Tieu luan chính sách đối ngoại của mỹ dưới thời tổng thống b obama (2009 2012)”

BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT
ASEAN
BTA
NATO
START
USD
MIA
WTO

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
Hiệp ước thương mại song phương
Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương
Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược
Đồng Đô la Mỹ
Mất tích khi thực hiện nhiệm vụ
Tổ chức thương mại thế giới


Chính sách đối ngoại của Hoa2Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đối ngoại là một trong hai chức năng cơ bản của bất kỳ nhà nước nào
trong lịch sử, nó thể hiện vai trò hoạt động của nhà nước trong các quan hệ
với các nhà nước, dân tộc khác cũng như các tổ chức quốc tế khác nhau.
Chính vì vậy chính sách đối ngoại của nước lớn là một điểm hướng đến, đặc
biệt là Mỹ.
Lần đầu tiên sau hơn 200 năm hình thành và phát triển, nước Mỹ có
một vị Tổng thống da màu đầu tiên, ngày 20/1/2009, Thượng nghị sỹ của
Đảng dân chủ Barack Obama giơ tay tuyên thệ nhậm chức, trở thành vị Tổng
thống thứ 44 của Mỹ. Vượt lên định kiến của chủng tộc, màu da, người Mỹ đã
tin tưởng lựa chọn một nhà lãnh đạo có thể giúp họ thay đổi.

Lên nắm chính quyền khi nước Mỹ đang bộn bề trước nhiều khó khăn,
thách thức cùng với những biến động của thế giới, Tổng thống B. Obama đã
phải nỗ lực rất nhiều trong việc xác định chiến lược, chính sách để khẳng định
lại nước Mỹ. Sau khi Obama bước chân vào Nhà trắng, vị tân Tổng thống da
màu này đã tạo nên một sự thay đổi rất lớn trong chiến lược toàn cầu của Mỹ.
Vì những lý do trên mà tôi lựa chọn đề tài: “Chính sách đối ngoại của
Mỹ dưới thời Tổng thống B.Obama (2009 - 2012)” để nghiên cứu.
2. Đối tượng phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Với đề tài này, chúng tôi nghiên cứu những chính
sách đối ngoại của Obama kể từ khi ông lên cầm quyền cho đến giữa 2012.
Chính sách đối với các vấn đề quốc tế chung, chính sách đối với các điểm nóng,
chính sách đối với các nước lớn... từ những thành công và hạn chế phân tích
những khó khăn, khả năng và triển vọng mới của những chính sách đó.


Chính sách đối ngoại của Hoa3Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
- Phạm vi nghiên cứu về thời gian: từ khi Tổng thống B.Obama lên
nắm chính quyền (tháng 1/2009) đến khi căn bản kết thúc nhiệm kì (giữa năm
2012). Tuy nhiên, để đảm bảo tính lịch sử và logic, đề tài đề cập đến một
khoảng thời gian dài từ sau Chiến tranh thế giới II cho đến những sự kiện diễn
ra gần đây (trước bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11/2012).
3. Phương pháp nghiên cứu
Về phương pháp nghiên cứu, đề tài này chúng tôi nghiên cứu dựa trên
cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và thực tiễn việc triển khai chiến
lược điều chỉnh chính sách đối ngoại của Tổng thống Obama từ khi ông lên
cầm quyền. Trong quá trình nghiên cứu chúng tôi đã vận dụng tổng hợp các
phương pháp như phân tích, so sánh, khái quát, đánh giá. Đặc biệt chú trọng 2
phương pháp logic và phương pháp lịch sử.
4. Kết cấu đề tài.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung

của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1. Những nhân tố tác động đến chính sách đối ngoại của Mỹ
dưới thời B. Obama
Chương 2. Nội dung chính sách đối ngoại của mỹ dưới thời tổng thống
B.Obama
Chương 3. Thành tựu và hạn chế về chính sách đối ngoại của Mỹ dưới
thời B.Obama


Chính sách đối ngoại của Hoa4Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
Chương I
NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI
CỦA MỸ DƯỚI THỜI B.OBAMA
1. Nhân tố quốc tế
Trong điều kiện kinh tế phát triển của các nước, các cuộc cách mạng
khoa học – kĩ thuật, cách mạng khoa học – công nghệ và toàn cầu hóa, sự
cạnh tranh quyết liệt giữa các nước lớn. Quyền lực ở trong kỷ nguyên toàn
cầu hóa trở nên phân tán bao giờ hết, các cường quốc không chỉ cạnh tranh về
kinh tế mà còn cả chính trị tạo nên thế đa cực trong quốc tế hiện đại, trong lúc
này Mỹ muốn một mình lãnh đạo thế giới. Chính vì thế Mỹ phải tính toán đến
sự xuất hiện của các nước là đối thủ đe dọa tới mình.
2. Nhân tố cá nhân và lịch sử.
2.1.

Vài nét về Tổng thống B.Obama
Barack Hussein Obama sinh ngày
04/08/1961 tại Honolulu, Hawai,
Hoa Kỳ, là Tổng thống thứ 44 và
đương nhiệm của Hoa Kỳ. Ông đã
đánh bại Thượng nghị sĩ John

McCain trong kỳ tổng tuyển cử ngày
04/11/2008 để trở thành người Mỹ
gốc Phi đầu tiên thắng cử vào chức
vụ này. Ngày 09/10/2009, Ông được
Ủy ban Nobel Na Uy tuyên bố trao

giải Nobel hòa bình “Nhờ nỗ lực xuất sắc nhằm củng cố ngoại giao quốc tế và
hợp tác giữa các dân tộc”.


Chính sách đối ngoại của Hoa5Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
Sau khi tốt nghiệp đại học Columbia và Trường luật Đại học Harvard,
Obama nhận công việc của một chuyên viên tổ chức cộng đồng và luật sư tập
sự chuyên ngành luật nhân quyền, ông trở thành Thượng nghị sỹ thứ năm
trong lịch sử nước Mỹ với 70% phiếu bầu và là người Mỹ gốc Phi duy nhất
phục vụ trong Thượng viện Hoa Kỳ lúc đó.
Là thành viên khối thiểu số trong Quốc hội kỳ 109... Năm 2003, Obama
trở thành Chủ tịch Ủy ban Y tế và Dân sinh Thượng viện Illinois khi các nghị
viên Đảng Dân chủ giành được thế đa số sau 10 năm chờ đợi. Ngày 08 tháng
1 năm 2009, trước phiên họp chung của lưỡng viện Hoa Kỳ, Phó Tổng thống
Hoa Kỳ Dick Cheney đã xác nhận kết quả kiểm phiếu đại cử tri, rằng Barack
Obama được đa số phiếu đại cử tri. Ông tuyên bố rằng Obama sẽ trở thành
Tổng thống Hoa Kỳ thứ 44 vào ngày 20 tháng 01.
Ông được mệnh danh là “Diều hâu” mới của nước Mỹ.
2.2.

Chính sách đối ngoại của Mỹ từ sau chiến tranh thế thới thứ 2 đến
trước thời Tổng thống Obama
Sau khi chiến tranh thế giới thứ nhất vừa nhất kết thúc, Mỹ đã công

khai cho cả thế giới biết tham vọng thống trị thế giới của mình thông qua
“Chương trình 14 điểm” của Tổng thống Willson, được trình bày tại Hội
nghị Versailles (1919). Tuy nhiên, với thực lực của Mỹ lúc bấy giờ, cái
“giấc mộng bá chủ” ấy vẫn là quá xa vời vì cho dù Anh, Pháp có suy yếu đi
chăng nữa thì đó vẫn là 2 cường quốc ở châu Âu và là rào cản lớn đối với
Mỹ. Cuộc đại chiến thế giới lần thứ 2 đã đưa Mỹ lên một nấc thang mới. Trở
thành tên đến quốc đầu sỏ trong hệ thống tư bản chủ nghĩa thế giới, nước
Mỹ đã tự coi mình là quốc gia siêu cường có quyền lợi ở tất cả các khu vực.
Với sức mạnh hùng hậu về kinh tế, quân sự và chính trị của Hoa Kỳ trong
lúc các đối thủ đồng minh suy yếu, kiệt quệ trong chiến tranh, thế lực tư bản
độc quyền Mỹ cho rằng đã đến lúc Mỹ phải giành lấy ngôi vị thống trị thế


Chính sách đối ngoại của Hoa6Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
giới. Vì thế, Mỹ đưa ra chiến lược toàn cầu với tên gọi “Học thuyết ngăn
chặn” với 4 mục tiêu cơ bản.
+ Phát triển nước Mỹ hùng mạnh về kinh tế, chính trị, quân sự, làm cơ
sở cho việc thực hiện tham vọng bá chủ thế giới.
+ Thực hiện chính sách “ngăn chặn” Liên Xô, các nước xã hội chủ
nghĩa, chống phong trào cộng sản Quốc tế.
+ Khống chế các nước đồng minh Phương Tây, tăng cường sự thống trị
của Mỹ đối với nền kinh tế và hệ thống tư bản chủ nghĩa trên thế giới.
+ Ngăn chặn, đẩy lùi, chống phá phong trào giải phóng dân tộc.
Học thuyết Truman ra đời 12/3/1946 được xây dựng trên cơ sở sức
mạnh độc quyền vũ khí nguyên tử và lực lượng hùng mạnh của Mỹ và Học
thuyết này được coi là nền tảng của chiến lược toàn cầu, đánh dấu sự chuyển
hướng bước ngoặt trong chính sách đối ngoại của Mỹ.
- Chiến lược “trả đũa ồ ạt” của Tổng thống Mỹ D. Eisemhower (1953
- 1960).
- John F. Kennedy và chiến lược “phản ứng linh hoạt” (1961 - 1968).

Sau khi Tổng thống John F. kenedy bị ám sát (1963), vị Tổng thống kế tiếp là
B.Johnson đã kế thừa và đưa chiến lược phản ứng linh hoạt ở mức cao hơn.
Tuy nhiên, thất bại trong chiến tranh Việt Nam đã khiến chiến lược này bị phá
sản.
- Học thuyết Nixon và chiến lược “răn đe thực tế” (1969 - 1980).
- Chiến lược “đối đầu trực tiếp” của Tổng thống Ronald Reagan
(1981 - 1988).
Chiến lược “đối đầu trực tiếp” được đưa ra sau khi học thuyết Nixon rơi
vào khủng hoảng nghiêm trọng bởi thất bại của Mỹ trong cuộc chiến tranh Việt
Nam. Lúc này, vị trí của Mỹ trên thế giới bị xói mòn, khả năng cạnh tranh giảm
sút rõ rệt. Nhật Bản, Tây Âu tiếp tục vươn lên mạnh mẽ dẫn đến thay đổi sâu


Chính sách đối ngoại của Hoa7Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
sắc trong so sánh lực lượng giữa 3 trung tâm kinh tế Mỹ - Nhật Bản - Tây Âu.
Liên Xô cũng tăng cường lực lượng quốc phòng nhằm đối phó lại với Mỹ. Tổng thống George H.W.Bush và chiến lược “vượt trên ngăn chặn” (1989 1992).
Thời kỳ Tổng thống G. Bush lên nắm quyền được coi là thời kỳ chuyển
tiếp từ Chiến tranh lạnh sang hậu Chiến tranh lạnh.
- Tổng thống Bill Clinton với chiến lược “cam kết và mở rộng” (1993 - 2000)
Chiến tranh lạnh cùng với sự tan rã của Liên Xô đã đánh dấu sự sụp
đổ của trật tự quốc tế thời kỳ Chiến tranh lạnh - Trật tự 2 cực Ianta, đưa đến
sự chấm dứt chiến lược “Ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản” mà Mỹ đã thực
hiện hơn 40 năm qua. Mỹ trở thành siêu cường duy nhất.
- Tổng thống George W.Bush và chiến lược “Đánh đòn phủ đầu”
(2001 - 2008).
G.W.Bush lên nắm quyền Tổng thống khi mà nước Mỹ đang ở đỉnh cao
của sự ảnh hưởng và thịnh vượng với sức mạnh vô địch cả về kinh tế, chính trị,
khoa học - Công nghệ và đặc biệt là về quân sự. Xuất phát từ điều kiện thuận
lợi đó, Tổng thống G.W.Bush đã điều chỉnh chiến lược toàn cầu, thực hiện một
nền ngoại giao cứng rắn mang màu sắc đơn phương. Học thuyết Bush thời kỳ

này đi theo chủ nghĩa hiện thực, coi lợi ích quốc gia là lý tưởng cao nhất.
Nhìn lại chiến lược toàn cầu của Mỹ từ khi ra đời cho đến hết nhiệm kỳ
của Tổng thống Bush, có thể thấy tính nhất quán, xuyên suốt không thay đổi
trong mục tiêu chiến lược của Mỹ là làm bá chủ thế giới dù có sự biến hóa,
linh hoạt về ưu tiên chiến lược và biện pháp, sách lược, thủ thuật, thủ đoạn
ngoại giao của các chính quyền Mỹ qua các đời tổng thống. Qua mỗi thời kỳ,
căn cứ vào biến chuyển của tình hình trong nước, quốc tế, cũng như tương
quan lực lượng trong nền chính trị nội bộ và toàn cầu, Mỹ lại điều chỉnh chiến
lược toàn cầu nhằm duy trì lợi ích quốc gia - nhân tố chi phối toàn bộ lịch sử


Chính sách đối ngoại của Hoa8Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
ngoại giao của Mỹ. Bản chất của Mỹ là luôn đặt lợi ích của Mỹ lên vị trí số 1
thực thù chính sách đối ngoại dựa trên sức mạnh, cả sức mạnh cứng lẫn sức
mạnh mềm.
Chương II
NỘI DUNG CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA MỸ
DƯỚI THỜI TỔNG THỐNG B.OBAMA
1. Chính sách đối ngoại của chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống
B.Obama qua các lĩnh vực cụ thể
1.1.
1.1.1.

Đối với các vấn đề quốc tế chung
Điều chỉnh chiến lược hạt nhân
Thực tế sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc, nguy cơ tấn công của hạt

nhân lại tăng lên. Các kho vũ khí quá mức thời Chiến tranh lạnh vẫn còn
đó, các quốc gia có vũ khí hạt nhân tăng lên. Trên thế giới hiện có 5 quốc
gia sở hữu vũ khí hạt nhân là Mỹ, Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc, 3 quốc

gia có vũ khí hạt nhân nhưng từ chối ký hiệp ước không phổ biến vũ khí
hạt nhân (NPT) là ấn Độ, Pakistan và Israel. Triều Tiên tuyên bốn rút khỏi
hiệp ước năm 2003, Iran đã ký hiệp ước, tuy nhiên Hội đồng Bảo an cho
rằng nước này đã vi phạm cam kết vì có các nhà máy hạt nhân bí mật. Vì
vậy, ngăn chặn phổ biến và chống vũ khí hủy diệt hàng loạt là một trong
những ưu tiên hàng đầu của chính quyền Obama. Mỹ đã mở rộng hoạt
động chống lại mối đe dọa của vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD) bằng
cách tăng cường các biện pháp răn đe, cấm sử dụng loại vũ khí này, tập
trung vào công tác tình báo, tăng cường hợp tác quốc tế nhằm ngăn chặn
việc phổ biến vũ khí này, đồng thời nỗ lực hợp tác nhằm làm giảm mối đe
dọa này. Cùng với đó Mỹ tiến hành điều chỉnh chiến lược hạt nhân của
mình theo hướng sau:


Chính sách đối ngoại của Hoa9Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
Thứ nhất, cắt giảm vũ khí hạt nhân của Mỹ. Tổng thống Obama đã
nhấn mạnh đến mối nguy hiểm của hạt nhân trong thế kỷ XXI và ông
khẳng định rằng để vượt qua mối đe dọa đó “Mỹ sẽ tìm kiếm hòa bình và
an ninh của một thế giới không có vũ khí hạt nhân”. Để đạt được những
tham vọng đó cần một khoảng thời gian và việc cắt giảm số lượng vũ khí
hạt nhân và giảm vai trò hạt nhân của Mỹ là những bước đi đầu tiên.
Ngày 6/4/2010, chính quyền Obama đã công bố chiến lược hạt nhân
mới hạn chế việc Mỹ sử dụng kho vũ khí hạt nhân của mình trong đó
khẳng định Mỹ chỉ sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ quyền sống còn của
quốc gia và các nước đồng minh trog tình huống thực sự nghiêm trọng và
cần thiết.
Thứ hai, theo đuổi mục tiêu thế giới không có vũ khí hạt nhân thông
qua việc tăng cường thực thi tranh cử Tổng thống, ông Obama đã cam kết
rằng, nhiệm kỳ đầu tiên sẽ đảm bảo tất cả các vật liệu hạt nhân không được
quản lý trên khắp thế giới sẽ được giữ gìn an toàn. Mỹ nỗ lực cùng với

Nga đạt được thỏa thuận mới về việc cắt giảm tối đa vũ khí chiến lược tấn
công, tranh thủ phê chuẩn “Điều ước nghiêm cấm thử nghiệm hạt nhân
toàn diện”, đẩy nhanh việc hoàn thành báo cáo “Nghiên cứu tình hình hạt
nhân”, kêu gọi các nước nhanh chóng đàm phán về “Điều ước cấm sản
xuất nguyên liệu có thể dùng để chế tạo vũ khí hạt nhân”, đồng thời tổ
chức “Hội nghị an ninh hạt nhân” tháng 4/2010.
Thứ ba, đưa ra một chiến lược rõ ràng cho vấn đề hạt nhân Iran và
Bắc Triều Tiên. Vấn đề hạt nhân của Iran, là một trong những thử thách
lớn đối với chính quyền Obama và con đường ngắn nhất để giải quyết vấn
đề hạt nhân của Bắc Triều Tiên là đàm phán trực tiếp giữa Mỹ và nước này
nhưng trong bối cảnh đối đầu hiện nay, Mỹ phải dựa vào vai trò trung gian
của Trung Quốc. Đó là lý do đàm phán 6 vẫn còn và cần được khôi phục.


Chính sách đối ngoại của Hoa10Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
“Nếu có một thông điệp cho Iran và Bắc Triều Tiên thì đó sẽ là nếu bạn
chơi đúng luật, nếu bạn gia nhập cộng đồng quốc tế, chúng tôi sẽ cam kết
các nghĩa vụ nhất định cho bạn”. Đây chính là khẩu hiệu mà Mỹ đã áp
dụng cho hai nước này.
1.1.2. Vấn đề chống khủng bố
- Mở rộng địa bàn chống khủng bố
Barack Obama là Tổng thống đầu tiên nhậm chức trong thời đại của
chủ nghĩa khủng bố. Khác với cách nhìn trắng đen rõ ràng của Tổng thống
Bush, Obama coi khủng bố là vấn đề phức tạp hơn. Ông đã nghiêng về
những biện pháp mềm dẻo và khôn ngoan hơn. Trong bối cảnh thất nghiệp
đang đè nặng lên nền kinh tế Mỹ và bảo hiểm y tế đang trở thành vấn đề ưu
tiên trong chương trình nghị sự của Nhà Trắng, B.Obama không muốn cuộc
chiến chống khủng bố quyết định thành bại trong nhiệm kỳ Tổng thống của
ông. Ông bác bỏ cụm từ “Cuộc chiến chống khủng bố”, với mục đích coi
cuộc chiến này chỉ là một trong nhiều thách thức sống còn mà nước Mỹ

đang phải đối mặt, rằng nước Mỹ đang ở trong cuộc chiến chống Al-Qaeda
chức không phải chống chủ nghĩa khủng bố, coi chủ nghĩa khủng bố là chiến
thuật chứ không phải kẻ thù. Một trong những thay đổi lớn nhất là B.Obama
đã chìa tay ra với thế giới Hồi giáo. Ông vẫn coi bài diễn văn của ông ở
Cairô hồi tháng 6/2009 là trung tâm nỗ lực chống khủng bố của ông.
Dấu hiệu đầu tiên của sự thay đổi là Tổng thống Obama tuyên bố đóng
cửa nhà tù Guantanamo trong thời hạn 1 năm, chính thức cấm tra tấn.
Tại hàng chục quốc gia, từ sa mạc Bắc Phi, vùng núi Pakistan cho đến
các nước trong không gian hậu Liên Xô, hoạt động tình báo và quân sự bí mật
của Mỹ như sử dụng lực lượng đặc nhiệm, thuê nhân viên địa phương theo
dõi và tiêu diệt khủng bố đang được mở rộng. “Cuộc chiến trong bóng tối”
của Mỹ mở rộng sang hàng chục quốc gia từ Trung Đông đến Bắc Phi mà


Chính sách đối ngoại của Hoa11Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
không hề có tuyên bố chính thức và khu vực được nhắc đến nhiều nhất là
Yemen. Mỹ đang tăng cường cuộc chiến chống khủng bố cả trong và ngoài
lãnh thổ với quy mô lớn chưa từng có.
- Rút quân khỏi Iraq và chuyển trọng tâm sang Afghanistan.
Ngày 8/3/2009, Mỹ tuyên bố rút 12.000 binh sĩ khỏi Iraq vào tháng
9/2009. Theo chân Mỹ, khoảng 400 quân dội Anh cũng sẽ rút khỏi chiến
trường này. Đây là một phần trong kế hoạch của Tổng thống Obama rút lính
chiến đấu Mỹ khỏi quốc gia Trung Đông này vào cuối năm 2010, để chuyển
trọng tâm quân sự sang Afghanistan và Tổng thống Obama rút quân theo từng
giai đoạn để “phù hợp với tình hình thực tế tại Iraq”.
Cùng với cam kết sẽ chấm dứt cuộc chiến tại Iraq, Tổng thống Obama
tuyên bố sẽ tập trung cho chiến trường Afghanistan vì đây là một trong
những “chìa khóa của cuộc đấu tranh chống khủng bố”. Tổng thống Obama
chỉ ra các biện pháp để hoạt động quân sự chống lại Taliban, hợp tác với
Liên Hợp Quốc, Pakistan, các đối tác quốc tế và nhân dân Afghanistan. Ông

cũng không quên trấn an nỗi lo của dư luận và nhân dân Mỹ rằng, nước Mỹ
sẽ không sa lầy ở Afghanistan và sau 18 tháng nữa thì quân đội Mỹ sẽ bắt
đầu trở về nhà và chỉ sau một năm cầm quyền, Tổng thống Obama đã tăng
gấp 3 lần số quân tới Afghanistan nâng tổng số lực lượng quân đội nước
ngoài hiện diện tại Afghanistan khoảng hơn 100.000 quân. Tuy nhiên quyết
định tăng quân của ông Obama đã gặp nhiều ý kiến trái ngược. Như vậy,
không ai có thể nghi ngờ rằng chiến trường Afghanistan là ưu tiên số một về
quân sự của Mỹ.
Có thể nói Afghanistan là cuộc chiến tranh kéo dài nhất trong lịch sử
của nước Mỹ sau cuộc chiến tranh Việt Nam.
- Yemen - Điểm nóng của cuộc chiến chống khủng bố mới.


Chính sách đối ngoại của Hoa12Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
Sau Iraq, Afghanistan, Pakistan, nay ông Obama nhận tiếp một di sản
khác từ “Cuộc chiến chống khủng bố”. Yemen là một đất nước nghèo và
không ổn định. Xét nhiều khía cạnh, Yemen hàm chứa nhiều yếu tố của cả hai
cuộc chiến mà chính quyền Obama đang phải đối mặt. Tổng thống Obama đã
ra lệnh tăng cường huấn luyện, trang bị và chia thông tin tình báo với chính
phủ Yemen, đồng thời tăng gấp đôi ngân sách viện trợ quân sự cho Yemen lên
khoảng 70 triệu USD. Vụ đánh bom chở khách không thành công hôm
24/12/2009, đã đưa Yemen trở thành chủ đề tranh cãi chính trị ở Mỹ, nếu
Yemen trở thành một căn cứ lớn cho Al-Qaeda hoạt động, chính sách ở
Afghanistan của Tổng thống Obama sẽ bị ảnh hưởng.
1.1.3. Các vấn đề toàn cầu
Obama quan tâm đặc biệt tới biến đổi khí hậu. Ngay khi bước chân vào
Nhà Trắng, Obama tuyên bố trở lại các cuộc đàm phán nhằm đạt được một
thỏa thuận quốc tế cuối cùng về khí hậu, coi việc cắt giảm là một trong những
chính sách ưu tiên của chính phủ và cam kết Mỹ sẵn sàng đi đầu trong công
cuộc tìm kiếm một nguồn năng lượng tái sinh nhằm cắt giảm khí thải CO2

gây hiệu ứng nhà kính. Tổng thống B.Obama cũng mời đại diện của 16 quốc
gia cùng tham gia “diễn đàn kinh tế lớn về năng lượng” tổ chức vào tháng
04/2009 tại Washington, khẳng định “Mỹ sẵn sàng đi đầu” và khắc phục sự
chậm trễ trong cuộc chiến đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu. Trước sự
tàn phá ngày càng nặng nề của thiên tai, Tổng thống Obama đã đặt hội nghị
biến đổi về khí hậu lên hàng đầu của chính phủ nhiều nước và tổ chức quốc tế
nỗ lực chuẩn bị cho Hội nghị của Liên Hợp Quốc bàn về tình trạng biến đổi
khí hậu diễn ra tại Cophenhagen (Đan Mạch) tháng 12/2009.
Tổng thống Obama cho rằng để phát triển kinh tế, bảo vệ an ninh, bảo
vệ hành tinh khỏi các tác hại của biến đổi khí hậu, cần phải biến nguồn năng
lượng sạch và tái tạo trở thành nguồn năng lượng có lợi. Để giảm dần sự phụ


Chính sách đối ngoại của Hoa13Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
thuộc vào nhập khẩu dầu từ nước ngoài và sự biến đổi của khí hậu toàn cầu,
B.Obama quyết định tiến hành áp dụng kế hoạch “Khống chế lượng khí thải
Cacbon thương mại”, tiến hành bán đấu giá các sản phẩm hạn chế gây ô
nhiễm môi trường và khuyến khích doanh nghiệp và người tiêu dùng đề xuất
các phương án giải quyết sự biến đổi khí hậu có hiệu quả kinh tế cao.
Obama đang cố xây dựng. Obama cũng tạo ra phong cách và sự tiếp cận
mới trên lĩnh vực đối ngoại, có vẻ mềm dẻo hơn, chịu lắng nghe đối tác hơn,
không áp đặt thô bạo trong quan hệ với các nước và chinh phục được cảm tình
của thế giới.
1.2.

Đối với các nước lớn

1.2.1. Chính sách đối với Trung Quốc

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Barack Obama

Từ khi Obama lên cầm quyền tới nay, quan hệ Mỹ - Trung về tổng
thể có xu hướng phát triển tích cực. Các chuyến thăm cao cấp Trung - Mỹ
diễn ra liên tiếp, quan hệ kinh tế thương mại không ngừng được tăng
cường, hai nước hợp tác thuận lợi trong việc đối phó với khủng hoảng kinh
tế toàn cầu, cùng đầy mạnh mức độ phối hợp chính sách trong các công
việc khác của khu vực và quốc tế. Cuộc đối thoại kinh tế chiến lược Trung
- Mỹ lần đầu tiên vừa nâng cao nội dung chiến lược song phương vừa tăng


Chính sách đối ngoại của Hoa14Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
cường sự tin cậy lẫn nhau về chính trị. Chuyến thăm Trung Quốc lần đầu
của Tổng thống Obama đã xác định rõ hơn khuôn khổ chung và phương
hướng phát triển của quan hệ Mỹ - Trung. Nhìn chung, với chính sách đối
ngoại của Obama, quan hệ Trung - Mỹ đã có những khởi đầu tốt đẹp, các
nhận tố làm điểm tựa cho mối quan hệ này luôn được ổn định.
Từ khi lên nắm quyền, Tổng thống Obama coi quan hệ Mỹ - Trung
là mối quan hệ song phương quan trọng nhất. Ông xác định Trung Quốc
vừa là đối tác vừa là đối thủ.
Chính quyền Obama coi quan hệ Mỹ - Trung là “Mối quan hệ song
phương quan trọng nhất”. Tổng thống Obama thăm Trung Quốc vào tháng
11/2009, qua chuyến thăm hai bên khẳng định quan hệ hai nước đã thiết
lập được cơ sở vững chắc cam kết tăng cường “đối thoại mạnh mẽ” và mối
quan hệ thân thiết giữa hai bên. Mỹ cam kết sẽ làm sâu sắc hơn nữa và mở
rộng hơn mối quan hệ này, coi quan hệ kinh tế song phương là thiết yếu,
duy trì đối thoại cấp cao về chiến lược các vấn đề chính trị, an ninh toàn
cầu và đối thoại kinh tế.
Nhìn chung, xu thế chủ đạo trong quan hệ Mỹ - Trung thời gian tới
vẫn là duy trì ổn định và tiến triển trong mâu thuẫn, Mỹ sẽ theo đuổi hợp
tác thực dụng với Trung Quốc trong các vấn để cùng quan tâm. Cuộc chạy

đua tranh giành ảnh hưởng và lợi ích giữa Mỹ và Trung Quốc ở khu vực có
thể sẽ diễn ra ngày càng quyết liệt hơn.


Chính sách đối ngoại của Hoa15Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
1.2.2. Chính sách đối với Nga

Tổng thống Mỹ B. Obama và Tổng thống Nga D. Medvedev

Việc cải thiện quan hệ với Nga là một ưu tiên hàng đầu của chính
quyền Tổng thống Obama. Mỹ nhận thức rõ, xử lý tốt mối quan hệ với
Nga có ý nghĩa quyết định đến chiến lược mới của Mỹ, là thành viên
thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, có lãnh thổ nằm ở cả ba
vùng chiến lược quan trọng, nơi định hình lợi ích của Mỹ. Trong chuyến
thăm Nga Tổng thống Obama một lần nữa khẳng định lại “những cách
tiếp cận thời Chiến tranh lạnh” đối với quan hệ Nga - Mỹ đã thuộc về quá
khứ và mong muốn hợp tác nhiều hơn là quan hệ đối kháng. Mỹ tìm kiếm
sự hợp tác của Nga trong nỗ lực ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân và sự
ủng hộ của nước này trong vấn đề ở Iraq, Triều Tiên, chống khủng bố quốc
tế và tình hình bất ổn tại Afghanistan. Kết quả ban đầu của nỗ lực này là
Tổng thống Nga và Mỹ đã thông qua văn kiện “Nhận thức chung về vấn
đề tiếp tục cắt giảm và hạn chế vũ khi tiến công chiến lược”. Khẳng định
Nga và Mỹ thỏa thuận tiếp tục cắt giảm và hạn chế vũ khí tấn công chiến
lược trong thời gian tới sẽ ký hiệp ước mới thay thế hiệp ước START-I có


Chính sách đối ngoại của Hoa16Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
từ thời điểm Chiến tranh lạnh. Mặc dù quan hệ song phương Mỹ - Nga
được cải thiện đáng kể nhưng bất đồng về hệ thống tên lửa toàn cầu của
Mỹ, chương trình hạt nhân của Iran. bất đồng về việc mở rộng NATO. bất

đồng về không gian ảnh hưởng hậu Xô Viết, bất đồng về vị thế của hai
nước trên thế giới... Có thể những điều chỉnh chính sách với Nga còn cần
thời gian đánh giá nhưng chắc chắn rằng những điều chính đó không phải
xuất phát từ những toan tính hẹp hòi và thiển cận mà là một tầm nhìn chiến
lược khi cán cân và sự sắp xếp lại lực lượng thế giới đang có sự thay đổi.
1.2.3. Chính sách đối với Nhật Bản
Mỹ coi Nhật là “hòn đá tảng trong chính sách châu Á - Thái Bình
Dương” và luôn khẳng định Nhật Bản là đồng minh số một của Mỹ tại khu
vực này, dựa trên cơ sở là các giá trị chung về dân chủ và chia sẻ lợi ích.
Mỹ cam kết sẽ tiếp tục bảo vệ Nhật Bản và giải quyết vấn đề trên bán đảo
Triều Tiên một cách tổng thể, ủng hộ Nhật Bản là Ủy viên thường trực của
Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, tăng cường trao đổi thông tin và phối
hợp trong đàm phán sáu bên, hợp tác giải quyết các vấn đề khủng khoảng
kinh tế, năng lượng, an ninh, biến đổi khí hậu và các vấn đề toàn cầu khác.
Trước xu thế muốn độc lập hơn trong chính phủ mới của Nhật Bản, Tổng
thống Obama nhấn mạnh yếu tố bình đẳng trong quan hệ đồng minh và
khẳng định đây là nên tảng cho an ninh và thịnh vượng của Mỹ và Nhật
Bản. Tuy nhiên, trong quan hệ đồng minh giữa Nhật Bản và Mỹ còn nhiều
khác biệt chưa thể giải quyết, nhưng Tổng thống Obama đã nêu rõ quan hệ
hai nước sẽ không xấu đi và Mỹ đã khẳng định quan hệ song phương Mỹ Nhật rất vững chắc, hai nước chia sẻ các lợi ích và giá trị chung. Ông nhấn
mạnh 50 năm qua, liên minh Mỹ - Nhật đã phát triển bền vững dưới mỗi
thời Thủ tướng Nhật Bản và Tổng thống Mỹ và sẽ tiếp tục được củng cố
trong những năm tới.


Chính sách đối ngoại của Hoa17Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
1.2.4. Chính sách đối với Ấn Độ

Tổng Thống Obama thăm Ấn Độ
Mỹ coi Ấn Độ là một trong số ít những đối tác toàn cầu, hợp tác trong

cả các lĩnh vực gai góc và nhạy cảm nhất
Về hợp tác quốc phòng, hai bên đã nhất trí một thỏa thuận quân sự
cho phép bán các loại vũ khí tinh vi của Mỹ cho Ấn Độ.Tổng thống
Obama đã có những chính sách tăng cường quan hệ Mỹ và Ấn Độ đạt
được kết quả cao và cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của Ấn Độ
trong chính sách đối ngoại chung của Mỹ. Mỹ và Ấn Độ hợp tác trong các
lĩnh vực chống khủng bố và thương mại trong lúc đang đương đầu với
những thách thức toàn cầu.
Bên cạnh những chính sách đối ngoại với Ấn Độ thì của Tổng thống
B.Obama còn đặc biệt chú trọng đến các điểm nóng như: chính sách đối
với Iran, với cộng hòa dân chủ nhân dân Triều tiên, đối với cuba, đối với

1.3.

Chính sách của Mỹ đối với Việt Nam dưới thời B.OBAMA


Chính sách đối ngoại của Hoa18Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)

B.Obama và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng
Phải khẳng định rằng, Mỹ đang ngày càng đẩy mạnh quan hệ với
Việt Nam. Về chính trị, Mỹ đánh giá cao vai trò tích cực của Việt Nam
trong cộng đồng quốc tế và ASEAN, tiếp tục đẩy mạnh quan hệ với Việt
Nam theo hướng “sẽ phát triển quan hệ với Việt Nam trên cơ sở hai bên
cùng có lợi”, đồng thời mong muốn hợp tác chặt chẽ khi Việt Nam đảm
nhận vai trò là Chủ tịch ASEAN năm 2010. Hai bên tiếp tục hợp tác, trao
đổi về dự kiến một số hoạt động song phương với Mỹ của Thủ tướng
Nguyễn tấn Dũng nhân dịp dự Hội nghị cấp cao về an ninh hạt nhân tại
Washington tháng 04/2010; các hoạt động tổ chức kỷ niệm 15 năm thiết
lập quan hệ ngoại giao song phương, thúc đẩy tổ chức Hội nghị cấp cao

ASEAN - Mỹ lần thứ hai tại Hà Nội và xúc tiến khả năng Tổng thống
Obama thăm chính thức Việt Nam trong dịp này, Ngoại trưởng H.Clinton
tham dự ARF và thăn Việt Nam vào tháng 7/2010.
Về kinh tế, Mỹ khẳng định ủng hộ các công ty Mỹ, trong đó có công
ty dầu khí, đầu tư ở Việt Nam. Đại diện thương mại Mỹ đề nghị hai bên
tích cực hợp tác giải quyết vấn đề phía Mỹ quan tâm làm cơ sở để Mỹ đẩy
nhanh xem xét quy chế ưu đãi thuế quan phổ cập cho Việt Nam, công


Chính sách đối ngoại của Hoa19Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường và là nước “đang phát triển” theo
cam kết của Hiệp định thương mại song phương (BTA) và WTO.
Về hợp tác giáo dục và đào tạo, Mỹ đẩy mạnh liên kết, hợp tác giáo
dục - đào tạo với mục tiêu: tạo sự liên kết giữa các trường đại học và cao
đẳng của hai nước; tăng số học viên của Việt Nam sang học tập tại Mỹ.
Chú trọng đẩy mạnh hỗ trợ và phát triển hệ thống giáo dục đào tạo tư nhân
ở nhiều cấp học tại Việt Nam.
Về quan hệ quốc phòng, đã có nhiều hoạt động thúc đẩy quan hệ
hợp tác, trao đổi đoàn,
quân y, đào tạo, tìm
kiến cứu nạn, tìm kiếm
quân nhân mất tích
trong

chiến

tranh

(MIA), rà phá bom
mìn, phòng chống tội

Hợp tác quân sự Mỹ - Việt

phạm, ma túy. Trong
chuyến thăm Mỹ của

Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh (12/2009), hai bên trao đổi
thẳng thắn, cởi mở và xây dựng, cùng bày tỏ hài lòng về quan hệ quốc
phòng hai bên trong thời gian qua. Mỹ đánh giá cao và cảm ơn sự hợp tác
tích cực và có hiệu quả của Việt Nam trong hợp tác POW/MIA, nhất trí về
thiết lập cơ chế đối thoại quốc phòng cấp thứ trưởng quốc phòng và tổ
chức đối thoại lần đầu vào quý 2/2010 tại Hà Nội. Tiếp tục hợp tác giải
quyết hậu quả của chiến tranh, tìm kiếm cứu nạn trên biển, quân đội hai
nước tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trong nhiều lĩnh vực trên cơ sở phù hợp
chính sách và an ninh quốc gia của mỗi nước.


Chính sách đối ngoại của Hoa20Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
Về phía Việt Nam, thúc đẩy quan hệ với Mỹ cũng mang lại cho chúng
ta lợi ích nhiều mặt. Mỹ hiện vẫn là cường quốc số một thế giới và rất
nhiều vấn đề quan trọng của thế giới và khu vực cần tiếng nói của vị siêu
cường này. Sự ủng hộ của Mỹ là một trong những nhân tố quan trọng trong
quá trình hội nhập thế giới của Việt Nam như gia nhập WTO (2006) hay
trở thành thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp
Quốc nhiệm kỳ 2008-2009.
Obama được nhìn nhận là một người có quan điểm khá độc lập so với
những cá nhân trong Đảng Dân chủ về truyền thống “bảo hộ” nền thương
mại của Mỹ và khả năng Obama mở rộng quan hệ thương mại là rất cao.
Đây là cơ hội lớn để Việt Nam tăng kim ngạch xuất khẩu, đa dạng hóa các
chủng loại mặt hàng và tạo vị thế cân bằng với các mặt hàng từ các nước
đang phát triển khác trên thị trường Mỹ.

Chương III
THÀNH CÔNG VÀ HẠN CHẾ VỀ CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI
CỦA MỸ DƯỚI THỜITỔNG THỐNG B.OBAMA
1. Thành công
Obama đã giải quyết được khủng hoảng tài chính và phục hồi nền
kinh tế với những chính sách mạnh tay và rất quyết liệt.
Bên cạnh đó đã có những quyết sách mạnh bạo về cải tổ ngành y tế,
giáo dục, môi trường, giảm thuế cho gia đình lao động và doanh nghiệp
nhỏ, phạt các ngành công nghiệp thải khí gây hiệu ứng nhà kính, tăng
cường cho sinh viên vay vốn học tập,... Những chính sách này góp phần
chấn hưng nền kinh tế Mỹ, khôi phục sự “yên dân”và đồng thuận trong xã
hội đa sắc màu.
Tổng thống Obama cũng phần nào tạo được uy tín trong các vấn đề
quốc nội. Tuy thời gian vừa qua là chưa đủ, nhưng ông đã và đang từng


Chính sách đối ngoại của Hoa21Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
bước vực dậy nền kinh tế sau thời gian lâm vào khủng hoảng. Rõ ràng, nền
kinh tế Mỹ bước đầu đã bình ổn trở lại. Chỉ trong vòng 10 tháng lên cầm
quyền, chính quyền Obama đã khôi phục lại được 1,6 triệu việc làm...
Obama đã làm được một khối lượng công việc mà nhiều Tổng thống trước
đó phải mất một, thậm chí cả hai nhiệm kỳ mới đạt được
Thành công tiếp theo của Obama phải kể tới việc ông đã cải thiện
được quan hệ với một loạt các nước lớn, đặc biệt là với Nga và Trung
Quốc...
Điểm mới trong chính sách đối ngoại của ông Obama không phải là
mục tiêu mà là phương pháp. Chỉ trong một thời gian hết sức ngắn ngủi
ông đã thay đổi một cách đáng kể hình ảnh của nước Mỹ trong mắt bạn bè
quốc tế. Những hoạt động ngoại giao liên tục của chính quyền Obama đã
góp phần quan trọng cải thiện bầu không khí căng thẳng trước đó của quốc

tế.
2. Hạn chế
Tập trung khôi phục kinh tế quá nhiều mà hầu như về An ninh –
Quân sự chưa được tập trung giải quyết tốt, chưa tháo gỡ được một số bế
tắc trong thương mại tập trung.
Chính sách ngoại giao của Tổng thống Obama chưa mang lại kết
quả cụ thể nào từ Iraq cho đến Afghanistan, Pakistan và mới đây là Yemen
Các chính sách có sự nóng vội, được ví như chơi sáu ván cờ cùng
một lúc nhưng ván nào cũng đều dở dang.


Chính sách đối ngoại của Hoa22Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
KẾT LUẬN
Chiến lược ngoại giao là một yếu tố hết sức quan trọng, không thể
thiếu được của Tổng thống Hoa Kỳ. Trong gần bốn năm cầm quyền,
Barack Obama đã thực hiện một sách lược ngoại giao thật giỏi, phục
hồi vị thế siêu cường của hoa kỳ, diệt gọn hết những nhóm khủng bố
quốc tế, rút quân khỏi Iran, giải quyết chiến cuộc ở Afghnistan, và củng
cố sự hiện diện của Hoa Kỳ ở châu Á. Ông Obama không những trở
thành một Tổng thống Mỹ có chính sách ngoại giao giỏi, ông còn có
thể trở thành một Tổng thống vĩ đại như Harry Truman để lại những di
sản lâu dài cho hậu thế.
Vị Tổng thống thứ 44 và những người cộng sự của ông đã có
những bước đi đáng khích lệ. Ông Obama tỏ ra mình là một người bảo
trợ của tất cả những người dân Mỹ, đặc biệt là những người dân nghèo.
Đó là điều mà không phải Tổng thống nào cũng làm được. Trên trường
quốc tế, với chính sách ngoại giao khôn ngoan, thực dụng, kết hợp giữa
sức mạnh cứng và quyền lực mềm, uy tín của nước Mỹ trong năm đầu
do ông Obama lãnh đạo đang dần lấy lại được niềm tin sau nhiều năm
“mất mặt” dưới chính quyền người tiền nhiệm. Với thiện chí sẵn sàng

hợp tác, đa phương và thân thiện, Obama đã tạo dựng một hình ảnh
thiện cảm hơn về nước Mỹ trong mắt cộng đồng quốc tế.
Những gì Tổng thống Obama làm được có thể chưa đủ để nhân dân
Mỹ nói riêng và thế giới nói chung hài lòng nhưng trong bối cảnh trong
nước và quốc tế đầy khó khăn và thách thức, những hạn chế mà ông
gặp phải là khó có thể tránh khỏi. Có thể nói, vị tân Tổng thống mới đã
cố gắng, nỗ lực hết mình để có thể đưa nước Mỹ qua thời kỳ nguy nan


Chính sách đối ngoại của Hoa23Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
nhất, thực hiện sứ mệnh “lãnh đạo thế giới” như siêu cường lâu nay
vẫn luôn tự nhận.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Barak Obama (2009, Bài nói chuyện tại Đại học Cairo, Ai Cập, Tài liệu
phục vụ nghiên cứu, Viện Thông tin Khoa học Xã hội,

2.

Bộ Ngoại giao (1969), Chiến lược toàn cầu của Đế quốc Mỹ từ 1945
đến nay.

3.

Hạ Dương Châu (2009), Những bài diễn thuyết nổi tiếng của nước Mỹ,
Nhà xuất bản Công an nhân dân, Hà Nội.

4.

Mỹ Châu (2009), “Việc triển khai chính sách đối ngoại của chính quyền
Obama 6 tháng đầu năm 2009”, Nghiên cứu quốc tế,

5.

Lý thực Cốc (1996), “Mỹ thay đổi lớn chiến lược toàn cầu”, Nhà xuất
bản Chính trị Quốc gia Hà Nội.

6.

Nguyễn Sinh Cúc (2010), “Quan hệ kinh tế Việt Nam - Hoa Kỳ: Thực
trạng năm 2009 và triển vọng 2010”, Cộng sản,

7.

http:// dantri.com.vn

8.

http:// www.tgvn.com.vn

9.

/>
10.



11.

/>
12.

/>
13.

/>
14.

/>

Chính sách đối ngoại của Hoa24Kỳ dưới thời B.Obama(2009 2012)
15.

/>MỤC LỤC