Giáo án vật lý 9 tiết 63 64

Trường THCS Giục Tượng
Ngày 25/03/2012

Tuần 32
Tiết 63

Bài 55: MÀU SẮC CỦA CÁC VẬT DƯỚI ÁNH SÁNG
TRẮNG VÀ DƯỚI ÁNH SÁNG MÀU
I. Mục tiêu
1.Về kiến thức:
- Trả lời được câu hỏi : Có ánh sáng màu nào vào mắt ta khi ta nhìn thấy vật màu đỏ, màu
xanh, màu trắng, màu đen,…
- Giải thích được hiện tượng khi đặt các vật dưới ánh sáng màu trắng ta thấy có vật màu đỏ, vật
màu xanh, vật màu trắng, vật màu đen,…
- Giải thích được hiện tượng: khi đặt các vật dưới ánh sáng đỏ thì chỉ các vật màu đỏ được giữ
màu, còn các vật màu khác đều bị thay đổi màu.
2.Về kĩ năng:
- Nghiên cứu hiện tượng màu sắc các vật dưới ánh sáng trắng và ánh sáng màu để giải thích vì
sao ta nhìn thấy các vật có màu sắc khi có ánh sáng
3.Về thái độ
- Nghiêm túc, cẩn thận.
II.Chuẩn bị
1. Giáo viên:
- Một hộp kín có một cửa sổ để chắn ánh sáng bằng các tấm lọc màn.
- Các vật có màu trắng, đỏ, lục, đen, đặt trong hộp.
- Một tấm lọc màu đỏvà một tấm lọc màu lục.
- Nếu có thể một vài hình ảnh về phong cảnh có màu xanh lục.
2. Học sinh:
- Học bài cũ và chuẩn bị trước bài 55
III. Tiến trình bài dạy
1. Kiểm tra bài cũ : kết hợp bài mới

2. Bài mới
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

Hoạt động 1 : Tìm hiểu về màu
sắc ánh sáng truyền từ các vật
có màu dưới ánh sáng trắng
đến mắt(10’)
- Yêu cầu HS đọc mục I và trả lời - Thu thập thông tin
- Thực hiện C1 .
C1

I. Vật màu trắng, vật mau

H: Có những ánh sáng màu nào Ánh sáng màu trắng, đỏ,
truyền vào mắt ta?
xanh, lục
Không có ánh sáng màu,
+ Nếu thấy vật màu đen thì sao ?
thấy đựơc vật là do ánh
sáng từ các vật bên cạnh

mắt .

1

đỏ, vật màu xanh và vật

màu đen
C1: có ánh sáng trắng, đỏ,
xanh, lục truyền từ vật đó vào
- Khi nhìn thấy vật màu đen thì
không có anh sáng màu nào
truyền từ vật đó đến mắt mà do


+ Qua câu C1 em có rút ra nhận
xét gì ?
Hoạt động 2 : Tìm hiểu khả
năng tán xạ ánh sáng màu của
các vật bằng thực nghiệm. (15’)
+ Ta nhìn thấy các vật khi nào ?
- Yêu cầu HS nêu mục đích TN
- Tổ chức cho HS TN
+ Y/c HS thảo luận kết quả thu
được từ TN để trả lời câu C2
H : Vật màu trắng, màu đỏ dưới
ánh sáng đỏ cho màu gì ? ánh sáng
trắng tán xạ như thế nào với ánh

đến mắt ta.

ánh sáng từ các vật bên cạnh

*Nhận xét SGK/144.

đến mắt ta.

*Nhận xét SGK/144.
II. Khả năng tán xạ ánh
Ta chỉ nhìn thấy các vật khi có sáng màu của các vật
ánh sáng từ các vật đó truyền
1.Thí nghiệm và quan sát
vào mắt ta.
2. Nhận xét
- Các chóm TN quan sát các C2: Vật màu trắng dưới ánh
vật trắng, đỏ, lục, đen dưới sáng đỏ có màu đỏ. Vật vật
ánh sáng trắng, đỏ , lục

màu trắng tán xạ tốt ánh sáng

-màu đỏ

đỏ.

Tán xạ tốt ánh sáng đỏ.

- Dưới ánh sáng đỏ vật màu
đỏ có màu đỏ. Vậy vật màu

sáng màu đỏ ?
Vật màu màu đen dưới ánh sáng
đỏ cho màu gì ? ánh sáng màu đen
tán xạ như thế nào với ánh sáng

đỏ tán xạ tốt ánh sáng đỏ.

Màu đen

- Dưới ánh đỏ vật màu đen có

Không tán xạ ánh sáng đỏ

màu đen. Vậy vật màu đen
không tán xạ ánh sáng đỏ.

màu đỏ ?

C3: -Dưới ánh sáng xanh lục

C3.
Cho màu xanh
-Dưới ánh sáng xanh lục vật màu Tán xạ tốt ánh sáng màu
trắng có màu gì ?. Vậy vật màu xanh

vật màu trắng có màu xanh.

trắng tán xạ như thế nào với ánh
sáng xanh. ?

xạ như thế nào với ánh sáng

sáng xanh. ?
- Dưới ánh sáng đỏ vật màu đen có

màu đỏ tán xạ kém ánh sáng
xanh.
màu xanh có màu xanh. Vậy

vật màu xanh tán xạ tốt ánh
sáng xanh.

Màu đen

- Dưới ánh sáng đỏ vật màu

Không

đen có màu đen. Vậy vật màu
đen không tán xạ ánh sáng

màu gì ?. Vậy vật màu đen tán xạ

xanh.

như thế nào với ánh sáng xanh. ?
Hoạt động 3 : Rút ra kết luận
chung về khả năng tán xạ ánh
sáng màu của các vật (5’)
- Từ kết quả nhận xét TN. Nêu

màu đỏ có màu đen. Vậy vật

- Dưới ánh sáng xanh vật

Màu xanh

- Dưới ánh sáng xanh vật màu Tán xạ tốt với ánh sáng
xanh có màu gì ?. Vậy vật màu màu xanh

xanh tán xạ như thế nào với ánh

ánh sáng xanh.
- Dưới ánh sáng xanh vật

Màu đen

-Dưới ánh sáng xanh vật màu đỏ Tán xạ kém với sáng sáng
có màu gì ?. Vậy vật màu đỏ tán màu xanh
xanh. ?

Vậy vật màu trắng tán xạ tốt

- Thảo luận rút ra kết luận
chung(*kết luận SGK/145)

III. Kết luận về khả năng
tán xạ ánh sáng màu của
các vật
*kết luận SGK/145

2


kết luận chung về sự tán xạ ánh
sáng màu của các vật ?
THMT:
- Ô nhiễm ánh sáng đường phố từ
kính. Hiện nay tại các thành phố Lắng nghe
việc sử dụng kính màu trong xây

dựng đã trở thành phổ biến. Ánh
sáng mặt trời sau khi phản xạ trên
các tấm kính có thể gây chói lóa
cho con người và các phương tiện
tham gia giao thông.
* Biện pháp bảo vệ môi
trường: Khi sử dụng những mảng
kính lớn trên bề mặt các toà nhà
trên đường phố, cần tính toán về
diện tích bề mặt kính, khoảng cách
công trình, dải cây xanh cách li.
chúng tán xạ tốt ánh sáng
Hoạt động 4 : Vận dụng(10’)
xang trong chùm sáng trắng
- YC HS đọc trả lời
của mặt trời.
C4:Vì sao ban ngày lá cây có màu
ban đêm không có sự án xạ
xanh? Ban đêm lá cây có màu
ánh sáng trắng tán xạ tốt ánh
đen?
sáng màu đỏ, tán xạ kém đối

IV.Vận dụng
C4 : Ban ngày lá cây có màu
xanh vì chúng tán xạ tốt ánh
sáng xang trong chùm sáng
trắng của mặt trời. Trong
đêm tối chúng có màu đen vì
không có ánh sáng chiếu đến

chúng (không có sự tán xạ)
C5: Ta thấy tờ giấy màu đỏ

Vì ánh sáng đỏ trong chùm
C5: Tại sao ta thấy tờ giấy màu đỏ với ánh sáng màu xanh
Vật màu nào tán xạ tốt màu sáng trắng truyền qua tấm
qua kính màu đỏ?
kính màu đỏ rồi chiếu vào tờ

đó
C6: Tại sao ánh sáng trắng chiều

giấy trắng.Tờ giấy trắng tán

vào màu nào thì cho màu đó?

xạ tốt ánh sáng đỏ. Anh sáng
đỏ này truyền qua tấm kính
đỏ đến mắt ta.
-Nếu thay tờ giấy xanh thì
thấy tờ giấy màu đen. Vì màu
xanh tán xạ kém ánh sáng
đỏ .
C6: Trong chùm sáng trắng
có đủ các màu. Vật màu nào
tán xạ tốt màu đó . Do đó
chiếu ánh sáng trắng lên vật
màu nào thì thấy có màu đó .

3/.Củng cố:(5’)

-Qua bài học này ta cần nắm được những kiến thức gì ?

3


-> Khả năng tán xạ ánh sáng màu của các vật
- Gọi HS phát biểu ghi nhớ.
- Gọi HS Đọc phần có thể em chưa biết.
4/.Hướng dẫn về nhà :
+ Học thuộc phần ghi nhớ.
+ Đọc phần có thể em chưa biết.
+ Làm bài tập 55.1  55.4 ở SBT.
+ Đọc và nghiên cứu trước bài 56: “Các tác dụng của ánh sáng”
- Làm bài tập trong sách bài tập
- Chuẩn bị bài 56
5/ Bổ sung

Trường THCS Giục Tượng
Ngày 25/03/2012

Tuần 32
Tiết 64
Bài 56: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG

I. Mục tiêu
1.Về kiến thức:
- Trả lời được câu hỏi :” Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?”
- Vận dụng được tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và vật màu đen để giải thích
một số ứng dụng thực tế.
- Trả lời dược câu hỏi:” Tác dụng sinh học của ánh sáng là gì? Tác dụng quang điện của ánh

sáng là gì ?
2.Về kĩ năng:
- Thu thập thông tin về tác dụng của ánh sáng trong thực tếđể thấy vai trò của ánh sáng.
3.Về thái độ
- Say mê vận dụng khoa học vào thực tế.
II.Chuẩn bị
1. Giáo viên:
* Mỗi nhóm HS :
+ Một tấm kim loại một mặt sơn trắng, một mặt sơn đen. Hoặc 2 tấm kim loại giống
nhau: Một sơn trắng, một sơn đen.
+ 1 hoặc 2 nhiệt kế.
+ 1 chiếc đèn 25W.
+ 1 chiếc đồng hồ.
+ 1 dụng cụ pin mặt trời ( máy tính bỏ túi,….)
2. Học sinh:
- Học bài cũ và chuẩn bị trước bài 56

4


III. Tiến trình bài dạy
1. Kiểm tra bài cũ : (5’)
- Em hãy nêu màu sắc của các vật dưới ánh sáng trắng và ánh sáng màu ? (5đ)
-Hãy nêu kết luận về khả năng tán xạ ánh sáng màu cảu các vật ?(5đ)
2. Bài mới
Hoạt động của GV
Hoạt động 1 : Tìm hiểu về tác
dụng nhiệt của ánh sáng(22’)
- Yêu cầu HS đọc và trả lời C1, C2
- Hãy kể tên một số công việc

trong đó con người sử dụng tác
dụng nhiệt của ánh sáng để phục
vụ đời sống và sản xuất .

GV nhận xét.

Hoạt động của HS

I. Tác dụng nhiệt của ánh
sáng trắng
VD1: Khi chiếu ánh sáng vào
quần áo thì quần áo mau khô.
VD2: Khi chiếu ánh sáng vào
cơ thể thì cơ thể thấy nóng
lên.
VD3: Khi chiếu ánh sáng vào
đồ vật thì đồ vật nóng lên.

- Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì
?

Phát biểu khái niệm tác dụng

- Mục đích TN là gì ?
- Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra
- Tổ chức hướng dẫn HS TN
-C3: Yêu cầu HS rút ra kết luận

1. Tác dụng nhiệt của ánh
sáng là gì ?

C1: Phơi các vật ngoài trời,
chiếu ánh sáng vào cơ thể …
C2 : Phơi khô các vật, làm
muối, sưởi nắng …
* Khái niệm

- Các nhóm tiến hành TN

*Nhận xét: ánh sáng chiếu
vào các vật sẽ làm chúng
nóng lên. Khi đó năng lượng
ánh sáng đã biến thành nhiệt
năng  Đó là tác dụng nhiệt
của ánh sáng.
2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt

- Thảo luận kết quả TN trả

của ánh sáng

nhiệt .
- Yêu cầu HS đọc mục 2.a

Nội dung

- Thu thập thông tin
- Nêu mục đích TN
- Dự đoán hiện tượng

lời

- Tác dụng nhiệt:
+ Ánh sáng mang theo năng
lượng, trong một năm nhiệt lượng
do mặt trời cung cấp cho trái đất
lớn hơn tất cả các nguồn năng
lượng khác được con người sử
dụng trong năm đó. Năng lượng Nghe
mặt trời được xem là vô tận và
sạch (vì không chứa các chất độc
hại).
* Biện pháp bảo vệ môi trường:
Tăng cường sử dụng năng lượng
mặt trời để sản xuất điện.
Hoạt động 2 : Tìm hiểu tác
dụng sinh học của ánh sáng(5’)
- Thu thập thông tin và trả lời

* Kết luận :

- Yêu cầu Hs đọc SGK trà lời C4, - Trả lời C4, C5

chỗ có ánh sáng mặt trời .

C3 : Nhiệt độ ở tấm kim loại
màu đen tăng nhanh hơn ở
tấm kim loại màu trắng.
Chứng tỏ trong cùng điều
kiện thì vật màu đen hấp thụ
năng lượng nhiều hơn vật

màu trắng .
II. Tác dụng sinh học của
ánh sáng
C4: Cây cối thường vươn ra

C5

C5: Nên cho trẻ tắm nắng lúc

- Tác dụng sinh học:
+ Khi tiếp xúc với ánh sáng mặt

sáng sớm đề cơ thể cứng cáp,

5


trời, da tổng hợp được vitamin D Lắng nghe
giúp tăng cường sức đề kháng cho
cơ thể. Hiện nay do tầng ozon bị
thủng nên các tia tử ngoại có thể
lọt xuống bề mặt trái đất. Việc
thường xuyên tiếp xúc với tia tử
ngoại có thể gây bỏng da, ung thư
da.
* Biện pháp bảo vệ môi trường:
Khi đi dưới trời nắng gắt cần thiết
che chắn cơ thể khỏi ánh nắng mặt
trời, khi tắm nắng cần thiết sử
dụng kem chống nắng. Cần đấu

tranh chống lại các tác nhân gây
hại tầng ozon như: thử tên lửa,
phóng tàu vũ trụ, máy bay phản
lực siêu thanh, và các chất khí thải.
- Thu thập thông tin trả lời
Hoạt động 3 : Tìm hiểu về tác
dụng quang của ánh sáng(10’)
GV thông báo và giới thiệu pin
mặt trời.
GV phát cho mỗi nhóm 1 bộ pin
mặt trời.
Y/c đọc thông tin và trả lời C6, C7

III.Tác dụng quang điện
của ánh sáng
1. Pin mặt trời
C6: Máy tính bỏ túi, đồ chơi
trẻ em …
C7: Muốn cho pin phát điện
phải có ánh sáng chiếu vào
* Pin mặt trời là 1 nguồn điên
có thể phát ra điên khi có ánh
sáng chiếu vào.

2. Tác dụng quang điện của
- Các nhón tiến hành TN với ánh sáng
pin mặt trời .
*Pin quang điện biến đổi trực
- Các nhóm thảo luận trả
tiếp năng lượng ánh sáng

lời C6, C7
thành năng lượng điện.
+ Tác dụng của ánh sáng lên
+ Pin mặt trời là 1 nguồn điên
pin quang điện gọi là tác
có thể phát ra điên khi có ánh
dụng quang điện
sáng chiếu vào.

- Thế nào là pin mặt trời ?

GV thông báo thêm: Pin mặt trời
gôm2 2 tấm kim loại làm bằng 2
chất khác nhau. Khi chiếu ánh
sáng vào thì 1 số (e) từ bản cực
này bắn sang bản cực kia. Làm
cho 2 bản cực nhiếm điện khác
nhau.  Có nguồn điện 1 chiều.
+ Pin quang điện biến W nào
thành W nào ?

chóng vàng da.

*Pin quang điện biến đổi trực
tiếp năng lượng ánh sáng
thành năng lượng điện.
+ Tác dụng của ánh sáng lên
pin quang điện gọi là tác dụng
quang điện.

THNL
- Tác dụng quang điện.
+ Pin mặt trời biến đổi trực tiếp - Lắng nghe
quang năng thành điện năng.
* Biện pháp: Tăng cường sử
dụng pin mặt trời tại các vùng
sa mạc, những nơi chưa có điều
kiện sử dụng điện lưới quốc gia.
Hoạt động 4 : Vận dụng(8’)

6


- YC HS trả lời C8 và C9, C10
III. Vận dụng
C8 : Tác dụng nhiệt
C9 : Tác dụng sinh học
C10: Vì áo màu tối hấp thụ
năng lượng ánh sáng nhiều
hơn nên sưởi ấm cơ thể.
Ao màu sáng hấp năng lượng
ánh sáng ít nên mặc cơ thế
thấy mát.

3/.Củng cố:
-Qua bài học này ta cần nắm được những kiến thức gì ?
Nắm đựơc các tác dụng : Nhiệt, quang, sinh học
- GV Gọi HS phát biểu ghi nhớ.
- Gọi HS Đọc phần có thể em chưa biết.
- Ánh sáng có năng lượng rất lớn , để sử dụng được nguồn năng lượng đó, em cần có những

biên pháp nào ?
->Tăng cường ứng dụng nguồn năng lượng mặt trời, phát triển khoa học kỹ thuật vào công nghệ năng
lượng trên, tìm cách giảm giá thành, ứng dụng rộng rải...
4/.Hướng dẫn về nhà :
+ Học thuộc phần ghi nhớ.
+ Đọc phần có thể em chưa biết.
+ Làm bài tập 56.1  56.4 ở SBT.
+ Đọc và nghiên cứu trước bài 57: “Thực hành: Nhận biết ánh sáng đơn sắc và ánh sáng không
đơn sắc bằng đĩa CD”
+ Kẻ sẵn mẫu báo cáo và trả lời các câu hỏi ở mẫu báo cáo.
- Làm bài tập trong sách bài tập
- Chuẩn bị bài 57
5/ Bổ sung

7