sáng kiến kinh nhgiệm cần tham khảo và học hỏi

Sáng kiến kinh nghiệm
GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM PHẢI LÀM GÌ TRONG
VIỆC HÌNH THÀNH “NHÂN CÁCH” CỦA HỌC
SINH?
Phụ Lục
Trang
I. Nhận thức vấn đề.........................................................................................2
II. Những thuận lợi và khó khăn.....................................................................3
III. Một số biện pháp thực hiện........................................................................4
IV. Phối hợp giữa GVCN với các lực lượng giáo dục khác..........................15
V. Bài học kinh nghiệm..................................................................................21
VI. Kết luận......................................................................................................23
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 1
Sáng kiến kinh nghiệm
GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM PHẢI LÀM GÌ TRONG
VIỆC HÌNH THÀNH “NHÂN CÁCH” CỦA HỌC
SINH?
I. NHẬN THỨC VẤN ĐỀ
Trước tình hình đổi mới của đất nước , vấn đề phát huy tính tích cực trong học
tập cũng như hoạt động của học sinh là một trong các phương hướng cải cách giáo
dục nhằm tạo ra những con người lao động sáng tạo, làm chủ bản thân, làm chủ
đất nước – có cả đức lẫn tài. Bởi “Có đức mà không có tài – làm việc gì cũng khó.
Có tài mà không có đức là người vô dụng”.
Thật vậy, song song với việc “dạy chữ” cho các em, chúng ta cần hết sức quan
tâm đến việc: “Dạy người”. Vì đây là sự nghiệp giáo dục của toàn Đảng, toàn dân
mà trong đó ngành sư phạm giữ vai trò then chốt. Vâng ‘Tiên học lễ – hậu học
văn” chân lí đó được tồn tại từ bao đời nay và không bao giờ phai nhạt. Nên vấn
đề tu dưỡng đạo đức cho học sinh trong nhà trường là trách nhiệm của người thầy
làm công tác chủ nhiệm trong việc hình thành “Nhân Cách” của các em. Do đó,
chúng ta cần phải làm gì để quá trình giáo dục này tiến hành một cách chu đáo,
có kế hoạch, phương pháp thích hợp nhằm xây dựng lớp học thành một đơn vò tập

thể xã hội chủ nghóa mang tính chất giáo dục toàn diện, phátb huy khả năng tự
quản, tự giác của học sinh dưới sự chỉ đạo thống nhất về công tác chủ nhiệm của
nhà trường. Bởi lẽ đó, trong phạm vi bài viết này tôi xin thể hiện một kinh
nghiệm mang tính thiết thực đã tích lũy được qua những năm làm công tác chủ
nhiệm. Rất mong được sự trao đổi; đồng tình và góp ý xây dựng của các cấp quản
lý cùng với đội ngũ giáo viên những người làm công tác giáo dục.
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 2
Sáng kiến kinh nghiệm
II. NHỮNG THUẬN LI VÀ KHÓ KHĂN
Là giáo viên trực tiếp giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm trong nhiều năm
qua bản thân tôi nhận thấy rằng: Sản phẩm giáo dục mà chúng ta tạo ra không
thấy trước mắt như bao sản phẩm của các ngành nghề khác. Đặc biệt là sự hình
thành phẩm chất đạo đức của học sinh không phải một ngày, một buổi là có được
mà phải trải qua một thời gian dài rèn luyện, cho nên để đảm nhận công việc này
chúng ta phải thật sự kiên trì, nhẫn nại, chòu khó và phải tốn nhiều thời gian công
sức để tìm hiểu; lắng nghe tâm tư nguyện vọng của từng đối tượng học sinh trong
lớp. Từ đó đề ra kế hoạch, phương pháp giáo dục thích hợp cho từng trường hợp
đặc biệt bằng cả tấm lòng yêu thương, nhân ái của người thầy.
Đầu năm học này, tôi được Ban giám hiệu phân công chủ nhiệm lớp 8A4. khi
tiếp nhận, tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
1. Thuận lợi
- Đa số học sinh nhà gần trường, thuộc đòa phương.
- Hầu hết học sinh có ý thức kỷ luật cao, ngoan, lẽ phép với thầy cô, biết vâng
lời cha mẹ.
- Tích cực tham gia hoạt động phong trào do Đoàn, Đội, trường, lớp tổ chức.
- Phòng học sạch, thoáng mát, cơ sở vật chất đầy đủ trang thiết bò đèn, quạt, bàn
ghế cho học sinh, kể cả ghế ngồi của học sinh khi sinh hoạt dưới cờ.
- Được sự quan tâm, giúp đỡ của Ban giám hiệu, thầy Giám thò, thầy Tổng phụ
trách Đội, cùng các thầy cô giảng dạy bộ môn.
- Đội ngũ giáo viên bộ môn có chuyên môn vững, nhiệt tình trong giảng dạy.

- Được sự nhiệt tình phối hợp chặt chẽ giữa các bậc phụ huynh với cô giáo chủ
nhiệm.
- Ngoài công tác chủ nhiệm, tôi còn giảng dạy bộ môn Toán nên thời gian gần
gũi các em tương đối nhiều.
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 3
Sáng kiến kinh nghiệm
2. Khó khăn
- Vẫn còn một số học sinh cá biệt chưa có ý thức trong học tập và rèn luyện đạo
đức chủ yếu do tác động từ hoàn cảnh gia đình.
- Một số ít học sinh chuyển từ nơi khác về chẳng hạn như: Thanh Hóa, Nghệ An
nên chưa quen đến ngôn ngữ và giọng nói đòa phương nên ít nhiều gặp khó
khăn trong việc tiếp thu bài trên lớp. Phần thì kinh tế gia đình không ổn đònh,
cha mẹ phải kiếm sống nên không có thời gian chăm sóc con cái.
- Trường thuộc đòa bàn phức tạp giáp ranh với Thành phố Hồ Chí Minh; giáp với
thành phố Biên Hòa nên các em dễ bò lôi kéo của bạn bè xấu, do đó gặp khó
khăn trong việc quản lý các em.
Trên đây là những thuận lợi và khó khăn khi tôi làm công tác chủ nhiệm. Nên
bản thân tôi đề ra một số biện pháp cần thiết để thực hiện.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Giáo viên chủ nhiệm cần nắm chắc một số văn bản qui đònh
Như ta đã biết: “Nói có sách, mách có chứng”. Có lẽ câu nói đó nhắc nhỡ giáo
viên chúng ta cần phải nắm vững các văn bản qui đònh về nhiệm vụ của học sinh
trong nhà trường; về qui đònh khen thưởng và kỷ luật; về nội qui và cách xếp loại
2 mặt giáo dục; phổ biến đến từng đối tượng học sinh. Ngoài ra, chúng ta cần nắm
và hiểu rõ chức năng và nhiệm vụ cơ bản của giáo viên chủ nhiệm để thực hiện
công tác một cách hiệu quả; tối ưu nhất, có tính thuyết phục dựa trên những luận
cứ, luận chứng rõ ràng.
2. Giáo viên chủ nhiệm nắm chắc về đặc điểm tình hình của lớp để có cách
tổ chức, quản lý, điều phối các hoạt động
- Só số: 39. Trong đó có 20 em nữ và 19 em nam.

- Nắm danh sách lớp, xếp tên học sinh theo thứ tự A, B, C…
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 4
Sáng kiến kinh nghiệm
- Thành phần gia đình.
Giáo viên chủ nhiệm tiến hành cho học sinh làm lí lòch đầu năm (cần chính
xác: Họ và tên; ngày, tháng, năm sinh; nơi sinh… đúng theo khai sinh; đòa chỉ cụ
thể (khu – ấp – số nhà – xã thường trú hoặc tạm trú hay ở trọ; họ tên cha, mẹ và
nghề nghiệp). Dựa trên cơ sở đó, giáo viên chủ nhiệm cần phải chú ý đến:
- Diện con thương binh (01: Ngô Thò Minh Hiền (1/4)), liệt só, dâ tộc, diện mồ
côi.
- Diện học sinh nghèo hiếu học có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
- Diện gia đình học sinh không hạnh phúc: Cha, mẹ li dò, sống không hợp pháp,
ly thân (Âu: li dò).
- Lập và phân chia học sinh theo đòa bàn cư trú, phân theo từng khu vực.
+ Khu vực thò trấn Dó An (Dành cho học sinh trái tuyến).
+ Khu vực xã Đông Hòa:
• Ấp Tây A .
• Ấp Tây B.
• Ấp Đông.
• Ấp Tân Hòa.
• Ấp Tân Lập.
• Ấp Tân Quý.
- Thành phần bản thân:
Căn cứ vào sổ điểm lớp; căn cứ vào kết quả học tập và hạnh kiểm của học
sinh ở năm học trước, kết hợp cùng giáo viên chủ nhiệm cũ để hiểu rõ thêm về
từng đối tượng của lớp kể cả: Năng khiếu, thành tích tốt hoặc chưa tốt của học
sinh.
+ Học tập: Giỏi – Khá – Trung bình – Yếu – Kém.
+ Hạnh kiểm: Tốt – Khá – Trung bình – Yếu.
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 5

Sáng kiến kinh nghiệm
+ Đặc điểm: Năng khiếu; thành tích đạt được; những điều chưa tốt.
- Qua tìm hiểu sơ lược, giáo viên chủ nhiệm tiến hành sắp xếp chổ ngồi cho học
sinh (chú ý đến các học sinh có bệnh khuyết tật về mắt, tai…). Sau đó chia
thành 4 tổ. Lập sơ đồ chổ ngồi thành 3 bản: Dán ngay tại lớp 1 bản, giao cho
giám thò 1 bản, giáo viên lưu lại một bản để tiện lợi cho việ theo dõi học sinh.
3. Lập sổ chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm lập sổ chủ nhiệm theo mẫu qui đònh của nhà trường.
Trong đó, giáo viên phải thật chú ý đến việc ghi chép phải chi tiết, đầy đủ các
phần các mục theo yêu cầu. Song cần đặc biệt lưu ý:
- Theo dõi học sinh mọi mặt theo đònh kì, có nhận xét cụ thể đối với từng em.
- Ghi rõ, cụ thể số điện thoại liên lạc của gia đình học sinh (nếu có).
- Lập – ghi danh sách học sinh chia theo tổ (đòa chỉ ghi chính xác).
- Danh sách thầy cô bộ môn (họ tên, đòa chỉ, những thay đổi nếu có).
- Căn cứ vào sự sắp xếp thời khóa biểu của nhà trường mà giáo viên ghi thời
khóa biểu cho học sinh và ghi vào sổ chủ nhiệm để thông báo đến q phụ
huynh: Ngày, giờ, môn học của các em để tiện cho việc đưa rước.
- Việc dạy và tổ chức cho học sinh hoạt động học tập trong và ngoài giờ là vấn
đề quan trọng, đòi hỏi giáo viên phải lên kế hoạch thực hiện rành mạch, cụ
thể theo tuần, tháng, ngày luôn có sự thay đổi gây hứng thú cho các em. Bên
cạnh đó, cần theo dõi học sinh vi phạm. Ghi rõ:
+ Họ và tên học sinh vi phạm.
+ Lỗi học sinh vi phạm.
+ Số lần vi phạm.
+ Mức độ vi phạm dẫn đến mức độ xử lý.
+ Cam kết giữa học sinh – phụ huynh học sinh – cô chủ nhiệm.
(Có ý kiến và chữ ký của phụ huynh học sinh).
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 6
Sáng kiến kinh nghiệm
- Kẻ thêm bảng danh sách học sinh ở phía sau sổ theo dõi hạnh kiểm hàng tuần

(A
+
, A, B, C, D).
4. Tổ chức tiết sinh hoạt chủ nhiệm đầu năm
Giáo viên chủ nhiệm là cố vấn cho học sinh xây dựng lớp học thành đơn vò tập
thể xã hội chủ nghóa, phát huy khả năng tự giác, tự quản của học sinh theo đúng
tinh thần đổi mới phương pháp giáo dục. Do đó, ngay tiết sinh hoạt đầu năm giáo
viên cần vạch ra, đònh hướng nhằm giúp các em thể hiện tinh thần trách nhiệm
mạnh dạn phê và tự phê giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Do đó, cần phải ổn đònh nề
nếp tổ chức lớp ngay từ tiết sinh hoạt này như sau:
- Bầu ban cán sự – giao nhiệm vụ
+ Lớp trưởng.
+ Lớp phó học tập.
+ Lớp phó lao động.
+ Lớp phó văn thể mỹ.
+ Cán sự bộ môn: Toán – Tiếng Anh – Văn – Hóa - Lý – Sinh – Sử – Đòa –
GDCD – Họa – Nhạc – Thể dục (nhằm theo dõi về tình hình học tập của từng
giờ để báo cáo kòp thời đến giáo viên chủ nhiệm).
+ Thủ q.
+ Đội sao đỏ trường (2 em); Lớp (2 em).
+ Các tổ trưởng và tổ phó.
- Sắp xếp chỗ ngồi: Phân bố học sinh nam – nữ; học sinh giỏi – khá – trung bình
– yếu rãi đều ở các tổ. Tránh tình trạng xếp các em có cùng khuyết điểm (cá
biệt) ngồi cạnh nhau.
- Học tập nội qui trường: Giáo viên chủ nhiệm cho học sinh ghi cẩn thận nội qui
của trường vào sổ tự rèn và đem về nhà cùng phụ huynh trao đổi để thực hiện
tốt.
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 7
Sáng kiến kinh nghiệm
- Dựa trên nội qui trường, giáo viên chủ nhiệm cho cả lớp thảo luận lập thành

nội qui của lớp, từ đó lập thành bảng điểm thi đua cá nhân trong tuần. Yêu cầu
học sinh thực hiện việc tự đánh giá xếp loại bản thân mình theo các loại A
+
(từ
100 điểm trở lên); A (90 điểm – 99 điểm), B (80 điểm – 89 điểm), C (70 điểm
– 79 điểm), D (từ 69 điểm trở xuống).
- Phân công về trực nhật lớp và trực ban trường (kéo cờ 2 em). Yêu cầu học sinh
giữ vệ sinh (trong, trước, sau lớp; kể cả chỗ ngồi và hộc bàn của mình).
- Thông báo các khoản thu đầu năm của học sinh có biên lai thu nhận và thời
hạn nộp. Nêu lên những trường hợp miễn, giảm để học sinh biết thêm chi tiết.
- Đề nghò với học sinh việc thu q lớp. Học sinh bàn bạc thảo luận và quyết
đònh. Q lớp phải do thủ q giữ có sổ ghi chép các khoản thu – chi – tồn rõ
ràng và công bố tài chính trước lớp hàng tuần.
- Điều mà giáo viên chủ nhiệm lưu ý với học sinh là mốc xét thi đua.
+ Học kỳ I: 15/09 – 15/01.
+ Học kỳ II: 20/01 – 15/05.
Phổ biến cho học sinh rõ về các mức độ và hình thức khen thưởng được trích từ
quyết đònh số 1118/QĐ của Bộ Trưởng Bộ giáo dục ký ngày 02/12/1987.
5. Tổ chức họp phụ huynh học sinh đầu năm
Với cơ chế thò trường hiện nay làm thay đổi bộ mặt của đất nước về kinh tế
cũng không ít có sự tác động tiêu cực làm sa sút về nhân cách đạo đức của con
người mà trong đó có cả học sinh chúng ta. Vâng, trên thực tế cho thấy các em ở
lứa tuổi 14 – 15 có những thay đổi về tâm sinh lý, thích bắt chước, đua đòi, thích
chơi hơn là học và cũng dễ bò lôi kéo trước những cám dỗ của bạn bè xấu. Trước
tình hình chung như vậy, nhiều bậc phụ huynh rất quan tâm lo lắng cho con em
mình. Đây cũng là nỗi bâng khuân, trăn trở của mọi người thầy từ các cấp trong
nhà trường. Cho nên việc tổ chức phiên họp phụ huynh học sinh đầu năm là vấn
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 8
Sáng kiến kinh nghiệm
đề cần thiết, đó là chìa khóa mở ra cánh cửa của mối liên hệ giữa gia đình – nhà

trường và xã hội nhằm giáo dục cho con em mình ngày càng tốt hơn.
Để buổi họp được thành công tốt đẹp, giáo viên chủ nhiệm cần tiến hành một
số công việc sau:
- Viết thư mời vào sổ liên lạc và nhờ học sinh gởi về phụ huynh. Yêu cầu các
em nhắc nhở phụ huynh đi đầy đủ, đúng giờ và chỉ xét cho những trường họp
vắng có lí do chính đáng rồi liên hệ trực tiếp với giáo viên chủ nhiệm ngay
ngày hôm sau tại trường (hoặc thông qua liên lạc bằng điện thoại).
- Tổ chức phiên họp:
Giáo viên chủ nhiệm cần nêu lên được một số nội dung sau:
+ Điểm danhh: Giáo viên chủ nhiệm thu lại sổ liên lạc từ phụ huynh.
+ Phổ biến bằng văn bản qui đònh về:
• Nội qui trường.
• Những thuận lợi và khó khăn của lớp.
• Thông báo các khoản thu đầu năm.
+ Phổ biến về nội qui lớp và bảng điểm thi đua cá nhân. Xin ý kiến đóng góp
của q phụ huynh biểu quyết để thống nhất thực hiện.
+ Thông qua các bậc phụ huynh, giáo viên chủ nhiệm tìm hiểu và thu lượm
thêm một số thông tin về từng đối tượng học sinh về tính cách, sở thích, các
hoạt động ở nhà của các em nhằm có cách cư xử hợp lí đối với từng cá nhân.
Để có những kiến nghò thỏa đáng về tâm tư nguyện vọng của các bậc phụ
huynh và ngược lại những thông tin liên lạc cần thiết từ nhà trường gởi đến
phụ huynh. Chúng ta cần đề cử 3 phụ huynhđứng vào ban đại diện cha mẹ học
sinh của nhà trường. Thư kí ghi rõ họ tên – chức vụ của phụ huynh vào biên
bản, kể cả các ý kiến đóng góp.
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 9
Sáng kiến kinh nghiệm
6. Tổ chức tiết sinh hoạt chủ nhiệm hàng tuần
Giáo viên chủ nhiệm cần phải xác đònh rõ mục tiêu của tiết sinh hoạt nhằm đề
ra nội dung thực hiện thích hợp.
- Về phương tiện: Dựa trên nội dung mà nhà trường, giám thò, Đoàn, Đội đề ra

trong tiết sinh hoạt dưới cờ.
- Dựa trên các báo cáo của từng tổ, lớp trưởng, lớp phó học tập, lớp phó văn thể
mỹ, lớp phó lao động, thủ q.
- Về tổ chức: Giáo viên chủ nhiệm thống nhất yêu cầu về nội dung, hình thức
hoạt động với đội ngũ cán bộ lớp và gợi thêm vài vấn đề để các em hoạt động.
+ Tổng kết những ưu, khuyết điểm tuần qua.
+ Hướng khắc phục những mặt yếu; phát huy những mặt mạnh đã đạt được.
+ Đề ra kế hoạch cho tuần sau.
a) Hoạt động 1: Tự kiểm điểm
- Người tốt – việc tốt: Tốt mặt nào? Mức độ và hình thức khen thưởng.
- Người vi phạm khuyết điểm: Mắc thái độ sai như thế nào? Mức độ và hình
thức kỷ luật.
b) Hoạt động 2
- Tổ trưởng thu sổ tự rèn nộp lại cho giáo viên chủ nhiệm (phải có chữ ký của
phụ huynh học sinh hàng ngày).
- Lớp trưởng tổng hợp các mặt nêu trước lớp: Về học tập (lớp phó học tập báo
cáo), về chuyên cần (lớp trưởng báo cáo), về nề nếp, việc thực hiện nội qui
(đội sao đỏ báo cáo), vệ sinh (lớp phó lao động báo cáo), công khai tài chính
(thủ q báo cáo), về văn – thể – mỹ (lớp phó văn – thể – mỹ báo cáo).
 Cử thư kí lớp ghi biên bản họp hàng tuần.
- Lớp trưởng thông qua bảng xếp loại thi đua giữa các tổ – cá nhân, thông báo
trước lớp.
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 10
Sáng kiến kinh nghiệm
(Lớp trưởng thực hiện việc sơ kết tuần)
(Lớp phó học tập thực hiện việc sơ kết tuần)
Giáo viên: Trần Ngọc Kim Chi 11