skkn một số giải pháp nhằm giúp trẻ hình thành những tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 3 4 tuổi tại trường mầm non thiệu thành, thiệu hóa, thanh hóa

l. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục Mầm non là bậc học đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân, có
vai trò to lớn trong việc đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển nhân cách của
con người. Vì thế chăm sóc giáo dục trẻ Mầm non là đặc biệt quan trọng trong chiến
lược phát huy nhân tố con người của Đảng và Nhà nước chiến lược này được cụ thể
hoá trong xây dựng chương trình giáo dục Mầm non của nước ta hiện nay.
Trẻ ở tuổi mầm non chiếm lĩnh vị trí quan trọng trong việc lĩnh hội những
khái niệm, biểu tượng đạo đức sơ đẳng vào trong việc hình thành hành vi phù hợp
với những khái niệm ấy. Trong khi giao tiếp với những người xung quanh, trong quá
trình giáo dục và dạy học, dựa vào kinh nghiệm trực tiếp, trẻ biết được như thế nào
là tốt, như thế nào là xấu, biết được sự đánh giá của người lớn đối với điều tốt và
điều xấu.
Mặt khác lứa tuổi mầm non là giai đoạn đầu tiên của việc hình thành nhân
cách, vốn kinh nghiệm xã hội của trẻ còn ít ỏi, tình cảm chi phối mạnh mẽ đến đời
sống của trẻ, trẻ dễ xúc động trước con người và cảnh vật xung quanh. Những ấn
tượng đầu tiên của thời thơ ấu thường để lại những dấu ấn trong suốt cả cuộc đời
sau này. Đây là thời điểm thuận lợi cho việc giáo dục hình thành tình cảm thói quen
hành vi đạo đức cho trẻ. Chính vì vậy cần phải tạo cho trẻ những biểu tượng, khái
niệm đạo đức, những dấu ấn ban đầu thật chính xác, phản ánh được khuynh hướng
đạo đức của xã hội, đồng thời phải hình thành cho trẻ những thái độ thói quen hành
vi đạo đức, tình cảm đúng đắn đối với con người và thế giới xung quanh.
Giáo dục đạo đức là một nội dung không thể thiếu trong giáo dục nhân cách
con người, một bộ phận nền tảng của nền giáo dục Việt Nam. Trẻ em tuổi mầm non
cơ thể yếu ớt, sức đề kháng kém nhưng tốc độ tăng trưởng và phát triển lại diễn ra
rất nhanh cả về thể chất và tâm lí. Cuộc sống và sự phát triển của trẻ chủ yếu phụ
thuộc vào việc chăm sóc giáo dục của người lớn. Chính vì thế đối tượng lao động
của giáo viên mầm non cần được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục chu đáo, tỉ mỉ, cẩn
thận tránh mọi sự sơ suất, đôi khi chỉ một sai lầm nhỏ cũng có thể gây nên những
thiếu hụt trong quá trình tăng trưởng, phát triển của trẻ, ảnh hưởng không ít đến
việc hình thành những năng lực cần thiết mai sau.

Ngày nay người ta đang dần quên đi vấn đề giáo dục đạo đức của con người
giữa cuộc sống bộn bề lo toan ngày càng phức tạp. Nhiều tệ nạn xã hội, và hành vi
phạm pháp của những em nhỏ chưa đủ tuổi vị thành niên đã làm không ít người
phải đau lòng phải chăng đạo đức của các em chưa được quan tâm giáo dục đúng
mức và đúng cách nhưng theo tôi, tôi thiết nghĩ vấn đề này không phải là của mỗi
cá nhân ai hay tập thể nào mà nó là vấn đề của toàn xã hội, xã hội cần chung tay
nhằm cung cấp cho trẻ vốn hiểu biết, mối quan hệ trong giao tiếp với cộng đồng,
đưa trẻ vào môi trường sống thật lành mạnh, trong sáng, giúp trẻ phát triển toàn
diện về nhân cách. Việc hình thành những tình cảm thói quen hành vi đạo đức của
con người ngay từ ban đầu là một nền tảng để phát huy nguồn nhân lực nhân tài của
thế hệ trẻ cho đất nước. Chính vì vậy đạo đức và việc giáo dục đạo đức đối với quá
trình hình thành và hoàn thiện nhân cách con người ngay từ lúc còn nhỏ là một
1


trong những việc làm vô cùng quan trọng và rất cần thiết. đặc biệt là trẻ mầm non,
vì giai đoạn lứa tuổi mầm non là giai đoạn đặt nền móng cho sự hình thành và phát
triển nhân cách toàn diện của trẻ sau này. Đối với trẻ mầm non, hàng ngày dưới tác
động của người lớn, rồi bằng những kinh nghiệm trực tiếp, trẻ đã có thể hiểu và
nắm bắt được những khái niệm, biểu tượng đạo đức sơ đẳng như thế nào là xấu, là
tốt, ngoan, hư…,có những hành vi phù hợp với những khái niệm đó, dần dần trẻ biết
đánh giá về những điều ấy. chẳng hạn trong quá trình giao tiếp với người lớn, trẻ
chứng kiến những hành vi, sự đánh giá của họ “tốt, nên, không nên, không được
phép…, từ đó trẻ biết cái gì là tốt nên làm, điều gì không nên làm…”. Nhờ đó mà
những biểu tượng, khái niệm đạo đức, hành vi đạo đức được hình thành nhanh
chóng ở trẻ và những ấn tượng đầu tiên đó thường để lại dấu ấn suốt đời, việc uốn
nắn, sửa lại rất khó khăn phức tạp. Bởi vậy nếu ngay từ tuổi mầm non, chúng ta chú
trọng giáo dục cho trẻ những khái niệm, biểu tượng hành vi đạo đức đúng đắn sẽ đặt
cơ sở nền tảng cho bộ mặt đạo đức mai sau của trẻ.
Tuy nhiên trong thực tế ở trường mầm non cho thấy trẻ còn hạn chế những

tình cảm thói quen, hành vi đạo đức sơ đẳng ban đầu như đến lớp cô nhắc thì trẻ
mới chào cô, tranh giành đồ chơi với bạn, phá hỏng đồ chơi, nói tục, chửi bậy, vứt
rác bừa bãi, nói to đùa nghịch xô đẩy bạn ngắt lá, bẻ cành….
Với ý nghĩa vô cùng quan trọng của đạo đức đối với sự phát triển nhân cách
toàn diện của trẻ và từ nhận thức về tầm quan trọng trong việc giáo dục nhằm hình
thành những tình cảm đạo đức cho trẻ thực tế như trên tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài
nghiên cứu “Một số giải pháp nhằm giúp trẻ hình thành những tình cảm thói quen
hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 3-4 tuổi ở lớp mẫu giáo C1 trường mầm non Thiệu
Thành”. Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ, giúp trẻ phát triển toàn
diện.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Tìm ra các giải pháp nhằm giúp trẻ hình thành những tình cảm thói quen
hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 3- 4tuổi.
Giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ và quan tâm sâu sắc hơn về việc giáo dục
đạo đức cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non.
Giúp giáo viên nâng cao kỹ năng hình thành những tình cảm thói quen hành
vi đạo đức ban đầu cho trẻ ở trường mầm non.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Tập trung nghiên cứu một số kinh nghiệm, giải pháp hình thành những tình
cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 3-4 tuổi ở lớp mẫu giáo C1 trường
mầm non Thiệu Thành.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài
- Phương pháp nghiên cứu tâm sinh lí của trẻ 3- 4 tuổi
- Phương pháp sử dụng lời nói, giáo dục bằng tình cảm và khích lệ.
- Phương pháp thực hành – so sánh .
- Phương pháp nêu gương – đánh giá kết quả
- Phương pháp thực nghiệm
2

ll. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cở sở lý luận của sáng kiến “ Một số giải pháp nhằm giúp trẻ hình
thành tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 3-4 tuổi.
Giáo dục đạo đức là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch nhằm trang
bị cho trẻ có những hiểu biết về những qui tắc, nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức, rèn
cho trẻ những tình cảm và hành vi đạo đức phù hợp với yêu cầu xã hội mà trẻ đang
sống. Trên cơ sở đó hình thành cho trẻ những phẩm chất đạo đức, những nét tính
cách của con người Việt Nam.
Hồ chủ tịch đã dạy: “Dạy cũng như học phải biết coi trọng cả tài lẫn đức”,
trong đó người nhấn mạnh: “Đức là cái gốc rất quan trọng”,[1] là nền tảng của nhân
cách con người. Vì thế việc giáo dục đạo đức cần phải bắt đầu ngay từ tuổi mầm
non và phải coi đây là vấn đề trung tâm. A.X. Macarenco – nhà giáo dục xô viết vĩ
đại đã nói “những gì không có được ở trẻ mầm non thì sau này khó có thể hình
thành và sự hình thành nhân cách ban đầu bị lệch lạc, giáo dục lại rất khó khăn”.[2]
Nhưng trong điều kiện kinh tế phát triển và đang trên con đường hội nhập,
đất nước chúng ta phải giao lưu với nhiều nền văn hoá khác nhau. Điều đó đồng
nghĩa với việc chúng ta sẽ tiếp thu thêm nhiều nền văn hóa phổ biến, rộng rãi khác.
Nhưng làm thế nào để cho thế hệ trẻ của chúng ta " Hoà nhập mà không hoà tan"
trong mỗi chúng ta vẫn giữ được những cái thuộc về "văn hoá của dân tộc Việt
Nam”. Như vậy trong thời đại ngày nay việc giáo dục cho trẻ phát triển về trí tuệ
thôi chưa đủ mà còn phải giáo dục giúp trẻ hình thành những tình cảm thói quen
hành vi đạo đức ban đầu ngay từ lứa tuổi mầm non đó là nhiệm vụ cấp thiết trong
các mục tiêu phát triển con người toàn diện hiện nay.
Mặt khác trong mục tiêu giáo dục đào tạo ghi rõ phải hình thành và phát triển
cho trẻ hài hòa, cân đối, biết giàu lòng yêu thương biết quan tâm, nhường nhịn giúp
đỡ mọi người, biết yêu thích và giữ gìn cái đẹp, thông minh, ham hiểu biết, thích
khám phá và tìm tòi một số kỹ năng cơ bản như: nhẹ nhàng, khéo léo, biết cảm ơn,
biết xin lỗi và nhận lỗi khi mình làm sai.
Bởi vậy, từ lâu việc hình thành tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu

cho trẻ đã cuốn hút sự quan tâm của các nhà giáo dục và các bậc phu huynh, nó
chiếm một vị trí quan trong trong đời sống sinh hoạt hàng ngày của trẻ và là nền
văn hóa đặc biệt đối với trẻ.
Chúng ta có thể thấy rằng, về mặt lý luận cũng như thực tiễn đã khẳng định
vai trò của giáo dục, tác động to lớn của giáo dục trong quá trình hình thành và phát
triển nhân cách bằng những nhận định đề ra rất súc tích .Con người muốn trở thành
con người cần phải có giáo dục. Trên thực tế hiện nay, thì việc hình thành tình cảm
thói quen hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ thông qua các hoạt động trong ngày, qua
các hoạt động học, hoạt động chơi, chơi hoạt động góc và hoạt động mọi lúc mọi
nơi, qua các tác phẩm âm nhạc, văn học mới chỉ dừng lại ở việc giúp trẻ thuộc và
hiểu nội dung bài hát, bài thơ, câu chuyện, chưa gợi lên tình cảm, xúc cảm của trẻ.
Để làm tốt điều đó, đòi hỏi người giáo viên phải không ngừng học hỏi, rèn luyện tu
dưỡng phẩm chất đạo đức, nâng cao trình độ chuyên môn, sự hiểu biết về đặc điểm
tâm sinh lý của trẻ một cách sâu sắc hơn. Với tình hình thực tế của lớp tôi phụ trách
3


thì bản thân tôi cảm thấy phần lớn trẻ chỉ ngoan ngoãn, lễ phép nghe lời cô giáo khi
đến lớp còn khi về nhà thì không nghe lời, ông bà, cha mẹ, anh chị và mọi người
xung quanh.
Từ những thực tế đó bản thân tôi đã trăn trở suy nghĩ cần phải làm gì, dạy thế
nào để giáo dục trẻ “nhằm giúp trẻ hình thành tình cảm thói quen hành vi đạo đức
ban đầu” sao cho phù hợp với độ tuổi, với tâm sinh lí của trẻ, với từng nội dung
hoạt động, mà vẫn đảm bảo đúng phương pháp của chương trình giáo dục mầm non.
Để làm tốt công việc này tôi phải xác định đúng mục đích, yêu cầu khi dạy trẻ, cô
giáo phải là người gương mẫu và là một chuẩn mực để trẻ noi theo. Từ đó cần rèn
luyện cho trẻ có những thói quen, hành vi văn hóa, bước đầu hình thành tình cảm
đạo đức vì tất cả những kiến thức trẻ được học ở trường mầm non chính là hành
trang cho trẻ sau này và góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện về các mặt “ Đức trí - lao - thể - mỹ” tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ tự tin lễ phép khi bước vào các độ
tuổi tiếp theo.

2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến “Một số giải
pháp nhằm giúp trẻ hình thành tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu
cho trẻ 3 -4 tuổi.
Trong qúa trình áp dụng các giải pháp để giúp trẻ hình thành tình cảm thói
quen hành vi đạo đức ban đầu. Đầu năm tôi đã tiến hành khảo sát và tôi gặp những
thuận lợi và khó khăn sau:
*. Thuận lợi:
Năm học 2016- 2017 tôi được nhà trường phân công phụ trách nhóm lớp 3- 4
tuổi. Được nhà trường quan tâm tạo điều kiện, giúp đỡ về chuyên
môn, ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm tương đối đầy đủ
trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc học tập của trẻ.
Nhà trường luôn quan tâm, tạo điều kiện cho giáo viên học tập và
làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
Bản thân nhận được sự ủng hộ quan tâm nhiệt tình của ban giám hiệu nhà
trường của các cấp lãnh đạo địa phương và phụ huynh
Về phía nhà trường : Trường mầm non Thiệu Thành là một đơn vị có bề dày
về thành tích. Ban giám hiệu nhà trường có trình độ chuyên môn cao. 100% đạt trên
chuẩn, có kinh nghiệm quản lý, làm việc có kế hoạch cụ thể khoa học sáng tạo.
Đội ngũ giáo viên trong trường có trình độ 100% đạt chuẩn. Đa số là giáo
viên trẻ năng động, nhiệt tình sáng tạo tâm huyết yêu nghề mến trẻ. Môi trường làm
việc dân chủ, kỹ cương, tình thương và trách nhiệm. Là một đơn vị chăm sóc, nuôi
dưỡng, giáo dục nên hầu hết thời gian của trẻ là ở trên lớp có điều kiện tiếp xúc
nhiều với môi trường giáo dục mà cô giáo đề ra.
Về phía bản thân là một giáo viên trẻ luôn mang trong mình lòng nhiệt huyết
năng động sáng tạo, yêu nghề mến trẻ làm việc với tinh thần trách nhiệm cao, luôn
có tinh thần tự học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ,
luôn tự rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức cho bản thân nên
luôn nhận được sự quan tâm tin tưởng của ban giám hiệu nhà trường và phụ huynh
4

Trẻ 3-4 tuổi đã hoàn thiện về hệ thống phát âm và vốn từ phong phú nên khả
năng hiểu nghĩa của từ cao. Khi cô giáo giải thích về các biểu tượng đạo đức và
hành vi đạo đức trẻ đã phần nào nhận ra và bắt chước theo.
Bên cạnh đó các bậc phụ huynh đã quan tâm hơn đến bậc học
mần non nên họ có ý thức cho con đi học đều, đúng độ tuổi, đưa
đón đúng giờ quy định và phối kết hợp chặt chẽ với giáo viên, nhà
trường để có biên pháp giáo dục trẻ tốt nhất.
*. Khó khăn
Cơ sở vật chất của nhà trường đang còn hạn chế, nguồn tài liệu để giáo viên
tham khảo chưa được phong phú. Thiết bị, đồ dùng phục vụ cho các hoạt động
trong ngày của trẻ vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu ham khám phá của
trẻ.
Đội ngũ giáo viên của nhà trường còn thiếu nhiều, đa số là giáo viên trẻ,
tỷ lệ giáo viên trong độ tuổi sinh đẻ và nuôi con nhỏ nhiều, chưa có nhiều kinh
nghiệm trong việc chăm sóc giáo dục trẻ.
Thiệu Thành là xã thuần nông kinh tế gia đình các phụ huynh gặp khó. Một
số gia đình bố mẹ đi làm ăn xa để con ở nhà với ông bà, Một số phụ huynh lại quá
cưng chiều con cháu của mình, nên việc hình thành tình cảm thói quen hành vi đạo
đức cho con em mình chưa được thực hiện đúng mức và đúng cách và phối kết hợp
giữa giáo viên và phụ huynh cũng gặp nhiều khó khăn.
Một số trẻ chưa học qua lớp nhà trẻ lần đầu tiên đến trường nên chưa có nề
nếp sinh hoạt, chưa nhận biết rõ hành vi nào tôt, hành vi nào sấu trẻ luôn hành động
theo ý thích của mình, trẻ đến lớp với thói quen hành vi tự do, chưa có ý thức nề
nếp.
Tuy cùng một độ tuổi nhưng khả năng hoạt động của trẻ không đồng đều một
số trẻ còn nhút nhát, một số trẻ lại qúa hiếu động, một số trẻ đi học chưa đều do tình
hình sức khoẻ.
Do tâm lý trẻ đang trải qua “Thời kỳ khủng hoảng tuổi lên ba” tính độc lập
bắt đầu xuất hiện. Nhu cầu được độc lập trong các hoạt động, dẫn đến biểu hiện

chống đối hoặc hành động ngược lại ý người lớn.
Một số phụ huynh chưa nhận thức rõ, chưa quan tâm đến tầm quan trọng của
việc giáo dục đạo đức hình thành thói quen hành vi văn minh cho con em mình nên
chuyện trẻ ứng xử không phù hợp củng chưa thực sự được quan tâm.
*. Khảo sát thực tế.
TT
NỘI DUNG
Tổng
Số trẻ
số trẻ Đạt Tỷ Đạt Tỷ Đạt Tỷ Đạt Tỷ
tốt
lệ% khá lệ% TB lệ% yếu lệ%
1
- Có thói quen giữ
gìn vệ sinh cá nhân
trong sinh hoạt 30 10
33,3 8
26,7 7
23,3 5
16,7
hang ngày
2
- Trẻ biết yêu thích,
sử dụng và giữ gìn
đồ dùng, đồ chơi 30 9
30
9
30
8
26,7 4

13,3
5


3

4

cất đúng nơi quy
định
- Có thói quen
hành vi văn minh
trong quan hệ giao
tiếp. Biết sử dụng
một số câu đơn
giản trong giao tiếp
- Có tình cảm, thái
độ, thói quen và
hành vi đạo đức

30

7

23,3 10

33,3 9

30

4

13,3

30

8

26,7 9

30

26,7 5

16,7

8

Kết quả trên cho ta thấy việc “hình thành những tình cảm thói quen hành vi
đạo đức ban đầu của trẻ 3-4 tuổi” chưa cao. Hiệu quả của việc giáo dục trong gia
đình còn nhiều hạn chế.Từ thực tế đó tôi luôn trăn trở và suy nghĩ để tìm ra những
giải pháp dạy trẻ sao cho phù hợp đạt hiệu quả tốt nhất.
2.3. Các giải pháp thực hiện để giúp trẻ hình thành những tình cảm thói
quen hành vi đạo đức ban đầu.
Để nâng cao hiệu quả trong việc “giúp trẻ hình thành những tình cảm thói
quen hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 3-4 tuổi” tôi đã tìm hiểu và đưa ra các giải
pháp sau:
Giải pháp 1: Tăng cường rèn luyện phẩm chất đạo đức
cho bản thân.
Giáo viên mầm non là người được giao phó trách nhiệm

chăm sóc- giáo dục trẻ nhằm hình thành những cơ sở ban đầu của
nhân cách con người. Giáo viên mầm non phải là người có phẩm
chất đạo đức tốt đẹp, có lòng yêu thương và trách nhiệm cao đối
với trẻ có như vậy mới hoàn thành được nhiệm vụ vinh quang mà
gia đình và xã hội tin tưởng giao phó.
Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ lớp 3-4 tuổi tôi phụ
trách nói riêng thì cô giáo được xem như một người thầy, người
mẹ, là người bạn gần gũi hàng ngày và được trẻ tin yêu hết mực.
Chính vì vậy mà cô giáo cũng là đối tượng mà trẻ hay bắt chước
nhiều nhất. Trẻ thường bắt chước cô từ lời nói, cử chỉ, dáng vẻ bên
ngoài, thái độ, cách cư sử đối với người xung quanh, nên để hình
thành tình cảm đạo đức ban đầu cho trẻ thì trước hết cô phải là
tấm gương sáng cho trẻ noi theo về mọi mặt.
Bởi hàng ngày thời gian của trẻ ở trường, ở bên cô là chủ yếu, trẻ luôn thích
được cô yêu thương, gần gũi. Mọi hành vi của cô được trẻ để ý và thích bắt chước
làm theo. Vì vậy cô luôn luôn thể hiện chuẩn mực trong cách giao tiếp với người
lớn và mọi người xung quanh. Với trẻ không to tiếng quát tháo, xưng hô dịu dàng
bằng cô và cháu, giờ đón trả trẻ tôi luôn ân cần dịu dàng thương yêu trẻ, khiêm tốn
lịch sự trong giao tiếp với phụ huynh, Khi nói với trẻ tôi phát âm chuẩn, rõ ràng
6


song không khô khan, cứng nhắc. Tôi nhận thấy tư duy của trẻ gắn với yếu tố tình
cảm, hành động suy nghĩ theo hứng thú trẻ ghi nhớ chủ yếu qua những gì ấn tượng
mạnh: Một giọng nói hấp dẫn nhẹ nhàng, khi trẻ hỏi tôi về một vấn đề gì tôi trả lời
trẻ rõ ràng, đủ câu, không trả lời qua loa chiếu lệ.
Có thể nói phẩm chất đạo đức của giáo viên là một điều kiện
rất quan trọng trong quá trình hình thành đạo đức cho trẻ người
giáo viên mầm non muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ cao cả của
mình phải thường xuyên trau rồi đạo đức và nâng cao trình độ tư

tưởng lí luận và trình độ nghiệp vụ của mình.
Nhận thức rõ những điều trên bản thân luôn tự rèn luyện tu
dưỡng đạo đức và nâng cao trình độ chuyên môn. Để trình độ
chuyên môn của mình được vững vàng hơn, tôi đã tự nâng cao
trình độ chuyên môn bằng nhiều hình thức: Nghiên cứu kỹ các loại
chương trình nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ, đặc biệt là trẻ
3 - 4 tuổi. Xây dựng kế hoạch soạn giảng cụ thể, lựa chọn nội dung
phương pháp “Nhằm giúp trẻ hình thành tình cảm thói quen hành
vi đạo đức ban đầu” sao cho phù hợp với từng hoạt động. Tham dự
và ghi chép đầy đủ nội dung các buổi bồi dưỡng chuyên môn do
các cấp tổ chức. Thực hiện tốt sự chỉ đạo chuyên môn của nhà
trường. Học hỏi kinh nghiệm và tiếp thu ý kiến đóng góp của chị
em đồng nghiệp. Luôn luôn rèn luyện tu dưỡng đạo đức và học tập
“ Tư tưởng, đạo đức, tác phong Hồ Chí Minh” Với những biện pháp
tự rèn luyện đạo đức, học tập nâng cao chuyên môn này đã giúp
cho trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân được nâng lên,
và có thêm rất nhiều kĩ năng về “hình thành tình cảm thói quen
hành vi đạo đức cho trẻ mầm non nói chung và trẻ 3-4 tuổi” nói
riêng
Giải pháp 2: Giáo dục trẻ có những hành vi, thói quen đạo
đức đúng đắn.
- Hình thành những biểu tượng và khái niệm đạo đức đúng đắn cho trẻ.
Để hình thành cho trẻ những tình cảm, thói quen hành vi đạo đức trước hết
phải giúp trẻ có được những biểu tượng và khái niệm đạo đức đúng đắn. Bởi lẽ
muốn có được những hành vi đạo đức tốt thì trẻ phải hiểu, phải nhận thức đúng
hành vi, phương thức đạo đức đó.
Ví dụ: Hình thành cho trẻ khái niệm thế nào là tốt, thế nào là xấu, thế nào là
ngoan, là không ngoan, thế nào là lễ phép, thế nào là không lễ phép từ đó giúp trẻ
nhận thức việc mình làm.
Giáo viên có nhiệm vụ phát triển các khái niệm đạo đức sơ đẳng ở trẻ, trên cơ

sở đó hình thành các động cơ hành vi. Giáo viên khi giải thích cho trẻ nên hành
động như thế nào cần thông qua các dẫn chứng cụ thể. Cô giáo giải thích cho trẻ
biết người bạn tốt là người biết nhường nhịn đồ chơi, không tranh giành đồ chơi với
bạn, biết chơi chung, biết quan tâm đến bạn khác từ đó hình thành cho trẻ tình cảm
quyến luyến yêu quý bạn bè.
7


Ví dụ: con không được tranh giành đồ chơi với bạn có đồ chơi đẹp nhường
bạn cùng chơi với mình mới vui.
Hình thành cho trẻ các khái niệm đạo đức như lòng tốt, sự khiêm tốn, dũng
cảm dám nhận trách nhiệm khi mình làm sai việc gì đó biết đối xử công bằng không
phân biệt .
Ví dụ: Cô ơi con xin lỗi cô vì con đã làm hỏng hộp bút mầu của cô không
phải bạn Quỳnh Anh đâu ạ.
Giáo viên cần giúp trẻ hiểu được bản chất từng khái niệm đạo đức, biết so
sánh, đối chiếu với các hành động cụ thể trong cuộc sống hàng ngày của mình và
của người khác. Các khái niệm đạo đức được hình thành là cơ sở để phát triển các
động cơ hành vi, thúc đẩy trẻ đi đến các hành động và thói quen đúng đắn.
- Hình thành cho trẻ thói quen văn minh trong giao tiếp.
Giáo viên cần dạy trẻ có thói quen văn minh giao tiếp với
những người xung quanh như. Cô dạy trẻ biết kính trọng, chào hỏi,
lễ phép khi gặp người lớn, biết cảm ơn khi được người khác giúp
đỡ, biết xin lỗi khi làm phiền người khác. Chơi đoàn kết, nhường
nhịn, giúp đỡ bạn bè và các em nhỏ, biết chia sẻ tình cảm với mọi
người xung quanh.
Ví dụ: Khi cô phát bé ngoan cho trẻ trẻ biết nhận bằng hai tay
và nói câu cảm ơn cô.
Bên cạnh đó cần phải giáo dục trẻ có những hành vi văn hóa,
vệ sinh như: giữ mặt mũi, chân tay sạch sẽ, ăn uống gọn gàng…

Cần rèn cho trẻ có thói quen văn minh khi ở nơi công cộng.
Ví dụ: Cô dạy cho trẻ thói quen không vứt rác bừa bãi hay vẽ
bẩn lên tường, không bẻ cành cây hoặc ngắt hoa nơi công cộng.
Việc giáo dục ý thức đạo đức là việc làm giúp trẻ hiểu tính
đúng đắn của các chuẩn mực hành vi đạo đức mà người lớn yêu
cầu trẻ thực hiện. Chính vì vậy, việc hình thành những biểu tượng
về các chuẩn mực hành vi đạo đức phải cụ thể để trẻ dễ hiểu, dễ
nhớ, dễ bắt chước. Đồng thời, giáo viên cần phải mở rộng, nâng
dần yêu cầu về chuẩn mực hành vi đạo đức trong quá trình rèn
luyện thói quen đạo đức cho trẻ.
- Hình thành cho trẻ thái độ, tình cảm đạo đức
Việc hình thành cho trẻ những thái độ tình cảm đạo đức có vị trí quan trọng
đầu tiên đối với trẻ từ những năm đầu. Tình cảm đạo đức có ý nghĩa quan trọng
trong mỗi con người, nó chi phối mạnh mẽ hành vi đạo đức. Trong quá trình giao
tiếp, cần giáo dục trẻ tình cảm quyến luyến và yêu mến người khác, dạy trẻ mong
muốn làm theo lời chỉ dẫn của người lớn, làm người lớn hài lòng, biết kìm hãm
những hành động làm người lớn buồn phiền…
Ở tuổi mầm non cần hình thành cho trẻ những tình cảm đạo đức như lòng
nhân ái, bao dung, biết yêu mến, vâng lời người lớn, lòng tự trọng, dũng cảm tinh
thần trách nhiệm với những người xung quah và với công việc.
8


Ví dụ: Một trẻ trong lớp bị đau chân cô cần giáo dục trẻ các con phải biết
đồng cảm quan tâm hỏi han xem bạn bị đau thế nào, bạn có đau lắm không hay
quan tâm đến cô giáo “Hôm nay cô giáo mệt à? Cô có cần con làm gì giúp không”.
- Hình thành cho trẻ những thói quen và hành vi đạo đức
Đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong quá trình giáo dục đạo đức. Hành
vi, thói quen đạo đức là kết quả của nhận thức, tình cảm, thái độ đạo đức.
Đặc điểm của trẻ mầm non là khả năng bắt chước cả những hành vi tốt lẫn

hành vi xấu vì trẻ chưa thực sự phát triển tính tự giác của hành vi, chưa biết kiểm
tra hành động của mình, chưa hiểu nội dung đạo đức của hành vi, từ đó có thể dẫn
đến những hành vi xấu. Bởi vậy phải hình thành ở trẻ những kỹ xảo và thói quen
hành vi khác nhau, thể hiện ở lòng kính trọng đối với người lớn
Ví dụ: Cô thường xuyên liên tục giáo dục trẻ biết nghe lời, biết chào hỏi, cảm
ơn, xin lỗi để hình thành ở trẻ tính tự giác làm mà không cần người lớn nhắc
Phát huy tình cảm thái độ tốt đối với bạn bè. Biết quan tâm, nhường nhịn đồ
dùng đồ chơi biết chơi đoàn kết và giúp đỡ bạn khi chơi.
Hình thành ở trẻ ý thức giữ gìn bảo vệ các đồ dùng đồ chơi xung quanh mình
Ví dụ: Giáo dục trẻ biết bảo vệ lau và sắp xếp gọn gàng, giữ gìn đồ dùng đồ
chơi, không quăng ném đồ chơi,biết cất đúng nơi quy định cùng cô.

( Hình ảnh cô và trẻ lớp C1 đang lau dọn và sắp xếp đồ dùng vào tủ góc)
Hình thành ở trẻ hành vi văn hoá đối với người xung quanh và nơi công cộng
Ví dụ: không nói to, không làm ảnh hưởng đến người khác, giữ gìn quần áo
sạch sẽ, không vứt rác bừa bãi không vẽ bậy lên tường…
Như vậy chúng ta có thể thấy rằng việc hình thành cho trẻ những khái niệm,
biểu tượng đạo đức, những thói quen văn trong giao tiếp, những thái độ tình cảm
đạo đức, những thói quen và hành vi đạo đức là một việc làm thiết thực và đặc biệt
9


quan trọng đối với việc “Giúp trẻ hình thành tình cảm thói quen hành vi đạo đức
ban đầu”cho trẻ mầm non nói riêng và cho thế hệ trẻ của đất nước nói chung.
Giải pháp 3: Tăng cường luyện tập và rèn luyện tình cảm thói quen,
hành vi đạo đức cho trẻ trong các hoạt động học có chủ định.
Đây là biện pháp chủ đạo để thực hiện các nhiệm vụ của công tác giáo dục
đạo đức nhằm biến những khái niệm đạo đức thành những hành vi, thói quen đạo
đức. Chỉ trong hoạt động thực tiễn qua những giờ học trong mối quan hệ với bạn bè,
cô giáo, trẻ mới lĩnh hội được qui tắc, hành vi trong cuộc sống, mới tập hành động

theo các tiêu chuẩn đạo đức, hình thành những thói quen của hành vi đạo đức, nhờ
vậy mà trẻ có những thái độ, những hành vi đúng đắn trong cuộc sống hàng ngày
như lễ phép, tôn trọng người lớn, đoàn kết với bạn bè, em nhỏ, giữ gìn và bảo vệ,
bảo quản đồ dùng đồ chơi.
* Hoạt động âm nhạc:
Thông qua hoạt động âm nhạc: Bài “Cả nhà thương nhau”của
nhạc sỹ(Phan Văn Minh) trẻ biết yêu thương kính trọng lễ phép với
bố mẹ trẻ biết quan tâm chăm sóc các thành viên trong gia đình
mình.. Hay qua bài hát “Cô giáo em” của nhạc sỹ (Trần Kiết Tường)
trẻ biết yêu thương kính trọng lễ phép với cô giáo.Từ đó trẻ có tình
cảm yêu trường mến lớp yêu cô giáo yêu bạn bè thích được đến
trường để gặp cô gặp bạn.
Hoặc khi dạy bài hát “Chào hỏi” của nhạc sĩ Trần Hoàng Tiến, mục đích của
tôi không chỉ dừng lại ở việc dạy trẻ hát đúng hát hay mà qua đó tôi luyện tập cho
trẻ thói quen phải chào hỏi khi đi học về, khi đến trường...khi đã luyện tập cho trẻ
thói quen chào hỏi thì tôi tiến hành luyện tập cách thức chào hỏi thông qua các trò
chơi như: “ Người lịch sự”, “Lời chào cao hơn mâm cỗ”, “Tôi muốn nói câu
chào”... với mục đích rèn cho trẻ cách thức chào hỏi như: khi chào người lớn thì
vòng tay cúi chào, chào bạn bè thì giơ tay, chào em nhỏ thì âu yếm...nhờ thế thói
quen chào hỏi dễ dàng chuyển thành kỹ năng trong cuộc sống của trẻ.
* Hoạt động làm quen với tác phẩm văn học:
Qua bài thơ “ Bạn mới” tôi giáo dục cho trẻ tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn
nhau, khi trẻ đã ghi nhớ lời cô tôi tiến hành luyện tập bằng cách cho trẻ chơi các trò
chơi có liên quan đến các tình huống giúp đỡ bạn bè trò chơi: “ Gọi bạn đi hoc”, “
Gói quà tặng bạn” “ Bạn cần gì”... hay trong bài thơ “ Giờ ăn” tôi luyện tập cho trẻ
cách thức ăn uống hợp vệ sinh...hay thông qua nội dung câu truyện “ Mỗi người
một việc” tôi luyện tập cho trẻ ý thức giữ gìn và bảo vệ các bộ phận của cơ thể
mình.
Qua chuyện: “Bông hoa cúc trắng” trẻ biết thể hiện tình cảm
yêu thương kính trọng đối với bà. Hay qua bài thơ “Lấy tăm cho

bà” giáo dục trẻ biết kính trọng, lễ phép chăm sóc yêu thương,
quan tâm đến các thành viên trong gia đình mình khi ăn xong biết
lấy tăm rót nước cho người lớn. Bên cạnh tình yêu thương đối với
ông bà, bố mẹ và mọi người xung quanh cần hình thành cho trẻ
tính thật thà, lòng dũng cảm biết nhận lỗi, nhận trách nhiệm về
10


mình khi làm sai không được đổ lỗi cho người khác và điều đó sẽ
giúp trẻ khắc sâu hơn khi trẻ được nghe câu truyện: “Bé Minh
Quân dũng cảm”
Quan trọng hơn nữa qua hoạt động cho trẻ làm quen với tác
phẩm văn học sẽ khắc sâu trong tâm hồn trẻ lòng yêu thích thơ ca
hò vè…
* Hoạt động khám phá khoa học:
Hoạt động khám phá khoa học cũng giúp trẻ hình thành được
tình cảm yêu quê hương đất nước, yêu thiên nhiên, yêu vạn vật cỏ
cây hoa lá, yêu con người. cụ thể như qua hoạt động: “trò chuyện
về các loại cây xanh” Để giúp trẻ hiểu hơn về ích lợi của cây xanh
đối với đời sống con người và vạn vật thì cô cần hướng và gợi mở
cho trẻ trồng cây xanh để làm gì? Cây xanh có ích lợi như thế nào
đối với đời sống của con người và vạn vật? Để có nhiều cây xanh
và giúp cây luôn xanh tốt thì cần phải làm gì? Từ đó giúp trẻ hình
thành và ý thức được tầm quan trọng và ích lợi to lớn của cây xanh
đối với con người và van vật xung quanh, giúp trẻ biết yêu quý,
chăm sóc bảo vệ cây xanh, bằng cách thường xuyên tưới nước cho
cây, nhổ cỏ, bắt sâu, và đặc biệt là không được ngắt lá bẻ cành
cây để cây luôn tươi tốt tạo nhiều bóng mát cho con người đặc biệt
góp phần làm cho môi trường của chúng ta xanh- sạch- đẹp..
Bên cạnh đó hoạt động khám phá khoa học trẻ được quan sát

tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh bằng những vật thật như
tìm hiểu về các loại hoa, quả, tìm hiểu về nước… Khi tìm hiểu
khám phá về các loại quả trẻ được sờ được ngửi được nếm qua đó
hình thành cho trẻ thói quen trước khi ăn quả phải rửa sạch, gọt
vỏ, không được ăn những quả dập quả thối…
* Hoạt động phát triên thể chất:
Hoạt động phát triển thể chất: Trước khi vào hoạt động tôi
luôn trò chuyện với trẻ muốn cơ thể luôn khoẻ mạnh thì các con
cần phải làm gì? Cho trẻ kể ra những gì mà trẻ biết giúp trẻ biết từ
đó giúp trẻ yêu quý giữ gìn và bảo vệ các bộ phận trên cơ thể. Để
cho cơ thể lớn lên khoẻ mạnh cần phải ăn đấy đủ các chất dinh
dưỡng và siêng năng luyện tập thể dục thể thao tập đều đặn, tập
thường xuyên để có một cơ thể phát triển khỏe mạnh, hài hòa, cân
đối. Dạy trẻ biết cách xếp hàng theo hiệu lệnh của cô, trong lúc
tập không được chen lấn, hay xô đẩy nhau. Biết cách ăn mặc gọn
gàng, sạch sẽ khi đến lớp.
*Hoạt động tạo hình:
Khi cho trẻ hoạt động tạo hình ví dụ bài “tô màu con gà” cô
hướng dẫn giải thích cho trẻ biết để giữ cho vở của mình luôn sạch
đẹp thì các con cần phải làm gì. Trong quá trình hoạt động tô màu
cô gợi mở cho trẻ biết giữ gìn và bảo quản đồ dùng của mình như
11


không làm nhàu, quăn mép vở, không vẽ bậy ra vở, không xé vở,
không bẻ màu… Hoặc khi cho trẻ thực hiện các bài nặn, xé dán cụ
thể là “Nặn các loại quả” cô chuẩn bị khăn lau tay cho trẻ và
thường xuyên nhắc trẻ khi thực hiện các con không được cho tay
vào miệng, không được lau tay vào quần áo, thực hiện xong các
con lau tay vào khăn lau tay cô đã chẩn bị sẵn, không được lăn lẫn

các màu đất nặn lại với nhau mà phải lăn riêng từng màu và cất
gọn gàng vào hộp và kiểm tra xem hộp của mình đã đủ các màu
chưa sau đó cho trẻ đi rửa tay . Qua hoạt động tạo hình giúp trẻ
hình thành được những ý thức thói quen kỹ năng hàng ngày như
giữ gìn vệ sinh cá nhân, ý thức tự giác gọn gàng độc lập tính trách
nhiệm và đặc biệt là đã hình thành cho trẻ thói quen kỹ năng rửa
tay sau khi hoạt động với các đồ vật, đất, cát.. . Hơn nữa qua hoạt
động tạo hình cô giáo dục trẻ biết giữ gìn, quý trọng sản phẩm của
mình của bạn làm ra.
* Hoạt động làm quen với toán:
Khi trẻ được hoạt động làm quen với toán trẻ được hoạt động
trực tiếp với các đồ dùng từ đó cô có thể hình thành cho trẻ kỹ
năng giữ gìn đồ dùng khi hoạt động không được ngậm đồ dùng vào
miệng, không được xé đồ dùng, không làm bẩn đồ dùng và khi
hoạt động xong biết cất đồ dùng vào nơi quy định cùng cô.
Việc lặp lại có hệ thống cùng một hình thức hành vi trong những hành động
cụ thể sẽ hình thành ở trẻ thói quen đạo đức vững chắc.
Những thói quen đạo đức giúp trẻ tích luỹ được những kinh nghiệm đạo đức,
tức là những hành vi khi trẻ xử sự tốt không phải vì người khác yêu cầu trẻ phải
hành động như vậy, mà là vì các em không thể làm khác được.
Giáo dục hình thành tình cảm đạo đức ban đầu cho trẻ
thông qua các hoạt động học là rất cần thiết vì thông qua hoạt
động học đó sẽ hình thành cho trẻ những tình cảm kỹ năng thói
quen, hành vi có văn hóa.
Giải pháp 4: Tăng cường rèn luyện tình cảm thói quen hành vi đạo đức
cho trẻ thông qua các hoạt động trong ngày.
Hoạt động đón trẻ: Hoạt động đón trẻ nhằm giúp trẻ hình thành thói quen
đến lớp biết chào cô, chào bạn, chào ông bà, bố mẹ, anh chị khi họ ra về. Vì hoạt
động đón trẻ là hoạt động thường xuyên liên tục nên việc hình
thành thói quen cho trẻ sẽ rất dễ dàng khi đón trẻ vào lớp cô luôn

nhắc trẻ các con đến lớp phải biết chào hỏi lễ phép, biết chơi với
bạn biết giúp đỡ bạn…
Việc cô đón trẻ vào lớp với thái độ ân cần, vui vẻ niềm nở tạo cho
trẻ cảm giác vui vẻ thoải mái, cảm giác được yêu thương tôn trọng
điều đó giúp trẻ càng yêu trường, yêu lớp, yêu mến cô giáo và
thích được đến lớp với cô với bạn. Chính vì vậy, việc giáo dục đạo
đức cho trẻ cần được thực hiện hàng ngày liên tục, thường xuyên,
12


cần luôn luôn làm giàu vốn kinh nghiệm đạo đức cho trẻ. Cô giáo
phải gần gũi, yêu thương và trò chuyện với trẻ một cách cởi mở, tự
nhiên để trẻ tự bộc lộ bản thân.
Ví dụ: Cô trò chuyện cùng trẻ về gia đình trẻ, gia đình của các
con có những ai? Bố mẹ các con làm nghề gì? Nhà các con có mấy
anh, chị em? Con sẽ làm gì khi em bé đòi đồ chơi của con? Con sẽ
làm gì khi ông bà, bố mẹ… đau ốm?

Hình ảnh cô giáo lớp C1 đang ân cần niềm nở đón trẻ vào lớp
* Hoạt động ngoài trời: Giờ hoạt động ngoài trời giúp trẻ
được trải nghiệm được tiếp xúc với những đồ dùng đồ chơi, đồ vật
cây cối, hoa lá một cách trực tiếp nên việc hình thành những tình
cảm đạo đức cho trẻ rất gần gũi, dễ dàng và thực tế
Ví dụ: Khi cô cho trẻ được quan sát chăm sóc vườn rau ở sân
trường trẻ được quan sát, được sờ vào cây được cảm nhận vẻ đẹp
từ cây được nhổ cỏ, nhặt lá tưới nước bắt sâu.Từ đó giúp trẻ ý thức
được rằng muốn cho vườn rau luôn tươi tốt thì cần phải Chăm sóc
bảo vệ một cách cẩn thận chu đáo thường xuyên và đặc biệt
không được ngắt lá, dẫm vào rau điều đó sẽ giúp trẻ hình thành
lòng yêu thiên nhiên cỏ cây hoa lá.

13


Hình ảnh cô và trẻ lớp C1 đang chăm sóc vườn rau
* Hoạt động góc: Đối với trẻ mầm non thì việc “học bằng chơi –
chơi mà học” ở hoạt động góc trẻ được trải nghiệm nhiều vai chơi
khác nhau trong cuộc sống . Các hoạt động chơi đòi hỏi trẻ phải
suy nghĩ, phải sáng tạo và chủ động khi chơi, khi trẻ chơi cô là
người quan sát và hướng dẫn trẻ nhập vai chơi cùng trẻ cô luôn gợi
mở cho trẻ khi chơi phải làm những gì? biết đoàn kết, giao lưu với
bạn, không xô đẩy quang ném đồ chơi biết giữ gìn lau chùi, sắp
xếp đồ chơi vào đúng nơi quy định cùng cô. Hơn nữa thông qua
hoạt động góc giúp trẻ mạnh dạn, tưn tin giao tiếp với mọi người
xung quanh.

Một số hình ảnh đang chơi hoạt động góc của cô và trẻ lớp C1
14


* Hoạt động ăn trưa ngủ trưa: Trước khi vào giờ ăn tôi cho
trẻ rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước sạch sau đó cho trẻ ngồi
vào bàn ăn và đọc bài thơ:
“Giờ ăn”
Đến giờ ăn cơm
Vào bàn bạ nhé
Nào thìa bát đĩa
Xúc cho gọn gàng
Chớ có vội vàng
Cơm rơi cơm vải [3]

( Tác giả: Lê Thị Hoa)
Hàng ngày đọc bài thơ này để giúp trẻ hứng thú và ghi nhớ
những gì trong giờ ăn mình cần thực hiện. Trong các giờ ăn tôi giới
thiệu các món ăn cho trẻ gợi ý cho trẻ mời cô mời bạn cùng ăn
cơm, trong khi trẻ ăn, cô cần khuyến khích động viên trẻ ăn hết
suất, trong khi ăn không làm rơi vãi cơm, thức ăn ra bàn, xuống
đất, không nói chuyện riêng khi ăn, khi ho hoặc sặc phải biết che
miệng hoặc quay ra ngoài. Từ đó hình thành cho trẻ thói quen ăn
uống có văn hóa như: Rửa tay sạch trước và sau khi ăn, lau miệng
sau khi ăn, trẻ biết cách sử dụng những đồ dùng, dụng cụ trong ăn
uống một cách đúng đắn. Ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai
nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, không nói chuyện, ăn hết suất. Biết
mời cô và các bạn trước khi ăn. Biết tự dọn, cất đồ dùng, bát, đĩa,
thìa… đúng nơi quy định hoặc biết giúp cô chuẩn bị giờ ăn, ngồi
ngay ngắn, không làm ảnh hưởng đến người xung quanh.
Bên cạnh hoạt động ăn, thông qua hoạt động ngủ của trẻ
cũng giúp trẻ biết rằng phải ngủ đủ giấc ngủ đúng giờ quy định,
khi ngủ không được nói chuyện riêng, không được kéo gối không
được gác chân, tay lên người bạn.
* Hoạt động nêu gương cuối ngày:
Tâm lý của con người thích được khen hơn là chê nhất là trẻ nhỏ rất thích được
khen ngợi, động viên, khi làm được việc tốt. Những lời động viên, những phần
thưởng nhỏ cũng làm trẻ vui sướng và khích lệ trẻ cố gắng hơn nữa để lại được
khen, được thưởng.
Khi dạy trẻ lúc nào cũng phải trung thực trong lời nói và việc
làm, tập cho trẻ biết cách nhận xét tự nhận xét về mình về bạn
hôm nay mình có ngoan hay không ngoan và lí do vì sao chưa
ngoan. Từ đó cô quan sát lời nói, hành vi cử chỉ của trẻ xem những
điều trẻ nói có đúng với việc trẻ làm không, và nêu gưong bạn ấy
trước lớp cho cả lớp tuyên dương vì trẻ đã làm được nhiều việc tốt

hoặc đã nhận ra khuyết điểm của mình rất đáng được khen và
thưởng cắm cờ bé ngoan trong ngày.Và tôi luôn đưa ra các nội
dung yêu cầu để tặng hoa bé ngoan như “Bé sạch sẽ, bé lễ phép,
15


bé học ngoan”. Điều đó khuyết khích trẻ thích thú và mong muốn
ngày nào cũng ngoan để được cắm cờ hoa bé ngoan của cô
Ví dụ: Cô cho trẻ nhận xét xem hôm nay đến lớp có những
bạn nào ngoan sau khi trẻ nhận xét xong cô sẽ nhận xét chung. À
đúng rồi đấy các con ạ hôm nay đến lớp bạn Thiện Nhân rất ngoan
vì đến lớp biết chào cô, trong giờ ăn bạn ăn rất nhanh không làm
rơi vải cơm thức ăn ra bàn không nói chuyện riêng vậy bạn có
ngoan không? cả lớp hãy học tập và tuyên dương các bạn
nào.Hoạt động nêu gương sẽ hình thành ở trẻ sự tự tin, lòng dũng
cảm
Còn với những bạn chưa ngoan thì cô sẽ tạo cơ hội bằng cách cho trẻ lên đọc
thơ, hát múa và tặng những món quà nhỏ để khuyến khích động viên trẻ cố gắng
hơn nữa để lần sau cũng được nhận nhiều quà như các bạn
* Hoạt động trả trẻ:
Khi trả trẻ tôi thường cho trẻ hát bài “Đi học về” Cho trẻ đứng
dậy chào cô chào bạn trước khi về, qua hoạt động trả trẻ nhắc trẻ
về nhà biết vâng lời ông bà, cha mẹ, trước khi ăn biết mời người
lớn, khi ăn không nói chuyện không làm rơi vải cơm ra ngoài, ăn
xong biết lấy tăm mời người lớn. Về nhà biết nhường nhịn đồ chơi
với em bé, không tranh dành đồ chơi với bạn, không vẽ bậy lên
tường ăn xong biết vứt rác vào nơi quy định.Từ đó giúp phụ huynh
thấy phấn thoải mái để trao đổi với cô về tình hình của trẻ ở nhà
và cảm nhận được sự thay đổi rõ rệt của trẻ từ khi đến lớp.
Giải pháp 5: Tăng cường giải thích và nêu gương người tốt, việc tốt.

Khi giải thích giúp trẻ tiếp thu những khái niệm đạo đức từ đó trẻ tự giác thực
hiện. Khi dùng biện pháp này tôi luôn cố gắng giải thích ngắn ngọn, rõ ràng cụ thể,
dễ hiểu và điều quạn trọng là phải dựa vào vốn tri thức, vốn kinh nghiệm mà trẻ đã
có. Khi giải thích, tôi phải truyền đạt những kiến thức về yêu cầu đối với hành vi
của trẻ, phải giải thích tại sao cần có những yêu cầu đó, phải chỉ cho trẻ cách thức
thực hiện và khuyến khích trẻ tự nguyện thực hiện theo các yêu cầu đó.
Ví dụ: Cô đề ra qui tắc: “Các con không được làm hư hỏng đồ chơi vì làm
hỏng sẽ không có gì để chơi, khi chơi phải nhẹ nhàng, không quăng ném đồ chơi,
chơi xong phải cất vào nơi qui định”.
Khi nêu gương người tốt tôi thường chọn lọc những tấm gương tốt về hành vi
đạo đức của mọi người xung quanh, giúp trẻ thấy được cách làm cụ thể, cách cư xử
như thế nào cho đúng trong những trường hợp này, trường hợp khác của cuộc sống.
Những tấm gương trong cuộc sống của người lớn, bạn bè xung quanh trẻ, cả những
tấm gương trong các tác phẩm văn học, có ảnh hưởng lớn tới việc hình thành hành
vi đạo đức của trẻ. Do đó trong sinh hoạt hàng ngày tôi luôn sử dụng những tấm
gương để giáo dục trẻ. Trẻ em thường hay bắt chước những người được các em kính
trọng, yêu mến, mà chước hết là bắt chước tấm gương của cha mẹ, cô giáo. Trẻ
mầm non luôn dựa vào uy tín của cô giáo, yêu cầu của cô giáo để các em biện bạch
cho tính chất đúng đắn của mình rằng “cô giáo con nói thế, cô giáo con nói không
16


được làm như thế...”. Chính vì vậy tôi luôn chú ý đến thái độ, hành vi, cử chỉ, lời
nói, việc làm của mình.
Trẻ em không chỉ bắt chước người lớn mà còn bắt chước lẫn nhau. Trong
cuộc sống hàng ngày tôi luôn lấy gương một số trẻ để giáo dục trẻ khác.
Ví dụ: “bạn Đức Anh rất giỏi vì đã biết nhặt vỏ bim bim trên nền nhà bỏ vào
thùng rác”, “Bạn Nguyễn Hoàng ăn nhanh, khi ăn không nói chuyện, không làm rơi
vãi “ Bạn Gia Bảo rất ngoan trong giờ học chú ý nghe cô giáo giảng bài không nói
chuyện riêng, “Bạn Hải Yến đến lớp biết chào cô và chơi với các bạn rất đoàn

kết.. ..chúng mình cùng học tập theo các bạn ấy nhé”...
Giải pháp 6: Làm tốt công tác phối kết hợp với phụ huynh
Cùng với mục tiêu xã hội hoá giáo dục thì vai trò của phụ huynh có vai
trò không nhỏ trong việc giáo dục trẻ. Vì vậy việc phối kết hợp với phụ huynh trong
việc giáo dục lễ giáo cho trẻ là vô cùng cần thiết.
Để phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của việc hình thành tình cảm đạo
đức ban đầu cho trẻ thì cô giáo cần phải kết hợp môi trường giáo dục và tận dụng
mọi đối tượng cùng giáo dục trẻ bằng cách động viên các bậc phụ huynh tham gia
mọi phong trào của lớp, của trường đề ra. Để thực hiện tốt điều đó tôi đã lên kế
hoạch cụ thể như: Trong buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đã trao đổi
với phụ huynh về tầm quan trọng của việc “Giúp trẻ hình thành
tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu trong trường mầm
non” để phụ huynh trao đổi với cô về đặc điểm tâm sinh lý của
từng cháu ở nhà từ đó giúp cô kịp thời nắm được đặc điểm tình
hình của từng trẻ trong lớp ngay từ đầu năm và kịp thời có những
biện pháp, phương giáo dục uốn nắn trẻ tích cực và hiệu quả nhất.
Tôi cũng đã mạnh dạn trao đổi với phụ huynh không nên nuông chiều con thái
quá, phải giải thích cho trẻ hiểu cái gì là tốt, cái gì chưa tốt. Cái gì nên và cái gì
không nên. Dần dần trẻ sẽ hiểu ra những mong muốn của mình đó là sai, là không
đúng, là chưa ngoan. Hơn nữa phụ huynh phải mẫu mực trong giao tiếp ở nhà để trẻ
noi theo. Đồng thời chú ý sửa sai kịp thời cho trẻ những thiếu sót về hành động cử
chỉ trong giao tiếp với mọi người xung quanh từ đó sẽ giúp cho công tác phối kết hợp
giữa giáo viên và phụ huynh thuận tiện hơn.

17


Ảnh tổ chức họp phụ huynh lớp C1
Góc trao đổi với phụ
huynh của lớp C1

Bên cạnh đó tôi luôn xây dựng tốt góc tuyên truyền tại lớp,
thường xuyên thay đổi nội dung tuyên truyền để phụ huynh nắm
được thông tin kịp thời. Ở góc trao đổi với phụ huynh tôi thường
treo những hình ảnh bé nói lời hay, bé làm việc tốt, hoặc những bài
thơ có nội dung bé nói lời hay bé làm việc tốt từ đó giúp phụ huynh
hiểu cảm nhận được rằng từ khi trẻ đi học về nhà trẻ đã có thói
quen chào ông bà , bố mẹ, biết ăn xong vứt rác vào thùng rác, biết
mời người lớn trước khi ăn biết nhận quà bằng hai tay, biết cảm ơn
khi nhận được quà, biết xin lỗi khi mình làm sai.Nên việc trao đổi
với phụ huynh sẽ thuận tiện và dễ dàng hơn.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến “Một số giải pháp nhằm giúp trẻ hình thành
những tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 3 -4 tuổi”.
Qua khảo sát thực tế khi đã áp dụng các giải pháp mà tôi đã đưa ra tôi đã nhận
được kết quả như sau :
*Khảo sát lần 2 cuối năm học. Tổng số trẻ lớp C1: 30 trẻ
TT
1
2

NỘI DUNG
Có thói quen giữ gìn
vệ sinh cá nhân trong
sinh hoạt hàng ngày
Trẻ biết yêu thích, sử
dụng và giữ gìn đồ
dùng, đồ chơi cất đúng
nơi quy định

Tổng
số trẻ

Đạt
tốt

Tỷ
lệ%

Đạt
khá

Số trẻ
Tỷ Đạt
lệ% TB

30

27

90

3

10

0

0

0

0

30

28

93,3 2

6,7

0

0

0

0

Tỷ
lệ%

Đạt
yếu

Tỷ
lệ%

18

3

Có thói quen hành vi
văn minh trong quan
hệ giao tiếp. Biết sử
30 28
93,3 2
6,7 0
0
0
0
dụng một số câu đơn
giản trong giao tiếp
4
Có tình cảm, thái độ,
thói quen và hành vi
30 27
90
3
10
0
0
0
0
đạo đức
* Đối với bản thân:
Sau khi lựa chọn và nghiên cứư đề tài “ Một số giải pháp nhằm giúp trẻ
hình thành tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 3-4 tuổi ở lớp
C1 trường mầm non Thiệu Thành” tôi đã nhận được một số hiệu quả rõ rệt đối
với bản thân như sau:

Tôi đã hiểu rõ về đặc điểm tâm sinh lý của trẻ lớp 3-4 mà mình phụ trách đã
mạnh dạn đưa ra những giải pháp cụ thể, sát thực với trẻ sau khi áp dụng những giải
pháp trên tôi đã nắm vững phương pháp chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ một
cách tốt nhất vì trẻ đã hình thành những tình cảm thói quen hành vi đạo đức đúng
đắn nên tôi không còn phải nhắc trẻ mà trẻ đã chủ động tích cực để thực hiện từ đó
giúp cho bản thân được trang bị thêm rất nhiều kiến thức về việc giáo dục trẻ, có
phương pháp và giải pháp giáo dục uốn nắn trẻ kịp thời.
* Đối với trẻ:
100% trẻ đã hình thành những biểu tượng khái niệm đạo đức đúng đắn.Biết
thể hiện những thái độ tình cảm những thói quen và hành vi đạo đức với mọi người
xung quanh. Vì vậy trẻ tích cực hứng thú tham gia các hoạt động, một cách tự giác,
kỉ luật, có tác phong mạnh dạn và tự tin, phối hợp nhiệt tình với cô và bạn trong mọi
hoạt động Trẻ đã cơ bản hình thành những tình cảm đạo đức ban đầu như, có hành
vi đạo đức tốt, không nói tục chửi bậy, biết vâng lời ông bà, cha mẹ, cô giáo và mọi
người xung quanh biết quan tâm, nhường nhịn và chơi đoàn kết hoà thuận với bạn,
biết cảm ơn xin lỗi, biết dũng cảm, thật tà trung thực khi mắc lỗi trẻ biết giữ gìn vệ
sinh môi trường trong và ngoài lớp ăn xong biết vứt rác vào đúng nơi quy định, ăn
uống vệ sinh, khi ăn không làm rơi vải cơm ra bàn, không nói chuyện riêng...và đây
chính là tiền đề hành trang cho trẻ bước vào những năm học tiếp theo.
* Đối với đồng nghiệp:
Khi trẻ đã hình thành tình cảm thói quen hành vi đạo đức sẽ tạo điều kiện
thuận lợi cho các đồng nghiệp nhận những trẻ này ở năm học tiếp theo vì trẻ đã có
nền tảng tiền đề ngay từ ban đầu chỉ cần củng cố phát huy hơn nữa về tình cảm thói
quen hành vi đạo đức cho trẻ phù hợp với tâm sinh lý của độ tuỏi mình phụ trách,
Như vậy đồng nghiệp có nhiều thời gian quan tâm chất lượng giáo dục của lớp từ
đó chất lượng sẽ được nâng cao hơn và chuyển biến rõ dệt.
* Đối với phụ huynh:
Các bậc phụ huynh đã hiểu được tầm quan trọng của việc hình thành tình cảm
thói quen hành vi dạo đức ban đầu cho trẻ nên đã chủ động phối hợp với giáo viên
để làm tôt công tác này.

19


Phụ huynh đã quan tâm nhiều đến con em mình từ lời ăn tiếng nói đến thái độ
tình cảm thói quen hành vi hàng ngày của trẻ và phấn khởi trước sự chuyển biến rõ
rệt của trẻ từ khi trẻ đến lớp.
* Đối với nhà trường:
Với những giải pháp tôi áp dụng vào thực tiễn giảng dạy ở độ tuổi 3- 4 tuổi
mà tôi phụ trách, trẻ hình thành tình cảm thói quen hành vi đạo đức đúng đắn sẽ là
tiền đề cho trẻ phát huy ở các độ tuổi tiếp theo. Khi trẻ hình thành tình cảm thói
quen hành vi đạo đức đúng đắn thì chất lượng học tập của trẻ nâng lên, và chất
lượng chung về giáo dục của nhà trường cũng được nâng lên rõ rệt theo hàng năm.
lll. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận :
Có thể nói rằng: trẻ khoẻ mạnh, nhân hậu, thông minh, vừa có đức vừa có tài
biết yêu quý mọi người xung quanh, phát triển ở trẻ một số giá trị, nét tính cách,
phẩm chất và năng lực như mạnh dạn, tự tin, tự lực, sáng tạo, linh hoạt, dễ hoà
nhập, dễ chia sẽ, dễ hợp tác. Tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ tham gia vào cuộc sống
chuẩn bị tốt cho trẻ bước tiếp cho trẻ vào các độ tuổi sau có kết quả luôn là mục
đích phấn đấu thực hiện của người giáo viên mầm non, đó cũng chính là lí do tồn tại
của chính bản thân tôi nói riêng và của người giáo viên mầm non nói chung.
L.Tônxtôi đã từng nói: “Nếu thầy giáo chỉ biết yêu công việc thì đó là thầy giáo tốt,
nếu thầy giáo chỉ biết yêu học sinh như tình yêu của cha mẹ đối với con cái sẽ tốt
hơn là người thầy giáo đã đọc nhiều sách vở mà lại không yêu công việc, không yêu
trẻ. Nếu người thầy giáo biết kết hợp trong mình lòng yêu công việc và tình yêu trẻ
thì đó là một thầy giáo hoàn hảo”.[4] Tôi muốn thể hiện tình yêu trẻ của mình bằng
cách dạy cho trẻ những tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu làm nền tảng
cho sự phát triển toàn diện nhân cách của trẻ sau này vì đó cũng chính là nhiệm vụ,
là thước đo phẩm chất đạo đức của một người giáo viên mầm non. Qua nghiên cứu
tôi đã rút ra một số kết luận sau:

Việc hình thành những tình cảm đạo đức ban đầu cho trẻ là vô cùng quan
trọng và cần thiết. Thiết nghĩ sự kết hợp đồng bộ các giải pháp nêu trên sẽ là con
đường hiệu quả nhất để trẻ 3-4 tuổi hình thành những tình cảm thói quen hành vi
đạo đức.
Qua việc nghiên cứu và thực hiện đề tài tôi nhận thấy việc
“hình thành tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 34 tuổi” là việc làm vô cùng quan trọng và cần thiết trong trường
mầm non. Bởi vì nó rất gần gũi, thiết thực đối với trẻ, góp phần
vào sự phát triển nhân cách, đạo đức tình cảm của trẻ. Đối với trẻ
thơ, giáo dục đạo đức là quá trình tác động lâu dài liên tục có mục
đích, có kế hoạch nhằm trang bị cho trẻ những biểu tượng, hiểu
biết sơ đẳng về những yêu cầu chuẩn mực hành vi đạo đức trong
các mối quan hệ ứng xử hàng ngày. Tuy nhiên cũng phải dựa vào
nhận thức của trẻ để đưa ra các yêu cầu cho phù hợp, không nên
cứng nhắc gò ép trẻ một lúc mà phải là một quá trình lâu dài liên
tục giúp trẻ hình thành dần. Bên cạnh đó giáo viên cần phải tạo
20


môi trường không gian cho trẻ được trải nghiệm dần dần “Trẻ học
bằng chơi, chơi mà học” Nếu làm tốt công tác giáo dục đạo đức
cho trẻ thì sẽ góp phần vào việc hình thành nhân cách tốt, và góp
phần trong việc xây dựng con người vừa có đức, vừa có tài. Để
việc“Giúp trẻ hình thành tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban
đầu cho trẻ 3-4 tuổi” nói riêng và trẻ mầm non nói chung được
nâng cao và tốt hơn nữa nếu mỗi giáo viên luôn nâng cao tinh thần
trách nhiệm, tự nghiên cứu học tập nâng cao trình độ chuyên môn,
luôn có ý thức tự rèn luyện tu dưỡng phẩm chất đạo đức cho bản
thân. Biết tạo môi trường cho trẻ hoạt động một cách tích cực, biết
phối kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và phụ huynh
trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ.

Quan trọng hơn nữa đó là Chúng ta những người làm nhiệm
vụ trồng người cần tạo cho trẻ được sống trong môi trường giáo
dục, môi trường sư phạm lành mạnh, tạo điều kiện cho trẻ được
phát huy tính tích cực, sáng tạo của bản thân. Cần có tinh thần
trách nhiệm, yêu nghề mến trẻ, tâm huyết gương mẫu để xứng
đáng với câu nói mà sinh thời cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã
từng nói: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong các nghề cao
quý, sáng tạo nhất trong các nghề sáng tạo”[5]
Luôn tạo cho trẻ bầu không khí vui tươi, gần gũi, yêu thương,
ấm áp, thân thiện, tôn trọng khi đến lớp. Để trẻ cảm nhận được
rằng “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” trẻ đến trường được
gặp cô gặp bạn, được yêu thương chăm sóc tôn trọng, được hoạt
động một cách thoải mái tích cưc sáng tạo, được trải nghiệm
những hoạt động của cuộc sống dưới sự hướng dẫn tận tình của
giáo viên
Qua 2 đợt khảo sát lần 1 và lần 2 chứng tỏ trẻ 3-4 tuổi đã có ý thức trong việc
hình thành những biểu tượng đạo đức ban đầu. Đó chính là nền tảng vững chắc để
khi lên lớp 4-5 tuổi và 5-6 tuổi trẻ phát huy hơn nữa trong việc “ Giúp trẻ hình
thành những tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu”.
2. Kiến nghị:
Đề nghị các cấp lãnh đạo cần quan tâm tạo điều kiện, hỗ trợ đầu
tư kinh phí để nhà trường xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm trang
thiết bị đồ dùng phục vụ công tác nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo
dục trẻ.
Bên cạnh đó nhà trường thông qua các buổi họp phụ huynh, để trao đổi thống
nhất với phụ huynh về quan điểm giáo dục, kỹ năng và phương pháp giáo dục trẻ
một cách tốt nhất. Đồng thời trong các buổi họp chuyên môn, những ngày hội ngày
lễ nhà trường nên lồng ghép tổ chức cho giáo viên thảo luận về các phương pháp
biện pháp nhằm giúp trẻ hình thành những tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban
21

đầu từ đó giúp giáo viên nâng cao được kỹ năng để giúp trẻ phát triển một cách toàn
diện nhất.
Hơn nữa nhà trường tạo điều kiện cho giáo viên đi tham quan học hỏi trao đổi
kinh nghiệm với các giáo viên ở các trường khác trong huyện, Mua sắm thêm các
tranh ảnh minh hoạ từ đó chúng tôi học hỏi được kinh nghiệm của đồng nghiệp về
phương pháp giáo dục trẻ để phục vụ cho công tác giảng dạy được tốt hơn.
Trên đây là "Một số giải pháp nhằm giúp trẻ hình thành những tình cảm thói
quen hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 3-4 tuổi " mà tôi đã áp dụng vào các hoạt
động của mình. Rất mong được sự quan tâm của cán bộ chuyên môn, Phòng giáo
dục, Ban giám hiệu nhà trường và bạn đồng nghiệp, góp ý, xây dựng, bổ xung thêm
để giúp tôi có được những kinh nghiệm, những kỹ năng và áp dụng trong quá trìng
công tác của bản thân được tốt hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
HĐKH trường Mầm non Thiệu Thành đồng ý
xếp loại sáng kiến kinh nghiệm của cô
Lê Thị Hà: Xếp loại A .
Hiệu trưởng

Thiệu Hoá, ngày 15 tháng 03 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là skkn của mình viết
không sao chép nội dung của người khác
Người viết

Lê Thị Hà
Nguyễn Thị Hồng

* Tài liệu tham khảo:

- Để hoàn thành sáng kiến “ Một số giải pháp nhằm giúp trẻ hình thành
những tình cảm thói quen hành vi đạo đức ban đầu cho trẻ 3-4 tuổi” Tôi đã tham
khảo trên một số tài liệu như:
-[1] Hồ Chí Minh toàn tập. Tập 11 nhà xuất bản chính trị quốc gia
Hà nội 2000 trang 329
- [2] Đào Thanh Âm. Giáo dục học mầm non . Trường đại học Hà
Nội.
22


- [3] Tuyển chọn trò chơi, bài hát, thơ ca, truyện, câu đố theo chủ
đề trẻ 3-4 tuổi chủ biên Lê Thu Hương tái bản lần thứ mười nhà
xuất bản giáo dục Việt Nam.
-[4] Giáo dục học trẻ em 1.Trường đại học sư phạm khoa đào tạo
giáo viên mầm non Thái Nguyên tháng 10 năm 2010.
- [5] Câu nói của cố thủ tướng Phạm Văn Đồng. Tạp chí nghiên
cứu, hướng dẫn công tác tổ chức xây dựng Đảng của ban tổ chức
trung ương.

23