Giáo trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thường xuyên 2

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG BÌNH
KHOA SƯ PHẠM TIỂU HỌC - MẦM NON
========= o0o ========

GIÁO TRÌNH
(Lưu hành nội bộ)

RÈN LUYỆN NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM
THƯỜNG XUYÊN 2
(Dành cho Đại học Giáo dục mầm non hệ chính quy)

Tác giả: Lê Thị Vân

Năm 2017
1


MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU............................................................................................................3
Chương 1 ....................................................................................................................4
XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC TRONG ................................................4
TRƯỜNG MẦM NON ..............................................................................................4
1.1. KHÁI NIỆM, Ý NGHĨA CỦA VIỆC XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG GIÁO
DỤC TRONG TRƯỜNG MẦM NON ..................................................................4
1.1.1. Khái niệm môi trường giáo dục...................................................................4
1.1.2. Ý nghĩa của việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non .....4
1.2. NGUYÊN TẮC CHUNG CỦA VIỆC THIẾT KẾ MÔI TRƯỜNG GIÁO
DỤC TRONG TRƯỜNG MẦM NON ..................................................................4
1.3. QUY TRÌNH XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC TRONG
TRƯỜNG MẦM NON...........................................................................................5
1.3.1. Xác định nội dung và lập sơ đồ ...................................................................5

1.3.2. Mua sắm, sưu tầm trang thiết bị, tranh ảnh, nguyên vật liệu, phế liệu..........6
1.3.3. Sắp xếp, trang trí.........................................................................................7
1.3.4. Sử dụng môi trường giáo dục ......................................................................7
1.4. HƯỚNG DẪN CÁCH THIẾT KẾ MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC CHO CÁC
HOẠT ĐỘNG.........................................................................................................8
1.4.1. Hướng dẫn cách thiết kế môi trường giáo dục cho một giờ học ...................8
1.4.2. Hướng dẫn xây dựng môi trường hoạt động ngoài trời ................................9
1.4.3. Hướng dẫn thiết kế môi trường hoạt động chơi ở các góc..........................10
1.5. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC .............26
1.6. XỬ LÝ TÌNH HUỐNG SƯ PHẠM TRONG CÔNG TÁC CHĂM SÓC GIÁO DỤC TRẺ ..................................................................................................27
1.6.1. Xử lý tình huống sư phạm trong hoạt động giáo dục mầm non
1.6.2. Một số tình huống sư phạm.......................................................................30
Chương 2..................................................................................................................36
THIẾT KẾ GIÁO ÁN VÀ TẬP GIẢNG CÁC MÔN PHƯƠNG PHÁP TRONG
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO ................................................................................36

2


LỜI NÓI ĐẦU

Hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thường xuyên hướng tới việc rèn
luyện cho sinh viên các năng lực sư phạm cần thiết của người giáo viên tương
lai. Vì thế hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thường xuyên được coi là một
khâu quan trọng trong quy trình đào tạo giáo viên mầm non. Để góp phần đổi
mới công tác đào tạo và bồi dưỡng giáo viên mầm non nhằm nâng cao năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ, cập nhật những đổi mới về nội dung, phương pháp dạy
học theo chương trình chăm sóc - giáo dục trẻ.
Tài liệu “Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thường xuyên” biên soạn nhằm
mục đích thông qua hoạt động thực hành thường xuyên khắc sâu các kiến thức

về nghiệp vụ sư phạm, hình thành hệ thống kĩ năng nghề nghiệp cơ bản gắn liền
với thực tiễn bậc học mầm non, từ đó hình thành ý thức, tình cảm nghề nghiệp,
chuẩn bị cho sinh viên bước vào nghề.
Tài liệu gồm hai phần chính:
- Xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non: Bao gồm tìm hiểu
hình thức, phương pháp tổ chức môi trường giáo dục cho trẻ ở trường mầm non.
- Thiết kế giáo án và tập giảng các môn phương pháp trong chương trình
đào tạo: Tìm hiểu và bước đầu thực hành tổ chức các hoạt động giáo dục của
bộ môn: PP giáo dục thể chất, PP làm quen với MTXQ, PP làm quen với tác
phẩm văn học, PP phát triển ngôn ngữ, PP hình thành biểu tượng Toán, PP tổ
chức hoạt động tạo hình, PP tổ chức hoạt động âm nhạc.
Đây là tài liệu giúp tổ chức có hiệu quả các hoạt động thực hành nghề
nghiệp. Lần đầu tiên, tài liệu được biên soạn chắc chắn không tránh khỏi những
thiếu sót nhất định. Rất mong nhận được những ý kiến đóng góp chân thành của
bạn đọc.

Tác giả

3


Chương 1
XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC TRONG
TRƯỜNG MẦM NON
1.1. KHÁI NIỆM, Ý NGHĨA CỦA VIỆC XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG GIÁO
DỤC TRONG TRƯỜNG MẦM NON

1.1.1. Khái niệm môi trường giáo dục
Môi trường nói chung được hiểu là tổng thể các yếu tố tự nhiên và xã hội
tác động tương hỗ với nhau tạo nên một khung cảnh sống với những điều kiện

sống để con người tồn tại và phát triển.
Từ khái niệm đó, chúng ta có thể định nghĩa: Môi trường giáo dục trong
trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên và xã hội cần thiết và trực
tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non và hiệu
quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ
chăm sóc, giáo dục trẻ.
1.1.2. Ý nghĩa của việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm
non
- Xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là thực sự cần thiết
và quan trọng, nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua
đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện.
- Môi trường giáo dục sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí các khu vực chơi và
học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn nhằm thỏa mãn
nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực
sáng tạo.
- Đối với nhà giáo dục, việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ là
phương tiện, là điều kiện để họ tác động đến sự phát triển phù hợp với từng trẻ
và từng lứa tuổi.
- Đối với phụ huynh và xã hội, quá trình xây dựng môi trường giáo dục sẽ
thu hút được sự tham gia của các phụ huynh và sự đóng góp của cộng đồng xã
hội để thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát triển của trẻ trong từng giai
đoạn, từng thời kỳ.
1.2. NGUYÊN TẮC CHUNG CỦA VIỆC THIẾT KẾ MÔI TRƯỜNG GIÁO
DỤC TRONG TRƯỜNG MẦM NON
4


Việc thiết kế môi trường giáo dục trong trường mầm non phải tuân thủ các
nguyên tắc sau:
- Cần bố trí các khu vực chơi, hoạt động trong lớp và ngoài trời phù hợp,

thuận tiện cho việc sử dụng của cô và trẻ.
- Cần tính đến không gian thực tế của trường để cân đối diện tích các khu
vực.
- Thiết kế môi trường giáo dục cần đảm bảo tính mục đích: Thiết kế môi
trường giáo dục phải hướng vào việc phát triển nhân cách toàn diện của trẻ
nhằm đạt được mục tiêu giáo dục mầm non nói chung và mục tiêu cuối độ tuổi
nói riêng.
- Môi trường giáo dục phải đảm bảo an toàn và có tính thẩm mỹ cao: địa
điểm phải cách xa những nơi ồn ào, ô nhiễm, độc hại như trục đường giao thông
lớn, xa nhà máy, bệnh viện, khu rác thải, nghĩa trang...Đảm bảo vệ sinh nguồn
nước, không khí, vệ sinh an toàn trong ăn uống...
- Trang trí môi trường lớp học cần phù hợp với tính chất của các hoạt
động, phù hợp với từng lứa tuổi và phản ánh được nội dung của chủ đề.
- Cần thu hút sự tham gia của trẻ vào việc xây dựng môi trường giáo dục
càng nhiều càng tốt. Đây là những cơ hội quý báu để trẻ ứng dụng kiến thức và
kỹ năng trẻ đã được học theo cách của mình mà không bị gò bó, đặc biệt vào các
thời điểm như chơi và hoạt động ở các góc vào buổi sáng và vào giờ hoạt động
chiều.
- Môi trường giáo dục cần đa dạng, phong phú, kích thích sự phát triển của
trẻ.
1.3. QUY TRÌNH XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC TRONG TRƯỜNG
MẦM NON

1.3.1. Xác định nội dung và lập sơ đồ
1.3.1.1. Xác định nội dung cần xây dựng
- Xây dựng môi trường chung trong trường mầm non:
+ Sân trường: Cổng trường, tường bao quanh, sân chơi, vườn.
+ Hệ thống công trình phụ, nguồn cung cấp và hệ thông thoát nước...

5

+ Hệ thống các phòng chung trong trường mầm non: Phòng Hiệu trưởng,
hiệu phó, phòng hội đồng, phòng truyền thống, phòng y tế, phòng tài vụ, phòng
hành chính...
+ Kku vực phục vụ ăn uống: nhà bếp, nơi chế biến thức ăn, kho lưu trữ và
bảo quản thức ăn...
+ Khối phòng học cho các nhóm, lớp: phòng học, chơi và ăn, phòng ngủ,
phòng vệ sinh...
Việc xây dựng môi trường chung của trường phụ thuộc vào diện tích của trường,
nguồn đầu tư kinh phí của địa phương.
- Xây dựng môi trường trong nhóm lớp.
Lớp học mẫu giáo tối thiểu rộng từ 46 - 50m2 cho 35 - 40 trẻ trong một
lớp (QĐ 55 của Bộ Giáo dục).
Nếu lớp học nhỏ có thể tận dụng ban công, hành lang hoặc các không gian
bên ngoài lớp học cho các hoạt động.
13.1.2. Lập sơ đồ về môi trường giáo dục: Mô hình môi trường cần xây dựng
phải được thiết kế trên giấy. Tỷ lệ giữa các khu vực hoạt động phải cân đối và
phù hợp với các điều kiện của mỗi trường, lớp mầm non.
1.3.2. Mua sắm, sưu tầm trang thiết bị, tranh ảnh, nguyên vật liệu, phế
liệu...
Trên cơ sở đã xác định rõ những nội dung cần xây dựng và những thứ có
thể lưu giữ lại được từ chủ đề trước, giáo viên phải lên kế hoạch mua sắm, sưu
tầm những thứ khác để phục vụ cho chủ đề mới.
Ví dụ: Trong chủ đề Thế giới động vật ngoài những thứ lưu giữ được thì có thể
mua thêm một số mô hình chuồng của các con vật, hoặc các chủng loại đồ chơi
con giống, các đồ chơi con vật bằng các chất liệu khác nhau như bằng nhựa, vải,
bông...Tận dụng các nguồn nguyên vật liệu, phế liệu khác như xốp mút, giấy
màu, đề can...để làm đồ dùng, đồ chơi.
- Tổ chức làm tranh ảnh, đồ dùng, đồ chơi

+ Cô làm: Cần xác định rõ những loại tranh ảnh, đồ dùng, đồ chơi nào cô
làm. Những thứ cô làm là những thứ có tính chất giới thiệu chủ đề, hoặc khó
làm, cần có sự khéo léo, tinh tế trong khi thực hiện bố cục, đường nét, màu sắc.
6


Ví dụ: các đồ dùng để làm mẫu trong giờ hoạt động tạo hình, tranh minh họa
cho các câu chuyện kể.
+ Cô và trẻ cùng làm: Cô có thể làm mẫu một vài thứ sau đó gợi ý cho trẻ
làm.
Ví dụ: như đồ dùng trong giờ học toán: các hình khối, các đồ vật để học đếm...
+ Trẻ tự làm: Một số tranh ảnh, đồ dùng, đồ chơi quen thuộc cô có thể giao
nhiệm vụ cho trẻ tự làm cùng với nhau.
Ví dụ: làm đồ chơi con vật để tặng các em nhỏ, tặng bạn nhân ngày sinh nhật...
1.3.3. Sắp xếp, trang trí
Tạo khoảng không gian phù hợp cho các khu vực hoạt động trong lớp và
ngoài trời.
Bố trí sắp đặt thiết bị, đồ dùng, đồ chơi cần phù hợp với tính chất của từng
hoạt động, điều kiện thực tiễn ở từng địa phương, đảm bảo an toàn cho trẻ, tạo
cơ hội cho trẻ hoạt động cùng nhau.
Trẻ càng nhỏ, môi trường giáo dục càng phải gần gũi để tạo cho trẻ sự ấm
cúng và cảm giác an toàn. Nếu diện tích lớp chật có thể bớt đồ đạc vào kho lưu
trữ hoặc xếp bàn ghế ra ngoài hiên để tạo không gian cần thiết cho trẻ hoạt động.
Khi sắp xếp đồ dùng, đồ chơi cần chú ý đến mục đích sử dụng chúng.
Ví dụ: tranh mảng tường để dùng cho trẻ hoạt động cần treo vừa tầm với của trẻ,
tranh cung cấp kinh nghiệm có thể treo cao hơn một chút, đồ chơi to và nặng để
ở dưới, đồ chơi nhẹ để ở trên, những đồ chơi trẻ hay sử dụng luôn để trong trạng
thái mở...
1.3.4. Sử dụng môi trường giáo dục
Cần sử dụng triệt để tác dụng của tranh ảnh, đồ dùng, đồ chơi. Muốn vậy,

giáo viên cần xác định rõ mục đích sử dụng của mỗi loại tranh ảnh, đồ dùng, đồ
chơi để cung cấp, củng cố kiến thức cho trẻ hay để giúp trẻ thiết lập các mối
quan hệ trong khi chơi, thỏa mãn nhu cầu vui chơi.
Giáo viên phải lên kế hoạch sử dụng từng loại đồ dùng, đồ chơi vào bước
giới thiệu chủ đề, khám phá chủ đề và kết thúc chủ đề.
Cần xác định rõ từng loại đồ chơi để đưa vào các hoạt động như hoạt động
học tập, hoạt động ngoài trời và hoạt động vui chơi ở các góc.
7


Tiến hành sử dụng môi trường giáo dục phải nhẹ nhàng, linh hoạt theo
nhiều cách khác nhau, vào các thời điểm khác nhau.
Ví dụ: ở chủ đề "Thế giới thực vật", cô trang trí mảng tường để cung cấp kiến
thức về chủ đề nhưng cũng có thể dùng để cung cấp kiến thức về các lĩnh vực
hoạt động và phát triển nhiều mặt khác nhau.
1.4. HƯỚNG DẪN CÁCH THIẾT KẾ MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC CHO CÁC
HOẠT ĐỘNG

1.4.1. Hướng dẫn cách thiết kế môi trường giáo dục cho một giờ học
Thiết kế môi trường học tập cho một giờ học cần căn cứ vào mục đích yêu
cầu của giờ học. Từ đó, ta thiết kế các hoạt động sẽ tiến hành trong giờ học và
sắp xếp các hoạt động đó theo tiến trình, lôgic nhận thức trong giờ học.
Ví dụ: giờ toán: trẻ làm quen với khối vuông, khối chữ nhật.
Mục đích: giúp trẻ nhận biết, phân biệt được khối vuông, khối chữ nhật, có kỹ
năng so sánh để nhận ra những điểm giống và khác nhau giữa khối vuông và
khối chữ nhật, có kỹ năng nhận dạng các khối hình đó ở các đồ vật xung quanh
và biết vận dụng chúng để chơi trò chơi.
Giáo viên có thể thiết kế và sắp xếp trình tự các hoạt động như sau:
Hoạt động 1:

Ổn định, gây hứng thú

Hoạt động 2:

Trẻ chơi với khối vuông, khối chữ nhật để tìm hiểu
đặc điểm của chúng

Hoạt động 3:

So sánh hai khối với nhau để tìm điểm giống và khác
nhau

Hoạt động 4:

Chơi trò chơi "thi xem ai nhanh"

Hoạt động 5:

Tìm các đồ vật có dạng các hình khối đó ở xung
quanh.

Hoạt động 6:

Nhận xét - kết thúc (gợi ý cho trẻ chơi các trò chơi
với các khối vuông, khối chữ nhật như chơi xây dựng,
dán hình tương ứng vào các mặt bao của các khối)

Sau khi dự kiến được các hoạt động sẽ tổ chức trong giờ học, giáo viên
cần hình dung xem giờ học đó sẽ tổ chức ở đâu? với bao nhiêu trẻ? Không gian
như thế nào? thời gian cho mỗi hoạt động là bao nhiêu? và hình thức tổ chức các

hoạt động trong giờ học như thế nào?.

8


Bước tiếp theo rất quan trọng đó là phần chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cho cô
và trẻ tương ứng với mỗi hoạt động.
Ví dụ: trong giờ học ở trên, giáo viên cần chuẩn bị mỗi trẻ một rổ đựng một khối
vuông và một khối chữ nhật do cô và trẻ cùng làm trong giờ học tạo hình hoặc
trong giờ hoạt động góc, rổ có dán số để chơi trò chơi, các đồ vật có dạng khối
vuông và khối chữ nhật để ở xung quanh lớp ...
1.4.2. Hướng dẫn xây dựng môi trường hoạt động ngoài trời
Môi trường hoạt động ngoài trời rất tốt cho sức khỏe và việc học tập, vui
chơi của trẻ nhỏ. Khi ra hoạt động ngoài trời, trẻ được hít thở không khí trong
lành, được tắm nắng, tắm gió làm tăng sức đề kháng của cơ thể trẻ. Ngoài ra khi
ra ngoài trời trẻ còn được tiép xúc với các hiện tượng tự nhiên và xã hội gần gũi,
từ đó, mở rộng, củng cố hiểu biết, kỹ năng nhận thức cho trẻ.
Thông thường diện tích sân vườn chiếm khoảng 50% tổng diện tích toàn
trường.
Cần xây dựng sân vườn thành các khu vực: khu vực trồng cây, non bộ, bể
cá cảnh; khu vực các thiết bị đồ chơi ngoài trời; khu vực chơi với cát, nước, sỏi
và các vật liệu chơi với thiên nhiên.
- Khu vực cây cảnh: khu vực này cần trồng các loại cây đa dạng về lá,
thân, quá trình sinh trưởng và phát triển (cây bóng mát, cây cảnh, vuờn hoa, cây
cỏ, cây ăn quả, cây rau...). Bố trí cây xanh trong trường ở những vị trí thuận tiện,
phục vụ tốt cho trẻ chơi ngoài trời.
Nên treo một số lồng chim hoặc nuôi một số con vật (gà, thỏ...) để trẻ được
quan sát, thực hiện những hoạt động chăm sóc cây cối, con vật, tạo cơ hội cho
trẻ được thể nghiệm những cảm xúc của mình.
- Khu vực các thiết bị đồ chơi ngoài trời: Đồ chơi ngoài trời nên đa dạng

để kích thích trẻ thực hiện các vận động khác nhau như: đu quay, cầu trượt, bệp
bênh, xích đu, đường ống để chui qua, thăng bằng, xe đạp 3 bánh, thú nhún...
Tuy nhiên mỗi loại đồ chơi cần phù hợp với độ tuổi của trẻ.
Ví dụ: trẻ nhà trẻ nên có những đồ chơi riêng có kích thước thấp hơn. Các đồ
chơi nên đặt ở những vị trí hợp lí, đảm bảo an toàn cho trẻ và nằm trong tầm
kiểm soát của giáo viên khi trẻ chơi.
9


- Khu vực chơi với cát, nước và các vật liệu thiên nhiên: Khu vực này có
thể kích thích trẻ thực hiện các hoạt động khám phá khoa học và làm những thí
nghiệm đơn giản. Nên có hố cát, sỏi, bể nước và các vật liệu như xẻng, chai lọ,
hộp, khuôn hình, rổ, thìa, bát...ở khu vực này trẻ có thể được đong, đo nước, xúc
cát, đóng khuôn, làm các thí nghiệm cát khô - cát ướt, vật chìm - vật nổi, tan không tan.
Khi thiết kế môi trường giáo dục cho một giờ hoạt động ngoài trời cần căn cứ
vào nội dung, mục đích yêu cầu của giờ hoạt động ngoài trời, điều kiện thực tế
của trường, lớp, của trẻ và điều kiện thời tiết.
Ví dụ: Quan sát vườn hoa ở mẫu giáo lớn, cô cần chuẩn bị: Lựa chọn vị trí để trẻ
đứng quan sát thuận tiện, có que chỉ, dự kiến một số câu hỏi kích thích trẻ quan
sát, so sánh, khái quát hóa, tích cực sử dụng ngôn ngữ và hình thức tiến hành là
cả lớp, cho trẻ đứng xung quanh vuờn hoa.
Còn nếu làm thí nghiệm "Vật chìm - vật nổi", cô nên tiến hành theo nhóm
nhỏ. Bố trí 3 - 4 nhóm, mối nhóm có một chậu nước, một rổ đựng đồ dùng, vật
liệu để làm thí nghiệm. Trẻ từng nhóm tự thực hiện thí nghiệm, sau đó so sánh
kết quả giữa các nhóm và đưa ra nhận xét khái quát.
Nội dung trò chơi vận động cần được tiến hành ở vị trí không gian rộng
mát, không có chướng ngại vật.
Ví dụ: để tổ chức trò chơi "Mèo và chim sẻ" cần lựa chọn địa điểm không gian
rộng, không có chướng ngại vật, chuẩn bị một mũ mèo và số lượng mũ chim sẻ
bằng số trẻ; phấn để vẽ "nhà mèo" và "tổ của các chú chim sẻ". Khoảng cách từ

nhà mèo và tổ chim sẻ từ 7 -10 m. Thời gian chơi từ 5 - 7 phút.
Chơi tự chọn với đồ chơi có sẵn ở ngoài trời như đu quay, cầu trượt, bập
bênh..., chơi với nguyên vật liệu thiên nhiên như lá cây, hột hạt, cát, nước...và
đồ chơi mang từ lớp ra như bóng, vòng, phấn...
1.4.3. Hướng dẫn thiết kế môi trường hoạt động chơi ở các góc
1.4.3.1. Một số khái niệm cơ bản
a) Góc hoạt động là khoảng không gian nơi trẻ có thể được tự chơi và hoạt động
tích cực theo nhu cầu và hứng thú của cá nhân hoặc của nhóm nhỏ với những trẻ
cùng sở thích.

10


b) Chơi và hoạt động ở các góc là hình thức tổ chức cho trẻ chơi và hoạt động ở
các góc, trong đó mỗi góc có các nội dung chơi và hoạt động khác nhau, tên góc
do cô và trẻ đặt, phản ánh nội dung các trò chơi, các hoạt động được chuẩn bị
trong các góc.
Thông thường có 6 loại góc sau:
- Góc đóng vai: ở góc này trẻ chơi các trò chơi đóng vai theo chủ đề.
- Góc xây dựng, lắp ghép: trẻ chơi các trò chơi xây dựng và chơi với bộ đồ
lắp ghép.
- Góc học tập: Trẻ chơi các trò chơi hoặc tham gia các hoạt động để củng
cố kiến thức và các kỹ năng thuộc các lĩnh vực làm quen với MTXQ, hình thành
biểu tượng toán, làm quen tác phẩm văn học và đọc viết.
- Góc tạo hình: Trẻ thực hiện các hoạt động vẽ, tô màu, nặn, cắt, xé, dán,
in hình, gấp, xếp...
- Góc âm nhạc: Trẻ hát, múa biễu diễn, làm quen với các nhạc cụ như
trống, đàn, xắc xô, kèn...
- Góc thiên nhiên và khám phá khoa học: Trẻ được thực hiện các hoạt
động chăm sóc vật nuôi, cây trồng, làm các thí nghiệm đơn giản...

c) Môi trường hoạt động góc: được hiểu là nhiững điều kiện cần thiết, đảm bảo
cho trẻ hoạt động ở các góc mà trẻ chọn:
- Điều kiện về không gian trong từng góc.
- Điều kiện về thời gian.
- Điều kiện về cơ sở vật chất: giá, kệ bàn ghế, các dụng cụ đựng đồ chơi,
đồ dùng thuận lợi cho trẻ sử dụng khi hoạt động.
Ngoài môi trường vật chất, bầu không khí cởi mở, thân thiện, ấm cúng
giữa cô và trẻ và giữa trẻ với nhau trong suốt thời gian trẻ hoạt động ở các góc
có ý nghĩa hết sức quan trọng để kích thích trẻ hoạt động hứng thú, tích cực.
1.4.3.2. Vai trò của môi trường hoạt động góc
Môi trường hoạt động góc có vai trò rất to lớn trong việc thỏa mãn nhu cầu
vui chơi, nhu cầu nhận thức, giao tiếp...giúp trẻ hoạt động tích cực để phát triển
và giáo dục toàn diện cho trẻ nhỏ.
11


- Với qui mô hoạt động theo nhóm nhỏ, với thời gian tương đối lâu, sẽ tạo
điều kiện cho giáo viên có cơ hội quan sát trẻ nhiều hơn, đánh giá kết quả hoạt
động của trẻ tốt hơn.
- Môi trường hoạt động ở các góc cũng khuyến khích trẻ ra quyết định (trẻ
có thể tự chọn góc chơi mà trẻ thích).
- Giáo dục trẻ học cách chơi cùng với nhau, hợp tác chia sẻ, quan tâm lẫn
nhau, học cách kiềm chế, không quấy rầy bạn, tuân thủ những quy định của góc
chơi.
- Môi trường hoạt động ở các góc còn góp phần làm cho chế độ sinh hoạt
hằng ngày trở nên linh hoạt, mềm dẻo. Trẻ bớt căng thẳng vì có thể chơi ở góc
này hoặc góc khác theo ý thích.
Tóm lại, môi trường hoạt động ở các góc có ý nghĩa hết sức quan trọng đối
với việc phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo của trẻ, thỏa mãn nhu cầu vui
chơi, nhu cầu nhận thức, giao tiếp và phối hợp hoạt động của trẻ.

1.4.3.3. Yêu cầu đối với việc thiết kế môi trường hoạt động góc
- Chia diện tích phòng thành các góc và khu vực chơi khác nhau. Có ranh
giới riêng giữa các góc (sử dụng mảng tường, các giá, tủ...).
- Vị trí và diện tích các góc phải phù hợp với nội dung hoạt động và nhu
cầu hoạt động của trẻ ở từng góc, phù hợp với lứa tuổi.
Ví dụ: góc sách truyện (văn học và chữ viết) nên bố trí ở gần cửa sổ, nơi có đủ
ánh sáng để trẻ "đọc sách"; góc tạo hình gần cửa ra vào nhà vệ sinh để trẻ tiện vệ
sinh sau giờ hoạt động, đặc biệt các hoạt động với đất nặn và màu nước; góc
thiên nhiên và khám phá khoa học nên bố trí ở gần lối ra vào thông với hành
lang...
- Bố trí góc chơi ồn ào như góc xây dựng, góc âm nhạc...cách xa góc yên
tĩnh (tạo hình, góc học tập). Các góc chơi có nội dung liên quan đến nhau nên
sắp xếp cạnh nhau để thuận lợi cho trẻ khi hoạt động.
- Có lối đi lại giữa các góc đủ rộng cho trẻ di chuyển.
- Kệ, giá để đồ chơi, đồ dùng sắp xếp có thẩm mỹ, vừa tầm với của trẻ,
thuận lợi cho trẻ lấy và cất khi sử dụng.

12


- Đồ dùng, đồ chơi phải phù hợp với nội dung hoạt động ở các góc và phù
hợp với đặc điểm, kĩ năng chơi, vốn kinh nghiệm của trẻ ở từng lứa tuổi.
- Cần thường xuyên thay đổi cách bố trí và hoạt động ở các góc để tạo cảm
giác mới, hấp dẫn thu hút trẻ.
- Có các góc để cố định (ví dụ: góc gia đình, phòng khám, góc tạo hình,
góc thư viện...), có góc tạm thời có thể cất đi tùy theo chủ đề. Không nhất thiết
trong một buổi chơi phải có đủ tất cả các góc.
- Mỗi góc cần phải có tên góc. Đặt tên góc dễ hiểu đối với trẻ.
1.4.3.4. Yêu cầu đối với việc xây dựng môi trường hoạt động chơi ở các góc
theo từng độ tuổi.

a) Xây dựng góc hoạt động cho trẻ nhà trẻ
- Tranh ảnh treo trên tường cần có nội dung, bố cục đơn giản, màu sắc sặc
sỡ để thu hút chú ý của trẻ.
- Số lượng góc chơi ít: Góc chơi thao tác vai, góc tranh truyện, góc xếp
hình, xâu hạt, tạo hình.
- Giá kệ để đồ dùng, đồ chơi thấp vừa tầm với trẻ.
- Đồ chơi tuyệt đối an toàn, không sắc nhọn, phai màu. Những đồ chơi nhỏ
phải luôn trong tầm bao quát của cô. Đồ chơi phải hấp dẫn trẻ về màu sắc và âm
thanh.
- Chủng loại đồ chơi ít và là những vật đơn giản, thân quen gần gũi với
cuộc sống thực của trẻ.
- Không nên che chắn nhiều giữa các góc chơi để tránh tình trạng trẻ dễ bị
vấp ngã.
b) Xây dựng góc hoạt động cho trẻ mẫu giáo bé (3 - 4 tuổi)
- Số lượng góc chơi cần bố trí ít hơn so với trẻ mẫu giáo nhỡ và lớn do vốn
kinh nghiệm của trẻ còn hạn chế.
- Tên của mỗi góc chơi cần đơn giản, dễ hiểu và gần gũi với trẻ như: Góc
bán hàng; nấu ăn; mẹ con; bác sĩ; bé tập làm họa sĩ, thư viện...
- Chúng loại đồ chơi không nhiều như các lứa tuổi sau, nhưng số lượng đồ
chơi của mỗi chủng loại phải nhiều hơn, bởi vì trẻ chủ yếu chơi một mình.
13


- Các kệ giá để đồ chơi có bánh xe.
Đồ chơi trong góc phải đa dạng về màu sắc, hình dạng, kích thước, âm thanh,
chủ yếu là những đồ chơi có sẵn. Kích cỡ đồ chơi phải vừa tầm tay trẻ, không
quá nhỏ vì trẻ chưa phân biệt được hành vi thật và hành vi chơi.
- Các tranh mảng tường đơn giản và có màu sắc tươi sáng để hấp dẫn trẻ,
treo vừa tầm mắt của trẻ.
- Cô giáo chủ động làm đồ dùng, đồ chơi và bày sẵn trong các góc để kích

thích trẻ chơi.
- Trong mỗi góc chơi cần có bảng, kí hiệu, tên đồ dùng đồ chơi vì đặc
điểm tư duy của trẻ là tư duy trực quan.
- Thay đổi cách sắp xếp góc chơi để tạo sự hấp dẫn đối với trẻ.
c) Xây dựng góc hoạt động cho trẻ mẫu giáo nhỡ (4 - 5 tuổi)
- Số lượng góc chơi cần bố trí nhiều hơn so với trẻ mẫu giáo bé. Các góc
chơi của trẻ đa dạng hơn.
Ví dụ: trẻ có thể chơi bán hàng ở một số quầy hàng khác nhau như: "cửa hàng
rau quả", "cửa hàng thực phẩm"...Một số góc chơi mới xuất hiện như: "Siêu thị",
"tiệm may đo thời trang"...
- Chủng loại đồ chơi nhiều hơn mẫu giáo bé, nhưng số lượng đồ chơi của
mỗi chủng loại ít hơn vì trẻ đã biết phối hợp chơi chung một bộ đồ chơi.
- Các kệ giá để đồ chơi có bánh xe, cao hơn so với ở lớp mẫu giáo bé.
- Đồ chơi cho trẻ phải ở dạng rời, không có sẵn để trẻ có thể thực hiện các
thao tác tư duy trong khi chơi.
- Các tranh mảng tường có bố cục phức tạp hơn có tác dụng cung cấp kiến
thức, kinh nghiệm cho trẻ.
- Trẻ tham gia làm đồ dùng, đồ chơi, tranh ảnh cùng với cô.
- Đồ chơi để theo chủng loại có kí hiệu, tên riêng.
- Sắp xếp đồ dùng đồ chơi dưới dạng mở, linh hoạt để kích thích trí tò mò,
thích khám phá của trẻ.
d) Xây dựng góc hoạt động cho trẻ mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi)

14


- Số lượng góc chơi cần bố trí nhiều hơn so với trẻ mẫu giáo nhỡ. Các góc
chơi của trẻ đa dạng phong phú hơn do trẻ đã có nhiều kinh nghiệm hơn.
- Chủng loai đồ chơi nhiều hơn mẫu giáo nhỡ, nhưng số lượng đồ chơi của
mỗi chủng loại phải ít hơn vì trẻ đã biết phối hợp chơi chung một bộ đồ chơi và

biết sử dụng kí hiệu tượng trưng trong trò chơi.
- Đồ chơi cho trẻ gồm nhiều chi tiết, phải ở dạng rời (không có sẵn) để trẻ
có thể thực hiện các thao tác tư duy trong khi chơi.
- Trẻ có thể tham gia làm tranh mảng tường, album ảnh, tự làm đồ dùng
đồ chơi.
- Trong quá trình thực hiện cần kịp thời bổ sung các đồ dùng, đồ chơi,
nguyên vật liệu mở để đáp ứng nhu cầu chơi của trẻ.
1.4.3.5. Những yếu tố cần lưu ý khi tổ chức môi trường giáo dục trong lớp
học
Tùy theo thực tế không gian và điều kiện cụ thể cho phép giáo viên phải
xem xét rất cẩn thận cách bố trí, sắp xếp, khi nào cần thu gọn các bàn ghế để lấy
chỗ cho các hoạt động chung của cả lớp hoặc cho trẻ ngủ; khi nào cần xoay các
giá, tủ để ngăn thành các khu hoạt động riêng biệt; các đồ dùng nào ít giá trị sử
dụng cho thể mua cái khác thay thế , làm thế nào để căn phòng trở nên hấp dẫn
đối với trẻ cả về thẩm mỹ và kích thích trẻ học.Việc sắp đặt môi trường cơ sở
vật chất cũng liên quan chặt chẽ với chế độ sinh hoạt hàng ngày.
Căn cứ mục đích chung cũng như các mục đích riêng, nếu giáo viên muốn
trẻ học được các kĩ năng mới thì giáo viên sẽ bố trí các bàn ghế theo hàng lối.
Nếu mục tiêu là nâng cao các khả năng giải quyết vấn đề thì giáo viên sẽ tổ chức
các góc hoạt động về thể lực và trí tuệ. Nếu mục tiêu là phát triển các kĩ năng xã
hội thì bố trí các không gian cho hoạt động theo nhóm nhỏ như đóng vai, chơi
gia đình, hoặc kê bàn với các vật liệu tạo hình.
Nói chung việc tổ chức môi trường cho trẻ học là một hoạt động thường
xuyên của giáo viên và đòi hỏi sự linh hoạt, thay đổi và không nên cứng nhắc,
để cố định suốt cả học kì hay cả năm học, cũng không nên rập khuôn, bắt chước
nhau giữa các lớp.
Yếu tố đảm bảo sức khỏe và an toàn cho trẻ là vấn đề cần được coi trọng
hàng đầu. Cần kiểm tra kĩ nguồn điện, ánh sáng, thông gió, các phương tiện và

15

thiết bị ở trong phòng và nhà vệ sinh… để đề phòng tai nạn và lây bệnh. Các đồ
dùng, dụng cụ cần có chế độ khử nguồn nước sạch và an toàn.
Vì vậy, khi tổ chức môi trường cho trẻ hoạt động vui chơi - học tập, phải
tính đến các yếu tố cụ thể sau:
- Thực tế không gian của trường, lớp mẫu giáo.
- Mục đích tổ chứuc môi trường giáo dục
- Các yếu tố đảm bảo an toàn cho trẻ
- Các nhu cầu, sở thích của trẻ.
- Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi…
- Môi trường phải đảm bảo tính linh hoạt, để dễ dnàg thay đổi theo mục
đích giáo dục.
1.4.3.6. Cách bố trí các góc hoạt động trong lớp học
a) Các góc hoạt động
Các góc hoạt động giúp trẻ chơi - học trong lớp thường là:
- Góc gia đình
- Góc Tạo hình
- Góc sách, truyện (thư viện)
- Góc ghép hình, xây dựng và lắp ráp
- Góc thiên nhiên
- Góc âm nhạc và vận động
Nguyên tắc chung là giáo viên nên khuyến khích trẻ chơi ở các góc (khu
vực) và tham gia chơi chới trẻ. Không áp đặt trẻ phải chơi theo ý người lớn.
Giáo viêncó thể cùng lúc tổ chức cả 6 góc hoặc chỉ một số góc đặc trưng
cho chủ đề, điều này tuỳ thuộc vào từng chủ đề, diện tích lớp, khả năng mua sắm
trang thiết bị và đồ dùng đồ chơi, sĩ số trẻ trong lớp và kinh nghiệm của trẻ…
Tên các góc có thể đặt gần gũi và gợi hứng thú đối với trẻ mẫu giáo. Ví dụ: Cửa
hàng bách hoá, Siêu thị, Bưu điện, Cửa hàng cắt tóc…).
Giáo viên sử dụng “Phiếu kê các góc/khu vực hoạt động trong lớp” để tự

đánh giá công việc chuẩn bị của mình hàng ngày trước khi cho trẻ chơi.
b) Nguyên tắc bố trí các góc hoạt động
Khi bố trí các góc hoạt động hoặc khu vực chơi, giáo viên cần chú ý thực
hiện theo một số nguyên tắc sau:
- Chia diện tích phòng thành các góc hoặc khu vực chơi khác nhau
- Bố trí góc chơi ồn ào (xây dựng, gia đình) xa góc yên tĩnh (tạo hình, góc
sách)
16


- Có ranh giới riêng giữa các góc.
- Có lối đi lại giữa các góc đủ rộng cho trẻ di chuyển
- Đặt tên các góc dễ hiểu đối với trẻ
- Các khay đựng đồ chơi, học liệu để mở, vừa tầm với của trẻ và để trẻ sử
dụng. Đồ dùng, đồ chơi và học liệu sắp xếp phải có mục đích giáo dục, đủ
dùng cho trẻ không nên quá thừa hoặc quá thiếu.
- Giáo viên bao quát được trẻ chơi ở các góc (khu vực hoạt động). Không bố
trí góc quá kín hoặc xa tầm nhìn bao quát của giáo viên.
- Có góc để cố định như: tạo hình, góc gia đình, góc thư viện, có góc tạm
thời có thể “cất đi” tuỳ theo chủ đề. Không nhất thiết lúc nào cũng phải bày
ra tất cả các góc.
- Bố trí bàn, ghế, đệm, gối phù hợp với từng góc. Ví dụ góc thư viện nên trải
chiếu hoặc thảm, đệm, gối để trẻ đọc sách, xem tranh và cỏ thể nằm thư
giản.
- Từng thời gian hoặc sau mỗi chủ đề cần thay đổi cách bố trí và hoạt động
ở các góc để tạo cảm giác mới lạ, hấp dẫn trẻ.
- Đảm bảo an toàn cho trẻ.
c) Cách tổ chức
Lớp học mẫu giáo tối thiểu rộng từ 46 - 50m2 (QĐ 55 của Bộ Giáo dục
3/2/1990) cho 35 - 40 trẻ trong một lớp. Nếu diện tích hẹp hơn sẽ hạn chế trẻ

khám phá, thử nghiệm các vật liệu, các hoạt động tổ chức cho nhóm đông trẻ
cũng gặp khó khăn, trẻ sẽ ít tham gia vào các hoạt động mang tính xã hội. Tuy
nhiên nếu lớp học quá rộng trẻ nhỏ sẽ khó giao tiếp với nhau và khó tiếp cận với
đồ chơi, đồ dùng trong lớp, giáo viên cũng gặp khó khăn khi quan sát trẻ.
Nếu lớp học nhỏ, có thể tận dụng các ban công, hành lang hoặc các
không gian bên ngoai lớp học cho các hoạt động. Trẻ nhỏ cũng không
thường xuyên ngồi cùng loạt trên ghế, chúng có thể ngồi nghe kể chuện,
xem tranh, chơi xếp hình trên sàn nhà, ở các góc hoặc di chuyển quanh
phòng. Tuy nhiên cũng cớ những hoạt động cung cần cả lớp ngồi bàn ghế.
Do đó có thể trang bị bàn ghế gấp.
Giáo viên cũng cần suy nghĩ cách sử dụng nhiều mục đích đối với các bàn
ghế ở lớp. Thường xuyên thay đổi vị trí giá dựng đồ chơi, học liệu, có thể làm
vách ngăn các góc hoạt động trong phòng, có lúc lại quay các giá áp tường để
giành không gian cho hoạt động nhóm đóng trẻ. Khi không cần hoạt động cả lớp
17


cùng lúc, các giá lại được xoay để luôn tạo cảm giác mới đối với trẻ, cung cấp
các góc hoạt động theo ý thích.
Một phòng quá rộng cũng cần được chia nhỏ, một phần căn phòng có thể
trang bị dụng cụ luyện tập thể dục (nhất là khi không có sân chơi) hoặc dùng các
giác làm vách ngăn tạo thành các góc hoạt động tĩnh…
1.4.3.7. Hướng dẫn cách tổ chức môi trường hoạt động của trẻ trong các góc
chơi
a) Góc gia đình
* Cách bố trí góc gia đình
Góc gia đình là nơi trẻ chơi các trò chơi giả bộ, đóng vai. Trẻ em rất thích
thú chơi ở góc gia đình và tìm thấy ở đây sự liên kết giữa gia đình và lớp học.
Chúng được tự do suy nghĩ, tưởng tượng và đóng vai giáo viên, bác sỹ, cha, mẹ,
em bé, cô chú công nhân… trẻ khám phá, tìm hiểu các vai mà chúng đóng. Khu

chơi đóng vai thể hiện nét văn hoá công đồng và gia đình.
Góc gia đình cần không gian rộng và cố định, có thể bố trí ở nới nào đó
trong lớp hoặc ngài sân, giả bộ một ngôi nhà nhoẻ bằng hộp bìa cúng, lá hoặc
nhà gỗ, cửa hành, bệnh viện… Có các giá thấp và tủ quần áo. Trẻ thường mở
rộng phạm vi chơi ở các khu vực khác nhau trong lớp khi chúng đi mua hàng, đi
làm hoặc đi thăm bạn. Đồ đạc có thể mua sắm hoặc tự làm từ các hộp bìa cúng,
các mẩu gỗ. Các dụng cụ thông thường gồm ép, bàn, ghế, tủ lạnh, dụng cụ nấu
ăn, buồng khách với ghế đệm mềm, buồng ngủ với gường búp bê và các con búp
bê khác nhau.
Trẻ có thể làm các thực đơn đơn giản cho bữa phụ với bánh quy, quả,
nước hoa quả.. tất nhiên trẻ phải rửa tay sạch và sử dụng bát đĩa sạch.
* Những kĩ năng trẻ học được ở góc gia đình
- Kĩ năng sáng tạo: tưởng tượng mình là người khác, gán cho đồ vật
những đặc tính khác như xem hộp giấy là ôtô, giấy là tiền…
- Kĩ năng giao tiếp: nói chuyện trong khi chơi với bạn, lắng nghe bạn nói,
bắt chước bạn, học được những từ mới.
- Kĩ năng xã hội: dọn dẹp sau khi chơi, học cách cư xử.
- Kĩ năng nhận thức: nhận biết các qui tắc trong cuộc sống, học cách thức
làm bánh, hiểu mỗi người có nghề nghiệp khác nhau trong xã hội.
- Kĩ năng về cảm xúc: nhận biết cảm xúc của người khác, biểu lô cảm xúc
của bản thân.
18


- Kĩ năng vận động tinh: sử dụng các dụng cụ nấu ăn, chải đầu, soi gương,
rót nước, cho búp bê ăn…
- Kĩ năng vận động thô: đi lại, dọn dẹp góc chơi.
* Những nguyên vật liệu cần thiết cho góc gia đình
- Ngôi nhà của bé
+ Bàn, bát đũa, cốc uống nước…

+ Giường với gối, chăn, màn
+ Búp bê, gấu bông, Thỏ bông…
+ Điện thoại
+ Giá treo quần áo, giày dép, mũ nón…
+ Bàn trang điểm, gương, lược…
+ Bếp, nồi xoong
- Bệnh viện
+ Quần áo bác sỹ
+ Ống nghe
+ Dụng cụ y tế, tủ thuốc
+ Bàn ghế, gường bệnh nhân
- Cửa hàng bách hoá
+ Bàn bán hàng, giá bày các hàng hoá…
+ Làn
+ Tiền (giấy)
* Nguồn cung cấp vật liệu
Mua ở cử hàng bách hoá, trung tâm thiết bị, vận động cha mẹ đóng góp
đồ dùng học tập và kể cả những đồ dùng cũ bỏ đi; vận động các cửa hàng, các
nhóm cộng đồng tặng trường (hộp tủ lạnh, hộp tivi, vỏ chai lọ nhựa, giấy báo,
tạp chí, báo cũ….)
Khu chơi đóng vai sẽ mở rộng khi trẻ phát triển sự hứng thú khặc thay đổi
cho phù hợp với độ tuổi. Đồ chơi cẩn được bổ sung và sắp xếp lại theo chủ đề để
tạo cho trẻ nhiều cơ hội hơn trong khám phá.
b) Góc tạo hình
* Cách bố trí góc tạo hình
Tạo hình là một họat động nghệ thuật luôn được trẻ ưu thích, tạo cơ hội
cho trẻ thử nghiệm, sáng tạo, khám phá mới, thích thú, tiếp nhận cảm xúc.
Thực tế khu vực này gồm nhiều góc nhỏ, cung cấp cho trẻ những vật liệu
và cơ hội khác nhau; vẽ bằng ngón tay, vẽ bằng bút màu, bút dạ, to màu, nặn,
19

xây dựng, cắt, dán, in… Hàng ngày, trẻ em cần được lựa chọn tùy theo ý muốn.
Trong hoạt động tạo hình, tiến trình hoạt động của trẻ quan trọng hơn là kết quả.
Giáo viên không nên hướng trẻ làm theo ý mình hay làm hộ bạn. Các vật liệu
được để trên bàn hoặc trong các giá thấp.
Các hoạt động tạo hình được rải ra trên các bề mặt như các bàn, trường,
giá vẽ, trên sàn nhà và ngay cat ở hành lang lối đi giữa các phòng. Bàn vẽ nên
bố trí gần nguồn nước nếu có thể được. Nên phủ khăn nilon trên các bàn cho trẻ
chơi với đất nặn hoặc các vật liệu dễ bôi bẩn.
* Những kĩ năng trẻ học được trong hoạt động tạo hình
- Kĩ năng sáng tạo: trẻ vẽ, nặn, xắt, xé dán bằng sự tưởng tượng của chính
mình; nặn những đồ vật hoặc người bằng đất sét và dựng nên trò chơi đóng vai.
- Kĩ năng về cảm xúc: giải trí qua hoạt động vẽ bằng ngón tay; tự hào với
“tác phẩm” nghệ thuật của mình.
- Kĩ năng nhận thức: cách pha màu, tạo màu mới; nhận biết được cái gì
dán bằng hồ, cái gì cần băng dính; tái hiện người và đồ vật trong tranh vẽ, phối
cảnh.
- Kĩ năng giao tiếp: trò chuyện trao đổi khi vẽ; miêu tả, kể mình vẽ cái gì.
- Kĩ năng vận động tinh: học cách cầm bút vẽ, cắt bằng kéo, sử dụng hồ
dán, băng dinh.
- Kĩ năng vận động thô: nhào nặn đất sét, xếp bàn ghế, đem sản phẩm lên
trưng bày.
* Những vật liệu cần thiết cho góc tạo hình
- Vẽ bằng bột màu: thuốc vẽ nhiều màu (thuốc nước hoặc bộtt màu loại an
toàn), giấy khổ rộng, giá vẽ hay bàn, khay đựng màu, bút lông cán dài.
- Vẽ bằng bút: giấy A4 hoặc giấy vẽ, bút chì màu các loại, bút chì mềm,
bút sáp, phấn, bẳng, khăn lau.
- Vẽ bằng ngón tay: bàn focmica, giấy, thuốc màu, chậu nước, khăn lau.
- In: các con dấu (bằng cao su, bằng nhựa mềm, gỗ…), giấy, thuốc vẽ

nhiều màu.
- Cắt dán: kéo, hồ, giấy màu, bìa, hộp vải vụn, vật liệu thiên nhiên (lá cây,
vỏ ốc, hến, rơm…), các loại hạt, rổ đựng đồ cắt.
- Đất sét, đất nặn, bàn focmica, bát nước, khăn lau.
* Nguồn vật liệu cho góc tạo hình
- Mua ở của hàng bách hóa hoặc trung tâm thiết bị giáo dục
- Xin đất sét ở những lò gốm sứ
20


- Giáo viên hoặc cha mẹ thu gom các vỏ hộp bánh, bìa cứng, giấy gói tặng
phẩm, họa báo, lịch treo tường đã dùng rồi, báo cũ… Trẻ thu nhặt các lá cây,
cành hoa, hột hạt, vỏ cây, rơm ra, vỏ ốc hến.. khi đi dạo chơi.
c) Góc sách truyện
* Cách bố trí góc sách, truyện
Sách truyện là phần quan trọng trong đời sống của trẻ thơ, là một hoạt
động thú vị đối với trẻ. Khu này thường đặt xa những nơi dễ gây phân tán hoặc
xa các họat động khác trong phòng, ở đây ít nhất có một giá sách, ít nhất có 1 cái
bàn và một số ghế. Nếu phòng nhỏ có thể thay bàn ghế bằng đệm, gối hay các
miếng thảm, chiếu.
Các loại sách cho trẻ được bày trên bàn và các giá có thể bổ sung những
bộ sưu tập (các loại hạt, các loại hoa, các loại ôtô hay đồ chơi…), tạp chí mới, từ
điểm bách khoa toàn thư có tranh ảnh. Trẻ thích chơi tìm các tranh ảnh hoặc đặt
tên hay mô tả cho các đồ vật, đồ chơi trong tranh. thỉnh thoảng nên thay đổi sách
để gây sự hứng thú đọc sách ở trẻ. Không nên bày lên giá những cuốn sách cũ
hay rách nát.
Ở góc thư viên cũng có thể đặt cassette, băng nhạc, bài hát và băng ghi cô
kể chuyện cho trẻ nghe trong khi chúng lật giở trang sách. Cô và trẻ có thể làm
các hình minh họa chuyện kể dán lên bảng.
* Những kĩ năng trẻ học được trong họat động với sách và truyện

- Kĩ năng đọc sớm: Nhận biết các kí hiệu chữ viết có ý nghĩa; quy luật đọc
sách (từ trái sang phải, từ trên xuống dưới, từ đầu trang đến cuối); sự liên tục
của câu chuyện.
- Kĩ năng vận động tinh: mở sách, lật từng trang sách; chỉ theo tranh hoặc
dòng chữ.
- Kĩ năng giao tiếp: lắng nghe cô hoặc bạn kể, bắt chước những từ hoặc
câu nói trong truyện; trẻ tự kể lại; trả lời những câu hỏi theo truyện; học từ mới.
- Kĩ năng nhận thức: nhớ cốt truyện và kể lại dự đoán những chuyện gì sẽ
xảy ra tiếp theo; giải quyết vấn đề nảy sinh trong câu chuyện; liên hệ câu chuyện
với những kinh nghiệm khác.
* Những vật liệu cần thiết góc sách, truyện
- Các sách tranh truyện của mẫu giáo.
- Các sách trẻ tự làm dựa theo câu chuyện trẻ tự kể và tưởng tượng với sự
hướng dẫn của cô
- Tự làm sách truyện, rối tay.
21


* Nguồn cung cấp vật liệu góc sách, truyện
- Mua sách hoặc mượn của thư viện trong cộng đồng hay các gia đình
- Giáo viên nên hướng dẫn và khuyến khích cha mẹ cung cấp hoặc cho
mượn các loại trên để làm cho góc thư viện luôn đổi mới.
- Tự làm sách truyện, rối tay
d) Góc chơi ghép hình và lắp ráp
* Cách bố trí góc chơi ghép hình và lắp ráp
Khu vực chơi ghép hình, lắp ráp có thể đặt ở chỗ cố định hoặc di động.
Hoạt động ghép hình và lắp ráp cung cấp nhiều cơ hội phát triển óc tưởng tượng,
sáng tạo, giúp phát triển kĩ năng và sự phối hợp giữa mặt và tay.
Trẻ có thể tìm thấy ở đây các bàn đục lỗ, các khối lồng và nhau, các trò
chơi trên bàn, đồ chơi ghép hình và các loại trang thiết bị khác để rèn luyện các

cơ nhỏ.
Mục đích của khu vực này là để phát triển sự phối hợp các cơ mắt - bàn
tay, các kĩ năng phân biệt thị giác và thính giác đặc biệt, khu vực này cũng giúp
phát triển sự chú ý, ghi nhớ, các khái niệm và kĩ năng ngôn ngữ.
Khu này cần có các đồ chơi ghép hình bằng gỗ, các bảng có lỗ để chơi
cắm vào lỗ, các bộ xây dựng, các khối bằng nhựa nhỏ, bộ đồ sửa chữa, các bộ đồ
xếp chồng lên nhau. Đồng thời cần có một số bộ lô tô ghép hình hoặc domino.
Các loại vật liệu để phân loại, sắp xếp cũng cần có trẻ chơi. Các đồ vật đề
xâu chỉ như các hạt có lỗ, các đinh óc không rỉ, các nút chai đục lỗ, các dây giày
hoặc sợi chỉ, sợi len để xâu. Các trò chơi trên bàn cung cấp sự trải nghiệm đếm
và học công tác trong nhóm.
Cách bố trí các đồ chơi và các đồ vật khác cũng rất quan trọng, giúp trẻ dễ
dàng lựa chọn. Nếu các giỏ chơi để trên giá hoặc xếp chồng lên nhau sẽ khó
khăn cho trẻ lựa chọn. Mỗi lần chơi, giáo viên nên bày một ít đồ vật, đồ chơi,
đặt lên bàn hoặc trên ngăn thấp của giá trưng bày. Không nên đưa tất cả các thư
ra cho trẻ chơi cùng một lúc.
* Những kĩ năng trẻ học được ở góc chơi ghép hình và lắp ráp
- Kĩ năng sáng tạo: vận dụng ít tưởng để lắp ráp các sản phẩm ôtô, máy
bay, trường học, các hình dáng khác nhau…
- Kĩ năng nhận thức: Các học sử dụng hình dáng các khối lắp ráp để xây
các góc thích hợp; khớp nhau về màu sắc kích thước; nhận biết rằng các bộ phận
riêng lẻ có khả năng tạo thành một sản phẩm có ý nghĩa.
- Kĩ năng vận động tinh: xây hạt bằng sơi dây; lắp ráp các hình; vặn óc.
22


- Kĩ năng giao tiếp, xã hội: lắng nghe, trao đổi; đề nghị bạn giúp đỡ; chia
sẻ đồ chơi; hợp tác; giúp bạn; có thói quen cất dọn ngăn nắp.
- Kĩ năng về cảm xúc: tự hào về khối lắp ráp đã làm được; ý thức được sự
thành công.

* Những vật liệu cần thiết cho góc chơi ghép hình và lắp ráp
Có các bộ ghép hình, lắp ráp sản xuất sẵn đa dạng về hình dáng, kích thước.
- Vật liệu để xâu như dây giày, sợi len, lỏi chỉ, hột hạt có lỗ.
- Bộ đồ chơi lắp ráp xe lửa, hình người máy, lâu đài, lăng Bác Hồ…
* Nguồn cung cấp vật liệu cần thiết cho góc chơi ghép hình và lắp ráp
- Mua ở các cửa hàng hoặc qua con đường cung ứng thiết bị đồ dùng đồ chơi.
- Vận động các bậc cha mẹ trẻ đống góp cho mượn.
- Tự tạo
e) Góc thiên nhiên nhiên, khoa học
* Cách bố trị góc thiên nhiên, khám phá khoa học
Trẻ nhỏ rất thích thám hiểm và thí nghiệm mọi thứ từ môi trường xung
quanh, đặc biệt thích chăm cây cối, con vật nuôi và theo dõi xem chúng lớn lên
như thế nào.
Khi chơi, trẻ khám sự đa dạng của động, thực vật và các vật liệu thiên
nhiên. Trẻ cũng học được cách tôn trọng và có trách nhiệm với mọi thứ ở môi
trường xung quanh mình.
Trong góc nhà hoặc ngoài hiên có thể đặt các loại cần và quả cân cho trẻ
thử nghiệm sự thăng bằng, các loại hạt để trồng và theo dõi sự nảy mầm, các con
vật để chăm sóc hàng ngày và quan sát sự thay đổi của chung.
Khu nuôi thỏ, gà, chim, cùng với các chậu hoa cây cảnh, thảm cỏ.
Khu chơi cát, nước bên trong lớp học có thể đặt gần nguồn nước, các loại
khác như rổ, bát đĩa nhựa, thìa, các loại võ trai óc, phểu… cho trẻ chơi với nước.
Khi trẻ kém hứng thú, giáo viên có thể bổ sung thêm trò chơi thổi bong bóng xà
phòng, hoặc làm thí nghiệm nhuộm màu mước…
Cát có thể đặt vào khay để trên bàn, hoặc trong hố cát, chậu cát. Trẻ có
thể chơi cát khô, hoặc đổ nước vào để xây dựng, có thể cung cấp thêm các
miếng gỗ, cành cây, đồ chơi hình người, con vật, ô tô, bộ đồ chơi gia đình cho
trẻ chơi với cát.
Các hoạt động trên có thể diễn ra trong lớp học và ở ngoài sân vườn.
* Các kĩ năng trẻ học được góc “khu vực” thiên nhiên và khám phá khoa học

23


- Kĩ năng nhận thức: nhận biết được hạt giống nẩy mầm, lớn lên thế nào;
phân loại lá cây theo hình dáng và màu sắc; nhận biết cây xanh cần nước và
không khí cũng như chất dinh dưỡng ở đất; liên hệ nguồn góc các thức ăn; nhận
biết côn trùng như kiến kiếm ăn thế nào.
- Kĩ năng vận động thô: đào xới đất; đi dạo tìm kiếm lá cây; tưới cây; nhổ cỏ.
- Kĩ năng vận động tinh: dán lá, gieo hạt, bắt sâu.
- Kĩ năng giao tiếp: trò chuyện về các con vật và cây cối, côn trùng; đặt
câu hỏi, trả lời về những hiện tượng quan sát thấy.
- Kĩ năng xã hội, cảm xúc: cùng nhau gieo hạt, cho chim ăn; có trách
nhiệm với những công việc được giao như tưới cây; biểu lộ tình cảm yêu thương
con vật và cây cối; tự hào khi gieo hạt thấy chúng nảy mầm.
* Những vật liệu cần thiết của góc “khu vực” thiên nhiên, khoa học
- Cây trồng, hạt giống, quả, rau, hoa
- Loài vật: thỏ, gà, chuột bạch, chim, mèo, bể cá.
- Côn trung sống và mẫu vật: kiến, bướm, chuồn chuồn.
- Lồng, hộp, chai lọ, lưới bắt côn trùng, kính hiểm vi nếu có.
- Thức ăn gia súc, nước, bình tưới.
- Cân, dụng cụ nấu ăn, chơi cát nước.
- Dụng cụ làm vườn: xẻng, cuốc đồ chơi.
* Nguồn cung cấp góc “khu vực” thiên nhiên, khoa học
- Mua sắm
- Vận động các bậc cha mẹ đóng góp cây con
- Sưu tâm, thu nhặt khi đi dạo chơi.
- Tham quan vườn thú, công viên hoặc trang trại.
g) Góc chơi xây dựng với các hình khối
* Cách bố trí góc chơi xây dựng với các hình khối
Các hình khối tạo cơ hội cho trẻ xếp hình, xây dựng theo óc sáng tạo và

theo ý thích của mình. Xếp khối có thể được thực hiện trong lớp và ngoài sân
hoặc ở các không gian phụ.
Các hình khối cần thiết cho trẻ mọi lứa tuổi. Mỗi cần có các khối to, nhỏ, các
khối sơn màu, các hình khối bằng võ hộp giấy các loại (hộp bìa, hộp tivi, hộp
đựng đài, hộp giấy hàng), các khối xốp. Những khối hình lớn có thể xây được
những căn nhà, cầu, ô tô, ngăn thành những chỗ chơi riêng theo ý thích của trẻ.
Các đồ chơi bổ sung để chơi với các hình khối như các kí hiệu giao thông, các
24


con vật, ô tô, máy bay, người búp bê… tốt nhất để các khối và các vật liệu khác
trên các giá mở, trên sàn nhà để trẻ dễ lấy ra và cất đi dễ dàng.
* Các kĩ năng trẻ học được ở góc chơi xây dựng với các hình khối
- Kĩ năng giao tiếp: yêu cầu bạn khác đưa cho các khối để xếp; lắng nghe
ý kiến của bạn; miêu tả tòa nhà mình xây dựng.
- Kĩ năng nhận thức: phân loại theo kích thước, hình dáng, màu sắc; học
cách xây nhà sao cho không đổ; học các khái niệm như kích thước, hình dáng,
chiều cao, trọng lượng, số lượng.
- Kĩ năng sáng tạo: tự xây một ngôi nhà; chơi trò đóng vai trong ngôi nhà
chúng vừa xây; trang trí ngôi nhà theo ý thích.
- Kĩ năng xã hội: công tác, chia sẻ các khối; thẻo luận kế hoạch để cùng
nhau xây; tôn trọng, lắng nghe ý kiến bạn.
- Kĩ năng vận động thô: đi lại, khiêng vác, xếp các hình khối lớn, bò trườn.
- Kĩ năng vận động tinh: trang trí nhà, nhặt các đồ vật nhỏ.
- Kĩ năng về cảm xúc: tự hào khi xây xong ngôi nhà, càm nhận cái đẹp khi
trang trí, chia sẻ niềm vui với bạn.
* Những vật liệu cần thiết cho góc chơi xây dựng với các hình khối
- Nhiều khối hình khác nhau (bằng gỗ nhẹ, hộp cattong, khối xốp)
- Các vật liệu khác để chơi như vỏ bia, võ óc, đá, vải vụn các màu, rơm rạ,
hoa lá, bút và màu vẽ trang trí, hồ dính…

* Nguồn cung cấp cho góc chơi xây dựng với các hình khối
- Mua ở trung tâm thiết bị giáo dục
- Xin hoặc mua ở các cửa hàng bách hóa, xưởng gỗ.
- Vận động các bậc cha mẹ trẻ đóng góp.
h) Góc âm nhạc và vận động
* Cách bố trí góc âm nhạc và vận động
Âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong chương trình mẫu giáo vì nó là hoạt
động vui vẻ, giải trí, kích thích vận động chân tay được trẻ yêu thích. Âm nhạc
cũng tạo nhiều cơ hội cho trẻ học được nhiều kĩ năng, trẻ có thể thưởng thức âm
nhạc một mình hay cùng với các bạn. Nên bố trí các góc yên tĩnh xa các góc khác.
Góc này có thể để cátset, băng. Trẻ có thể nghe băng các âm thanh khác nhau, băng
nhạc và bài hát mẫu giáo, thử nghiệm với các dụng cụ âm nhạc.
* Những kĩ năng trẻ học được trong góc âm nhạc và vận động
- Kĩ năng sáng tạo: trẻ tự vận động theo nhạc biểu diễn một mình hoặc
theo nhóm.
25