Nguyễn du và truyện kiều các bài trích báo thanh nghị

r V

QOGGOOO0OO'. DÚỦC0 0 00 00 00 0000 00Qtooe 0 000 0 0 00 00 o 00ũ/s>
ỗ
o
0
A TINỒ
TÍIU VI3N H
ixxl
0
©

o
0
e
o
0

0
0
0
0
g
©
o
0
0

©

s
KGUĩiK Dư ; a TEƯĨ2N m u
(e s c bai t r ỉ c h bae
xhkiih II h i )

o
0
o
o
0
e
@
G

«
0 o
)

€

o
0

G
0
0

©

0

3
0
0
O C /0 0 0 6 3 Z
ô
0
o
0
©
c
©
0

0
0

0
0
0
0
0
0
0
©
ồ
0
0
0
0
0

o
o

Ha

T ỉ n h
1974

Ỡ
0
d
đ
0
0
0
0
0
e
0

0
0
0
!
:0
^ ©
£>00 oc 2OGG)0OOO®OOOOQOG0 000000 000 0 oooc r3Q'3C3G0Ó 30 0©$$


k£ h iệ u TÍQG : c .911

Bẩo THAKH NGHI

HGUOT DU
V&L truyện KXEƠ
00
c

)
t•

ĩhanb. tt&hị , 1 3 4 2 , sế 1 7 .t r .8 - 9 .3 0
KIÌllAH KIMJ

truyện v ơ i 3ấch T ỗỉ - t ò
M o Duy Anh

~ - :i _
0
Chủng ta đa b ỉ ễ t rầng tru yện Kiều , tứ c l ả Boạn
trđứng tân thanh.’ của. Nguyên Du , l ồ đo quyên t i ê u
thu^ểt Kim vânEiêu Vaữ&hbaấầnMfchbhttBjatoffhhhhh]affihfthhhầhfia
hổlìiìbầli^hầhRHẩbhlitiầhhtãllndhhtThhighhb&êhhìi^hhtíhShlĩh&hìạhiaầh
hfeaftlihffi6fthhb6h6hhihầt truýện của Thaữh tồii t á i ahân ,
vôo khoáng đẵu Thanh aÈt d ị da ra , v ẽ d ỉẽn ấy ớ trong
h a i b ẫ ỉ 'đăng ớ báo Bạn dường vá tạp ciií T ri Tẩn (1 )
t ô i đã tr ỉn h bảy chứng oớ chắc chan ,nhât «ịnh*Song cèũ
GỒ một nghi, ấn cẵn p h á i b iện ro , l à sắch Eim vân E iêu
truyện ẩy cỗ p h âi l a *'Thấnh thẫn ngO'jiỉ thứ* không ?
:tt:on£ bdi *Lai X ịc h tru^ên Kim vâa Kiều* t ô i đa tó $

hoẻ.i nghỉ ' v i g iấ t r ị sach ũầỵ ciiđađù khiến Biiẫnh thân
p h i công như sấch g ia t r ị cũa Tb.ủ^ hứ (2 ) vả Tây sương*
Bẩy g iô t ô l laáì bâng va® g iá
t r ị sẵcti Kim vân Kiệu
truyện vả giọng văn Bĩnh Luận mà h o a i nghỉ chứchưa có
cln*nij cổ1 chắc chần hơn* ĩlliân công v iệ c nghiên cữu vê
ĨTguyên Du , t ô i p h a i đỗ 1 r ề vấn đẽ ầy m t i ẩthỗin t a i
liệ u u Bâu rằng; nõ ch i i a một vấn đê tíếổ m$>ntt a cung
nên b iện g ỉ â i ro ràng đê sau nầy dgướỉ ta khói qua t l n


nliận lém c á i g iả t r ị cỳ. qtiyên t i ê u th u yết' tâm thường ấy
Kiiân t iệ n t ô i l ẹ i x in n ố i qua v ẽ l o ạ i sach ma ngưỗi ta
thường gị>i l a Shánh tiiảm ngoại thư bay l a aa'èh t đ i tữ .
Trươc h ế t hay x in n ỗ i vê sầch t á i tứ , r ô i se tố
răng sấch Kim Vâo‘K iều truyện không phải thuộc vô l o ạ i
sách

êỵ»

Chư sâch t á i tứ (5 ) cữ l e 3cuết hìpn ttf Kim fJRaấtih
thắn ỉm mọt nhà phê binh, trứ đành ớ ỗ&i cuối Minh đỗu
Thanh .Thanh thấn nới răag s * Sacỉi t a i tứ ổ’ trong
th iên ỉiạ cõ 6 th!f J ma ngươi đỡi không b iếc* ^ẫu thứ ẫy
l a J Ecang (.kaui Jia cua Trang tư ) , Tao CLy tao của
Khuất- nguyên) , Mã sư ’(sứ ky của Tư ma Thiên) ịĩ)õ Luật
(Thố’ l u ậ t cùa Đ5*Phủ, Hai Thùy hờ (Tầúj hộ truỳện của
Thi n ạ i am), Tường tẳ ỵ sữơngr(Tâý sươág ky cua vương
thục ohũ) (4)*
Tỉiánh thần muỗn piaê bĩnh cá 6 bộ sẩch. ẫy , nhưng

mới ciiỉ làm son& đưọ’c iia i bộ Thuj ìxở Yầ Tây sương, còn
cac bộ khác t b l đtíơngphê binh, đớ , chưa hoan toán thánh
cảo• Kgưỡi anh họ Tiiắnh. thán l a Klm xương muốn dem nhưng
d í cácrểy khấc bán đê công bỗ ( 5 ) •Hiện t ô i đưọ!c th ấ y 'cố
bãtì íhắnh tiiản phê tu^ổn Bô t h ị do Trằn á Công ỉiìpu
d ú^ ệt, cồn cac bân k ia th i'k h ôn g đươc b ỉê t *Trog b ái
tự cua Kim xương "cô n ôi Thánh thầu cung chủ g i ầ i Đưởng
t h i í t nhiều* T£i cung được thấy mệt‘ bán 1Thánh thẩn
pầê tuyên Đường th ỉ* (6 ) , cung đo Trồri ẳ công h iệu
duyêt * ‘Bẳn ỗy cỗ b à i tựa cuà Tỉiẩnh than n ỗ i ráng s
hỉgu ®iuậá t r ị nám th\í 17 (trư ơ c khi Thânh tM n ch êt
non b a i nám) , ngây 8 tỉiẵttg 2 , ngứỡi con tên l á Ưng x in
ông giáng Đưỡng t h i vê th ê tằ ỗ t ngôn l u ậ t , ỗng không
th ê fciữ áh.ối, đỗn
rẫm tháng tư , trươc sau giáng
đuýc 600 b ã i *Cuỗi bái tựa ầy , đẽ tền l ô Dại d ịch hpc
nMn kim * HiLân tbụ.y .phấp đanh. Tùánh. th&Q th u ậ t soạn.
Hai b&n Thánh thản phê tuyên ấy t ô i kkông ctiẵc l â hoan
toan tay Thánh thẩn phê t&nia, v i không cỗ tsầi l i ệ u


cbác chẵn nên chưa g iầ a qẺá quyết.Song nễa đó l â sách
mao tbãc lfc o h iẽu t h i cung không p h âì l ả chuyện l ạ . Chính
nhu’ sách Tam quôc ch i điên, ngbia 00 t ỉ ẽ u đề mẫy chư
' Laẳnh. thân. ngị>aỉ thư* , nhiều àhâ khão cứu ơ Trung'quốc
gôn đây (? ) đa xisrt ra rầ a g sách, ây ch i cớ ĩíláo vôa cương
ngưứi đ ổi Khang Hy phỗ bình (sa u khi ĩb ả nh thần đa ch êt)
mâ b ả i tựa l a cua Mao ngụy thác tên Tiiárứx thẩn chò Tam.
quỡc chi' à sa ch. đệ nhồt t a i tư . Whưn£ sự g ỉa đ ố i cùa
Mao Ton CươH£ đa khiận cho cá Qgưõd Trung quôc l â n '

người V iệ t nam ta p h ái lâm trong mẵy trám uám.
ta l ạ i con theo đo xcã xếp thêm 9 bộ sách, khác ơ sau sách
ã 'j đế lâm t loanh 10 bộ sách, t ả i tư cua Trung quổc l ả ĩ
Tam quo c h i : Đệ nhát' bai tứ
Phong nguyệt truyện
- n h ịỉí&ọc E iêu l ê
- taiaBĩnh sơn lan h yến
-tư Ĩiiĩg? hư trùỵện
- n g u )Tâý sướg ký
-1 ịic—
T$ bâ
-th â tHoa biên kỷ
-b a tTroc qui truyền.
-cứu—
Kiiât t iễ u duyên.
-fchặpTĨ thanh danh csia Thánh thán lồ n g l ẫ y qốa cho nên
n ìii-u n&ưởi kdiẵc cug b á t chươc Mao tôn Gường, inượn tên
Thánh, thán đê lâm òiio sach Ĩiiĩnh/thẫn hạ (đư^c) chú ỷ
sẵch Kia Vàn 'liê u truyện ckínÌL l à laột bộ saáb. g ia mạo
ahư thể* Kim ĩả ũ Kiêu truyện đâu đư^'c riguyẻn Du p hiên
ã ịc ỉi, alaưn^ cug c h i l à u ột bộ t iê u th u y ết tâm thương.
Tac &ia ổo cung b iế t tự iưọ’g tà i'iũ ln h ,n ê ii clil đẽ b iệ t
M-ệu i â Thanh tâm t á i nỉkâa. Gac nha văn học sư í t ung
quôc Q<Ịga^ nay cung vân chưa b i ế t tên th ậ t cua ta c g ia
Ẵy l à gjJL t â t nbiôn đỗ không p h ãi l ả
nhá ván cỗ
t iê n g . ĩlể|L ta đọa qua sach. ẩy
lư ợ t , òhất l a l ạ i đeia
so sánh ÌTỚI Đoạn trưởog tân thanh cua ĩĩgiU^ên Du, t h i ta

se thẬy nố l â
quyên tiê u th u yết tự th u ật d à i đổng ,
mô tá luộm tlìu ệm .lạ ỉ tâm í ỷ r â t sơ s s ả i , tu y ệ t không
cỗ g ĩ l à £Ếa t r ị ván chương .'nhảnh thản l ả 111$ nhả phê bán1
b&nh cỗ nkan quang sâu sác phi thưởng, quyêt khốg khi
aào m £%fc’l ạ ỉ EDA piiê binh quyên sa ch tâm thtfỡng ma l ạ i
ahiễu chõthô b ỉ ẫy.
Va’ chăng, sắch phê binh của Tỉiảnh thân t niiư &
cac sach. Tỉiũ.y hư vá Tây sương , đâu t h l pkê bình, toán
tkLêa, r 5 ỉ tb.1 phê bỉnh đến từng chương , tữiig t i ỗ t ,
tsĩng câu , r â t l a t ỵ lũỳ châji đao ,không nhưng bàn vê ỷ t
tố mậ bân *á đến ca ch k ễt cẫu vả ván t à ♦ WÊ.ưng 1'ởỉphỗ
binh, trong tliầ Vân Kỉẽutruyện ch i chủ ỷ v ẽ ù ị i đung ,
ahât l ã v ê tin h tin h cua nhền v ậ t *Quyễt đó không phâi
ltíi phẹp phê binh của Tiiánh thấu .Một l e thứ ba kliiên t ô i
t l n rằng sa ch Kim Ỹên Kiều truyện kitông cố quan, hệ bới
ĩhắah tỉiản l ồ sách ẫỵ xuẵt b iện ô buỗi 4ỄU Thanh. (9 ) laá
Thánh. thân t h i cu i dời Thu£já t r ị , ngihia l a cung trong
khoang ấy đa c ìiế t, quyêt ông cha cỗ t h ì g iờ ũiả phê binh
nổ. '
ĩrứ ơc k ia ông E.Maspấro , Tiện tritông 'riệa Viên
đông bâc cô ở Hâ n ộ i , cho răng Qliưng l ơ i binh lu ậ n 'ớ
sách ẫy l a cứa Phạm qửỉ Tních , ngừỡi ta sỡ d i lầm
tương cua Thanh thấu l.á bơi bo ữhếp tay sẩch ẳy trộn s
sấch cỡ cbư Quân hoa đường binli luận* Thực ra th i chi
cỗ chư Haaầtíèng l à Phạm qối Tiiéch. (Qui Tbiìh quê ỡ la n g
Hoa đừơr%) , r ỗ i ngưửi chep sa ch nao đó , v l qứa thông
th a i ma thêm vao chơ Quán cho đũng v ổ i b@n thư viện
cua ĩh ầtah thản (10)* Oâu chuyện v i ế t s a i đổ ch ỉ l à H»

Máapếro chưa đưực th ắỵ bán in sach Kim vân Kiếu truyện
ínâ tưốg tựng ra Qgàj n a y 'chúng ta may mẪn hơn ông, điíỹc
thẫy ỉia l bán. Kim Van Kiều trụyện Khấc nhau (11) nên
chủng ta b iế t râng sách ẩy vỗn ngu’Quần ha đương bỉnh lu ận va chua thêm mấy chư. *ĩliãnh
thán ngoại thư*


-5 Ong ũươg gồng Hầm trong bái 'nguền gôc truyện Kiêu* (12)
đa à h ệa r ầ n g sẩ G h 'ế y x n â t bản ớ Tìrung q u ô c, nhựng ổng

l ậ i qua quỵếtr&ng ĨỂd binh luận trong sảcb. ẩy lá cua
Kia Thánh thẩn* !Trên k ia tấ!.':.âa đân ba l é kbiên t ô i tin
châc rồng ỡ đây , cung Bửiđ ờ sấQh. Tam qùỗc cài' diỗn
Qghla , ba ý sách 'Kiâũh thán phi tuyên Đường th ỉ ,c ả i tên
ĩhá'fth thẵn chi l a mạo thầữ đê lầm *quầng cao* cho saóh
a& thôỉ* iỉrlãy íâ u chủng ta vãn tráng quang thuật cảơêry
icà gan cko Thanh thản úJũlêu'tiiử sẳch ông không tnĩng dinh
đảng . láuôn tránh oan cho ông ta ôn x ố t ro chân gia t r ị
cốa sầcỉi chứ đáng aên cứ thấy nhan. M ệu l à t in bàng.
*

Đáo đuy Anh

1) lem bài lia ỉ l ị c h truyện E ìa ?ân l i i u ớ Bạn đưởng aé
3 -19^1 > vả bái ‘nẫn thêm về t a ỉ lịch , truyện Kim Tân
Kiệu * 6 , Bám 1941.
2) nhân 'đâj
c á i chính chư Tam quỗc l ạ i làm chư ‘-tliuy

hư.
*
'
35 ũhư t à i tữ trươc kia n&ườỉ Trung hoa thưởng dung đẽ
chỉ níiưn^ nfeiiơi g io i vân chương trong một thứỉ , v ỉ dụ
•Tliập t a i tử* ở ữờí Bướng Đại l ị c h l a bpn. Lư Luân Cat
trọng phu ; ’*Tiiệp ta i tử * ỏ’ <$ỗ»i Minh ,CãnJi thác là
bọn. Ten ĩ»ạỉ tô blBÌL , , Tỉiêp fcối tứ ố đới Minh ìioồiig t r ị
l a bọn l ý
Dương vâ. Gảnk ằsiBÊL* '
4 ) Xem Rhị thập thất Tủttg đường ván tập của Liêu Tầng
Chu*
5) Xem bãi Tự Đệ tứ t a l từ thư Cũa Kim xương,trong
sấch Tỉiẵnh thấu phỉ tuyẽa 'Đõ tlii Thưọpg b a i,( Trung ương
thư điếm 1937)
*
•
(6) Thánh thán pkê tuyền đường th i .Thượng M i Trung
ươũg thư điếm 1937
7) Xem b ai Tam quô chi điên nghĩa tự cua H$ Thib. trong
Hồ th±ch vảD tền nhị tập ) quyên t ứ ,trang 219, vá Gấch


I

—6—
■
Tữ Hải về n^c 'Tam quơ chl thông tục điên* nghia quyên
thượng, tệp t£ „ tran& 51 s
8) Tiieo nhả Giiỉ na hpc S ta n ila s tĩu lien , do G*Corđỉer

dân trong aắch. Itẫorceau Ũb-Oisis d*amteurs aanamites ,
Hànoi^Lề vản Tân»1935 Cạè e d it).
9) Co Thực Trung quốc văn. hpc sử đại cưcng Thưựng hải
1926.
10) Quấn hoa đườaiá lá tên tầư viện cùa Tiiấnh thán*
11) Bán t ô i đưọ’c y:m. kàei ngoắi l â bán của ông K^ụyỗn
đưe ĨTgụyêtt ; cồn bán t&ứ ỉiai là cùa ông Lê Thươc t ô i
môi mứợtx điíực. Hai ban đẽu lầ ia õ 'ĩrung quốc, khổ sách
sề tranh, mặt alii ỉttõi trang , đều gi ống h ệt nhau , duy
k bẩn sao cổ nhiẽù. chô aaỉ tiơa bân brươc chắe là do băn
trưỡc Uiểl kỉiăc lạ i*
12) ‘I t i tần ,sổ 4 , aảm 194-1 •

Thạnh s s a , X9»2. s8 21. t r . Ị 6 - 1 7 . a .
ĨThân ky Di^m cu ĩiẽ a điệp Tỉru.vc-n Du
*
*
Tập thơ Vịnh KIM YAĨT KISJ
cua Gụ Há Tôn Quyên
r

Trin vàn Gỉấp
sao lụ c
ỉi&ãy 10 tiiấhg Tẩm (ngây 18 septembre 1942)10 nám
vễ đêu tr iê u aguyên ta , cụ. là tac £Ìa qu^ên truyện tứ
trong ĩĩam fc5i n^oầi Bẩc , cac hiậi hpc đêu cỗ đự tưc lả
một ngầ^ 1QT niệm cẩi hỗn ván Tiệt; nam ,B&i vậy kỷ niệm
Rcujên Du,'cỗ cac hội Khai t r i,T r í chi ở Hẫ n ệỉ Uĩung
biêu* đồng ỷ , x in t r i ch. đang tập vịnh Kiêu cua cấì hồn
ván dủa Vỉật nam nha. Chống t ô ỉ BỞ đ± chpn tập nầy*

'Gụ Hẳ tâ Quyền , tự M Tổn Phú' ,hỉậu lâ Trúc Bẳo


-7 mông 10 thấag 8 (agầy 18 Septemtice 1942 lâ
ngjẳ.y ky niệm cụ. N&ụyên D u.m ộtahà đ ạ i ván hảo T i ệ t nam

Tê đâu tr iỗ u ĩĩgu^ên ba , cp lầ tẵc gia quyền truyện Kìm
Tân Kiều , quố'c ổân a ỉ cung bỉlt-TSăm "nay t xuỗt tứ trong
lĩam t5 i Bắc , cắc hậi học đều cỗ dự định theo nêp cu
ơàng ng&ỉ’ ẫy cóng lim l ê kỷ niệm cụ, tưc l à một n g ỉ^ k ý
niệm oầi h<5n van T iêt nàcu 'Bổi. vậy hội Ọuẩng t r í Huế
cổ xuẫt ban một tập ván ,họa ky niệm ĩĩguyến Du, cố cẵc
h ộ i K hai t r ĩ , I r i c h i ở Hả ttệ i|k h u y ế n ìiọc', S a m ip ic <5

s á i gb'D ủng bộ*
chứng t ô i cung biêu đồng 5 , x ỉn
tr iỉi đáng tệp thơ vịnh Kiều cua'cụ. Hẳ tôn Qu^ên , gpi l â
Vg5p pìuèn vớ i quỗc dân
niệm cái hỗn vác. cùa Y l ệ t nam
nhá. Ciiũng tô i sớ dì chọn tâp thứ1 cùa cụ Ha l à v i CVI Hẳ
đồng thcri vơi cyi TiêQL điền*
Cyi Hẳ tốn Qu^ền, ty! l ầ ?ổn Phũ ,h iệu l a ‘£ruc Đầo
người láng cẵt Dộng, huyện ĩílianh. oai (bây gỉứ 1 & phú)
tinh. Ha n ộ i, sicủi nam Ganh hưng canh t í (1780) , đổ
tiế n s i năm iilãb mạng thứ ba (1822, mât nám Minh laậng
tbiử 20"(1839) »khl Ittât tặng Lạỉbệ thưựng thư. Cụ Hẳ l ả
QgưỊửi cỗ ván t á i Jaôi đ5 , cỗn th i vàn tệp đê l ạ i cung

kha áhièu Ị txsờng truyện cy. chéọtrongi Đẹỉ nam l i ệ t ' traợê
cùitih biên nhị tệ p , quyên. 25 tờ thứ 8 đln thớ 10*Tập thơ

vịnia K1ỄU nay l ố tập thớ ưng chế , nghia l ả vua liiỉnh mạn
hôi thả. cụ ỗrtg kliau lầm n^ay , bói nên* truyền tụng .tf
Toán tệp cỗ hai t íẽ u tập , một tập co 30 b ô i, môi bầi 4
cỗu, lồm thế lụ c bát; một tập cỗ 15 bai ,léxu ohê th ắ t
ngôn tổ tu jẹ t .Tập thơ vịnh Kiễu nảy có h ai bân : một
bán chư aôm chếp tay sác giây cu. k^; một bản vữa ỉn chứ
nổm vừà chư Quô ngư khẫc l ỗ i ta*, dò àhà L i ế u v ă n đường’

ruât bán nâm Du^ tân thứ tảm (1914) . 3o hai*bao cung sa
sân. nliàu,một vàichô khắc nh.au đo thự in khầc ahềiii.Dù sao
cliũag t ô i cung theò bản v iế t cu ầơn, oliua thêm một v à ỉ
CỈ1Ỏ khắc cuả bán i n ở d ư ớ i tr a n g cho t iậ t t v i £ c kháo cứu
T ĩữ sao l ụ c


*ậyla*

TAP THO

l.-T h a nh minh
Chín chục th iêu quang lố sáu mươi
Chị em sấm sữa bộ hầnli chơi
Bống đâu &ặp 'gơ nên dan díu
Mầy đoạn cán dủỵên dỡ khổc cười.
2*-Điêu Ĩ)QM Tiên
R’0ắn ngâm tin h s ỉ aươc mẩt đằy
Khốc QgứỊỜỊ aãm đâgi b iê t chăag hay.
ỉỉùẵ đao mịnh bạc Qh$i chung câ ;
Xin attígín nhơi xưa vỉểng kẻ náy.
ỉ»-ĩỉgộ Kìm Trọng

Bong cìréc người đả u gặp gở chi
Trăm năm cháng b iễ t cổ đu^ên g i
Tữ đây mua, bấc chia đôi ngầ*
Bea chư tương đề dưỡi chơ t i
4

*

Mộng Đạm Tiên.
Cồn chut tỉn h anh vên ohứa tan ,
ƠMêci bao lận quất ờ bên màn.
củng nh.au kế l ê cung tiê n dịah
Tĩiưc a-ậỵ 0'èĩi ngấn l ệ

chứa ch an .

5.-K^Ộ Kim Trọng
Hai chư nhân đuyên nhưng đựi chở
ĩcễ
gệp gơ đỗũ bây già
Trăm nám th ề t h ỗ t ( 1 ) nhé’i gihỉ fcạc

Mýt chiêc thoa vâng một bưc thơ.
(1) TkỀ thujễt (bần io )


-9 6*-Hé>ệ g ia bìỗn
'
Chứa v u i sum ỈLỌP đa pha p h ô i,
Tình, h iếu mả đem t&ử bác c o i

Hgần n ôi g iờ i xanh ghen má phôn
Bao gi& kê l ạ i truyện đâu đuôi.
7*-Mại thân
Sốt ngưới kbuê khôa bấy lâ u nay,
Tâc cô khôn đem báo đức đây,
Không 'chịu một h a i thua á Ly
Eghi hay hay DL&bi mặc sau này.
ề%
*
8.-»£Ộ sỗ Kiianh
B u ổ n g ‘đao đa k h ồa đ ợ i đầo t ơ

Gap &3a vô ỉ ương; khếo dtáũỉi lứ a .
Tữ đỗy thau vảng không kén chọn
oắi thâa aâo có b iế t bâj gicf ỉ
9*-GÍa Tliuc iiiirừi
Bĩnh b$ELg; bao quản nươc đầy vơi
c ầ i nọ? ba sinh, g ía chứa r ề l
N&Ặn n ô i dẫia chuá kem lư a cháy
Mẩ bồnằ phận bạc trẩog nbửơng vôi*
10*-Bâu quan âm cẩc
Haj g iở nbS* con tạo điỗm. t ô ,
ỈÌĂ ỉiồng tống đất cunk át tu
Khá thương chảng T&ủc t»fca& ngơ agân
L $í $ên thăm cluna nỗi niio t o .
1 1 .-Qui Cbiỗu ân am
Xin rao c$á Phệt bạch như l a i
Mỗ’ đõag; kliông ngữ vách cổ Cai
Khan hiểm lo n g ttgưtid x ia l i ệ u trươc
Đêm khuýa lẩ n t»ươc ch iếc lán g b a i

-1 0 12.-H gộ Bẹ.c hạnh
c ẩ i kiếp phong; tr ê n khéo đọa
c ỡ i ra r # i l ạ i bup vs.0 ngay
Cláang l a ac n g h iệ t t i ê u chưa liế t
Con nhở chiêm bao g iS c mộng xaylj5 .~ » sệ Tồ H ải.
Thuyên qúyên l ạ i sánh YỜl anh hồng
An oấn đ ổ i (ĩứờng t r ả sạcb không
Lo T iệ c 'triều đĩnh, á i đự đốn
Hẵ c©a bàn bạc chừơc hốa công
14-*-!tgộ G iấc diỉ^ên
T iễn g ldiổc đưa a i míơ>c mắt đềy
Tam lè n g phổ mặc khốc sông nay
TiỀn đương kHông p ầ a i XDỮ hỗng phấn
M&&L cú đỗ TI mà l ạ i 'gếp đây*
%

lí?.~xrù n g Ịituig, Kim Trọng
B ỗi thay nhạn cè ngọ a i mườinăm
Sen n&Q đ&o tơ đa Qấy l ề n
Kiiũg chắc bây g l è mà l ạ i ggp
ơễm kỳ x in tạ khấch t r i âm.
aBăk

vas

sao lyic

g ia p

-11'
ĩ&p thơ lu c bát i

. .

1 • -Du Đạp thanh
Lạ thay b uối mơi l ạ lù n g ,
«9 a ề vô chú, kảaông iũíu tin h
Hay đâu tự n ộ i thanh minh.,
Bo a i r ấ t mỗi to’ mánh cho xong*
2 . —Mộng Bạn T iên .
s&ưỗi dương t ơ tưỡũg tin h chung
ĩ)^0G T iê n đ â u b ò n g mơ iíầ n g đ â c m ai

Trông nhau a i b i ế t l a a i
TỈáh. ra cốn nhớ mỂ?ơi b â l hoạ sang
3 .-H a a v iên Qgộ Eim Trọng
Bẩy lâ u ca ch t r ở dsông Tương
Ikiay đâu tliiếp l ặ i gồp fcràng hôm nay
ơtui tìn h g iả n g buộc tứ dây
Tháíi x ỉn quạt ẫ y th o a riaylảm. g h i
4 . —Eim
Trọng qui thủc tang
cỗn đương trồ truyện nãn QỀ»
Bõng s u i kê ở người đ ỉ trội vang
Đỗng tâm ỉia l cbữ đá ■vầng,
L iêu dương chaog tỗtí., đ&ỉtaang th iế p v i*
5*-Mại t ỵ sự khởi

Sự đâu đem đền b ỗt Iqỹ’
Du^ên Qây aỉiữa địnìi t ệ l t h i t ạ i a i
Một ffilnh n&ÌLÍ mfj l o h a i ,
H iếu cha x i n ‘ t r a , t in h a ỉ x in chè
Ý

6*-M§lì thân thục phy.
Một nhôi tu y oứ ươc x ư a ,


-1 2 ũn cha nghỉ chưa tồ tơ đền tìôi
Bac cẳn tèồh. ,ìiiỗu oà co i
Chư duyên nắm caại CỈ10 ngưibỉ đưực ru ?
«
^
»
7 •-Chúc muội đại kj giá trọng
KÕl ra lòng nhưng thgn th ồ ,
H££d tìn h xương t h ịt gián g iè một h a i
Đu^ễtt em x in eệ cho a^ưÉri
Obo đanh liởng kè th iên nhai một bổ.
»

I

8 .-Qui Ma Giám Sinh.
người' đâu phong cách l a gỉiê
Một đêm hoa t o i bon bê giáng cheo.
Thân lươn Dao 'quân bùn rêu
Ai ỉiay bạc mịàh. vân theo ngưèi tâi*

«

9 « -T h an h l â u mai t i ê u

fl'áán thay dù^ên phân l ạ đM
«£,6 câu th át tự , dỉlÍ nhM bam sỉnh
Thoi th ô i iriinh l ạ i giản dinh
Tỉtứi nhân. a i cổ hay tin h chăng ai*
10.-TŨ yên hoa giắo h ỗi
cã i thân đa bẩn cho ogcnH,
ĩTfehi minh, son phiền trsuch ngươi bạc đen
Ẩỉ ầay ouôn bán một thuyên
jS£â kia sở nọ g ỉa truyền kiến ăa.
»t

*■

11. -Ngộ TJauc 3ÌOỈ1
May đâu t á i tứ g ia i nhân,
Đã xa Kim trpág l ạ i gàn TỈ1UC sìtửi
»gbl lâ u đễn v iệ c g ỉa đĩnh.
Mọt*iriìnlL iaình. l ạ i một ỉnih bàn ktoỡán


-1 3 1 2 .-Quan hốa hoan lương
Mộc g iã vãn thực l a văn,
Tiếng thanh, lâ u mối mưổl phền sạch lchồng
Một minh, nghi thủy l o chung
Dỗng Hiây £ần 'th ế lệnh, trong xa đ$n (1)

I

1 3 . —Qui vô t ỉ ch tố' hoa nô
Nghi ixiỀnh thếũ phận mà bu6n,
Đau"thân ngọc nư lèta con t h ị t ĩ
Hay t iê n cung cỗ đ iêu gà
Xuống chân gia nộ> fch.ôỉ t h i không oan
'
1 4 .-Hoạn thư sư đối
Tliuc sinh 'banh, tưu
ngâm rem cái en rượu cuggổản
Sgừôi đố mặt ke càm gan l ạ làng
Hay đâu'cung tíễ n g vợ chồng
Hẳm sư tứ ' đấy ( 2 ) chim lôn g cho yỗti.
15*—ĨTCiập tự ta kinh
Gac kiríh. b i l t đu’9!c an ahần
GJaữ tĩn h sếp bô,ctLứ oan gá’ dền
Độc lầm ch i maí chũa xuân'
Oan k ia theo mai g i a i nhân l i ề n li ỗ n
n

15.-Q ui y Giac đuyôn
Hghl minh p h âi bươc chuân cỉiuyên
May'đâu gặp dưọ-'0 Gỉắc duyên nương nhơ
(1) Ban in (Duj tân thứ tãm,19Wt v l ễ t : Lương trên gền..
(2) Ban in v i ễ t : Ham sư tứ đề . . .


-14 Tẩc lè n g mạch. (1 ) mẩy tin h xưa '
Khếo đâu oan nghiệp ván lừ a rua theo

(1 ) Bân ỉn v i ế t : Tẩc lo n g duyên mắj . . . .
17.-Wgộ Bạc bá
v ẽ ch i mịỉtđốa đáo yêu,
Mẩu tham, hâ tjjắy taâ theo t h l rih.ẽm
Haa rơ i khôn chẫc tay câm,
Gung; l i ề u nhắm mẴt đ i thầm xem sao,
♦
1 8 . -Bạc Hạnìi hSỉ f h a i châu
Lầu xaah quen đủ chương đào,
Giấm sinh Bạc la^nh tâm giao bao giờ
HhÓP n.hỗi ngưồđ. vịnh, cỗu thơ
B ỉễt đâu t r i kỷ mả đưa iaÉtih VẶO.
19.-M gệ Tữ Hãi
Kiiắch. đâu gặp điỉng anh bảo
'rinh ngư th ồy, n&tala t â t giao nâo tồy
Tuy rẫng phi. t r i rỗng mây
Hịgđồl xưa n£hỉ đễn dgi aàj aot Ba.
♦V

2Ũ*~Tlaầ ân bao oắn
Tữ
gặp buôi phong b a,
Tắc lịtottg ân oắả chất đa lâm tỉìay
On aâu x la trá nghía đồy
oán sâu cung tao CÊO tè y không tha*
*

21 •—Khuyến Từ Hẳỉ quj thuận
CMêu ỉiàag l ê đên trưcSng hoa
iíhi trong v iệ c nươc VÌÊC óhà cổ (2 ) gbiỗ

(2 ) bẩn ỉn v i ê t


I
-1 5 Bẳnh th ổ i ch ịu t ô t một bề
Trươc l ầ phủ qũy sau v ê quê hương

I
22*-ỈOiôc T$ Hai quỉ thuậR*
iuiáy nảm Hgô sỡ1 11ísaRg tàng
Hom th iê n g cuág mẵc Tào hang triấ hỗng
T iếc thay tliỹc kế anh hảng
Lồng riêttg muốn nhưng r ợ chồng thơm cìanlu
4

23*-G iả tho t ả
íígư ởi 'đương tế c d ạ bựôn tê n h ,
Cung dan gẩy khúc thưcrag tlrih. s o t s a .
Dau ră n g p&ương d iệ n quỗc g ia
Hỗl đuyỗa chưa dê Imống l à h ô i tanh
*

«1

2 4 .-Đậu Tiên đưởng
Đạm T iên nhứỉ mộng đảnh danh»
Bỗn sông đâu tá thâũL icỊtnh la- đây
Lồg băng đem g ơ ì nưo’c mây
Hgtiỉệp oaa t h ô i M n
dầy sạch là n g (lâ n g )

►

2 5 . -G iá c đụyên tả agtf nhân côu khơi
Nao hay con ta o cân bẫng,
ĩĩu ờ i tbầa dặn tr ư c c nghe ỉiăng không s a i
sư tliu ê ngứ phu c$u ngươi
L lu gianii l ạ i tạm thuê người i t lâ u .
2 6 .—Eim Vẫn &ề tóíân ưc cựu
Tráng Kim duyên n gh i cung Hầu
a&ười không t h i gặp ‘ ngừỡi cỗu tỉưt khổng
Đu^êa em đa n ổ i ch i hồng
T ang k i a

k ỉ ậ u nọ t ẫ c r ồ n g c # n căm .


27»-Kim Tân đồng kb.1? tằm K iêu
í*h.ổ’ % ứơi b a l chư đỗng tâm
Oh-iiìì không bỗng cẩ ktoồng tam dồ iaồ
Hg&y Bgảy trông thẫy kim thoa
ĩĩglie gễn sông nư$c nghỉ xa tiền , phầm
2 8 .-ÍTsộ Kiều
ĩĩẵnê tè nương bổng tháo am
ũãáh t i ê n thu Phật man Jiiần khuây khoa
Mú#i lăm nám thấy một nbÉ
ĩĩiiưng ngỗ1 nâng quãng đèn l ê a cèn xem
%

29*-íf£jb.êtLh. K iêu quy
Hgbĩ diựên kịỹ ngộ Eiâ xem

Tưèg dưa muỗi tb o ẵ t lê n tìaiêia dỉrửi chung
Haathcta giản g sáng nao nùng
Ong to’ khễo k ết tơ béng (1 ) a*5i cam

( 1 ) B ẳn i n :
r

c h i h.ong .
i

5).~Doàn v iê a
Bắy lâ u bề bắc ngưửi nam
Tỉnh sa J một cuộc t i ê n phâa trông nhau
GÍẵj th ô i ũhư § BỞ câu
Giác đujêa n ^ iia cu nhổ* lâ u chăag l â .
•i
4
Trên vốn Giầp
(sao
lụ c )
o
o o
Y
k lk lk


-1 7 ĩh.anh n^nị .1.942 ,s 6' 2 2 , tr .l6 ~ l? » 2 5
TAM BÀCK ŨU »13» HAU
Đẳo Duy Anh
Rỗi 1924, về nỉiịp l ê ky niệm Nguyên Du, cac ông

Phan s i Bang vầ Xỗ Tiiươc cố cho ra một quyên sã da àho
dê l á 'Truyện cụ Nguyên Du* (1) , trong ấụ cổ nắi rẵng
trươe khi ta c &ỉa Đoan trướng tân thanh (tư c l ố truyện
Kim vân Kiêu) mẩt t h ì cỗ khâu chiếm một câu ràng *

ỳ C s /o o o & 8 2 .

Bât t r ỉ tam bầch dư niên ikậu
Thiên bạ bả Eihân khôc Tổ ĩĩhư
Bâng vâbài §cùa haỉ ôag Phan s i Bẳnb và ông Lê
Thươc tmộfc nha học tiiia ồ Bam ìqy , ông'P.T*H* cỗ v iế t
một b a i đ$ l a 'Mộtcấu thơ cùa
ĩT&uyên Du ' ( 2 ) , g ỉá ỉ
nghia v i sao Nguyên Du l ẹ i nổ’i 1tam*bấch dư niên hậu*
Cng'cb.0 rặng 1 tứ*năm Gia tìn h tr iậ u Minh (1522) d®B
aám Ganh, thần (1820) - nám Ăguyên Du mẫt ~ thd xê x i ch
sỗ 500 nám ** Vậy l a đến ngay chỗt , ĨTguyên Du vần
mang; canh cảnh bên lọng truyện Thùy Kiều
:óầ nhổ* răng;
udnii kỉiếo dư nưo’c mẵt khoe ngưới ờ 300 năm trưo’c nuLnh,
r $ i nhân đố BÀ llỗ n tướng , nghi đển sau márnh 300 năm
kbỗng b iê t cỗ a i khõc g ỉấ a inầnir như jrénh khéc Thiáy Kiều,
chăng r ♦
»ễu nai câu thơ trênqua là khâu chỉếìa cùa íiguyền
Du trưo’c kỉíq. chết t h ì tâ t nấẵỗn phãl giảng g i ả i như
ôag P.V.H. Itươc k ỉa khổng a i đê ý'đến rriây chư ♦Tam
bách dư Iiêeu' ấ y, ôn& l ẳ ngdỉ đều tẳn lắ y lầmòán. hhốn
Cl) Hlte. in iiíiạc đầnh. Tư , Hanoỉ ,1924(2) ExLÔng ro đáng õ bấo nào, ch í thay in l ạ i trong
•Dô' chống bềo cu 1 của nhầ Tân T iê t «ruât bán nám 1940
5 ỉíỹ Tho.

#

-1 8 -

xnổL g i ả n g g i ẳ ỉ m ột c ắ c h r â t &iỉu l ỷ

t h ế , th ự c l ả

một §

kiễn í ô i lạc*
Song gằn đây được đọ tập thơ 7iianh h iên của ĨSguyê®
Du t ô i m<5i thếy cach giẩng g iã i cùa ông P.V.H* kiiổgg
đúag sự tkực , iaà tr u j dguyêa'iỉìối l@m l a tự quyênsỗcli
nÌLÓ cửa cac ỐQg Pkan a i Bầxig va l ỗ Thươc* b a i cấu thơ
trển ẩy khôg phái l á 1ỂPỈ kàâu chiễm của ĩĩgu^ên Du trưcyc
khỉ c h ễ t, mà câủ kêt cùa b âỉ thơ *DỘC'Tiêu TÉaah
t h ô i * T ô i x i n ch ếp l ạ i c ả b á i th ơ

r a đ ây í

Tây hồ mai u,yỗn tận thầnh. thứ
Đ ọ c đ ỉlu aon g t ầ ậ ề n

Q hât c h i th ư

Chi phấn hưu bhền lâ n tử hậu ;
Văn chương" v ô rnệQÌL l y y ph'Ăn đư

Gỗ kim hậu sự th iên nam Tấn ị
Piíong vận
oan ngâ tự cư
Bât t r ỉ taitt bã ch đưi^Lên hậu
Tniỗn hạ hà nhân khập tó ĩĩhư
Dịch. nghla í
Yườn mai Tây hô đa thành cần mẳ cá,
Na 3 t r ư ơ c cứ a sổ

c h i v i ế n g t r ê n máng g i ẫ y

th ô i/
;■
Son phẫn cỗ tbềti, ch ết riìngưồ'! cỗn thương :
tiề c ;
:J
Ván chương vô phận,đôt r ô ỉ má l ự j vồn lử a
Việc đẩng giâB Xífa nay, th ậ t khỏ h o i t r ờ i f Ị
Khưng mỗi kỳ oan trong phong vận l á tự ta
mang 1 ễy.
Cháng bẾ^t ba trám nám vê sau,
CÓ ngưửi náo khóc Tổ Fhư không ?
•
?1 aai ỈCgu^êa Du l ạ l đ ỉễu Tiêu Thanh’ ?
Vỉ sao đọ cÊtgrỗn Tiễu Thanh ĩTgyỗn Du l ạ i cảm kháỉ


#

-1 9 -

đễn thân ỉuầ-nh ?
Tiêu than.1A l ả một con g ắ i ớ> đât Giang đỡ đơi MÌQh
tên l ỗ Hujền huyên, hp Phồng , i í y làm th iếp iaột ngưởi
cung hị> Phàng ở Hẳng chỗu,_3ỉầ k iên g đSng t ía li nên ctLỈ
gị)ỉ tên tự l à í i ễ u tiianli* Nâng g i ò i t h ỉ t ử , thạo âm
l u ệ t » TĨ không dtmg được v ớ i vợ chính nên p h ải r a ỗ
một nhà r iê n g t ạ i Tây hS.Cổngưởi t h ỉ ch thuộc l a Dương
phu nhân thươũg tình, khuyên đ i lấ'y chông, k hac, máng
không; nghe. Rliưng sâu oấn lâ u Qgày thành. bệnh, nang nhữ
họa s i v e tưựng đê tự lầm l ỗ ở lệa r ồ i chết* bây giơ mốl !|
18 t u ỗ i tắng & Cổ sơn trẽn 'T ây b.s, ỏ’ đẫy naj vân cốn
cớ mộ T iểu thanh.T hi tờ cua Dầng (ĩt tiết ĩihiiêu
tbỉcb. thuộc hp Dương thu &ớp nhưng b a i cotì s c t l ạ i , gọ i
l a Phên đư tệ p .
Ta b iế t Tiễu Thanh l á người đo’ỉ Minh., ta thấy đêu
sach. Kim Tân Kiềú truyện của Thanh tâm t à i nhan, nM
v ê nhưng người g ia i nhân bạc mệnh, Bau k h i kỗ Tây T ỉii,
D iêu ònỊrên, Dươgqúi E ầi , t h ì n ó i vê sổ pliận 'bỉ thảm
cùa T iễu thanh r â t n h iề u , nên ta b i e t ráng T ỉễu thanh
sổng trưo’c Thúy K iêu , nghia l ầ vbhbfe i t ra cung trước
đồi Gia tinh* TiiộO câu thờ trên t h ĩ ta biễfc'r&ng lủ c
W^ujen Đu*lèm b ầỉ ẩ y , cỗ l é l ầ lú c đ i xố ỗ' ĩrung quôc
tưc i á nám 1814-, tM Tiễu thanh đa ch ết ngoài 300 nám
r ố i . Vậy i t ra T iêu Tỉianh cung sống klioảng đều hÌ£U
Chínia đư c ( 1 5 0 6 - 1 5 2 1 ) t r ô ’ v ê t r ư ơ c .

HịỊ.u^Ỗn Du đpc truyến T iễu thanh liiẩ thương x é t cho
ngtíịbỉ t h i l ù phụ tả i iia đa h ì éiGii đời minh đế £Ỉư trọn

tr in h t l ể t v ố i chồng, chã không ch ịu thao l ơ i n^ừá^i ta
x u i g iụ c đế đ i lẫych ồn g kbãc. Hiiưng c á i đời của ttầng
v â n k h ô , m |n h củ a nà ạ; dẫ^i

bạc

, mà con aưỡng n ầ n g đ i

là tiieó đạo kinỉi thướng': l ỉ ê t nư kliông lẫ y h a i chống*
Vệy tâm sự của nâng l ô đường hoâng thâng th ũ n , th iên hạ
đêu thay rõ rihư ban Ei^ầy.ỉfguyỗa Du thương •xốt nàng dầ
l ạ i đau đớồ cho ưdnh không laròi đượe n]bư Dáng, Tỉnh cầÉih

ị


X
-2 0 #

cùa ông oẩi oám đêfi thễ* Lẳ trungthần cua nhả Lỗ , th ứ i
táế b át ông lẫm. t ô ỉ tr iề u đinh iii&L, kMễn ông không h i
sin h đưọ>c tliâtt mílnỉi cho trọn t iế t * Lẳm v iệ c quyền b iế n , r
tâm sự ôg cổ nhièu uân ỷhủữ không th ê thô lộ ra h ễ t
J
đưực .BỞI thế ông; bên đem aầnh má so sânli vố’i Tiêu tỉianỈL
thây tâ á sự T iễu thanh, ia£nii lổ. người ỏ' aau ba trăm nam
ináhi ều đưọ^ đê 'khóc nầng, nhưng không b i ế t tâm sự cũa
mánh.'ở ba trám nam vê sau cõ a i h iề u được inấ khoe ©inh. Ị
không.'
t h i kM v ỉ ể t câu t Bât t r ỉ tam bách đư nỉỗn hậ

hậu*Tìdỗn &§L ]aa nhân klìỗc Tổ Khư* , không phầi l a ĩĩgu^êũ.
Du nhá1 đến Tkủy Kiều mầlà thương x é t Tiểu Thanh va đaù
dơn cho Ỉtxỉnỉi vậy .
Đẳo Duy Anh

0
0 o
)
ĩharúa nứxị* 1 9 4 2 , số 2 2 , t r . 21-22.
KHAB MOT CUOG ĐẨU PEIBƯ CHOK 10
OUOĨĨ 3AGH 3A.CH Vliăr SAM GO GIA THI.

I5
J
I

Diệu Anh.
I

vừa đây nhầ sâch HgụyênEhãnh sâm tro g Tĩam cỗ triẽk
lam sẩch , bao , vầ nhân tìậ ủ mở một cuộc đầu S iê u đề
trưng cẵu § k±ển cùa quân chung; (công chủng) xem nhưng
qư^ển sắch T iê t nam nào Cũ g ía t r ị nhẫt* Ket qũa cuộc
đầu phiếu ẩy ỔỗT*đưọ’c côg bỗ lê n bắo chơcmg. Cuộc đều
phiếu i y vã kễt qua^của nỗ (xem quâng cao trang 32
Thanh nghị 3ỗ ler'S ẹp tem bre 1942)


-2 1đa k hiên nhỉều người bấn tán vả t a nhận
plaâữ n h iều

dộc' g ia lấ y làm b ẵ t màa * *icễt qua GUỘC đều p h iế u chpn
10 cuỗa aẩữh. cô g ía t r ị nlaât trag vần chương V ỉệ t nam *
Yậy n^ưới ta cơquj'ên tư ơ ữ ^ lâ độc g ia trong íTam. đa chọn
10 cuổn sach. cõ g ía t r ị ‘vỗ ván chương ( v i họ đa c6’ ttLỗ
ckpn 10 cuon sâcỉx cô Ê,iẳ t r ị về t ầ i l i ệ u , v ê dạò l ỹ ,
v ề khoa kpa ) 'GÍa t r ị nhắt tro n g van chương Y ìê t nam*
Biuíng chư ẫy th ậ t đ a i ctíơng Trà ham hfi.
K âỳ đâ,y k é t

qua t h e o t h ứ t ự t r ê n đư&L t

I

1-Htko Giáo của Trần trọng K ia
2—Kim Vân Kiêu của Nguyền Du
2 -V iê t nam sử ìư^c cua ĩrẵn. trpn g Kim
4 - QŨa dưa đ ỏ'củ a Nguyên tTỌũ& Thuật
ĨTgưừi. tìiưc g ia không khói sửng sổt* Iguí^i ta đem. định
k ia theo th ứ 'tự trên, đưỡi ộ t - \ quyến sắcb kháo cỉhi họe
tiíu y ễ t, một qu^ền th ơ , một qu^ầp sứ , một quyên t ỉ ê u
th u y ễt ỉ lư c áhứ ngươi ta bâo c á i mu cúa anh cố g í a
tr ị
hơn c ẩ i but cúa t ô ỉ , vả c ắ ỉ "but c ủ a 't ô i dgp hơn c ẩ i ảo
cua một n^ưửỉ 'khác*
Ngứởì ta da đ ặt canh. CLh.au đê ch ịu sự lự a chọn
akưng tá c piìâm kÊông th ê so sánh. v ố i nhau được•Kim Vân
Kiều l à một bắc ịihảx nghệ thuật* muốn định g ía nõ ngưod
t a b á t b u ộ c p h â i đứ ng v ỗ phưcm g đ iệ n , n g h ệ thu& t*ĩTho

ỉýLẩo l á một quýên sá ch kháo c$u học th u yết agiíàtí. ta cố

tiiê x é t g ỉa t r ị 'nỗ theo ptiương d iện tư tươag hoặc phươHi
đ iến khoa h o e. Hgiíửi thức g ia kttỗng bao g iờ cỗ th ê
quan niêm răng quyên Blao g ịắ o cõ g iá t r ị ỉiơn Kim Ỹân
K iêu (một fcac phâaTnghgĩ th u ât bậc n hết ổ’vua chương
V iê t nám).
0 cácnươc chêu âu, thương cung cõ nhưng cuộc
trưng cầu ý kiến tương tự như cùa nhà sach'Nguyên khánh
Đàm nhưnb người ta đa thện tr ọ n g sự đ ặ t câuìiol s f Q£ỗn
t iê u th p lt nào bạnôọôn ưa, đỹcniiất ?


-2 2 (Kễt qua sự đâu p liiếu c h ĩ cho ta b i ễ t câiv ưa t h i ch cùa ’
n h iều dộc g ia 1 chứ k±LÔng hăa định đoạt được gắ. t r ị
thực của một cuốn t i ê u th u yết nầo ) -h oặc s Qụyỗn sẩch
náo bạn cho l ẫ cố ic li nhãt (ở đây ngtf®± ta định, ro
phương đ iện x ẽ t đoẩữ ) - hoặc t Qu$ỗn bho’ nàobạn cho l â
đgp nhẫt ? Anđri Gide đa cỗ 1 lề n t o sổ1 thAh cua mầnỉi :
•Mười qu^ễn tiế u th u ^ ễ t Pỉiắpmá t ô i ưa hớn cả * ( ia s đìac
roan s £ r a n c a is que j e prếf'ẽr e ) . ttgiíỡỉ ta so sấrửi thơ
v ở ỉ th ơ , t i ê u th u yễt v ơ i t iê u th u y ế t, tậ h v ớ ỉ k ịc h ,sẩ c ỉi
kháo cữu vố’í sách kháo C1ỈU.
I
T i đa kliôn&khễó đát câu trưng cằu cho r o r ệ t , nên
k ế t qủa cuộ p h ieu tò chưc bổ’ỉ niiầ sẩcli H^u^ên' Khánh Đẫm
l à một băn. ẽ thứ tự 10 cuôn sach tỉieo è ỉa t r ị tr ê n đư&L
khiển ũ&ứởí tbưc g iầ không a i được h ầ ỉ ld n g , đến cã ta c
g ia nhưng cuốn đưực 'trọn trong b a n g .Trong l o cuổn éấch
đứỹc trọn l ầ ồỗ g ía t r ị t h ỉ Kho g iá o , T iệ t nam văn hỗ
su’ cương , khoa về t iê u th u yết l â như&g sá ch khảo ciĩu;
¥ í ê t nam sứ lứọ’0 l à mệt qujỗn sử lư ợ c; Qua dưa dổ ,Cay

đẩágaqịiriL đữí tĩ ê u 3ƠŨ trẩ n g s í l ầ ‘t i ế u th u yết •T h i ItLiâD
V iê t nam w a l á một cuổn sấch. kMo CTỈU, VTía lẳuiậ cuốQ
sưu tập thơ cua nhiều t h i a iỉ Tục ngư phong dao l à một
sá ch. sưu tập/Kim Vân Kiều l à một t h i ‘phâ nu Thật rồ l à
một cuộc hga hè tổ ch iễn g i
Du ta có tạm nhận c ầ ỉ bang k ễt qũa cuộ c đỗu p h ỉế u
ây chăng nưa ta l ạ i cồn p h u i k o i I
Giẩ i r ị quyển Thi Nhẩn v í ê t nam l â g ía t r ị Qhiưng
b à i khao l u |n của h a i ong Hồi Thaoh va E oâỉ Chân hàỵ
l ả gtá ‘t r ị cua ritiưe b ầ i thơ ttãh. ỉn trong quyên ấy ?
'Gỉá t r ị quyêá Tục "ngư phong dao l à 0Ú t r ị sự tr&nÌL bay
tụ c n&ư pho® dao c ù a 'ông Rgu^êữ văn Kgpc hay l à g ía t r ị
ván c hương cúa nhứng tục ngư'phong đao ? lẩ j i n&iíời t a
muỗn n ố i g iầ t r ị t à i nghệ cuả ông UTguyêa văn íĩgpc , t h i
c á ỉ cậ phu cũa một nha sưu tệp c h í đãng khen ngộ! hoặc
kính phục lìa thổ ỉ ,sa o l ạ i cố thê đem so âaáh nồ véfi taj


—23nghệ cùa một t h i g ia tựa tắ c g ia Kim Vâa Kiều ? ĩrễn g ia
t r ị cuốn sách cua ông ISgụyên vắn Ngpc làgí'a t r ị cùa tục
ngư vá ịihong daó t h i sự định g ía ẫy đang nực ct?ớỉ v i
nỉiừa^tyic ngư, phong đao nễu có &ía t r ị v&n chương
hoặc ỷ tương th i cố g i phai ơ trong cuốn sấch cua ogg
nguyền vãn ffgọc ?
Ig ư ờ i tô chưc của cuộc trưng cầu ỷ k iễn bao đổ
l â sự ưa th ícỉi cua côg chủng,l ô i ở công chủng.I,ổ i cèti
ờ nhà tô chức nứa, như ta Vữa n ói trỗ tu ĩĩ;jỉới tà ch i
áên so sánh nhứg v ậ t cung một l ạ à i , c ổ th ê h ô i ỉ lủíềd.
cuốn sách nầo bề ic h nhẫt toong hoe thuật T iệ t nam ?'
hoặc t ' ivlưữi cuổn sầcli khao oứu nầo cổ g iá t r ị nhẫt*?

Eoặc * ãng thơ nẵo đepnhắt ? ĩĩhưng chố* nên h ố i đỗ chọn
10 GUổn aẩch 00 * g iẩ t r ị nỉiắt trong văn chươDg T iê t nam
Ngựồ>i tô chưc l ạ i cồn cho ta h iê u răng *độcgia
quổc đân* đa tiầu 10 cuổn sách ờ báng kê ay l á cổ g ía
t r ị nliat •T È iềt tưởng nên n ối
sỗ' độc g ia ở Nam
hoặc ở í*rung; kỷ , v i độ g la ó* ngài Bẩc cỗ l ẽ khổng b ìễ t
đễn cúộc trưng cồu ý kiến ẩy trươc k i k ết qủa của nố
đưg?c công bổ* ĨĨM sách Hgu^ền khánh BẳcL p h ái c h ịu trach
nhiêm cầ c ầ i
nên b ở i một sể độc g ỉa c í i e i t rố c á i
h iện tráng tkực của aền ván chương ngoàỉ Bắc E$ /c ậ n
d ạ i. ỉuẳ cáa cá vào sự ưa th íc h nhiều khi r â t sơ s â i
của ìiìột só a i nhanh ùM u g ia nhdỉ nhưng l ờ i ÌLÒÌ cùa
ngưởi trưng cầu ,mẵ bô quên nhưng th ác g ia vri một i ẻ g l
đổ hổng cho b ìễ t ỵ ton của họ' t h í thực l ả một công
v iệ c th iế u thận tro n g , TÍỖU sơn tran g s i hả p h ả i l ẩ tac
ph-âm cỗ
t r ị niaẳt cáa Ehãi Hưng ? Qng‘Kfciẳi Hững chac
cung không đượ-c vừa lồ n g kM th ế ỵ các độc g ia đa ưa
củốn ẫy h.ơn cẩc t iê u th u yễt khác của ông. 'Krong t â t cá
cac t iê u th u y ết của Y ỉê t aaai cỗ’ ba quyên đưực chpn s
QÙa đưá đồ, Cay đắng mồi đ&ỉ ỷTiêu scmtrầng s i 8thực
l ầ một mê 'hoặc lổta.
Hỗi § ki In cua đại cỗng chứng da địnli g ía t r ị


Etìiưn^ tá c phâm ván chương, Dự bhuật , đa l à mọt đ iêu ngu;
hiếm; đặt câú h o i côag chŨEtả khổng inirứx bạch không địnii
ro 'phương điệtt x ê t đoấn thầ l ầ i l á một ngtyr h ỉ êm thứ

h à ỉ nưa t Kễt qua c á i bán& kê thố tự tr ê n dưới đ ỉ
tử
nko g ìâ o cua Ecẫn trọn g'k im đễn Tiỗu scm trắ n g s ỉ
cùa
E hấl ỈHÍĨ1& *fiễu n^ười ta h iê u c ắ i b&ggkiet k ia c h i ‘lổ. k ế t
qua của một cuọ trưng cỗu ý kiến n hổ, không cổ một
g ía
t r ị tú y ê t đ ề l nao t h i ỉiiay lắm* Khưág nhưng người i t kMÍ
k h iễu thâm
, i t su,ỵ x é t , i t đọc ván chương nươc nhà I
co th ê nliồa lê n đưực và tuyêũ bổ1 ĩ ’ Kim Vân ICi'ẽu cở
g ỉả t r ị hơn T iệ t nam sư iưọ’c nhưng kém g ia t r ị cuôn
■BỈ10 g iá o 1* «liư th é •ch i' ta iia a i qáỉi , mặc dẫu ĩího gỉẩo
l ồ một quyên sách. qỗ3>.
ũikống ta pỉaỗi thận trpng trong nhưng cuộc trưng
cầu § kiến Tê nhưrígván đề vãn chương vá' mỹ th u ậ t đê
khôi bây nỗn nhtíủg đ iọ h k iễn s a i lềm*
*

•

Diêu. Anh .

ĩta e h .n á lỊ ị , 1 Ĩ 4 2 , gổ 2 5 , tr .2 S .
đpc sách aiiH

1
•ị

L .H .Ỵ .

Tập ván iiạafcỹ niệm ĨTgu^ên Du Hội Quáng Trị-Huễ
í
.:cưâfc bàtt — Phan Mạnh. Danh Thi "van tệp ĩTgu^ên trun g Khắc

ĩlliân ngjày húy ĩĩguyồn Du h ộ i Quẳag T rị ờ Huế l à
một h ộ i tiọc l<5*n nhẩt à Trang kỊỹ, đa x u ấ t bán á ộ t tập
ván họa kỳ aiệm Kguyêá Du • sẩch trètthbày r â t đgỊp ,