Vai trò của nhân tố chủ quan trong sự hình thành, phát triển tư tưởng hồ chí minh

ĐẠI CÔNG NGHỆ
TRƯỜNG ĐH QUỐC GIA HÀ NỘI
----------

TÀI LIỆU
“Vai trò nhân tố chủ quan trong sự hình thành, phát
triển tư tưởng Hồ Chí Minh.”

Hà Nội,11/2016


Vai trò của nhân tố chủ quan trong sự hình thành, phát tri ển t ư
tưởng Hồ Chí Minh.
I Tư duy trí tuệ HCM
1)Tư duy độc lập
+) Nguyễn Tất Thành Sinh ra trong một gia đình nhà nho nghèo yêu nước
trên mảnh đất giàu truyền thống chống giặc ngoại xâm, cho nên Người đã
sớm tiếp nhận truyền thống yêu nước, nhân nghĩa của gia đình , quê hương
và dân tộc.Được cha là cụ Phó bảng Nguyễn Sinh sắc dạy dỗ từ nhỏ, lại
được các thầy là các nhà nho Hoàng Phan Quỳnh, Vương Thúc Quý và
TrầnThân dạy học chữ Hán, rồi lại được học tập tại trường Quốc học Huế,
cho nên Nguyễn Tất Thành đã sớm tiếp thu vốn văn hóa Quốc học, Hán học.
+)Vượt lên những nhà tiền bối về hệ tư tưởng , Bác nhận thấy thời thế
đã thay đổi nên giải phóng dân tộc cũng phải bằng cách mới. Người
không cứu nước theo ngọn cờ phong trào cần Vương, hay khởi nghĩa
“nặng cốt cách phong kiến” như cụ Hoàng Hoa Thám, Người cũng không
theo chính sách cải lương “chẳng khác gì đến xin giặc rủ lòng thương” cụ
Phan Châu Trinh,và cũng không như cụ Phan Bội Châu. Tuy người rất
khâm phục tinh thần cứu nước của cha ông, nhưng Nguyễn Tất Thành
không tán thành các con đường của họ, không thể dựa vào nước ngoài
để giải phóng dân tộc. Đó là tư duy rất trí tuệ ở Hồ Chí Minh.Mà Người

quyết tâm một hướng đi mới. Hướng đi mới này không giống như những
bậc tiền bối như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh.. .ra đi với tư cách
người trí thức, du học.
+)Bác quan niệm muốn chiến thắng kẻ thù thì phải hiểu rõ kẻ thù. Bác ra
đi với tư cách người lao động, đi vào cuộc sống của người lao động
Người mới hiểu được hết bản chất của chủ nghĩa đế quốc, muốn tìm
xem những gì ẩn đằng sau những chữ “tự do”, “bình đẳng”, “bác ái”.
Người cũng muốn đi xem nước Pháp và các nước khác làm thế nào để
trở nên văn minh, phú cường rồi trở về giúp đồng bào mình. Đây được
coi là biểu hiện tư tưởng độc lập, tự chủ, sáng tạo trong tư duy và hành
động của nhà cách mạng trẻ tuổi Nguyễn Tất Thành.
5/6/1911: Bác lên đường sang Pháp với mong muốn học hỏi tiếp thu những
tinh hoa và tiến bộ của phương Tây, tìm ra con đường cứu nước
Bác ra đi với 2 bàn tay trắng, với hành trang là nghị lực và lòng yêu nước
sâu sắc


2)Nhà chiến lược thiên tài
+) Trong những năm tháng đầu tiên đi tìm đường cứu nước, Nguyễn Ái
Quốc đã nghiệm thấy rằng: vấn đề nâng cao trí thức là cực kỳ quan trọng.
Muốn đổi mới cách mạng, thì phải nâng cao trí thức, cho nên không có con
đường nào khác con đường phải đi vào kho tàng văn học phong phú và đồ sộ
của thế giới, đặc biệt là nền văn học dân chủ tư sản ở Châu Âu. Những tác
phẩm bất hủ ấy đều được lưu trữ tại thư viện Paris, Pôn Vay-ăng Cutuya-riê
đã xin cho Người thẻ đọc sách ở thư viện. Chính khát vọng cứu nước đã hun
đúc cho người thanh niên mảnh khảnh một sức mạnh phi thường, bền bỉ học
tập, để hoạt động cách mạng.
Kiến thức văn hóa mới tiếp thu được hòa đồng trong hoạt động thực tiễn của
Người tạo thành động lực thúc đẩy mình trên con đường cứu nước. Và
Người nhảy cảm sắc sảo về nhãn quan chính trị rằng: “Dù màu da có khác

nhau, tên đời này chỉ có hai giống người: giống người bóc lột và giống
người bị bóc lột. Mà cũng chỉ có một tình hữu ái là thật mà thôi: Tình hữu ái
vô sản”. Và cũng từ cuộc khảo sát thực tiễn này,
+) Người bắt gặp chân lý của thời đại, tìm thấy được con đường chân chính
cho sự nghiệp cứu nước, giải phóng dân tộc. Đó là con đường cách mạng
tháng Mười Nga, con đường cách mạng vô sản. Nguyễn Ái Quốc đã chuẩn
bị về tư tưởng, chính trị, và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng Sản Việt
Nam. Từ ngày 03 đến ngày 07/02/1930, tại Cửu Long, Hương Cảng (Trung
Quốc), lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã chủ trì Hội nghị hợp nhất các tổ chức
Cộng sản trong nước, thành lập một Đảng duy nhất, lấy tên là Đảng Cộng
sản Việt Nam gắn bó với nhân dân, với dân tộc. Theo như được biết để Đảng
Cộng sản ra đời, Người dốc sức chuẩn bị chu đáo, về mặt chủ quan cũng như
thúc đẩy các điều kiện khách quan đi đến chin muồi. Người đã có quan hệ
nhiều với các nhà Cách mạng, chiến sĩ ở các nước như: Indonesia, Trung
Quốc, Triều Tiên, Ấn Độ, Thái Lan.. .Vì những nước đó đã thành lập Đảng
Cộng sản, nên Người muốn tìm hiểu Đảng Cộng sản của nước đó và đúc kết
kinh nghiệm cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.
+)Sáng lập, giáo dục và rèn luyện quân đội ta từ đội quân nhỏ bé thành lực
lượng hùng mạnh


+)Nhà ngoại giao vĩ đại: Nghệ thuật ngoại giao Hồ Chí Minh thể hiện rõ nét
qua việc vận dụng những phương pháp phong cách ứng xử nhạy bén, sáng
tạo, mang lại hiệu quả cao trong hoạt động đối ngoại. Nghệ thuật đó còn thể
hiện trong việc thực hiện nhân nhượng có nguyên tắc, lợi dụng mâu thuẫn
trong hàng ngũ đối phương, am hiểu và vận dụng nhuần nhuyễn “năm cái
biết” (ngũ tri) của triết lý phương Đông: biết mình, biết người, biết thời thế,
biết dừng, biết biến. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng nhận xét rằng Hồ Chí
Minh là con người biết mình muốn gì và đi đến đâu, biết tránh thác ghềnh,
biết thắng quân địch..., nắm vững nghệ thuật của điều có thể và không ngừng

mở rộng giới hạn của điều có thể.Hiện nay, khi những điều kiện quốc tế khác
nhiều so với trước, việc nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về ngoại giao sẽ
mở ra khả năng rộng lớn để vận dụng thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ
đối ngoại mà Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ IX đề ra nhằm phục
vụ công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, giữ vững định hướng xã hội
chủ nghĩa, nâng cao tinh thần độc lập tự chủ, không ngừng mở rộng hợp tác
quốc tế, Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước, phấn đấu
vì hòa bình, độc lập, tiến bộ xã hội và phát triển, chủ động hội nhập quốc tế,
trong đó hội nhập kinh tế thế giới là nội dung cơ bản... Việc vận dụng tư
tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh còn đòi hỏi mỗi cán bộ ngoại giao không
ngừng học tập nội dung tư tưởng, phương pháp, phong cách ngoại giao và
ứng xử văn hóa của Người trong giao tiếp đối ngoại; rèn luyện bản lĩnh
chính trị, năng lực, đạo đức, phẩm chất, kiên định lý tưởng xã hội chủ nghĩa
theo gương Bác Hồ vĩ đại.(6)


3)Khả năng dự đoán kỳ diệu
+)Nhờ nắm vững, vận dụng sáng tạo lý luận và phương pháp luận Mác - Lê
nin : Lấy chủ nghĩa Mac-Lenin làm cốt, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ
nghĩa Mac -Lenin đưa vào đúng thực tiễn Việt Nam. Nhờ tiếp thu Chủ nghĩa
Mac-Lenin mà Hồ Chí minh đã vượt qua hạn chế của các lãnh tụ cách mạng
đương thời, học tập và vận dụng lí luận Chủ nghĩa Mac -Lenin vào điều kiện
cụ thể của nước ta, từ đó dẫn tới những thắng lợi của cách mạng đất nước.
+)Nắm chính xác đặc điểm xu thế phát triển của thời đại.
+)Khám phá ra quy luật vận động của xã hội, đời sống văn hóa, cuộc đấu
tranh của các dân tộc trong hoàn cảnh cụ thể: : Người nhảy cảm sắc sảo về
nhãn quan chính trị rằng: “Dù màu da có khác nhau, tên đời này chỉ có hai
giống người: giống người bóc lột và giống người bị bóc lột. Mà cũng chỉ có
một tình hữu ái là thật mà thôi: Tình hữu ái vô sản”. Và cũng từ cuộc khảo
sát thực tiễn này, Người bắt gặp chân lý của thời đại, tìm thấy được con

đường chân chính cho sự nghiệp cứu nước, giải phóng dân tộc.


II Phẩm chất đạo đức
Tư tưởng tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, phê phán tinh tường sáng
suốt trong việc nghiên cứu tìm hiểu về các vấn đề cách mạng trên thế
giới
a)Nhân cách văn hóa
Nguyễn Tất Thành sinh ra trong một gia đinh nhà nho yêu nước trên mảnh
đất giàu truyền thống anh hùng chống giặc ngoại xâm, đó chính là Nghệ An.
Trong sách Lịch triều hiến chương loại chí, học giả Phan Huy Chú viết
“Nghệ An núi cao sông sâu, phong tục trọng hậu, cảnh tượng tươi sáng, gọi
là đất có danh tiếng hơn cả Nam Châu. Danh nhân tiêu biểu là người con xứ
Nghệ Anh hùng dân tộc Mai Thúc Loan (Mai Hắc Đế),Thám hoa Nguyễn
Đức Đạt, Học trò ông có nhiều người xuất sắc, có nhiều công lao với đất
nước, tên tuổi được sử sách biên chép trang trọng như: Nguyễn Sinh Sắc,
Phan Bội Châu, Cao Xuân Dục, Ngô Đức Kế, Đặng Nguyên Cẩn, Đặng Thái
Thân(1)… cho nên Người đã sớm tiếp nhận truyền thống yêu nước, nhân
nghĩa của quê hương, dân tộc.
+Sức sống mãnh liệt của giá trị làm người
+Có cách nhìn, quan niệm đúng đắn sáng tạo, niềm tin sâu sắc vào sự nghiệp
đấu tranh của dân tộc
Nhưng chí hướng cách mạnh của Nguyễn Tất Thành không giống như các
bậc tiền bối. Người không cứu nước theo ngọn cờ phong trào Cần Vương,
hay khởi nghĩa “nặng cốt phong kiến” như cụ Hoàng Hoa Thám, người cũng
không theo chính sách cải lương “chẳng khác gì đến xin giặc rủ lòng
thương” cụ Phan Châu Trinh, cũng không cứu nước theo phong trào Đông
DU chẳng khác nào”đưa hổ của trước, rước beo củ sau”của cụ Phan Bội
Châu(2). Tuy người rất khâm phục tinh thần cứu nước của cha ông, nhưng
Nguyễn Tất Thành không tán thành các con đường của họ, không thể dựa

vào nước ngoài đề giải phóng dân tộc.
+Tình yêu quê hương đất nước, yêu quê hương sâu sắc
Người đã sớm chứng kiến sự thống khổ, điêu đứng của đồng bào ta
trong xã hội thuộc địa nửa phong kiến và tinh thần đấu tranh bất khuất của
dân ta.Đau lòng trước cảnh nước nhà bị nô lệ, nhân dân bị đọa đày, Nguyễn
Tất Thành sớm có chi đuổi thực dân Pháp, giải phóng đồng bào.Hoài bão
cứu nước, cứu dân của Hô Chí Minh từ đó.
Vì yêu nước, thương dân mà Người đã bất chấp mọi gian khổ, khó khăn bôn
ba nước ngoài tìm con đường cứu nước.


b)Ham học hỏi
Trong những năm tháng đầu tiên đi tìm đường cứu nước, Nguyễn Ái
Quốc đã nghiệm thấy rằng: vấn đề nâng cao tri thức là cực kì quan trọng.
Muốn đổi mới cách mạng, thì phải nâng cao tri thức, cho nên không có con
đường nào khác con đường kho tàng văn học phong phú và đồ sộ của thế
giới, đặc biệt là nền văn học dân chủ tư sản ở Châu Âu.
Khát vọng cứu nước đã hun đúc cho người thanh niên mảnh khảnh
một sức mạng phi thường, bền bỉ học tập, để hoạt động cách mạng.
Người cũng muốn đi xem nước Pháp và các nước khác làm thế nào để
trở nên văn minh, phú cường rồi trở về giúp đồng bảo mình.(3)
Qua theo dỗi của mật thám chỉ riêng tháng 12/1919. Người đã tới thư
viện: Ngày 9, hai lần.Ngày 10, ngồi lì từ sáng đến tối. Ngày 11, hai lần.
Chiều 13, có mặt ở thư viện từ 13h 10p đến 15h50p. Ngày 15, ở thư viện.
Ngày 17 đến thư viện từ lúc 9h45...Trong thư viện Người đọc Sheakespears,
Dickens bằng tiếng Anh, đọc Lỗ Tấn bằng Tiếng Hoa, Huygo, Zola bằng
tiếng Pháp, con sư tử văn học Nga(LépTônxTôi)...(4).
c)Một con người rất việt nam
d)Chiến sĩ cách mạng bình dị và cao đẹp, vĩ đại
Thông qua lao Động, Nguyễn Ái Quốc đã gần gũi với cuộc sống nhân dân,

lao động, hiểu được nỗi thống khổ, hiều được nguyện vọng của họ và đồng
cảm với họ. Về quấn áo mặc của Người thường ngày rất giản dị là áo ka ki
màu vàng, áo bà ba và đôi déo cao su. Và vào mùa đông, có lần Người mặc
áo Tôn Trung Sơn có mảng vá. Có người hỏi:” Khính thư Chủ Tịch, vì sao
Người là Chủ Tịch mà vẫn mặc áo vá?” Người vui vẻ trả lời:” Đất nước
nghèo, Chủ tịch có mặc áo vá thì dân mới có áo lành mặc”(5).
Người để lại ấn tượng sâu sắc nhất đó là tính khiêm tốn và giản dị.


III Khả năng hoạt động thực tiễn
Mở lớp huấn luyện lý luận cách mạng cho những nhà hoạt động cách mạng
Xây dựng hệ thống giáo dục nhân dân, nâng cao dân trí
Đào tạo nhiều tri thức kiểu mới: đưa tri thức xuống hoạt động thực tiễn, cho
người lao động đến lớp học
IV Kết Luận
Tư tưởng của Hồ Chí Minh là sản phẩm tổng hòa của yếu tố khách quan và
chủ quan.
Trí tuệ, phẩm chất đạo đức và khả năng hoạt động thực tiễn của Bác là
những nhân tố chủ quan quan trọng.
Sự khổ công học tập, ham học hỏi muốn chiễn lĩnh đỉnh cao trí thức nhân
loại để cứu nước và cùng với tâm hồn yêu nước nồng nàn. Bởi chính lòng
yêu nước, Người mới chụi đựng mọi gian khổ, khó khăn sang nước ngoài để
học tập, nghị lực tự học của Người rất phi thường và chú ý xem xét tình các
nước, tham gia các cuộc diễn thuyết của nhiều nhà chính trị và triết học. Từ
đó kết hợp với hành động thực tiên ở bên Pháp là người thay mặt nhân dân
Việt Nam gửi bản yêu sách của nhân dân An Nam đến Hội Nghị Vecxay, với
bút dang Nguyễn Ái Quốc. Với mục đích đòi Chính Phủ Pháp thừa nhận các
quyền tự do, dân chủ và bình đẳng của nhân dân Việt Nam và đã vạch trần
tội ác của thực dân Pháp.
Tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành tư tưởng Việt Nam hiện đại.

Chú giải:
(1) />(2) Hồ Chí Minh-Biên niên tự sử. Nxb Chính trị quốc gia, Hn,
2006,t.1,tr40-41
(3) Giáo trình TT Hồ Chí Minh tr37
(4)Tư liệu nghiêns cứu học tập TTHCM, tr37
(5)http//vietbao.vn/xahoi/nep song thanh bach gian di va khiem ton
(6)( Trích Tư tưởng Hồ Chí Minh trong ngoại giao của nguyên Bộ trưởng
Bộ Ngoại giao NGUYỄN DY NIÊN)
(Link bài thuyết trình />

BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ĐÁNH GIÁ
NHÓM SỐ 3:
Đề tài nghiên cứu: Vai trò của nhân tố chủ quan trong sự hình thành,
phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh.
Trưởng nhóm: Trần Ngọc Hoàn

ST
T

Họ và tên

Nhiệm
vụ Kết quả đạt Đánh
được phân được
điểm
công
đến 4)

1

Trần Ngọc Hoàn

Chương II,III
Tổng kết báo
cáo
Làm Slide

2

Đinh
Hiệp

Nguyễn

Hoàng

giá
(Từ

I

Kiến Nghị, đề xuất(nếu có):
Nhóm
Trưởng
Hoàn
Trần Ngọc
Hoàn