Chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới

Ngày tháng năm
Tiết 102
Văn Bản
CHUẨN BỊ HÀNH TRANG VÀO THẾ KỈ MỚI
- Vũ Khoan-
A>Mục tiêu:
1-Học sinh nhận thức được những cái mạnh, cái yếu trong tính cách, lối sống và
thói quen của con người Việt Nam, yêu cầu phải gấp rút khắc phục cái yếu, hình
thành những đức tính tốt, có lối sống và thói quen mới tốt đẹp góp phần đưa đất
nước đi vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thế kỉ XXI. Nắm vững trình tự
và nghệ thuật lập luận chặt chẽ, lời lẽ dung dị mà thuyết phục của tác giả.
2-Tích hợ với Tiếng Việt ở bài “Các thành phần biệt lập gọi – đáp – phụ chú”, với
tập làm văn ở “Chương trình đại phương”. Với thực tế: tìm hiểu lối sống và thói
quen của người Việt Nam trên báo chí, ở địa phương, ở trường.
3-Rèn kĩ năng đọc – hiểu phân tích văn bản nghị luận về một vấn đề con người
xã hội.
B>Chuẩn bị:
Cuốn sách “Một góc nhìn của Trí thức” tập 1 nhà xuất bản Trẻ TPHCM 2002.
C>Tiến trình tổ chức hoạt động dạy – học:
*)Ổn định tổ chức.
Kiểm tra sĩ số:
*)Kiểm tra bài cũ.
1-Em hiểu thế nào về nhận định sau: Mỗi một tác phẩm văn chương nghệ
thuật là một thông điệp của nhà văn gửi đến người đọc đương thời và hậu thế.
Dựa vào bài “Tiếng nói của văn nghệ” đã học, lấy ví dụ bằng “Truyện Kiều” và
“Lục Vân Tiên”.
2-Theo tác giả Nguyễn Đình Thi, ta có thể nói như thế nào về sức mạnh kì diệu
của văn nghệ. Con đường văn nghệ đến với người đọc, người nghe, người tiếp
nhận có những nét riêng như thế nào?
*)Bài mới.
Vào bài:

Chúng ta đang sống ở những năm đầu thế kỉ 21 – một thế kỉ chứng kiến sự phát
triển như vũ bão của khoa học và công nghệ, sự hội nhập kinh tế toàn cầu – đòi
hỏi mỗi con người phải tự hoàn thiện mình để có một hành trang vững chắc
bước vào thế kỉ mới. Hành trang đó là gì? Chúng ta sẽ cùng đi tìm câu trả lời
qua một bài viết của một nhà hoạt động chính trị nổi tiếng của Việt Nam.
-Gọi học sinh đọc chú
thích *
-Em hiểu gì về tác giả?
-Nêu xuất xứ: chủ đề
của văn bản?
-Học sinh dựa vào chú
thích để trả lời.
I>Đọc – tìm hiểu chung.
1)Tác giả - tác phẩm.
a)Tác giả
b)Tác phẩm
*>Xuất xứ.
-Văn bản thuộc thể loại
nào?
-Theo em nên đọc văn
bản này với giọng như
thế nào?
-Gọi 2 học sinh giải
nghĩa từ.
-Xác định bố cục và hệ
thống luận điểm?
-Nhan đề “chuẩn bị
hành trang vào thế kỉ
-Nghị luận về một vấn đề
xã hội – giáo dục, nghị

luận giải thích.
-Giọng đọc rõ ràng,
mạch lạc, tình cảm và
phấn chấn.
-Trò chơi tra từ điển.
1-ĐVĐ (3 câu đầu).
Luận điểm xuất phát:
“Lớp trẻ Việt Nam… nền
kinh tế mới”.
2-GQVD:
Luận điểm triển khai:
*)Luận điểm 1: “Trong
những hành trang ấy, có
lẽ sự chuẩn bị bản thân
con người là quan trọng
nhất ( 1 đoạn tiếp).
*)Luận điểm 2: Bối cảnh
của thế giới hiện nay và
những mục tiêu nặng nề
của đất nước (2 đoạn
tiếp).
*)Luận điểm 3: Những cái
mạnh, cái yếu của con
người Việt Nam mà ta
cần nhận rõ khi bước vào
nền kinh tế hội nhập
trong thế kỉ mới (4 đoạn
tiếp).
3-KTVD:
Luận điểm kết luận (đoạn

cuối).
“Chúng ta phải lấp đầy
hành trang bằng những
điểm mạnh, vứt bỏ
những điểm yếu”.
-“Hành trang” được dùng
*>Chủ đề.
*>Thể loại.
2)Đọc.
3)Giải nghĩa từ.
4)Bố cục.
II>Đọc – tìm hiểu chi
tiết.
1)Đặt vấn đề.
mới” được hiểu như thế
nào?
-Nhận xét cách đặt vấn
đề của tác giả?
-Em hiểu gì về tác giả từ
mối quan tâm này của
ông?
-Yêu cầu học sinh đọc.
-Luận điểm đầu tiên
được triển khai là gì?
-Tìm các luận cứ triển
khai luận điểm này?
-Em có nhận xét gì về
với nghĩa bóng, mang
tính hình tượng: hành
trang về mặt tinh thần

như tri thức, kĩ năng, thói
quen văn hóa để bước
vào thế kỉ mới, thời kì
mới.
-Nhằm vào đối tượng lớp
trẻ Việt Nam (luôn luôn
quan trọng của đất nước
đang phát triển, dễ tiếp
thu cái mới).
-Nhằm mục đích: nhận ra
cái mạnh, cái yếu của
con người Việt Nam, rèn
những thói quen tốt khi
bước vào nền kinh tế
mới.
-Thời điểm nêu vấn đề:
Tết 2000-2001 chuyển
giao giữa hai thiên niên
kỷ, thời điểm thiêng liêng,
ý nghĩa.
-Tác giả có tầm nhìn xa
trông rộng, lo lắng cho
tiền đồ đất nước.
-Đọc từ “Trong những
hành trang ấy… nổi trội”.
*)Trong việc chuẩn bị
hành trang để bước vào
thế kỉ mới thì sự chuẩn bị
bản thân con người là
quan trọng nhất.

Luận cứ 1: Tự cổ chí
kim, con người bao giờ
cũng là động lực phát
triển của lịch sử.
Luận cứ 2: Trong thế kỉ
tới, nền kinh tế phát triển
mạnh thì vai trò của con
người lại càng nổi trội.
-“Có lẽ” câu có thành
Đặt vấn đề trực tiếp,
ngắn gọn súc tích, hấp
dẫn, thuyết phục vấn đề
có tính thời sự cấp bách
để chúng ta hội nhập,
phát triển…
2)Giải quyết vấn đề.
Luận điểm 1:
cách nêu luận điểm 1?
-Gọi học sinh đọc.
-Luận điểm thứ 2 là gì?
-Tìm các luận cứ?
Vì sao tác giả sử dụng
nhiều thuật ngữ kinh tế
chính trị?
-Vì sao tác giả cho rằng
làm nên sự nghiệp phải
là con người Việt Nam?
-Nhận xét về cách triển
khai luận điểm 2?
phần tình thái, thể hiện ý

kiến chủ quan của tác giả
khi nhận định, cho thấy
cái nhìn tổng quát của
người viết.
-Đọc “Cần chuẩn bị…
điểm yếu của nó”.
*)Bối cảnh thế giới hiện
nay và mục tiêu phát
triển của đất nước đòi hỏi
phải chuẩn bị hành trang
còn người.
Luận cứ 1:
Bối cảnh thế giới: sự
phát triển của khoa học
công nghệ, hội nhập giữa
các nền kinh tế.
Luận cứ 2:
Mục tiêu phát triển của
đất nước: 3 nhiệm vụ.
-Vấn đề mang nội dung
kinh tế, chính trị.
-Thông tin nhanh, dễ
hiểu.
-Yếu tố con người mang
tính quyết định của nền
kinh tế, lao động của con
người là động lực của
mọi nền kinh tế.
-Luận điểm triển khai
khẳng định 1 hành trang

quan trọng nhất, đưa lên
thứ tự đầu tiên. Luận
điểm này trả lời cho câu
hỏi “Chuẩn bị cái gì?”
Luận điểm 2:
-Đây là luận điểm giải
thích, trả lời cho câu hỏi
“vì sao phải chuẩn bị
hành trang con người”.
Khi bước vào thế kỷ
mới.
-Nêu 2 lí do:
*)Lí do 1: là yêu cầu
khách quan tất yếu đặt
ra của đời sống kinh tế
thế giới.
*)Lí do 2: là yêu cầu
chủ quan, nảy sinh từ
nội bộ nền kinh tế nước
Luận điểm 3 là gì?
Điểm mạnh của con
người Việt Nam là gì?
-Những điểm mạnh đó
có lợi gì trong hành
trang của con người
Việt Nam khi bước vào
thế kỉ mới?
-Hãy liên hệ thực tiễn,
minh họa cho những
điểm mạnh của con

người Việt Nam?
-Tóm tắt những điểm
yếu của con người Việt
Nam?
-Những điểm yếu đó
gây trở ngại gì trong
hành trang của chúng
ta?
-Minh họa bằng thực
tiễn những điểm yếu
*)Tóm tắt những điểm
mạnh và điểm yếu của
con người Việt Nam.
+)Những điểm mạnh.
-Thông minh, nhạy bén
với cái mới, cần cù, sáng
tạo, đoàn kết trong đấu
tranh và cuộc sống, tháo
vát, thích ứng nhanh.
-Đáp ứng yêu cầu sáng
tạo của xã hội hiện đại.
-Thích ứng với hoàn
cảnh, bối cảnh mới.
-Hữu ích, năng động
trong nền kinh tế mới.
-Học sinh tự bộc lộ.
+)Những điểm yếu:
-Yếu về kiến thức cơ
bản và thực hành.
-Thiếu kĩ thuật lao động,

thiếu coi trọng quy trình
công nghệ.
-Thiếu coi trọng chữ tín,
kì thị kinh doanh.
-Sùng ngoại, bài ngoại
thoái quá.
-Khó phát huy trí thông
minh, khó thích ứng với
nền kinh tế tri thức.
-Không phù hợp với nền
kinh tế công nghiệp hóa,
sản xuất lớn.
-Gây khó khăn trong quá
trình kinh doanh hội
nhập.
(Học sinh tự bộ lộ).
ta trước những đòi hỏi
của thời đại.
Luận điểm 3: