Thay vinh sieu am tim qua thuc quan chi dinh va ky thuat compatibility mode

SIÊU ÂM TIM QUA ĐƯỜNG THỰC QUẢN:
CHỈ ĐỊNH VÀ KỸ THUẬT

PGS.TS PHẠM NGUYỄN VINH










Siêu âm tim qua thành ngực (TTE: Transthoracic
echocardiography)
Siêu âm tim trên thượng tâm mạc (Epicardial echocardiography)
Siêu âm tim qua đường thực quản (SATQTQ) (TEE:
Transesophageal echocardiography)
Siêu âm tim trong lòng mạch (Intravascular echography)
Siêu âm trong buồng tim (Intracardiac echocardiography)

2


GIẢI PHẪU HỌC THỰC QUẢN





Ống cơ, kích thước 2cm x
25cm
Nối từ yết hầu đến dạ dày
Nằm sau: . khí quản
. phế quản chính
bên trái
. nhó trái
. thất trái

3


LỊCH SỬ








Frazin và c/s (1976)
: SAQTQ với siêu âm TM
Hisanaga và c/s (1977) : SAQTQ với siêu âm 2D
Matsumoto và c/s (1980) : SAQTQ để khảo sát chức năng
thất trái khi mổ tim.
Schluter và c/s (1982)
: sử dụng đầu dò phased array đặt
ở đầu ống nội soi mềm dạ dầy
Thập niên 80

: ứng dụng Doppler trong SAQTQ

4


DỤNG CỤ
Ngày nay đầu dò siêu âm qua thực quản được gắn vào ống nội soi
mềm dạ dầy
1. Đầu dò một bình diện (Monoplane transducers)
 Loại phased array có 64 phần tử (elements)
 Thường là 5 MHz
 Đầu xa: rộng 14mm x dầy 11mm x 27mm
 Nút vặn phía trong (lớn): giúp động tác gập tới trước và sau
(anterior and posterior flexion)
 Nút vặn ngoài (nhỏ): giúp động tác nghiêng phải và trái (right
and left lateral movement)
 Đầu xa có thể vận động: 1200 với động tác gập trước, 900 với
động tác gập sau và nghiêng.
5


2. Đầu dò hai bình diện (Biplane transducers)

Loại phased array, 64 phần tử

Dầy 6 – 14mm, rộng 14 – 30mm, dài 41mm

Bao gồm 2 đầu dò:
* 1 đầu dò thẳng đứng (vertical array transducer)
* 1 đầu dò nằm ngang (horizontal array transducer)

6


7


8


3. Đầu dò đa bình diện (Multiplane probe or omniplane probe)

Bao gồm tính năng cơ học và phased array. Do đó chỉ cần 1
đầu dò xoay quanh 1 trục trung tâm.

5 MHz, 64 phần tử – 92 phần tử

Kích thước:
thế hệ 1: rộng 16,7mm; dầy 11,2mm và
dài 45mm
hiện nay: nhỏ hơn

9


10


4. Bộ phận cảm ứng nhiệt độ:


Giúp ngưng hoạt động đầu dò khi nhiệt độ bên ngoài đầu dò
cao hơn nhiệt độ đònh sẵn theo chương trình.

Nhiệt độ thường được cài là 42,250C

Giúp tránh tai biến làm phỏng thực quản.
5. Chăm sóc và làm sạch đầu dò:

Trước khi dùng nên quan sát đầu dò xem có thủng, rách

Rửa sạch với nước, xà bông hoặc dung dòch có enzyme sau
dùng (loại trừ nước bọt)

Ngâm vào nước dung dòch Glutaraldehyde 20 phút. Rửa sạch
bằng nước.
11


KỸ THUẬT KHÁM NGHIỆM
1. Chuẩn bò bệnh nhân:

Nhòn đói 4 – 6 giờ trước SAQTQ

Nghi ngờ có bệnh thực quản: chụp thực quản có uống baryte hoặc nội soi
thực quản trước để loại trừ:
. lỗ dò
. nghẹt
. các bất thường khác

Gỡ răng giả nếu có


Dụng cụ hồi sức

Gây tê niêm mạc tại chỗ: bơm xylocaine 4% (đỉnh cao tác dụng 2 – 5 phút;
kéo dài 30 -45 phút)

Tiêm thuốc an thần: Diazepam 5 -10mg TM hoặc Midazolam (Hypnovel) 0,1
mg/kg

Một vài tác giả: tiêm Atropine 0,5mg dd giúp bớt tiết nước bọt

Kháng sinh phòng VNTMNT: chỉ dành cho b/n có nguy cơ cao (van nhân tạo,
12
tiền sử VNTMNT)


2. Chống chỉ đònh:
 Bệnh lý thực quản: nghẹt, lỗ dò, bướu, xơ cứng bì, varices thực
quản
 Bệnh khớp cổ atlantoaxial (c1 c2) nặng (không thể gập cổ lại)
 Đã có tiền sử xạ trò vùng ngực
 Thủng nội tạng
3. Thao tác:
 Bệnh nhân nằm nghiêng trái – đầu gối hơi cao, cổ gập nhẹ
 Đặt miếng chống cắn (bite – guard)
 Dùng 2 tay: tay trái cầm đuôi, tai phải đẩy đỉnh đầu dò vào miệng.
Vặn hơi gập đầu dò.
 Khi đỉnh đầu dò sát hầu, bảo b/n nuốt, đồng thời đẩy nhẹ.
 Không bao giờ ấn mạnh. Nếu đưa nhẹ vào không được, kéo ra thực
hiện lại

13
 Tỷ lệ thất bại 1,5% - 1,9%


14


CHỈ ĐỊNH
A. Các b/n mà siêu âm qua thành ngực cho hình ảnh không rõ:
1. Béo phì, có bệnh phổi mạn tính, mới mổ xương ức thượng vò.
2. Tìm huyết khối nhó, tiểu nhó (trước mổ tim kín, hẹp 2 lá, sốc điện)
3. Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng:
. van tự nhiên
. van nhân tạo
4. Bóc tách ĐMC
5. Đứt cột cơ
6. Bệnh tim bẩm sinh:
. các cấu trúc phía sau (TMP, thân chính và nhánh
ĐMP, tiểu nhó)
. hẹp eo ĐMC
. Thông liên nhó
15


B. SAQTQ trong phẫu thuật

Theo dõi chức năng thất trái

Lượng đònh tưới máu cơ tim


Phát hiện hở van

Phát hiện bọt khí trong lòng mạch, xảy ra do thủ thuật ngoại

Khảo sát kết quả phẫu thuật: sửa van, đóng Shunt

Xác đònh vò trí vào và ra của bóc tách ĐMC
C. SAQTQ trong phòng hồi sức:

Hình ảnh rõ hơn siêu âm qua thành ngực

Có trong tất cả các chỉ đònh của siêu âm qua thành ngực ở
phòng hồi sức.

16


D. Trong phòng thông tim:

Xác đònh vò trí ống thông khi cần chọc xuyên vách tim
(VLN, VLT)

Nong van bằng bóng

Hủy đường dẫn truyền hoặc ổ ngoại vò bằng điện

17


CÁC VỊ TRÍ CHÍNH CỦA TEE

A: giữa thực quản (ME: midesophagus) – ngang van ĐMC
B: vài cm từ ME (ngang van 2 lá)
C: ngang dạ dầy (TG: transgastric)

TL: Perrino AC et al. A
practical approach to
Transesophageal
Echocardiography.
Lippincott Williams 18
Wilkins 2003, p 23


CÁC TỪ MÔ TẢ CÁCH VẬN ĐỘNG ĐẦU DÒ
(TRANSDUCER) VÀ ỐNG DẪN (PROBE)

TL: Perrino AC et al. A
practical approach to
Transesophageal
Echocardiography.
Lippincott Williams
Wilkins 2003, p 23

19


CÁC MẶT CẮT CƠ BẢN KHI
SIÊU ÂM TIM QUA THỰC QUẢN

TL: Perrino AC et al. A practical approach to
Transesophageal Echocardiography.

Lippincott Williams Wilkins 2003, p 26

20


Midesophageal Aortic Valve Short- Axis View
Imaging Settings

Angle ~ 40 to 60 degrees

Sector depth ~ 8cm
Probe Adjustment

Neutral
Primary Diagnostic Uses

Aortic stenosis

Valvular morphology
Required structures

Three leaflets

Commissures

Coaptation point
21


Midesophageal Right Ventricular Inflow - Outflow

Imaging Settings

Angle ~ 60 to 80 degrees

Sector depth ~ 10cm
Probe Adjustment

Neutral
Primary Diagnostic Uses

Pulmonic valve disease

Pulmonary artery pathology

Right ventricular outflow tract pathology
Required structures

Pulmonic valve

Tricuspid valve

Main pulmonary artery (at least 1cm distal to the pulmonic valve)

Right ventricular outflow tract (at least 1cm proximal to the pulmonic
valve)

22


Midesophageal Aortic Valve Long - Axis View

Imaging Settings

Angle ~ 110 to 140 degrees

Sector depth ~ 8cm
Probe Adjustment

Neutral
Primary Diagnostic Uses

Aortic valve pathology

Aortic pathology (ascending aorta and root)

Left ventricular outflow tract pathology
Required structures

Left ventricular outflow tract (at least 1cmproximal to the aortic valve)

Aortic valve (visualized cusps approximately equal in size)

Ascending aorta (at least 1cm distal to the sinotubular junction)
23


Midesophageal Bicaval View
Imaging Settings
 Angle ~ 110 degrees
 Depth ~ 10cm
Probe Adjustment

 Neutral with rightward turn
Primary Diagnostic Uses
 Atrial septal defect
 Tumor
Required structures
 Right atrial free wall (or appendage)
 Superior vena cava (at least its entry into the right atrium)
 Interatrial septum

24


Midesophageal Four - Chamber View
Imaging Settings

Angle ~ 0 to 20 degrees

Sector depth ~ 14cm
Probe Adjustment

Neutral to retroflexed
Primary Diagnostic Uses

Atrial septal defect

Chamber enlargement/ dysfunction

Mitral disease

Tricuspid disease


Detection of intracardiac air
Required structures

Left atrium

Left ventricle

Mitral valve

Tricuspid valve (maximal diameter)

25