giáo án ngữ văn lớp 6 bài 5

Trường THCS Châu Văn Liêm

Ngữ văn 6

Tập làm văn

LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
TiếtPPCT:20
Ngày dạy, lớp: .............................................................................................................

A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Lời văn tự sự dùng để kể người kể việc
- Đoạn văn tự sự: Gồm một số câu được xác định bằng hai dấu chấm xuống
dòng.
2. Kĩ năng:
- Bước đầu biết dùng lời văn, triển khai ý, vận dụng vào đọc hiểu văn bản tự
sự.
- Biết viết đoạn văn, bài văn tự sự.
3. Thái độ:
- Chăm chỉ tiếp thu bài
B. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: SGV, giáo án;
2. Học sinh: Đọc trước bài, soạn bài.
C. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP:
1. Kiểm tra kiến thức cũ:
Chủ đề của bài văn tự sự là gì? Nêu dàn ý của bài văn tự sự.
2. Giảng kiến thức mới:
Ở tiết trước chúng ta đã tìm hiểu đề và tìm hiểu cách làm bài văn tự sự.
Chúng ta đều hiểu rằng để làm tốt một bài văn tự sự thì chúng ta cần phải đọc
kĩ lời văn của đề để nắm vững yêu cầu của đề. Sau đó chúng ta đến bước lập ý – xác

định nội dung sẽ viết theo yêu cầu của đề mà cụ thể là xác định nhân vật, sự việc,
diễn biến, kết quả và ý nghĩa của câu chuyện. Lập ý xong chúng ta sẽ đến bước tiếp
theo là lập dàn ý – sắp xếp việc gì kể trước, việc gì kể sau để người đọc theo dõi
được câu chuyện và hiểu được ý định của người viết. Và cuối cùng phải viết thành
văn theo bố cục ba phần: MB – TB – KB.
Tuy nhiên để bài văn của chúng ta hay hơn và mạch lạc hơn thì chúng ta còn
phải biết hành văn: đó là chú ý lời văn và đoạn văn mà đặc biệt là lời giới thiệu
nhân vật và lời kể sự việc.
Đó chính là nội dung của tiết học ngày hôm nay. Các em mở SGK trang 58 và
ghi tiêu đề và vở.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
Hoạt động 1: Lời văn giới thiệu nhân vật
I.LỜI VĂN, ĐOẠN
HS đọc 2 ví dụ trong SGK/58
VĂN TỰ SỰ
CÙNG THẢO LUẬN
1.Lời văn giới
? Đoạn văn giới thiệu về nhân vật nào ?
thiệu nhân vật:
1
GV: Hoàng Thị Kim Thanh

2015 - 2016


Trường THCS Châu Văn Liêm

Ngữ văn 6

? Hãy tìm các chi tiết giới thiệu về tên, lai lịch, quan hệ,
tính tình, tình cảm, nguyện vọng, tài năng của nhân vật
?
? Những chi tiết giới thiệu về nhân vật nhằm mục đích
gì ?
* Đoạn văn 1:
- Giới thiệu nhân vật: Hùng Vương, Mị Nương
- Lai lịch: Hùng Vương thứ mười tám
+ Quan hệ: cha - con
+ Tính tình: Mị Nương tính nết hiền dịu
+ Tình cảm: vua cha yêu thương con hết mực
+ Nguyện vọng: nhà vua muốn kén chồng xứng
đáng cho con.
- Mục đích: đề cao, khẳng định Mị Nương
đẹp người, đẹp nết và ý muốn kén
chồng cho con của nhà vua.
* Đoạn văn 2:
- Giới thiệu nhân vật: Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.
- Lai lịch:
+ Sơn Tinh đến từ vùng núi Tản Viên.
+ Thuỷ Tinh đến từ miền biển.
+ Tài năng: Cả hai đều có tài lạ, đều xứng đáng
làm rể vua Hùng.
- Mục đích: cung cấp thông tin về tên, lai lịch, tài
năng của hai nhân vật ngang tài, ngang sức.
? Quan sát hai đoạn văn, em thấy kiểu câu giới thiệu
nhân vật thường có cấu trúc như thế nào?
GV: Câu văn giới thiệu nhân vật trong hai đoạn văn
thường dùng từ “có”, “là”:
HV thứ 18 có một người con gái…

Một hôm có hai chàng trai…
Người ta gọi chàng là…
Đây là hình thức câu văn thường thấy trong lời kể giới
thiệu nhân vật. Ngôi kể thường dùng là ngôi thứ 3 –
Người ta gọi chàng là…
? Em hãy đặt một câu giới thiệu về mình có cấu trúc
tương tự như trên?
? Hãy đặt một câu giới thiệu về AC?
Nàng AC là con gái TN, xinh đẹp tuyệt trần.
? Vây qua đây các em cho cô biết khi giới thiệu nhân
vật chúng ta phải giới thiệu ra sao?
GV: Lời văn giới thiệu nhân vật phải ghi tên, họ, lai lịch,
quan hệ, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật.
2
GV: Hoàng Thị Kim Thanh

2015 - 2016

a. Ví dụ
(SGK/58)
- Đoạn 1: Giới thiệu
về Vua Hùng và Mị
Nương
- Đoạn 2: Giới thiệu
về Sơn Tinh, Thủy
Tinh
- Mục đích giới thiệu:
+ Giúp ta hiểu rõ về
nhân vật.
+ Để mở truyện,

chuẩn bị cho diễn biến
tiếp theo của câu
chuyện.
b. Kết luận: Lời
văn giới thiệu nhân vật
phải ghi tên, họ, lai
lịch, quan hệ, tính
tình, tài năng, ý nghĩa
của nhân vật.
2. Lời văn kể sự
việc:
a. Ví dụ
(SGK/59)
- Kể việc: Thủy Tinh
đánh Sơn Tinh.
- Hành động của Thủy
Tinh: đùng đùng nổi
giận, đuổi theo, đòi
cướp, hô mưa, gọi gió,
làm dông bão, dâng
nước, đánh
- Hành động được kể
theo thứ tự: trước –
sau nối tiếp nhau, tăng
tiến.
-Kết quả: Thành
Phong Châu nổi lềnh
bềnh trên mặt nước.
- Lời kể trùng điệp gây
ấn tượng mạnh về hậu

quả khủng khiếp do


Trường THCS Châu Văn Liêm

Ngữ văn 6

Hoạt động 2: Lời văn kể sự việc
HS đọc đoạn văn trong SGK/59
? Đoạn văn trên kể về sự việc gì?
? Em hãy gạch chân những từ chỉ hành động của TT?
? Các hành động được kể theo thứ tự nào?
? Hành động ấy đem đến kết quả gì?
? Lời kể trùng điệp (nước ngập…,nước ngập, nước
dâng…) gây ấn tượng gì cho người đọc?
? Qua những tìm hiểu trên vậy em hiểu thể nào là lời
văn kể việc?
Hoạt đông 3: Đoạn văn
HS đọc lại đoạn văn 1, 2, 3
? Mỗi đoạn văn thường biểu đạt một ý chính vậy em
hãy cho biết mỗi đoạn văn biểu đạt ý chính nào? Câu
nào biểu đạt ý chính ấy?
- Đoạn văn 1: Vua Hùng kén rể.
* Câu biểu đạt ý chính: Vua cha yêu thương nàng hết
mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
- Đoạn văn 2: Gíới thiệu Sơn Tinh, Thuỷ Tinh và việc cầu
hôn của họ.
* Câu biểu đạt ý chính: Một hôm có hai chàng trai đến
cầu hôn.
- Đoạn văn 3: Sự nổi giận và cuộc tấn công quyết liệt của

Thuỷ Tinh.
* Câu biểu đạt ý chính: Thuỷ Tinh đến sau, không lấy
được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi
cướp Mị Nương
? Vậy theo em tại sao người ta gọi đó là câu chủ đề?
Vì nó chứa vấn đề chủ yếu của đoạn văn.
? Hãy chỉ ra các ý phụ trong từng đoạn văn.
- Đoạn văn 1: Vua có con gái đẹp, hiền dịu, hết mực yêu
thương con.
- Đoạn văn 2: Giới thiệu từng người: một người ở vùng
núi Tản Viên có tài lạ […], một người ở miền biển cũng
có nhiều tài lạ […]
- Đoạn văn 3: Thần hô mưa, gọi gió làm thành giông bão,
dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh. Nước ngập
ruộng đồng, nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi,
thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
? Qua đó em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa các ý
phụ với ý chính trong đoạn văn?
- Các ý phụ có mối quan hệ chặt chẽ với ý chính, từ ý phụ
dẫn đến ý chính hoặc giải thích cho ý chính, làm nổi bật ý
3
GV: Hoàng Thị Kim Thanh

2015 - 2016

hành động trả thù của
Thủy Tinh.
b. Kết luận:
Khi kể việc thì kể các
hành động, việc làm,

kết quả và sự thay đổi
do hành động đó đem
lại.
3.Đoạn văn:
a.Ví dụ / SGK
-Đoạn 1: VH kén rể
(câu 2)
-Đoạn 2: Có hai chàng
trai đến cầu hôn (câu
1)
-Đoạn 3: TT dâng
nước đánh ST (câu 1)
-Câu biểu đạt ý chính
gọi là câu chủ đề.
- Các câu khác có
quan hệ chặt chẽ làm
rõ ý chính đó.
b.Kết luận:
Một đoạn văn thường
có một ý chính, diễn
đạt thành một câu gọi
là câu chủ đề. Các câu
khác giải thích cho ý
chính, làm cho ý chính
nổi lên.


Trường THCS Châu Văn Liêm

Ngữ văn 6

chính.
? Từ phần phân tích, em rút ra kết luận gì về đoạn văn?
Hoạt động 4: Luyện tập
Bài 1: Mỗi đoạn văn kể về điều gì? Tìm câu chủ đề của
mỗi đoạn văn. Các câu văn triển khai theo thứ tự nào?
a/
- Ý chính: Sọ Dừa chăn bò rất giỏi.
- Câu chủ đề: Cậu chăn bò rất giỏi.
- Các câu văn triển khai theo thứ tự: trước - sau.
- Ý chính: Hai cô chị ác hay hắt hủi Sọ Dừa, cô út hiền
lành, đối xử với Sọ Dừa rất tử tế.
b/
- Câu chủ đề: Hai cô chị ác nghiệt, kiêu kì thường hắt hủi
Sọ Dừa; còn cô em út hiền lành, tính hay thương người,
đối đãi với Sọ Dừa rất tử tế.
- Thứ tự: Câu trước nêu ý phụ dẫn dắt đến ý chính ở câu
sau.
c/
- Ý chính: Tính cô còn trẻ con lắm.
- Câu chủ đề: Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ con
lắm.
-Thứ tự: Câu trước nói chung, câu sau cụ thể hoá ý câu
trước.

II.Luyện tập:
1.Bài 1:
a.Ý chính: Câu chăn
bò rất giỏi, cái ý giỏi
được thể hiện qua

nhiều ý phụ:
+ chăn suốt ngày từ
sáng tới tối.
+ Con nào con nấy
bụng đều no căng.

3. Củng cố bài giảng:
- So sánh lời văn giới thiệu nhân vật và lời văn kể sự việc?
- Khi trình bày đoạn văn phải chú ý điểm gì?
4. Hướng dẫn học tập ở nhà:
- Học bài, thuộc ghi nhớ.
- Hoàn thiện bài tập.
- Chuẩn bị bài: “Thạch Sanh”.
D. RÚT KINH NGHIỆM:
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………...........................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
..

4
GV: Hoàng Thị Kim Thanh

2015 - 2016