Giáo dục nâng cao hiểu biết và ý thức phòng chống ma tuý đá trong trường THPT qua dạy bài sinh học 11 cơ bản

MỤC LỤC
Mục

PHẦN
Phần A. Mở đầu…........................................................................

Trang
1

1.

Lí do chọn đề tài……………………………………………….... 1

2.

Mục đích nghiên cứu…................................................................ 2

3.

Đối tượng nghiên cứu................................................................... 2

4.

Phương pháp nghiên cứu………………………………………

2

B. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm………………………

3-16

1.

Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm……………………… 3-4

1.1

Một số hiểu biết về ma túy đá………………………………….

3

1.2

Thực tạng sử dụng ma túy đá của giới trẻ hiện nay…………

3-4

2.1

Thực trạng hiểu biết về ma túy và ma túy đá của học sinh
4-6
trường THPT Lê Hoàn…………………………………………
Thuận lợi……………………………………………………….
4-5

2.1

Khó khăn……………………………………………………….

5-6

3

Các giải pháp giải quyết vấn đề………………………………..

6-16

4

Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo
17
dục phòng chống ma túy đá ở trường THPT Lê Hoàn………

2

C. Kết luận và kiến nghị............................................................... 18
1

Kết
luận..........................................................................................

18

2

Đề nghị…………………………………………………………

18


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn

A. MỞ ĐẦU.
1. Lí do chọn đề tài:
“MA TÚY ĐÁ” - không được thử dù chỉ một lần! Bởi từ ma túy đá là
nguyên nhân dẫn đến các hiện tượng “ngáo đá”, “phê đá”... “Ngáo đá” cụm từ
không còn xa lạ gì đối với mỗi chúng ta. Bởi nó đang diễn ra ở khắp nơi từ
thành thị đến nông thôn, từ miền núi đến miền xuôi và hằng ngày, hằng giờ ở
đâu đó “ngáo đá” ngày càng gia tăng cả về số lượng cũng như mức độ nguy
hiểm.
Trên mạng xã hội, trên các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin mà bất
kể ai nghe thấy cũng không khỏi đau lòng. Vì ngáo đá con nghiện mất hết nhân
tính: cướp của, giết người, thậm chí vì ngáo đá mà giết hại cả người thân kể cả
cha hoặc mẹ, vì ngáo đá mà gây ra hàng loạt vụ tai nạn giao thông thảm khốc.
Dù mức độ nguy hiểm là vậy, thông tin truyền thông đưa tin rộng rãi là
thế, nhưng thực tế số lượng con nghiện vẫn tăng lên mỗi ngày và độ tuổi ngày
càng trẻ hóa (số liệu thống kê trong phần thực trạng). Trong số đó có không ít
con nghiện là các học sinh, sinh viên chủ nhân tương lai của đất nước nhưng do
có lối sống hưởng thụ cực đoan, thích tìm cảm giác mạnh, thích chứng tỏ bản
thân để rồi dùng hàng đá và tự hủy hoại tương lai của chính bản thân mình, để
lại gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Thiết nghĩ để hạn chế tệ nạn ma túy nói chung và ma túy đá nói riêng thì
việc giáo dục tự ý thức phòng chống tệ nạn tàng trữ, sử dụng ma túy đá đối với
mỗi người trong xã hội là giải pháp quan trọng nhất. Trong đó giáo dục nâng cao
nhận thức phòng chống ma túy đá của mỗi học sinh trong nhà trường là một
trong những giải pháp giải quyết tận gốc tệ nạn và đem lại hiệu quả tối ưu nhất.
Trong những năm gần đây, mặc dù giáo dục ý thức phòng chống ma túy
và chất gây nghiện trong trường học đã được chú trọng với nhiều hình thức và
có sự phối kết hợp của nhiều môn học, bước đầu đã lại đem hiệu quả là những
tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên do đặc thù của từng phân môn, do nội dung kiến
thức khá nặng, thời lượng dành cho môn học không nhiều nên để có thể thiết kế
các bài giảng có liên hệ, tích hợp giáo dục phòng chống ma túy đá gặp nhiều trở

ngại.
Bản thân tôi là một giáo viên đang trực tiếp giảng dạy học sinh THPT và
cụ thể bộ môn Sinh học. Do đó tôi có thuận lợi hơn là có được những hiểu biết
và kiến thức ở lĩnh vực Sinh học vững chắc khi đề cập đến nguyên chân, cơ chế
và hành vi tương ứng của những người nghiện ma túy đá. Chính vì vậy tôi thấy
bản thân mình phải có trách nhiệm gióng lên hồi chuông góp phần thức tỉnh thế
hệ trẻ tránh xa ma túy đá thông qua các bài dạy học thiết thực.
Từ những lí do trên tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài “Giáo dục nâng cao
hiểu biết và ý thức phòng chống ma túy đá trong trường THPT thông qua dạy
học Sinh học 11 – cơ bản”

2


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
2. Mục đích nghiên cứu:
- Đề xuất một số biện pháp giúp HS 11 nói riêng, HS THPT nói chung có
nhận thức đúng đắn về nguyên nhân, cơ chế gây nghiện ma túy đá cũng như hậu
quả ma túy đá gây ra từ đó chung tay cùng cộng đồng nói không với ma túy đá
nói riêng và các loại chất gây nghiện nói chung.
- Góp phần thực hiện vai trò của giáo dục nhà trường là giáo dục toàn diện
cho các em HS. Giáo dục không chỉ trang bị kiến thức mà còn cả kĩ năng, không
chỉ nhận thức mà còn cả thái độ, hành vi và đạo đức lối sống.
- Mong được sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp cho sán kiến để tôi
không ngừng nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ.
- Mong được HĐKH các cấp nhận xét, đánh giá, ghi nhận kết quả nỗ lực
của bản thân giúp tôi có thêm động lực hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
3. Đối tượng nghiên cứu.
- SGK Sinh học cơ bản, nâng cao 11.
- HS khối 11 trường THPT Lê Hoàn.

4. Phương pháp nghiên cứu.
Do đặc trưng của bộ môn, tôi sử dụng một số phương pháp nghiên cứu
sau đây:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết: Tham khảo các tài
liệu chính thống (SGK, sách bài tập, sách dùng cho Giáo viên…) do nhà xuất
bản giáo dục ấn hành làm nền tảng cơ bản để xây dựng cơ sở lí luận cho vấn đề.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế thu thập thông tin: Để đề tài mang
tính thực tiễn và có khả năng vận dụng cao tôi sử dụng phương pháp này thông
qua lập các phiếu điều tra để thu thập thông tin từ đối tượng nghiên cứu.
- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu: Sử dụng toán xác suất để xử lí số
liệu.

B. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
3


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
1.1 Một số hiểu biết về ma túy đá.
* Khái niệm ma túy: ma túy có thể được hiểu là các chất có nguồn g ốc
tự nhiên, bán tổng hợp hoặc tổng hợp khi được đưa vào cơ thể (tiêm, chích, hút,
hít, nhai, nuốt…) sẽ làm thay đổi trạng thái ý thức và sinh lí của người sử
dụng[2]3.
* Ma túy đá là gì? Ma túy đá hay còn gọi là hàng đá”; chấm đá là tên chỉ
chung cho các loại ma túy tổng hợp có chứa chất Methamphetamine (meth) và
Amphethamine (amph) thậm chí là Niketamid được phối trộn phức tạp từ các
nguyên liệu hóa học khác nhau trong đó thành phần chính phổ biến là
Methamphetamine[2]1.
Hình dạng bên ngoài của ma túy đá trông giống đá: là tinh thể kết tinh
thành các mảnh vụn li ti gần giống với hạt mì chính, hạt muối và óng ánh giống

đá. Ngoài ra nó còn dạng cục, bột, viên nén... tồn tại ở dạng tinh thể[2]1.
* Nghiện ma túy nói chung, nghiện ma túy đá nói riêng là gì? Theo tổ
chức y tế thê giới (WHO) thì nghiện ma tuý là tình trạng lệ thuộc về mặt tâm
thần hoặc thể chất hoặc cả hai khi một người sử dụng ma tuý lặp đi lặp lại theo
chu kỳ hoặc dùng kéo dài liên tục một thứ ma tuý và tình trạng lệ thuộc này làm
thay đổi cách cư xử, bắt buộc đương sự luôn cảm thấy sự bức bách phải dùng
ma tuý để có được những hiệu ứng ma tuý về mặt tâm thần của ma tuý và thoát
khỏi sự khó chịu, vật vã do thiếu ma tuý[2]3.
* Ma túy đá có thể được sản xuất như thế nào? Như trên đã nêu, ma
túy đá là loại ma túy tổng hợp, nó được sản xuất từ các nguyên liệu hóa học mà
cụ thể là một số loại thuốc chữ bệnh (cảm lạnh, giảm đau, an thần...).
Methamphetamine có thể được sản xuất bởi nhiều phương pháp. Toàn bộ quá
trình có thể cần đến 32 loại hóa chất khác nhau. Tuy nhiên tất cả các phương
pháp đều liên quan đến một trong hai chất là Ephedrine hoặc Pseudo ephedrine.
Do chúng không tồn tại ở dạng bột tinh khiết do đó nó được tách ra từ thành
phần của một số viên thuốc chữa bệnh.
Quy trình có thể được mô tả khái quát qua các bước như sau :
Bước 1: Một lượng các viên thuốc là nguyên liệu được cho vào một
lượng dung môi nhất định, sau đó được lọc và cho sấy ở nhiệt độ thấp để tách và
loại bỏ các thành phần tạp chất.
Bước 2: Pseudo ephedrine tinh sau khi được tách ra sẽ được phối trộn với
photpho đỏ và Axit hyđriodic. Phốtpho đỏ sau đó được lọc ra và tái sử dụng lại,
các axit còn dư được trung hòa bởi dung dịch kiềm.
Bước 3: Một số hóa chất được thêm vào sẽ liên kết với nhau để tạo thành
ma túy đá lỏng, sau đó làm khô. Khí Hyđroclorua nổi bọt, sau đó tạo thành tinh
thể muối Hyđrochloride.
Bước 4: Các tinh thể sẽ được đổ qua tấm vải lọc, ma túy đá là những gì
còn lại trên vải sau đó được đem đi sấy khô. Sau đó được đóng gói, đem tiêu
thụ[2]5.
1.2. Thực trạng sử dụng ma túy đá của giới trẻ hiện nay.

4


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
Trong những năm gần đây số người nghiện ma túy liên tục tăng ở mức
báo động. Theo báo báo tình hình nghiện ma túy, công tác cai nghiện ma túy và
quản lí sau cai nghiện của chính phủ gửi đại biểu quốc hội đưa ra, đến cuối
tháng 9 năm 2014 cả nước có khoảng 204.377 người nghiện ma túy. Số người
nghiện ma túy có hồ sơ quản lí tăng lên 4 lần trong vòng 20 năm (năm 1994 là
khoảng 55.445 người). Như vậy cứ mỗi năm số người nghiện tăng khoảng 7000
người. Trong thực tế con số này có lẽ còn cao hơn nhiều[2]7.
Đáng báo động là: “theo thống kê rà soát của Bộ Công an, năm 2015, cả
nước có khoảng 200.134 người nghiện. Người nghiện ma túy đã xuất hiện ở mọi
thành phần xã hội, mọi lứa tuổi song chủ yếu ở lớp trẻ: 76% trong số người
nghiện có độ tuổi dưới 35 tuổi; 60% số người sử dụng ma túy lần đầu ở độ tuổi
dưới 25 tuổi, trong đó 8% sử dụng ma túy lần đầu ở độ tuổi dưới 18 tuổi”[2]7.
Theo thống kê của Bộ Công an, có tới 72% người sử dụng ma túy tổng
hợp là giới trẻ ở độ tuổi 18-30, độ tuổi trên 30 chiếm 26%, riêng độ tuổi dưới 18
ở mức 2% nhưng có xu hướng gia tăng.[2]8.
Thực tế cho thấy trong khi các đối tượng buôn bán ma túy đang hướng tới
thị trường tiêu thụ là giới trẻ bằng cách lợi dụng sống buông thả của các em thì
bản thân các em HSSV hiện nay chưa có những hiểu biết đầy đủ về ma túy như
khái niệm, các chất, các loại ma túy...để phòng và tránh xa nó. Điều đó dẫn các
em tới thái độ thiếu cảnh giác, thiếu đề phòng với những loại ma túy trá hình
đang sản xuất phổ biến, những loại ma túy tổng hợp và đặc biệt nguy hiểm là ma
túy đá.

Kẻ ngáo đá với những hành động mất nhân tính - một thảm trạng của giới trẻ
hiện nay trong đó có HS – SV [2]
2. Thực trạng hiểu biết về ma túy và ma túy đá của học sinh trường

THPT Lê Hoàn.
2.1. Thuận lợi :
Đa phần HS trường THPT Lê Hoàn xuất thân từ gia đình có bố, mẹ làm
nghề nông, do đó ngoài thời gian dành cho học tập các em còn phải phụ giúp
cha mẹ chăm lo việc nhà nên các em không có nhiều thời gian tụ tập bạn bè.
5


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
Thứ hai trường THPT Lê Hoàn là ngôi trường có nhiều HS có truyền
thống hiếu học từ xưa cho đến nay. Chính vì điều này đã tạo nên phong trào thi
đua học tập để nối tiếp truyền thống tốt đẹp đó. Chính vì vậy cũng đã góp phần
hạn chế lối sống đua đòi và hưởng thụ cực đoan của một bộ phận các em.
Thứ ba Trường THPT Lê hoàn có đội ngũ giáo viên trẻ giàu nhiệt huyết,
tận tâm với HS không chỉ truyền thụ kiến thức cho các em mà còn là người bạn
thấu hiểu, giúp đỡ các em vượt qua các cám dỗ ngoài xã hội.
Thứ tư: hằng năm nhà trường và đoàn thanh niên luôn phát động các
phong trào tìm hiểu về ma túy và phòng chống ma túy trang bị hiểu biết cho các
em.
Thứ năm giữa gia đình, nhà trường có sự phối hợp, thống nhất tạo môi
trường giáo dục toàn diện cho các em.
2.2. Khó khăn :
Bên cạnh những thuận lợi trên thì việc giáo dục phòng chống ma túy cho
HS trường THPT lê Hoàn gặp phải rất nhiều khó khăn.
Thứ nhất cũng vì xuất phát từ gia đình thuần nông nên các em không có
điều kiện để tiếp nhận thông tin thông qua các hoạt động phong trào, cộng đồng
chính thống nào ngoài luồng thông tin từ nhà trường.
Thứ hai: Một số gia đình do hoàn cảnh khó khăn nên bố mẹ phải đi làm
xa. Các em ở nhà thiếu sự quan tâm, chỉ bảo, uốn nắn của bố mẹ nên dễ sa vào
tệ nạn xã hội (ma túy)

Thứ ba: Trong những năm gần đây cùng với sự phát triển của khoa học
công nghệ các phương tiện thông tin như điện thoại thông minh trở nên phổ biến
và là mối quan tâm lớn của một bộ phận không nhỏ các em học sinh. Các em trở
thành con nghiện của mạng xã hội Face book. Thông qua các mạng xã hội đó
các đối tượng buôn bán ma túy cũng tìm cách kết bạn, xâm nhập và dụ dỗ, lôi
kéo các em vào con đường nghiện ngập lúc nào không hay.
Thứ tư: trường THPT lê Hoàn đóng tại địa bàn xã Xuân Lai là địa bàn
được coi là điểm nóng, rất phức tạp về trật tự an toàn xã hội. Nơi tập trung của
cả 4 trường thuộc các cấp học từ mầm non đến THPT, nơi giao thương của nhiều
xã trong cụm. Đây chính là cơ hội để các đối tượng kinh doanh các mặt hàng
cấm (ma túy, lô đề, cờ bạc...) khai thác thị trường tiềm năng.
Thứ năm: tồn tại mặc định một số sai lầm nghiêm trọng trong quan niệm
của các em HS qua nhiều thế hệ khi tôi trao đổi về ma túy đá đó là :
+ Không ít em HS lầm tưởng rằng chơi ma túy đá (ma túy tổng hợp dạng
kích thích) không gây nghiện, ma túy đá không tiêm chích nên không bị lây
nhiễm HIV, hơn nữa chơi ma túy đá như là sự khẳng định đẳng cấp và sự sành
điệu của dân chơi.
+ Một số ít HS đã có tìm hiểu về ma túy đá và tác hại của nó, nhưng lại
chủ quan cho rằng mình hoàn toàn có thể tự chủ được bản thân nếu có dùng ma
túy đá. Tuy nhiên, một thực tế mà các em không lường trước được là sau một
thời gian sử dụng ma túy đá, tất cả những người sử dụng ma túy đá nhiều lần
đều trở thành các con nghiện và không tránh khỏi có dấu hiệu tâm thần, dễ bị
kích động, hoang tưởng, ảo thanh, ảo giác....
6


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
Để thấy rõ hơn yêu cầu bức thiết của việc triển khai đề tài trong dạy học,
vào đầu năm học 2016-2017 tôi đã tiến hành điều tra hiểu biết về ma túy và ma
túy đá đối với học sinh khối 11 Trường THPT Lê Hoàn bằng phiếu trắc nghiệm

với một số câu hỏi (Phiếu điều tra xem phần phụ lục). Kết quả như sau:
Đạt yêu cầu
Không đạt yêu cầu
Số lượng
Tỉ lệ (%) Số lượng
tỉ lệ (%)
11A1 45
7
15,56%
35
84,44%
11A2 44
5
11,36%
39
88,64%
11A6 45
6
13,33%
39
86,67%
11A7 42
4
9,52%
38
90,48%
11A8 40
3
7,5%
37

92,5%
Như vậy tỉ lệ học sinh có hiểu biết cơ bản về ma túy đá đạt yêu cầu chiếm
tỉ lệ rất thấp (không quá 16%)
3. Các giải pháp giải quyết vấn đề.
Xuất phát từ thực trạng năm học 2016 -2017 nêu trên vấn đề cấp bách đặt
ra là phải trang bị cho các em đầy đủ những hiểu biết về cơ chế gây nghiện của
ma túy đá, hậu quả mà ma túy đá gây ra cho người nghiện để các em có ý thức
tự giác phòng chống ma túy đá cho bản thân mình, đồng thời là tuyên truyền
viên tích cực giúp người thân và cộng đồng tránh xa ma túy.
Để thực hiện được mục tiêu này tôi đề ra một biện pháp giải quyết sau
đây:
Trước hết bản thân tôi phải là người hiểu rõ về các loại ma túy nói chung
và ma túy đá nói riêng.
* Khái niệm ma túy (cơ sở lí luận)
* Khái niệm ma túy đá. (cơ sở lí luận)
* Nguồn gốc sản xuất ma túy đá. (cơ sở lí luận)
* Cơ chế tác động của ma túy đá đến cơ thể người dùng:
+ Khi hút, ma túy đá được hấp thụ vào cơ thể thông qua đường máu
theo vòng tuần hoàn được đưa đến não chỉ khoảng 10 đến 15 giây[2]9.
Não
Lớp

Sĩ số

Trong vòng
10 – 15 giây

Mạch máu
Ma túy đá

Phổi
+ Ma túy đá sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của não.
7


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
- Bình thường các nơron thần kinh trong cơ thể nói chung và các nơron
thần kinh của não bộ nói riêng sẽ tiết ra một lượng chất dẫn truyền xung thần
kinh nhất định (chất giúp xung thần kinh được dẫn truyền khắp nơi trong cơ
thể). Một trong những chất mà cơ thể tiết ra (nội sinh) để dẫn truyền xung thần
kinh là Dopamin. Dopamin đóng vai trò là chất trung gian hóa học dẫn truyền
xung thần kinh qua xinap theo cơ chế như sau:
Bóng xinap
chứa Dopamin

Chất vận
chuyển
Dopamin

Thụ thể màng sau

Xung thần kinh

1, Xung thần kinh lan truyền đến chuỳ xináp ảnh hưởng đến các bóng
xinap.
2, Các bóng xinap chứa Dopamin gắn vào màng trước vỡ ra, giải phóng
chất Dopamin vào khe xináp
3, Dopamin gắn vào thụ thể ở màng sau làm làm xuất hiện điện thế hoạt
động gửi tín hiệu đến trung ương thần kinh tạo ra những cảm giác hưng phấn.
- Khi ma túy đá xâm nhập vào cơ thể theo nhiều cách khác nhau sẽ phá

vỡ hoạt động bình thường của các xinap thần kinh trong não.
Ma túy đá
Bóng xinap
chứa Dopamin

Thụ thể màng sau

Xung thần kinh

8


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
1, Đầu tiên ma túy đá kích thích hệ thần kinh giải phóng một lượng lớn
Dopamin gấp 15 lần bình thường (trong khi Heroin chỉ tăng tối đa gấp 4 lần)
[2]10 tạo cảm giác hưng phấn một cách mãnh liệt tức thì.
2, Sau đó ma túy đá sẽ tiếp cận các chất vận chuyến Dopamin, ngăn cản
không cho quá trình thẩm thấu được thực hiện bình thường.
3, Hệ thần kinh sẽ không thể tự tiết ra Dopamin nữa, kể từ đó người
nghiện phải dùng ma túy đá thường xuyên (liều lượng ngày một tăng) để có
được trạng thái hưng phấn, nếu không sẽ bị trầm cảm, lo lắng, sợ hãi…[2]9.
* Quá trình sử dụng ma túy đá nhiều lần sẽ dẫn đến nghiện:
Người sử dụng ma túy đá sẽ cảm thấy "phê" sau khi hút 3-5 phút, sau
khi nuốt 15-20 phút và tác động kéo dài từ 6-8 tiếng.[2]11.
Sự hưng phấn, sung mãn, tự tin của những người sử dụng loại “ma túy
đá” này khiến người dùng không có cảm giác mệt mỏi, bị ảo giác có thể làm
điều trước đây không dám làm, như: chạy xe điên cuồng; cắn vào chính cơ thể
mình, chém giết người không ghê tay, quan hệ tình dục tập thể, nhảy, la hét…
Nếu thiếu ma túy đá (Methamphetamine) sẽ gây ra sự hoảng sợ, lo lắng,
sợ ánh sáng, ảo giác có kiến bò dưới da dẫn đến cào cấu mặt, mũi, tay, chân cho

đến khi rách hẳn…
Kể từ khi dùng ma túy đá, não không tự tiết ra Dopamine nữa nên,
người nghiện buộc phải tiếp tục sử dụng nó, với liều dùng ngày một tăng nếu
không sẽ bị trầm cảm, buồn bã, sợ hãi...…[2]9
Thứ hai bằng hiểu biết Sinh học về sinh lí thần kinh của cơ thể người
và hiểu biết về ma túy đá của mình tôi đưa ra cơ sở bác bỏ hoàn toàn quan niệm
sai lầm của một bộ phận HS ngộ nhận rằng “ma túy đá là loại ma túy sạch và
không gây nghiện” và khẳng định “ma túy đá là chất gây nghiện cực độc, gây
nghiện và ảnh hường xấu đến thể chất và tinh thần của người nghiện gấp
nhiều lần so vời ma túy thông thường”. Điều này dễ thấy qua bảng so sánh
sau[2]:
Ma túy thông thường
Ma túy đá (Methamphetamine)
(Heroin, thuốc phiện)
- Đều là các chất kích thích, hướng thần khi sử dụng nhiều lần có thể
gây nghiện.
- Khi xâm nhập vào cơ thể sẽ gây tác động lên hệ thần kinh trung ương
Giống
thay đổi trạng thái tâm sinh lí của con người.
nhau
- Sử dụng nhiều lần sẽ bị lệ thuộc cả thể chất và tinh thần, phá hủy dần
các cơ quan trong cơ thể, có thể lây nhiễm các loại bệnh: AIDS…để lại
hậu quả nặng nề cho bản thân, gia đình và xã hội.
Khác - Có nguồn gốc tự nhiên hoặc bán - Có nguồn gốc tổng hợp từ các
nhau tổng hợp.
loại nguyên liệu hóa học.
- Tác động tức thì: có thể kéo dài - Tác động tức thì:
vài giờ đồng hồ, và có thể làm cho • Cảm thấy khoẻ khoắn, lâng lâng
người sử dụng:
sung sướng

•Cảm thấy sảng khoái, sung sướng • Tỉnh táo hơn và tràn đầy sinh lực
• Không còn đau đớn thực thể
• Tăng ham muốn tình dục
9


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
• Cảm thấy buồn nôn hoặc nôn
• Đồng tử co nhỏ (đồng tử đinh
ghim)
• Thở nông
• Gây táo bón- Khó đi ngoài, phân
rắn
• Buồn ngủ (gà gật)

• Tăng khả năng giao tiếp
• Không cảm thấy đói
• Thông thái hơn, tâm trạng tốt
hơn
• Nhịp tim và huyết áp tăng
• Tăng thân nhiệt
• Giãn đồng tử
• Thở nhanh
• Khô miệng và khó nuốt, nếu
nặng có thể gây tình trạng mất
nước và sốt cao
Hậu quả lâu dài khi sử dụng :
• Ma túy đá gây rối loạn chức
(heroin)
năng, tổn thương não mãn tính.

• Sốc thuốc (do liều quá cao- sử
• Không có ma túy đá trong máu
dụng heroin càng lâu, nguy cơ bị
vẫn tồn tại tình trạng loạn thần,
sốc thuốc càng cao)
hoang tưởng, ảo giác kéo dài, rối
• Táo bón kéo dài
loạn cảm xúc, hành vi do ảo giác,
• Tổn thương tĩnh mạch do tiêm
hoang tưởng gây ra.
chích cùng một vị trí trong một
• Tình trạng sau tác động của ma
thời gian dài
túy (xả đá), gây hưng phấn về mặt
• Chán ăn, hoặc ốm yếu do ăn
tình dục, họ có thể sống thác loạn
uống thiếu chất
như bầy đàn, dẫn đến việc quan hệ
• Rối loạn kinh nguyệt, hoặc mất
tình dục không có kiểm soát và
linh (đối với phụ nữ)
bảo vệ dẫn đến nguy cơ cao lây
• Áp xe da (sưng có mủ)
nhiễm các bệnh tình dục như HIV,
• Khó có khả năng thụ thai (phụ
giang mai, lậu…
nữ)
• Sử dụng thời gian càng dài làm
• Khó cường dương (nam giới)
phá hủy tất cả cơ quan trong cơ

• Viêm phổi
thể (thần kinh, hô hấp, tuần hoàn,
• Các bệnh lý về tim, phổi
tiêu hóa, bài tiết…) Cuối cùng suy
• Uốn ván (một số nhiễm trùng
kiệt về thể chất, tinh thần và
thông qua các vị trí tiêm chích trên nghười nghiện có nguy cơ tử vong
cơ thể)
rất cao.
Chỉ khi nghiện mới gây loạn thần. - Chỉ cần lạm dụng lần đầu cũng
có thể gây nên loạn thần do nhiễm
độc methamphetamine.
- Nó sẽ gây loạn thần cấp, trong
tình trạng này người sử dụng mất
kiểm soát cảm xúc, hành vi, có thể
gây nguy hiểm cho bản thân và
người xung quanh, thậm chí gây
án mạng.
- Ít độc hơn so với ma túy đá
- Độ độc hại gấp 500 lần (so với
ma túy tự nhiên)
10


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
- Heroin có thế tác động trong thời
gian 4 – 5 tiếng.
- Sau đó, cơ thể sẽ mỏi mệt lờ đờ,
buồn ngủ, mắt mỏi.

- Tác động nhanh, kéo dài (sau 3 –
5 phút thì phê đá và có thể kéo dài
từ 6 – 8 tiếng)
- Có thể hoạt động liên tục từ 3 – 4
ngày liên tiếp mà không mệt mỏi
- Đã có phác đồ điều trị tương đối - Chưa có phác đồ điều trị hiệu
hiệu quả
quả.
- Dễ cai hơn.
- Khó cai hơn.
- Ít gây nguy hiểm cho người dùng - Gây nguy hiểm, làm tổn hại đến
và cộng đồng hơn so với ma túy
tính mạng rất lớn đối với bản thân
đá.
người nghiện và cộng đồng.
Để minh chứng rõ hơn nữa tác hại của ma túy đá đối với người nghiện
tôi nêu một ví dụ về số liệu thống kê từ các trung tâm cai nghiện, nghiên cứu
trên 350 cá thể chọn từ nhiều trại cai nghiện cho thấyngười nghiện gặp phải các
vấn đề sau đây[2]12:
Sút
cân

Mất
ngủ

Gặp
khó
khăn
về tài
chính

Hoang
tưởng

Phạm
tội

Ảo
giác

84
%

78%

78%

67%)

63%

61%

Gặp khó
Có
khăn
hành
trong
vi bạo
công việc

lực

60%

57%

Có
Các
vấn
vấn
đề về đề da
răng
liễu
miệng

55%

36%

Như vậy ma túy đá phá hủy mọi cơ quan trong cơ thể có thể được khái
quát theo sơ đồ sau đây[2]1:

Rối loạn tiêu hóa (đau
bụng, buồn nôn)

11


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
Thứ ba, từ hiểu biết trên tôi cùng một số giáo viên trong trường phối hợp

với đoàn trường triển khai tổ chức buổi sinh hoạt ngoại khóa với chủ đề: “Học
sinh trường THPT Lê Hoàn với phong trào phòng chống ma túy và
HIV/AIDS năm học 2016-2017”. Thông qua đó cung cấp cho các em một số
hiểu biết ban đầu về ma túy và ma túy đá cũng như hậu quả của nó gây ra cho
bản thân người nghiện, gia đình và cộng đồng.
Thứ tư, từ đặc trưng của bộ môn sinh học 11 là nghiên cứu về sinh học cơ
thể nên tôi có thể tiến hành tích hợp giáo dục một phần nhỏ trong một số bài học
cụ thể để nâng cao ý thức phòng chống ma túy đá cho các em theo nhiều cách
khác nhau. Cụ thể tôi đã thống kê trong bảng sau[1],[2]:
Tên bài

Tiết
PPCT

Bài 16:
Tiêu hóa ở
động vật
14

Bài 17: Hô
hấp ở động
vật.

Bài 18:
Tuần hoàn
máu.

Bài 19:
Tuần hoàn
máu.

Bài 20:
Cân bằng
nội môi.

15

17

18

19

Hình thức tích
hợp
- Ma túy đá là loại ma túy tổng hợp - Liên hệ về quá
chứa chất methaphetamin hoặc trình hấp thụ các
Amphethamine.
chất dinh dưỡng
- Ma túy đá có thể xâm nhập vào cơ thể trong ống tiêu hóa
bằng con đường tiêu hóa qua nhai nuốt,
ngấm qua mao mạch và gây “phê” sau
15 – 20 phút.
- Ma túy đá gây rối loạn tiêu hóa.
- Ma túy đá có thể xâm nhập vào cơ thể - Liên hệ về quá
bằng con đường hô hấp, việc hít vào trình trao đổi khí
phổi qua mao mạch và theo hệ tuần của phổi.
hoàn đưa lên não trong vòng 10 – 15
giây và gây “phê” sau 3 – 5 phút.
- Ma túy đá gây khó thở, suy hô hấp…
- Ma túy đá dù xâm nhập vào cơ thể - Liên hệ về chức

theo con đường nào thì đều vận năng của hệ tuần
chuyển, tác động lên não thông qua hệ hoàn đối với cơ
tuần hoàn.
thể (vận chuyển
- Làm tổn thương hệ tuần hoàn: tăng các chất trong cơ
huyết áp, nhịp tim nhanh…
thể)
Ma túy đá gây hưng phấn mãnh liệt tức Liên hệ: các nhân
thời nên làm nhịp tim tăng nhanh gây tố ảnh hưởng đến
tăng huyết áp và một số biến chứng huyết áp.
liên quan như đột quỵ.
Khi ma túy đá vào cơ thể kích thích Liên hệ cơ chế
hoạt động liên tục và bất thường của điều hòa cân bằng
toàn bộ cơ thể làm mất cân bằng nội nội môi và ý nghĩa
môi có thể dẫn đến tử vong do sốc của cân bằng nội
thuốc.
môi.
Nội dung tích hợp

12


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
Tên bài
Bài 27:
Cảm ứng ở
động vật.

Bài 29:
Điện thế

hoạt động
và sự lan
truyền xung
thần kinh
Bài 30:
truyền tin
qua xinap

Tiết
PPCT

26

Ma túy đá kích thích hệ thần kinh trung
ương tức thời và mãnh liệt gây ảo giác,
hoang tưởng cho người dùng tương
ứng với các hành vi vô thức.

27

- Ma túy đá là chất kích thích làm thay
đổi điện thế ở màng tế bào thần kinh
làm xuất hiện điện thế hoạt động, tạo
cảm giác hưng phấn.

29

Bài 31, 32:
Tập tính
của động

vật
Bài 38:
Các nhân
tố ảnh
hưởng đến
sinh trưởng
và phát
triển ở
động vật.
Bài 39:
Các nhân
tố ảnh
hưởng đến
sinh trưởng
và phát
triển ở

Nội dung tích hợp

30,
31

39

40

Hình thức tích
hợp
Liên hệ phần
đường dẫn tuyền

xung thần kinh
của một cung và
một vòng phản
xạ.
Liên hệ phần: II
cơ chế dẫn
truyền xung thần
kinh trên sợi
thần kinh

Ma túy đá phá vỡ cơ chế truyền tin qua
xinap ở người dùng, ức chế ngăn không
cho cơ thể tiết ra Padomin nội sinh gây
ra tình trạng lệ thuộc ngày càng nhiều
vào ma túy đá ( gây nghiện)

Liên hệ về cơ chế
tác động của ma
túy đá đối với
người nghiện
thông qua mục III
cơ chế truyền tin
qua xinap
Cơ sở thần kinh của tình trạng nghiện Liên hệ phần cơ
ma túy đá là ở não kích thích tiết ra sở thần kinh của
lượng dopamin lớn (gấp 15 lần bình tập tính.
thường) và sự hình thành những cung
phản xạ có điều kiện vững bền tạo
khoái lạc do tiêm trích ma túy đá.
- Ma túy đá làm giảm khả năng tiết ra Liên hệ phần tác

Testosterôn ở nam và rối loạn tiết dụng của
hoocmôn Ơstrogen và Prôgesterôn ở hoocmôn sinh
nữ, sử dụng trong thời gian dài gây vô dục đến sự sinh
sinh.
trưởng và phát
triển của cơ thể
Ma túy đá làm cơ thể mất cảm giác đói,
mất ngủ có thể kéo dài 3 – 4 ngày liên
tiếp. Khi lạm dụng và nghiện gây rối
loạn tiêu hóa và suy dinh dưỡng.

Liên hệ phần ảnh
hưởng của thức
ăn đến sinh
trưởng và phát
triển của động
vật.
13


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
động vật.
Bài 45:
Sinh sản
hữu tính ở
động vật
Bài 46: Cơ
chế điều
hòa sinh
sản

47

48

Ma túy đá gây rối loạn quá trình giảm
phân tạo trứng và tinh trùng ở nữ và
nam ảnh hưởng đến khả năng sinh sản
ở người nghiện
Ma túy đá gây ức chế vùng dưới đồi
đối với nam làm giảm hoocmon
Testosteron rối loạn sinh tinh trùng.
Đối với nữ gây rối loạn chu kỳ kinh
nguyệt, tiết sữa bất thường, vô sinh
Khi sử dụng ma túy đá người nghiện có
nhu cầu quan hệ tình dục cao bất
thường ở cả nam và nữ, thêm vào đó là
họ luôn ở trạng thái vô thức nên dẫn
đến tình trạng quan hệ tình dục theo
kiểu bầy đàn dễ lây lan các bệnh truyền
nhiễm qua đường tình dục (HIV/AIDS)

Liên hệ phần III
quá trình sinh
sản hữu tính ở
động vật.
Liên hệ: phần I
cơ chế điều hòa
sinh tinh và sinh
trứng.

Bài 47:
Liên hệ mục 2 các
Điều khiển
biện pháp tránh
sinh sản ở
thai an toàn.
động vật và
49
sinh đẻ có
kế hoạch ở
người.
Thứ năm, sau khi đã tìm hiểu kĩ về nội dung kiến thức bộ môn và kiến
thức tích hợp phòng chống ma túy đá đối với mỗi bài học tôi đã nêu trên. Tôi
tiến hành thiết kế bài dạy có kiến thức lồng ghép một phần nhỏ trong những bài
dạy có thể. Do khuôn khổ đề tài có hạn tôi chỉ chọn một bài làm ví dụ việc thực
hiện việc giảng dạy có lồng ghép tích hợp giáo giục phòng chống ma túy đá.
Bài 30: Truyền tin qua xi nap (lớp 11 – cơ bản, tiết theo PPCT 29)
1. Mục tiêu bài học:
Ngoài mục tiêu chung về kiến thức, thái độ, kỹ năng học sinh cần đạt
được thì thông qua bài này các em cấn nắm vững một số mục tiêu về phòng
chống ma túy đá như sau:
- Về mặt kiến thức:
+ HS biết được Dopamin là một loại chất trung gian hóa học dẫn truyền xung
thần kinh trong não tạo cảm giác hưng phấn.
+ HS hiểu được cơ chế tác động của ma túy đá lên hệ thần kinh là do ma túy đá
khi dung nạp vào cơ thể sẽ kích thích cơ thể giải phóng một lượng lớn Dopamin
(gấp 15 lần bình thường), tạo cảm giác hưng phấn một cách mãnh liệt tức thì.
Người nghiện có thể làm tất cả mọi hành vi mà bản thân tưởng tượng ra vì ảo
giác.

+ Khi dùng nhiều lần sẽ gây nghiện.
- Về mặt kĩ năng: Có khả năng tránh xa các loại ma túy nói chung và ma túy đá
nói riêng do được cung cấp hiểu biết cơ bản, khoa học về ma túy đá.

14


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
- Về mặt thái độ:
+ Kiên quyết không sử dụng ma túy đá trong bất kể trường hợp nào.
+ Tuyên truyền về tác hại của ma túy đá cho những người trong gia đình và cộng
đồng tránh xa ma túy đá.
+ Không kì thị với những người không may lầm lỡ đi vào nghiện ngập.
2. Phương tiện dạy học
- Máy chiếu
- Bài giảng trực quan bằng phần mềm powerpoint.
+ Giáo viên chuẩn bị một số hình ảnh về hành vi của một số đối tượng ngáo đá.
+ Hình ảnh động minh họa cơ chế tác động của ma túy đá lên não và hệ thần
kinh của người dùng.
+ Số liệu thống kê về những vấn đề khó khăn mà những người nghiện ma túy đá
gặp phải cũng như hình ảnh minh họa về sức tàn phá của ma túy đá đến toàn bộ
các cơ quan trong cơ thể.
3. Phương pháp dạy học chủ yếu:
- Nghiên cứu tìm tòi
- Trực quan tìm tòi
4. Hoạt động dạy học:
Tôi tích hợp phần giáo dục phòng chống ma túy đá vào:
Hoạt động 3: Cơ chế truyền tin qua xinap.
Giáo viên nêu tình huống có vấn đề cho các em HS:
Cơ chế dẫn truyền xung thần kinh trong cơ thể bằng xinap hóa học diễn ra

qua 3 bước như vậy, được điều hòa bằng cơ chế thần kinh và thể dịch kiểm soát
mọi phản xạ của con người diễn ra một cách bình thường.
Vậy ai có thể cho cô biết: “Tại sao người sử dụng ma túy đá có thể dẫn
đến nghiện và không kiểm soát được ý nghĩ và hành vi của bản thân, có thể
làm bất kỳ điều gì kể cả giết người không ghê tay?” GV cho HS quan sát một
số hình ảnh minh họa.
HS: Không biết.
GV: Vậy qua bài học hôm nay cô sẽ cung cấp cho các em một số thông
tin cơ bản về cơ chế tác động và hậu quả mà ma túy đá gây ra.
GV: Thuyết trình:
* Khi hút, ma túy đá được hấp thụ vào cơ thể thông qua đường máu theo
vòng tuần hoàn được đưa đến não chỉ khoảng 10 đến 15 giây.
Não
Trong vòng
10 – 15 giây

Mạch máu
Ma túy đá

Phổi
15


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
+ Cơ chế dẫn truyền Dopamin trong não của người bình thường diễn ra:

Bóng xinap
chứa Dopamin

Chất vận

chuyển
Dopamin

Thụ thể màng sau

Xung thần kinh

1, Xung thần kinh lan truyền đến chuỳ xináp ảnh hưởng đến các bóng
xinap.
2, Các bóng xinap làm túi chứa Dopamin gắn vào màng trước vỡ ra, giải
phóng chất Dopamin vào khe xináp
3, Dopamin gắn vào thụ thể ở màng sau làm làm xuất hiện điện thế hoạt
động gửi tín hiệu đến trung ương thần kinh tạo ra những cảm giác hưng phấn.
+ Khi ma túy đá xâm nhập vào cơ thể theo nhiều cách khác nhau sẽ phá
vỡ hoạt động bình thường của các xinap thần kinh trong não. Quá trình đó được
mô tả như sau:
Ma túy đá
Bóng xinap
chứa Dopamin

Thụ thể màng sau

1, Đầu tiên ma túy đá kích thích hệ thần kinh giải phóng một lượng lớn
Dopamin
gấpkinh
15 lần bình thường (trong khi Heroin chỉ tăng tối đa gấp 4 lần) tạo
Xung thần
cảm giác hưng phấn một cách mãnh liệt tức thì.
2, Sau đó ma túy đá sẽ tiếp cận các chất vận chuyến Dopamin, ngăn cản
không cho quá trình thẩm thấu được thực hiện bình thường.

3, Hệ thần kinh sẽ không thể tự tiết ra Dopamin nữa, kể từ đó người
nghiện phải dùng ma túy đá thường xuyên (liều lượng ngày một tăng) để có
được trạng thái hưng phấn, nếu không sẽ bị trầm cảm, lo lắng, sợ hãi…
Kết luận: Sự hưng phấn, sung mãn, tự tin của những người sử dụng loại
“ma túy đá” này khiến người dùng không có cảm giác mệt mỏi, bị ảo giác có thể
làm điều trước đây không dám làm, như: chạy xe điên cuồng; cắn vào chính cơ
16


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
thể mình, chém giết người không ghê tay, quan hệ tình dục tập thể, nhảy nhót, la
hét….
Và hậu quả mà nghười nghiện phải gánh chịu là toàn bộ cơ thể bị phá
hủy, có những hành vi gây nguy hiểm đến tính mạng của bản thân và những
người xung quanh:

Vậy các em hãy tránh xa ma túy đá, không được thử dù chỉ một lần.

Rối loạn tiêu hóa (đau
bụng, buồn nôn)

“Chúng ta háy tránh xa ma túy đá, không dùng thử dù chỉ một lần ”

4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục
phòng chống ma túy đá ở trường THPT Lê Hoàn:
Cuối năm học 2016 – 2017 tôi tiến hành điều tra lại hiểu biết của các
em HS khối 11 Trường THPT Lê Hoàn về ma túy và ma túy đá sau khi đã thực
hiện tiến trình giáo dục tích hợp phòng chống ma túy đá qua các bài học. Kết
quả thu được như sau:
Đạt yêu cầu

Không đạt yêu cầu
Lớp
Sĩ số
Số lượng
Tỉ lệ (%) Số lượng
tỉ lệ (%)
11A1 45
45
100%
0
0%
11A2 44
44
100%
0
0%
17


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
11A6
11A7
11A8

45
45
100%
0
0%
42

40
95,24%
2
4,76%
40
39
97,5%
1
2,5%
Kết quả thực tiễn cho thấy tỉ lệ học sinh có hiểu biết cơ bản về ma túy
đá đạt yêu cầu chiếm tỉ lệ rất cao (trên 95%).
Thứ hai học sinh rất hứng thú trong việc tiếp thu kiến thức, bởi kiến
thức các em tiếp nhận qua mỗi bài học đều rất tự nhiên và khoa học, rất thiết
thực đối với các em, không mang tính lí thuyết, dáo điều.
Để xác định tính thiết thực khách quan hơn nữa của đề tài khi triển khai
các bài dạy có tích hợp lồng ghép giáo dục phòng chống ma túy đá tôi đề nghị
một số đồng chí giáo viên cùng phân môn dự giờ và góp ý kiến. Với tính thực
tiễn và hiệu quả của đề tài bước đầu đạt được, 100% các đồng chí tham gia dự
giờ nhất trí với phương án tích hợp tôi triển khai. Các đồng chí thống nhất từ
năm học 2017-2018 sẽ triển khai đề tài của tôi với phạm vi rộng hơn đối với các
tiết dạy của các đồng chí trong nhóm nếu đảm nhận các bài dạy tương ứng.

C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.
1. Kết luận:
Việc giáo dục phòng chống ma túy nói chung và phòng chống ma túy đá
nói riêng cho học sinh THPT là điều rất cần thiết mang tính cấp bách hiện nay,
song thực tiễn còn nhiều bất cập mà nguyên nhân chủ yếu là do thời lượng của
mỗi môn học có hạn, nội dung kiến thức quá nhiều nên bản thân nhiều giáo viên
và HS chỉ chú trọng đến dạy và học tri thức mà chưa có điều kiện giáo dục hoàn
thiện nhân cách.

Mặc dù mới chỉ là bước đầu triển khai đề tài với thời gian chưa nhiều,
phạm vi chưa rộng, song với sáng kiến “Giáo dục nâng cao hiểu biết và ý thức
phòng chống ma túy đá trong trường THPT thông qua dạy học Sinh học 11 –
cơ bản”, với sự lưu tâm và việc làm cụ thể của bản thân tôi cơ bản cũng đã góp
18


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
phần khẳng định tính đúng đắn và cần thiết của việc lồng ghép kiến thức giáo
dục phòng chống ma túy đá trong chương trình Sinh học THPT.
Việc triển khai thực hiện đề tài cho thấy nó đã thực sự giúp nâng cao nhận
thức cho HS trong lĩnh phòng chống ma túy và ma túy đá trong trường học, góp
phần hoàn thiện nhân cách cho các em, đồng thời giúp giảm thiểu những sai lầm
đáng tiếc của các em vì thiếu sự hiểu biết.
Tôi nghĩ rằng: nếu sáng kiến này được phổ biến và vận dụng ở các trường
THPT thì nó sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục phòng chống ma túy đá
cho học sinh THPT nói riêng và đảm bảo tính giáo dục toàn diện cho học sinh
THPT nói chung.
Do năng lực có hạn và thời gian thực nghiệm chưa được nhiều vấn đề tôi
tìm hiểu và trình bày trong sáng kiến kinh nghiệm còn nhiều thiếu sót, rất mong
được sự góp ý phê bình để đề tài ngày càng hoàn thiện hơn.
2. Đề nghị:
Vấn đề: “Giáo dục phòng chống ma túy đá đối với học sinh THPT” như
tôi đã đề cập là lĩnh vực hết sức cần thiết, quan trọng và khó. Do vậy để học sinh
có thể trang bị cho bản thân các em những kiến thức cơ bản là hành trang bảo vệ
tương lai thì cần có thêm thời lượng (số tiết) trong chương trình. Bản thân tôi đề
nghị mạnh dạn tăng thêm số tiết trong chương III: “Cảm ứng”. Đặc biệt là cảm
ứng ở động vật trong phân phối chương trinh Sinh học 11 – Cơ bản.
Thứ hai tôi kiến nghị với Sở GD&ĐT hàng năm thường xuyên tổ chức
các buổi tập huấn nói chung, trong đó có triển khai chủ đề phòng chống ma túy

trong trường học. Thông qua đó giới thiệu những SKKN cùng chủ đề có nội
dung thiết thực để nhân rộng hiệu quả của các SKKN nói chung và để SKKN
của chúng tôi thực sự phát huy được vai trò của nó trong dạy học.

XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thọ Xuân, ngày 22 tháng 05 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác.
(Ký và ghi rõ họ tên)

Lê Thị Nga

19


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn

D- PHỤ LỤC
1. Danh mục viết tắt:
HS: Học sinh.
GV: Giáo viên.
HSSV: Học sinh sinh viên.
SKKN: Sáng kiến kinh nghiệm.
THPT: Trung học phổ thông.
SGK: Sách giáo khoa.
SGV: Sách giáo viên.
20

GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
2. Tài liệu tham khảo:
[1] SGK Sinh học 11 – cơ bản.
[2] Nguồn internet
1- Nguồn:
2- Nguồn:
3- Nguồn: />4-Nguồn />5- Nguồn (quy trình chế tác ma túy đá)
6- Nguồn (cơn lốc ma túy đá)
7- Nguồn />8- Nguồn />9- Nguồn />10- Nguồn />11- Nguồn />12- Nguồn
[3] SGV Sinh học 11 cơ bản.
SGV Sinh học 11 – nâng cao.
3. Bộ câu hỏi điều tra hiểu biết về ma túy và ma túy đá của HS khối 11
trường THPT lê Hoàn, năm học 2016 – 2017.

Sở GD& ĐT Thanh hóa
Trường THPT Lê Hoàn

Phiếu điều tra, khảo sát hiểu biết về ma túy
và ma túy đá của Học sinh khối 11
Trường THPT Lê Hoàn. Năm học 2016-2017
Họ và tên:.............................Lớp………….(Các em có thể không ghi mục này)
Câu 1: Đối với bản thân em cần phải làm gì để phòng, chống ma túy:
A. phải dứt khoát nói không khi bạn bè rủ rê hoặc thách thức thử chất ma túy.
B. quan tâm theo dõi giờ giấc, tiền bạc, học hành, bạn bè,…
C. tổ chức hội thảo, tọa đàm về phòng chống ma túy.
D. đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về ma túy.
Câu 2: Theo quy định của Luật phòng, chống ma túy thì Người nghiện ma tuý
có trách nhiệm gì?
21

GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
A. Tự khai báo về tình trạng nghiện ma tuý của mình với cơ quan, tổ chức nơi
làm việc hoặc chính quyền cơ sở nơi cư trú và tự đăng ký hình thức cai nghiện;
B. Tự cai nghiện mà không cần phải báo với chính quyền và các cơ quan chức
năng.
C. Buộc phải vào cơ sở cai nghiện ma tuý bắt buộc.
D. Được đưa vào trường giáo dưỡng.
Câu 3: Khẳng định nào sau đây là đúng khi nói về ma túy đá?
A. là tên chỉ chung cho các loại ma túy tổng hợp có chứa chất
Methamphetamine (meth) và Amphethamine (amph).
B. là tên chỉ chung cho các loại ma túy có chứa hợp chất cocain.
C. Là loại ma túy có nguồn gốc tự nhiên.
D. Là loại ma túy sạch không có khả năng gây nghiện.
Câu 4: Khi ma túy đá xâm nhập và cơ thể gây ra hiện tượng gì ?
A. Kích thích nơron thần kinh tiết ra Dopamin gấp 4 lần bình thường.
B. Kích thích nơron thần kinh tiết ra Dopamin gấp 15 lần bình thường.
C. Kích thích nơron thần kinh tiết ra Axetyl colin gấp 15 lần bình thường.
D. Kích thích nơron thần kinh tiết ra Axetyl colin gấp 4 lần bình thường.
Câu 5: Cơ chế tác động của ma túy đá đến hệ thần kinh của cơ thể người dùng
diễn ra theo trình tự nào ?
1, Ma túy đá sẽ tiếp cận các chất vận chuyến Dopamin, ngăn cản không
cho quá trình thẩm thấu được thực hiện bình thường.
2, Hệ thần kinh sẽ không thể tự tiết ra Dopamin nữa, người nghiện phải
dùng ma túy đá thường xuyên (liều lượng ngày một tăng) để có được trạng thái
hưng phấn, nếu không sẽ bị trầm cảm, lo lắng, sợ hãi…
3, Ma túy đá kích thích hệ thần kinh giải phóng một lượng lớn Dopamin
gấp 15 lần bình thường tạo cảm giác hưng phấn một cách mãnh liệt tức thì.
Câu trả lời đúng là:

A. 1-3-2
B. 2-1-3
C. 3-1-2
D. 1-3-2.
Câu 6: Ma túy đá khó cai nghiện hơn các loại ma túy thông thường vì:
A. người sử dụng thấy bản thân năng động hơn khi dùng ma túy đá.
B. ma túy đá kích thích não tiết ra lượng dopamin lớn dẫn đến sự hình thành
những cung phản xạ có điều kiện bền vững đối với chất methamphetamine.
C. ma túy đá không gây tác dụng xấu đối với cơ thể.
D. ma túy đá có giá thành thấp hơn các loại ma túy thông thường khác.
Câu 7: Sử dụng ma túy đá gây rối loạn hành vi và nhận thức vì:
A. ma túy đá kích thích não bộ tạo cảm giác hưng phấn.
B. ma túy đá có tác dụng giảm đau.
C. ma túy đá gây ức chế làm người sử dụng có cảm giác mệt mỏi, buồn chán.
D. ma túy đá kích thích não bộ tạo cảm giác hưng phấn mãnh liệt, tức thời, ảo
giác, hoang tưởng.
Câu 8: Ma tuý xâm nhâm vào cơ thể con người bằng cách nào :
A. Qua hệ hô hấp, hệ tuần hoàn
B. Qua hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ tiêu hoá .
C. Qua hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ bài tiết.
22


GV Lê Thị Nga - Trường THPT Lê Hoàn
D. Qua hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ tiêu hóa và hệ bài tiết
Câu 9: Làm thế nào để không bị bạn bè rủ rê, lôi kéo vào con đường sử dụng
ma túy và ma túy đá:
A. Không quan hệ bạn bè.
B. Không nghe theo sự cám dỗ, mời mọc, thách thức của bạn bè .
C. Không tập hút thuốc lá

D. Không tham gia các hoạt động cộng đồng trong xã hội.
Câu 10: Khi say thuốc người nghiện ma túy đá sẽ rơi vào trạng thái nào?
A. Bất tỉnh
B. Ảo giác, hoang tưởng
C. Co giật
D. Mộng du.
Câu 11: Ma túy đá có tên khoa học là:
A. Cocain. B. MDMA. C. Methamphetamine. D. Herôin.
Câu 12: Tác hại chính của ma túy đã đối với người sử dụng là:
A. Gây rối loạn tiêu hóa.
B. Hoang tưởng, ảo giác, tâm thần.
C. Dùng nhiều sẽ mắc ung thư.
D. Không tác hại nếu dùng đủ liều.
Câu 13: Ở Việt Nam, tại sao Methamphetamine lại được gọi là ma túy đá?
A. Vì cầm trên tay có cảm giác lạnh.
B. Vì cứng như đá.
C. Vì người nghiện thích đập đầu vào đá.
D. Vì tồn tại ở dạng tinh thể, giống đá lạnh bào nhỏ.
Câu 14: Một trong những hậu quả nghiêm trọng hơn của ma túy đá gây ra so
với các loại ma túy thông thường khác là:
A. sử dụng nhiều lần sẽ gây nghiện.
B. vật vã, ngứa ngáy.
C. Chỉ cần lạm dụng lần đầu cũng có thể gây nên loạn thần.
D. Không có dấu hiệu rõ rệt, khó phân biệt.
Câu 15: Ma túy đá được phát hiện ở Việt Nam nào năm nào?
A. 2004.
D. 2005.
C. 2006.
D. 2007

Dấu hiệu nhận biết người thân sử dụng ma túy
'đá'?

23