Sự chuyển đổi của các nhà máy cũ trong khu vực trung tâm thành phố hà nội trường hợp các nhà máy cũ tại văn điển (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ GIÁO DỤC QUỐC GIA,
ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC VÀ NGHIÊN CỨU

BỘ XÂY DỰNG

BỘ VĂN HÓA VÀ TRUYỀN THÔNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC
QUỐC GIA TOULOUSE

TỪ HOÀNG VƯƠNG LÂM

SỰ CHUYỂN ĐỔI CỦA CÁC NHÀ MÁY CŨ TRONG
KHU VỰC TRUNG TÂM THÀNH PHỐ HÀ NỘI.
TRƯỜNG HỢP CÁC NHÀ MÁY CŨ TẠI VĂN ĐIỂN.

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁP NGỮ
THIẾT KẾ ĐÔ THỊ, DI SẢN VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Hà Nội, 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ GIÁO DỤC QUỐC GIA,
ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC VÀ NGHIÊN CỨU
BỘ XÂY DỰNG

BỘ VĂN HÓA VÀ TRUYỀN THÔNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC
QUỐC GIA TOULOUSE

TỪ HỒNG VƯƠNG LÂM
KHĨA: 2014- 2016

SỰ CHUYỂN ĐỔI CỦA CÁC NHÀ MÁY CŨ TRONG
KHU VỰC TRUNG TÂM THÀNH PHỐ HÀ NỘI.
TRƯỜNG HỢP CÁC NHÀ MÁY CŨ TẠI VĂN ĐIỂN.

Chuyên ngành: Thiết kế Đô thị, Di sản và Phát triển Bền vững

Luận văn Thạc sĩ Pháp ngữ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. Prof.Dr. NGUYỄN THÁI HUYỀN
2. prof.Dr. SYLVIE ASSASSIN

Hà Nội - Năm 2016


LỜI CÁM ƠN
Đầu tiên tơi xin bày tỏ lịng cảm ơn sâu sắc đến TS.KTS. Nguyễn Thái Huyền
và cô Sylvie Assassin đã tận tình hướng dẫn cho tơi trong suốt q trình nghiên
cứu và hồn thành luận văn này.
Tơi xin chân thành cảm ơn các thầy cô – người đồng hướng dẫn khoa học,
TS.KTS. Trần Minh Tùng, TS.KTS. Huỳnh Thị Bảo Châu, PGS.TS.KTS. Nguyễn
Tuấn Anh và các thầy cô giáo công tác tại Khoa Cao học Pháp ngữ - Đại học
Kiến trúc Hà Nội đã hỗ trợ và tạo điều kiện giúp tơi hồn thành luận văn. Tơi

xin cám ơn bạn bè, các đồng nghiệp đã góp ý, giúp đỡ tơi trong việc tìm kiếm
tài liệu, tư liệu,..
Tơi xin cám ơn những người thân trong gia đình đã động viên, khuyến khích,
chia sẻ và giúp đỡ tơi hồn thành tốt nghiệp luận văn này.

 

Hà Nội, ngày 28 tháng 10 năm 2016

TỪ HOÀNG VƯƠNG LÂM


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ là cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập
của tơi. Các số liệu khoa học, kết quả nghiên cứu của luận văn là trung thực và
có nguồn gốc rõ ràng, đã được nêu trong luận văn và được đưa vào phần danh
mục tài liệu tham khảo.
Tôi cam đoan đã được công bố về hậu quả kỷ luật đối với các trường hợp sao
chép hoặc gian dối có chủ ý đối với các dữ liệu khoa học đã thu thập và sử dụng
trong luận văn này.
Tác giả luân văn

TỪ HOÀNG VƯƠNG LÂM


MỤC LỤC
Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các hình vẽ, đồ thị, bảng biểu

GIỚI THIỆU
Lý do lựa chọn đề tài.
Mục tiêu của luận văn.
Đối tượng và khu vực nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu.
Giá trị khoa học và thực tiễn của luận văn,
Cấu trúc luận văn.
NỘI DUNG
Chương I
Sự hình thành và phát triển của các nhà máy cũ trong khu vực trung tâm
thành phố Hà Nội.
1.1 Bối cảnh hình thành các nhà máy cũ trong trung tâm thành phố Hà Nội.....7
1.1.1.Lịch sử............................................................................................................7
1.1.2. Nguyên tắc bố trí các nhà máy cũ.............................................................8
1.2. Chuyển đổi các nhà máy cũ của Hà Nội: Định hướng quy hoạch và thực
tế..................................................................................................................................10
1.2.1. Bản vẽ quy hoạch Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến 2050.............10
1.2.2. Quá trình chuyển đổi của các nhà máy cũ.............................................11
1.2.3. Đánh giá việc chuyển đổi các nhà máy cũ tại Hà Nội..........................21
1.3. Những nhà máy cũ - một di sản bị lãng quên của thành phố..........................22
Chương II
Khu Công nghiệp cũ Văn Điển - Thanh Trì - Hà Nội
2.1 Hiện trạng............................................................................................................26
2.2 Phân tích và đánh giá ........................................................................................28
2.2.1. Những giá trị di sản..................................................................................28
2.2.2. Cấu trúc không gian.................................................................................29
2.2.3. Một vùng công nghiệp bị ô nhiễm nghiêm trọng.................................41
2.3 Định hướng phát triển trong tương lai của khu công nghiệp Văn Điển.....43
Chương III
Tương lai nào cho các nhà máy cũ ở Văn Điển - Thanh Trì - Hà Nội

3.1. Kinh nghiệm của các nước trên thế giới..........................................................41
3.1.1. Lưu vực Ruhr - Đức................................................................................41
3.1.2. Công viên Olympic London - Anh .....................................................49
3.1.3. Công Viên Zhongshan - Trung Quốc...................................................65
3.1.4. Khu Zone 9 ở Hà Nội.............................................................................69
3.2. Rút ra bài học từ các mô hình chuyển đổi khu cơng nghiệp cũ..................74
3.3. Một số hướng phát triển cho khu công nghiệp cũ Văn Điển.......................75
KẾT LUẬN.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH, BẢN ĐỒ, BIỂU ĐỒ
DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH
STT

Tên hình

Trang

Hình 4, 5

Royal city

07

Hình 6

Hình ảnh nhà máy cơ khí Hà Nội

09

Hình 7

nhà máy cơ khí Hà Nội 2008

10

Hình 8

“ Royal city” thay thế nhà máy cơ khí Hà Nội 2010

10

Hình 9, 10

Time city

11

Hình 12

Time city

14

Hình 13

Nhà máy rượu Hà Nội

17

Hình 14

Nhà máy rượu Hà Nội

18

Hình 15

Nhà máy thuốc lá Thăng Long

18

Hình 16

Bác Hồ thăm nhà máy dệt 8/3

19

Hình 17

Vị trí khu vực nghiên cứu

20

Hình 18

Hiện trạng khu vực nghiên cứu

21

Hình 19

Cơng nhân nhà máy pin Văn Điển

22

Hình 20

Cơng nhân nhà máy phân lân Văn Điển

22

Hình 21

Khu tập thể trong KCN Văn Điển

23

Hình 22

Các yếu tố cảnh quan, kiến trúc đặc trưng

24

Hình 23

Đường tàu hỏa

24

Hình 24

Các loại hình nhà

24

Hình 25

Khơng gian cộng đồng

24

Hình 27

Cây xanh mặt nước trong khu vực nghiên cứu

27

Hình 28

Giao thơng

29

Hình 29

Các mối liên hệ giao thơng trong khu vực nghiên cứu

30

Hình 30
Hình
31,32
Hình 33

Mặt cắt giao thơng điển hình khu vực nghiên cứu

30

Mối liên hệ chặt chẽ với sông Tô Lịch thế kỉ 14

31

Mặt cắt điển hình khu vực nghiên cứu

32


Hình 34

Hình thái đơ thị khu vực nghiên cứu

33

Hình 35

Bán kính phục vụ của các cơng trình cơng cộng

34

Hình 36

Các đối tượng gây ơ nhiễm

35

Hình 39

Hiện trạng mơi trường ở Văn Điển

36

Hình 41

Phối cảnh phân khu S5

38

Hình 43

Khu cơng nghiệp cũ Văn Điển và những không gian đặc
trưng: nhà ở, nhà máy, ruộng.

40

Hình 45

Hiện trạng ơ nhiễm sơng Emscher

42

Hình 47

Hệ thống xử lý nước thải ở Ruhr

44

Hình 48

Chiến lược với sơng Emscher

45

Hình 49

Sơng Emscher hiện tại

45

Hình 50

Nâng cao giá trị cảnh quan cơng nghiệp ở Ruhr

46

Hình 51

Làm sống lại những nhà máy bỏ hoang ở Ruhr

46

Hình 52

Cải tạo cảng Duisburg năm 2010

47

Hình 53

Cải tạo thành phố Schüngelberg

47

Hình 54

Những khu ở Eco ở Duisburg.

47

Hình 55

Vị trí cơng viên Olympic London

49

Hình 56

Cây xanh mặt nước ở cơng viên Olympic London

50

Hình 57

Hình ảnh trước khi được cải tạo của cơng viên Olympic

50

Hình 58

Hình ảnh ga Stratford trong công viên Olympic trước khi
được cải tạo

51

Hình 59

Hệ thống giao thơng đa dạng tại cơng viên Olympic

52

Hình 60

hệ thống giao thơng mềm tại cơng viên Olympic

53

Hình 61

Ý tưởng chính trong việc thiết kế cơng viên Olympic

54

Hình
63,63,65

Di sản cơng nghiệp tại Cơng viên Olympic

56

Hình 66

Hoạt động tại Cơng viên Olympic

57

Hình 68

một mơ hình nhà điển hình trong cơng viên Olympic

58

Hình 69

Hiện trạng của Nhà máy đóng tàu Zhongshan

59

Hình 71

Bảo tồn thiên nhiên

61

Hình 72

Phục hồi cơng viên Zhongshan

61

Hình 73

Tháp nước đã trở thành một điểm nhấn trong công viên

62

Hình 74

Vị trí Zone 9

63

Hình 75

Hiện trạng zone 9 trước khi cải tạo

63

Hình 76

Các mặt bằng, mặt đứng, mặt cắt của các tịa nhà Zone 9

64

Hình 77,
78, 79
Hình 80

Sự biến đổi của Zone 9

65

Cơng trình lâu đời nhất Zone 9 trở thành một qn bar

67

Hình 81

Những lồi cây có thể sử dụng để lọc ơ nhiễm ở Việt Nam

69

Hình 82

Một vài định hướng cho sự chuyển đổi các nhà máy cũ ở
Văn Điển

70

Hình 83

Một vài ý tưởng cho sự chuyển đổi các nhà máy cũ ở Văn
Điển

71

Hình 84

Giao thơng mềm kết nối các khu vực của Văn Điển trong
tương lai

72

DANH MỤC BẢN ĐỒ
STT

Tên hình

Trang

Hình 1

Các nhà máy cũ ở Hà Nội

01

Hình 2

Quy hoạch tổng thể cho Hà Nội đến năm 2030 và tầm
nhìn đến năm 2050

04

Hình 3

Sự biến đổi của nhà máy cũ tại Hà Nội

06

Hình 26

Phân khu S5 - Hà Nội

26

Hình 40

Quy hoạch phân khu S5

37

Hình 42

Định hướng phát triển của các nhà máy cũ Văn Điển

39

Hình 44

Lưu vực Ruhr

42

Hình 46

Dự án chuyển đổi lưu vực Ruhr

43

Hình 62

Quy hoạch tổng thể công viên Olympic 2030

55


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
STT

Tên hình

Trang

Hình 11

Ơ nhiễm nước và khơng khí ở nhà máy dệt 8/3

13

Hình 37

Tình trạng ơ nhiễm nước thải ở Văn Điển

35

Hình 38

Ơ nhiễm khơng khí

36


LÝ DO LỰA CHỌN ĐỀ TÀI
Việc chuyển đổi các nhà máy cũ của thành phố là một xu hướng không thể
tránh khỏi trong q trình phát triển đơ thị. Tại Hà Nội, trong những năm gần
đây, các khu công nghiệp, nhà máy cũ dần được thay thế bởi các khu đô thị mới.
Khu đô thị hiện đại đã tạo ra một cái nhìn mới và hấp dẫn đối với các thành phố
bằng các hoạt động thương mại, hoạt động vui chơi ... Nhưng nó nổi lên vấn đề
mới mà chúng ta không thể lường trước được: mật độ cao của dân số, sự chênh
lệch về mức sống giữa khu vực cũ và mới, tác động đối với sức khỏe do sinh
sống trên các khu công nghiệp bị ô nhiễm.
  Do đó, các dự án để thay thế cho các khu cơng nghiệp cũ, nhà máy cũ phải có
định hướng đúng đắn và thích hợp trước khi đưa vào thực tế.
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Với luận văn này, tơi muốn đóng góp một giải pháp thích hợp để chuyển đổi các
khu vực công nghiệp cũ, các nhà máy cũ của Hà Nội. Giải pháp được xây dựng

dựa trên việc phân tích các vấn đề nội tại trong việc chuyển đổi các khu công
nghiệp cũ, các nhà máy cũ của thành phố Hà Nội. Đồng thời, nó được đúc rút
từ việc học tập kinh nghiệm của các nước trên thế giới. Giải pháp này sẽ đưa ra
được một hướng dẫn chung cho việc thực hiện một đồ án chuyển đổi các khu
công nghiệp, nhà máy cũ và được minh họa dựa trên việc áp dụng vào đồ án
chuyển đổi khu công nghiệp cũ ở Văn Điển.
ĐỐI TƯỢNG VÀ KHU VỰC NGHIÊN CỨU
Các nhà máy cũ ở Văn Điển - Thanh Trì - Hà Nội
Giải thích từ ngữ
Các nhà máy cũ: khu vực xây dựng các nhà máy, nhóm nhà máy ở Hà Nội trong
giai đoạn phát triển XHCN trước1990. Trong giai đoạn này chưa có định hướng
phát triển các nhà máy theo mơ hình của các khu cơng nghiệp tập trung, các
nhà máy cũ này ở Hà Nội phát triển phân tán dưới hình thức của một hay một
nhóm các nhà máy. Chúng tạo nên những khu vực được cơng nghiệp hóa ( khu
công nghiệp cũ ) với nhà máy, các khu ở công nhân, hệ thống hạ tầng phục vụ
công nghiệp.v.v... Các khu cơng nghiệp cũ có giá trị đặc biệt về văn hóa, lịch
sử cũng như kiến trúc . Chúng đã gắn bó với lịch sử phát triển của thành phố.
Chúng là minh chứng cho một giai đoạn phát triển của thành phố trong quá
khứ.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Luận văn sử dụng một số phương pháp dưới đây:
- Phương pháp thu thập thông tin: Nghiên cứu được tiến hành tại các khu cơng
nghiệp Văn Điển - Thanh Trì - Hà Nội. Các quy định và các quyết định của
chính phủ trong lĩnh vực kế hoạch và xây dựng đô thị. - Phương pháp thực tế:


Khảo sát đánh giá tình hình hiện tại.
- Phương pháp khảo sát: Khảo sát và phỏng vấn người dân.
GIÁ TRỊ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA LUẬN VĂN
Đề xuất một giải pháp phù hợp với các dự án chuyển đổi các nhà máy cũ của Hà

Nội. Nó rất hữu ích để giúp thành phố nhận thấy giá trị di sản của các nhà máy
cũ trước khi quá muộn. Đó là điều cần thiết trong q trình đơ thị hóa hiện nay.


1

CHƯƠNG I
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC NHÀ MÁY CŨ TRONG KHU
VỰC TRUNG TÂM THÀNH PHỐ HÀ NỘI.
1.1. Bối cảnh hình thành các nhà máy cũ trong khu vực trung tâm thành phố Hà
Nội

Hình1: Các nhà máy , khu công nghiệp của Hà Nội


2

Lịch sử của các nhà máy, khu công nghiệp của Hà Nội bắt đầu khi người Pháp
xây dựng và hiện đại hóa thành phố cho đến nay. Trong hình 1, chúng ta có thể
thấy sự phát triển của các nhà máy, khu công nghiệp tại Hà Nội được chia thành
ba giai đoạn chính:
- 1888, sự hiện diện chính thức của Pháp tại Hà Nội đánh dấu sự ra đời của
nhà máy đầu tiên để đáp ứng nhu cầu phát triển và hiện đại hóa của thành phố,
chẳng hạn như nhà máy nước, nhà máy điện, nhà máy sản xuất muối ...
-Thời kì phát triển XHCN: sau khi cuộc chiến tranh chống Pháp, miền Bắc đã
tập trung vào việc phát triển kinh tế và quân sự. Đây là một giai đoạn phát triển
nhanh chóng tại Hà Nội. Từ năm 1960 đến năm 1980, chín khu cơng nghiệp đã
được thành lập tại Hà Nội. Bao gồm Thượng Đình ở phía tây của Hà Nội; Văn
Điển, Pháp Vân, Cầu Bươu và Giáp Bát-Trương Định, Minh Khai-Vĩnh Tuy
phía đơng, Cầu Đuống ở bờ bắc của sơng Hồng; Chèm và Đơng Anh ở phía bắc,

Cầu Diễn, Mai Dịch ở phía tây bắc của Hà Nội. Trong tỉnh Hà Tây cũ, có các khu
cơng nghiệp tại Hà Đông, Thạch Thất, Quốc Oai. Tuy nhiên, giai đoạn này vẫn
chưa có sự phát triển về cơ sở hạ tầng giao thơng, điện, cấp thốt nước và xử lý
nước thải bên trong và bên ngồi các khu cơng nghiệp, nhà máy này.
- Trong nửa sau của năm 1990, nhờ vào các chính sách về việc thành lập các
khu cơng nghiệp để thu hút đầu tư nước ngoài, sáu khu cơng nghiệp đã được
thành lập: Nội Bài Thăng Long (cịn được gọi là Bắc Thăng Long) và Nam Thăng
Long ở các vùng ngoại ơ phía bắc, và Sài Đồng A, B Sài Đồng và Đại Từ ở các
vùng ngoại ô phía đơng dọc theo quốc lộ 5. Tất cả đều ở phía bắc sơng Hồng.
khu vực cơng nghiệp cũ ở vùng ngoại ô đã được mở rộng để kết hợp với các khu
công nghiệp mới. Dần dần, các nhà máy và khu công nghiệp cũ của trung tâm
thành phố đã được loại bỏ. Hiện nay, tổng số các khu công nghiệp tại Hà Nội
là 17.
 Tuy nhiên, việc thay thế các khu công nghiệp cũ, các nhà máy trong thành phố
cho thấy những vấn đề mới gây ra sự mất ổn định về cấu trúc của thành phố
Hà Nội.
1.1.2. Nguyên tắc quy hoạch
 Nhìn vào hình 1, có thể nhìn thấy rõ ràng logic quy hoạch của các nhà máy,
khu công nghiệp tại Hà Nội. Chúng có liên quan chặt chẽ đến các đầu mối giao
thông như đường giao thông, sông.
Trong thời thuộc địa, các nhà máy, khu công nghiệp nằm trong khu vực trung
tâm của Hà Nội và gần với các tuyến đường lớn như Tràng Tiền, Quốc lộ 1A và
sông Hồng để tạo thuận lợi cho thương mại và vận tải.
Trong thời kỳ XHCN, các khu công nghiệp được xây dựng ở khu vực ngoại
thành. Chúng thường được kết nối với các tuyến đường lớn như đường quốc


3

lộ. Đặc biệt, các nhà máy, khu công nghiệp của thời kỳ này đều nằm bên cạnh

dịng sơng trong thành phố để tạo thuận lợi cho việc thải các chất thải, nước
thải công nghiệp trực tiếp ra sông. Cách quy hoạch này đã dẫn đến ô nhiễm
môi trường nghiêm trọng ở các con sông của Hà Nội hiện nay.
Trong nửa sau của năm 1990, các khu công nghiệp nằm xa trung tâm thành
phố. Chúng được tổ chức dưới hình thức khu công nghiệp tập trung (KCN).
Chúng gần kề với các trục giao thông lớn để thuận lợi cho vận chuyển.


4

1.2. Chuyển đổi các nhà máy cũ của Hà Nội: Định hướng quy hoạch và thực
tế
1.2.1. Quy hoạch tổng thể cho Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Hình 2: Quy hoạch tổng thể cho Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050

Nguồn: Sở Quy hoạch kiến trúc thành phố Hà Nội


5

Về vấn đề của các khu công nghiệp, định hướng trong quy hoạch tổng đã chỉ rõ:
 -Từng bước di chuyển cáckhu công nghiệp cũ ở trung tâm của Hà Nội như:
khu vực cũ công nghiệp Cao Xa La, Cầu Diễn, Minh Khai.etc. đến vị trí mới đã
được xác định trong quy hoạch. Chuyển đổi chúng thành các khu dịch vụ, công
cộng của thành phố .
Xây dựng 3 khu công nghiệp mới với diện tích khoảng 7.000-8.000 ha (đến
năm 2030) bao gồm: Khu cơng nghiệp: Sóc Sơn, Mê Linh, Đơng Anh, Gia Lâm,
bắc Từ Liêm (4000 - 4500ha) - Khu vực này sẽ phát triển ngành công nghiệp
nặng, kho bãi, dịch vụ hậu cần kết hợp với các sân bay quốc tế Nội Bài, hành
lang kinh tế Côn Minh (Trung Quốc) - Hà Nội - Hải Phịng. Khu cơng nghiệp:

Thường Tín - Phú Xuyên Nam (1000 -1500 ha) - Khu vực này sẽ phát triển các
ngành công nghiệp chế biến, công nghiệp đa ngành gắn với vùng nơng nghiệp
phía Nam Hà Nội và đầu mối giao thông Đỗ Xá và Quan Sơn, các hành lang
kinh tế bắc-nam dọc theo tuyến đường 1A. Các ngành cơng nghiệp cơng nghệ
cao ở Hịa Lạc, công nghiệp chế biến, đa ngành ở Xuân Mai, Miếu Mơn (khoảng
2.000 ha) gắn kết với đường Hồ Chí Minh.
 Phát triển nghề thủ công - làng nghề truyền thống kết hợp với các hoạt động
nông nghiệp,hoạt động bảo tồn và du lịch. Đồng thời, có kế hoạch bảo vệ mơi
trường.
1.2.2. Các hình thức chuyển đổi của các nhà máy cũ.
 Ngày càng có nhiều khu đơ thị, các tịa nhà được xây dựng trên đất di dời của
các nhà máy cũ tại Hà Nội. Điều đó gây nên những ảnh hưởng tiêu cực tới
cấu trúc thành phố. Quyết định số 130 / QĐ - TTg của Thủ tướng Chính phủ
23/01/2015 ghi rõ: “việc di dời các cơ quan, đơn vị, cơ sở sản xuất gây ô nhiễm
được áp dụng trong 11 quận của Hà Nội. Việc sử dụng quỹ đất sau khi di dời
các cơ sở sản xuất công nghiệp, cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp,
cơ quan đơn vị được ưu tiên để xây dựng, phát triển các cơng trình cơng cộng,
cây xanh, bãi đỗ xe, cơng trình hạ tầng xã hội và kỹ thuật đơ thị; không làm tăng
chất thải cho khu vực nội thành, đảm bảo cân bằng nhu cầu về hạ tầng xã hội, kỹ
thuật và môi trường đô thị, không được sử dụng để xây dựng chung cư cao tầng
sai quy hoạch. “Tuy nhiên, theo Bộ Tài nguyên và môi trường Hà Nội, trong 41
cơ sở sản xuất công nghiệp sau khi di dời, đã có 24 cơ sở đã được chuyển giao
cho các tịa nhà, văn phịng. Các vị trí cịn lại được một phần chuyển sang xây
dựng trường học, nhưng diện tích nhỏ, chỉ đủ để xây dựng trường mẫu giáo.
  Việc thay thế các nhà máy cũ bằng các công trình cao tầng đã dẫn đến những
hậu quả khơng thể kiểm soát được. Chúng ảnh hưởng nghiêm trọng tới cấu
trúc, hạ tầng đơ thị của thành phố. Chúng ta có thể thấy rõ qua việc phân tích
các ví dụ cụ thể sau đây.

6

Hình 3: Sự biến đổi các nhà máy cũ tại Hà Nội


7

Trường hợp Royal city
Royal city - 72A- Nguyễn Trãi - Thanh Xuân - Hà Nội
Hình 4: Royal city là nhà máy cơ khí Hà Nội trước đây
Nguồn: Google earth / minh họa: tác giả

Hình 5: Royal city 2016
Nguồn: Google earth / minh họa: tác giả


8

Royal city /Dân số: 13.000 người
Royal City được xây dựng trên khu đất của nhà máy cơ khí Hà Nội với tổng
diện tích 16,9 ha. Nhà máy được thành lập năm 1958 với mục đích để sản xuất
máy móc cho ngành cơng nghiệp Bắc Việt Nam. nó đánh dấu một bước tiến
quan trọng trong kỹ thuật cơ khí ở miền bắc trong chiến tranh.
 Theo công bố của sở quy hoạch thành phố Hà Nội 1/7/2010 : “ Khu đất là Nhà
máy Cơ khí Hà Nội có tổng diện tích 16,9 ha, theo quy hoạch xây dựng một khu
chức năng đô thị hiện đại, đồng bộ về hạ tầng, chất lượng cao, khớp nối với khu
dân cư hiện có. Trong đó, hơn 1ha dành xây dựng trường học, nhà trẻ. Các cơng
trình xây dựng trong khu vực quy hoạch có kiến trúc hiện đại gồm văn phòng
cho thuê, trung tâm thương mại, căn hộ cho th. Ba ơ đất có tổng diện tích hơn
33.100m2 được dành để xây dựng nhà ở chung cư với tầng cao cơng trình tối đa

là 35 tầng. Các tịa nhà chung cư dự kiến sẽ có 3 tầng hầm. Tầng 1 và 2 được sử
dụng làm dịch vụ cơng cộng. Mỗi nhóm nhà ở đều có diện tích dành để trồng
cây xanh, thảm cỏ kết hợp với sân chơi”.
* Vấn đề về quy hoạch
  Tuy Nhiên, Cơng trình Royal city đã khơng đạt được những tiêu chí ban đầu
đã được cơng bố đồng thời gây nên những vấn đề không mong muốn đối với
quy hoạch của thành phố. Sai phạm so với công bố quy hoạch ban đầu: Khu đô
thị royal city là một kết cấu khổng lồ bằng bê tông với 5 tầng hầm và các tịa
nhà cao trên 30 tầng. Diện tích cây xanh, mặt nước ít ỏi chỉ có tác dụng về trang
trí, khơng thể tạo nên một tác động tích cực nào về đa dangh sinh học hay góp
phần cải thiện mơi trường.
  Việc khớp nối các khu dân cư bị quên lãng hoàn toàn. Khu dân cư cũ và royal
city được ngăn cách bằng hàng rào bêtơng. Các tiện ích cơng cộng như trường
học, nhà trẻ cũng chỉ để phục vụ cho nhu cầu và mức sống của người dân sinh
sống tại đây. Học phí rất đắt1: 2130 EUR( 52 triệu VND)/ kì học đối với nhà
trẻ, 1350 EUR (33 triệu VND)/kì học của trường tiểu học. Trong khi mức thu
nhập bình quân của người Việt Nam2 là 1990 EUR/ năm ~ 166 EUR ( 3,8 triệu
VND)/ tháng.
* Vấn đề cơ sở hạ tầng
Royal City đã mang lại một số lợi ích cho các thành phố: lợi ích kinh tế, đáp ứng
nhu cầu việc làm, nhà ở cho 15.000 người. Bên cạnh đó, những tác động tiêu
cực cũng dần được bộc lộ. Nó bao gồm: áp lực về mật độ dân số. Việc thay thế
nhà máy bằng một khu dân cư là nguyên nhân khiến mật độ dân số tăng nhanh.
nó gây ra áp lực cho hệ thống cơ sở hạ tầng.Ví dụ như: Hệ thống giao thơng bị
q tải bởi sự tăng nhanh của một lượng lớn phương tiện đế từ các khu dân cư
1
2

Báo cáo tài chính Vinschool năm 2015-2016
Báo cáo của tổ chức lao động thế giới ILO về tiền lương 2014/15

9

mới, hiện tượng tương tự cũng xảy ra với hệ thống điện và nước.
  * Sự chênh lệch mức sống
  Sự khác biệt về mức sống giữa khu cũ và khu dân cư mới. Royal city cũng như
nhiều khu dân cư mới khác, được tách biệt với khu vực cũ xung quanh bằng
tường rào. Khơng có mối liên kết nào giữa hai khu vực về giao thông, không
gian công cộng, cảnh quan và văn hóa địa phương.
 * Vấn đề phá dỡ các nhà máy
  Toàn bộ nhà máy bị phá hủy, chúng ta không thấy dấu vết nào của các nhà máy
đã từng tồn tại và là một phần lịch sử của thành phố. Đây là một góc nhìn hồn
tồn khơng phù hợp.
* Vấn đề của môi trường
 Các vấn đề về môi trường bị xem nhẹ. Royal city khơng có chiến lược nào về
tiết kiệm năng lượng, sự phục hồi của khu vực công nghiệp ô nhiễm và sự phát
triển đa dạng sinh học. Điều này đồng nghĩa với việc người dân ở đây phải sống
trên vùng đất bị ơ nhiễm. Nó đặt ra câu hỏi về vấn đề sức khỏe của cộng đồng,
mơi trường trong dài hạn?

Hình 6: Hình ảnh nhà máy cơ khì Hà Nội trước đây.
Nguồn: Youtube -Vietnam Videos Archives History
Channel - Nhà máy cơ khí Hà Nội - cánh chim đầu
đàn của nền công nghiệp XHCN miền Bắc (2-1975)


10
Hình 9: Nhà máy cơ khí Hanoi 2008

Hình 10: “ Royal city” thay thế nhà máy cơ khí Hà Nội 2010


11

Trường hợp Time city
Time city - 458 - Minh Khai - Hai Ba Trung - Ha Noi

Hình 9: “Time city” 2010 là nhà máy
dệt 8/3

Hình 10: “Time city” 2016


12

Time city / Dân số: 25.000
Khu đô thị time city được xây dựng trên đất di dời nhà máy dệt 8-3. Đây là
một nhà máy có truyền thống lâu đời. Nó được khởi cơng ngày 8-3-1960 và
trở thành một biểu tượng của nền công nghiệp, niềm tự hào của miền bắc Việt
Nam thời điểm đó.
Khu đơ thị Times City Hà Nội (gọi tắt là Times City) có diện tích 36ha.được
khởi công xây dựng từ năm 2011, trên đất di dời của nhà máy này. Khu đơ thị
này có định hướng giống với royal city và mục tiêu trở thành khu đơ thị hiện
đại của ngõ phía đơng nam của thành phố.
Cả hai khu đô thị time city và royal city có rất nhiều điểm chung. Chúng đều
cùng một chủ đầu tư là tập đoàn vingroup, cùng xây dựng trên đất di dời nhà
máy cũ. Chính vì vậy, chúng đều có những vấn đề, tác động giống nhau đối với
cấu trúc của thành phố. Time city lại tiếp tục được ngăn cách với khu dân cư
bằng các bức tường bê tông. Điều đó khiến cho nó giống một chiếc túi chứa

25000 người đặt bên cạnh đường Minh Khai. Hệ quả của nó chính là sức ép đối
với giao thơng và sự biệt lập về văn hóa, lối sống giữa khu ở mới và cũ.
* Vấn đề cơ sở hạ tầng
- Khu đô thị time city đã gây ra sức ép rất lớn cho giao thơng khu vực này. Nó
chỉ có một kết nối duy nhất với phần còn lại của thành phố thông qua đường
Minh Khai với mặt cắt rộng. Tuyến đường này vốn đã quá tải do sự góp mặt
của các xe tải, xe chở hàng phục vụ cho các khu cơng nghiệp phía nam Hà Nội.
Chính vì thế, người dân sống tại time city và khu vực xung quanh sẽ mất thêm
thời gian để vượt qua tắc nghẽn vào các giờ cao điểm để đi làm hoặc về nhà.  Để
giải quyết vấn đề này, công ty Vincom đã được sự cho phép của thành phố
(Quyết định số 368 của UBND TP Hà Nội) trong việc mở rộng tuyến đường
Minh Khai lên 30m. Tuy nhiên, việc giải tòa đang diễn ra chậm rãi và người
dân tại time city vẫn cần thêm thời gian chờ đợi. Các cơng trình cơng cộng:
Time city có 1 bệnh viện và trường học liên cấp. tuy nhiên, mức giá thì q cao.
Chính vì thế, chúng cũng không giảm thiểu được phần nào cho hệ thống y tế,
giáo dục quá tải của thành phố.
* Vấn đề kiến ​​trúc và giá trị thẩm mỹ
 -Time city mang lại một diện mạo mới cho thành phố. Chúng ta không thể thấy
được những dấu tích cơng nghiệp khi đến time city mà ngược lại, Time city sẽ
cho chúng ta thấy một hà Nội giống như las vegas hay hong kong với những
tồn nhà chọc trời.
* Vấn đề của mơi trường
 Khu vực này đã bị ô nhiễm nặng nề bởi nước thải CN, các hoạt động công nghiệp cũ và lỗi thời. đất và nước bị ô nhiễm bởi nước thải, khơng khí bị ơ nhiễm


THƠNG BÁO
Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui
lịng liên hệ với Trung Tâm Thơng tin Thư viện
– Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội

Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội.
Email:

TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN