........105

3.4.1.

Mô hình thiết kế kỹ thuật cho hệ thống. ......................................................106

3.4.2.

Mô hình thiết kế cho hệ thống hoạt động tại 01 điểm: ................................107

3.4.3.

Hệ thống được triển khai ở nhiều điểm: .....................................................109

KẾT LUẬN........................................................................................................................111

5


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt/

Tiếng Anh

Tiếng Việt

Thuật ngữ
Application

Hệ thống cluster các máy chủ ứng

server cluster

dụng.

ccTLD

Country code Top

Tên miền cấp cao quốc gia.

Level Domains
CRM

Customer

Quản trị quan hệ khách hàng.

Relationship
Management
Cơ sở dữ liệu.

CSDL
CSM

Content Switching

Môđun cân bằng tải.

Module
Disk Array

Hệ thống đĩa lưu trữ.

Enduser

khách hàng cuối.

EPP

Extensible

Giao thức quản lý các nguồn thông tin

Provisioning

chia sẻ có khả năng mở rộng.

Protocol
EPP

Chương trình khách chủ thực hiện giao

server/client

tiếp thông qua giao thức EPP.

Gaining

Nhà đăng ký mới (nhà đăng ký được

registrar

chuyển đến).

gTLDs

Generic Top Level

Tên miền cấp cao dùng chung.

Domains
ICANN

Internet

Tổ chức quản lý tài nguyên Internet

Corporation for

quốc tế

Assigned Names
and Numbers
6


IDN

Internationalized

Tên miền đa ngữ.

Domain Names
IDS

Intruder Detection

Hệ thống phát hiện thâm nhập.

System
IPS

Intruder Prevention

Hệ thống ngăn chặn thâm nhập.

System
Nhà đăng ký cũ (nhà đăng ký hiện tại).

Losing
registrar

Nhà đăng ký tên miền “.vn”, Tham

NĐK

khảo danh sách tại.

RAC.

Real Application

Giải pháp chia tải của phần mềm cơ sở

Cluster

dữ liệu Oracle.
Chủ thể đăng ký, có thể là tổ chức, cá

Registrant

nhân.
Các đại lý của Registry, ở Việt nam là

Registrar

các NĐK tên miền.
Cơ quan quản lý tên miền ví dụ

Registry

VNNIC, Verisign, SGNIC, KRNIC….
đại lý của các NĐK tên miền.

Reseller
SAN:

Storage Area

Mạng lưu trữ dữ liệu.

Network
SRS

Shared Registry

Hệ thống quản lý chia sẻ tài nguyên.

System
SSL

Secure Socket

Một giao thức bảo mật lớp phiên.

Layer
TMTV

Tên miền tiếng Việt: một dạng tên
miền sử dụng các ký tự tiếng Việt,
7


nằm trong hệ thống tên miền đa ngữ.
VNNIC

Web server

Vietnam Internet

Trung tâm Internet Việt Nam, đơn vị

Network

quản lý tài nguyên Internet quốc gia

Information Center

(tên miền, địa chỉ IP, số hiệu mạng …)
Hệ thống cluster các máy chủ web.

cluster

8


DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình vẽ 1: Cấu trúc cây tên miền..................................................................................... 13
Hình vẽ 2: Biểu đồ số lượng phát triển tên miền “.vn” ..................................................... 17
Hình vẽ 3: Mô hình quản lý tên miền trước 12/2007........................................................ 17
Hình vẽ 4 : Mô hình quản lý mới, từ 1/2008..................................................................... 19
Hình vẽ 5: Cấu trúc hệ thống EPP client – server............................................................ 29
Hình vẽ 6 : Sơ đồ state-machine của EPP. ..................................................................... 30
Hình vẽ 7: Phiên giao dịch EPP ....................................................................................... 31
Hình vẽ 8 : Giao thức SSL nằm ở lớp phiên của mô hình OSI........................................ 41
Hình vẽ 9: Giao thức SSL sử dụng bảo vệ EPP từ Client đến server ............................ 43
Hình vẽ 10: Giao thức SSL sử dụng bảo vệ EPP từ Client đến server .......................... 43

Hình vẽ 11: Sơ đồ thiết kế logic chi tiết.......................................................................... 107
Hình vẽ 12: Sơ đồ thiết kế tại một điểm......................................................................... 108
Hình vẽ 13: Sơ đồ thiết kế logic tại hai điểm.................................................................. 110

9


MỞ ĐẦU
Tên miền Internet - theo TT09/2008/TT-BTTTT là tên được sử dụng để định
danh địa chỉ Internet của máy chủ gồm các dãy ký tự cách nhau bằng dấu chấm “.”.
Về mặt sử dụng tên miền Internet là một giải pháp kỹ thuật thay thế địa chỉ IP bằng
các ký tự chữ cái từ máy trạm (client) nhằm giúp người sử dụng dễ đến với thông
tin nguồn trên Internet.
Trên thế giới hiện có rất nhiều tên miền và dịch vụ được cung cấp thông qua tên
miền. Tên miền cấp cao dùng chung gTLD (generic Top Level Domain) được quản
lý bởi ICANN, tuy nhiên ICANN không trực tiếp cấp phát tên miền mà họ thực
hiện ủy quyền cung cấp thông qua các nhà quản lý tên miền như Network Solution,
Verisign, các công ty này lại xây dựng các hệ thống đại lý của họ để cấp tên miền.
Việc quản lý tên miền quốc tế như thế này được gọi là quản lý theo mô hình SRS
(Shared Registration System), các thủ tục đăng ký được thực hiện qua giao thức
EPP (Extensible Provisioning Protocol). EPP là một giao thức sử dụng trong việc
quản lý, đăng ký tài nguyên và được chuẩn hóa trong các tiêu chuẩn RFC 3730,
3731, 3732, 3733, 3734, 3735)

Chuẩn EPP đã được ICANN, Verisign, Network

Solution … đưa vào sử dụng trong việc quản lý tên miền và được công bố chính
thức trên website của ICANN cũng như của Verisign, Network Solution
/>Với loại tên miền mã quốc gia – ccTLD (country code Top Level Domains) được
quản lý bởi các cơ quan quản lý của từng quốc gia, mối quan hệ giữa nhà cung cấp

và cơ quan quản lý tại nhiều quốc gia đã được chuẩn hóa theo mô hình SRS và giao
thức EPP . Cơ quan quản lý làm nhiệm vụ giám sát, quản lý và xử lý các tranh chấp
liên quan đến tên miền giữa các nhà cung cấp, nhà cung cấp có nhiệm vụ phát triển
dịch vụ và chịu trách nhiệm quản lý khách hàng đăng ký tên miền. Các quốc gia
trong khu vực như Singapore hay Đài Loan, Trung Quốc, Nhật Bản và các quốc gia
Châu Âu đã tiến hành thực hiện mô hình quản lý này. Họ đã xây dựng được một hệ
thống quản lý, cấp phát, thanh toán tên miền rất hoàn thiện và an toàn, tạo thuận lợi
10


cho quá trình tác nghiệp phát triển tên miền tại quốc gia đó. Ngoài ra việc áp dụng
hệ thống theo mô hình SRS và EPP còn có thuận lợi trong việc kết nối hệ thống tên
miền quốc gia với các hệ thống quốc tế đảm bảo tính tương tích cao, giảm chi phí
phát triển, quản lý đơn giản mà chặt chẽ.
Hiện nay việc quản lý cấp phát, thu phí tên miền ở Trung tâm Internet Việt Nam
được thực hiện bằng phần mềm xây dựng trên nền Web. Mô hình quản lý hiện tại
đã đáp ứng được các nghiệp vụ cấp phát, thu phí và duy trì tên miền trong nội bộ
Trung tâm, tuy nhiên với việc phát triển dịch vụ đăng ký tên miền qua các nhà đăng
ký như hiện nay, trong đó có các nhà đăng ký nước ngoài tại Mỹ, Châu Âu,…
Tháng 1/2008, VNNIC chuyển sang mô hình cơ quan quản lý – nhà đăng ký (SRS)
được áp dụng rộng rãi trên thế giới, tuy nhiên bộ công cụ cung cấp cho NĐK vẫn
còn đơn giản, chỉ cho phép nhập hồ sơ đăng ký từng tên miền qua giao diện web,
không theo chuẩn EPP. Vì vậy, việc áp dụng bộ giao thức (EPP) trong hệ thống
quản lý cấp phát tên miền theo tiêu chuẩn quốc tế, hỗ trợ phát triển cấp phát tài
nguyên tên miền tự động, phù hợp với mô hình quản lý của Việt Nam nhu cầu cấp
thiết trong thời điểm hiện nay, giúp cho việc quản lý tên miền Internet quốc gia tại
Trung tâm Internet Việt Nam hiệu quả và thuận tiện, đồng thời thúc đẩy sự phát
triển của Internet Việt Nam, đó cũng chính là mục tiêu của luận văn này. Nội dung
luận văn gồm 3 chương:
− Chương 1: Công tác quản lý tên miền Internet tại Trung tâm Internet Việt Nam.

− Chương 2: Nghiên cứu giao thức EPP.
− Chương 3: Xây dựng đặc tả EPP áp dụng cho nghiệp vụ quản lý tên miền “.vn” .

11


CHƯƠNG 1. CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÊN MIỀN INTERNET
TẠI TRUNG TÂM INTERNET VIỆT NAM
Chương này tập trung nghiên cứu, phân tích bài toán quản lý tài nguyên tên miền
Internet, từ mô hình quản lý tên miền cấp cao của các tổ chức quốc tế quản lý về tên
miền cũng như mô hình quản lý tên miền cấp quốc gia tại một số các nước khác
trong khu vực. Luận văn thực hiện khảo sát và phân tích hiện trạng công tác này
Việt Nam, cụ thể là tại Trung tâm Internet Việt Nam – Cơ quan quản lý nhà nước về
tài nguyên Internet quốc gia, từ đó có các đánh giá, đưa ra đề xuất quan trọng về
mô hình quản lý phù hợp cho bài toán quản lý tại Trung tâm Internet Việt Nam –
Bộ Thông tin và Truyền thông
1.1. Mô hình quản lý của các tổ chức quản lý tên miền trên thế giới.
1.1.1. Cấu trúc hệ thống tên miền.
Hiện nay hệ thống tên miền trên thế giới được phân bố theo cấu trúc hình cây. tên
miền cấp cao nhất là tên miền gốc (root) được thể hiện bằng dấu ‘.’. Dưới tên miền
gốc có hai loại tên miền là: tên miền cấp cao dùng chung- gTLDs (Generic Top
Level Domains) và tên miền cấp cao quốc gia – ccTLD (country code Top Level
Domains) như .vn, .jp, .kr, .…

12


1. Cấu trúc tên miền
1.1. Tên miền “.vn” là tên miền quốc gia cấp cao nhất dành cho Việt Nam.
Các tên miền cấp dưới “.vn” đều có giá trị sử dụng như nhau để định danh địa chỉ

Internet cho các máy chủ đăng ký tại Việt Nam.
1.2. Tên miền cấp 2 là tên miền dưới “.vn” bao gồm tên miền cấp 2 không
phân theo lĩnh vực và tên miền cấp 2 dùng chung (gSLD) phân theo lĩnh vực như
sau:
a) COM.VN: Dành cho tổ chức, cá nhân hoạt động thương mại.
b) BIZ.VN: Dành cho các tổ chức, cá nhân hoạt động kinh doanh, tương
đương với tên miền COM.VN.
c) EDU.VN: Dành cho các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực giáo
dục, đào tạo.
d) GOV.VN: Dành cho các cơ quan, tổ chức nhà nước ở trung ương và địa
phương.
đ) NET.VN: Dành cho các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực thiết
lập và cung cấp các dịch vụ trên mạng.
e) ORG.VN: Dành cho các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực chính trị, văn
hoá, xã hội.
f) INT.VN: Dành cho các tổ chức quốc tế tại Việt Nam.
g) AC.VN: Dành cho các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực nghiên
cứu.
h) PRO.VN: Dành cho các tổ chức, cá nhân hoạt động trong những lĩnh vực
có tính chuyên ngành cao.
i) INFO.VN: Dành cho các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực sản
xuất, phân phối, cung cấp thông tin.
k) HEALTH.VN: Dành cho các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực

14


dược, y tế.
l) NAME.VN: Dành cho tên riêng của cá nhân tham gia hoạt động Internet.
m) Những tên miền khác do Bộ Thông tin và Truyền thông quy định.

1.3. Các tên miền cấp 2 theo địa giới hành chính là tên miền Internet được
đặt theo tên các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Tên miền cấp 2 theo địa giới
hành chính được viết theo tiếng Việt hoặc tiếng Việt không dấu.
1.4. Tên miền tiếng Việt
a) Tên miền tiếng Việt nằm trong hệ thống tên miền quốc gia Việt Nam
“.vn” trong đó các ký tự tạo nên tên miền là các ký tự được quy định trong bảng mã
tiếng Việt theo tiêu chuẩn TCVN 6909:2001 và các ký tự nằm trong bảng mã mở
rộng của tiếng Việt theo tiêu chuẩn nói trên.
b) Tên miền tiếng Việt gồm có tên miền cấp 2 và tên miền cấp 3 dưới tên
miền cấp 2 theo địa giới hành chính viết theo tiếng Việt. Tên miền phải rõ nghĩa
trong ngôn ngữ tiếng Việt, không viết tắt toàn bộ tên miền.

1.1.2. Mô hình quản lý tên miền gTLD.
Tên miền gTLD được quản lý bởi ICANN, tuy nhiên ICANN không trực tiếp cấp
phát tên miền mà họ thực hiện cung cấp thông qua các nhà quản lý tên miền gọi là
các Registry như Network Solution, Verisign. Các công ty này cũng cung cấp thông
qua hệ thống đại lý gọi là các Registrar. Mô hình quản lý tên miền quốc tế này gọi
là mô hình SRS (Share Registry Registrar System). Việc trao đổi dữ liệu, các thủ
tục đăng ký giữa Registry và Registrar được thực hiện qua giao thức EPP
(Extensible Provisioning Protocol). EPP là một giao thức sử dụng trong việc quản
lý, đăng ký tài nguyên và được chuẩn hóa trong các tiêu chuẩn RFC 3730, 3731,
3732, 3733, 3734, 3735. Chuẩn EPP đã được ICANN, Verisign, Network Solution
… đưa vào sử dụng trong việc quản lý tên miền và được công bố chính thức trên

15


website của ICANN cũng như của Verisign, Network Solution & rất nhiều nhà cung
cấp tên miền khác.
•

/>
•

/>
•

o/become_a_registrar/toolkit

1.1.3. Mô hình quản lý tên miền ccTLD.
Trong khu vực châu Á, nhiều cơ quan quản lý tên miền quốc gia đã chuyển sang mô
hình SRS, sử dụng EPP như CNNIC (quản lý .cn), SGNIC (quản lý tên miền .sg),
JPNIC-JPRS (quản lý tên miền .jp) …
•

/>
•

/>
•

/>
•

.

1.2. Nghiên cứu hiện trạng mô hình quản lý tên miền “.vn” tại Việt Nam.
1.2.1. Giới thiệu chung:
-

Tại Việt nam, tên miền quốc gia được ICANN cấp là “.vn”, công tác quản
lý, cấp phát tên miền tại Việt Nam được thực hiện bởi Trung tâm Internet
Việt Nam từ tháng 04/2000. Trong những năm đầu VNNIC trực tiếp cấp
phát tên miền cho khách hàng, sau đó vì số lượng khách hàng nhiều lên, do
đó VNNIC tiến hành xây dựng một số NĐK ủy quyền nhưng vẫn duy trì
việc cấp phát trực tiếp. Thông qua các NĐK tên miền “.vn” đã có bước phát
triển nhảy vọt, số lượng tên miền “.vn” từ năm 2003 đến thời điểm hiện tại
được minh họa tại hình dưới đây

:

16


Hình vẽ 2: Biểu đồ số lượng phát triển tên miền “.vn”
1.2.2. Mô hình quản lý:

Hình vẽ 3: Mô hình quản lý tên miền trước 12/2007

17


Quản lý tên miền trước 12/2007 có một số đặc điểm chính như sau:
-

Quản lý qua các nhà đăng ký (NĐK): hiện có 16 NĐK tên miền “.vn” trong đó
có 3 NĐK nước ngoài.

-

VNNIC chịu trách nhiệm duy trì hệ thống cơ sở dữ liệu, hệ thống đăng ký tên
miền, hệ thống máy chủ tên miền DNS quốc gia và quản lý giám sát chung toàn
bộ các tên miền ".vn". Các Nhà đăng ký tên miền thực hiện việc tiếp nhận hồ sơ
đăng ký, kiểm tra, chứng nhận đăng ký sử dụng tên miền mới và quản lý, thu phí
tên miền.

-

Trước thời điểm tháng 06/2007, song song với việc đăng ký, duy trì tên miền
qua NĐK, VNNIC vẫn trực tiếp nhận hồ sơ đăng ký duy trì tên miền từ khách
hàng. Số lượng tên miền này là 11.000.

-

Từ tháng 6/2007 đến hết tháng 12/2007, VNNIC đã hoàn tất việc chuyển đổi
toàn bộ các tên miền được đăng ký trực tiếp tại VNNIC trong các giai đoạn
trước về theo dõi quản lý, thu phí tại các Nhà đăng ký. Như vậy sau thời điểm
này VNNIC không còn trực tiếp giao tiếp với các chủ thể tên miền. Việc quản lý
tên miền được chuyển đổi hoàn toàn sang mô hình tương tác "Cơ quan quản lý
nhà nước - Nhà đăng ký" (Registry Registrar System-SRS) theo thông lệ quốc
tế.

-

Qua thời gian chuyển đổi, kể từ tháng 01/2008, mô hình quản lý sẽ được thay
đổi hoàn toàn theo cơ chế mới, phân tách rõ giữa vai trò của cơ quan quản lý nhà
nước (Registry - VNNIC) với các hoạt động dịch vụ về tên miền (Registrar -Nhà
đăng ký tên miền).

Cơ quan quản lý (Trung tâm Internet Việt Nam - VNNIC):

-

Quản lý toàn bộ tên miền “.vn” (tên miền truyền thống, tên miền tiếng Việt);
quản lý, giao tiếp với các NĐK “.vn” để cấp phát tên miền trực tuyến.

-

Thực hiện chức năng quản lý nhà nước, xây dựng các quy định hướng dẫn về
quản lý sử dụng tên miền.

18


-

Trực tiếp theo dõi, xử lý một số trường hợp riêng phục vụ công tác quản lý nhà
nước về tên miền.

Các Nhà đăng ký tên miền (Registrar)
-

Thực hiện tiếp nhận hồ sơ đăng ký, thẩm định và chứng nhận đăng ký, sử dụng
tên miền.

-

Làm đầu mối thu phí đăng ký, duy trì tên miền.

-

Chăm sóc, theo dõi cập nhật các thông tin biến động về thông số kỹ thuật tên
miền, địa chỉ liên hệ của chủ thể sử dụng tên miền.

Hình vẽ 4 : Mô hình quản lý mới, từ 1/2008.

19


Hiện nay VNNIC có 16 NĐK, danh sách NĐK được cung cấp và cập nhật thường
xuyên tại địa chỉ: />Một số chính sách quản lý tên miền mới:
-

Nhà đăng ký thực hiện chức năng làm đầu mối tiếp nhận đăng ký tên miền đồng
thời có thể cung cấp các dịch vụ giá trị gia tăng kèm theo tên miền. Việc sử
dụng dịch vụ đi kèm theo hay không là do chủ thể toàn quyền cân nhắc lựa
chọn.

-

Do tên miền là tài nguyên thông tin quốc gia nên việc quản lý phí tên miền phải
tuân thủ theo pháp lệnh phí, lệ phí (phải được thu phí, nộp ngân sách trước khi
đi vào hoạt động hoặc trước khi duy trì sử dụng tiếp). Do vậy các Nhà đăng ký
bắt buộc phải đặt cọc tiền vào tài khoản của VNNIC để trừ phí mỗi khi kích hoạt
tên miền mới hoặc duy trì sử dụng tiếp tên miền cho chủ thể. Trong tương lai
VNNIC có thể cũng thực hiện việc thu phí trả sau – thu theo tổng các phí phát
sinh theo từng ngày của từng NĐK chứ không phải theo từng giao dịch như hiện
tại.

-

Phí giao dịch được tính theo đồng Việt Nam (VNĐ).

-

Có cơ chế giới hạn khi hết tiền đặt cọc, Nhà đăng ký sẽ không thực hiện được
các giao dịch về tên miền có liên quan đến thu phí.

-

Có cơ chế cho phép chủ thể được chuyển đổi Nhà đăng ký tên miền. Nhà đăng
ký phải chấp nhận việc chủ thể chuyển đổi và không được cản trở yêu cầu chính
đáng của chủ thể sử dụng.

-

Tên miền chuyển đổi Nhà đăng ký phải được sự đồng thuận của 02 Registrar
(bên chuyển đi và bên chuyển đến) thông qua sự chấp nhận của Registry
VNNIC.

-

Hàng tháng, các Nhà đăng ký và VNNIC thực hiện việc quản lý thống kê, đối
soát, tính thù lao, hoa hồng cho Nhà đăng ký.
1.3. Vấn đề tồn tại và hướng giải quyết.
1.3.1. Vấn đề tồn tại.

20


Khi VNNIC chuyển sang mô hình quản lý "Cơ quan quản lý nhà nước - Nhà đăng

ký" (SRS) với nguyên tắc quản lý:
-

VNNIC chỉ duy trì hệ thống cơ sở dữ liệu (CSDL) tên miền quốc gia, hệ thống
máy chủ DNS quốc gia;

-

Việc đăng ký tiếp nhận đăng ký duy trì tên miền trực tiếp từ khách hàng do
NĐK thực hiện.

-

Sau khi tiếp nhận yêu cầu của khách hàng NĐK xử lý và chuyển yêu cầu này
đến VNNIC qua hệ thống chương trình phần mềm do VNNIC cung cấp.

Do thời gian chuyển đổi nhanh, hiện nay VNNIC chỉ cung cấp được công cụ đơn
giản nhất cho NĐK qua giao diện web với các tính năng và đặc điểm như sau:
STT
1.

Tính năng

Đặc điểm

Tiếp nhận yêu cầu đăng Chỉ cho phép thao tác từng tên miền, NĐK
ký tên miền.

phải nhập thủ công qua web.
VNNIC vẫn xử lý cấp phát, thu phí nhân

công.

2.

Tiếp nhận yêu cầu thay Chỉ cho phép thao tác từng tên miền, NĐK
đổi tham số kỹ thuật tên phải nhập thủ công qua web.
miền

VNNIC vẫn xử lý cấp phát, thu phí nhân
công.

3.

Tiếp nhận yêu cầu duy Chỉ cho phép thao tác từng tên miền, NĐK
trì tên miền

phải nhập thủ công qua web.
VNNIC vẫn xử lý cấp phát, thu phí nhân
công.

4.

Thay đổi thông tin tên Chỉ cho phép thao tác từng tên miền, NĐK
miền (thông tin liên hệ)

phải nhập thủ công qua web.
Hệ thống của VNNIC xử lý tự động.

5.

Chuyển đổi NĐK, thay Thực hiện bằng văn bản gửi tới VNNIC
đổi chủ sở hữu, đổi tên
chủ thể, xử lý tranh

21


chấp.
6.

Tạm ngưng tên miền

Thực hiện bằng văn bản gửi tới VNNIC.

7.

Khôi phục tên miền

Thực hiện bằng văn bản gửi tới VNNIC.

8.

Thu hồi tên miền

Thực hiện bằng văn bản gửi tới VNNIC.

9.

Đăng ký lại sau tranh Thực hiện bằng văn bản gửi tới VNNIC.
chấp

10.

Chuyển

nhượng

tên Chưa có.

miền
Hạn chế của công cụ này là:
-

Các yêu cầu phải nhập thủ công từng tên miền.

-

Không cho phép thực hiện tự động, kết nối liên thông từ hệ thống đăng ký, xử lý
online của các NĐK đến hệ thống của VNNIC. Điều này dẫn đến việc các NĐK
không thể xây dựng được chương trình đăng ký tên miền trực tuyến.

-

Một số nghiệp vụ như: chuyển đổi NĐK, thay đổi chủ sở hữu, đổi tên chủ thể,
xử lý tranh chấp, … vẫn thực hiện bằng văn bản.

-

Không theo chuẩn EPP.

-

Các NĐK nước ngoài đã có hệ thống theo chuẩn EPP nhưng không thể kết nối
đến hệ thống của VNNIC để thực hiện các nghiệp vụ tự động.
1.3.2. Hướng giải quyết.

Vì vậy một nhiệm vụ đặt ra là cần phải nghiên cứu giải pháp để khắc phục những
nhược điểm này: bắt đầu từ việc nghiên cứu giải pháp của quốc tế và đánh giá khả
năng áp dụng tại VN. Trong phần tiếp theo sẽ đi sâu vào phân tích cụ thể vấn đề
này.
1.4. Mục tiêu của đồ án
Từ các phân tích về hiện trạng mô hình quản lý tên miền “.vn” tại Trung tâm
Internet Việt Nam, trên cơ sở nghiên cứu, tham khảo mô hình quản lý cũng như
công nghệ áp dụng phục vụ công tác này của thế giới cũng như một số quốc gia

22


phát triển về Internet, luận văn này đặt mục tiêu thực hiện một số nội dung chính
sau:
-

Thực hiện các nội dung đánh giá tìm hiểu về tên miền Internet cũng như mô
hình quản lý tên miền của các tổ chức quản lý tên miền trên thế giới cũng như
công tác này tại Trung tâm Internet Việt Nam.

-

Thực hiện các nội dung nghiên cứu khoa học về chuẩn giao thức quản lý tên
miền EPP (Extensible Provisioning Protocol) hiện đang được áp dụng rộng rãi

và chính thức trong các tổ chức quản lý tên miền trên thế giới cũng như tại một
số quốc gia tiên tiến. Việc nghiên cứu này tập trung vào tìm hiểu nguyên lý hoạt
động, các nguyên tắc, quy chuẩn được đưa ra cũng như mô hình quản lý tên
miền đã được chuẩn hóa trong các RFC (Request For Comment) đã được các
chuyên gia thành viên của IETF (Internet Engineering Task Force) thông qua.
Ngoài việc nghiên cứu các đối tượng cần quản lý đã được chuẩn hóa trong EPP
là “Domain”, “Contact” và “Host”, luận văn sẽ nghiên cứu các vấn đề liên quan
tới việc mở rộng và tùy chỉnh trong EPP cho phù hợp với các bài toán quản lý
khác nhau cũng như các nội dung liên quan tới bảo mật, mã hóa và áp dụng mã
hóa đảm bảo an toàn an ninh thông tin trong các giao dịch trên EPP.

-

Thực hiện nghiên cứu, đánh giá các quy trình nghiệp vụ quản lý tên miền quốc
gia “.vn” hiện tại đang áp dụng tại Trung tâm Internet Việt Nam. Các nội dung
nghiên cứu bao gồm mô hình quản lý tên miền , các chính sách quản lý cấp phát,
thu phí tên miền, phương thức quản lý cũng như công tác phối hợp thực hiện các
tác nghiệp tên miền giữa VNNIC với hệ thống các Nhà đăng ký tên miền quốc
gia “.vn”. Các nghiệp vụ quản lý tên miền cần tham khảo trong luận văn này bao
gồm toàn bộ các tác nghiệp liên quan tới tên miền tại Trung tâm Internet Việt
Nam, liên quan tới toàn bộ các tác động tới một tên miền, kể từ thời điểm được
đăng ký sử dụng, kích hoạt hoạt động trên hệ thống DNS quốc gia, trong quá
trình hoạt động cũng như khi bị thu hồi. Từ quá trình phân tích đánh giá này sẽ
cho thấy các tồn tại cũng như khả năng áp dụng chuẩn EPP vào trong bài toán
quản lý này.

23


-

Với các kết quả nghiên cứu ở trên, nội dung chính của luận văn sẽ phân tích và
đánh giá áp dụng các phương thức thực hiện quản lý tên miền theo chuẩn EPP
ánh xạ vào bài toán quản lý tên miền Internet quốc gia “.vn” tại Trung tâm
Internet Việt Nam. Việc phân tích và đề xuất áp dụng này được thực hiện cho
toàn bộ các quy trình nghiệp vụ quản lý tên miền, bao gồm các chức năng cơ
bản sau:
o Kiểm tra sự tồn tại của tên miền
o Tra cứu thông tin tên miền
o Đăng ký mới tên miền
o Cập nhật thông tin cho tên miền đã tồn tại
o Đổi thông tin máy chủ DNS cho tên miền đang hoạt động
o Tạm ngừng / khôi phục tên miền
o Gia hạn (duy trì) cho tên miền đang hoạt động
o Thu hồi tên miền đang hoạt động
o Chuyển đổi Nhà đăng ký cho tên miền

-

Toàn bộ các đề xuất, áp dụng trên luận văn sẽ thực hiện xây dựng bộ tài liệu đặc
tả EPP áp dụng cho các nghiệp vụ quản lý tên miền Internet “.vn” tại Trung tâm
Internet Việt Nam, bộ tài liệu này sẽ là tài liệu kỹ thuật chuẩn để :
o Là quy chuẩn để xây dựng và phát triển các hệ thống, công cụ phần mềm
hỗ trợ công tác quản lý cấp phát tên miền tại Trung tâm Internet Việt
Nam, cụ thể trong giai đoạn hiện tại là xây dựng hệ thống VNNIC EPP
Gateway Server để tiếp nhận và xử lý toàn bộ các tác nghiệp tên miền từ
hệ thống các Nhà đăng ký tên miền của Trung tâm Internet Việt Nam.
o Cung cấp cho hệ thống các Nhà đăng ký tên miền “.vn” làm cơ sở ,
nguyên tắc và định hướng trong việc xây dựng các công cụ và hệ thống
để kết nối tới hệ thống quản lý tên miền tập trung tại Co quan quản lý nhà

nước về tên miền (Registry) là Trung tâm Internet Việt Nam.

24