giáo án toán 7-học kì I

Tiết 1
soạn: 15/6/07
dạy:
§1. Tập Hợp Q Các Số Hữu Tỉ

A. MỤC TIÊU
• HS hiểu được khái niệm số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số và so sánh các số
hữu tỉ. Bước đầu nhận biết mối quan hệ giữa các tập hợp số N ⊂ Z ⊂ Q.
• HS biết biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, biết so sánh hai số hữu tỉ.
B. CHUẨN BỊ
• GV : Bảng phụ ghi sơ đồ quan hệ giữa ba tập hợp số N, Z, Q và các bài tập. Thước thẳng
có chia khoảng, phấn màu.
• HS : ôn tập phân số bằng nhau, tính chất cơ bản của phân số, quy đồng mẫu, so sánh số
nguyên, phân số, biểu diễn số nguyên trên trục số. Thước thẳng chia khoảng.
C. CÁC HOẠT ĐỘNG
 Ổn đònh:
Hoạt động thầy Hoạt động trò Nội dung
Hoạt động1: Giới Thiệu (5phút)
- Nêu yêu cầu về sách, vở, dụng cụ
học tập, ý thức và phương pháp học
môn toán lớp 7.
- Giới thiệu sơ lược về chương I I.
Hoạt động2: Số Hữu Tỉ (12phút)
GV Giả sử có các số:
7
5
2;
3
2
;0;5,0;3
.

Em hãy viết mỗi số trên thành 3 phân
số bằng nó ?
- Có thể viết mỗi số trên thành bao
nhiêu phân số bằng nó ?
- Ở lớp 6 ta đã biết các phân số bằng
nhau là các cách viết khác nhau của
cùng một số, số đó được gọi là số hữu
tỉ.
Vậy các số trên đều là số hữu tỉ.
.
..=
3
9
=
2
6
=
1
3
= 3
...
4
2
2
1
2
1-
5,0
====
...=

2
0
=
1
0
=
1
0
= 0
...
6
4
=
6
2
=
3
2
=
3
2
...
14
38
7
19
7
19
7
5

2
=
−
−
==
- vô số phân số bằng nó.
I. SỐ HỮU TỈ
Số hữu tỉ là số có thể
viết được dưới dạng phân số
a
b
với a, b ∈ Z; b ≠ 0
Tập hợp số hữu tỉ kí hiệu
là Q
Vậy thế nào là số hữu tỉ ?
Tập hợp các số hữu tỉ được kí hiệu: Q
Cho HS làm ?1
- Số hữu tỉ là số viết được dưới
dạng phân số
b
a
với a, b ∈ Z ,
b ≠ 0
1
TUẦN 01
Cho HS làm ?2
-Số nguyên a có là số hữu tỉ không? vì
sao ?
- Số tự nhiên n có là số hữu tỉ không? vì
sao?

- Có nhận xét gì về mối quan hệ giữa
các tập hợp số N, Z, Q ?
- Giới thiệu sơ đồ trang 4 SGK.
- Cho HS làm BT1/7 SGK.
GV treo Bảng phụ , yêu cầu HS lên
bảng điền vào ô trống.
- Làm ?1
-Làm ?2
Lên bảng
-HS: N ⊂ Z ⊂ Q.
- lên bảng làm BT
?1
5
3
=
10
6
= 6,0
4
5-
=
100
125-
= 25,1-
3
4
=
3
1
1

Các số trên đều là số hữu tỉ
?2
Với a ∈ Z thì
1
a
=a
⇒ a ∈ Q.
Với n ∈ N thì
1
n
=n
⇒ n ∈ Q.
º Bài 1/7SGK.
-3 N; -3 Z; -3 Q
3
2-
Z;
3
2-
Q
N Z Q
Hoạt động 3: Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số (12phút)
-Vẽ trục số.
-Hãy biểu diễn các số nguyên:
-2; -1; 2 trên trục số.
Tương tự như đối với số nguyên, ta có
thể biểu diễn mọi số hữu tỉ trên trục
số.
Ví dụ1: biểu diễn số hữu tỉ
4

5

GV thực hành trên bảng và y/c HS
làm theo
Ví dụ2: biểu diễn số hữu tỉ
3-
2
lên bảng.
Đọc SGK cách biểu diễn
II. BIỂU DIỄN SỐ HỮU TỈ TRÊN
TRỤC SỐ
Ví dụ1:
Ví dụ 2:
- Viết
3-
2
dưới dạng mẫu dương.
- Chia đoạn thẳng đơn vò thành mấy
phần ?
- Điểm biểu diễn số
3-
2
xác đònh
như thế nào ?
GV gọi 1 HS lên bảng biểu diễn.
- Trên trục số điển biểu diễn số hữu tỉ
x được gọi là điểm x
- Cho làm BT 2 trang7 SGK.
3-
2

=
3
2-
- Thành 3 phần bằng nhau
- Lấy về bên trái điểm 0
một đoạn bằng 2 ĐV mới
º BT 2 trang7 SGK.
2
∉
∈
∈
∉ ∈
⊂
⊂
4
5
0 1
2
M
3
2-
0-1
N
1
0
1
2-1
4
3−
3

5
GV gọi 2 HS lên bảng, mỗi em làm
một phần
Lên bảng làm bài tập
a)
10
15 -
;
32-
24
;
36
27-
b)
4
3 -
=
4-
3
Hoạt động 4: So sánh hai số hữu tỉ (10 phút)
- GV ?4 So sánh hai phân số
3
2
−
và
5
4
−
Muốn so sánh hai phân số ta làm thế
nào ?

Để so sánh hai số hữu tỉ ta làm thế
nào?
(treo bảng phụ ghi câu trả lời)
GV cho HS đọc SGK
YC lên bảng làm lại hai ví dụ.
Giới thiệu số hữu tỉ dương, âm
Cho làm ?5
GV rút ra nhận xét
b
a
> 0 nếu a, b
cùng dấu;
b
a
<0 nếu a, b khác dấu
- Làm ?4 vào tập
HS Quy đồng mẫu và so sánh
các tử (như đã học ở các lớp
dưới)
HS: Ta viết chúng dưới dạng
phân số rồi so sánh hai phân số
đó.
- Đọc SGK
-Lên bảng thực hiện lại hai ví
dụ
-Làm ?5
III. SO SÁNH HAI SỐ HỮU TỈ
?4
3
2

−
=
15
10
−
;
15
12
5
4
−
=
−
Vì -10 > -12 nên
15
10
−
>
15
12
−
Hay
3
2
−
>
5
4
−
?5

Số hữu tỉ dương
5
3
,
3
2
−
−
Số hữu tỉ âm
4,
5
1
,
7
3
−
−
−
Số ht không dương cũng không
âm
2
0
−
Hoạt động 5: Luyện Tập – Củng cố (5phút)
- Thế nào là số hữu tỉ ? Cho ví dụ
- Để so sánh hai số hữu tỉ ta làm thế
nào ?
* Cho HS hoạt động nhóm:
Cho hai số hữu tỉ
3

5
và -0,75
a) So sánh hai số đó
b) Biểu diễn chúng trên trục số.
Nhận xét về vò trí của đối với
nhau và số 0
GV nếu x < y thì trên trục số , điểm x ở
bên trái điểm y (giống như đối với số
nguyên)
* Hoạt động nhóm:
a)
3
5
=
12
20
; -0,75 =
4
3
−
=
12
9
−

Vì 20 > -9 nên
12
20
>
12

9
−
Hay
3
5
> -0,75
( có thể so sánh bắc cầu qua số 0 )
b)
4
3
−
ở bên trái
3
5
trên trục số ,
4
3
−
ở bên trái điểm 0 ,
3
5
ở
bên phải điểm 0
Hoạt động 6: Hướng dẫn về nhà (1phút)
3
4
3-
-1
0
1

• Nắm vững đònh nghóa số hữu tỉ, cách biểu diễn số ht trên trục số, so sánh hai số ht.
• BT 3, 4 trang 8 SGK và 1, 3, 4, 8 trang 3, 4 SBT
• Ôn quy tắc công, trừ phân số, quy tắc dấu ngoặc, quy tắc chuyển vế (lớp 6)
 Rút kinh nghiệm
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5