BÀI GIẢNG KHÁM BỤNG

KHÁM BỤNG
Bs Lê Hùng


Chuẩn bị
•
•
•
•
•

Bàn khám
Đèn khám
Ống nghe
Áo khoác cho BN
Khăn đắp


Chuẩn bị BN
• Giải thích cho BN
• Yêu cầu BN thư giản, thả lỏng cơ bắp
trong suốt quá trình thăm khám
• Yêu cầu BN đi tiểu trước khi tiến hành
thăm khám


Tư thế BN
• BN: chỉ mặc quần lót,
nằm ngữa trên bàn
khám, hai tay buông
dọc thân mình. Áo

khoác được kéo lên
tới giữa ngực. Khăn
đắp lên vùng từ hạ vị
đến đùi
• Người khám đứng ở
bên phải BN


Thứ tự thăm khám
•
•
•
•
•
•
•
•

Nhìn
Nghe
Gõ
Sờ
Khám gan
Khám lách
Khám thận
Khám động mạch chủ bụng


Ba yêu cầu khi nhìn là xác định…
• Tính chất di động của thành bụng theo

nhịp hô hấp
• Hình thái của thành bụng
• Các dấu hiệu bất thường


Kỹ thuật quan sát thành bụng
• Cần quan sát thành
bụng ở nhiều góc độ
khác nhau để làm
tăng cơ hội phát
hiện các triệu chứng
bất thường


Vùng thường bị bỏ sót khi quan sát
là…
Các sang thương
ở rốn có thể
quan sát thấy
là…
…rốn bị lồi
…rốn bị viêm đỏ
hay chảy dịch


Tính chất di động của thành bụng
theo nhịp hô hấp
• Di động đều
• Bất động (viêm phúc mạc)
• “Giục giặc” (liệt cơ hoành)

Hình thái thành bụng
•
•
•
•
•

Bụng phẳng
Bụng chướng
Bụng lõm
Bụng bè
Bụng bị méo


•
•
•
•
•
•
•

Các dấu hiệu bất thường khi quan
sát có thể là…

Sẹo cũ
Dấu bầm máu
Dấu quai ruột nổi

Dấu rắn bò
Khối phồng
Ổ đập bất thường
Tĩnh mạch bàng hệ trên thành bụng


Nghe
• Nghe âm thổi
• Nghe âm ruột


Nghe âm ruột
• Đặt ống nghe ở hố
chậu phải
• Nghe tối thiểu trong
thời gian 30 giây
• Nếu không nghe âm
ruột, phải nghe trong
3 phút

Nếu ở trên mạng, bạn
hãy click vào ảnh trên
để nghe cho biết thế nào
là âm ruột


Ở BN có cao huyết áp, cần nghe âm thổi
động mạch chủ bụng và hai động mạch thận

Nếu ở trên mạng, bạn hãy click

vào ảnh để nghe cho biết thế
nào là âm thổi động mạch


Ở BN có thiếu máu động mạch hai chi
dưới, cần nghe động mạch chủ bụng, động
mạch chậu và động mạch đùi hai bên


Trong khám bụng, tiếp theo sau nghe
là gõ
• Mục đích: phát hiện vùng gõ đục bất
thường hay gõ vang bất thường
• Bình thường: gõ trong ở tất cả các vị trí


Kỹ thuật gõ thành bụng
• Tì đốt giữa ngón giữa bàn tay trái lên
vùng định gõ
• Gõ lên đốt giữa bằng ngón giữa của
bàn tay phải cong lại


Chú ý:
Động tác gõ phải nhanh
và dứt khoát
Trục chuyển động nằm
ở cổ tay phải

Vùng gõ đục bất thường
• Tạng đặc phì đại (gan to, lách to)
• Tạng rỗng ứ dịch (hẹp môn vị, cầu bàng
quang)
• U trong khoang bụng
• Dịch trong khoang bụng
– Khu trú
– Tự do (báng bụng)


Vùng gõ vang bất thường
• Ống tiêu hoá chướng hơi
• Hơi tự do trong khoang bụng


Có hai cách sờ bụng, mỗi cách có
mục đích khác nhau
• Sờ nông:
– Phát hiện đề kháng hay phản ứng thành
bụng
– Tìm vị trí đau (đau thành)

• Sờ sâu:
– Phát hiện sự phì đại của các tạng hay khối
u trong xoang bụng
– Tìm vị trí đau (đau tạng)
– Làm phản ứng dội


Kỹ thuật sờ nông

• Dùng mặt múp của các ngón của bàn
tay phải sờ nhẹ nhàng trên thành bụng
theo những vòng tròn nhỏ
• Độ sâu khi sờ: 1-2 cm
• Không bỏ sót vùng nào trên thành bụng
• Sờ từ chỗ không đau đến chỗ đau
• Khi sờ, quan sát nét mặt BN


Kỹ thuật sờ nông


Tìm vị trí đau thành
• Bảo BN ho, BN có
thể chỉ chính xác
vào vị trí đau
• Kiểm tra lại bằng
cách ấn lên thành
bụng quanh vùng
đau bằng đầu ngón
tay trỏ. Xác định vị
trí mà BN đau nhất


Kỹ thuật sờ sâu
• Ấn sâu khoảng 3-4
cm, tuỳ độ dày
thành bụng của BN
• Hai bàn tay chồng
lên nhau, bàn tay

trái trên bàn tay phải
và giữ thế chủ động