Tóm tắt bài học H 11 04 phan ung trao doi ion trong dung dich chat dien li

PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG
DUNG DỊCH CHẤT ĐIỆN LI
I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion:
Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện ly là phản ứng giữa các ion.
Các ion kết hợp với nhau tạo ra ít nhất một trong các chất sau:
Chất kết tủa  (CaCO3 , BaSO4 , AgCl , Fe(OH)3  …)

Ví dụ: Na2 SO4 + BaCl2  BaSO4  +NaCl
Chất khí  (H2S , H2CO3 (H2O + CO2  ), H2SO3 (H2O + SO2  )… )

Ví dụ: Na2CO3 + 2HCl  2NaCl+CO2  +H2O
Chất điện ly yếu (H2O, CH3COOH, HF, HClO, HCN, H3PO4…)

Ví dụ: CH3 COONa + HCl  NaCl + CH3COOH

II. Phương trình ion thu gọn (thể hiện bản chất phản ứng)
Viết và cân bằng phương trình phân tử.
Phân li các chất điện li mạnh thành ion (chất không tan/chất ít tan/chất khí/chất điện ly
yếu để nguyên dạng phân tử).
Giản lược các ion giống nhau ở 2 vế, thu được phương trình ion thu gọn.
Suy ra phương trình phân tử từ phương trình ion thu gọn
Nguyên tắc: Thay ion bằng chất tan chứa ion đó
Thay H+ bằng axit mạnh
Thay OH- bằng bazơ mạnh
Thay cation kim loại bằng muối tan
Thay anion gốc axit bằng muối tan

Ví dụ

HCl + NaOH  NaCl + H2O
H  Cl  Na  OH-  Na  Cl-  H2O

H+ +OH-  H2O


Bài tập áp dụng 1
Dãy các ion nào sau đây tồn tại đồng thời trong cùng một dung dịch:
A. Al3+ , SO42- ,Cl- ,Ba2+
B. Na+ ,NH4+ ,SO42- ,PO43C. Ag+ ,NO3- ,Cl- ,Ba2+
D. HSO4- ,OH- ,K + ,Ba2+

Bài tập áp dụng 2
Viết phương trình phân tử hoàn chỉnh từ các phương trình ion thu gọn sau:

1. Pb2+ +Cl-  PbCl2
2. Ba2+ +CO3 2-  BaCO3
3. HCO3 - +OH-  CO3 2- +H2 O
4. Cu2+ +S2-  CuS

Bài tập áp dụng 3
Tính thể tích dung dịch HNO3 0,3M vừa đủ để trung hòa 100 ml dung dịch chứa hỗn hợp
NaOH 0,1M và Ba(OH)2 0,1M.

Bài tập áp dụng 4
Cho 200 ml dung dịch Al2(SO4)3 0,1M tác dụng với 500 ml dung dich X gồm NaOH 0,1M
và Ba(OH)2 0,08M. Tính khối lượng kết tủa thu được.

Bài tập áp dụng 5
-

Một dung dịch X có chứa Ca2+, Al3+ và Cl-. Để làm kết tủa hết ion Cl có trong 10 ml dung

dịch X phải dùng hết 70 ml dung dịch AgNO3 1M. Cô cạn 100 ml dung dịch X thu được
35,55 gam hỗn hợp 2 muối khan. Tính CM mỗi muối trong dung dịch X.