SKKN rèn luyện kỹ năng sống cho HS

Đề tài : Một số giải pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh tiểu học”.

Người thực hiện : Hoàng Kim Lễ
Trường TH Lê Hữu Trác
TÓM TẮT ĐỀ TÀI
Kĩ năng sống sẽ hình thành một cách tự nhiên và hiệu quả trong
những môi trường hoạt động cụ thể chứ không chỉ từ những bài giảng trên
lớp mà ngay cả trong cuộc sống đời thường. Hơn nữa, việc giáo dục kĩ
năng sống không phải sự áp đặt. Giáo viên giảng dạy phải nắm được phần
nào tâm lí cũng như kĩ năng sống của các em, từ đó mới có phương pháp
giáo dục kĩ năng sống cho các em phù hợp với từng đối tượng. Sau thời
gian thực hiện bản thân tôi thấy cứ trải qua một nội dung, một hoạt động,
một tình huống thì có quá nhiều kĩ năng sống, trong lúc học sinh khó có
thể nhận ra rằng mình vừa tiếp cận kĩ năng nào và đã trang bị được những
kĩ năng nào?
- Kĩ năng sống là cái có sau những trải nghiệm thực tế nên việc lồng ghép
ở đây sẽ không dừng lại ở lý thuyết mà chúng ta cần cụ thể hóa thành từng
nội dung, trường hợp, tình huống và hoàn cảnh cụ thể để các em xử lý.
- Tùy theo điều kiện hoàn cảnh, địa phương khác nhau mà yêu cầu giảng
dạy về kĩ năng sống khác nhau.
Trong đề tài này tôi muốn đề cập tới rất nhiều môn học trong chương
trình tiểu học. Nó thuận lợi hơn cả vì mỗi bài học đã buộc học sinh phải
vận dụng rất nhiều kĩ năng ( tư duy logic, cảm xúc, sáng tạo, giải quyết
vấn đề, hợp tác, lắng nghe...)
-Trong quá trình giảng dạy tôi đã thử nghiệm giáo dục kĩ năng sống đồng
thời kết hợp chặt chẻ phụ huynh học sinh trong quá trình giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh với học sinh lớp tôi và một lớp học khác không thử
nghiệm trong cùng một lúc, tôi thấy kĩ năng của học sinh lớp tôi tốt lên rõ
rệt so với lớp không thực nghiệm.
1

- Chính vì vậy mà tôi chọn đề tài:“ Một số giải pháp rèn kĩ năng sống cho
học sinh tiểu học” nhằm trao đổi một số kinh nghiệm có được cùng với
đồng nghiệp với mục tiêu rèn kĩ năng sống cho học sinh tiểu học đạt được
nhiều kết quả nhất hiện nay.
3. Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Học sinh hiện đang học trong trường tiểu học
Học sinh lơp 5A2 trường tiểu học Lê Hữu Trác
Những kĩ năng sống cần trang bị cho các em
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung, đề tài giới hạn nghiên cứu :Kĩ năng nhận thức, Kĩ năng xã
hội, Kĩ năng quản lí bản thân.
3.3. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài áp dụng các phương pháp nghiên cứu điều tra: phân tích- tổng
hợp, thống kê, tính toán, thực hành, diễn dịch - quy nạp. Ngoài ra, đề tài áp
dụng phương pháp nghiên cứu tổng hợp kinh nghiệm, phương pháp điều
tra xã hội học nhằm đạt được mục tiêu đề ra.
4. Kết cấu của đề tài
Ngoài Tóm tắt đề tài, danh mục tài liệu tham khảo và các phụ lục, đề tài
được kết cấu thành 4 phần như sau:
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
II .GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
III KẾT LUẬN
Các phần trọng tâm cần thiết của đề tài
1 CƠ SỞ ĐỂ RÚT RA BÀI HỌC KINH NGHIỆM
2. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
3. GIẢI PHÁP TỐI ƯU VÀ ÁP DỤNG THỰC TIỄN
4. KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT
5. NHỮNG ĐÓNG GÓP CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI

2


- Nghiên cứu giải pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh dựa trên cơ sở thực
tiễn giải quyết một nhược điểm về tình trạng kĩ năng sống hiện nay của
học sinh trong độ tuôi học tiểu học.
- Nghiên cứu kinh nghiệm để hoàn thiện một con người trẻ toàn diện mà
xã hội cần hướng tới , từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho những người
làm công tác giáo dục
- Khái quát về tình hình địa phương, trường lớp, lối sống cách ứng xử
giao tiếp ,xử lí tình huống trong đời sống,... có nhấn mạnh đến các khó
khăn mà quá trình nghiên cứu gặp phải khi đối mặt vấn đề cấp bách.
- Đưa ra những bài học kinh nghiệm cũng như những kiến nghị cụ thể về
việc vận dụng.
6. HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
- Nghiên cứu sâu hơn về những kĩ năng cần thiết mà xã hội hường tới theo
một chuẩn mực đạo đức đúng với thuần phong mĩ tục Việt Nam.
- Nghiên cứu bài bản hơn về sự cần thiết, những lợi ích cũng như những
vấn đề đặt ra đối với các kĩ năng cơ bản để phát triển toàn diện vể chân
-thiện –mỹ.
- Nghiên cứu thẩm định sâu hơn về một số vấn đề như tính thực tiễn, mức
độ tương thích với các quy định của pháp luật Việt Nam, khả năng áp dụng
trực tiếp toàn bộ hoặc một phần trong quá trình dạy học của người giáo
viên .
Thực hiện đề tài

Hoàng Kim Lễ
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
- Để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ, đáp ứng nhu cầu hội
nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học. Đây là một vấn đề cấp bách,

cần thiết đối với ngành giáo dục nói chung và bản thân người trực tiếp đứng lớp
nói riêng. Đối với chương trình lồng ghép giáo dục kĩ năng sống ở Tiểu học tập
3


trung chủ yếu ở tất cả các môn học: Tiếng Việt, Đạo đức, Khoa học và Lịch sử
và Địa lí... và trong cuộc sống thường ngày.
- Bộ GD&ĐT đưa nội dung giáo dục kĩ năng sống lồng ghép vào các môn học
là một chủ trương đúng đắn và vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, để giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh có được kết quả như mong muốn thì đòi hỏi nhiều yếu
tố chứ không chỉ từ các bài giảng thuần túy.
- Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là nội dung được đông đảo phụ huynh và
dư luận quan tâm, bởi đây là một nội dung giáo dục hết sức quan trọng đối với
học sinh. Điều đó ai cũng hiểu song giáo dục như thế nào? Con đường tiến hành
ra sao? Nhận thức được điều này bản thân tôi đã thử nghiệm nhiều hình thức và
thấy rằng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh được thể hiện rõ nét thông qua
một số giải pháp tối ưu nhất. Vì thế tôi đã chọn đề tài: “Một số giải pháp rèn kĩ
năng sống cho học sinh tiểu học”.
1.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Thực trạng về kỹ năng sống của học sinh trường Lê Hữu Trác nói chung và
học sinh lớp 5A2 nói riêng còn rất hạn chế. Từ đó, tìm ra một số giải pháp giúp
học sinh tự thích ứng với môi trường xung quanh, có kỹ năng sống tốt hơn và
trở thành con người năng động, sáng tạo, có văn hóa và tự tin khi giải quyết
công việc. Biết xử lý các tình huống một cách đúng đắn, khoa học hợp với đạo
lý người Việt Nam cũng như nhu cầu thời đại hội nhập hiện nay.
- Đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện; phù hợp với quan điểm giáo dục của
UNESCO đó là: Học để biết; học để làm; học để tồn tại; học để chung sống. Vì
vậy tôi đã hướng tới ba nhóm kĩ năng chính là giúp các em có được: kĩ năng
nhận thức, kĩ năng xã hội và kĩ năng quản lí bản thân.
2. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

- Nắm rõ nội dung, trách nhiệm, cách thức lồng ghép kĩ năng sống thông qua
các môn học trong chương trình giảng dạy.
- Rà soát, phân loại đối tượng học sinh, tổ chức thực hiện dạy và học lồng
nghép giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong từng môn học cụ thể.
- Thông qua kết quả nghiên cứu, rút ra bài học kinh nghiệm từ đó phải đánh giá
được những nguyên nhân ảnh hưởng tới quá trình hình thành kĩ năng sống cho
4


học sinh. Đề xuất một số biện pháp, nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục kĩ năng
sống qua việc lồng ghép trong các phân môn cũng như việc giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh trong cuộc sống đời thường.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đề tài hướng vào nghiên cứu kĩ năng sống được tiến hành trên 2 nhóm tương
đương: Lớp 5A2 là lớp thực nghiệm, lớp 5A1 là lớp đối chứng cả hai lớp đều là
học sinh trường Tiểu học Lê Hữu Trác xã Đắk Săk, thông qua các bài có nội
dung lồng ghép kĩ năng sống trong các môn học.
Đề tài có thể áp dụng cho tất cả các trường tiểu học.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp thống kê
- Phương pháp điều tra ( học sinh trả lời trắc nghiệm)
- Phương pháp phỏng vấn
- Phương pháp so sánh ( so sánh kết quả trước và sau khi thực hiện đề tài)
- Phương pháp phân tích tổng hợp (Phân tích nguyên nhân, tổng hợp kết quả)
- Phương pháp thực hành: Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua các
hoạt động, để học sinh tự cảm nhận, đánh giá, nhận xét qua các hành vi và từ đó
hình thành các kĩ năng, thực hiện sự phối hợp trong và ngoài nhà trường, làm tốt
công tác xã hội hóa trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.

II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. CƠ SỞ LÍ LUẬN
- Theo tổ chức Y tế thế giới WHO: kỹ năng sống là khả năng để có hành vi
thích ứng và tích cực trong các tình huống xảy ra trong đời sống mỗi con người.
Rèn kỹ năng sống là giúp cho mỗi cá nhân có thể ứng xử có hiệu quả trước các
nhu cầu và thách thức cuộc sống hằng ngày.
- Theo Quỹ nhi đồng liên hiệp quốc UNICEF thì cho rằng: Kỹ năng sống là
khả năng tiếp cận với thay đổi và hình thành những hành vi mới, tiếp cận này đã
lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu kiến thức, hình thành thái độ và kỹ năng.
5


- Có quan niệm cho rằng: Kỹ năng sống là năng lực ứng xử tích cực của mỗi
người đối với tự nhiên, xã hội và chính mình; Là khả năng tâm lý xã hội của
mỗi cá nhân trong các hành vi tích cực, để xử lý hiệu quả những đòi hỏi, thách
thức cuộc sống.
Tóm lại: Những quan niệm nêu trên đều chứa một nội hàm: Kỹ năng sống là
khả năng thực hiện hành động, hay hoạt động, là năng lực ứng xử tích cực trước
những thách thức của đời sống và chỉ có được khi được rèn luyện, tích lũy kinh
nghiệm và biết lựa chọn một cách hợp lý để giải quyết các vấn đề trong tự
nhiên, trong xã hội và trong chính cá nhân con người.
2. CƠ SỞ THỰC TIỄN
- Xã hội ngày càng phát triển thế giới đang bước vào kỷ nguyên mới - Kỷ
nguyên của khoa học, công nghệ và những tiến bộ vượt bậc mang lại cho loài
người những lợi ích hữu dụng. Nhưng cũng vì thế con người phải đối mặt với
những thách thức to lớn từ môi trường thiên nhiên, xã hội và đặc biệt mối quan
hệ xã hội giữa người với người. Với những thay đổi đó, xã hội nói chung, ngành
giáo dục nói riêng đang từng ngày phải đối mặt với những thách thức và cần
phải có những bước chuyển mình để phù hợp với những mục tiêu và hoàn cảnh
mới, yêu cầu xã hội đòi hỏi phải đào tạo ra những con người có tri thức khoa
học, vừa có kỹ năng làm việc, nhưng cũng phải có thái độ, hành vi tích cực

trước những sự thay đổi của môi trường thiên nhiên, môi trường xã hội. Với
những chuyển biến kinh tế, xã hội quá nhanh chóng đã hạn chế phần nào chức
năng của gia đình với những giáo dục đạo đức truyền thống. Những biến đổi về
kinh tế, xã hội đã đem lại cho lứa tuổi các em quá nhiều thử thách.
- Thực tế cho thấy những năm gần đây tình trạng thanh thiếu niên, đặc biệt là
các em ở độ tuổi vị thành niên, phạm pháp ngày càng gia tăng với các mức độ
ngày càng nghiêm trọng. Với độ tuổi sắp bước vào ngưỡng cửa Trung học cơ
sở, về mặt phát triển tâm, sinh lý các em dễ rơi vào tệ nạn xã hội, vi phạm pháp
luật ảnh hưởng rất xấu cho môi trường học đường và xã hội. Có rất nhiều
nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng một trong những nguyên nhân chính
là học sinh còn thiếu kỹ năng sống cần thiết để hòa nhập với môi trường phát
triển nhanh chóng. Chính vì thế việc rèn kỹ năng sống cho học sinh trong nhà
trường là hết sức cần thiết và quan trọng và phải có hướng đi đúng đắn. Đây là
6


một lĩnh vực khoa học còn khá mới mẻ trong nhà trường đòi hỏi những người
làm công tác giáo dục trong các nhà trường cần phải quan tâm chú ý để xây
dựng, đào tạo thế hệ trẻ trở thành người “có đức, có tài”.
3. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ.
3.1 Thuận lợi.
Hiện nay trường tiểu học Lê Hữu Trác đã và đang chú ý đến việc lồng ghép
giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh thông qua các tiết dạy của các môn học
và thông qua các hoạt động ngoại khóa cũng như các tiết học tập ngoài giờ trên
lớp ngày càng được quan tâm. Với yêu cầu giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
phải đảm bảo các yếu tố. Giúp học sinh ý thức được các giá trị của bản thân
trong mối quan hệ xã hội, giúp học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản
thân mình; hành vi, thói quen ứng xử có văn hóa, hiểu biết, chấp hành và tôn
trọng pháp luật.
3.2 Khó khăn

Với tình trạng thiếu kỹ năng sống đang khiến các em trong độ tuổi học tiểu
học gặp nhiều lúng túng trong việc giải quyết các vấn đề của bản thân dẫn đến
tình trạng thiếu tự tin, khủng hoảng về tâm lý. Chính vì vậy nhiều học sinh, vì
thiếu kỹ năng sống đã trở thành nạn nhân của những tệ nạn xã hội, thành những
học sinh cá biệt, con hư của gia đình, thậm chí còn dẫn đến vi phạm pháp luật ở
tuổi vị thành niên. Qua thực tế giảng dạy học sinh lớp 5, tôi thấy kĩ năng sống
của các em còn thấp khả năng tiếp thu và ghi nhớ chậm, hành vi ứng xử và xử lí
thông tin còn thiếu kinh nghiệm. Trên cơ sở nắm bắt được tình hình học sinh với
những thói quen không lành mạnh do địa bàn dân cư sinh sống. Thông qua các
câu hỏi cho học sinh trả lời, về nhận thức cách ứng xử trong gia đình, nề nếp
của mỗi gia đình, thông qua cách phát ngôn cửa miệng, qua việc nói chuyện tiếp
xúc thì thấy rằng ở địa phương thường hay nói tục, chửi thề, đánh nhau, nhiều
gia đình mải việc làm ăn không có người lớn ở nhà nhắc nhở, sữa chữa kịp thời
cho nên dẫn đến việc các em phát ngôn tự do, trống không là rất lớn. Với việc
đánh giá học sinh còn nhiều thiếu sót trong kỹ năng cư xử, sinh hoạt hàng ngày,
nhà trường đã tích cực chỉ đạo giáo viên trong toàn trường giáo dục học sinh
thông qua các giờ lên lớp chính khóa, lồng ghép các chương trình giáo dục

7


ngoại khóa để giúp các em bỏ thói quen xấu, rèn kỹ năng ứng xử giao tiếp sao
cho có văn hóa.
- Sau khi tiến hành khảo sát trên hai lớp 5 A2,5A1 đầu năm mới nhận lớp của
giáo viên chủ nhiệm và một lớp khác với chủ đề: “ Kĩ năng của em.” Đã thu
được kết quả như sau:
Lớp

Tổng

Kĩ năng nhận

số học

thức

Kĩ năng xã hội

Kĩ năng quản lí
bản thân

sinh

SL

TL

TS

TL

TS

TL

22

4

18 %

9

41 %

12

54.5 %

22

5

22.7%

8

36%

11

50%

5A2
LỚP THỰC
NGHIỆM
5A1
LỚP ĐỐI
CHỨNG

4.CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

Thực hiện nhiệm vụ năm học, việc giáo dục đào tạo học sinh trở thành con
người toàn diện, với phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực”, việc rèn kĩ năng sống cho học sinh là hết sức quan trọng, đáp ứng yêu cầu
của sự nghiệp giáo dục đồng thời tạo nên thế hệ tương lai cho đất nước, với yêu
cầu xã hội ngày càng phát triển mãnh mẽ cả về kinh tế và quan hệ xã hội.
Thông qua những việc làm thiết thực, cụ thể tác động đến học sinh trong việc
giúp các em nâng cao về kỹ năng sống mà đúc rút kinh nghiệm, đề xuất các giải
pháp về rèn kĩ năng sống cho học sinh ngày càng có hiệu quả tốt hơn, đáp ứng
được trong việc giáo dục toàn diện.
Với mục đích nghiên cứu các nhóm kĩ năng:
 Nhóm kĩ năng nhận thức:
+ Nhận thức bản thân.
+ Xác định điểm mạnh, điểm yếu cho bản thân.
+ Xây dựng kế hoạch cho bản thân.
+ Khắc phục khó khăn để đạt được mục tiêu.
+ Rèn kĩ năng tư duy tích cực và sáng tạo.
8


 Nhóm kĩ năng xã hội:
+ Kĩ năng giao tiếp bằng ngôn ngữ.
+ Kĩ năng giao tiếp không lời.
+ Kĩ năng thuyết trình và nói trước đám đông.
+ Kĩ năng từ chối.
+ Kĩ năng diễn đạt cảm xúc và phản hồi.
+ Kĩ năng hợp tác.
+ Kĩ năng làm việc nhóm.
+ Kĩ năng vận động và gây ảnh hưởng.

+ Kĩ năng ra quyết định.
 Nhóm kĩ năng quản lí bản thân:
+ Kĩ năng làm chủ cảm xúc.
+ Kĩ năng vượt qua lo lắng, sợ hãi.
+ Kĩ năng khắc phục tức giận.
+ Kĩ năng quản lý thời gian, nghỉ ngơi tích cực, giải trí lành mạnh.
Với sự chia nhóm các kĩ năng trên mà chúng ta đưa ra những giải pháp thiết
thực phù hợp với thực tiễn, đặc điểm học sinh của từng địa phương, mà tiến
hành việc rèn kĩ năng sống cho các em mới đạt được kết quả cao.
Rèn kĩ năng sống cho học sinh, đây là một vấn đề mới với thời gian thực
hiện nghiên cứu đề tài không nhiều chắc chắn cần được bổ sung nhiều hơn nữa
thì đề tài mới mang lại hiệu quả cao.
5. NHỮNG GIẢI PHÁP CỤ THỂ
Nhằm giúp các em có hứng thú học tập đồng thời tự phát hiện ra những kĩ
năng cần có thì tôi đã rút ra được một số giải pháp như sau:
5.1 Giải pháp thứ nhất: Đi từ lí luận đến thực tiễn
Dựa trên nghiên cứu lí luận: Thu thập những tài liệu liên quan đến vấn đề cần
nghiên cứu để nắm chắc cơ sở lí luận cho việc rèn kĩ năng sống cho học sinh.
Nghiên cứu thực tiễn tình hình địa phương, bản thân tôi đã tiến hành phân
loại học sinh. Từ đó sử dụng phương pháp điều tra tìm hiểu nguyên nhân, các
em thiếu kĩ năng nào khi biết được tâm sinh lí, tình hình xã hội, hoàn cảnh gia
đình của các em. Sự thực hiện nghĩa vụ, quyền lợi đối với học sinh trong trường
đã phù hợp chưa? Sau đó vận dụng những vấn đề thực tiễn áp dụng vào việc rèn
9


luyện kĩ năng sống học sinh trong các giờ học, giờ chơi, các buổi hoạt động
ngoại khóa, đi thực tế, sinh hoạt ngoài giờ, tổ chức các trò chơi dân gian tạo môi
trường thân thiện gần gũi để chia sẻ,..để tìm ra các giải pháp tác động tích cực
vào học sinh, giúp các em hình thành các nhóm kĩ năng nhận thức.

5.2 Giải pháp thứ hai: Điều tra kĩ năng sống của học sinh.
- Bằng những câu hỏi trắc nghiệm trong môn phân môn Đạo đức về các hành
vi và chỉ yêu cầu nhận thức đánh dấu các hành vi cho là đúng, sai thông qua đó
giúp các em hình thành và rèn những kỹ năng tối thiểu trong nhận thức ở phạm
trù đạo đức, từ đó hình thành cho các em những thói quen cần thiết hằng ngày
như thói quen thực hiện nề nếp, chào hỏi, giúp bạn ... Thông qua giảng dạy
trong tiết học và bằng thực tiễn ở đời sống hằng ngày như quan sát việc làm này
ở trường, sau khi đi học về chúng ta sẽ thấy được các em tiến bộ để kịp thời uốn
nắn (vd: gặp thầy cô, người lớn các em có chào hỏi không...). Giải pháp này có
thể tiến hành ngay trong các tiết dạy trên lớp, giờ sinh hoạt lớp... với các câu hỏi
phù hợp.
- Dùng phiếu điều tra để tổng hợp, đánh giá, so sánh việc xử lí các tình huống
của học sinh. Từ đó phân ra các nhóm đối tượng và đưa ra giải pháp cho từng
nhóm một cách thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả rèn kĩ năng sống cho các
nhóm đối tượng.
5.3 Giải pháp thứ 3. Quan sát, trao đổi, giúp đỡ, tư vấn học sinh rèn ky
năng sống.
Qua quá trình quan sát học sinh ngoại khóa ngoài giờ lên lớp, trong các tiết
học, đặc biệt là giờ ra chơi và các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp, các buổi
giao lưu văn hóa, văn nghệ... giáo dục giới tính qua các tình huống dựa trên
những vấn đề thường gặp ngoài đời để tìm ra các kĩ năng sống còn thiếu hoặc
chưa đầy đủ sự hiểu biết dẫn đến sai lệch của học sinh. Từ đó giúp các em điều
chỉnh lại hành vi và sửa chữa thói quen không tốt, giải quyết các tình huống nảy
sinh một cách đúng đắn. Với phương pháp này các thầy, cô phải tạo ra được uy
tín, tình cảm thân thiện với học sinh, tạo cho các em niềm tin, và trở thành
người tư vấn tin cậy của các em qua đó giúp các em khẳng định bản thân mình:
dám nghĩ, dám làm, dám góp ý, dám đấu tranh với những biểu hiện sai trái của
các bạn và có kỹ năng chia sẻ niền vui, nỗi buồn, sự thành công của mình và
10

của bạn. Để giải pháp này hiệu quả người giáo viên phải dạy học bằng tình yêu
thương chân thành và tạo niềm tin đối với các em.
5.4 Giải pháp thứ tư: Trải nghiệm
Đây chính là giải pháp đưa các em vào với thế giới thực hành như: tổ chức
cho các em hoạt động cộng đồng(thăm gia đình chính sách, áo lụa tặng bà, đi
tham quan đài tưởng niệm đồi 722). Qua đó giáo dục các em truyền thống uống
nước nhớ nguồn, truyền thống dân tộc .Mỗi tiết sinh hoạt và làm việc theo
nhóm, đi thực tiễn tìm hiểu cuộc sống của người lao động để hình thành và rèn
kĩ năng sống cho học sinh biết tôn trọng giá trị sản phẩm của người lao động
làm ra. Từ những điều các em thấy, kết hợp với trong việc làm các em nhận thức
đầy đủ về lao động, yêu quý người lao động. Từ đó có đạo đức tốt trong cộng
đồng dân cư. Các em được trực tiếp tham gia các buổi lao động công ích: vệ
sinh trường lớp, vệ sinh con đường thôn xóm..., các em thấy được ý nghĩa việc
mình làm cho lớp, cho khu dân cư từ đó hình thành cho các em kỹ năng lao
động nhóm, sự cố gắng vươn lên hoàn thành công việc một cách có trách với
nhóm, tập thể và với cộng đồng. Giúp các em có kỹ năng về lao động, kỹ năng
hợp tác làm việc, kỹ năng làm việc nhóm được nâng lên. Việc tổ chức cho học
sinh trải nghiệm cuộc sống, về với thôn, buôn, đã tạo điều kiện cho các em rèn
kỹ năng về mặt xã hội. Với việc tổ chức cho học sinh các trò chơi, thăm quan, đi
dã ngoại, thi thể dục thể thao trong nhà trường, trong đó các em được giữ vai trò
chủ đạo đã giúp các em phát huy được tính tích cực, tự chủ, tự giác và phát biểu
những ý kiến của riêng mình mà các em qua tâm.
5.5 Giải pháp thứ năm:
Tổ chức cho học sinh thực hành kĩ năng sống
Thông qua các tiết học trên lớp với chương trình giáo dục trong nhà trường
tùy theo từng môn, từng bài mà tổ chức cho các em hoạt động ngay tại trong
lớp, ngay trong tiết học, giải quyết tình huống giúp các em tự nêu lên kĩ năng để
xử lý các kiến thức trên lớp. Thông qua đó mà liên hệ các tình huống tương tự
mà các em đã gặp ở cuộc sống hằng ngày. Qua việc lồng ghép giáo dục kĩ năng

sống trong các tiết dạy, ý thức học tập của các em có chuyển biến rõ rệt. Kĩ năng
ghi chép, đọc, phân tích, giải quyết kiến thức một cách chủ động, sáng tạo đã
được phát triển.
11


Giáo viên đưa ra một số ví dụ để học sinh thực hành từ đó biết được các em
đã hoàn thiện đủ các nhóm kĩ năng sống mà mình đưa ra .
6. KẾT QUẢ THỰC HIỆN:
Trong thời gian tôi tiến hành thực nghiêm giáo dục kĩ năng cho học sinh tôi
thấy kết quả rất khả quan cụ thể các nhóm kĩ năng sống như sau:
- Nhóm kĩ năng nhận thức
- Nhóm kĩ năng xã hội
- Nhóm kĩ năng quản lí bản thân
Đối với học sinh lớp 5A2 tôi thấy tâm sinh lý đang phát triển, sự nhận thức về
xã hội còn nhiều vấn đề cần phải quan tâm. Để giúp các em hiểu thêm về xã hội
nhà trường đã chú trọng vấn đề rèn kỹ năng giao tiếp bằng ngôn ngữ, lời nói và
giao tiếp không lời bằng ánh mắt cử chỉ. Thông qua các hoạt động xã hội như:
tham gia các phong trào “Xanh – Sạch – Đẹp”, chăm sóc di tích lịch sử, đi thăm
hỏi các gia đình có công cách mạng, địa chỉ đỏ... các phong trào của khu dân cư
như: vệ sinh đường làng, hay tiếp xúc với người lớn, văn nghệ (đóng kịch)....
Thông qua việc hoạt động ngoài giờ lên lớp các phong trào thi đua của đội( thi
kể chuyện Bác Hồ, thi Nét đẹp đội viên...), của nhà trường, các trò chơi dân
gian mà giúp các em có được kỹ năng thuyết trình nói trước đám đông. Bằng
những trò chơi đối đáp nhanh trong các giờ sinh hoạt tập thể làm cho các em
phải suy nghĩ, vận động và phải ra quyết định, phải đồng ý hay không đồng ý,
từ chối hay hợp tác một cách nhanh nhẹn và dứt khoát. Thông qua sự phân
công, chịu trách nhiệm của trưởng nhóm của thành viên trong nhóm để các em
thể hiện vai trò của bản thân. Qua việc thực hiện bốn giải pháp để tập trung rèn
ba nhóm kỹ năng sống trong thời gian qua công tác giáo dục học sinh trong lớp

đã đạt được những kết quả đáng mừng. So với năm học trước: Các em học sinh
ngoan hơn, biết chào hỏi, lễ phép hơn, các vụ việc mâu thuẫn, nói tục chửi thề
không còn, một số học sinh năm trước cho là khó giáo dục năm học này đã có
nhiều chuyển biến tốt về đạo đức, học sinh đã mạnh dạn hơn trong phát biểu ý
kiến... Tính tự chủ, làm chủ bản thân tốt hơn... Chính vì vậy các thầy, cô giáo
không những phải làm tốt công tác chuyên môn mà còn cần chú ý đến các hành
vi của các em để giúp cho các em ngày càng có kỹ năng sống tốt hơn .

12


Kết quả thu được cụ thể như sau:
Lớp

Tổng số

Kĩ năng nhận

học

thức

Kĩ năng xã hội:

Kĩ năng quản lí
bản thân

sinh

5A2

22

SL

TL

SL

TL

SL

TL

20

91 %

18

82 %

21

95.4 %

THỰC
NGHIỆM
5A1

LỚP ĐỐI

22

10

45.4%

11

50%

12

54.5%

CHỨNG
Qua việc rèn kĩ năng sống cho học sinh tôi thấy: Đổi mới phương pháp dạy
học một cách tích cực hơn nữa nhằm giúp học sinh phát huy được tính tích cực,
tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện thói quen và có khả năng tự học, tinh thần
tự giác từ đó luôn có ý thức vận dụng kĩ năng, kiến thức vào các tình huống
trong học tập cũng như trong thực tiễn. Từ đó các em biết cách khắc phục khó
khăn, tạo được niềm vui và hứng thú trong học tập.

Thông qua các

cuộc trải nghiệm do nhà trường tổ chức giúp các em xử lí các tình huống trong
cuộc sống, gắn bó, đoàn kết và cùng nhau làm việc.
Công tác giáo dục thể chất của nhà trường cũng hết sức quan trọng trong việc
rèn kĩ năng sống cho học sinh. Việc thực hiện dạy thể dục trong nhà trường, tổ

chức các trò chơi, các cuộc thi thể dục thể thao, học tập ngoại khóa đã có tác
13


động mạnh mẽ đến việc hình thành các kĩ năng vận động khéo léo, kìm nén bản
thân và ý tưởng vươn lên đạt được kết quả tốt hơn, đồng thời hình thành cho các
em kĩ năng quản lý thời gian, biết cách thư giãn, nghỉ ngơi phù hợp để mang lại
hiệu quả cao trong cuộc sống. Qua các hoạt động về thi hóa trang, tổ chức học
hát, thi văn nghệ, trò chơi dân gian hay các cuộc thi vẽ sáng tác tranh theo các
chủ để, sưu tầm tranh dân gian... đã giúp học sinh nhận thức đầy đủ về văn hóa
bản sắc dân tộc, có lòng nêu cao tinh thần truyền thống, có ý thức giữ được bản
sắc văn hóa Việt Nam. Từ đó hình thành bước đầu kĩ năng xây dựng kế hoạch
và đặt mục tiêu phấn đấu, rèn luyện trong học tập cũng như tu dưỡng về mặt
đạo đức. Nhà trường chú trọng tạo điều kiện thuận lợi để các em tham gia các
hoạt động xã hội, cộng đồng. Tiếp cận với những hoạt động truyền thống, lễ hội
của địa phương để giáo dục ý thức truyền thống cách mạng và tính gắn bó cộng
đồng, hình thành nên nhân cách tương thân, tương ái và hướng thiện. Biết thông
cảm với hoàn cảnh, điều kiện của ngưởi khác. Đồng thời biết giúp đỡ những
người gặp khó khăn một cách vui vẻ.
- Người học ngày càng nhận thức tốt về mối quan hệ thầy trò, thầy giáo cô
giáo là những người cho ta kiến thức, dạy cho ta cách làm người, là học sinh
phải luôn luôn biết tôn trọng, lễ phép. Khi giao tiếp các em đã biết thưa gửi, biết
thể hiện các hành động cử chỉ tôn trọng thầy cô giáo, lòng biết ơn công lao
người dạy bảo mình, mong cho mình ngày càng tiến bộ. Đồng thời các em đã
biết phê phán và góp ý những hành vi không đúng đối với thầy cô giáo của các
bạn khác.
- Các em biết xây dựng mối quan bạn bè cùng trường, cùng lớp các em đã hòa
đồng hơn, gần gũi, thân thiện, đoàn kết, biết giúp đỡ lẫn nhau khi gặp khó khăn,
biết chia sẻ niềm vui với nhau, vui trước thành công của bạn, nhưng các em
cũng đã mạnh dạn chỉ ra những khuyết điểm khi bạn mắc sai lầm. Các em đã

biết kiềm chế, không gây gổ, không đánh nhau với bạn, không xúc phạm bạn.
Và đây là một thành công lớn của tập thể lớp trong thời gian qua không có một
vụ nào học sinh đánh nhau ở trong hay ngoài nhà trường.

14


III. KẾT LUẬN
Năm học 2013 - 2014 với chủ đề “ Tiếp tục đổi mới quản lí - Nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện”, tiếp tục thực hiện phong trào “Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”, đổi mới phương pháp giáo dục với
nhận thức đầy đủ về nhiệm vụ năm học, bản thân thầy giáo đã không ngừng cố
gắng học hỏi rèn luyện bản thân, tu dưỡng đạo đức nhà giáo, nâng cao trình độ
chuyên môn đồng thời đã chú trọng trong công tác rèn kỹ năng sống cho học
sinh để đảm bảo cho việc hoàn thành tốt kế hoạch năm học.
1. Bài học kinh nghiệm
Rèn kỹ năng sống cho học sinh có ý nghĩa rất quan trọng trong việc thực hiện
chương trình giáo dục của Bộ thông qua tích hợp, lồng ghép trong các môn học,
nhằm hình thành cho các em học sinh những hành vi đạo đức trong sáng, lễ
phép, biết phân biệt đúng sai, biết cư xử trong sinh hoạt trong và ngoài nhà
trường, có tư duy linh hoạt, phong thái tự tin khi hòa nhập cộng đồng... Biết yêu
thương và có trách nhiệm hơn đối với người xung quanh và với chính bản thân
mình. Để làm tốt được việc rèn kỹ năng sống cho học sinh đòi hỏi các thầy cô
giáo cần phải nghiên cứu và đưa ra được các nhóm giải pháp thích hợp với từng
vùng, từng cá nhân học sinh.
Theo phương pháp từng “bước nhỏ” không vội vàng nhưng cần chú ý đến
tâm lý lứa tuổi học sinh để đạt được hiệu quả cao nhất. Đồng thời khi giúp đỡ
học sinh trong việc thực hành rèn kỹ năng sống, chúng ta cần lắng nghe ý kiến
của học sinh. Việc rèn kỹ năng sống cho học sinh phải thường xuyên diễn ra
mọi nơi mọi lúc trong các tiết học chính khóa, ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp, có

thể nói ở bất cứ đâu khi có điều kiện, khi có tình huống chúng ta cũng cần phải
quan tâm kịp thời.
2. Kiến nghị - Đề Xuất
- Đối với các thầy giáo, cô giáo: Tinh thần tự học nâng cao trình độ, tay nghề,
đổi mới phương pháp giảng dạy của giáo viên, đáp ứng yêu cầu ngày càng phát
triển. Việc sử dụng các kênh thông tin, các thiết bị, phương tiện dạy học đã được
15


sử dụng tốt hơn, các ứng dụng công nghệ thông tin: giáo án điện tử, sử dụng
kênh hình cho việc giảng dạy được nâng lên và có hiệu quả trong việc giảng
dạy, truyền thụ kiến thức. Thông qua việc dạy tích hợp, rèn kỹ năng sống qua
các bộ môn được các thầy cô chú trọng và thực hiện nghiêm túc. Thông qua các
giải pháp để rèn các nhóm kỹ năng sống mà thầy cô gần gũi học sinh hiểu được
hoàn cảnh các em, từ đó có những biện pháp giáo dục phù hợp và hiệu quả.
- Đối với học sinh: Các em đã bổ sung cho bản thân được các kỹ năng sống tối
thiểu mà trước đây các em không để ý tới như: xưng hô, lễ phép với thầy cô, với
khách, với người lớn tuổi; các em biết ứng xử thân thiện hơn trong mọi tình
huống, đã biết kiềm chế bản thân, biết làm việc theo nhóm, bước đầu có kỹ
năng về hoạt động xã hội. Các em đã biết giữ gìn sức khỏe, có ý thức bảo vệ
bản thân. Thông qua việc rèn kỹ năng sống các em đã có ý thức tốt hơn trong
học tập trên lớp và ý thức tự học của các em có tiến bộ rõ nét. Các em đã thể
hiện được bản thân dám đấu tranh với thói hư, tật xấu và mạnh dạn lên án thói
hư tật xấu, biết phân biệt đúng sai và dám chịu trách nhiệm trước việc làm của
mình.
- Đối với phụ huynh: Đã được nhà trường, thầy cô giáo tư vấn về giáo dục kỹ
năng sống theo lứa tuổi học sinh từ đó đã có nhận thức đầy đủ, quan tâm đến
chuyện học tâp, rèn luyện của con em mình. Đồng thời đã ôn hòa hơn khi con
em mắc lỗi và có cách dạy bảo khoa học hơn, giảm được cách giáo dục con
bằng hành động bạo lực, trách mắng nặng lời khi các em mắc khuyết điểm. Biết

cách phân tích cho con nhiều hơn để trẻ thấy được lỗi đã mắc phải và hướng
phấn đấu vươn lên.
Giúp cho các em có được kỹ năng sống tốt hơn không chỉ là trách nhiệm mà
còn thể hiện lương tâm của thầy cô giáo. Sau một thời gian thực hiện đề tài đã
mang lại nhiều kết quả thiết thực cho học sinh; hiện tượng học sinh bất hòa, gây
gổ đánh nhau, học sinh mang quà vào lớp học, học sinh trốn học, nghỉ học
không lý do có chiều hướng tích cực, việc thực hiện đồng phục, mang khăn
quàng được các em thực hiện tự giác, ý thức trách nhiệm và sự cố gắng hoàn
thành công việc được giao của các em được nâng lên rõ rệt... Ý thức học tập, tự
học tập đã có nhiều chuyển biến tích cực. Phong trào “xây dựng trường học thân
thiện - học sinh tích cực” được cũng cố và phát triển. Có thể nói thông qua việc
16


quan tâm giúp đỡ học sinh rèn các kỹ năng sống đã góp phần tích cực trong việc
hoàn thành nhiệm vụ năm học và có tác dụng rất lớn trong việc giáo dục toàn
diện của nhà trường cũng như nghành đã đề ra.
Rèn kỹ năng sống cho học sinh là trách nhiệm của các thầy, cô giáo, phụ
huynh hãy bắt đầu từ kỹ năng đơn giản, với “các bước đi nhỏ” kỹ năng sống của
các em dần thay đổi bổ sung, điều chỉnh các kỹ năng sống đã có trong con
người các em. Hãy quan tâm đến các em từ những điều nhỏ nhất, chắc chắn
chúng ta có được những thành công nhất định trong công tác giáo dục.
Với nhà trường và ngành giáo dục: Quý cấp lãnh đạo nghành cần mở các
chuyên đề bồi dưỡng cho giáo viên về những phương pháp, kiến thức để thực
hiện rèn kỹ năng sống cho học sinh.
- Đối với quản lý cấp trường cần có kế hoạch chỉ đạo việc rèn kỹ năng sống
cho học sinh phù hợp với đặc điểm học sinh của nhà trường và phù hợp với điều
kiện của địa phương.
Trên đây là một số giải pháp mà bản thân tôi đã thực hiên trong thời gian qua.
Song quá trình nghiên cứu và thực nghiệm tôi luôn nhận được sự hướng dẫn

giúp đỡ của Ban giám hiệu cũng như đồng nghiệp, quý bậc phụ huynh và học
sinh. Tuy thời gian thực nghiệm chưa nhiều nhưng đã mang lại một số kết quả.
Tôi xin chân thành cám ơn: Ban giám hiệu, tập thể giáo viên, quý bậc phụ
huynh đã giúp tôi hoàn thành đề tài này. Rất mong nhận được sự giúp đỡ, đóng
góp ý kiến của hội đồng khoa học, của các bạn để sáng kiến này hoàn thiện hơn.
Xin cám ơn!
Đắk Sắk, ngày 10 tháng 11 năm 2013
Người viết

Hoàng Kim Lễ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Kỹ năng quản lý lớp học có hiệu quả-NXB Đại học QG Hà Nội

17


- Phương pháp dạy học và đánh giá kết quả giáo dục học sinh khó khăn
NXB Giáo dục Việt Nam.
- Đổi mới phương pháp công tác đánh giá về kết quả học tập của NXB
Giáo dục Việt Nam.
- Tài liệu Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học ở tiểu học- NXB Giáo
dục Việt Nam.
- Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh NXB Đại học QG
Hà Nội
- Hướng dẫn và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh tiểu học NXB Giáo
dục Việt Nam
- Sách Thực hành rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 5- NXB GD
- Tâm lý lứa tuổi học sinh- NXB Đại học QG Hà Nội
- Tài liệu trên Internet trang Bạch kim.vn, trang violet.nv
- Tài liệu tập huấn KNS

PHẦN ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SKKN
Hội đồng các cấp

Ý kiến đánh giá

18

Kết quả xếp loại


19