BÀI GIẢNG SINH LÝ SINH DỤC NỮ

SINH LÝ SINH DỤC NỮ
Trình bày: BS.Trần Hoàng Minh Châu
Lớp CK2 Nội Tiết 2007-2009

1


NỘI DUNG
1. Chu kỳ kinh nguyệt:
-

2.
3.
4.
5.

Chu kỳ buồng trứng,
Chu kỳ tử cung,
Kinh nguyệt bình thường,
Các CK không có rụng trứng,
Chu kỳ cổ tử cung,
Chu kỳ âm đạo.
Biến đổi có chu kỳ ở vú,
Dấu hiệu rụng trứng…

Các Hormon buồng trứng.
Điều hòa chức năng buồng trứng.
Mang thai.
Thăm dò chức năng buồng trứng

GIẢI PHẨU HỌC BUỒNG TRỨNG
• 2 BT nằm 2 bên khung chậu, ngay dưới
và được bao quanh bởi các loa vòi
• KT 3.5 x 2 x 1.5 cm , thay đổi tùy cá thể
• BT được treo bởi dây chằng thắt lưng-BT
• Liên quan chính phía sau với NQ và ĐM
hạ vị
• Được tưới máu bởi ĐM BT, xuất phát
thẳng từ ĐMC
• Bó mạch – thần kinh đi vào BT qua rốn
của nó


MÔ HỌC
• Thượng mô che phủ là loại đơn bào
• Interstitium, hay TB đệm, chủ yếu tạo nên
các nguyên bào sợi
• Rốn BT có nhiều mạch máu, bạch mạch,
TK là di tích của đợt phát triển đầu tiên
của dây SD, rốn chứa các tb Berger
tương đương Leydig của tinh hoàn
• Các tiểu thể: nang trứng, hoàng thể




CHU KỲ KINH NGUYỆT
• Cơ quan sinh sản nữ không giống nam giới,

có sự biến đổi theo chu kỳ,
• Có thể coi như là sự chuẩn bị để thụ tinh và
mang thai.
• Ở động vật linh trưởng là chu kỳ kinh
nguyệt, thể hiện rõ bằng sự chảy máu âm
đạo, trong máu có mảng vụn nhầy niêm mạc
TC
• Độ dài ck thay đổi tùy người, tb 28 ngày
• Ngày của ck được gọi bằng số, bắt đầu ngày
thứ nhất khi bắt đầu có kinh


CHU KỲ BUỒNG TRỨNG
• Ngay khi bé gái sinh ra, dưới lớp võ BT
đã có nhiều nang trứng nguyên
thủy( primodial follicles)
• Mỗi nang chứa 1 trứng chưa trưởng thành
• Sau khi dậy thì, lúc bắt đầu chu kỳ buồng
trứng, 1 số nang tăng kích thước và hình
thành hốc, chứa đầy dịch nang


CHU KỲ BUỒNG TRỨNG (TT)
• Vào ngày 6 của ck, 1 trong 2 BT có 1
nang PT nhanh, trở thành nang
trội(dominant follicle)
• Các nang khác thoái triển, tạo thành nang
thoái hóa (atretic follicles)
• Cơ chế tại sao chỉ có một nang trứng trội
vẫn chưa biết rõ, hình như có lq đến khả

năng nang trứng tiết estrogen, là chất cần
cho sự trưởng thành của nang


CHU KỲ BUỒNG TRỨNG (TT)
• Cấu tạo của nang trứng trưởng
thành(graafian follicle):
VỎ NGOÀI
LỚP HẠT

HỐC
TRỨNG
VỎ TRONG


CHU KỲ BUỒNG TRỨNG (TT)
• Các TB của lớp vỏ trong là nguồn cung
cấp ESTROGEN lưu hành trong máu
• Các tế bào hạt sản xuất ESTROGEN đổ
vào dịch nang
• Vào ngày thứ 14 nang trứng do căng
phồng quá vỡ ra, giải phóng trứng vào ổ
bụng
• Quá trình này gọi là rụng trứng
• Trứng được tua viền bắt lấy và vận
chuyển đến TC


CHU KỲ BUỒNG TRỨNG (TT)
• Nếu không được thụ tinh, trứng sẽ ra

ngoài ngã AĐ
• Nang trứng bị vỡ ra lúc rụng trứng bị đổ
đầy máu rất nhanh tạo ra thể xuất huyết
(corpus hemorrhagicum)
• Một ít máu từ nang trứng đổ vào ổ bụng
gây phản ứng màng bụng và đau bụng
dưới
• Lớp vỏ và lớp hạt bắt đầu tăng sinh
nhanh, có nhiều lipid tạo thành thể
vàng(corpus luteum)


CHU KỲ BUỒNG TRỨNG (TT)
• Vào giai đoạn hoàng thể, tế bào HT tiết
nhiều ESTROGEN và PROGESTERONE.
• Nếu có thai HT tiếp tục tồn tại
• Nếu không có thai HT sẽ thoái hóa trước
khi khởi đầu kinh kế 4 ngày
• HT cuối cùng sẽ bị thay thế bằng mô sẹo
tạo ra thể trắng(corpus albican)


CHU KỲ BUỒNG TRỨNG (TT)


CHU KỲ BUỒNG TRỨNG (TT)
• Trong giai đoạn bào thai, BT có trên 7triệu
nang trứng nguyên thủy.
• Khi sinh ra chỉ còn 1 triệu trứng.
• 1 triệu trứng này bắt đầu quá trình giảm

phân I và dừng lại ở tiền kỳ, dưới dạng
trứng sơ cấp (primary oocyte).
• Một số trứng sơ cấp thoái hóa  dậy thì
chỉ còn 300.000 trứng.
• Trong mỗi CKKN chỉ có 1 trứng trưởng
thànhKhoảng thời gian có thể sinh sản
chỉ có 500 trứng là được trưởng thành.



CHU KỲ BUỒNG TRỨNG (TT)
• Đến dậy thì, dưới tác động của FSH các
nang trứng PT và trứng sơ cấp tiếp tục
quá trình giảm phân I
• Ngay trước khi rụng trứng quá trình giảm
phân I hoàn thành, cho ra 2 tế bào con:
Trứng thứ cấp(secondary oocyte) tiếp
nhận hầu hết bào tương và 1 thể cực(first
polar body) thoái hóa.
• Trứng thứ cấp thoát ra lúc rụng trứng
ống dẫn trứng


CHU KỲ BUỒNG TRỨNG (TT)
• Nếu có 1 tinh trùng chui vào, do sự kích
thích của tinh trùng bắt đầu quá trình
giảm phân II  1 trứng thật sự (actual
ovum)và 1 thể cựcthoái hóa.
• Quá trình hình thành thể cực cho phép
trứng thật sự chiếm trọn chất dd trong tb

lưỡng bội đầu tiên.


CHU KỲ BUỒNG TRỨNG (TT)


CHU KỲ TỬ CUNG
• Cuối CKKN, nội mạc TC đã bị tróc hết chỉ
còn những lớp sâu nhất.
• Ngày 514 của CK do ảnh hưởng của
estrogen từ các nang trứng đang phát
triển ,NMTC tăng chiều dày rất nhanh.
• Khi độ dày NMTC gia tăng các tuyến TC
cũng giãn theo và dài ra.
• Gọi là giai đoạn tăng sinh – giai đoạn
trước rụng trứng – giai đoạn nang
trứng(follicular phase)


CHU KỲ TỬ CUNG(tt)
• Sau khi rụng trứng, NMTC phát triển rất
nhiều mạch máu và phù dưới tác động
của estrogen và progesterone từ HT
• Các tuyến cuộn lại và tiết nhiều dịch
• Gọi là giai đoạn xuất tiết hay giai đoạn
hoàng thể.
• NMTC được cung cấp 2 loại ĐM. 2/3 trên
là phần bị tróc ra lúc hành kinh gọi là tầng
chức năng(stratum functional)có ĐM dài
và xoắn.1/3 dưới không bị tróc, gọi là tầng

đáy(stratum basale) có ĐM ngắn thẳng


CHU KỲ TỬ CUNG(tt)
• Khi thể vàng thoái hóa, nguồn hormon
cung cấp cho NMTC bị mất
• Các điểm hoại tử xuất hiện và phát triển,
• Ngoài ra còn có hiện tượng co thắt và
hoại tử thành ĐM xoắn làm xuất huyết
kinh nguyệt


CHU KỲ TỬ CUNG(tt)
• Giai đoạn tăng sinh là sự tái lập lại mô bì
bị mất của lần có kinh trước
• Giai đoạn xuất tiết là sự chuẩn bị cho
trứng làm tổ.
• Thời gian xuất tiết cố định một cách đặc
biệt là 14 ngày và nếu CKKN kéo dài là do
kéo dài thời kỳ tăng sinh
• Khi sự thụ tinh không xảy ra trong gđ xuất
tiết thì NMTC bị tróc ra và chu kỳ mới bắt
đầu