giáo án ngữ văn 7 bài 8

Ngày soạn: 25/8/2015
Ngày dạy: 7B: 28/8; 7A: 29/8/2015.
Bài 2- Tiết 8:
MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN
I. Mục tiêu
* Mức độ cần đạt
- HS có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết của mạch
lạc trong văn bản.
- HS có kĩ năng nói,viết văn bản mạch lạc.
- HS có ý thức vận dụng kiến thức về mạch lạc trong văn bản vào đọc- hiểu văn bản
và trong thực tiễn khi tạo lập văn bản.
* Trọng tâm, kiến thức kĩ năng
1. Kiến thức
- HS hiểu mạch lạc trong văn bản là sự cần thiết của mạch lạc văn bản. Điều kiện cần
thiết để một văn bản có tính mạch lạc.
2. Kĩ năng
- HS có kĩ năng phân tích, viết văn bản mạch lạc.
II. Chuẩn bị
- GV: giáo án.
- HS : Đọc và trả lời câu hỏi: Thế nào là mạch lạc?
Các điều kiện để có một văn bản mạch lạc?
III. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học:
- Phương pháp: Phân tích, quy nạp ...
- Kĩ thuật dạy học: Kĩ thuật các mảnh ghép phần (mục I)
IV. Tổ chức giờ học
1. Ổn định tổ chức 1p
2. Kiểm tra bài cũ: 4p
Hỏi: Bố cục trong văn bản là gì? Những yêu cầu về bố cục trong văn bản?
- Bố cục trong văn bản là sự sắp xếp các ý, các đoạn, các phần theo một trình tự hợp
lí
- Muốn văn bản rành mạch, hợp lí, các phần, các đoạn phải thống nhất rạch ròi.

- Trình tự sắp xếp phải dễ dàng, đạt mục đích giao tiếp.
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung
Hoạt động 1: Khởi động
1p
- GV dẫn vào bài: Nói đến bố cục là nói
đến sự sắp đặt, sự phân chia. Nhưng văn
bản lại không thể liên kết. Vậy làm thế
nào để các phần, các đoạn của văn bản
vẫn được phân cắt rạch ròi mà không
mất đi sự liên kết chặt chẽ với nhau?
Chúng ta cùng tìm hiểu bài “ Mạch lạc
trong văn bản”
1


Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 18p I. Mạch lạc và những yêu cầu về
mới
mạch lạc trong văn bản
* Mục tiêu: HS hiểu được một văn bản
cần phải mạch lạc và thế nào là một văn
bản có tính mạch lạc.
HS quan sát SGK
1. Mạch lạc trong văn bản
Hỏi: Giải thích nghĩa của từ “ mạch lạc”
HS HĐCN trình bày, chia sẻ
+ Đông y: mạch vốn là mạch máu trong
cơ thể.

Hỏi: Mạch lạc trong văn bản có được
dùng theo nghĩa trên không?
HS HĐCN trình bày, chia sẻ
+ Không, nhưng cũng không xa rời
nghĩa đen, nó có điểm giống với nghĩa
đen của nó.
Hỏi: Dựa vào hiểu biết trên, em hãy xác
định mạch lạc trong văn bản có tính chất
gì trong các tính chất sau:
* Mạch lạc văn bản: làm cho các
HS HĐCN trình bày, chia sẻ
phần trong văn bản thống nhất lại.
a. Trôi chảy thành dòng thành mạch.
b. Tuần tự đi khắp các phần, các đoạn
trong văn bản.
c.Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn .
( đáp án c).
Hỏi: Có ý kiến cho rằng trong văn bản,
mạch lạc là sự tiếp nối của các câu, các
ý theo một trình tự hợp lí? Em có tán
thành ý kiến trên không? Vì sao?HS
HĐCN trình bày, chia sẻ
GV nhận xét kết luận
- Ý kiến trên là đúng.
Hỏi: Em rút ra kết luận gì về tính mạch
lạc trong văn bản?
HS HĐCN trình bày, chia sẻ
* Tính chất.
GV nhận xét
- Thông suốt, liên tục, không đứt

đoạn.
Hỏi: Vì sao văn bản cần phải có tính
- Tiếp nối các câu, các ý theo một
mạch lạc?
trình tự hợp lí.
HS HĐCN trình bày, chia sẻ
+ Có tính mạch lạc thì văn bản mới thể
hiện rõ nội dung.
GV bổ xung thêm: Trong thơ văn, mạch
lạc còn được gọi là mạch văn, mạch thơ.
2


- HS đọc bài tập.
- HS thảo luận kỹ thuật các mảnh
ghép (ghép 3)
Vòng 1(4p) mỗi nhóm thảo luận một
phần.
Nhóm 1: Thảo luận câu hỏi ( a)
Nhóm 2: Thảo luận câu hỏi ( b)
Nhóm 3: Thảo luận câu hỏi ( c)
- Vòng 2 (2p) các nhóm trao đổi nội
dung câu hỏi vòng 1 và rút ra nhận xét
điều kiện để một văn bản có tính mạch
lạc.
- Đại diện các nhóm báo cáo. Nhóm
khác nhận xét bổ sung, GV nhận xét kết
luận.
+ Các sự việc trong văn bản “Cuộc chia
tay của những con búp bê ” nhiều nhưng

luôn bám sát đề tài: Vai trò quan trọng
của tổ ấm gia đình đối với con người,
đặc biệt là trẻ em.
+ Sự chia tay của những con búp bê làm
rõ hơn chủ đề này.
+ Thành, Thuỷ là hai nhân vật chính, là
chủ thể thực hiện các sự việc. Các sự
việc xoay quanh hai nhân vật này.
+ Các từ “chia tay ”, “chia đồ chơi”,
“chia ra”, “chia đi”, “chia rẽ”, “xa
nhau”... cứ lặp đi lặp lại nhằm làm nổi
rõ mạch: Sự chia tay của hai anh em
Thành- Thuỷ.
+ Các từ “anh cho em tất ”, “chẳng
muốn chia bôi”, “không bao giờ ” ... lặp
đi lặp lại thể hiện: Tình cảm thân thiết,
gắn bó không muốn rời xa của hai anh
em Thành- Thuỷ.
+ Quá khứ - hiện tại: Liên hệ thời gian.
+ Ở nhà - ở trường: Liên hệ không gian.
+ Hiện tại- quá khứ: Liên hệ tâm lý.
+ Chia tay của bố mẹ- chia tay của con
cái- chia tay của những con búp bê: Liên
hệ ý nghĩa.
+ Các mối liên hệ trên là tự nhiên và
hợp lí.
Hỏi: Mạch lạc trong văn bản là gì? Điều
kiện để một văn bản có tính mạch lạc?

2. Các điều kiện để văn bản có

tính mạch lạc

- Các phần, các đoạn, các câu trong
văn bản đều nói về một đề tài, biểu
hiện một chủ đề chung xuyên suốt:
Vai trò quan trọng của tổ ấm gia
đình đối với con người, đặc biệt là
trẻ em.

3


HS HĐCN trình bày, chia sẻ
- GV gọi HS đọc ghi nhớ ( sgk tr 32)

3. Ghi nhớ (sgk tr32)
Một văn bản phải có tính mạch lac.

Hoạt động 3: Luyện tập
17p II. Luyện tập
* Mục tiêu: HS biết vận dụng kiến thức
để làm bài tập.
- HS đọc BT 1(SGK).
Hỏi: Tìm hiểu tính mạch lạc của văn
1. Bài tập 1:
bản?
a. Văn bản Mẹ tôi:
HS thảo luận nhóm 4 (3p)
- Văn bản xoay quanh chủ đề: Thái
HS điều hành, chia sẻ

độ của người cha trước sự vô lễ của
GV cùng HS khắc sâu bài tập
En-ri-cô với mẹ - giáo dục - răn dạy
- Đại diện trình bày, GV nhận xét kết
con biết kính yêu cha mẹ
luận.
- Các ý, các đoạn trong văn bản đều
hướng về chủ đề đó
+ Thái độ của người cha về hành
động của con
+ Người cha nhắc lại công lao và
tình cảm của người mẹ đối với Enri-cô.
b. Văn bản: Lão nông và các con.
- Chủ đề: lao động là vàng.
+ Hai câu mở bài nêu chủ đề.
+ Đoạn giữa: kho vàng chôn dưới
đất và sức lao động của con người
làm nên lúa tốt “ vàng”.
+ Đoạn kết: 4 câu kết: nhấn mạnh
chủ đề thêm một lần nữa để khắc
sâu.
c. Đoạn văn ( bổ sung) của Tô Hoài.
- Ý chủ đạo xuyên suốt đoạn văn:
sắc vàng trù phú, đầm ấm của làng
quê vào mùa đông giữa ngày mưa.
+ Câu đầu giới thiệu bao quát về sắc
vàng trong thời gian (mùa đông,
giữa ngày mưa) trong không gian
( làng quê).
+ Miêu tả những biểu hiện phong

phú của sắc vàng
+ Nhận xét , cảm nhận của tác giả
về sắc vàng đó.
- Trình tự ba phần nhất quán, rõ
ràng, làm cho bố cục mạch lạc.

- HS đọc đoạn văn của Tô Hoài.
- GV hướng dẫn :
Hỏi: Ý chính của đoạn văn là gì? Chỉ ra
sự mạch lạc của đoạn văn?
HS HĐCN trình bày, chia sẻ

- GV hướng dẫn HS làm bài tập 2 ở nhà
4


Hỏi: Ý chủ đạo của truyện là gì? Nếu
thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến cuộc
chia tay của hai người lớn thì ý chủ đạo
của truyện có thay đổi không?
HS HĐCN trình bày, chia sẻ
GV yêu cầu hs về nhà làm vào vở bài
tập.
4. Củng cố: (2 P)
- Mạch lạc trong văn bản là gì?
- Các tính chất của văn bản mạch lạc?
5. Hướng dẫn học bài: (2 p).
- Học ghi nhớ + làm bài tập 2
- Soạn bài Những câu hát về tình cảm gia đình.( Bài 1 và 4)
Đọc kĩ tìm hiểu khái niệm, trả lời câu hỏi SGK, xem chú thích.

Sưu tầm ca dao, dân ca về tình yêu quê hương, đất nước.

5