TÌM HIỂU về TIÊU CHUẨN ISO (1)

TÌM HIỂU ISO

TÌM HIỂU VỀ TIÊU CHUẨN ISO
1. ISO 9000 là gì?
ISO 9000 là bộ tiêu chuẩn về hệ thống quản lý chất lượng do Tổ chức Tiêu chuẩn hoá
quốc tế (ISO) ban hành. Tiêu chuẩn được áp dụng khi một tổ chức cần chứng tỏ khả năng
cung cấp sản phẩm đáp ứng yêu cầu khách hàng và luật định một cách ổn định và mong
muốn nâng cao sự thoả mãn của khách hàng.
Bộ tiêu chuẩn ISO 9000 bao gồm 4 tiêu chuẩn cơ bản là:
ISO 9001:2008 Hệ thống QLCL – Các yêu cầu
ISO 9000:2005 Hệ thống QLCL – Cơ sở và từ vựng
ISO 9004:2009 Quản lý sự thành công bền vững của một tổ chức
ISO 19011:2002 Hướng dẫn đánh giá hệ thống QLCL và/hoặc hệ thống quản lý môi
trường ISO 14001
Trong đó ISO 9001:2008 là tiêu chuẩn quy định các yêu cầu đối với một hệ thống QLCL,
tiêu chuẩn này được sử dụng để xây dựng và đánh giá hệ thống QLCL của các tổ chức,
doanh nghiệp.
2. Tại sao nên áp dụng ISO 9000?
Tổ chức, doanh nghiệp có nhu cầu áp dụng ISO 9000 để nâng cao chất lượng, hiệu quả
công
việc;
Do yêu cầu của luật định (áp dụng đối với một số lĩnh vực, ví dụ: Quyết định số
144/2006/QĐ-TTg ngày 20/6/2006 của Thủ tướng Chính phủ quy định về việc áp dụng
TCVN ISO 9001:2000 tại các cơ quan hành chính nhà nước); yêu cầu từ khách hàng
và/hoặc
các
bên
liên
quan;
Áp dụng và chứng nhận ISO 9000 để giúp quảng bá, nâng cao uy tín, hình ảnh của tổ
chức và doanh nghiệp;

3. Tổ chức, doanh nghiệp nào có thể áp dụng ISO 9000?
Tiêu chuẩn ISO 9001:2008 được xây dựng để có thể áp dụng tại mọi tổ chức, doanh
nghiệp không phụ thuộc phạm vi, quy mô hay lĩnh vực hoạt động.
4. Lợi ích của việc áp dụng ISO 9000?
Nâng cao ý thức, trách nhiệm của CBNV đối với vấn đề chất lượng và và sự thõa mãn
của
khách
hàng;


TÌM HIỂU ISO

Hình thành văn hóa làm việc bài bản, khoa học thông qua thiết lập và áp dụng các quy
trình chuẩn để thực hiện và kiếm soát công viêc; qua đó giúp phòng ngừa sai lỗi, nâng
cao
chất
lượng
và
sự
thỏa
mãn
của
khách
hàng;
Hệ thống văn bản QLCL sẽ giúp CBNV mới vào việc một cách nhanh chóng và là nền
tảng
quan
trọng
để
duy

trì
và
cải
tiến
các
hoạt
động;
Các yêu cầu về theo dõi sự không phù hợp, theo dõi sự hài lòng của khách hàng, đánh giá
nội bộ… tạo cơ hội để thường xuyên thực hiện các hành động khắc phục, phòng ngừa và
cải tiến để “NGÀY HÔM NAY TỐT HƠN NGÀY HÔM QUA VÀ NGÀY MAI TỐT
HƠN
NGÀY
HÔM
NAY”;
Hệ thống QLCL giúp phân định “RÕ NGƯỜI – RÕ VIỆC”, góp phần xây dựng môi
trường
làm
việc
minh
bạch,
chuyên
nghiệp
và
hiệu
quả;
Một hệ thống QLCL hiệu quả là sự đảm bảo về khả năng cung cấp sản phẩm dịch vụ thỏa
mãn các yêu cầu của khách hàng một cách ổn định.
5. Có thể xây dựng và chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng cho một phòng
ban/bộ phận của đơn vị không?
Tiêu chuẩn ISO 9001:2008 giúp đảm bảo cung cấp sản phẩm đáp ứng yêu cầu khách

hàng và luật định một cách ổn định và mong muốn nâng cao sự thoả mãn của khách
hàng, vì vậy phải xây dựng và áp dụng hệ thống QLCL cho tất cả các quá trình và nhân
sự có liên quan tới việc đảm bảo chất lượng từ khâu tiếp nhận yêu cầu khách hàng, thiết
kế, mua nguyên liệu, sản xuất/cung cấp dịch vụ, giao hàng; các quá trình hỗ trợ như tiếp
nhận thông tin, đào tạo, bảo trì thiết bị, máy móc…
6. Cần bao nhiều thời gian để xây dựng và chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng
theo ISO 9001:2008?
Thời gian xây dựng và đánh giá chứng nhận một hệ thống QLCL phụ thuộc vào:
Sự quyết tâm và việc bố trí các nguồn lực liên quan xây dựng hệ thống QLCL;
Tình trạng và mức độ đáp ứng hiện tại của tổ chức/doanh nghiệp so với các yêu cầu của
ISO
9001:2008;
Quy mô của hệ thống và mức độ phức tạp của các quá trình (áp dụng nhiều địa điểm,
công việc nhiều rủi ro, khó kiểm soát sẽ mất nhiều thời gian hơn;
Năng lực của cán bộ, nhân viên. Đặc biệt là những người trực tiếp tham gia xây dựng hệ
thống QLCL.


TÌM HIỂU ISO

Thời gian trung bình để xây dựng và chứng nhận hệ thống QLCL là 8-10 tháng. Ngắn có
thể là 3 tháng.
7. Ngoài ISO 9001:2008 còn tiêu chuẩn nào khác về hệ thống quản lý chất lượng?
Có một số tiêu chuẩn về hệ thống QLCL cho các lĩnh vực chuyên ngành mà tổ
chức/doanh nghiệp có thể áp dụng để xây dựng hệ thống QLCL và đăng ký chứng nhận:
(1) ISO/TS 16949 Quality management systems — Particular requirements for the
application of ISO 9001:2008 for automotive production and relevant service part
organizations – Tiêu chuẩn hệ thống quản lý chất lượng cho ngành công nghiệp ô tô.
(2) ISO 13485 Medical devices — Quality management systems — Requirements for
regulatory purposes – Tiêu chuẩn hệ thống quản lý chất lượng cho thiết bị y tế.

(3) ISO/TS 29001 Petroleum, petrochemical and natural gas industries — Sector-specific
quality management systems — Requirements for product and service supply
organizations – Tiêu chuẩn hệ thống quản lý chất lượng cho ngành công nghiệp xăng dầu,
hóa dầu và khí tự nhiên.
(4) ISO 15189 Medical laboratories — Particular requirements for quality and
competence – Phòng thí nghiệm y tế — Yêu cầu cụ thể về chất lượng và năng lực (tiêu
chuẩn này do các cơ quan công nhận đánh giá và cấp chứng chỉ công nhận).
Ngoài các tiêu chuẩn trên, Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO) còn ban hành một số
tiêu chuẩn hướng dẫn áp dụng ISO 9001:2008 cho các lĩnh vực chuyên ngành, nhưng
không dùng để đánh giá chứng nhận như:
– IWA 1:2005 Quality management systems — Guidelines for process improvements in
health service organizations – Hướng dẫn áp dụng ISO 9000 trong dịch vụ y tế
– IWA 2:2007 Quality management systems — Guidelines for the application of ISO
9001:2000 in education – Hướng dẫn áp dụng ISO 9000 trong giáo dục
– IWA 4:2009 Quality management systems — Guidelines for the application of ISO
9001:2008 in local government – Hướng dẫn áp dụng ISO 9000 trong cơ quan hành
chính nhà nước
8. Chứng chỉ hệ thống quản lý chất lượng theo ISO 9001:2008 có hiệu lực trong bao
lâu?
Thường các tổ chức chứng nhận cấp chứng chỉ ISO 9001:2008 có hiệu lực trong 3 năm
(tối đa là 4 năm). Trong thời gian hiệu lực của chứng chỉ, tổ chức chứng nhận sẽ tiến


TÌM HIỂU ISO

hành đánh giá giám sát định kỳ để đảm bảo hệ thống QLCL được chứng nhận tuân thủ
các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 9001:2008 và luôn có hiệu lực. Chu kỳ giám sát có thể là
6 tháng, 9 tháng hoặc tối đa là 12 tháng tùy theo quy định của tổ chức chứng nhận
và/hoặc thỏa thuận giữa khách hàng và tổ chức chứng nhận. Hết 3 năm nếu vẫn muốn
chứng nhận, tổ chức/doanh nghiệp sẽ phải đăng ký đánh giá lại. Cuộc đánh giá lại được

tiến hành tương tự cuộc đánh giá chứng nhận lần đầu. Chứng chỉ cáp lại có hiệu lực trong
3 năm.
9. Sau khi được chứng nhận, làm thế nào để duy trì và cải tiến hệ thống quản lý chất
lượng?
Hệ thống QLCL chỉ được duy trì và thường xuyên cải tiến một cách hiệu quả khi người
đứng đầu của tổ chức/doanh nghiệp am hiểu, quan tâm và sử dụng hệ thống QLCL để
kiểm soát và nâng cao chất lượng.
Để đảm bảo duy trì và cải tiến, cần thực hiện tốt ít nhất các vấn đề sau:
– Tổ chức tốt các cuộc đánh giá nội bộ hệ thống QLCL để phát hiện những bất cập và
những
vấn
đề
cần
cải
tiến
trong
hệ
thống;
– Các lỗi phát hiện qua đánh giá nội bộ; trong quá trình giám sát, điều hành công việc;
phản hồi từ khách hàng … cần được thực hiện theo đúng nguyên lý của khắc phục –
phòng ngừa nhằm hạn chế hoặc ngăn ngừa lỗi tiếp tục xảy ra;
– Khi có cán bộ, nhân viên mới tuyển dụng hoặc bố trí công việc mới cần chú ý đào tạo,
hướng
dẫn
thực
hiện
các
quy
định
của

hệ
thống
QLCL;
– Hệ thống văn bản cần được điều chỉnh, cải tiến một cách kịp thời. Nếu sau 2 năm mà
không thấy có yêu cầu điều chỉnh, cải tiến một tài liệu nào đó thì cần xem xét hoặc tài
liệu đó không được thực hiện nghiêm túc hoặc không thực sự cần thiết;
– Cuộc xem xét của lãnh đạo về hiệu lực của hệ thống QLCL hàng năm cần xác định rõ
mức độ hiệu lực của hệ thống và các công việc cần thực hiện để cải tiến hệ thống;
– Nên bổ sung các hoạt động định kỳ của hệ thống QLCL như đánh giá nội bộ, đánh giá
từ bên ngoài của tổ chức chứng nhận, cuộc họp xem xét của lãnh đạo… vào kế hoạch
chung của tổ chức/doanh nghiệp để không quên thực hiện các yêu cầu này.
Các phiên bản của ISO 9001
•

ISO 9001:1987 Quality systems - Model for quality assurance in
design/development, production, installation and servicing (Quản lý chất lượng - Mô


TÌM HIỂU ISO

hình đảm bảo chất lượng trong thiết kế/triển khai, sản xuất, lắp đặt và dịch vụ kỹ
thuật).
•

ISO 9001:1994 Quality systems - Model for quality assurance in design,
development, production, installation and servicing (Tiêu chuẩn Việt Nam tương
đương: TCVN ISO 9001:1996 Quản lý chất lượng - Mô hình đảm bảo chất lượng
trong thiết kế, triển khai, sản xuất, lắp đặt và dịch vụ kỹ thuật).

•

ISO 9001:2000 Quality management systems - Requirements (Tiêu chuẩn Việt
Nam tương đương: TCVN ISO 9001:2000 Quản lý chất lượng - Các yêu cầu).

•

ISO 9001:2008 Quality management systems - Requirements (Tiêu chuẩn Việt
Nam tương đương: TCVN ISO 9001:2008 Quản lý chất lượng - Các yêu cầu). Đây là
phiên bản hiện hành của ISO 9001.

Mới nhất là phiên bản ISO 9001:2015 đã được ban hành ngày 15/09/2015.