Chương 3: đường lối kháng chiến chống thực dân pháp xâm lược

CHƯƠNG 3
ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP
VÀ ĐẾ QUỐC MỸ XÂM LƯỢC (1945-1975)


Nội dung chương
I. Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược
(1945-1954)
II. Đường lối kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, thống nhất
Tổ quốc
(1954-1975)


I. Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (19451954):
1. Chủ trương xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng
(1945-1946)
a. Hoàn cảnh nước ta sau Cách mạng tháng Tám
Cách mạng tháng Tám thành công👉 nước Việt Nam Dân
chủ Cộng hịa ra đời
👉👉Cơng cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước vừa có những
thuận lợi cơ bản, vừa gặp nhiều điều kiện khó khăn to lớn


✔Hệ thống Xã hội Chủ nghĩa hình thành 👉các phong trào giải phóng dân tộc
có điều kiện phát triển
✔Trong nước, chính quyền dân chủ nhân dân hình thành, có hệ thống từ TW

Thuận lợi

đến cơ sở
✔Lực lượng vũ trang nhân dân được tăng cường

Công

✔Nhận được sự tin tưởng, ủng hộ từ nhân dân

cuộc xây
dựng và

👉 Tàn dư từ chế độ cũ: nạn đói, nạn dốt,...

bảo vệ

👉 Kinh nghiệm quản lý đất nước non kém

đất nước

👉 Thế giới chưa công nhận nền độc lập của nước ta
👉 Các nước đế quốc coi Việt Nam là miếng mồi ngon

Khó khăn

👉 Bọn Việt gian bị đế quốc làm mòn tư tưởng


b. Chủ trương kháng chiến kiến quốc của Đảng: Ngày 25-11-1945, Ban Chấp hành TW Đảng ra chỉ thị về
kháng chiến kiến quốc
Chỉ đạo chiến lược

•
•

Mục tiêu: dân tộc giải phóng
Khẩu hiệu: “ Dân tộc trên hết, Tổ
quốc trên hết.”

Xác định kẻ thù

•

Đảng chỉ rõ : “ kẻ thì chính

Phương hướng,nhiệm vụ

của ta lúc này là Thực dân

•

Củng cố chính quyền, chống Pháp,
bài trừ nội phản, cải thiện đời sống

Pháp...”

cho nhân dân

•

Ý nghĩa của Chỉ thị

•
•

•
•

Xác định chính xác kẻ thù chính của dân tộc Việt Nam
Chỉ ra kịp thời các vấn đề cơ bản về chiến lược và sách lược Cách mạng
Nêu rõ nhiệm vụ: xây dựng đất nước đi đơi với bảo vệ
Có biện pháp để khắc phục nạn đoai, nạn dốt, chống giặc ngoài,....

Nguyên tắc thêm bạn, bớt thù


c. Kết quả, ý nghĩa, bài học kinh nghiệm
👉Kết quả
Về chính trị- xã hội

•
•
•

Xây dựng được nền móng cho Chế độ Dân chủ nhân dân
Bộ máy chính quyền, các cơ quan, đoàn thể được thành lập
Hiến pháp được Quốc hội thơng qua và ban hành

Về kinh tế, văn hóa

•
•
•

Cuối năm 1945,nạn đói cở bản được đẩy lùi

Tháng 11-1946, giấy bạc “cụ Hồ” được phát hành
Các trường lớp được mở lại, cuối năm 1946, cả nước có thêm 2,5 triệu người biết chữ

Về bảo vệ chính quyền cách mạng

•

Đảng ta có những chủ trương kịp thời để giải quyết tình hình

Khi nội bộ kẻ thù mâu thuẫn, ta thực hiện chính sách nhân nhượng để tập trung chống Pháp ở miền Nam. Khi Pháp- Tườn
kí hiệp ước Trùng Khánh, Đảng ta nhanh chóng hịa hỗn, dàn xếp với Pháp


👉Ý nghĩa:

•
•
•

Nền độc lập đất nước được bảo vệ
Nền móng cho chế độ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được hình thành
Tạo được sự chuẩn bị tốt cho các cuộc kháng chiến sau này

👉Nguyên nhân thắng lợi

•
•

Chỉ sự đạo tài tình của Đảng
Sức mạnh của tồn dân

👉Bài học kinh nghiệm

•
•

Phải dựa vào dân
Triệt để lợi dụng thời cơ thuận lợi: mâu thuẫn trong nội bộ kẻ thù, khả năng hòa hỗn để chuẩn bị lực lượng, củng cố chính
quyền

•
•

Coi sự nhân nhượng có nguyên tắc với kẻ thù là một biện pháp cần thiết
Luôn đề cao cảnh giác, luôn trong tư thế sẵn sàng


2. Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp
xâm lược và xây dựng chế độ dân chủ nhân dân
(1946-1954)

a.

Hoàn cảnh lịch sử

Tháng 11-1946, quân Pháp tấn công ồ ạt vào
nước ta, âm mưu xâm chiếm nước ta 1 lần nữa.
Rạng sáng 20-12-1946, Lời kêu gọi toàn quốc
kháng chiến được phát trên đài tiếng nói Việt
Nam

Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến được phát đi, quân ta bước vào cuộc chiến tranh, quân ta
có những thuận lợi và khó khăn

Quân Việt Nam




Thực dân Pháp

Là cuộc chiến chính nghĩa

Có “ thiên thời, địa lợi, nhân hịa”

Chính trị, kinh tế, quân sự ở trong nước và
tại Đông Dương gặp nhiều khó khăn

Lực lượng yếu  Lực lượng mạnh, có chân trong tại các tỉnh
miền Bắc
 Bị bao vây bốn phía
 Vũ khí tối tân
Chưa được nước nào cơng nhận, giúp đỡ
 Đã có kinh nghiệm xâm lược thuộc địa








b. Quá trình hình thành và nội dung đường lối kháng chiến, xây dựng chế độ quân chủ nhân dân
👉 Đường lối kháng chiến của Đảng được hình thành, bổ sung, hồn chỉnh qua thực tiễn

Chỉ thị Cơng việc khẩn cấp bây giờ, nêu lên những việc có tầm chiến lược, toàn
cục
Hội nghị Quân sự toàn quốc lần thứ nhất đã đề ra các chủ trương, biện pháp cụ thể cho
những cuộc chiến mới
Trong cuộc kháng chiến ở Nam bộ, Đảng và Bác Hồ đã chỉ đạo kết hợp đấu tranh chính trị,
quân sự với ngoại giao
Sau Cách mạng tháng Tám, Đảng chỉ rõ kẻ thù là Pháp


Tác phẩm Kháng
chiến nhất định
thắng lợi của Trường
Chinh

Văn
khá

Đường lối toàn quốc
ki ệ

n To
àn
ng
d ân

chi
ến
của
TW
Đản
g

kháng chiến của
Đảng

Văn k
iện L
ời kê
u gọi
k há n
tồn
g chi
quốc
ến củ
a Hồ
Ch í M
i nh


👉Nội dung đường lối

•

Mục đích kháng chiến: “ Đánh phản động Thực dân Pháp xâm lược; giành thống nhất và độc lập
dân tộc”

•

Tính chất kháng chiến: là cuộc chiến tranh cách mạng chính nghĩa của nhân dân. Mang tính chất
tồn dân, tồn diện, lâu dài

•

Phương châm tiến hành kháng chiến:

-Kháng chiến toàn dân
-Kháng chiến toàn diện: đánh địch về mọi mặt: chính trị, qn sự, kinh tế, văn hóa, ngoại giao
-Kháng chiến lâu dài: để chống âm mưu
đánh nhanh thắng nhanh của Pháp
và để có thời gian phát huy điểm mạnh của ta
-“Phải tự cấp, tự túc về mọi mặt”
-Triển vọng kháng chiến: nhất định thắng lợi


👉 Về đường lối xây dựng chế độ dân chủ nhân dân
Sơ lược tình hình: Đầu năm 1951, các nước xã hội chủ nghĩa đặt quan hệ ngoại giao với ta, cuộc kháng chiến của 3 nước Đơng
Dương có chuyển biến tích cực. Song Mỹ lại lợi dụng thời cơ hội can thiệp vào👉
yêu cầu bổ sung, hoàn chỉnh đường lối cách
mạng
Tháng 2-1951, Đảng Cộng sản Đông Dương chia thành 3 đảng. Ở Việt Nam, Đảng ra hoạt động công khai với tên Đảng Lao
động Việt Nam.


Chính cương của Đảng Lao động Việt
Nam



Xã hội Việt Nam có tính dân chủ nhân dân, 1
phần thuộc địa và nửa phong kiến



Pháp, Mỹ và phong kiến là đối tượbg cách
mạng







3 nhiệm vụ cơ bản



Nhân dân là động lực cách mạng
Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản lối mới

Cách mạng nhất định đưa Việt Nam tiến
tới CNXH



Người lãnh đạo của Đảng là cơng nhân

Mục đích: phát triển chế độ dân chủ nhân
dân, tiến lên XHCN




Gồm 15 chính sách lớn

Đứng về phe hịa bình và dân chủ


Đường lối, chính sách của Đại hội được bổ sung, phát triển qua các Hội nghị TW tiếp theo

Hội nghị TW lần thứ năm
(11/1953)

Hội nghị TW lần thứ
tư(1/1953)

Hội nghị TW lần thứ hai (27/95/10/1951)

Hội nghị TW lần thứ nhất
( 3/1951)


3. Kết quả, ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi và bài học kinh nghiệm

a.

Kết quả và ý nghĩa lịch sử

Về Chính trị

•
•
•
•

Đảng ra hoạt động cơng khai
Bộ máy chính quyền được củng cố
Khối đại đồn kết dân tộc phát triển vượt bậc
Cuối năm 1952 có 6 đại đồn bộ binh, 1 đại đồn cơng binh- pháo
binh

•

KẾT
Về qn sự

QUẢ

Về ngoại giao

.Sự thắng lợi của các chiến dịch: Trung du, Đường 18,... .tiêu diệt
nhiều sinh lực địch, mở rộng đất đai, vùng giải phóng

•

•

•

Ngày 7/5/1954,lịch sử ghi nhận chiến thắng trận Điện Biên Phủ

Kết hợp đấu tranh chính trị, quân sự và ngoại giao
Ngày 21/7/1954, Hiệp định Giơnevơ được kí kết


👉Ý nghĩa lịch sử

Đối với nước ta

•

Làm thất bại chiến tranh xâm lược
của Pháp

•
•

Chủ quyền, tồn vẹn lãnh thổ của

Đối với thế giới

•

Cổ vũ mạnh mẽ các phong trào
giải phóng dân tộc

•

Mở rộng địa bàn, tăng thêm lực

các nước Đơng Dương được công

lượng cho CNXH và cách mạng

nhận

Thế giới

Gia tăng niềm tự hào và uy tín của ta

•

Mở ra sự sụp đổ của CNTD cũ


👉Ý nghĩa lịch sử

“Lần đầu tiên trong lịch sử, một nước thuộc địa nhỏ yếu đã đánh thắng một
nước thực dân hùng mạnh. Đó là một thắng lợi vẻ vang của nhân dân Việt
Nam, đồng thời cũng là một thắng lợi của các lực lượng hịa bình, dân chủ
và xã hội chủ nghĩa trên thế giới”
Đánh giá về ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân
Pháp _ Hồ Chí Minh


b. Nguyên nhân thắng lợi và bài học kinh nghiệm
👉Nguyên nhân thắng lợi

•
•
•
•

Sự lãnh đạo vững vàng của Đảng
Lực lượng vũ trang ngày càng vững mạnh, dũng cảm, mưu trí
Có chính quyền nhân chủ nhân dân làm cơng cụ sắc bén tổ chức kháng chiến và xây dựng chế độ mới
Có sự liên minh keo sơn, sự giúp đỡ to lớn

�Bài học kinh nghiệm

•
•
•
•

Đề ra đường lối đúng đắn và quán triệt sâu rộngg cho toàn thể
Kết hợp chặt chẽ, đúng đắn nhiệm vụ chống đế quốc với chống phong kiến và xây dựng chế độ nhân chủ nhân dân
Thực hiện phương châm vừa kháng chiến vừa xây dựng chế độ mới, xây dựng hậu phương vững mạnh
Quán triệt tư tưởng chiến lược kháng chiến gian khổ và dài lâu; tiến hành chiến tranh và nghệ thuật quân sự sáng tạo,
kết hợp đấu tranh quân sự với ngoại giao

•

Tăng cường công tác xây dựng Đảng.