Kế toán xác định kết quả kinh doanh từ lý luận đến thực tiễn ứng dụng vào các doanh nghiệp việt nam

--------------------

BO GIAO Dl)C vA DAO T~O

;

TRUONG D~I HOC KINH TE TP.HO CHi MINH
cg(l)~

DE TAI NGHIEN cUu cAP BO•
.,

~

.,

,...,

?

KE TOAN XAC DJNH KET QUA KINH DOANH
TV LY LUAN
v Ao
. DEN THu'c
. TlEN UNG DUNG
.
CAC DOANH NGHIEP
. VIETNAM
.
MS: B2007- 09-38

r-···--sQ-G!Ao-o0c 8~-;)·TA-o- .. --j
TRUONG f)~l HQC KINH TE TP.HCM!

TllUVIEN
.
)/ ;{ 6·;r
?

"'

~

'

~

CHU NHIEM DE TAl: TS. NGUYEN NGQC DUNG

THANH PHO HO CHI MINH- NAM 2009


LOINOIDAU

•

Xac dihh ke't qua kinh doanh la m(>t trong nhfi'ng n(>i dung ke' toan quan tn;mg
du'Qc quy dinh trong ke' toan Vi~t Nam.

d giai do<:tn tru'oc khi ban hanh chu:in mt,tc

ke' toan Vi~t Nam , cac doanh nghi~p tht,tc hi~n theo quye't dinh s6 1141/TC/QD/
CDKT va quye't dinh s6 1177 /TC/QD/CDKT cho cac doanh nghi~p vua va nho,
giai do<:tn sau khi ban hanh chu:in mt,tc ke' toan nhfi'ng quy dinh v~ vi~c ghi nh~n
va trlnh bay thong tin du<;jc th€ hi~n trong cac chu:in mt,tc ke' toan Vi~t Nam s6 14
"Doanh thu va thu nh~p khac", chu:in mt,tc s6 01 "Chu:in mt,tc chung" va chu:in
mt,tc 21 "Trlnh bay Bao cao tai chinh" va da du<;5c c1,1 th€ h6a b~ng quye't dinh s6
15 /TC/QD/CDKT va quye't dinh s6 48/TC/QD/CDKT cho cac doanh nghi~p vua
va nho.
v~ cd ban cac quy dinh tren da giup ich nhi~u cho cac doanh nghi~p trong

vi~c xac dinh ke't qua kinh doanh trong m(>t thai gian dai. Tuy nhien, tht,tc te' hi~n
nay phat sinh m(>t s6 van d~ thi~t h<:ti n~ng n~ v~ moi truong do ho<:tt d(>ng san
xuat cua doanh nghi~p gay ra, nen ccin thie't phai xem xet l<:ti van d~ ke't qua kinh
doanh cua cac doanh nghi~p trong m6i quan h~ voi trach nhi~m xa h(>i va c(>ng
d6ng chu khong chi g:ln rieng voi lQi ich cua ban than doanh nghi~p.
LQi nhu~n la cua doanh nghi~p nhttng t6n h<:ti v~ moi truong la cua ca dat
nude, cua c(>ng d6ng nen vi~c thay a6i tu nh~n thuc de'n tht,tc hanh ke' toan xac
dinh ke't qua kinh doanh la van d~ ccin GUQC quan tam tu cac cd quan nha nuoc,
cac nha nghien CUll ling dl,lng va ban than doanh nghi~p. Xuat phat tu tht,tc tri;lng
va nh~n dinh tren , chung toi quye't d!nh chQn d~ tai " Ke' toan xac dinh ke't qua

kinh doanh tit li lu~n de'n thtfc ti~n ung dt.mg viw cac doanh nghi~p Vi~t
Nam"
i


2

•

Ml:IC tieu cua d~ tai la mong muon xac dinh va cung cap thong tin dung d~n

v~ hi~u qua ho~t d(>ng kinh doanh cua doanh nghi~p tntoc to~tn xa h(>i. LQi nhu~n
cua doanh nghi~p phai th~ hi~n sl,l' ke't hQp hai hoa giua l<_ji ich rieng va l<;ii ich
chung cua mQi ngu'oi song chung trong xa h(>i, chu khong th~ don gian la doanh

nghi~p va nha nu'oc cling t~o ra va hu'dng m(>t khoan thu ldn rna quen di sl,l' song
con, phat tri~n cua cac the' h~ mai sau.
Ph~m vi va doi tu'Qng nghien cuu :

+ Ph~m vi nghien cuu cua d~ tai la cac lo~i hlnh doanh nghi~p ho~t d(>ng
tren lanh th6 Vi~t Nam
+ D~ tai nghien cuu cac quy dinh lien quan de'n xac dinh ke't qua kinh doanh
va ke' toan xac d~nh ke't qua kinh doanh hi~n hanh, nhu'ng trQng tam cua d~ t~ti Ia

g~n VOi ml,IC tieu ke' toan tai chinh d~ phl,IC V\,1 cho nhu c§u sfr dl,lng thong tin CUa

nhi~u doi tu'Qng, con cac m1:1c tieu khac chi du'a ra nhu' nhung dinh huang c§n duQc
tie'p t1:1c nghien cuu v~ Hiu dai.
N(>i dung d~ tai bao g6m 3 chuang :
Chuang I : T6ng quan v~ xac dinh ke't qua kinh doanh va ke' toan xac dinh
ke't qua kinh doanh trong doanh nghi~p.
Chuang II : Thl,l'c

tr~ng xac dinh ke't qua kinh doanh va ke' toan xac dinh ke't

qua kinh doanh d cac doanh nghi~p Vi~t Nam.
Chuang III : M(>t so giai phap d~ hoan thi~n ke' toan xac dinh ke't qua kinh
doanh d doanh nghi~p Vi~t Nam

D~ thl!c hi~n d~ tai, tac gia sll' dl,lng cac phu'ong phap : phu'ong phap so sanh
d6i chie'u, phu'ong phap phan tich va t6ng hQp, phu'ong phap h~ th6ng ' phu'ong
phap tie'p c~n ml,lc tieu v.v ...


3

Tac gia mong d6n nh:%n du'QC

y kie'n

dong g6p cua cac th~mh vien trong h(>i

d6ng d~ hoan thi~n n9i dung d~ tai nh~m phl,lc Vl,l t6t cho giang d<_ty va cho ilng
dl,lng.

Chtidng 1 : T6ng quan v~ ke't qua kinh doanh va ke tmin xac djnh ket
qua kinh doanh trong doanh
1.1 Vai tro

nghi~p

va ffiQ.C tieu cua doanh nghi~p trong n~n kinh te'

1.1.1 Doanh nghi~p

va

thi trtiong

cac lo~i hinh doanh nghi~p trong n~n kinh te' thi

tru'ong
Theo dinh ngh!a tc.ti Lu:%t Doanh Nghi~p (2005), doanh nghi~p la t6 chile kinh
te' eo ten rieng , e6 tai san , CO trl,l Sd giao dich 6n dinh , du'Qe dang ki kinh doanh
theo quy dinh CUa phap lu:%t nh~m ffil,lC dich thl,l'e hi~n eac ho<_tt d(}ng kinh doanh.
Va ho<_tt d<)ng kinh doanh la vi~e thl,l'c hi~n lien tl,le m<)t ' m<)t s6 ho~e ta"t ca
cae eong do<_tn ella qua trinh d~u tu'' tu san xua't den tieu thl,l san phim ho~c cung
U'ng dieh Vl,l tren thi tru'ong nh~m ml,lc dich sinh loi.
D~ n~m r5 hon v~ doanh nghi~p , ehung ta se tlm hi~u them qua n(>i dung

phan loc.ti doanh nghi~p d Vi~t Nam.
Theo tieu thU'c hlnh thU'e sd huu v6n trong n~n kinh te thi tru'ong , eae doanh
nghi~p

dtt<}e phan thanh :

Cong ty c6 phfin : la doanh nghi~p trong d6 v6n di~u 1~ du'Qe chia thanh
nhi~u ph~n b~ng nhau gQi la c6 ph~n , ngu'oi sd huu e6 phcin gQi la c6 dong (e6

th~ la t6 chile ea nhan; s6 lu'Qng t6i thi~u Ia 3 va khong hc.tn ehe s6ltt<;5ng t6i da)

chi chiu trach nhi~m V~ eac khoan n<;5 Va ngh!a Vl,l tai san khae CUa cong ty trong
ph<_tm vi s6 v6n da g6p vao cong ty , e6 dong c6 quy~n tl! do chuy~n nhu'<;5ng c6
ph~n cua mlnh cho ngu'oi khac' tru tru'ong hc;Jp quy dinh cua phap lu:%t.

"


4

Cong ty hqp danh : la doanh

nghi~p

trong d6 phai c6 it nhat hai thanh vien

la chu sd huu chung cua cong ty ' ci1ng nhau kinh doanh du'oi mot ten chung (g<;>i
la thanh vien h<;1p danh), ngoai cac thanh vien h<;1p danh c6 th~ c6 thanh vien g6p
v6n. Thanh vien h<;1p danh phai la ca nhan , chiu tr:ich nhi~m bang toan b<) tai san
c-Lia mlnh v~ cac nghia Vl;l cua cong ty. Thanh vien g6p vo'n chi chiu trach nhi~m
v~ cac khoan nQ cua cong ty trong ph(;lm vi s6 v6n da g6p vao cong ty.

Cong ty trach nhi~m ht1u h~n : la doanh nghi~p c6 tu 2 de'n 50 thanh vien.
Thanh vien cua cong ty c6 th~ la t6 chuc, ca nhan; s6 lu'<;1ng thanh vien khong
Vu'Qt qua 50. Thanh vien chiu trach nhi~m v~ cac khoan nQ va nghia Vl,l tai san
khac cua doanh nghi~p trong ph(;lm vi s6 v6n da g6p vao doanh nghi~p.

Doanh nghi~p nha mtoc : la t6 chuc kinh te' do nha nu'ck sd huu toan b()
v6n di~u 1~ ho~c c6 c6 ph~n, v6n g6p ~hi ph6i , du'Qc t6 chuc du'di hlnh thuc cong
ty nha nude , cong ty c6 ph~n , cong ty tr:ich nhi~m huu hC;ln .

Hqp tac xa: la t6 chuc kinh te' t?p th~ do cac ca nhan , ho gia dlnh , phap
nhan , (sau day g<;>i chung la xa vien) c6 nhu du, l<;1i ich chung , tlf nguy~n g6p
v6n , g6p sue l?p ra theo quy dinh cua Lu?t H<;1p tac xa 2003 d~ phat huy sue
m(;lnh t?p th~ cua tung xa vien tham gia hQp tac xa, cling giup nhau thl}'c hi~n c6
hi~u qua cac hoC;lt d()ng san xuat ' kinh doanh va nang cao doi s6ng v?t cha't, tinh

th~n, g6p ph~n phat tri~n kinh te'- xa h()i cua da't nu'dc . H<;1p tac xa hOC;lt d()ng nhu'

mot lo(;li hlnh doanh nghi~p, c6 tu' each phap nhan 'tl,l' chti, tl,l' chiu trach nhi~m v~
cac nghia Vl;l tai chinh trong ph(;lm Vi v6n di~U ~~ , v6n tich lfiy Va cac ngu6n v6n
khac cua hQp tac xa theo quy d!nh cua phap lu?t.

Doanh

nghi~p tu'

nhan : la doanh

nhi~p

do mot ca nhan lam chu sd hii'u , va

chu sd hii'u cong ty chiu trach nhi~m VO hC;ln v~ cac khoan llQ va nghia Vl;l ali san
khac cua cong ty .


5

Sau day la bang t6ng h<;1p phan loe;ti doanh nghi~p Vi~t Nam theo hinh thuc
so huu v6n.

Lo<;li hinh

Cac d~c ditim rieng cua tung lo<;li hinh doanh nghi~p

doanh
Vu ditim

nghi~p

thu~n

l<;1i trong

C6 tu' each phap nhan va ch!u

nghi~p tu

vi~c quyet d!nh cac va'n dS cua

trach nhi~m vo he;tn vs tai san cua

nhan

doanh nghi~p.

chu doanh nghi~p

Doanh

Cong ty
TNHH

M<)t chu so huu ,

NhiSu thanh vien cling tham gia

Kha nang huy d<)ng v6n tu cong

gop v6n , cling kinh doanh , co tu' chung b~ng hinh thuc dau ttt tn,l'c
each phap nhan va ch!u trach tiep : khong c6
nhi~m huu he;tn vs tai san theo

t1

1~ v6n gop

Cong ty
c6 phan

Nhi~u thanh vien cling tham gia

Kha nang huy d<)ng v6n tit cong

gop v6n, cling kinh doanh, co ttt chung b~ng hinh thuc dau ttt trtfc
each phap nhan , ch!u trach nhi~m tiep thu~n l<;1i , cong chung co th~
huu h<;ln vs tai san theo ti 1~ v6n d~ dang tham gta vao cong ty
gop , cac c6 dong sang l~p co th~ b~ng hinh thuc mua c6 phieu ho~c
ma't quySn kitim soat cong ty

trai phieu cua cong ty (tinh cha't

rna cua cong ty)
Hxa

Co tu' each phap nhan

So huu manh mun cua cac xa

Xa vien cling g6p v6n, cling vien d6i vdi tai san cua minh lam
tham gia trtfc tie'p vao ho<;lt d<)ng h<;ln che' cac quye't djnh cua Hsan xua't kinh doanh

tac xa, tinh cha't lam an nho le,


6

C6 tu' each phap nhan , do nha

Doanh
nghi~p

M~c du tren tinh thgn tt! chu tai

NN. nu'oc dg u tu' von ' va cling ch!u chinh nhu'ng doanh nghi~p khi t6
trach nhi~m hil'u h;:tn tren s6 von chuc ho;:t t d()ng con hi rang bu()c
nhi~u

da dgu tu

bdi co che qmin 11 cua Nha

nuoc

Phan lo;:ti theo tieu thuc quy mo cua doanh nghi~p , toan b() cac doanh
nghi~p Vi~t Nam du'Qc chia thanh 2 nh6m : nh6m cac doanh nghi~p lOn va nh6m

cac doanh nghi~p vll'a va nho .
D€ xac d!nh doanh nghi~p thu()c lo;:ti lOn hay vll'a va nho d nu'oc ta chua c6
tieu thuc thong nhat.
M()t s6 co quan Nha Nuoc va t6 chuc da tt;( dua ra cac tieu thuc d€ xac dinh
doanh nghi~p vll'a va nho theo yeu cgu quan li rieng cua don vi mlnh . Sau day la
don eli' m()t so tieu thuc :

Phong Thu'dng m~i va Cong nghi~p Vi~t Nam (VCCI) din eli vao 2 tieu
thuc lao d()ng va von cua nganh d€ phan lo;:ti doanh nghi~p vua va nho voi doanh
nghi~p

lOn nhu' sau :

Bang phan lo~i doanh nghi~p vita va nho theo VCCI t~i Vi~t Nam

Tieu thuc phan lo;:ti
Doanh
Nganh
nghi~p

Thuong m;:ti, dich

Vl;l

vll'a

Doanh nghi~p nho
Lao d()ng

Lao d()ng

Von

5-10tyd6ng

200-500 ngu'oi

< 5 ty d6ng

< 200 ngu'oi

5-10 ty d6ng

50-100 ngu'oi

< 5 ty d6ng

< 200 ngu'oi

V6n
Cong

nghi~p


7

Mt;tc dich cua vi~c phan lo:;ti nay nham giup cho Phong thuong m:;ti va cong
nghi~p c6 c}in cu v~ h6 trQ v~ v6n, tu va'n cong ngh~, ... cho cac doanh nghi~p.

Lien B() Tai Chinh - Thu'dng binh

xa

h()i c6 thong tu' s6 21/LDTT ngay

17/0611993 quy dinh : doanh nghi~p nho la doanh nghi~p c6 it hon hai trong ba
tieu chi sau : c6 v6n phap dinh nho hon 1 ty d6ng , c6 s6 lao d<)ng nho hon 100
nguai, c6 t6ng doanh thu hang nam nho hon 10 ty d6ng.
St;t' xac dinh nay nham mt;tc dich d~ c6 chinh sach d~u tu va qm1n ly.

Ngan hang Cong Thu'dng Vi~t Nam thl quy dinh : doanh nghi~p vua va nho
la cac doanh nghi~p c6 du'oi 500 lao d<)ng , c6 v6n lu'u d<)ng nho hon 8 ty d6ng va
doanh thu hang nam nho hon 20 ty d6ng.
St;t' xac dinh nham phan lo:;ti d6i tu<;Jng cho vay v6n va s6 v6n cho vay d6i voi cac

doanh

nghi~p.

Chinh Phu da t:;tm thai quy dinh th6ng nha't tieu chi xac dinh doanh nghi~p
vua va nho la doanh nghi~p c6 v6n di~u 1~ du'oi 5 ty d6ng va c6 s6lao d<)ng binh
quan hang nam duoi 200 nguai theo cong van s6 681/CP-KTN ngay 20/0611998
cua Chinh phil . C6ng van neu ro cac B<), nganh, dia phuong c6 th~ can cu vao
tlnh hinh

Ct;l th~

rna con th~ ap dt;tng ca hai ho~c m<)t trong hai tieu thuc tren.

Nghi dinh s6 90/200 1/ND-CP ngay 2311112003 quy dinh "Doanh nghi~p vua
va nho la cac co sd san xua't, kinh doanh theo phap lu~t hi~n hanh, c6 v6n dang
ky kinh doanh kh6ng qua 10 ty d6ng ho~c c6 s6 lao d<)ng trung binh hang nam
kh6ng qua 300 nguai ". Can cu vao tlnh hlnh kinh te' xa h<)i cua nganh, dia
phuong; trong qua trlnh tht;l'c hi~n cac bi~n phap , chuang trlnh trQ giup c6 th~ linh
ho:;tt ap dt;tng d6ng thai cii hai tieu chi v6n va lao d<)ng ho~c m<)t trong hai tieu chi
d6 .
•


8

Tom l~i, vao moi thai di€m khac nhau , va voi moi

ffil,IC

dich khac nhau rna

cac t6 chile , cd quan nha mioc va ca nhan c6 cac tieu thuc d€ phan lo~i, xac d~nh
doanh nghiep vua va nho cling khac nhau.
Tuy nhien neu nhln t6ng quat thl voi so von nho hdn 10 ty , lao d(>ng nho hdn
500, va doanh thu thang nho hdn 20 ty thl hgu het cac doanh nghiep VietNam la
doanh nghiep vua va nho.

1.1.2 Vai tro cua doanh nghi~p do'i voi n~n kinh te' thf tniO'ng
Doanh nghiep la te bao cua n€n kinh te, la yeu to quan trQng, quyet d!nh sl,l'
phat tri€n cua n€n kinh te . Doanh nghiep la doi tu<;ng ch!u tac d(>ng trong qua
trlnh hlnh thanh ' ho~t d(>ng va phat tri€n nhu' thl,l'c hien chuy€n d!ch cd ca'u cua
n€n kinh te quoc dan nhu: co ca'u nhi€u thanh phgn kinh te, cd ca'u nganh kinh te,

cd ca'u kinh te giil'a cac vung, d!a phu'drig.
Doanh nghiep phat tri€n, d(lc bit$t la doanh nghit$p ngfmh c6ng nghit$p tang
nhanh la nhan to dam bao cho vit$c thvc hit$n cac ml,lc tieu cua cong nghit$p h6a,
hien d~i h6a da't nu'oc, nang cao hit$u qua kinh te, giG' vung 6n d!nh va t~o the
m~nh hdn v€ nang ll,l'c c~nh tranh cua n€n kinh te trong qua trlnh h(>i nh?p.

Nhung nam ggn day, tu khi cac lu?t v€ dang ky kinh doanh du'<;c ban hanh
va stl'a d6i nhu' : Lu?t doanh nghit$p nha nu'oc, Lu?t dgu tu' trl,l'c tiep cua nu'oc
ngoai, Lu?t h<;p tac xa va d(lc bit$t la Lu?t doanh nghit$p da di vao
ho(;lt d(>ng cua doanh nghit$p da c6 bu'oc phat tri~n v€

s6

CUQC

song,

lu'<;ng doanh nghit$p.

Doanh nghit$p tang tru'dng nhanh da du'a l~i nhung ket qua quan trQng sau :
_ Giai quyet vit$c lam, nang cao thu nh?p, cai thit$n doi s6ng nguoi lao d(>ng
_ La yeu to quyet dinh den tang tru'dng cao va 6n dinh cua n€n kinh te
_ Tac d(>ng den chuy~n dich cd ca'u trong n€n kinh te quoc dan va trong n(>i
b(> moi nganh.


9

_ Phat tri~n doanh nghi~p tac dong den giai quyet tot hon cac van d~ xa hoi.
LQi ich cao hon rna tang tnl'dng doanh nghi~p dem l~i la t~o ra khoi h.t<)ng

hang h6a va dich Vl;l lon hon, phong phu hon, chcft lu'Qng tot hon t~O ra ngay cang
phong phu, da d~ng v~ chung lo~i m~t hang, cha't lu'Qng hang h6a, dich Vl;l du'<;lc
nang len, do d6 da giai quyet co ban nhu ciu tieu dung hang h6a, dich Vl;l ngay
cang cao cua toan xa hoi, g6p phin nang cao muc song v~t chat cua dan cu' va
tang nhanh lu'Qng hang h6a xua't kh§u. Nhi~u san ph§m tru'oc day thu'dng phai
nh~p kh§u cho tieu dung thi nay da du'QC CaC doanh nghi~p san XUat thay the Va

du'QC ngu'di tin dung trong nu'OC tin nhi~m nhu':

0

to, Xe may, phu'ong ti~n V~n tai,

cac m~t hang d6 di~n, di~n ttl', may m~c, thvc ph§m, d6 u6ng, h6a my ph§m, d6
dung gia dlnh, san ph§m phl;IC Vl;l xay dlfng ...
Tom l~i, doanh nghi~p c6 vi tri d~c bi~t quan trQng trong n~n kinh te, la b<)
ph~n chu yeu t~o ra t6ng san ph§m trong nude (GDP), g6p phin giai ph6ng va

phat tri~n sue san xuat , huy d<)ng va phat huy n<)i ll,l'c vao phat tri~n kinh te xa
hoi , g6p phin quyet dtnh phl;lc h6i va tang tru'dng kinh te, tang kim ng~ch xua't
kh§u, tang thu ngan sach doanh nghi~p , vi la khu vvc chu yeu t~o ra ngu6n thu
cho ngan sach nha nu'oc , ngu6n thu nay tang nhanh trong nhung nam qua la di~u
ki~n d~ diu tu' phat tri~n co sd h~ ting , phat tri~n cac ho~t d<)ng xa hoi cong nhu'

y te, giao dl;lc, t~o vi~c lam, x6a d6i giam ngheo ...
Chung ta c6 th~ n6i vai tro cua doanh nghi~p khong chi quyet d!nh sv phat
tri~n b~n vung v~ m~t kinh te rna con quyet dtnh den sv 6n dinh va lanh m~nh

h6a CaC vcfn d~ Xa hoi, tcft Ca nhii'ng van d~ d6 du'QC thl,(c hi~n t6t khi ket qua ho~t
dong CUa doanh nghi~p d~t du'QC tot

..


10

"

1.1.3

Mt.~c tH~u ho~t

Ngay

tu khai

d9ng cua cac doanh

nghi~p

nit$m v~ doanh nghit$p d noi dung d§u tien cua d~ tai da xac

dinh doanh nghit$p la mot t6 chuc kinh te vdi illl}C dich nh~m thl,(c hit$n caC hoc;tt
dong kinh doanh. The nen, ket qua kinh doanh la illl}C tieu hang d§u 'la mo'i quan
tam hang d§u cua h§u het cac doanh nghit$p trong n~n kinh te thi tn.tong ' mQi
hoc;tt dong cua doanh nghit$p d~u xoay quanh lQi nhu~n, hu'dng tdi l<;5i nhu~n va ta't
ca vl l<;5i nhu~n , bdi n6 c6

y nghia

quyet dinh den sv t6n vong , kh~ng dinh kha

nang cc;tnh tranh , ban linh doanh nghit$p. C6 h;li nhu~n. doanh nghit$p se c6 ngu6n
v6n quan trQng d€ tai san xua't md rong, dong g6p vao ngan sach nha nu'dc thong
qua cac loc;ti thue. D6ng thoi mot ph§n l<;5i nhu~n se du'QC dung d€ tr:i c6 tuc cho
c6 dong, cho cac thanh vien g6p v6n va d€ trich l~p cac quy b6 sung ngu6n v6n
kinh doanh .

..

Do d6 , doanh nghit$p kh6ng con slf llfa chqn nao khac la phai dc;tt du'QC ket
qua kinh doanh t6t vdi muc do tang tnfdng ngay cang tang qua cac nam.
Ta't nhien ml}c tieu to'i da h6a lQi nhu~n bao gio cling phai n~m trong khuon
kh6 phap li cua qu6c gia rna doanh nghit$p dang hoc;tt dong . Kh6ng th€ vl m1,1c
tieu l<;5i nhu~n rna vi phc;tm , coi thu'ong lu~t phap va di~u kit$n m6i tru'ong so'ng
cua con ngu'oi.

1.2 Ke't qua kinh doanh va xac c.tlnh ke't qua kinh doanh
Khai ni~m v~ ke't qua kinh doanh
•!•

Nghien cuu tren giac do doanh nghit$p :

Theo ke' toan tai chinh : Ket qua kinh doanh cua doanh nghit$p bao g6m ket
qua hoc;tt dong kinh doanh ban hang va ket qua hoc;tt dong kinh doanh khac.

+ Ket qua hoc;tt dong kinh doanh ban hang la so' chenh lt$ch gifi'a doanh thu
thu§n V~ ban hang va cung cfip dich

•

Vl,l

va doanh thu thu§n hoc;tt dong tai chinh

SO


----------------

.

- - -

.

--

11

voi chi phi kinh doanh bao g6rn : gia v6n ban hang ' chi phi tai chinh ' chi phi ban
hang va chi- phi quan

L<;5i

Doanh thu

1a

hang

von

ban

nhu~n

thucin tu

ly doanh nghi~p.

=

thucin

HD kinh

cung

doanh

dtch V\J

Doanh

A'

hang

tai

va + thu

Chi

phi

phi

Chi
+ phi

+

+

tai

ban

chinh

hang

+ Ke't qua ho<:lt d<)ng khac Et s6 chenh l~ch giua thu nh~p thucin cua ho<:lt
d<)ng khac so voi chi phi ho<:lt d<)ng khac.

L<;5i nhu~n ho<:lt d<)ng khac

=

Thu

nh~p

khac

Chi phi khac

Theo ke' toan qmin tri : D~c di~rn cua thong tin ke' toan quan tri Ut chi ph\IC
V\}

?

quar

ban

chinh

cap

Chi
A'

cung cap thong tin cho cho cac a6i tu'<;jng ben trong doanh nghi~p nen ke't qua

kinh doanh au'<;jc xac ainh theo rnl,lC tieu quan tfi hi~U qua rna cac nha quan tri aa
ho<:lch dinh trong chie'n lu'<;5c phat tri~n doanh nghi~p .
Ke't qua kinh doanh cua ke' toan quan tri khong tuan thu theo cac quy d!nh

thUQC V~ chwfn rnlfc ke' toan lien quan ae'n n<)i dung cua doanh thu , thu nh~p va
chi phi rna n6 ph\] thu<)c vao cac quan di~rn dtnh lu'<;5ng cac dong thu va dong chi
trong chie'n lu'<;5c kinh doanh cua tung kl ke' hO<:lCh . Do v~y v~ rn~t lu'<;5ng khong
th~ c6 sv d6ng nhat giua ke' toan tai chinh va ke' toan quan tfi.

Phu'dng phap xac dinh ke't qua kinh doanh cua ke' toan quan tri v~ cd ban
cling du'<;5c xac d!nh nhu' ke' toan tai chinh nhu'ng tuy theo yeu cciu cua d6i tu'<;5ng

Iy o;


---------···

12

.

cung cap thong tin rna n6 se du'QC trinh bay theo nhfi'ng phu'ong phap khac nhau
nhu' phu'ong phap toan b<) hay phu'ong phap tn,tc tie'p.

M~u bao cao Ke't Qua Kinh Doanh theo phu'ong phap toan b<) :
,

,

,...,

?

BAO CAO KET QUA KINH DOANH

Thang ....
Doanh thu

XXX

(Tru) Gia von hang ban

XX

Uii g<)p

XX

(Tru) Chi phi

ho~ t

d<)ng :

Chi phi ban hang

XX

Chi phi Quan ly doanh nghi<%p

XX

Uii thucln

Bao cao ket qua kinh doanh l~p theo phu'ong phap toan b<) c6 slf tttong thich

voi phu'ong phap xac dinh cua ke' toan tai chinh . Nhu'ng doi voi nha quan

ly

doanh nghi<%p d€ sll' dt,mg cho cac quyet dinh n<)i b<) th1 bao cao ket qua kinh
doanh du<;5c l~p theo phu'ong phap toan bo l~i kh6ng dap ung du'<;5c yeu cciu sll'
dt,mg. Nguoi quan ly ccin Bao cao ket qua kinh doanh theo phttong phap tn,tc tiep


----------------------

- - -

..

13

BAO CAO KET QUA KINH DOANH
Thang ....
XXX

Doanh thu
(Tru) Bie'n phi

XX

s6 du dam phi

XX

(Tru) Dinh phi:

XX
XXX

Lai thugn

•!•

Nghien cuu tren giac d<) nha dgu tu'

D~ hi~u ro han v~ nha dgu tu', chung ta cgn bie't nhung n<)i dung sau:

Khai ni~m dfiu tli va nha dfiu tli:
Dgu tu' la ho~t d<)ng rna nha dgu tu'

bo

v6n ra d hi~n t~i d~ thlfc hi~n cac

quye't dinh dgu tu' nhrtm ml;!C dich t6i da h6a l<;1i nhu~n se d~t du'Trong c6ng ty c6 phgn, l<;1i nhu~n rna nha dgu tu' huang de'n d6 la c6 tuc va ph~n
th~ng

du'.

Phan lo~i nha dfiu tli:

+ Theo tieu thuc phan lo~i nha dgu tu theo chu th~ ra quye't d!nh thl nha dgu tu'
du'QC phan thanh nha dgu tu' ca nhan va nha dgu tu' }a t6 chuc.

+ Theo tieu thuc dlfa vao slf danh d6i giua rui ro va l<;1i nhu~n , nha dgu tu'
du'QC phan }o~i thanh nha dgu tu' ffi~O hi~m va nha d§u tu' bao thu
_ Nha dgu tu' m~o hi~m la nha dgu tu' huang de'n muc l<;1i nhu~n cao nha't va
s3'n sang du'ong d§ u voi rui ro
_ Nha dgu tu bao thu la nha d§u tu huang de'n muc l<;1i nhu~n ch~c ch~n va
du'dng d§ u voi muc d<) rui ro tha'p nha't.


14

C6 th~ n6i nha d~u tu m(;lo hi~m mong mu6n lQi nhu~n c6 du<;jc chu ye'u tir
ph~n th~ng, du v6n ' con nha d~u tu bao thu thl huang lQi nhu~n cua mlnh vao c6

tuc du<;jc chia.
Nhu v~y, vai doanh nghi~p, ke't qua kinh doanh la ffil,lC tieu hang d~u, con
d6i vai nha d~u tu d6 la thong tin d~u tien rna nha d~u tu mu6n bie't khi tlm hi~u
V~ doanh nghi~p ( k~ ca nha d~u tu ffi(;lO hitim VIlQi nhu~n la mot trong nhung ciin

CU quan tn;mg t(;lO ra th~ng du CUa c6 phie'u rna hQ d~U tU ). Qua d6 nha d~U tU CO
th€ danh gia kha nang, trlnh do sll' d1,1ng ngu6n nhan ltfc, v~t ltfc cua doanh nghic$p
d€ tu d6 c6 th~ dua ra nhung quye't dinh phu hQp.
Do nha d~ u tu la d6i tu<;1ng sl't d1,1ng thong tin d ben ngoai doanh nghic$p nen
ke't qua kinh doanh dUQC cung cap qua bao cao tai chinh da dUQC t6 ChUC kitim
toan doc l~p xac nh~n va nha d~u tu phai c6 du nang ltfc va ngu6n thong tin h6
trQ dti c6 th~ d9c va phan tich bao cao tai chinh nh~m hi~u thtfc tr(;lng v~ kinh
doanh eli a doanh nghi~p d~ tu d6 c6 cac quye't dinh d~ u tu phu hQp ,.
Nhu v~y ke't qua kinh doanh tu bao cao tai chinh la nhung con s6 C\1 th~
nhung khi qua nha d~u tu n6 c6 th~ c6 nhung dich chuytin theo huang t6t hon ho~c
xau hdn tuy theo nang ltfc hitiu bie't cua nha d~u tu.

•!•

Nghien cuu tren giac do n~n kinh te'

Theo mQ.c tieu thu ngan sach ( Thue)
Dti hitiu r6 va'n d~ hon, chung ta nen tlm hi€u thue' qua mot

s6 noi dung sau:

Mot nha nuac c6 th~ t6n t(;li va phat tri~n dUQC, nha nude d6 phai duy tri bQ
may quan ly, phai cling co an ninh, quae phong, phai chi xay dtfng, phat tri~n co
sd hC;l t~ng, cac va'n d~ v€ an ninh, phuc lQi cong d6ng trong xa hoi ... D~ c6 ngu6n
tai chinh dap ung nhu c~u chi tieu kh6ng 16 tren, mot ngu6n thu quan trQng nha't,
co ban nha't cua ba't ky m()t quoc gia nao d6 la Thue'.


15

Nhu' v~y, Thue la mot cong Cl,l tai chinh quan trQng cua nha nu'oc nh~m huy
dong cac ngu6n ti~n tu trong dan Chung nh~m sU' d1.,mg cho m1,1c dich chung cua
nha nuoc, xa hoi.
Uti huy dong, thue danh Vao tai san, hang boa, dich Vl,l ... Va thu nh~p, trong
d6 c6 thu

nh~p

doanh nghit$p.

Khi xac dinh ket qua kinh doanh cua doanh nghi¢p, chung ta khong thti

khong kti den Cti quan thue, don vi CO quan ht$ tn;t'c tiep anh hu'dng den ket qua
kinh doanh cua doanh nghi¢p. Tren co sd ket qua kinh doanh cua doanh nghi¢p,
co quan thue se xac dinh thu nh~p chiu thue va tlt d6 xac dinh thue' thu nh~p
doanh nghit$p phai nop theo ml,IC tieu nay.
S6 li¢u mong mu6n d6i voi ket qua kinh doanh cua doanh nghi¢p la con s6
hQp ly c6 thti chap nh~n duc;c dti lam co sd tinh thue thu nh~p doanh nghi¢p. Do
d6, no du'QC xac dinh tren CO Sd nhung nguyen t~C cua thue' V~ doanh thu chiu
thue',v~ chi phi h<;1p li dti xac d!nh thu nh~p chiu thue' trong kl

Can cu tinh thue thu nh~p doanh nghi¢p la thu nh~p chiu thue' trong kl tinh
thue' va thue suat.

Thue thu nh~ p doanh

Thu nh~ p chiu thue
=

nghi¢p phai nop

X

Thue' sua't

trong kl tinh thue

Thu nh~p ch!u thue': thu nh~p ch!u thue trong kl tinh thue cua doanh nghi¢p
bao g6m thu nh~p tu ho~t d(>ng kinh doanh va thu nh~p khac, k€ ca thu nh~p tlt
ho~t d(>ng san xuat kinh doanh tu nu'oc ngoai. Thu nh~p chiu thue' trong thoi ky

tinh thue GUQC xac dinh theo cong thuc SaU :

16

Thu

nh~p

chiu

thue' trong ky

·:·

=

Doanh thu tinh thu

Chi phi

nh~p chiu thue'

hQply

Theo ffil;lC tieu bao v~ m6i tntong song

Theo m~c tieu moi tnidng "M6i tntong bao g6m cac ye'u to tt! nhien va
ye'u to v~t chat nhan t~o, quan h~ m~t thie't voi nhau, bao quanh con nguoi, c6 anh
hu'dng trlfC tie'p toi doi song, san xuat, Slf t6n t~i, phat tri~n CUa COn ngu'oi Va thien
nhien" ( Lu~t bao v~ m6i tru'ong cua Vi~t Nam, Ha N<)i, 2005)

Thanh ph~n moi tru'ong la ye'u to v~t chat t~o thanh m6i truong nhu da't,
nu'oc, kh6ng khi, am thanh, anh sang, sinh v~t, h~ sinh thai va cac hinh thai v~t
chat khac.
Ho~t d()ng bao v~ moi tru'dng la· ho<;It d<)ng giu cho m6i tru'ong trong Umh,

S~Ch d~p; phong ngua, h<;In che' tac d<)ng XaU doi VOi moi tru'ong, ling ph6 Slf CO
m6i tru'ong ; kh~c phl;lC 6 nhiSm, suy thmii, ph\lC h6i va cai thi~n m6i tru'ong; khai
thac sit dl;lng h<;1p ly va tie't ki~m tai nguyen thien nhien; bao v~ da d~ng sinh hQc.

Tieu chu~n moi tru'dng la gioi h~n cho phep cua cac thong so v~ chat h.tm6i truong xung quanh, v~ ham lu<;1ng cua chat gay 6 nhiSm trong chat thai du'Qc
cd quan nha nuoc c6 th§'m quy~n quy dinh lam can eli d~ quan ly va bao v~ m6i
truong.

0

nhi~m moi tru'dng la qua trlnh chuy~n cac cha't thai ho~c nang lu'
m6i truong, rna c6 th~ ngay tU bay gio ho~c trong tuong lai se c6 tac h~i de'n
chinh doi song COn ngu'oi, Slf phat tri~n sinh V~t, CaC di~U ki~n tlf nhien, tai san
van h6a va do d6 anh hu'Cing de'n nhi~u qua trlnh khac nhau cua san xua't va sinh
ho~t

nhan lo<;Ii.
C6 cac d~ng 6 nhiSm m6i truong chu ye'u nhu:


17

0

nhiem khong khi : }a S\f CO ml)t trong khi troi mot hay nhi~U chfft VOi s6

}u'(/ng CO tinh chat va thoi h<;tn nguy h<;ti cho con ngu'oi, tai san nhan t<;tO va cho CaC
nhan

t6 tlf

nhien khac, hol)c him can trd mot each VO ly S\f hu'dng thl;l CUOC s6ng

va tai sltn cua con ngu'oi.
Cac tac nhan gay 6 nhi~m kh6ng khi:
Cac cha't khi: sulfua oxit, hidro sulfit, khi cacbonic ....
_ Bl;li : bl;li chi, kh6i 6 to, bl;li xi mang ...
_ Kh6i :kh6i dciu, kh6i than ...
_ Cac cha't 6 nhi~m kh6ng khi khac nhu' : nhi~t hi(/ng thua, tie'ng 6n ...

0 nhiem nu'O'c:

Ngu6n mtoc(mioc ml)t va nu'oc ngcim)

bi 6 nhi~m khi

nhfi'ng

tinh chfft h6a, ly, sinh hQC cua nu'OC bi thay d6i VOi nhung chi tieu Vu'Qt qua tieu
chufin v~ sinh cho phep
Nttoc thai sinh ho<;1t.
_ Nuoc thai c6ng

nghi~p.

_ Nttoc thai c6ng nghi~p 6 nhi~m.

0

nhiem ditt: la do nhung t~p quan sinh ho<;tt phan v~ sinh cua dan cu, do

vi~c su dl;lng cac h6a cha't trong n6ng nghi~p, va do each thai bo kh6ng hQp ly cac

cha't thai rein va long vao da't cua san xua't c6ng nghi~p.

6

nhi~m da't con do

nhung cha't gay 6 nhi~m kh6ng khi lclng xu6ng ml)t da't.
Cac tac nhan gay 6 nhi~m do ph6ng ue' bua bai, phan bon, thu6c tru sau,
thu6c di~t co, cha't ph6ng

X(;l ...

Ngoai ra voi tlnh tr<;tng sll' dl;lng tai nguyen, khai thac t~n ki~t ciing anh
hu'dng ra't IOn de'n m6i tru'ong nhu' :

Tai nguyen rung : rung kh6ng chi la ngu6n cung ca'p g6 rna con thlfc hi~n
cac chile nang xa hoi va sinh thai . Tai nguyen rung cua Vi~t Nam ngay cang suy

-

- - - ---------------------------18

giam v~ di~n tich va chat lu<;ng, ty 1~ che phu thlfc v.;it duoi nguong cho phep v~

m~t sinh thai . Hi~n tq.ng rung Vi~t Nam c6 b6i canh ho~tn toan ngu'Qc l~i, ty 1~
che phu trung blnh ca nu'oc da thap, ty 1~ d6 trong cac vung d6i nui, nhung vung
xung ye'u dfiu ngu6n l~i cang thap.
Tai nguyen sinh vi;it bi~n : voi phuang thll'c danh b~t l~c h.;tu, tan pha Ion
nhu thu6c n6, danh thu6c d(>c, kich thuoc lu'oi m~t nho , cung voi cac ho~t d(>ng
xay de, d.;ip, cai t~o dfim lfiy, ngan song ... lam thay d6i dQ m~n, nghen bun d ven
bi~n ...

Hai tac nhan chu yeu gay ra 6 nhi€m m6i tru'ong la do sinh ho~t cua h(> gia
dlnh va do ho~t d(>ng cua cac doanh nghi~p 'trong d6 chu ye'u la tu ho~t d(>ng cua
cac doanh

nghi~p.

Ne'u xet rieng ke't qua kinh doanh ~theo

ffi\}C

tieu ho~t d(>ng cua doanh nghi~p

thl d6 la chi tieu hang dfiu. Nhu'ng ne'u xet chung trong m6i lien h~ voi vi~c bao
v~ moi tru'ong s6ng thl di~u d6 kh6 c6 th~ chap nh.;in du'Qc.

Ngay nay do tac d(>ng cua m(>t s6 cac 6 nhi€m nhu' kh6i b1,1i, tieng 6n, nude

thai, khai thac rung ... rna moi tru'ong s6ng cua chung ta ngay cang c6 nhi~u thay
d6i theo hu'ong xau di . Thien tai, bao lfi ... h~ng nam xuat hi~n voi tfin suat ngay
cang day d~c han, voi muc d9 anh hudng ngay cang IOn han, lam thi~t h~i tai san
va con ngu'oi theo th6ng ke ngay cang trfim tn.mg han .
Do d6 ,ne'u vl

ffi\}C

tieu lQi nhu.;in cua doanh nghi~p rna ba't cha'p anh hu'dng

ho~t d(>ng cua doanh nghi~p mlnh d6i voi moi tru'ong s6ng cua xa h(>i thl di~u d6
la vo d~o dll'c, la kh6ng hQp d~o ly.
Vl the' ,doanh nghi~p cfin phai can nh~c, phai dam bao quy~n lQi rieng cua
doanh nghi~p mlnh , khong di ngu'Qc l~i voi quy~n du<;c s6ng cua nhung ngu'oi
xung quanh mlnh, cua

to~tn

xa h(>i.


19

Do v~y, khi dll'ng tren giac d() bao v<$ moi tn.tong thi lqi nhu~n cua doanh
nghi<$p phai tinh tru nhung khoan dv phong phai n()p va phl;tt vi phl;tm moi tnl'ong
s6ng. Nen lc;ii nhu~n c6 th€ giam di nhu'ng so voi cai n6 mang ll;ti la tl;tO ra m()t lc;ii
ich lau dai v~ m()t thu'dng hi<$u t6t trong n~n kinh te qu6c gia va toan cciu.
Tren the gioi, va'n d~ moi tru'ong lien quan den trach nhi<$m xa h()i cua
doanh nghi<$p. va doanh nghi<$p phai c6 trach nhi<$m cung ca'p thong tin cho cac
d6i tu'c;ing si't dl,lng c6 lien quan.

Trach nhi<$m xa h()i la m()t cam ket bdi doanh nghi<$p ell' xi't m()t each c6 dl;to
d\i'c va dong gop cho SV phat tri€n kinh te thong qua cai thi<$n cha't lu'c;ing CUQC
s6ng cua lvc lu'c;ing lao d()ng va gia dinh cua hQ cling nhu' c()ng d6ng dia phu'dng
n6i rieng va xa h<)i n6i chung _ The World Business Council for Sustainable
Development.
Trach nhi<$m xa h<)i d~t ra yeu c.iu doanh nghi<$p quan ly kinh doanh theo
hu'ong tl;tO ra cac ket qua CO tac d<)ng tich C\fC den Xa hQi thong qua cac hol;tt d<)ng
kinh te, moi tru'ong va xa h<)i _Pohle va Hittner, 2008.
T6m ll;ti, trach nhi<$m xa h<)i d~ c~p den sv minh bl;tch trong hol;tt d<)ng kinh
doanh dt!a tren cac gia tri dl;tO d\i'c, S\f tuan thu theo cac yeu du phap lu~t, ton
trQng con ngu'oi, c<)ng d6ng va moi tru'ong.
Vi<$c trinh bay chi s6 danh gia trach nhi<$m xa h<)i tren bao cao hang nam la
m<)t trong nhung quy dinh rna cac doanh nghi<$p phai thlfc hi<$n.
Hai CUQC khao sat huu ich v~ bao cao tnich nhi<$m xa h<)i du'QC cong b6 vao
cac nam 2005 va 2006 cua hai t6 chll'c tu'dng U'ng la KPMG va Context cho tha'y
bao cao trach nhi<$m xa h<)i da trd nen ph6 bien. Khao sat cua KPMG cho tha'y
52% tren tdng

s6 250

cong ty da qu6c gia va 33% tren t6ng s6 100 cong ty t.im

qu6c gia da tien hanh phat hanh bao cao trach nhi<$m xa h(>i hang nam.


20

Khao sat cua Context ci1ng cho tha'y bao cao trach nhi~m xa h{)i du'Qc sll'
d1;1ng r{)ng rai, d~c bi~t t~i Chau Au: 90% tren t6ng s6 cac cong ty trong chi s6
FTIOO c6 phat h~tnh bao cao trach nhi~m xa h{)i hang nam. Khao sat cling chi ra

cac cong ty Hoa Ky va ph~n con 1~i cua the' gidi mat nhi~u thoi gian hon cac cong
ty Chau Au trong vi~c cha'p nh~n va phat hanh bao cao trach nhi~m xa h{)i hang
nam.

1.3

Ke' toan xac dfnh ke't qua kinh doanh

1.3.1 Tai khoan xac dfnh ke't qua kinh doanh
Tai khoan 911 c6 n9i dung ke't ca'u nhu' sau:

Ben Nq:
- Tri gia v6n cua san phgm, hang h6a, bat d{)ng san d~u ttl' va dich

Vl;l

gia ban.

_Chi phi ho~t d{)ng tai chinh, chi phi thue thu nh~p doanh nghi~p va chi phi
khac
_Chi phi ban hang va chi phi qmin 1y doanh nghi~p
_ Ket chuySn lai

Ben Co:
- Doanh thu thu~n v€ s6 san phgm hang h6a, ba't d{)ng san d~u ttl' va dich V\1
da ban trong ky.
_ Doanh thu ho~t d()ng tai chinh, cac khoan thu nh~p khac va cac khoan ghi
giam chi phi thue thu nh~p doanh nghi~p
_ Ket chuySn 16
Tai khoan 911 khong c6 s6 du cu6i kl

Nguyen Hie ke' toan xac dinh ke't qua kinh doanh


- -

-

------------,

21

Phai phan anh dfry du, chinh xac cac khoan ke't qua ho<;1t d(>ng kinh doanh
cua doanh nghi~p trong ky ke' toan theo dung quy dinh cua chinh sach tai chinh
hi~n

hanh
Ke't qua ho(;lt d(>ng kinh doanh phai dtt<;ic h<;1ch toan chi tie't theo tung lo<;1i

ho(;lt d(>ng ( ho(;lt d(>ng san xuat, che' bie'n, ho(;lt d(>ng kinh doanh thu'dng m(;li dich
Vl;J,

ho(;lt d(>ng tai chinh ... ) . Trong tung lo<;1i ho(;lt d(>ng kinh doanh c6 thti dn h<;1ch

toan chi tie't cho tung lo(;li san ph§'m, tung nganh hang va tung lo(;li dich

Vl;J.

Cac khoan doanh thu va thu nh~p du'QC ke't chuy€n vao tai khoan nay la

s6

doanh thu thufrn va thu nh~p thufrn

Sci d6 ke' tmin xac dinh ke't qua kinh doanh
911
(632)

Gia von ban hang

Do thu nh~p

(511)

(641)

Chi phi ban hang

Doanh thu tai chinh

(515)

(642)

Chi phi quan ly doanh nghi~p

Thu nh~p khac

(711)

(635)

Chi phi tai chinh

(811)

Chi phi khac

(821)

Chi phi thue' thu nh~p doanh

L6

(421)

nghi~p

(421)

Lai

1.3.2 Bao cao ke't qua kinh doanh
Bao cao ke't qua kinh doanh la bao cao tai chinh phan anh t6ng quat tinh
hinh kinh doanh cua doanh nghi~p trong mot ky ke' toan. Thong qua bao cao nay,
ngttoi nh~n thong tin se bie't dtt<;ic tinh hinh doanh thu , chi phi t<;1o ra doanh thu va


22

ke't qua kinh doanh do cac ho~t d(>ng khac nhau trong doanh nghi~p t~o ra dtt<;jc

.

trong ky ke' toan . N(>i dung cua bao cao ke't qua kinh doanh bao g6rn cac nh6rn
chi tieu sau :
_Chi tieu phan anh doanh thu va thu nh?p
_Chi tieu phan anh chi phi
_Chi tieu phan anh cac

t~o

lo~i

ra doanh thu va thu nh?p

l<;1i nhu?n

_ Chi tieu ph an anh chi phi thue' thu nh? p doanh nghi~p
Theo quye't dinh so 15/2006/QB-BTC Va theo quye't d!nh 48 /2006/QB-BTC
cua B(> Trttdng B(> Tai Chinh rnfiu bao cao Ke't Qua Ho~t B(>ng Kinh Doanh cua
cac doanh nghi~p, Mfiu so B02-DN va B02-DNN nhtt sau: ( Xern Ph1;1 L1;1c 1,2)

1.4 Ke toan xac djnh ket qua kinh doanh t~i m()t

so quoc gia

Sau khi doi chie'u voi cac chucfn ml;l'c ke' toan hi~n t~i cua Vi~t Narn va quoc
te'( Phl;l ll;lC so 3), chung toi nh?n tha'y c6 hai van d€ n6i c(>rn trong vi~c xac dinh
ke't qua kinh doanh rna hi~n t~i chung ta chua d€ c?p de'n trong qua trlnh xac dinh

ke't qua kinh doanh cua cac doanh nghi~p rna theo chung toi la cac chi phi nay
thu(>c trQng ye'u, d6 la :
_ Ghi nh?n cac chi phi thu(>c v€ trach nhi~rn cua cac don vi v€ rnoi trttongxa h(>i
_ Phan b6 chi phi cua tai san co dinh vo hlnh
v~ vi~c ghi nh~n cac chi phi thu()c v~ trach nhi~m cua cac lo';)i hlnh

doanh nghi~p v~ moi tniong - xa h()i
T~i Phap : Can cu vao Lu~t v€ nhii'ng quy dinh kinh te' Phap, quy dinh cac

cong ty Phap phai c6 nghia Vl;l cung cap va phan tich r6 trong bao cao thttong nien
cua hQ v€ vi~c hoan th~mh trach nhi~rn rnoi trttong va xa h(>i. Nhii'ng phan tich d6
bao g6rn cac thong tin d6 v€ vi~c sii' dl;lng nu'oc va nguyen li~u, nang ltt<;jng, rnuc


23

do 6 nhi~m doi voi kh6ng khi, da't va nttoc; phtrttong.
T~i Thl,ly Di~n: d~o lu~t v~ tai chinh ke' toan Thl,ly Di~n nam 1999 yeu c~u

cac c6ng ty ho~t dong voi yeu du phai c6 gi:l'p phep v~ m6i trttong, phai l~p cac
bao cao phan tich m6i trttong trong ph~n bao cao cua giam doc trong bao cao ali
chinh hang nam cua h9. Va yeu c~u nay dtt<}c ap dl,lng cho khoang 20.000 cong
ty.
T~i Na Uy: D~o lu~t ke toan nam 1999 yeu c~u mot ban bao cao chi tiet

cung voi phan tich g6m cac h~ so sll' dl,tng tai nguyen moi trttong, tac d<)ng xa hoi
va bao cao chi tiet v~ cac phttdng and~ giam tac dong xa'u den moi trttong.
TC;ti

My : Uy

ban giao dich chung khoan ( Stock Exchange Commission -

SEC) cung voi st;t' thoa thu~n voi Cl,lc ·bao v~ m6i trttong

My ( US

Environment

Protection Agency) yeu c~u cac c6ng ty cung c:l'p chi tiet v~ cac bao cao v~ m6i
trttong, khu VlJC rae thai nguy hi~m va trach nhi~m cua cac ben c6 lien quan. SEC
cling yeu c~u cac c6ng ty cung c:l'p nhung anh httting trQng ye'u v~ tai chinh cua
vi~c tuan thu theo quy dinh v~ quan ly m6i trttong.

Ltt<}c qua v~ vi~c l~p va phan tich Bao cao tai chinh trong moi lien h~ voi
vi~c sll' dl;lng tai nguyen, m6i trttong cua cac nttoc, chung ta nh~n tha'y dng hi~n

nay bao v~ m6i trttong - xa hoi la cac va'n d~ lOn dtt<;Jc d~ t ra cho cac nttoc c6 n~n
cong nghi~p tien tien. Tuy nhien, Vi~t Nam chung ta dang trong qua trlnh phat
tri~n. vi~c bao v~ m6i trttong cling khong con la som d~ theo d6i, giam sat cac

hoC;tt d<)ng bao v~ moi trttong. Va chung ta cling tha'y dtt<;Jc ding ti cac nttoc, vi~c
l~p bao cao kh6ng chi dvoc theo d5i ti cac bao cao chuyen nganh theo yeu c~u

CUa phap lu~t rna chung con dtiQC giam Sat d cac bao cao tai chinh.
v~ vi~c phan b6 chi phf cua tai san cfi dfnh vo hinh:


24

De' phan b6 chi phi tai san co djnh vo hlnh , theo chufi'n ml,fc ke' tmin Vit$t
Nam so 04 .chung ta cfin xac d!nh nguyen gia va thoi gian phan b6. Trong mot so
tnl'ong h<;jp vit$c xac d!nh thoi gian phan b6 kh6 CO the' Xac djnh du'QC thl Chung ta
chua c6 phu'ong phap nao khac de' du'a gia trj cua tai san vao chi phi '
Trong chufi'n ml,fc ke' toan quoc te' so 36- T6n that tai san .
Ml;lc dich cua chufrn ml,fc nay la de dam bao cho tai san du'QC ghi nh~n khong
thap hon gia c6 the' thu hoi , ciing nhu each tinh tmin gia tr! co the' thu hoi .
Ghi nh~n gia tr! t6n that tai san theo lAS 36 ' ne'u c6 b~ng chung v€ Sl,i giam
gia tri tai san ' doanh nghit$p phai danh gia va xac d!nh gia tr! c6 the' thu hoi ciia
tai san , Sl,i giam gia cua mot tai san du'QC trlnh bay tren bao cao tai chfnh la
chenh lt$ch giua gia tri con l~i va gia trj c6 the' thu hoi ciia tai san d6,
T6n that tai san nen du'QC ghi nh~n nhu' mot khoan giam tru gia trj con l~i
cua tai san va mot khoan chi phi trlnh bay tren Bao cao ke't qua kinh doanh .

.-