ĐỀ CƯƠNG KHÓA LUẬN tốt NGHIỆP điều TRA THÀNH PHẦN sâu hại và THỬ HIỆU lực một số LOẠI THUỐC bảo vệ THỰC vật PHÒNG TRỪ rệp hại bưởi tại vườn cây TIÊU bản TRƯỜNG đại học HỒNG đức

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC
KHOA NÔNG LÂM NGƯ NGHIỆP
n

LÊ HOÀNG NHẬT

ĐỀ CƯƠNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐIỀU TRA THÀNH PHẦN SÂU HẠI VÀ THỬ HIỆU LỰC
MỘT SỐ LOẠI THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT PHÒNG TRỪ
RỆP HẠI BƯỞI TẠI VƯỜN CÂY TIÊU BẢN TRƯỜNG ĐẠI
HỌC HỒNG ĐỨC
Ngành đào tạo: Bảo vệ thực vật

THANH HÓA, NĂM 2016


TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC
KHOA NÔNG LÂM NGƯ NGHIỆP

ĐỀ CƯƠNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐIỀU TRA THÀNH PHẦN SÂU HẠI VÀ THỬ HIỆU LỰC
MỘT SỐ LOẠI THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT PHÒNG
TRỪ RỆP HẠI BƯỞI TẠI VƯỜN CÂY TIÊU BẢN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC

Người thực hiện
: Lê Hoàng Nhật
Lớp
: K16 - BVTV

Khoá:
: 2013 - 2017
Giảng viên hướng dẫn: ThS. Trần Thị Mai

THANH HÓA, NĂM 2016


1. MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài


Bưởi có tên khoa học là Citrus grandis (L.) Osbeck, trong dân gian còn được gọi là
bòng, lôi dữu, xú dữu, chu loan, hương loan, phao, văn đán...
Bưởi là loại quả quen thuộc, có ở hầu khắp các vùng, miền ở Việt Nam. Trong bưởi
chứa nhiều chất bổ dưỡng như các loại đường trái cây, đạm, béo, acid tannic, beta-caroten
và các chất khoáng như phospho, sắt, canxi, kali, magiê, các vitamin B1, B2, C. Tiềm năng
phát triển trồng bưởi ở nước ta là rất lớn do điều kiện thời tiết đất đai, thời tiết khí hậu
thuận lợi. Giống bưởi ở nước ta rất đa dạng như: bưởi Luận Văn, bưởi diễn, bưởi da xanh,
bưởi Đoan Hùng, bưởi Phúc Trạch… Nghề trồng bưởi đã, đang đem lại nhiều lợi ích kinh
tế cho người dân Thanh Hóa.
Tuy vậy, với điều kiện khí hậu thời tiết ở Việt Nam nói chung và Thanh Hóa nói
riêng rất thuận lợi cho các loài dịch hại phát sinh gây hại và dịch hại đã, đang là một trong
các yếu tố quan trọng hạn chế sự phát triển của cây có bưởi. Trên cây bưởi có rất nhiều
dịch hại xâm nhiễm, gây hại làm ảnh hưởng xấu đến sức sinh trưởng của cây, năng suất và
chất lượng quả. Theo thống kê của Viện BVTV hiện nay trên cây có múi ở nước ta đã phát
hiện hơn 80 loại sâu hại (côn trùng, nhện hại, ốc sên…) và khoảng 40 loại bệnh hại (nấm,
vi khuẩn, virus). Trong số các loài sâu hại đó thì các loài rệp sáp là những loài có tần suất
xuất hiện phổ biến, gây hại nghiêm trọng nhất và khó phòng trừ nhất.
Đối với người dân, biện pháp hóa học được xem là biện pháp hiệu quả nhất, là cứu
cánh để phòng trừ đối tượng này. Tuy nhiên việc thiếu hiểu biết trong sử dụng thuốc bảo

vệ thực vật (như lạm dụng các thuốc có nguồn gốc hóa học, sử dụng các loại thuốc có thời
gian phân hủy dài , độ độc cao, sử dụng không đúng nồng độ,...) đã gây nên những hậu
quả xấu cho môi trường, thiên địch và con người.
Trước thực trạng trên, việc đòi hỏi tìm ra loại thuốc bảo vệ thực vật có hiệu lực
phòng trừ các loài rệp sáp hai bưởi cao, đồng thời an toàn với môi trường, thiên địch và
con người là việc làm rất cần thiết, đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tổng hợp
dịch hại trên cây bưởi. Chính vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài:
“Điều tra thành phần sâu hại và thử hiệu lực một số loại thuốc bảo vệ thực vật
phòng trừ rệp sáp hại bưởi tại vườn cây tiêu bản trường Đại học Hồng Đức”
1.2. Mục tiêu, yêu cầu của đề tài
1.2.1. Mục tiêu:


Trên cơ sở thử nghiệm hiệu lực của một số loại thuốc phòng trừ rệp sáp gây hại trên
cây bưởi thuộc nhóm hoạt chất Thiamethoxam, Cypermethrin, Abamectin và thiên địch
của chúng, từ đó để xuất sử dụng thuốc BVTV một cách hợp lý, đạt hiệu quả cao và an
toàn với môi trường.
1.2.2. Yêu cầu cần đạt
- Điều tra thành phần các loài sâu hại bưởi tại vườn cây tiêu bản
- Điều tra thành phần rệp sáp hại bưởi và thiền địch của chúng (côn trùng bắt mồi,
côn trùng kí sinh) tại vườn cây tiêu bản.
- Đánh giá hiệu lực của các loại thuốc thử hiệu lực thuốc nhóm hoạt chất
Thiamethoxam, Cypermethrin, Abamectin để phòng trừ rệp sáp hại bưởi và tác động của
thuốc đối với thiên địch của rệp sáp.
1.3. Ý ngĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
1.3.1. Ý nghĩa khoa học
Tìm hiểu tác động của một số loại thuốc thuộc nhóm hoạt chất Thiamethoxam,
Cypermethrin, Abamectin đến rệp sáp và thiên địch của chúng trên cây bưởi sẽ đóng góp
thêm cơ sở khoa học, làm tư liệu tham khảo cho sinh viên khóa sau.
Bổ sung dẫn liệu trong công tác phòng trừ rệp sáp hại bưởi

1.3.2. Ý nghĩa thực tiến
Là cơ sở để so sách hiệu quả giữa các nhóm hoạt chất, từ đó lựa chọn nhóm
hoạt chất có hiệu quả cao và an toàn với môi trường.

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
2.1. Tình hình sâu bệnh bưởi hiện nay ở Việt Nam và trên thế giới
2.2. Tình hình rệp hại trên bưởi ở Việt Nam và trên thế giới
2.3. Biện pháp quản lý rệp hại bưởi


3. VẬT LIỆU, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Vật liệu, đối tượng nghiên cứu
- Giống bưởi
- Rệp sáp hại bưởi.
- Một số loại thuốc thuộc nhóm hoạt chất Thiamethoxam, Cypermethrin, Abamectin
3.2. Nội dung nghiên cứu
- Điều tra thành phần các loài sâu hại bưởi tại vườn cây tiêu bản
- Điều tra thành phần rệp sáp hại bưởi và thiền địch của chúng (côn trùng bắt mồi,
côn trùng kí sinh) tại vườn cây tiêu bản.
- Nghiên cứu hiệu lực của các loại thuốc thử hiệu lực thuốc nhóm hoạt chất
Thiamethoxam, Cypermethrin, Abamectin để phòng trừ rệp sáp hại bưởi và tác động của
thuốc đối với thiên địch của rệp sáp.
3.3. Phương pháp nghiên cứu
3.3.1. Thời gian, địa điểm
- Thời gian: tháng 12/2016 – tháng 5/2017
- Địa điểm: vườn cây tiêu bản khoa NLNN trường đại học Hồng Đức
3.3.3. Phương pháp điều tra nghiên cứu
3.3.3.1 Phương pháp điều tra thu thập mẫu rệp sáp
- Điều tra xác định thành phần rệp sáp trên bưởi tại vườn cây tiêu bản khoa NLNN
- Điều tra định kỳ trên cây bưởi 7 ngày/lần.

+ Phương pháp thu thập mẫu rệp sáp
- Việc thu thập được tiến hành trên cây bưởi với số điểm điều tra càng nhiều càng
tốt. Tại điểm điều tra, chúng thu thập mẫu vật trên 5 cây cùng tuổi; ở mỗi cây quan sát tỷ
mỷ toàn bộ mặt trên, mặt dưới lá và bộ phận của cây. Nếu có rệp tiến hành đếm số rệp, bắt
rệp bằng cách ngắt trực tiếp những lá có rệp sáp cho vào túi ny-lông hoặc hộp nhựa đựng
sâu, sau đó đem về phòng thí nghiệm tiếp tục nhân nuôi để làm mẫu và giám định chúng,
theo phương pháp và tài liệu chuẩn.
- Khi thu mẫu ghi rõ đặc điểm của rệp trước khi thu bắt, vị trí sống, triệu chứng tác
hại của rệp gây ra cho cây ký chủ. Toàn bộ số liệu được ghi vào biểu điều tra. Xác định tần
suất xuất hiện của loài rệp sáp từ đó xác định mức độ xuất hiện của chúng.


+ Phương pháp điều tra diễn biến mật độ của loài rệp sáp
Chúng tôi tiến hành điều tra định kỳ 7 ngày 1 lần, trên cây bưởi ở vườn cây tiêu bản
khoa NLNN chọn 5 cây ngẫu nhiên theo 5 điểm chéo góc; tại mỗi cây điều tra trên 2 tầng
tán ( dưới và giữa), mỗi tầng tán điều tra một cành theo 4 hướng (Đông, Tây, Nam, Bắc);
mỗi hướng 1 cành, mỗi cành 20 lá ngẫu nhiên.
+Chỉ tiêu theo dõi:
- Mật độ của rệp sáp theo con/ lá.
- Tỉ lệ hại của loài rệp sáp chính theo %.
- Tình hình sinh trưởng, phát triển của cây bưởi cần điều tra.

- Phương pháp tính toán các chỉ tiêu theo dõi biến động số lượng của rệp sáp
+ Mật độ rệp trên cây (con/ lá), tỷ lệ hại (%)
Tổng số rệp điều tra
Mật độ rệp (con/lá) =

x 100
Tổng số lá điều tra
Tổng số lá có rệp

Tỷ lệ lá có rệp (%) =

x 100

Tổng số lá điều tra
+ Tần suất xuất hiện của loài rệp sáp chính.
Tổng điểm có loài rệp cần xác định
Tần suất xuất hiện (%) =

x 100
Tổng số điểm điều tra

Mức độ phổ biến của rệp sáp và côn trùng bắt mồi được đánh giá bằng các dấu (+) :
(-)

Rất ít phổ biến (tần suất xuất hiện <10%)

(+)

Ít phổ biến (tần suất xuất hiện 10 - 20%)

(+ +) Phổ biến (tần suất xuất hiện từ 20 50%)
(+++ ) Rất phổ biến (tần suất xuất hiện > 50%)


3.3.3.2 Đánh giá hiệu lực của các nhóm hoạt chất đến rệp sáp trong phòng thí
nghiệm.
- Phương pháp đánh giá hiệu lực của một số loại thuốc nhóm Thiamethoxam,
Cypermethrin, Abamectin đến rệp sáp.

Thu bắt 40 rệp sáp tuổi 2 hoặc 3 cho vào 4 hộp bên trong có lá bưởi (có quấn bông
ướt ở cuống để lá tươi)có đánh số công thức, xịt thuốc đều và theo dõi, ghi chép số lượng
rệp sáp sống sau 1 giờ, 3 gờ, 7 giờ, 12 giờ, 24 giờ.
- Hiệu lực của thuốc được tính theo công thức Abbott.
E(%) = x 100
Trong đó:
E: là hiệu lực của thuốc (%)
C: là số sâu sống ở công thức đối chứng
T: là số sâu sống ở công thức xử lí thuốc
3.3.3.3 Đánh giá hiệu lực của các nhóm hoạt chất đến rệp sáp ngoài đồng ruộng
Tiến hành khảo nghiệm hiệu lực của một số loại thuốc thuốc nhóm hoạt chất
Thiamethoxam, Cypermethrin, Abamectin để phòng trừ rệp sáp, mỗi loại thuốc thử nghiệm
nhắc lại 3 lần, pha thuốc theo nồng độ khuyến cáo của nhà sản xuất ghi trên bao bì. Theo dõi
số lượng rệp sáp sống ở các công thức trước và sau khi xử lý thuốc3, 5, 7, 14, 21 ngày.
Công thức thí nghiệm: 4 công thức, nhắc lại 3 lần.
Diện tích ô 1 cây bưởi
Công thức 1: Nhóm hoạt chất Thiamethoxam
Công thức 2: Nhóm hoạt chất Cypermethrin
Công thức 3: Nhóm hoạt chất Abamectin
Công thức 4: Không phun
Liều lượng tuân theo nhà sản xuất
Mỗi công thức nhắc lại 3 lần,
Tổng số ô tn: 12 ô.
Diện tích ô: 1 cây/ 1 ô.
CT1
CT2

CT2
CT3

CT3
CT4


CT3
CT4

CT4
CT1

CT2
CT1

- Hiệu lực của thuốc sử dụng được tính theo công thức Henderson – tilton
Hiệu lực của thuốc = [1- (Ta*Cb/Tb*Ca)]*100
Trong đó:
Ta là mật độ sâu ở công thức thí nghiệm phát hiện sau phun
Tb là mật độ sâu ở công thức thí nghiệm phát hiện trước phun
Ca là mật độ sâu hại ở công thức đối chứng sau phun
Cb là mật độ sâu hại ở công thức đối chứng trước phun.
4. DỰ KIẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
4.1. Thành phần và mức độ phổ biến các loài sâu hại chính trên bưởi
4.2. Thành phần các loài rệp sáp
4.3. Hiệu lực phòng trừ rệp sáp cuả các loại thuốc trong phòng thí nghiệm
4.3. Hiệu lực phòng trừ rệp sáp cuả các loại thuốc ngoài đồng ruồng
5.

DỰ KIẾN TIẾN ĐỘ THỰC HIỆN
STT

Thời gian

Công việc thực hiện

1

22/12/201626/12/2016

2

01/01/201710/01/2017

3

11/01/201730/03/2017

4

01/04/201705,04,2017

Nhận đề tài khóa luận tốt nghiệp
Tìm hiểu tổng quan tài liệu, đối tượng nghiên cứu.
Hoàn thành đề cương.
Chuẩn bị giống
Làm đất, chuẩn bị phân bón.
Tiến hành trồng cây
Tiến hành các công việc cho việc nghiên cứu.
Chăm sóc cây, theo dõi sâu hại
Theo dõi các chỉ tiêu
Viết báo cáo, xử lý số liệu

5

06/04/201702/06/2017

Trưởng khoa

Hoàn thành khóa luận và bảo vệ khóa luận

Trưởng bộ môn

GV. Hướng dẫn

Sinh viên