Tài liệu tâm lý học xã hội: Tâm lý nhóm

1. Sự tương hợp tâm lý trong nhóm
Sự tương hợp tâm lý là một khía cạnh của mối quan hệ liên nhân cách hình
thành giữa các cá nhân trong nhóm.Nó biểu hiện sự hài hòa của các quan hệ
giữa các cá nhân. Theo ý nghĩa này, sự tương hợp ngược lại với xung đột
liên nhân cách
Có nhiều cách hiểu khác nhau về sự tương hợp tâm lý
Theo N.N.Ôbôzôv, tương hợp là sự kết hợp và tác động lẫn nhau thể hiện ở
sự hài lòng cao giữa các cá nhân
Quan điểm khác lại nhấn mạnh tương hợp ở khía cạnh sự thích ứng lẫn
nhau của các cá nhân trong hoạt động chung.
Một cách phổ biến có thể hiểu: sự tương hợp tâm lý là sự kết hợp thuận lợi
nhất các đặc điểm tâm lý cá nhân của các thành viên trong nhóm đảm bảo
cho công việc chung cũng như sự hài lòng cá nhân đạt ở mức độ cao
Như vậy, sự tương hợp có hai dấu hiệu cơ bản:
- Tương hợp là sự kết hợp thuận lợi các đặc điểm tâm lý cá nhân
- Đảm bảo cho công việc đạt kết quả cao đồng thời đảm bảo cho sự hài
lòng giữa các cá nhân cũng đạt được ở mức độ cao.
Nếu thiếu một trong hai điều kiện này sẽ không phải là tương hợp
Sự kết hợp các đặc điểm tâm lý cá nhân có thể theo hai hướng khác nhau;
bù trừ cho nhau hoặc tương đương nhau. Có sự tương hợp dựa trên cơ sở bù
trừ những khiếm khuyết của các cá nhân để tạo ra sự hoàn thiện hơn. Sự bù
trừ đó giúp các cá nhân đạt được kết quả cao hơn trong công việc cũng như
đem lại cảm giác an toàn về tâm lý cho các cá nhân. Loại tương hợp dựa trên
sự tương đồng của các đặc điểm tâm lý giúp các cá nhân dễ dàng thống nhất
mục đích, hành vi
Có ba mặt tương hợp


- Tương hợp sinh lý: Gồm sự tương hợp về sức khỏe, một chỉ số sinh
lý... mặt này cần sự tương đương
- Tương hợp tâm sinh lý: Sự giống nhau về cường độ, tốc độ và chiều

hướng phát triển của các phản ứng tâm - sinh lí.
- Tương hợp tâm lí: gồm sự tương hợp về nhận thức, khả năng nhận
thức, tính cách của cá nhân, định hướng giá trị và một số vấn đề khác
Trong đó tương hợp tâm lý là quan trọng nhất. Mặt này đòi hỏi sự
tương hợp tương đương
Trong nhóm, sự tương hợp có vai trò quan trọng: tạo ra bầu không khí
thoải mái, lành mạnh, đoàn kết trong tập thể do đó nâng cao được năng
xuất lao động, chất lượng học tập, thành tích thi đấu thể thao…tinh thần
các thành viên luôn thoải mái
- Tập thể gồm toàn những người tương hợp với nhau gọi là tập thể đồng
tâm, luôn đạt hiệu quả cao, tránh được xung đột trong tập thể.
2. Bầu không khí tâm lý tập thể
KN: Là trạng thái tâm lý chung của tập thể, phản ánh tính chất, nội dung
và xu hướng tâm lý thực tế của các thành viên trong tập thể đó
- Trạng thái tâm lý tập thể chủ yếu là tâm trạng của các thành viên trong
tập thể
- Trạng thái này cho biết mức độ thỏa mãn các nhu cầu của tập thể, mức
độ thỏa mãn các nguyện vọng của thành viên và kể cả mức độ tương
hợp của các thành viên trong tập thể
- Cơ chế sinh ra bầu không khí tâm lý là sự lây lan tâm lý từ người này
sang người khác
• Các yếu tố ảnh hưởng đến bầu không khí tâm lý:
- Hoàn cảnh sống và hoạt động của các thành viên chi phối quan hệ
giữa các cá nhân dẫn đến chi phối bầu không khí tâm lý


- Lề lối và phong cách làm việc của người lãnh đạo
- Tính chất và các mối quan hệ trong tập thể
- Những biến cố lớn của xã hội – gây ra một tâm trạng chung nên có
ảnh hưởng đến bầu không khí

- Bản thân tính chất lao động
- Mức lương
- Uy tín nghề nghiệp
- Vị trí công tác, khả năng quan hệ với người khác
- Khả năng phát triển của nghề nghiệp
- Những đặc điểm và điều kiện cụ thể của nghề nghiệp, địa điểm công
tác, địa điểm cơ quan, chế độ làm việc, tính chất các mối quan hệ ở cơ
quan
Các yếu tố này chi phối đến sự thỏa mãn các nhu cầu của cá nhân, từ đó
ảnh hưởng đến các mối quan hệ và ảnh hưởng đến bầu không khí tâm lý
* Điều kiện để xây dựng BKKTL tâm lý lành mạnh
- Chú ý thích đáng đến mối quan hệ giữa các cá nhân trong tập thể, tạo
điều kiện cho mọi người hiểu và thông cảm với nhau
- Phân công trách nhiệm rõ ràng, có sự giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau
- Lãnh đạo có phong cách phù hợp và lưu ý:
+ Quan tâm đến tập thể, có phương pháp lãnh đạo phù hợp với tính chất
và mức độ phát triển của tập thể
+ Thận trọng khi nhận xét đánh giá cấp dưới
+ Phối hợp với các cơ quan tập thể bạn để giải quyết các vướng mắc, các
nguyên nhân gây ra căng thẳng tâm lý trong tập thể khi các nguyên nhân
nằm ngoài tập thể mình phụ trách.
(đây chỉ là tài liệu tham khảo) – Lưu ý đề thi gồm có 3 câu vì thế các
em cần căn thời gian để làm bài cho hợp lý.