Một số biện pháp quản lý, chỉ đạo về đổi mới phương pháp dạy học ở trường tiểu học

PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn sáng kiến:
Đất nước ta đang bước vào thời kì đổi mới, mở cửa và hội nhập quốc tế. Để đáp
ứng yêu cầu phát triển của thời đại mới, thực hiện thắng lợi sự nghiệp “công nghiệp hoáhiện đại hoá” đất nước đòi hỏi những con người năng động, sáng tạo, tự chủ, tự tin, có
đầy đủ tri thức, dám nghĩ dám làm để làm chủ đất nước. Chính vì thế, Nghị quyết số 29NQ/TW Hội nghị Trung ương 8 (khóa XI) đã đặt ra: "Đổi mới căn bản và toàn diện giáo
dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế". Để thực hiện tốt Nghị quyết
của Đảng, mục tiêu đào tạo của nhà trường phải được điều chỉnh một cách thích hợp, đổi
mới căn bản và toàn diện giáo dục mà linh hồn là đổi mới phương pháp dạy học. Nghị
quyết TW II (khoá VII) đã nêu: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp GD-ĐT, khắc phục lối
truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng tạo của người học, từng bước áp dụng
các phương pháp tiên tiến và phương pháp hiện đại vào quá trình dạy học”. Quyết định
số 2653/QĐ-BGDĐT ngày 5/7/2014 ghi rõ: “Đẩy mạnh đổi mới PPDH theo hướng phát

triển năng lực cá nhân của người học, áp dụng các PP, kĩ thuật dạy học tích cực, chú
trọng rèn luyện PP tự học…”.
Như vậy, đổi mới phương pháp dạy học được Đảng và Nhà nước ta quan tâm, đưa
thành nhiệm vụ cho ngành GD-ĐT, đây là một yêu cầu cấp thiết, có vị trí đặc biệt quan
trọng. Bởi lẽ hoạt động dạy và học là hoạt động chủ yếu của nhà trường và xét cho cùng
khoa học giáo dục là khoa học về phương pháp. Sáng tạo về khoa học giáo dục thực chất
là sáng tạo về phương pháp giáo dục, trong đó có phương pháp dạy học. Cách mạng về
phương pháp sẽ đem lại bộ mặt mới, sức sống mới cho giáo dục trong xã hội hiện đại.
Hơn nữa, ở các bậc học càng thấp, vai trò của phương pháp càng quan trọng, đặc biệt tiểu
học là bậc học nền tảng.
Đổi mới phương pháp dạy học là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cấp học
năm học 2014- 2015. Bản thân nhận thức rằng đây là yêu cầu quan trọng, là yếu tố quyết

định đến chất lượng giáo dục của một nhà trường. Công tác chỉ đạo đổi mới PPDH đòi
hỏi người cán bộ quản lí luôn trăn trở. Đặc biệt làm thế nào để phát huy tính tích cực, chủ
1


động, sáng tạo, phát triển khả năng tự học của học sinh trong dạy học là một vấn đề cần
được quan tâm đúng mức.
Từ những suy nghĩ đó, thời gian qua tôi đã chú trọng chỉ đạo đổi mới phương pháp
dạy học một cách mạnh mẽ trong công tác dạy học ở đơn vị. Xuất phát từ những vấn đề
trên, tôi đã chọn sáng kiến: “Một số biện pháp quản lý, chỉ đạo về đổi mới phương pháp
dạy học ở trường tiểu học”.
2. Điểm mới của sáng kiến:

Thời gian qua đã có nhiều đồng chí nghiên cứu về đề tài này. Việc chỉ đạo đổi mới
PPDH không phải là vấn đề mới đối với mỗi cán bộ quản lý. Với sáng kiến “Một số biện
pháp chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học ở trường tiểu học”, bản thân tôi đưa ra các
giải pháp chỉ đạo đổi mới mạnh mẽ PPDH, áp dụng tính ưu việt của mô hình VNEN
nhằm pháp huy tối đa tính tích cực sáng tạo của người học theo tinh thần chỉ đạo của các
cấp quản lí giáo dục trong năm học 2014-2015. Hơn nữa, sáng kiến này có ý nghĩa thiết
thực đáp ứng việc chỉ đạo đổi mới đánh giá học sinh theo TT30/2014/TT-BGDĐT ngày
28/8/2014 về Qui định đánh giá học sinh tiểu học. Sáng kiến đưa ra những giải pháp
nhằm giúp giáo viên tạo cơ hội phát triển năng lực và một số phẩm chất của học sinh mà
lâu nay giáo viên chưa chú trọng. Đồng thời đề cao tính tự chủ, tự lập của chủ thể của học
sinh, người thầy chỉ làm vai trò hướng đạo, phát huy tối đa tính tích cực, sáng tạo, chủ
động của người học. Học sinh được giáo dục và phát triển kĩ năng sống để trở thành chủ

nhân tương lai năng động, sáng tạo, tự tin... đáp ứng xu thế phát triển của xã hội.
3. Phạm vi áp dụng :
Sáng kiến chỉ giới hạn trong phạm vi nghiên cứu việc chỉ đạo đổi mới PPDH áp
dụng ở trường Tiểu học tôi đang công tác. Nghiên cứu sáng kiến, tôi không có nhiều tham
vọng mà chỉ nhằm mục đích đóng góp một phần công sức của mình vào công tác chỉ đạo
hoạt động dạy học ở nhà trường. Tôi mong muốn sẽ có được những giải pháp hữu hiệu,
bài học kinh nghiệm để có thể áp dụng vào thực tiễn chỉ đạo đổi mới PPD ở trường nói
riêng và giáo dục huyện nhà nói chung. Điều này càng có ý nghĩa nếu đề tài thành công,
chất lượng dạy học được nâng cao đáp ứng với định hướng đổi mới giáo dục hiện nay.
PHẦN II: NỘI DUNG
2

I. Thực trạng về việc đổi mới phương pháp dạy học ở đơn vị:
1. Thực trạng việc đổi mới PPDH của giáo viên:
Trong những năm qua nhà trường đẩy mạnh phong trào đổi mới PPDH. Tổ chức
dạy học theo hướng nhẹ nhàng, vừa sức, hiệu quả ; phát huy tính tích cực sáng tạo và chủ
động của người dạy, người học trên cơ sở mục tiêu cần đạt về chuẩn kiến thức và kỹ năng
của môn học. Tăng cường sử dụng, vận dụng các phương tiện công nghệ thông tin vào
dạy học.
Công tác bồi dưỡng giáo viên tập trung vào các nội dung tổ chức dạy học sát
chuẩn kiến thức kỹ năng, 1 số tiết dạy đã thay đổi không gian lớp học, tổ chức hoạt động
học tập tích cực của học sinh thông qua học cá nhân, học nhóm, học cả lớp ... Một số giáo
viên đã vận dụng sáng tạo giữa phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy

học hiện đại nên chất lượng dạy học đảm bảo.
Tuy nhiên, bên cạnh đó có 1 số đồng chí nhận thức chưa thấu đáo về tầm quan
trọng của việc đổi mới PPDH; kiến thức, kĩ năng còn hạn chế nhất định. Giáo viên còn
chưa mạnh dạn đổi mới PPDH, còn tâm lý sợ học sinh không làm được nên làm thay.
Trong nhiều tiết dạy giáo viên còn giảng nhiều, còn lệ thuộc quá nhiều vào SGK, sách
hướng dẫn nên chưa linh hoạt, sáng tạo trong phương pháp để phù hợp với đối tượng học
sinh nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy. Việc đổi mới phương pháp dạy học đối với 1 số ít
giáo viên là vấn đề lớn lao khó có thể thực hiện được do năng lực chuyên môn còn hạn
chế. Hơn nữa, lực lượng nòng cốt chuyên môn còn mỏng, số lượng GVDG các cấp còn ít
(năm học 2013-2014 chỉ có 2đ/c đạt GVDG cấp huyện). Trong khi đó giáo viên trẻ mới
tuyển và hợp đồng nhiều nên kinh nghiệm trong dạy học còn ít, kĩ năng sư phạm còn
chưa vững vàng.

Bản thân đảm nhận công tác phụ trách chuyên môn, bồi dưỡng đội ngũ đôi lúc vẫn
chưa có những biện pháp quyết liệt, kinh nghiệm quản lý chỉ đạo chưa nhiều.
2. Thực trạng về tham gia hoạt động học tập của học sinh trong việc ĐMPPDH:
Học sinh nhiều em còn rụt rè, chưa mạnh dạn tự tin trong giáo tiếp. Kĩ năng tham
gia các hoạt động học tập còn hạn chế nhất định, chưa biết hợp tác, chia sẻ trong học tập.

3


Một số em kiến thức kĩ năng còn vơi nên giáo viên tổ chức các hoạt động học tập gặp
phải khó khăn.
* Kết quả đánh giá tiết dạy qua dự giờ, kiểm tra toàn diện, kiểm tra chuyên đề năm học

2013-2014:
Số tiết
dự

Tốt
SL

%

XẾP LOẠI
Khá
Đạt yêu cầu

SL
%
SL
%

Yếu
SL

%

* Xếp loại năng lực sư phạm đội ngũ cuối năm 2013-2014:
Tổng số

GV

XẾP LOẠI
Giỏi
SL

Khá
%

SL

TB

%

SL

Yếu
%

SL

%

3. Thực trạng về CSVC đáp ứng việc đổi mới PPDH:

Cơ sở vật chất của nhà trường về cơ bản đã đáp ứng được đổi mới giáo dục phổ
thông. Khuôn viên sạch đẹp, trường lớp khang trang, thân thiện, bàn ghế, trang thiết bị
khá đảm bảo. Tuy nhiên vẫn còn một số phòng học còn chật, chưa có không gian để học
sinh tham gia 1 số hoạt động học tập. Bàn ghế ở khối 5 chưa phù hợp với việc tổ chức
dạy học theo nhóm, màn hình lớn, ở chưa có ở một số lớp, trang thiết bị phục vụ cho dạy
học theo nhóm chưa đầy đủ như: bảng tên nhóm, thẻ mặt cười, mặt mếu, bảng nhóm...

4


II. Một số biện pháp chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học ở đơn vị:
Biện pháp 1. Xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch chỉ đạo đổi mới PPDH trong

nhà trường có hiệu quả:
Quá trình chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học yêu cầu bắt buộc đối với người
quản lý chuyên môn là phải có kế hoạch, mục tiêu cụ thể, tránh sự chỉ đạo chung chung
đến đâu hay đó. Kế hoạch phải cụ thể hoá các giải pháp và các mục tiêu về thực hiện đổi
mới phương pháp dạy học trong nhà trường. Yêu cầu mỗi giáo viên, tổ khối phải có kế
hoạch về đổi mới phương pháp dạy học trong năm học, trong từng kỳ. Kế hoạch chỉ đạo
đổi mới phương pháp dạy học của phụ trách chuyên môn phải đảm bảo :
+ Phân tích làm rõ thực trạng của đội ngũ về năng lực sư phạm, điều kiện phục vụ
cho dạy và học so với yêu cầu để đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.
+ Xây dựng kế hoạch chỉ đạo cả năm, từng tháng cụ thể. Chỉ rõ thời gian nào tổ
chức hội thảo chuyên đề theo trường, cụm trường, khi nào xây dựng tiết dạy và dạy thể
nghiệm ở các tổ hoặc toàn trường, khi nào bồi dưỡng tiếp sức cho GV trẻ đang thời gian

tập sự..., người thực hiện, hệ thống các chỉ tiêu cụ thể.
+ Hệ thống các giải pháp đánh giá chỉ đạo của nhà trường thật chi tiết, rõ ràng, có
tính khả thi cao.
Triển khai thực hiện kế hoạch chỉ đạo đổi mới PPDH có hiệu quả ở đơn vị, hàng
tháng đánh giá công tác chỉ đạo đổi mới PPDH: những việc làm được, tồn tại, hướng khắc
phục trong tháng sau.
Để triển khai có hiệu quả, bản thân nâng cao năng lực quản lý chỉ đạo về đổi mới
phương pháp dạy học của người phụ trách chuyên môn. Không ngừng trau dồi kiến thức,
chuyên môn nghiệp vụ quản lý chỉ đạo, nắm chắc kiến thức các môn trong chương trình
tiểu học ở tất cả các khối lớp, nắm chắc kiến thức cơ bản của tất cả các môn học để phục
vụ chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học được tốt hơn. Đổi mới công tác kiểm tra chuyên
môn đối với giáo viên, bám sát các tiêu chí về định hướng đổi mới trong các khâu của quá

trình dạy học để kiểm tra, phân tích, đánh giá đúng mức độ chuyển biến của từng giáo
viên, bồi dưỡng về lý luận phương pháp dạy học ở tiểu học, quy trình và đặc trưng
phương pháp bộ môn từng loại bài, nắm chắc định hướng về đổi mới cách dạy, cách học ở
5


tiểu học hiện nay. Cải tiến các hoạt động chuyên môn như dự giờ thăm lớp, thao giảng
thực tập, hội thảo chuyên đề để thực sự mang lại hiệu quả nhằm bồi dưỡng đội ngũ giáo
viên ngày càng đáp ứng với yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học.
Biện pháp 2: Bồi dưỡng nâng cao nhận thức trong cán bộ, giáo viên:
Trước hết CBQL nhà trường phải nhận thức đúng đắn tầm quan trọng của việc đổi
mới phương pháp dạy học để chỉ đạo. Từ đó tạo ra mọi sự chuyển biến trong nhận thức

cho đội ngũ giáo viên, làm cho mọi người thấy được tầm quan trọng và tính cấp thiết,
hiệu quả thiết thực của việc đổi mới phương pháp dạy học. Đồng thời xây dựng cho học
sinh niềm tin đối với hiệu quả của việc sử dụng phương pháp dạy học mới, cụ thể:
Tổ chức quán triệt sâu sắc Nghị quyết của Đảng về đổi mới giáo dục (NQ 29NQ/TW Hội nghị Trung ương 8 (khóa XI); Chương trình hành động của Chính phủ, Kế
hoạch hành động của ngành Giáo dục triển khai Nghị quyết số 29 như QĐ số 2653/QĐBGDĐT ngày 5/7/2014...; các chủ trương, văn bản chỉ đạo của ngành về đổi mới phương
pháp dạy học cho toàn bộ cán bộ giáo viên qua các buổi sinh hoạt chuyên môn. Đăng tải
các văn bản trên trang Website của nhà trường để mỗi GV dễ dàng cập nhật, nắm bắt,
nghiên cứu. Tuyên truyền, phổ biến tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy
học: đó là nhân tố quyết định đến chất lượng giáo dục. Chú trọng đổi mới mạnh mẽ
phương pháp dạy học thì học sinh mới học tập được chủ động, học sinh tự học, tham gia
các hoạt động học tập để tự chiếm lĩnh kiến thức, tri thức tiếp thu được bền vững làm cho
trình độ tư duy, nhận thức của các em được phát triển. Từ đó các em mới có điều kiện

hoạt động độc lập và sáng tạo, năng lực cá nhân mới được bộc lộ và phát triển đầy đủ.
Dạy học theo hướng tích cực hoá người học, tập trung vào hoạt động của người học mới
rèn được được cho trẻ những năng lực cần thiết đáp ứng đựoc yêu cầu đổi mới đất nước.
Phải làm cho giáo viên nhận thức được định hướng về đổi mới phương pháp dạy
học “Tổ chức các giờ học, các hoạt động giáo dục đảm bảo nhẹ nhàng – tự nhiên – hiệu
quả”. Giúp giáo viên thấy được ở tiểu học kiến thức khoa học không nhiều, điều quan
trọng nhất là dạy cho học sinh những phương pháp lĩnh hội kiến thức đó như thế nào. Đây
là yếu tố cốt lõi nhằm thay đổi tư duy, nhận thức của giáo viên về vận dụng phương pháp
dạy học mới.
6

Biện pháp 3: Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên về đổi mới
phương pháp dạy học:
BGH nhà trường tạo điều kiện cho GBQL, GV tham gia bồi dưỡng các chuyên đề
do Phòng, Sở GD tổ chức giúp giáo viên nắm đựơc nội dung điều chỉnh và đổi mới
phương pháp dạy học. Tạo điều kiện cho giáo viên đi học nâng cao trình độ.
3.1. Xây dựng phong trào tự học, tự bồi dưỡng:
Tôi luôn coi trọng chỉ đạo công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng. Khuyến khích giáo
viên dành thời gian đọc, nghiên cứu tài liệu về phương pháp dạy học, tập san tiểu học, thế
giới trong ta…, tài nguyên mạng để bổ sung kiến thức về văn hoá, về chuyên môn vì đổi
mới phương pháp dạy học đòi hỏi người giái viên phải có vốn kiến thức cao, hiểu biết
rộng, kĩ năng sư phạm tốt để tổ chức linh hoạt các hoạt động dạy học, GV mới làm tốt
được vai trò hướng dẫn, điều hành, trọng tài trong quá trình dạy học.

Tạo phong trào tự học, tự bồi dưỡng có nền nếp, giáo viên hứng thú tìm tòi sáng tạo
và ngày càng cảm thấy tự tin hơn vào năng lực của mình. Đối với giáo viên phải tự lập
cho mình một kế hoạch cụ thể trong tuần, trong tháng cần nghiên cứu, học tập thêm
những vấn đề gì?, dự giờ môn gì?, lớp nào? để phục vụ cho việc ĐMPPDH. Nếu có mong
muốn dạy thể hiện ĐMPPDH thì chuẩn bị tiết dạy mời tổ chuyên môn, BGH đến dự góp
ý, giúp đỡ. Giáo viên thường xuyên dự giờ thăm lớp, quy định dự 1 tiết/tuần.
3.2. Giúp GV nắm bắt định hướng ĐMPPDH:
Bản chất: Đổi mới PPDH là đổi mới cách tiến hành các phương pháp, đổi mới các
phương tiện và hình thức triển khai phương pháp trên cơ sở khai thác triệt để các ưu điểm
của các phương pháp cũ và vận dụng linh họat một số phương pháp mới nhằm phát huy
tối đa tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người học.
Mục đích: Mục đích cuối cùng của đổi mới phương pháp dạy học là làm thế nào để

học sinh phải thực sự tích cực, chủ động, tự giác, luôn trăn trở tìm tòi, suy nghĩ và sáng
tạo trong quá trình lĩnh hội tri thức và lĩnh hội cả cách thức để có được tri thức ấy nhằm
phát triển và hoàn thiện nhân cách của mình.
Định hướng chính:

7


1. Đổi mới PPDH theo hướng phát huy cao độ tính tích cực chủ động sáng tạo của học
sinh trong quá trình lĩnh hội tri thức,
2. Đổi mới PPDH theo hướng kết hợp một cách nhuần nhuyễn và sáng tạo các PPDH
khác nhau (truyền thống và hiện đại) sao cho vừa đạt được mục tiêu dạy học vừa phù hợp

với đối tượng và điều kiện thực tiễn của cơ sở.
3. Đổi mới PPDH theo hướng phát triển khả năng tự học của học sinh.
4. Đổi mới PPDH theo hướng kết hợp họat động cá nhân với họat động nhóm và phát huy
khả năng của cá nhân.
5. Đổi mới PPDH theo hướng tăng cường kỹ năng thực hành.
6. Đổi mới PPDH theo hướng sử dụng phương tiện kỹ thuật hiện đại vào dạy học.
7. Đổi mới PPDH theo hướng đổi mới cả phương pháp kiểm tra và đánh giá kết quả học
tập của học sinh.
8. Đổi mới PPDH theo hướng đổi mới cách thiết kế bài dạy, lập kế họach bài học và xây
dựng mục tiêu bài học.
3.3. Chỉ đạo có tốt công tác bồi dưỡng thường xuyên:
Từ năm học 2013-2014, Bộ GD&ĐT hướng dẫn công tác bồi dưỡng thường xuyên

cho các cấp học. Với cấp tiểu học, những nội dung bồi dưỡng hết sức thiết thực cho đội
ngũ: ND1, 2 và 3. Trong đó có một số Môdun bồi dưỡng về kĩ năng sư phạm đáp ứng đổi
mới PPDH như: TH 13: Kĩ năng lập kế hoạch bài học theo hướng tích cực, TH: Một số
phương pháp dạy học tích cực ở TH. Tôi chỉ đạo việc bồi dưỡng thường xuyên một cách
sâu sát từ việc tự học đến bồi dưỡng tập trung ở đơn vị, giải đáp thắc mắc, vận dụng kiến
thức vào thực tế giảng dạy nên góp phần không nhỏ trong đổi mới PPDH.
Biện pháp 4: Chỉ đạo đổi mới PPDH vận dụng mô hình VNEN:
4.1. Chỉ đạo xây dựng lớp học thân thiện:
Xây dựng nội quy lớp học: Xây dựng nội quy lớp học là việc làm hết sức có ý nghĩa,
bởi: HS tham gia được cung cấp thông tin, được bày tỏ ý kiến của mình, ý kiến của các
em được lắng nghe và tôn trọng. Từ đó giúp HS hiểu, tôn trọng và thực hiện tốt nội quy
do chính các em đề ra. Ngoài ra, HS còn được rèn luyện kĩ năng giao tiếp, bày tỏ ý kiến

8


và tham gia quá trình ra quyết định, phát huy tinh thần tập thể, nâng cao tinh thần trách
nhiệm cho mỗi HS.
Làm Hòm thư chia sẻ: Mỗi HS có một hộp thư, học sinh ghi những lời khen ngợi
động viên, tình cảm... dành cho bạn bè bỏ vào trong hộp thư. Việc làm này giúp HS
hướng tới những điều lạc quan tích cực trong cuộc sống ngay cả khi gặp khó khăn, chán
nản, tạo điều kiện cho những HS ngại giao tiếp trước đám đông cũng có thể bày tỏ ý kiến
của mình qua Hòm thư chia sẻ. Ngoài ra, GV cũng biết được thái độ, tình cảm của HS đối
với bạn bè.

Chia sẻ “Điều em muốn nói”: Chúng ta biết rằng, không phải lúc nào HS cũng có thể
trực tiếp nói thẳng mong muốn, suy nghĩ của các em với thầy cô giáo, với nhà trường. Vì
vậy, thông qua hòm thư “ Điều em muốn nói”, HS được tự do bày tỏ những khúc mắc,
băn khoăn của mình về cuộc sống xung quanh các em, về trường, lớp, bạn bè và thầy cô.
GV có thể rút ngắn khoảng cách giữa thầy và trò, được lắng nghe những chia sẻ, mong
muốn của các em để kịp thời có những điều chỉnh hợp lý, nhằm ngày càng nâng cao chất
lượng giáo dục, tạo môi trường thân thiện trong lớp học.
Chỉ đạo thay đổi không gian lớp học: Trong năm học này trường có 8/10 lớp tổ
ngồi học theo nhóm, chỉ còn 2 lớp 1 ngồi theo dãy bàn. Trong lớp học, sắp xếp bàn ghế
phù hợp dạy học theo nhóm tạo ra môi trường sư phạm thuận lợi cho việc dạy học. HS
được bố trí ngồi theo nhóm (4 -5em) tạo không gian dễ dàng cho việc đi lại giữa cô và trò
trong lớp học; GV đến với các nhóm một cách thuận lợi để kiểm tra việc học của từng HS

và giúp đỡ điều chỉnh việc làm của các em trong nhóm. Học sinh có cơ hội bộc lộ khả
năng thực hiện nhiệm vụ học tập, tự làm việc theo sự phân công của nhóm, làm việc theo
nhóm, hợp tác nhóm, báo cáo kết quả trong nhóm,...
4.2. Chỉ đạo việc vận dụng đổi mới PPDH trong dạy học trên lớp:
Dạy học theo hướng đổi mới phương pháp, linh hoạt trong quả trình tổ chức các
hoạt động theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh. Tránh bắt học sinh phải tiếp
thu một cách thụ động nguồn tri thức mà thầy giáo đưa ra. Phương pháp mới hiện nay là
làm cho người học trở thành chủ thể của quá trình dạy học. Học sinh phải tích cực chủ
động trong việc học, phát huy khả năng tự học, giáo viên chỉ là người hướng đạo.
9

Chẳng hạn, GV dạy bài Diện tích hình tam giác, ở hoạt động hình thành kiến thức
mới, GV yêu cầu HS lấy ra 2 hình tam giác bằng nhau, cắt 1 hình tam giác theo một
đường cao rồi ghép lại thành một hình chữ nhật.
E

A
Đường cắt
1

1

B

2

2
D

H

C

-Yêu cầu HS so sánh diện tích một hình tam giác với diện tích hình chữ nhật vừa
tạo ra (HS nhận ra diện tích hình tam giác bằng 1/2 diện tích hình chữ nhật),
- Yêu cầu HS nhắc lại cách tính diện tích hình chữ nhật, so sánh cạnh đáy hình tam

giác với chiều dài hình chữ nhật, chiều cao hình tam giác với chiều rộng hình chữ nhật.
-Từ cách tính diện tích hình chữ nhật suy ra cách tính diện tích hình tam giác.
Sau bước này GV mới cho HS rút ra công thức tính diện tích hình tam giác
S
=

axh
2

Hoặc khi dạy bài: Tính chất của nước, khoa học lớp 4, Gợi ý GV lựa chọn phương
pháp “bàn tay nặn bột” để giúp học sinh tự khám phá kiến thức qua 5 bước:
Bước 1: Tình huống xuất phát và câu hỏi nêu vấn đề.

Bước 2: Bộc lộ biểu tượng ban đầu
Bước 3: Đề xuất câu hỏi và phương án thí nghiệm tìm tòi nghiên cứu.
Bước 4: Tiến hành thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu.
Bước 5: Kết luận, hợp thức hóa kiến thức.
Để có tiết dạy thành công, yêu cầu GV trước khi lên lớp phải chuẩn bị thật chu đáo,
phải thâm nhập kiến thức cho một bài dạy và phải nắm bắt được nội dung của sách giáo
khoa. Để có tiết dạy đổi mới PPDH yêu cầu GV phải lập kế hoạch bài học chú trọng đến
cách tổ chức các hoạt động dạy học phát huy tính tích cực của học sinh, nêu ra các tình
huống có vấn đề để học sinh giải quyết. Từ đó mới chủ động việc định hướng bước đi của

10

mình thông qua bài soạn. Sự chuẩn bị của người dạy chu đáo, công phu, sáng tạo và chủ
động bao nhiêu thì mang lại hiệu quả của tiết dạy bấy nhiêu.
Việc tổ chức một tiết học có tầm quan trọng đặc biệt, nó ảnh hưởng trực tiếp đến
chất lượng và hiệu quả giờ học. Giáo viên vận dụng linh hoạt và hiệu quả các phương
pháp dạy học tích cực, các PPDH thường được sử dụng trong dạy học lnhư:
- Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp trò chơi.
- Phương pháp hợp tác theo nhóm nhỏ.
- Phương pháp vấn đáp.
- Phương pháp luyện tập, thực hành
- Phương pháp bàn tay nặn bột (áp dụng với các môn Khoa học, TNXH...có thể làm

thí nghiệm)
Chỉ đạo GV có thể sử dụng bản đồ tư duy trong các tiết có thể sử dụng được nhằm
hệ thống kiến thức bài học, chương, mạch kiến thức cho học sinh dễ nhớ, có tính liên kết.
Chỉ đạo GV chú trọng việc “Học mà chơi - chơi mà học”. Lựa chọn những trò chơi
phù hợp với môn học để tổ chức hoạt động khởi động hoặc trong các hoạt động trọng tâm
của tiết dạy. Hình thức tổ chức trò chơi như vậy làm cho học sinh đỡ căng thẳng, tạo được
hứng thú và niềm tin trong học tập.
Đổi mới PPDH thực chất không phải là sự thay thế các PPDH cũ bằng một loạt
PPDH mới. Về bản chất, đổi mới PPDH là đổi mới cách tiến hành các phương pháp, đổi
mới các phương tiện và hình thức triển khai phương pháp trên cơ sở khai thác triệt để các
ưu điểm của các phương pháp cũ và vận dụng linh họat một số phương pháp mới nhằm
phát huy tối đa tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người học. Trong dạy học, mỗi

GV linh hoạt lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp sao cho đạt hiệu quả cao nhất.
4.3. Chỉ đạo việc hướng dẫn cách học của học sinh:
Yêu cầu GV chú trọng hoạt động học của HS, đến với từng em và nhóm học tập
nhiều hơn làm việc chung cho cả lớp, giải đáp ý kiến và vướng mắc của HS thay vì thuyết
giảng. HS học theo nhóm là một đặc trưng trong đổi mới cách dạy và học; hầu hết các tiết
học, HS đã có gần ba phần tư thời gian để làm việc nhóm, cặp và cá nhân một cách khá
11


vui, sinh động và hiệu quả. Các em được thực sự cùng nhau trao đổi, tìm tòi khám phá
kiến thức qua các hoạt động học tập để hoàn thành bài tập; chia sẻ lẫn nhau, chỗ nào chưa
rõ thì hỏi cô giáo hoặc bạn trong nhóm để có thêm gợi ý giải thích… Phát huy vai trò của

nhóm trưởng, tất cả học sinh trong nhóm đều được luân phiên làm nhóm trưởng hướng
dẫn các bạn trong nhóm để điều hành các hoạt động do giáo viên yêu cầu và không có bất
cứ học sinh nào ngoài cuộc, không một học sinh nào ngồi chơi. Trong dạy học GV chú ý
nêu ra các tình huống có vấn đề cho học sinh tự giải quyết. Giáo viên chỉ gời ý, tiếp sức
khi học sinh gặp khó khăn nhưng tuyệt đối không làm thay cho học sinh. Trong mỗi hoạt
động giáo viên coi trọng hoạt động của các em, tạo cho tất cả học sinh hoạt động tích cực,
tránh tâm lý sợ học sinh không làm được. Chính vì thế, HS tiến bộ rõ về sự tự tin cũng
như mạnh dạn hơn trong giao tiếp; các em có sự chia sẻ giúp đỡ nhau trong học tập, kĩ
năng tự học và tự đánh giá được nâng lên; các đối tượng HS còn chậm có cơ hội phát
biểu, để giải đáp thắc mắc và hiểu được bài học.
Biện pháp 5: Phát huy vai trò của tổ chuyên môn trong việc thực hiện ĐMPPDH:
Đổi mới nội dung sinh hoạt chuyên môn ở tổ, tập trung vào việc nâng cao chất

lượng hiệu quả bài dạy bằng hình thức thực tập chuyên đề hội thảo đổi mới PPDH. Muốn
tổ chức tốt phong trào này trong xây dựng kế hoạch cần đề ra chỉ tiêu. Phân công cho các
tổ trưởng tổ chuyên môn phụ trách việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng trong tổ và yêu cầu
mỗi cá nhân xây xây dựng kế hoạch tự bồi dưỡng cho riêng mình về ĐMPPDH.
Tổ chuyên môn thực sự là nơi diễn ra hoạt động chuyên môn sâu rộng, có ý nghĩa
thiết thực đối với mỗi thành viên trong hoạt động nâng cao chất lượng giáo dục giảng dạy,
nhất là việc ĐMPPDH. Tổ chuyên môn tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, tổ
chức kiểm tra đánh giá công tác ĐMPPDH của giáo viên theo kế hoạch của nhà trường.
Nề nếp sinh hoạt của tổ chuyên môn là 4 lần/ tháng trong đó chú trọng thực hiện đổi mới
sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học đạt hiệu quả cao. Tập trung xây
dựng các tiết thao giảng theo chuyên đề, đầu tư thời gian, trí tuệ, đăc biệt chú trọng mạnh
dạn đổi mới PPDH, phát huy tối đa tính tích cực của học sinh, chú trọng đến phát triển cả

3 mặt: kiến thức- kĩ năng, năng lực, phẩm chất. Sau đó tổ chức đúc rút kinh nghiệm, lấy
thực hành đối chiếu với lí luận, tập trung vào từng bài dạy xem việc đổi mới có hiệu quả
12


không. Đối với các tiết dạy thể nghiệm sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học,
người dự không đánh giá giáo viên mà tập trung quan sát, đánh giá hoạt động của người
học. Chỉ đạo việc lập kế hoạch bài học theo hướng pháp huy tính tích cực của học sinh
cho từng phân môn, môn học theo hướng đổi mới nhưng cần vận dụng một cách linh hoạt
tuỳ bài dạy và tuỳ thuộc đối tượng học sinh.
Xây dựng mạng lưới bồi dưỡng đội ngũ ở các tổ, khối. Các tổ chọn giáo viên dạy tốt
từng phân môn dạy thao giảng cho toàn trường dự hoặc chọn giáo viên giỏi trong tổ dạy

chuyên đề do nhà trường yêu cầu. Đây là những giáo viên nồng cốt, đi đầu trong việc đổi
mới phương pháp, là những nhân tố tích cực trong vịêc bồi dưỡng đội ngũ. Các giáo viên
này có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy theo hướng đổi mới, đã đạt giáo viên dạy giỏi
các cấp. Vì vậy có nhiều uy tín trong việc bồi dưỡng cho đội ngũ, các tiết dạy minh hoạ
chuyên đề thể hiện thành công tốt. Tích cực phát động phong trào thi đua về đổi mới PP
dạy học, phát hiện bồi dưỡng và nhân điển hình. Đồng thời, tổ trưởng, mạng lưới cốt cán
cùng với ban chỉ đạo thường xưyên dự giờ để góp ý, bổ sung kịp thời cho những giáo
viên còn hạn chế. Tiếp tục cho giáo viên đề xuất những vướng mắc trong quá trìmh thực
hiện để cùng bàn biện pháp tháo gỡ giúp đội ngũ vận dụng đổi mới PP dạy học một cách
linh hoạt.
Biện pháp 6: Thường xuyên dự gìờ thăm lớp và tổ chức thao giảng, hội thảo chuyên
đề, bồi dưỡng GVDG:

Nhà trường phải thường xuyên tổ chức phong trào dự giờ thao giảng, hội thi
GVDG. Sinh hoạt chuyên môn chú trọng chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học nhằm
giúp cho giáo viên trau dồi kĩ năng sư phạm, tổ chức dạy học trên lớp. Đây là hoạt động
thiết thực và trọng tâm của quá trình đổi mới, nó có tác dụng động viên giáo viên hăng
hái, tích cực hơn, tay nghề vững vàng hơn.
Tổ chức thao giảng cấp trường (2 lần/tháng), tổ chức những giờ dạy mẫu thông qua
các đợt thi đua chào mừng những ngày lễ lớn trong năm học như kỷ niệm: Ngày thành lập
HLHPNVN20/10; Ngày nhà giáo Việt Nam 20/11; Ngày thành lập quân đội nhân dân
Việt nam 22/12; Ngày thành lập Đảng 3/2; Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, Ngày thành lập
đoàn 26/3…, tổ chức rút kinh nhiệm, đánh giá kịp thời. BGH liên hệ với một số trường tổ
13

chức dạy học VNEN dạy thể hiện đổi mới PPDH nhằm tạo điều kiện cho CBQL, GV dự
giờ học hỏi kinh nghiệm, sau đó vận dụng những điều học tập được dạy minh họa ở
trường. Đây là hình thức bồi dưỡng rất có ý nghĩa.
BGH nhà trường hàng tuần đều có lịch dự giờ giáo viên để nắm tình hình dạy học
của giáo viên và học sinh, xác định thực chất trình độ, năng lực SP của đội ngũ. Sau khi
dự giờ giáo viên nhận được sự góp ý của đồng nghiệp, của BGH nhà trường về những ưu
điểm và tồn tại để giáo viên điều chỉnh, bổ sung rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân.
Đối với giáo viên mới ra trường thì BGH càng quan tâm việc làm này nhiều hơn. Việc tổ
chức dự giờ thăm lớp là biện pháp cơ bản để nâng cao năng lực SP cho mỗi giáo viên,
hơn nữa đây cũng là cơ hội để giáo viên phát triển sự sáng tạo trong nghề nghiệp.
Tổ chức có hiệu quả các hội thi GVDG. Xây dựng thành tiêu chí thi đua để đánh

giá xếp loại giáo viên, động viên kịp thời những cá nhân có nhiều tiến bộ và nhiều thành
tích trong việc đổi mới PP dạy học. Bồi dưỡng giáo viên dự thi GVDG cấp huyện đạt kết
quả cao. Đây là những gương điển hình trong phong trào đổi mới PPDH.
Biện pháp7: Đẩy mạnh công tác viết sáng kiến kinh nghiệm, làm đồ dùng dạy học:
Trong phong trào thi đua đổi mới PPDH nhà trường có kế hoạch tổ chức cho giáo
viên viết SKKN về đổi mới PPDH. Dựa vào khả năng, năng lực sở trường về một môn,
phân môn nào đó, hướng dẫn đề cương cho giáo viên và chỉ đạo thực hiện có hiệu quả.
“Giáo viên với sáng kiến đổi mới" là phong trào được nhà trường triển khai trong nhiều
năm học qua và đã thu được nhiều kết quả khả quan. Những biện pháp của các sáng kiến
đều thể hiện sự trăn trở, tìm tòi để tìm ra những cách làm có hiệu quả góp phần đổi mới
phương pháp dạy học. Đó là những sáng kiến, những bài học kinh nghiệm quý báu của
các cô giáo, các sáng kiến đã đạt được trải nghiệm và đạt kết quả cao trong dạy học.

Thông qua phong trào, nhà trường tổng kết, rút kinh nghiệm, chọn những sáng kiến điển
hình về việc thực hiện đổi mới PP dạy học báo cáo, cho giáo viên trao đổi, học hỏi lẫn
nhau.
Bên cạnh đó, tổ chức hội thi làm và sử dụng ĐDDH cấp trường làm cho giáo viên
thích tìm tòi sáng tạo và có ý thức cao trong việc đổi mới PP dạy học cho bản thân mình
và đồng nghiệp. TBDH tự làm chứng tỏ sự nhiệt tình, sáng tạo của GV và HS trong quá
14


trình sưu tầm nguyên vật liệu sẳn có ở địa phương mình để làm ra những thiết bị có giá
trị. Quá trình làm và sử dụng TBDH tự làm trong các bài học sẽ tạo ra động cơ học tập tốt
hơn, giúp HS tập trung chú ý cao và việc nắm kiến thức mới trở nên dễ dàng hơn, sâu sắc

hơn. TBDH góp phần vào việc đổi mới PPDH chứ không phải đơn thuần là minh họa cho
bài giảng. Trong chỉ đạo, tôi chú trọng việc giáo viên khai thác có hiệu quả tối đa các
ĐDDH hiện có và tự làm, tự sưu tầm. Tuyệt đối không có trường hợp GV dạy chay khi có
đồ dùng dạy học mà không sử dụng.
Biện pháp 8: Tăng cường xây dựng CSVC trang thiết bị dạy học:
Việc đổi mới PPDH đòi hỏi phải có CSVC đáp ứng với nhiệm vụ dạy và học.
Chính vì vậy, trong những năm qua, nhà trường tham mưu với cấp ủy Đảng, chính quyền
và hội cha mẹ học sinh, tăng cường xây dựng CSVC như phòng học, bàn ghế, bảng….
phục vụ cho dạy và học. Đến nay CSVC nhà trường đã phần nào đáp ứng được nhu cầu
dạy và học. Trong 2 năm qua, nhà trường mua sắm thêm được 03 màn hình lớn, trang trí
lớp học thay mới các bảng biểu theo mô hình VNEN, các lớp trang bị bảng tên nhóm, thẻ
mặt cưới, mặt mếu để phù hợp dạy học theo hướng đổi mới hiện nay. Nhà trường tạo điều

kiện tối đa trong khả năng hiện có về các phương tiện dạy học hiện đại để giúp giáo viên
có điều kiện thực hiện việc đổi mới phương pháp dạy học, coi việc sử dụng đồ dùng dạy
học là một tiêu chí bắt buộc khi xét thi đua, xét công nhận danh hiệu cuối năm. Chỉ đạo
việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, khai thác các phần mềm dạy học hiện
đại, kiến thức, thông tin, tài nguyên trên mạng.
Thiết bị dạy học là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học. Xây
dựng thư viện – thiết bị chuẩn, trang bị đủ bộ thiết bị dạy học cho giáo viên và học sinh.
Mua sắm đầy đủ sách hướng dẫn, sách tham khảo, các tài liệu chuyên môn cho giáo viên
giảng dạy. Chỉ đạo các lớp động viên học sinh mua sắm đồ dùng học tập đầy đủ tạo điều
kiện thuận lợi cho việc dạy học theo hướng đổi mới.
Biện pháp 9: Chỉ đạo việc thực hiện dổi mới về đánh giá học sinh nghiêm túc:
Từ việc chỉ đạo đổi mới PPDH, vận dụng mô hình VNEN một cách mạnh mẽ, thay

đổi không gian lớp học, dạy học theo nhóm để tạo cơ hội phát triển năng lực, phẩm chất
cho HS phù hợp đánh giá học sinh theo TT30/2014/TT-BGD&ĐT. Chỉ đạo giáo viên thực
15


hiện tốt đánh giá học sinh. GV luôn theo dõi sát các đối tượng, tăng cường việc nhận xét
bằng lời qua các hoạt động dạy học trên lớp, tiếp sức, giúp đỡ những em chưa hoàn thành.
Trong các tiết học, đánh giá kĩ bài làm của các nhóm/ cá nhân, giúp học sinh chữa lỗi nhất
là các em còn rụt rè, kiến thức chưa chắc chắn. Hàng tháng, giáo viên chú ý nhận xét
những hạn chế của các em và tìm biện pháp giúp đỡ, theo dõi sự tiến bộ ở các tháng sau.
Đổi mới đánh giá học sinh là giải pháp tạo ra động lực học tập cho học sinh, các em
không phải chịu sức ép tâm lí (điểm số, thi cử) đây là điều kiện tạo ra hứng thú học tập để

các em dễ dàng tiếp thu kiến thức, rèn luyện kĩ năng, phát triển năng lực và phẩm chất.
Đổi mới đánh giá học sinh có tác động trở lại, giúp GV điều chỉnh, đổi mới phương pháp,
hình thức tổ chức hoạt động dạy học, hoạt động trải nghiệm ngay trong quá trình và kết
thúc mỗi giai đoạn dạy học. Kịp thời phát hiện những cố gắng, tiến bộ của HS để động
viên, khích lệ và phát hiện những hạn chế của HS để hướng dẫn, giúp đỡ trong quá trình
học tập, rèn luyện của HS. Việc thực hiện đánh giá học sinh theo thông tư 30/2014/TTBGDĐT mang tính nhân văn sâu sắc. Các em có cơ hội được nhà trường khen thưởng
theo khả năng và sự tiến bộ của từng em, đó là động lực lớn thúc đẩy sự nổ lực phấn đấu
vươn lên ở học sinh.
III. Kết quả đạt đựơc:
Về phía giáo viên: Qua những năm thực hiện đổi mới PPDH, dưới sự lãnh đạo của các
cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương và sự chỉ đạo trực tiếp của Phòng GD&ĐT, tập thể
cán bộ giáo viên ở đơn vị nỗ lực thi đua trong phong trào “Dạy tốt- Học tốt” đã đạt được

kết quả đáng ghi nhận. Phong trào đổi mới PPDH ở đơn vị trong năm học 2014-2015 đã
chuyển biến rõ nét, thu được nhiều kết quả đáng phấn khởi. Hầu hết các tiết dạy giáo viên
chú trọng đổi mới PPDH, không còn tiết dạy theo lối truyền thống, học sinh tiếp thu một
cách thụ động. Đa số giáo viên tổ chức các tiết dạy đạt hiệu quả cao, thực sự đổi mới
PPDH phát huy cao tính tích cực của học sinh. Trong năm học 2014-2015 có 3/3 giáo
viên tham gia thi và đạt GVDG cấp huyện.
Về phía học sinh: Các em hoạt động tích cực, chủ động, sáng tạo, tự chiếm lĩnh kiến
thức, chia sẻ lẫn nhau giữa các nhóm, cá nhân. Chất lượng đội ngũ chuyển biến tốt về cả
nhận thức, kiến thức và kĩ năng sư phạm trong việc đổi mới PPDH. Chất lượng học sinh
16

được nâng cao trên cả 3 mặt: Kiến thức kĩ năng, Năng lực và Phẩm chất: Cụ thể: Về Kết
quả hoạt động học tập có 236/239 em HTCTLH, Phẩm chất đạt 100%; Năng lực đạt
100%.
* Kết quả đánh giá tiết dạy qua dự giờ, kiểm tra toàn diện, kiểm tra chuyên đề:
Số tiết
dự

Tốt
SL

%

XẾP LOẠI
Khá
Đạt yêu cầu
SL
%
SL
%

Yếu
SL

%

* Xếp loại năng lực sư phạm đội ngũ cuối năm 2014-2015:
Tổng số
GV

XẾP LOẠI
Giỏi
SL

Khá
%

SL

TB
%

SL

Yếu
%

SL

%

PHẦN 3: KẾT LUẬN
1. Ý nghĩa của sáng kiến:
Đổi mới PPDH là nhu cầu tất yếu của sự đổi mới xã hội. Đây là nhiệm vụ quan
trọng, thường xuyên của nghề dạy học và thật ra là rất khó, nó đòi hỏi người quản lí phải
hết sức kiên trì, nhẫn nại, phải nắm bắt thật chính xác năng lực đội ngũ, CSVC kĩ thuật,
phương tiện dạy học, đặc điểm tình hình học sinh, địa phương để có biện pháp khả thi
nhằm thực hiện được nhiệm vụ đề ra. Cần xác định cho được nội dung cần đổi mới để lập
kế hoạch, quy trình bồi dưỡng cho đội ngũ, chỉ đạo đội ngũ tiến hành chọn những giải
pháp có khả năng thực thi. Tiến hành dạy thí điểm thông qua các bài học kinh nghiệm tìm
ra mặt mạnh, mặt yếu, nguyên nhân để giải quyết. Tổ chức triển khai thực hiện có kiểm

tra, điều chỉnh, tổng kết đánh giá phong trào một cách chu đáo.
Để làm tốt công tác chỉ đạo đổi mới PPDH trong trường tiểu học cần có các giải
pháp sau:
1. Xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch chỉ đạo đổi mới PPDH trong nhà trường có
hiệu quả.
2. Bồi dưỡng nâng cao nhận thức trong cán bộ, giáo viên.
3. Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên về đổi mới PPDH.
17


4. Chỉ đạo đổi mới PPDH vận dụng mô hình VNEN.
5. Phát huy vai trò của tổ chuyên môn trong việc thực hiện ĐMPPDH.

6. Thường xuyên dự gìờ thăm lớp và tổ chức thao giảng, hội thảo chuyên đề, bồi dưỡng
GVDG.
7. Đẩy mạnh công tác viết sáng kiến kinh nghiệm, làm đồ dùng dạy học.
8. Tăng cường xây dựng CSVC trang thiết bị dạy học.
9. Chỉ đạo việc thực hiện dổi mới về đánh giá học sinh nghiêm túc.
2. Những kiến nghị, đề xuất:
Nhà trường tham mưu với địa phương hỗ trợ kinh phí mua sắm bàn ghế ở khối 1 và
khối 5 đảm bảo dạy học theo nhóm và sự phát triển về thể chất của trẻ hiện nay.

18