giáo án ngữ văn lớp 6 cả năm (7)

GIÁO ÁN VĂN 6 5 BƯỚC
AI CẦN GỌI 0912076388
3.1.Khởi động:
3.2.Hoạt động hình thành khái niệm:
3.3.Hoạt động luyện tập:
3.4.Hoạt động vận dụng:
3.5.Hoạt động tìm tòi mở rộng:
Tiết 1 :

Ngày soạn :
Ngày dạy:.........................Lớp:

6
Hướng dẫn đọc thêm
Văn bản
CON RỒNG CHÁU TIÊN.
(Truyền thuyết)
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT.
- Có hiểu biết bước đầu về thể loại truyền thuyết
- Hiểu được quan niệm của người Việt cổ về nũi giống dân tộc qua truyền
thuyết Con Rồng cháu Tiên.
- Hiểu được những nét chính về nghệ thuật của truyện.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG.
1. Kiến thức
- Khái niệm thể loại truyền thuyết.
- Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền
thuyết giai đoạn đầu.
- Bóng dáng lịch sử thời kỳ dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm
văn học dân gian thời kỳ dựng nước.
2. Kỹ năng:
- Đọc diễn cảm văn bản truyền thuyết

- Nhận ra những sự việc chính của truyện.


- Nhận ra một số chi tiết tưởng tượng kỳ ảo tiêu biểu trong truyện.
3. Thái độ: Yêu quý truyện dân gian VN
III. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: + Soạn bài
+ Sưu tầm tranh ảnh liên quan đến bài học.
2. Học sinh: + Soạn bài
+ Sưu tầm những bức tranh đẹp, kì ảo về về lạc Long Quân
và Âu cơ cùng 100 người con chia tay lên rừng xuống biển.
+ Sưu tầm tranh ảnh về Đền Hùng hoặc vùng đất Phong
Châu.
IV. CÁC BƯỚC LÊN LỚP
1. Ôn định tổ chức :
2. Kiểm tra bài cũ:? Kiểm tra việc chuẩn bị sách vở và dụng cụ học tập bộ
môn.
3. Bài mới:
3.1Khởi động
Ngay từ những ngày đầu tiên cắp sách đến trường chúng ta đều được học và
ghi nhớ câu ca dao:
Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
Nhắc đến giống nòi mỗi người Việt Nam của mình đều rất tự hào về nguồn
gốc cao quí của mình - nguồn gốc Tiên, Rồng, con Lạc cháu Hồng. Vậy tại
sao muôn triệu người Việt Nam từ miền ngược đến miền xuôi, từ miền biển
đến rừng núi lại cùng có chung một nguồn gốc như vậy. Truyền thuyết Con
Rồng, cháu Tiên mà chúng ta tìm hiểu hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ về
điều đó.
3.2.Hoạt động hình thành khái niệm

I. Tìm hiểu chung :
HĐ1:Tìm hiểu chung về văn bản
- GV hướng dẫn cách đọc- đọc mẫu- gọi HS 1. Đọc và kể:
- Đọc rõ ràng, rành mạch, nhấn giọng ở
đọc.
những chi tiết kì lạ phi thường
- Nhận xét cách đọc của HS
- Hãy kể tóm tắt truyện từ 5-7 câu?
? Theo em trruyện có thể chia làm mấy 2. Bố cục: 3 phần
a. Từ đầu đến...long trang ⇒ Giới thiệu
phần? Nội dung của từng phần?
Lạc Long Quân và Âu Cơ
b. Tiếp...lên đường ⇒ Chuyện Âu Cơ
sinh nở kì lạ và LLQ và Âu Cơ chia con
c. Còn lại ⇒ Giải thích nguồn gốc con
Rồng, cháu Tiên.


- Đọc kĩ phần chú thích * và nêu hiểu biết
của em về truyền thuyết?
? Em hãy giải nghĩa các từ: ngư tinh, mộc
tinh, hồ tinh và tập quán?

3. Khái niệm truyền thuyết:
- Truyện dân gian truyền miệng kể về các
nhân vật, sự kiện có liên quan đến lịch sử
thời quá khứ.
- Thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo.
- Thể hiện thái độ, cách đánh giá của
nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật

LS.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Giới thiệu Lạc Long Quân - Âu cơ:
Lạc Long Quân
Âu Cơ
-Nguồn
gốc: - Nguồn gốc:Tiên
Rồng
-Hình dáng: mình - Xinh đẹp
rồng ở dưới nước tuyệt trần
-Tài
năng:có - Dạy dân các
nhiều phép lạ, phong tục, lễ
giúp dân diệt trừ nghi...
yêu quái

HĐ2: Tìm hiểu văn bản
* Gọi HS đọc đoạn 1
? LLQ và Âu cơ được giới thiệu như thế
nào? (Nguồn gốc, hình dáng, tài năng)
? Tại sao tác giả dân gian không tưởng
tượng LLQ và Âu cơ có nguồn gốc từ các
loài khác mà tưởng tượng LLQ nòi rồng,
Âu Cơ dòng dõi tiên? Điều đó có ý nghĩa
gì?
* GV bình: Việc tưởng tượng LLQ và Âu
Cơ dòng dõi Tiên - Rồng mang ý nghĩa thật
sâu sắc. Bởi rồng là 1 trong bốn con vật
thuộc nhóm linh mà nhân dân ta tôn sùng
và thờ cúng. Còn nói đến Tiên là nói đến vẻ

đẹp toàn mĩ không gì sánh được. Tưởng
tượng LLQ nòi Rồng, Âu Cơ nòi Tiên phải
chăng tác giả dân gian muốn ca ngợi nguồn
gốc cao quí và hơn thế nữa muốn thần kì
hoá, linh thiêng hoá nguồn gốc giống nòi  Đẹp kì lạ, lớn lao với nguồn gốc vô
của dân tộc VN ta.? Vậy qua các chi tiết cùng cao quí.
trên, em thấy hình tượng LLQ và Âu Cơ
2. Âu Cơ sinh nở kỳ lạ và hai người chia
hiện lên như thế nào?
con
a. Âu Cơ sinh nở kì lạ:
- Sinh bọc trăm trứng, nở trăm người
con trai, đẹp đẽ, khôi ngô, không cần bú
mớm, lớn nhanh như thổi.
? Âu Cơ sinh nở có gì kì lạ? Chi tiết này có
 Chi tiết tưởng tượng sáng tạo diệu kì
ý nghĩa gì?
nhấn mạnh sự gắn bó keo sơn, thể hiện ý
nguyện đoàn kết giữa các cộng đồng


người Việt
* GV bình: Chi tiết lạ mang tính chất hoang
đường nhưng rất thú vị và giàu ý nghĩa. Nó
bắt nguồn từ thực tế rồng, rắn đều đẻ trứng.
Tiên (chim) cũng đẻ trứng. Tất cả mọi
người VN chúng ta đều sinh ra từ trong
cùng một bọc trứng (đồng bào) của mẹ Âu
Cơ. DTVN chúng ta vốn khoẻ mạnh, cường
tráng, đẹp đẽ, phát triển nhanh.

? Em hãy quan sát bức tranh trong SGK và
cho biết tranh minh hoạ cảnh gì?
? Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con như
thế nào? Việc chia tay thể hiện ý nguyện gì?
? Bằng sự hiểu biết của em về LS chống
ngoại xâm và công cuộc xây dựng đất nước,
em thấy lời căn dặn của thần sau này có
được con cháu thực hiện không?
* GV bình: LS mấy ngàn năm dựng nước
và giữ nước của dân tộc ta đã chứng minh
hùng hồn điều đó. Mỗi khi TQ bị lâm nguy,
ND ta bất kể trẻ, già, trai, gái từ miền
ngược đến miền xuôi, từ miền biển đến
miền rừng núi xa xôi đồng lòng kề vai sát
cánh đứng dậy diết kẻ thù. Khi nhân dân
một vùng gặp thiên tai địch hoạ, cả nước
đều đau xót, nhường cơm xẻ áo, để giúp đỡ
vượt qua hoạn nạn và ngày nay, mỗi chúng
ta ngồi đây cũng đã, đang và sẽ tiếp tục
thực hiện lời căn dặn của Long Quân xưa
kia bằng những việc làm thiết thực.
? Trong tuyện dân gian thường có chi tiết
tưởng tượng kì ảo. Em hiểu thế nào là chi
tiết tưởng tượng kì ảo?

b. Âu Cơ và Lạc Long Quân chia con:
- 50 người con theo cha xuống biển;
- 50 Người con theo mẹ lên núi
 Cuộc chia tay phản ánh nhu cầu phát
triển DT: làm ăn, mở rộng và giữ vững

đất đai. Thể hiện ý nguyện đoàn kết,
thống nhất DT. Mọi người ở mọi vùng
đất nước đều có chung một nguồn gốc, ý
chí và sức mạnh.

* Ý nghĩa của chi tiết tưởng tượng kì ảo:
- Chi tiết tưởng tượng kì ảo là chi tiết
không có thật được dân gian sáng tạo ra
nhằm mục đích nhất định.
- Tô tính đậm tính chất kì lạ, lớn lao, đẹp
? Trong truyện này, chi tiết nói về LLQ và đẽ của các nhân vật, sự kiện.
Âu Cơ; việc Âu Cơ sinh nở kì lạ là những
chi tiết tưởng tượng kì ảo. Vai trò của nó - Thần kì, linh thiêng hoá nguồn gốc


trong truyện này như thế nào?

giống nòi, dân tộc để chúng ta thêm tự
hào, tin yêu, tôn kính tổ tiên, dân tộc
- Làm tăng sức hấp dẫn của tác phẩm.
3. Giải thích nguồn gốc con Rồng, cháu
Tiên
* Gọi HS đọc đoạn cuối
- Con trưởng lên ngôi vua, lấy hiệu
Hùng Vương, lập kinh đô, đặt tên nước.
? Em hãy cho biết, truyện kết thúc bằng
- Giải thích nguồn gốc của người VN
những sự việc nào? Việc kết thúc như vậy
là con Rồng, cháu Tiên.
có ý nghĩa gì?

 Cách kết thúc muốn khẳng định
? Vậy theo em, cốt lõi sự thật LS trong nguồn gốc con Rồng, cháu Tiên là có
thật
truyện là ở chỗ nào?
* GV: Là mười mấy đời vua Hùng trị vì.
Khẳng định sự thật trên đó là lăng tưởng
niệm các vua Hùng mà tại đây hàng năm
vẫn diễn ra lễ hội rất lớn - lễ hội đền Hùng.
Lễ hội đó đã trở thành một ngày quốc giỗ
của cả dân tộc.
- Phú Thọ
- Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng
ba
III. Tổng kết
? Em hãy cho biết đền Hùng nằm ở tỉnh nào 1. Nghệ thuật.
trên đất nước ta?
- Chi tiết tưởng tượng kì ảo...
HĐ 3: Tổng kết nghệ thuật và nội dung bài
2. Nội dung
học.
- Giải thích, suy tôn nguồn gốc dân tộc.
? Trong truyện tác giả dân gian đã sử dụng
- Thể hiện sự đoàn kết, thống nhất...
nghệ thuật nào?
* Ghi nhớ: SGK- t/3
? Truyện thể hiện nội dung gì?
Kết hôn
LLQ
ÂC

( thần)
(tiên)
BỌC 100 TRỨNG
- Khái quát hoá bằng sơ đồ tư duy
50 lên non 50 xuống biển
3.3.Hoạt động luyện tập

NGUỒN GỐC DÂN TỘC
IV. Luyện tập:


3.4.Hoạt động vận dụng

1. Học xong truyện: Con Rồng, cháu
Tiên em thích nhất chi tiết nào? Vì sao?
2. Kể tên một số truyện tương tự giải
thích nguồn gốc của dân tộc VN mà em
biết?
- Kinh và Ba Na là anh em
- Quả trứng to nở ra con người (mường)
- Quả bầu mẹ (khơ me)

3.5.Hoạt động tìm tòi mở rộng
Ý nghĩa truyện con Rồng cháu Tiên.
- Hs kể tóm tắt truyên Con Rồng cháu Tiên.
* Hướng dẫn học ở nhà
- Học bài, thuộc ghi nhớ.
- Đọc kĩ phần đọc thêm
- Soạn bài: Bánh chưng, bánh giầy
- Tìm các tư liệu kể về các dân tộc khác hoặc trên thế giới về việc

làm bánh hoặc quà dâng vua.
* Rút kinh nghiệm:

--------------------------------------------------------------------


Tiết 2:
Lớp: 6
Hướng dẫn đọc thêm
Văn bản

Ngày soạn :
Ngày dạy:
BÁNH CHƯNG,BÁNH GIÀY
(Truyền thuyết)

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
Hiểu được nội dung, ý nghĩa và một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong
văn bản Bánh chưng, bánh giầy
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
1. Kiến thức
- Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền
thuyết
- Cốt lừi lịch sử thời kỳ dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm
thuộc nhóm truyền thuyết thời kỳ Hùng Vương.
- Cách giải thích của người Việt cổ về một phong tục và quan niệm đề
cao lao động, đề cao nghề nông – một nét đẹp văn hoá của người Việt,
2. Kỹ năng:
- Đọc hiểu một văn bản thuộc thể loại truyền thuyết.
- Nhận ra những sự việc chính trong truyện.

3. Thái độ: Yêu quý truyện dân gian
III. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: - Đọc sách giáo viên và sách bài soạn. Soạn bài
- Sưu tầm tranh ảnh về cảnh nhân dân ta gói bánh chưng,
bánh giầy.
2. Học sinh: + Soạn bài, học bài cũ
IV. CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ:? Em hiểu thế nào truyền thuyết? Tại sao nói truyện
Con Rồng, cháu Tiên là truyện truyền thuyết?
? Nêu ý nghĩa của truyền thuyết "Con Rồng, cháu Tiên"? Trong truyện em
thích nhất chi tiết nào? Vì sao em thích?
3. Bài mới:
3.1 Khởi động Hàng năm cứ mỗi khi tết đến, xuân về, nhân dân ta con cháu của vua Hùng từ miền ngược đến miền xuôi, vùng rừng núi cũng
như vùng biển lại nô nức, hồ hởi chở lá dong xay gạo, gói bánh. Quang cảnh
ấy làm sống lại truyền thuyết "Bánh chưng, bánh giầy".


3.2.Hoạt động hình thành khái niệm
Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu chung I.Tìm hiểu chung:
về tác phẩm
1. Đọc - kể:
- GVgọi HS đọc truyện
- Hùng Vương về già muốn truyền ngôi
- Em hãy kể tóm tắt truyện
cho con nào làm vừa ý, nối chí nhà vua.
- Các ông lang đua nhau làm cỗ thật hậu,
riêng Lang Liêu được thần mách bảo,
dùng gạo làm hai thứ bánh để dâng vua.
- Vua cha chọn bánh của lang Liêu để tế

trời đất cùng Tiên Vương và nhường ngôi
cho chàng.
- Từ đó nước ta có tục làm bánh chưng,
bánh giầy vào ngày tết.
- Hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích:
2. Chú thích:
1,2,3,4,8,9,12,13
? Theo em, truyện có thể chia làm mấy 3. Bố cục: 3 phần
phần?
a. Từ đầu...chứng giám -> Vua Hùng
chọn người nối ngôi
b. Tiếp ....hình tròn -> Cuộc thi tài giữa
các Ông Lang
c. Còn lại ->Kết quả cuộc thi
II. Đọc- hiểu chi tiết
Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu chi
tiết văn bản
1. Vua Hùng chọn người nối ngôi
? Mở đầu truyện, tác giả muốn cho
chúng ta biết sự kịên gì ?
- Hoàn cảnh: giặc ngoài đã yên, đất nước
? Vua Hùng chọn người nối ngôi trong thái bình, ND no ấm, vua đã già muốn
hoàn cảnh nào?
truyền ngôi cho con.
? Ý định của vua ra sao?(quan điểm của - Ý của vua: người nối ngôi vua phải nối
vua về việc chọn người nối ngôi)
được chí vua, không nhất thiết là con
trưởng.
? Vua đã chọn người nối ngôi bằng hình - Hình thức: Thi tài
thức nào?

? Điều kiện và hình thức truyền ngôi có
gì đổi mới và tiến bộ so với đương thời?
* GV: Trong truyện dân gian giải đố
là1 trong những loại thử thách khó khăn
đối với nhân vật, không hoàn toàn theo
lệ truyền ngôi từ các đời trước: chỉ


truyền cho con trưởng. Vua chú trọng
tài chí hơn trưởng thứ-> Đây là một vị
vua anh minh.
? Để làm vừa ý vua, các Lang đã làm
gì?
? Tâm trạng Lang Liêu ra sao ?
? Vì sao chỉ có Lang Liêu được thần
báo mộng?
- Các nhân vật mồ côi, bất hạnh thường
được thần, bụt hiện lên giúp đỡ mỗi khi
bế tắc.
? Vì sao thần chỉ mách bảo mà không
làm giúp lễ vật cho Lang Liêu?
? Lang Liêu đã làm gì ?
? Kết quả cuộc thi tài giữa các ông Lang
như thế nào?
? Vì sao hai thứ bánh của lang Liêu
được vua chọn để tế Trời, Đất, Tiên
Vương và Lang Liêu được chọn để nối
ngôi vua?

Hoạt động 4: Khái quát toàn bộTP

? Truyện đã sử dụng NT gì ?

2. Cuộc thi tài giữa các Lang:
- Các Lang thi nhau làm cỗ thật hậu, thật
ngon.
- Lang Liêu:
+ Rất buồn. Trong các con vua, chàng là
người thiệt thòi nhất. Tuy là Lang nhưng
từ khi lớn lên chàng ra ở riêng, chăm lo
việc đồng áng, trồng lúa, trồng khoai.
Lang Liêu thân thì con vua nhưng phận thì
gần gũi với dân thường
+ Được thần báo mộng.
-> Thần vẫn dành chỗ cho tài năng sáng
tạo của Lang Liêu.
+ Lang Liêu: Làm ra hai loại bánh: bánh
chưng, bánh giày
3. Kết quả cuộc thi
- Lang Liêu được chọn làm người nối
ngôi. Vì chàng là người có tài, có đức và
hiếu thảo
- Hai thứ bánh của Lang Liêu vừa có ý
nghĩa thực tế: quí hạt gạo, trọng nghề nông
(là nghề gốc của đất nước làm cho ND
được no ấm) vừa có ý nghĩa sâu xa: Đề
cao sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của
nhân dân ta.
- Hai thứ bánh hợp ý vua chứng tỏ tài đức
của con người có thể nối chí vua. Đem cái
quí nhất của trời đất của ruộng đồng do

chính tay mình làm ra mà tiến cúng Tiên
Vương, dâng lên vua thì đúng là con người
tài năng, thông minh, hiếu thảo.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật :
- Sử dụng nghệ thuật tiêu biểu cho truyện
dân gian: Thi chọn người tài, yếu tố kỡ ảo
hoang đường
2. Nội dung :
- Giải thích nguồn gốc hai loại bánh cổ


? Truyền thuyết bánh chưng, bánh giầy
có những ý nghĩa gì?

*Hs đọc ghi nhớ
3.3.Hoạt động luyện tập
? Đóng vai Hùng Vương kể lại truyện
bánh chưng, bánh Giầy?
? Câu chuyện có ý nghĩa ntn ?
3.4.Hoạt động vận dụng
? Chỉ ra và phân tích một số chi tiết
trong truyện mà em thích nhất.
* Gợi ý :
- Lang Liêu được thần báo mộng: đây là
chi tiết thần kì làm tăng sức hấp dẫn của
truyện, nêu lên giá trị của hạt gạo ở một
đất nước mà cư dân sống bằng nghề
nông, thể hiện cái đáng quí, cái đáng
trân trọng của sản phẩm do con người

làm ra.
- Lời của vua nói về hai loại bánh: đây
là cách "đọc", cách "thưởng thức" nhận
xét về văn hoá. Những cái bình thường,
giản dị song lại nhiều ý nghĩa sâu sắc đó
cũng chính là ý nghiã tư tưởng, tình
cảm của nhân dân về hai loại bánh và
phong tục làm bánh.
3.5.Hoạt động tìm tòi mở rộng

truyền và phong tục làm bánh chưng, bánh
giầy , tục thờ cúng tổ tiên của người Việt.
- Đề cao nghề nông trồng lúa nước.
- Quan niệm duy vật thô sơ về Trời, Đất.
- Ước mơ vua sáng, tôi hiền, đất nước
thái bình, nhân dân no ấm.
* Ghi nhớ : T12/SGK
IV. Luyện tập:
1. Tập kể chuyện.
2. Ý nghĩa của phong tục ngày tết nhân
dân ta làm bánh chưng, bánh giầy.
- Đề cao nghề nông, đề cao sự thờ kính
Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta. Cha
ông ta đã xây dựng phong tục tập quán của
mình từ những điều giản dị nhưng rất linh
thiêng, giàu ý nghiã. Quang cảnh ngày tết
nhân dân ta gói hai loại bánh còn có ý
nghĩa giữ gìn truyền thống văn hoá đậm đà
bản sắc dân tộc và làm sống lại truyền
thuyết Bánh chưng, bánh giầy.

- Ý nghĩa truyện Bánh Chưng bánh Giầy?
- Nhắc lại nội dung kiến thức cơ bản.
* Hướng dẫn về nhà : - Học bài, thuộc ghi nhớ.
- Soạn bài: Từ và cấu tạo từ tiếng Việt
*Rút kinh nghiệm:


---------------------------------------------------------------------------------GIÁO ÁN NGỮ VĂN 6 5 BƯỚC
AI CẦN GỌI 0912076388
3.1.Khởi động:
3.2.Hoạt động hình thành khái niệm:
3.3.Hoạt động luyện tập:
3.4.Hoạt động vận dụng:
3.5.Hoạt động tìm tòi mở rộng: