BÀI GIẢNG THIÊN VĂN HÀNG HẢI PART 2

CHƯƠNG 7 : CÁC DỤNG CỤ ĐO THỜI GIAN VÀ CÔNG TÁC
PHỤC VỤ THỜI GIAN TRÊN BIỂN
+ CÁC DỤNG CỤ ĐO TG TRÊN BIỂN
Trên tàu biển, ta thường sử dụng các loại đồng hồ sau :
_ Thời kế : Độ chính xác cao nhất. Luôn chỉ giờ thế giới (
UTC ). Thường để ở phòng hải đồ.
_ Đồng hồ boong : Độ chính xác không bằng thời kế.
Thường chỉ UTC.
_ Đồng hồ tàu : Thường chỉ giờ múi.
_ Đồng hồ bấm giây.
+ THỜI KẾ ( Chronometer )

+ ĐỒNG HỒ BOONG


+ ÑOÀNG HOÀ TAØU

+ ÑOÀNG HOÀ BAÁM GIAÂY


CHƯƠNG
8:
LỊCH
THIÊN
VĂN
HÀNG
HẢI
_ LTV là một tập hợp các bảng gồm các số liệu Thiên
văn của các thiên thể.
_ Nhiều nước có nền hàng hải phát triển đều xuất bản
LTV riêng.

_ LTV HH của Anh ( The Nautical Almanac ) được sử dụng rộng
rãi trên thế giới cũng như trong đội tàu Việt Nam.
_ Nội dung chủ yếu của các LTV HH đều giống nhau.
_ LTV được xuất bản hằng năm.


+ NỘI DUNG CHÍNH CỦA LTV ANH
_ Chủ yếu là dùng để xác đònh GHA và Dec của thiên
thể.
_ Hiệu chỉnh độ cao thiên thể.
_ Bảng tính của sao Bắc đẩu ( Polaris ).
_ Giờ chuẩn của các nơi trên thế giới.
_ Giờ qua kinh tuyến của Mặt trời,hành tinh.
_ Bảng nội suy giờ Mặt trời mọc, lặn, giờ bắt đầu, kết
thúc bình minh, hoàng hôn …
_ Bản đồ bầu trời sao.
+ NGUYÊN TẮC TÍNH TOÁN CHUNG
_ LTV dùng để xác đònh GHA và Dec của thiên thể vào
bất kỳ thời điểm nào của giờ UT hay GMT trong một năm.
_ Đối với Mặt trời, Mặt trăng và các hành tinh thì GHA và
Dec được cho sẵn trong các bảng theo từng giờ UT trong
suốt một năm.
_ Đối với các đònh tinh thì GHA được tính gián tiếp qua GHA
của điểm Xuân phân và SHA của đònh tinh đó.
_ SHA và Dec của các đònh tinh cho trong các bảng riêng.
+ CẤU TẠO MỘT TRANG LỊCH CHÍNH


_ Số liệu của ba ngày liên tiếp được bố trí trong hai trang
ứng với một lần mở lòch.

_ Trang bên trái cho số liệu của điểm Xuân phân ( Aries ),
4 Pt và 57 ngôi sao.
_ Trang bên phải cho số liệu của Mặt trời và Mặt trăng.
_ Giờ bắt đầu, kết thúc các hiện tượng tự nhiên như :
Mặt trời mọc, lặn, bình minh, hoàng hôn …
_ Giờ qua kinh tuyến của các thiên thể.


+ PHƯƠNG PHÁP TRA BẢNG
_ Đối số vào bảng là thời điểm quan sát theo giờ UT ( hay
GMT ) và tên thiên thể quan sát.
_ Đối với các đònh tinh thì GHA được tính gián tiếp qua GHA
của điểm Xuân phân và SHA của đònh tinh đó.
_ Đối với GHA thì phải áp dụng số gia và số hiệu chỉnh
trong “ Increments and Corrections “.
_ Đối với Dec thì không có số gia mà chỉ áp dụng số
hiệu chỉnh trong “ Increments and Corrections “.



+ XÁC ĐỊNH LHA CỦA ĐIỂM ARIES
GHA Aries = GHA ( h ) + Icre ( m, s )
LHA Aries = GHA Aries ± Long E / W
Bài toán tiến hành theo sơ đồ tính toán sau :

+ XĐ LHA VÀ DEC CỦA ĐỊNH TINH
LHA * = LHA Aries + SHA *
Bài toán tiến hành theo sơ đồ tính toán sau :

+ XĐ LHA VÀ DEC CỦA MẶT TRỜI, MẶT TRĂNG VÀ CÁC PT

GHA = GHA( h ) + Incr( m,s ) + Corr( v )
Dec = Dec ( h ) + Corr ( d )

+ XĐ GIỜ BẮT ĐẦU ( KẾT THÚC ) CÁC HIỆN TƯNG TRONG
TỰ NHIÊN


Trong hàng hải ta thường phải tính toán thời điểm bắt đầu
hay kết thúc của một số hiện tượng sau :
_ Mặt trời ( Mặt trăng ) qua kinh tuyến người quan sát.
_ Mặt trời ( Mặt trăng ) mọc hay lặn.
_ Bình minh, hoàng hôn ( hàng hải hay dân dụng ).
Twilight at latitude 20°N & 60°N

+ XĐ GIỜ TÀU KHI MẶT TRỜI – MẶT TRĂNG – PT QUA KINH
TUYẾN
_ Áp dụng phương pháp “ Chuyển qua Greenwich “.
_ Thực tế thường chỉ áp dụng cho Mặt trời.



CHƯƠNG 9 : BẦU TRỜI SAO
_ Để thuận tiện cho việc đònh hướng trên bầu trời các vì
sao nhìn thấy được phân chia thành từng nhóm gọi là
chòm sao.
_ Tên các chòm sao thường lấy theo thần thoại Hy lạp - La
mã như Ursa Major ( Gấu lớn ), Orion ( Thiên lang ), Hercules
( Tráng só ) ... Những ngôi sao sáng hơn trong một chòm sao
được ký hiệu theo các chữ cái Hy lạp α , ß ...
_ Trong LTV Anh có lập danh mục 173 ngôi sao, trong đó 57

ngôi sao được chọn để đưa vào trang lòch chính.
_ Đặc trưng cho mức độ sáng tối của một ngôi sao là
Cấp sao ( Mag ). Các ngôi sao thường có Mag từ cấp 0 – 6.
Ví dụ : Vega 0.0 ; Altair 0.8 ; Sirius ( Thiên lang )– 1.5 ...
_ Mag càng bé thì ngôi sao càng sáng và thời gian quan
sát càng lâu.
_ Trong hàng hải ta thường chọn những ngôi sao có Mag
nhỏ hơn 2 để quan sát.
_ Thiên thể sáng nhất là Mặt trời – 26.8 sau đó là Mặt
trăng – 12.6, còn ngôi sao sáng nhất là Venus ( sao Hôm
hay sao Mai ) – 4.6.





+ LẬP BẦU TRỜI SAO
_ BTS được sử dụng để :
1. Nhận dạng thiên thể.
2. Chọn các TT quan sát để xác đònh vò trí tàu.
_ Dụng cụ để lập BTS là :
1. Quả cầu sao hay Đóa tìm sao.
2. Phần mềm chuyên dụng : Skymap ...
_ Thông số để lập một BTS là :
1. Vó độ vò trí quan sát.
2. LHA của điểm Xuân phân - LHA Aries .
+ QUẢ CẦU SAO

+ ĐĨA TÌM SAO

+ BTS ( BÌNH MINH – HOAØNG HOÂN )

+ BAÀU TRÔØI SAO – SKYMAP ( NGAØY )