Phong cách ai cập trong công trình dịch vụ giải trí

HUTECH
ĐẠI HỢ C K Ỷ TH U Ậ T C Ố N G N G H Ê TP-HCM

Bộ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP.HCM
KHOA MỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP
CSC8C3*SOBD8£>

ĐÔ ÁN TÓT NGHIỆP

ĐẺ TÀI:

PHONG CÁCH AI CẬP TRONG
CÔNG TRÌNH DỊCH
vụ GIẢI TRÍ
•
•

GV H D

:Thầy Đ IN H A N H TU Â N

SV TH

: NGUYỄN QUÓC TUẨN

M SSV

:107301181

LỚP

: 07DNT01

ị—

1 ':
/1.01zJĩ,tể

L ---------- 1

TP.HỒ Chí Minh ,01/2012


Trường ĐH Ky Thuât Công Nghê TP.HCM

GVHD: Thầy Đinh Anh Tuấn

MỤC LỤC

Phần 1: Đặt vấn đề
1.Lý do chọn đề t à i ....................................................................................................3
2. Ý nghĩa việc nghiên cứu ........ ...............................................................................3
3.Mục tiêu nghiên cứu ...............................................................................................4
4.Phưong pháp nghiên cứu ...................................................................................... 4
5. Hướng nghiên cứu chính của đề t à i....................................................................4
Phần 2: Giải quyết vấn đề:
Chưoìig 1: Ai Cập c ổ Đại...........................................................................................5
LI Địa lý và cư dân....................................................................................5
1.2 Các thời kỳ lịch sử của Ai Cập cô đại............................................ 6
1.2.1 Thời kỳ Tiền triều đại (13.000 TCN - 3.200 TCN).

1.2.2 Thời kỳ Sơ triều đại (3.100 TCN - 3.000 TCN).
1.2.3 Thời kỳ c ổ vương quốc (2.815 TCN - 2.400 TCN).
1.2.4 Thời kỳ chuyển tiếp thứ nhất (2.400 TCN - 2.046 TCN).
1.2.5 Thời kỳ Trunậ vương quôc (2.046 TCN - 1.750 TCN).
1.2.6 Thời kỳ chuyên tiếp thứ nhì (1.700 TCN - 1.590 TCN).
1.2.7 Thời kỳ Tân vương quốc (1.590 TCN - 1.078 TCN).
-1.7.1 1590- 1310 trước Công nguyên.
-1.7.2 1.310- 1.078 trước Công nguyên.
1.2.8 Thời kỳ chuyển tiếp thứ ba (1.078 TCN - 663 TCN).
1.2.9 Thời hậu nguyên (663 TCN - 332 TCN).
1.2.10 Triều đại Ptolemaios.
1.2.11 Thời kì thuộc La Mã.
1.3_Thành tựu văn hóa Ai Cập cổ.........................................................15
1

Luận Văn Tôt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH Kỹ Thuât Công Nghê TP.HCM

GVHD: Thấy Đinh Anh Tuân

1.3.1 Nghệ thuật uớp xác Ai Cập cổ.
1.3.2 Chữ viết Ai Cập cổ.
1.3.3 Văn học - nghệ thuật Ai Cập cô.
1.3.4 Kiến trúc Ai Cập cổ.
1.3.5 Hội họa Ai Cập cổ .
1.3.6 Thế giới quan - triết học Ai Cập cô.

Chưong 2 : Tôn giáo Ai Cập cổ đại...................................................................... 28
2.1 Tôn giáo Ai Cập cổ đại.
2.2 Các Vị Thần..................................................................................29
Chương 3 : PhưoTig pháp luận và quá trình hình thành ý tưởng , quá trình thế
hiện phát thảo và thiết kế đồ án , mô tả công trình , sản phâm.
3.1 Qúa trình hình thành và phát triển ý tương :.........................3 4
3.1.1 tham khảo và tìm hiểu một số cảm hứng sáng tạo thiêt kê :
3.1.2 Ý tưởng màu sẳc thiết kế :
3.2 Qúa trình thể hiện phác thảo và thiết kế đồ án :.........................42
3.2.1. Các lý luận , quan niệm tô chức không gian nội thât:
3.2.2 Kinh nghiệm thực tế trong và ngoài nước :
3.2.3 Nhu cầu cần thiết của sự phát triển của dịch vụ giải trí.

Chương 4 : Thể hiện phần thiết kế chính về Phong Cách Ai Cập Trong Công
Trình Dịch Vụ Giải Trí............................................................................................46
Phần 3: Kết luận.
Tài liệu kham k h ảo:................................................................................................ 51

2

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyên Quôc Tuân


Trường ĐH Kv Thuât Công Nghệ TP.HCM

GVHD: Thầv Đinh Anh Tuấn

Phần 1: Đặt vấn đề

l.L ý do chọn đề t à i:
Nền văn minh Ai Cập cổ đại vẫn còn nhiều bí ẩn đối với loài người. Vè đẹp quyên
ru bí ẩn của Ai Cập cổ đại đã đem lại những giấc mơ khám phá của loài người khi
bước sang thiên nhiên kỷ thứ 3. Ai Cập hiện nay còn dấu trong mình nhiêu điêu
huyên bi: Sự kỳ bí của con sông Nil hung dữ; những lời nguyền chưa có lời giải của
cac Kim Tự Tháp, Thư viện cổ Alexandria mới được trùng tu ... đang tô diêm thêm
cho vẻ đẹp của Ai Cập thời hiện đại. .
Sự bí ẩn huyền bí của Ai Cập làm cho tôi muốn được khám phá tới nền văn minh
huy hoang nhất của nhân loại thời kỳ cổ đại. Chưa có những công trình nào vừa
hung vĩ, uy nghi, vừa hoàn mĩ, sống động trải bao phong sương giữa sa mạc mông
mênh hav xếp hàng hàng lớp lớp tại Bảo tàng khảo co Caưo.
Với ý tường đó, tôi muốn được khám phá thế giới kì quan cô đại ai cập .đưa vào
không gian Công Trình Dịch Vụ Giải Trí lấy nguồn cảm hứng mô tả lại thời ai cập 5
cổ đại ,mang lại sự mới lạ ,độc đáo huyền bí,vừa vui chơi giải trí chúng ta còn có thê
ngầm nhìn chièm ngưỡng vẻ đẹp huyền bí tuyệt vời trong từng không gian.VỚI ý ^
tương sail sac đọc đao nay tôi muốn đưa vào Công Trình Dịch Vụ Giải Trí làm đê tài
nghiên cứu trong đô án tôt nghiệp này.
2.Ý nghĩa việc nghiên cứu :
Ai cập là nền văn minh cổ đ ạ i. đứng trước những công trình kiến trúc hùng vĩ cổ
đại cua ai cập .hay đến với thung lũng các ông hoàng ở luxor đê tận măt chiêm
ngưỡng những chứng tích sống động của lịch sử cổ đại với lăng mộ, vườn tược và _
nhưng di vật hàng ngàn năm tuổi, khám phá những sa mạc mênh mông với những 0C
đảo xanh rì và chiêm ngưỡng dòng sông Nile...
Đề tài Công Trình Dịch Vụ Giai trí muốn tạo nên những gì huyền bí của ai cập cổ
đai.Đề tài này được thưc hiện nhằm mục đích tim hiểu sâu hơn vê lịch sự ai cập VỚI
những VỊ than và những điều bí ấn mà tôi mong muốn được khám phá, cụ thê là ứng
dụng khu vực không gian Công Trình Dịch Vụ Giải Trí.

3

Luận Vãn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH Kỹ Thuât Công Nghê TP.HCM

GVHD: Thây Đinh Anh Tuân

3. Mục tiêu nghiên cứu:
Với đề tài này , việc tìm hiếu và sưu tầm những ý kiến . cùng với sự tự cảm thụ của
chính em đúc kết lại để có thế cam nhận được cái hồn của sự huyen bí về ai cập cổ
đại.Cuối cùng là để có được những cơ sở vững vàng và kiến thức đúng khi thể hiện
và đưa ra những phương pháp tối ưu và những ý tưởng độc đáo tạo dấu ấn cá tính
của người thưởng thức trở nên yếu tố hấp dẫn thị hiếu nhu cầu.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu tìm hiểu các loại hình Công Trình Dịch Vụ Giải Trí,tìm những nét riêng biệt,
độc đáo,nhưng mới lạ trong phong cách thiết kế và những giá trị về mặt văn hóa và tinh
thân.
Kinh nghiệm thực tế trong và ngoài nước :Học hỏi việc tố chức khồng gian nội thất cổ
đại của ai cập qua internet và qua sách báo.Tham khảo việc ứng dụng các mẫu hoa
văn,màu sắc ,nghệ thuật điêu khắc , kiến trúc hay tính ngưỡng của ai cập huvền bí đưa
vào không gian nội thắt.
Nhu cầu cân thiết của sự phát trien của các Công Trình Dịch Vụ Giải Trí như dich vụ
giải trí với casino hay bar cafe ,và các dịch vụ khác mang tính chất giải trí cho con
người. Việt nam là đất nước có cảnh quan tự nhiên đẹp ,khí hậu ôn hoà ,an toàn và thân
thiện. Nen kinh tế của việt nam đang phát triển ,từng bước chuyển dổi cơ cấu từ công
nghiệp sang dịch vụ , đặc biệt quan tâm đến loại hình Công Trình Dịch Vụ Giải Trí,nơi
tập trung nhiều ý tưởng mới lạ. Cải thiện điều kiện sống của người dân trong nước và
tạo ra được ấn tượng tốt với nước ngoài.

Đánh giá hiện trạng các công trình cồng cộng tại việt nam : các công trình công cộng (
bao gôm nhà hàng ,khách sạn bưu điện ngân hàng ,cafe ... các công trình giáo dục văn
hoá )là những nơi hội tụ đông người, thu hút thị hiếu trí tưởng tượng của con người .
Riêng đối với các công trình Công Trình Dịch Vụ Giải Trí việc tổ chức không gian nội
thất đã bắt đầu được quan tâm và tạo được một số dấn ấn phong cách riêng.
5. Hư<ýng nghiên cứu chính của đề t à i:
Mặc dù rất tâm huyết với đề tài Công Trình Dịch Vụ Giải Trí đi theo xu hướng tối
ưu này, nhưng khi bắt tay vào tìm hướng nghiên cứu mới thực sự cảm thấy rất khó
khăn cho mình. Đề tài đã là một lĩnh vực sâu rộng, cần một khôi lượng kiến thức
bao quát về màu sắc, và những xu thế thiết k ế không gian nội thất hiện nay.
4

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH Kv Thuât Công Nghê TP.HCM

GVHD: Thầy Đinh Anh Tuấn

Công Trình Dịch Vụ Giải Trí không phải là nơi chỉ tới vào ngày chủ nhật cuối tuần
hay nơày nghĩ . Chức năng chính của Công Trình Dịch Vụ Giải Trí là nơi hội họp ,
triển lãm ,trao đổi trò chuyện, vui chori giải trí, giao lưu và hiện đại hóa hơn và tạo
điều kiện tốt nhất cho chung ta được thư giản vui chơi giải tri sau những thời gian
làm việc học hành.
Quá trình nghiên cứu và hình thành ý tưởng.Lây ý tưởng từ ai cập cô đại mà toi lam
ý tưởng trong đề tài Công Trình Dịch Vụ Giải I rí của mình.Chinh VI nhưng đieu đo
đã góp"phần tạo nên không gian độc đáo huyền bí, vừa thú vị và mới lạ cho mọi
người.Đó chính là lý do tôi quyết định chọn đê tài này.

Phần 2: Giải quyết vấn đề
Chuông 1: Ai Cập c ố Đại
1.1 Địa ỉý và cư dân.
Ai cập ờ vùng Đông bẳc Châu Phi, năm dọc theo vùng hạ lưu cúa lưu vực song
Nin. Sông Nin bất nguồn từ vùng xích đạo của Châu Phi, dài 6700 Km, nhưng
phần chảy qua Ai Cập chỉ dài 700 km. Miên đât đai do sông Nin boi đap chi rọng
tư 15-25 km, ở phí Bac có nơi rộng đến 50 km vì ở đây sông Nin chia làm nhiêu
nhánh trước khi đổ ra biển.
Hàng năm, từ tháng 6 đến tháng 11,nước sông Nin dâng cao đem theo một lượng
phù sa rất phong bồi đắp cho vùng đồng băng hai bên bờ ngày càng them mau mơ.
Chính vì vạy nền kinh tế ở đây phát triển sớm tạo điêu kiện cho Ai Cập có thê
bước vào xã hội văn minh sớm nhât thê giới.
Tuy vậy, về mặt địa hình, Ai Cập là một nước tương đối bị đóng kín: Phía Bắc giáp
Địa Trung Hải* phía Đông giáp biển Đo, phiá Tây giáp sa mạc Xahara, phía Nam
giáp một vùng núi hiểm trở khó qua lại của Nubi. Chỉ có ở Đong Băc, vung kenh
đào Xuyê sau này, người Ai Cập cổ đại mới có thê qua lại với vùng 1 ây A.
Ai Cập chia làm hai miền rõ rệt theo dòng chảy của sông Nin từ Nam lên Băc: ^
miền Thượng Ai Cập (miền Nam) là một dải lưu vực hẹp; miền Hạ Ai Cập (miên

Luận Văn Tồt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH Kỹ Thuật Côno Nghê TP.HCM

GVHD: Thầv Đinh Anh Tuấn

Băc) là một đồng băng hình tam giác.
Cư dân Ai Cập thời cố đại là người Libi, người da đen và có thế có cả người Xêmít

di cư từ châu Á tới nữa.
1.2Các thòi kỳ lịch sử của Ai Cập cố đại.
1.2.1 Thời ky Tiền triều đại (13.000 TCN - 3.200 TCN).
• 13.000 TCN: Dân miền nam Ai Cập đã bắt đầu trồng lúa mạch.
• 7.000 TCN: Dân cư đồng bàng sông Nin đã biết canh tác.
• Khoảng 5500 TCN, các bộ lạc nhỏ sống trong thung lũng sông Nile đã
phát triên thành một loạt các nền văn hóa thể hiện qua việc làm chủ nông nghiệp và
chăn nuôi, và được nhận biết bằng gốm và các vật dụng cá nhân, chẳng hạn như
lược, vòng tay, và hạt. Lớn nhất trong số những nền văn hóa đầu tiên ờ Ai-cập, là
văn hóa Badari. được biết đến với đồ gốm sứ chất lượng cao của nó, công cụ bằng
đá, và sử dụng đồng.
ơ miên Băc Ai Cập, văn hóa Badari được theo sau bởi các nền văn hóa
Amratian và Gerzean.dâ mang đến một số cải tiến kĩ thuật. Vào thời kì Gerzian, đã
xuât hiện những băng chứng đầu tiên về sự tiếp xúc với Canaan và bờ biển Bvblos.•
• 5.000 TCN:Có xứ Ombos, kinh đô là Ballas ở miền nam Ai Cập (cũng
gọi là Thượng Ai Cập). Miên bắc Ai Cập (Hạ Ai Cập) có xứ Balamun, kinh đô là
Behedet.
•
4.500 TCN: Nạười Ai Cập đã biết dùng dưong lịch mỗi năm có
365 ngày. Truyên thuyêt cho răng người đặt ra lịch đó là Thoth. Thoth cũng được
cho là người đã đặt ra mẫu tự Ai Cập, toán học và thiên văn học. Người Ai Cập
tồn ông là thân của thời gian.
• 4.000 TCN: Xứ Ombos chiếm xứ Balamun.
• 3.900 TCN: Xứ Ombos bị chia đôi: xứ Nekhein ờ phía bắc và xứ Buto
ở phía nam.
• 3.700 TCN: Người miền bắc Ai Cập bắt đầu biết dùng kim loại.
• 3.600 TCN: Xứ Nekhein ở miền bác chiếm được xứ Buto ờ miền nam.
Họ định đô ở Heliopolis (Nhật Thành).
• 3.500 TCN: Ai Cập lại chia đôi: Nekhein giữ miền bắc, Buto độc lập ở
miền nam.

6

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH Kỹ Thuât Công Nghê 1 P.HCM
.
.

GVHD: Thầy Đinh Anh Tuân

3.300 TCN: Người phương đông tràn sang chiếm xứ Nekhein.
3 250 TCN: Vua xứ Buto là Scorpion II thăng được vua của Nekhein.
1.2.2 Thời kỳ Sơ triều đại (3.100 TCN - 3.000 TCN).

. 3 100 TCN: Con của vua Scorpion II là Menes (hay Horus Narmer)
đánh đuoi được người phương đông, thống nhất Nekhein và Buto Menes lập
một tneu đại mới, tức là vương triều thứ nhất, trong vương phô của Manetho.
Menes cũng được coi là người khai sinh ra nước Ai Cập.
! Vương triều thứ nhat: Menes xây dựng thành phô Memphis (Bạch
Thành) lơn nhất thế giới thời đó. Ông đóng đô ở thành This. Vương triêu thứ
nhat CO 7-9 đời vua và truyền được khoảng 300 năm. Các vua thời nàỵ thường
đanh đông dẹp bắc. Menes có đánh Libya. Djer đã chiếm đât Sudan đên ghênh
thứ nhì của sông Nin. Den và Semerkhet đánh bán đao Sinai.
Thời này các sử gia còn tranh luận nhiều về cách định năm. Phân đông xêp cuộc
thong nhất Ai Cạp của Menes vào năm 3100 TCN. Có người xêp trê đên năm 2900
TCN Tai liệu xưa của Julius Africanus xếp sớm đến năm 5664 TCN.
. Vương triều thứ 2: khởi đầu với vua Hotepsekhemwy. Những người kế

vi ông iàNebire, Nineter (Raneb) Uneg, Senji, Peribsen và Khasekhemwy.
Vào hai vương triều đầu. dân Ai Cập đã xây nhiều lăng tâm rât lớn (mộ
Mastaba). Kinh đô của hai vương triều đầu là thành This nên thời đại của hai
vương triều này cùng gọi là "thời Thinite .

1.2.3 Thời kỳ c ổ vương quốc (2.815 TCN - 2.400 TCN).
. Vương triều thứ 3: Vua Djoser sai Vizia Imhotep xây dựng kim tự tháp
có bậc thềm đầu tiên ở Saqqara.
. Vương triều thứ 4: một trang sử vàng son của c ổ vương quốc vì đã để
lại rất nhiêu di san văn hoá. Các vua Khu lu. Khafre và Menkaure là chủ nhân
ba kun tự tháp lớn ở Giza. Theo Herodotos, cộ 300.000 nhân công xây Kim tụ
thap Khufu trong 20 năm, kim tự tháp lớn nhất được xây dưới sự chỉ thị của
Vizia Hemon, đây là một trong Bảy kỳ' quan thê giới co đại

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH KỸ Thuât Công Nghệ TP.HCM

GVHD: Thầv Đinh Anh Tuấn

. Vương triều thứ 5: Vua Sahure xưng là "Con của thân Rê". Các kim tự
tháp đầu tiên được xây dựng ở Abusir.
.
. Vương triều thư 6: Co các vua Pepi I, Pepi II. Pepi II ở ngôi 94 năm, _
nên triều đại ông được các sử gia Âu Mỹ xếp hạng là đời vua lâu dài nhât the
giới nếu không tính các huyền thoại.
Những Tiến bô lớn trong kiến trúc, nghệ thuật, và công nghệ đã được xuât hiện vào

then kĩ Cổ vương quốc, thúc đẩy bởi năng suất nông nghiệp tăng có thê do mọt chinh
quyền trung ương phát triển tốt. Một số thành tựu đỉnh cao của Ai Cập cô đại kim tự
thắp Giza và tượng Nhân sư vĩ đại, đã được xây dựng trong thời Cô vương quôc,
Dươi sự chi đạo cua tể tướng các quan chức nhà nước thu thuế, phôi hợp các dự án
thuy Im đe nâng cao năng suất cây trồng, huy động nông dân làm việc trong các dự
an xây dựng, va thiết lập một hệ thống tư pháp để duy trì hòa bình và trật tự.
Cùng với tầm quan trọng ngày càng tăng của một chính quyền trung ương, dã phát
sinh một tang lóp mới bao gồm nhưng quan kí lục có học thức và các quan chức mà
được ban phat đat đai bời cua các pharaoh đổi lại cho sự phục vụ của họ.Cac
Pharaoh cung thực hiện ban cấp đất đai cho các giáo phái và các đèn thờ địa phương
de darn bảo rằng họ có nguồn lực để thờ cúng các vị vua sau khi ông ta qua đời.
1.2.4 Thời kỳ chuyển tiếp thứ nhất (2.400 TCN - 2.046 ĨCN).
. Vương triều thứ 7 và vương triều thứ 8 là thời kỳ Ai Cập bị phân chia
thành nhieu tiểu vương quốc. Vương triều thứ bảy loạn lớn: 70 vua cai trị 70
ngày.
. Vương triều thứ 9, Vương triều thứ 10 và Vương triêu thứ 11 là then kỳ
chien tranh liên miên giữa các tiểu vương quốc, và kết thúc băng sự tái thông
nhất do Mentuhotep II, một hoàng thân xứ Thebes.
Sau khi chính quyền trung ương của Ai Cập sụp đổ vào cuối thời c ố Vương quôc.
chinh quyền không còn co thể hỗ trợ hay giữ được sự ôn định cho nên kinh te cua
dat iiươc. Thống đoc các vùng không còn có thể dỵa vào nhà vua đê được giúp đỡ
trong thơi gian khủng hoảng này , và tình trạng thiếu lương thực cù n g ttanh châp
chính trị leo thang gay ra nạn đoi và các cuộc nội chiên quy mô nhỏ. Tuy nhien, bat
chap những vấn đề khó khăn, các quan chức địa phương, do không công nạp cho cac

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn

Trường ĐH Kỹ Thuảt Công, Nghê IP-HCM

GVHD: Thầv Đinh Anh Tuấn

pharaoh, sử dụng sự độc lập mới có được để thiết lập một nền văn hóa phát triển
mạnh ơ cue tỉnh. Một khi kiểm soát các nguồn tài nguyên của riêng m ìn h , các tĩnh đã
trơ nen giàu cọ hơn về kinh tế, một thực tế chứng minh bằng sự chôn cât lớn hơn và
tốt hơn trong tất cả các tầng lớp xã hội
Không bị ràng buộc bởi lòng trung thành của họ với pharaoh các nhà cầm quyên địa
phương da bat i u cạnh tranh với nhau để kiểm soát lãnh thổ và quyânlực chínhtrị.
Khoang nam 2160 trước Công nguyên, các vị vua ở Herakleopolis đã kiêm soát Hạ_
Ai Cạp trong khi một gia tộc đối thủ có căn cứ tại Thebes, gia đinh Intef. năm quyên
kiểm soat cua Thượng Ai Cập. Vì nhà Intefs mạnh hen va bắt đầu mở rộng sự kiêm
soát cua họ về phia bac. một cuộc đụng độ giữa hai triều đại đối thủ đã không thê
tranh khỏi. Khoảng năm 2055 trước Công nguyên, phe Theban dưới quyên
Nebhepetre Mentuhotep II cuối cùng đã đánh bại các vị vua Herakleopolis, thông
nhat hai vùng đất và mơ ra một thời kỳ phục hưng kinh tê và văn hóa được gọi la
thời Trung vương quốc.
1.2.5 Thời kỳ Trung vương quốc (2.046 TCN - 1.750 TCN).
. Vươne triều thứ 11: Vua Mentuhotep II chọn thành Thebes (Ai Cập).
. Vương triều thứ 12: Vua Amenemhat I lên thay Mentuhotep IV. Các
vua kế tục như Senusret I, Senusret III và Amenemhat III đã nhiêu lân mở
Vương triều thứ 13 và vương triều thứ 14 là thời kỳ đen tôi, loạn lạc
của Ai Cập.
Các pharaoh thời Trung vương quốc đã phục hồi sự thịnh vượng của đất nước và sự
ơn định, qua đo kích thích sự hồi sinh cua nghệ thuật, văn học, và các dự án xây
dưng hoành trang Mentuhotep II và các vị vua kế tục của vương triẻu thứ 1 cai trị
tư Thebes. nhưng khi viên tể tướng Amenemhat I lên ngôi mở đầu cho triêu đại thứ
12 khoang nam 1985 trước Công nguyên, ông ta đã chuyển kinh đô của quôc giatơi
thành pho Ititavvy nằm trong ốc đào Faiỵum .Từ Itjtawy, các pharaoh triêu đại thư 2

đa tiên hanh mọt chương trình cải tạo đẳt đai và chương trình thủy lợi đê tăng sản
lượng nong nghiệp trong khu vực. Hơn nữa quân đội còn tiến hành các chiên dịch
quan sự tai chiếm lại vùng lãnh thổ Nubia vốn giàu các mỏ đá và mỏ vànS’,tronê,khl
nhan dan lao đọng xây dựng một công trình phòng thủ ở phía đông vùng đông băng
9

Luận Văn Tôt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH Kv Thuât Công Nghệ TP.HCM

GVHD: Thầv Đinh Anh Tuấn

châu thổ, được gọi là "Trường thành của nhà vua", để bảo vệ chống lại các cuộc tấn
công từ nước ngoài.
Vị vua vĩ đại cuối cùng của thời kỳ Trung vương quốc. Amenemhat III. đã cho phép
nhưng ngươi châu Á đĩnh cư trong khu vực đồng bằng đế cung câp một lực lượng
lao đọng đu đe cho việc khai thác mỏ và đặc biệt là các công trinh xây dựng của ông.

1.2.6 Thời kỳ chuyển tiếp thứ nhì (1.700 TCN - 1.590 TCN).
. Vương triều thứ 16 và vương triều thứ 17 ở vùng Thượng Ai Cập là
thời kỳ Ai Cạp chống lại sự xâm lược của người Hyksos. Vương tnêu thư 5
la các vua Ai Cạp người ngoại tộc Hyksos ở vùng hạ. Nhiều sử gia cho răng
ngươi Hyksos hơn người Ai Cập ở chỗ biết dùng đồ săt trong khi người Ai
Cập chỉ biết dùng đồ đông.
Khoảng năm 1785 trước Công nguyên, khi mà sức mạnh của các vị vua thòi Trung
vương quôc suy yếu. những dân định cư châu Á sống ở thị trấn Avaris ở miên đông
đong bang chau thổ nám quyền kiểm soát khu vực và buộc chính quyên trung ương

phải rut lui ve Thebes, nơi các vị vua bị coi là một chư hầu và đặc biệt là phải công
nập Ngươi Hyksos ("Các vị vua nước ngoài") bắt chước mô hình của chính phu Ai
Cạp va m(êu ta minh là pharaoh, do đó tích hợp các yếu tố Ai Cập vào nên văn hóa
thời đại đồ đồng của họ.
Sau khi rút lui về phía nam, các vị vua Thebes thấy mình bị măc kẹt giữa người
Hy k SOS ơ phía bac và đồng minh Nubia của họ, người Kushite. Sau nhiêu năm
không đọng tinh Thebes đã tập hợp đủ sức mạnh để có thể thách thức người Hyksos
trong một cuộc chiến sau đó kéo dài hom 30 năm, cho đến năm 1555 trước Công
nguyên Các vị pharaoh Tao II Seqenenre và Kamose cuối cùng đã có thê đánh bại
ngươi Nubia, nhưng phải tới khi người kế vị của Kamose là Ahmose I lên ngôi, họ
mới thành cong trong việc tiến hành một loạt các chiến dịch vĩnh viên loại trừ sự
hiện diẹn cua dân Hyksos ở Ai Cập. Vào thời kỳ Tân Vương quốc sau đó, quân đội
đa trơ thanh một ưu tiên trung tâm' cho các pharaoh trong việc tìm cách mở rộng biên
giới của Ai Cập và bảo đảm sự thống trị của họ ở vùng Cận Đông .

1.2.7 Thời kỳ Tân vương quốc (1.590 TCN - 1.078 TCN).

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH KỸ Thuât Công Nghê TP.HCM

GVHD: Thầy Đinh Anh Tuấn

-1.7.1 1590 - 1310 trước Công nguyên.
. Vương triều thứ 18: Bắt đầu từ khi vua Ahmose I đánh đuổi được người
Hyksos và tái thống nhất Ai Cập.
Tiếp theo đó, những người kế vị ông là Thutmosis I, Thutmosis II, nữ hoang

Hatshepsut và Thutmosis III ngự tren một đế quốc Ai Cập mờ rộng đên Palestine,
Israel, Liban và một phần của Syria. Sự chinh phạt của triều đại đưa Ai Cập đên
những cuộc chiến với đế quốc Mitanni ở Syria và đê quôc Hittite ơ Tho Nhi Ky. Vua
Tutankhamun nổi tiếng với câu chuy ện "lời nguyên của các pharaon" (nhiêu ngươi
vào mộ ông bị chết mọt cách đáng ngờ) và những di sân quý báu (tìm được trong mộ
của ông) được trưng bày nhiều nơi trên thê giới từ thê kỷ 20.
-1.7.2 1.310 - 1.078 trước Công nguyên.
. Vương triều thứ 19: Vizia Pramesse trở thành vua Ramesses 1 của
vương triều thứ 19, còn gọi là -'nhà Tiền Ramesses”. Những người kê vị là
Seti I?Ramesses II tiến đánh Libya. Syria, Sudan, giao chiến với đê quôc
Hittite và không ngừng xây dựng các công trình đồ sộ, điển hình như các ngôi
đền từ Abu Simbeĩđến Kấmak. Năm 1275 TCN Ai Cập giao chiên với đê
quốc Hittite và liên quân 20 dân tộc tại Kadesh ở Cận Đông. Tài liệu. Tài liệu
Ai Cập cho là ông thắng trận nhưng ông giảng hòa với Hittite, nhường vùng
Kadesh cho Hittite và cưới công chúa xứ này. Memeptah cũng khá tài giỏi,
đánh duỗi được một liên quàn xâm lược gôm người Libya, Licy, Sardes,
Tyrsene và Achean đến từ phương Tây.
" . Vương triều thứ 19 bị 1 người Syria tên là Bay soán ngôi. Được 5 năm.
Setnakhte giết được bạo chúa Bay, ông lập ra vương triêu thứ 20 còn được gọi
là nhà “Nha Hậu Ramesses’'. Vương triều này thường phải đối chọi với các
tấn công của Hải Nhân, và kết thúc sau khi vua Ramesses XI qua đời.
1.2.8 Thời kỳ chuyển tiếp thứ ba (1.078 TCN - 663 TCN).
. Vương triều thứ 21 do Smendes I lập lên Vương triều thứ 21 ở thành
phố Tanis. Luc ấy dòng dõi của quan trấn thủ Herihor (hay thây tê Amun) cai
trị miền nam đóng đô ở Thebes. Mặc dù họ nói tiêng thân phục Tanis, nhưng
thực chất họ là một nước độc lập. Trong thời gian này, người Lybia đã được
11

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH Kỹ Thnảt Công Nghê TP.HCM_________ GVHD: Thầy Đinh Anh Tuấn

định cư tại khu vực đồng bằng châu thô phía tây, và thủ lĩnh của những ngươi
định cư bắt đầu |i a tăng quyền tụ chủ của họ.
,
' . Vương trieu thứ 22 do Shoshenq I, một người Libya, lập ra. Ong thông
nhất Ai Cập và cưới một công chúa Ai Cập đê được dân bàn xứ công nhận la
chính thống. Sau khi vua Solomon của Do Thái mất, Shoshenq (được cho là
Shishaq trong Kinh Thánh) đánh Do Thái vào khoảng 920 TCN và vào cướp
kinh đo Jerusalem. Shoshenq cũng đã giành được quyền kiêm soát miên nam
Ai Cập bằng cách đặt các thanh viên gia đình của mình vào các vị trí thây tê
quan trọng. Sự cai trị của người Libya đã bắt đầu bị xói mòn bởi một triêu đại
đoi thủ ở vùng đồng b àn g , nổi lên ơ Leontopolis và bị người Kushite đe dọa
từ phía nam.
,
Ằ
. Vương triều thứ 23 do Takelot II lập ở miền trung và nam Ai Cập đê
chống với vương triều thứ 22 (khoảng 840 TCN). Một số sử gia lại cho người
lập vương triều thứ 23 là Pedubast I, người nôi lên ở miên nam Ai Cạp
khoảng 830 TCN để chống với cả Takelot II lẫn vương triêu thứ 22. Đên
khoảng 760 TCN thì Ai Cập đã bị vỡ ra nhiều nước nhỏ đánh nhau. Năm 730,
vua Nubia (nay ở Sudan) là Piye vào chiếm Ai Cập. Trong đài chiên thăng cua
Piye còn đọc được tên 21 nước trên đât Ai Cập.
,
• Khi Piye rút về, Teữiakht nôi lên lập nhà Sais, tức vương tneu thư 24,
và diệt hai vương triều 22 và 23, thống nhất Ai Cập.
• Em trai Piye là Shabaka nối ngôi anh khoảng 716 TCN, sang đánh đuôi

nhà Sais, dời đô về Thebes, tức là vương triều thứ 25. Lúc bấy giờ, đê quôc
Assyria ờ Iraq đang bành trướng rất mạnh. Năm 701, quân của vua Assyna là
Sennacherib phá tan quân Ai Cập và liên quân 29 nước ở Altaqah. Shabaka
chết trong trận này. Con cháu của vương triều này mấỵ mươi năm sau không
được kế la vua Ai Cập nữa, nhưng tiếp tục cai trị Nubia thêm 350 năm.

1.2.9 Thời hậu nguyên (663 TCN - 332 TCN).
• Năm 672, Assyria vào đô hộ Ai Cập, và lập hậu duệ của nhà Sais là
Necho I lên ngôi. Necho bắt đầu nhà “Hậu Sais” tức vương triều thứ 26. Lợi
dụng lúc Assyria suy yếu, Necho I liên kêt với các cường quôc trong vung va
lấy lại chủ quyền, nhưng bị Tantamani của Vương triêu thử 25 băc phạt giet
chết. Assyria trở lại đánh bại Tantamani và tàn phá kinh đô Thebes.
12

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH Kỹ Thuât Công Nghê TP.HCM

GVHD: Thầv Đinh Anh Tuấn

Sau đó con trai của Necho I là Psammetichus 1 khôi phục được đât nước. Trong
thập men 660 và 650 TCN, Psammetichus 1 liên kết với Lydia ở Thổ M û Kỳ đê
chông với Assyria. Nhưng đến 615-605 TCN, khi Assyria suy yêu, bị liên quân
Babylon và Media vây đánh, Psammetichus I và con là Necho II lại đem quân đi
cứu. Nhưng các pharaon bị thật bại, Đế quôc Assyria bị diệt. Khoảng năm 586 TCN,
pharaon Apries lên nối ngôi. Ỏng ta nò lực đây lùi cuộc chinh phạt Palestine va
Syria của đế quốc Babvlon, nhưng không đem lại kết quả gì. Khoảng năm 580 TCN,

Hoang đế Babvlon là Nebuchadnezzar II dánh tan tác Quân đội Ai Cập, và củng cô
quyen thống trị xứ Palestine, về phía Tây, pharaon Apries đánh thuộc địa Cyrene
của người Hy Lạp. nhưng bại trận rút quàn, khoảng năm 570 TCN. Ahmose làm
binh bien, trơ thành pharaon Amasis II. khoảng năm 586 TCN. Vào năm 567 TCN,
cựu vương Apries cau cứu Hoàng đế Nebuchadnezzar II, nhưng ròi pharaon Amasis
đã đập tan tác quân xâm lược Babylon và giết được cả Apries. Ong được xem là một
VỊ vua - chiến binh xuất sắc, là bậc minh quân nhìn xa trông rộng và tài năng. Dưới
triều đại của ông, nước Ai Cập phát triển thịnh vượng và đạt nhiêu thành tựu văn
hóa.['61 Ông cũng phát triển thương mại với người Hy Lạp.
. Từ năm 553 cho đến năm 550 TCN, có Hoàng đé Cyrus Đại đế dấy lên
lập đế quốc Ba Tư. Được xem là vị Đại Danh tướng (Great Captain) đâu tien
trong chính sử, ông ta chinh phạt được Đe quôc Media, nhanh chóng mơ
mang bờ cõi. Lúc bấy giờ, Ai Cập là một trong bôn đê quôc lớn ở vùng Cạn
Đông. Sự phát triển ĩớn mạnh của Đe quốc Ba Tư làm vua nước Lydia là
Kroisos io sợ và ký Hiệp ước với pharaon Amasis II (549 TCN). Pharaon phái
một đạo quân hùng mạnh đến đánh quân Ba Tư. Trong trận Thymbra. Bộ binh
Ai Cập van đúng vững trong liên quân Lydia. Hoàng đế Cyrus Đại Đê bèn
thỏa thuận riêng với họ, để họ về nước trong vinh quang. Quân Lydia bị đánh
tan tác rồi lần lượt cả hai Đe quốc Lydia và Babylon đêu rơi vào tay Hoang
đế Cyrus Đại Đe. Theo Herodòtos, vào năm 530 TCN, ông tạ tử trận khi đánh
Nữ vương Tomyris người Massagetae, truyên ngôi Hoàng đê cho Hoang thai
tử Cambyses.
Hoàng đế Cambyses II chuẩn bị đánh Ai Cập, và Triều đình Ai Cập cũng chuân bị
cho chiến tranh. Vào năm 526 TCN, giữa lúc quan hệ Ai Cập - Ba Tư trở nên cực kỳ
căng thang, pharaon Amasis II đột ngột qua đời. Pharaon Psammetichus m lên nôi
n gôt bị quan Ba Tư đánh bại và bị bat giải về Ba Tư, chỉ sau 6 tháng trị vì. Với công
cuọc chinh phạt Ai Cập, Hoàng đế Cambyses II đã hoàn thành tham vọng của vua

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH Kỵ Thuât Công Nghê TP.HCM

G VHP: Thầv Đinh Anh Tuấn

cha Cyrus Đại Đe. và thể hiện mình là một vị thống soái tài năng. Ông ta cho hành
quyêt nhiều tù binh, nhưng tha tội cho pharaon Psammetichus III và giam câm ông
trong cung đinh. Nhà Achaemenes, tuy không đóng đô trên đât Ai Cập. nhưng được
coi la vương triều thứ 27 của Ai Cập. Ngân khố Hoàng giạ của các vị pharaon
Necho. Amasis II và Psammetichus III đều bị mang vê Đê quôc Ba Tư.
Trong cuộc chiến tranh Hy Lạp-Ba Tư vào thế kỷ V TCN, quân Ba Tư đã đập tan tác
quâmAthena trong một trận đánh tại Ai Cập. Trong thời Ba 1 ư thuộc, người Ai Cạp
noi lên độc lập được hơn 60 năm. thành được 3 vương triều chót của danh sách
Manetho:
.
.
.

Vương triều thứ 28, pharaon Amyrtaeus lên ngôi và ngự trị 6 năm (404-399
TCN)
,
,
Vương triều thứ 29. pharaon Nepherites I của Mendes đánh thăng Amyrtaeus.
giữ Ai Cập được 18 năm (399 - 380 TCN).
_
Vương triều thứ 30, do pharaon Nectanebo I sáng lập ra sau khi lật đô
Nepherites II của vương triều thứ 29, độc lập được 37 năm (380 - 343 TCN).

Từ năm 404 TCN cho đến năm 358 TCN, Hoàng đế Ba Tư là Artaxerxes II hai lần
đánh Ai Cập. nhưng pharaon Nectanebo II chống trả mãnh liệt đên quân Ba Tư phai
lui. Hoàng đế Artaxerxes III lên thay, đánh Ai Cập vào năm 351 TCN nhưng bại
Iran. Đến năm 343 TCN, ông ta lại xua quân đánh Ai Cập. đánh thăng pharaon
Nectanebo II trong trận Pelusium và tiến hành cướp phá tàn bạo.
1.2.10 Triều đại Ptolemaios.
Năm 332 TCN, vua Macedonia là Alexandras Đại đế tiêu diệt được đế quốc Ba Tư,
roi chîiem luôn Ai Cập. Đất nước của các pharaon bước sang thời kì Ai Câjt thuộc
Hy Lạp Ông tiếp đó cho xây dựng thành Alexandria mà nhà Ptolemaios kê tục đã
chọn nó là kinh đô của Ai Cạp. Thành phố này đã cho thấy sức mạnh và uy thê dưới
sự cai trị của người Hy Lạp , và trở thành một trung tâm của học tập và văn hóa, với
Thư viện Alexandria nổi tiếng .

1.2.11 Thời kì thuộc La Mã.
14

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


Trường ĐH Kỵ Thuât Công Nghè 1 P.HCM

OVHD: Thầv Đinh Anh Tuấn

Ai Cập trở thành một tỉnh của Đê chế La Mã vào năm 30 trước Công nguyên sau
thất bại cua Marcus Antonius và Nữ hoàng Cleopatra VII trước Octavian (sau này là
Hoang đế Augustus) trong trận Actium. Người La Mã phụ thuộc chủ y ê u vào các
"huyên hàng ngu coc tư Ai Cập. và quân đội La Mã, thuộc thẩm q u y ên của thái thú
được bổ nhiệm bơí Hoàng đế. dẹp yên cuộc nổi loạn, thi hành nghiêm túc việc thu

thuế nặng, va ngăn chặn cuộc tấn công của bọn cướp, mà đã trở thành một van đe
noi tieng tròng giai đoạn này Alexandria đã trở thành một trung tâm ngày càng quan
trọng tren tuỹen đường thương mại với phương đông, vì những của cải xa hoa kỳ lạ
CÓ nhu cầu cao tại Rome.
Mặc dù người La Mã đã có một thái độ thù địch hơn so với người Hy Lạp đối với
người Ai Cập, một số truyền thống như ướp xác và thờ cúng các vị thân truyen _
thống vân tiên tục. Nghệ thuật vẽ chân dung xác ướp phát triển rực rỡ, và một sô của
cac hoang đe La Mã đã tự mo tả mình như pharaoh, mặc dù không đên mức độ n ư
nhà Ptolemaios trước đây.
.3 Thành tựu văn hóa Ai Cập cô
1.3.1 Nghệ thuật ướp xác Ai

Bức tranh miêu tả thuật ưóp xác

1

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


T rường ĐH Kv Thuât C ông N ahe TP.HCM

G V H D : Thầv Đinh Anh Tuấn

Ai Cập trở thành m ột tỉnh của Đế chế La M ã vào năm 30 trước C ông nguyên, sau
thất bại của M arcus A ntonius và N ữ hoàng C leopatra VII trước O ctavian (sau này là
H oàng đế A ugustus) trong trận Actium . N gười La M ã phụ thuộc chủ yêu vào các
chuyến hàng ngũ cốc từ Ai Cập, và quân đội La M ã, thuộc thâm quyên của thái thu
được bổ nhiệm bởi H oàng đế, dẹp yên cuộc nôi loạn, thi hành nghiêm túc việc thu

thuế nặng, và ngăn chặn cuộc tấn công của bọn cướp, m à đã trở thành m ột vân đê
nối tiếng trong giai đoạn này A lexandria đã trở thành một trung tâm ngày càng quan
trọng trên tuyến đường thương mại với phương đông, vì những của cải xa hoa kỳ lạ
có nhu cầu cao tại Rome.
M ặc dù người La M ã đã có m ột thái độ thù địch hơn so với người Hy Lạp đổi với
người Ai Cập, m ột số truyền thống như ướp xác và thờ cúng các vị thân truyên _
thống vẫn tiếp tục. N ghệ thuật vẽ chân dung xác ướp phát triển rực rợ, và m ột sô của
các hoàng đế La Mã đã tự mo tả m ình như pharaoh, mặc dù không đến mức độ như
nhà Ptolem aios trước đây.
1.3 Thành tựu văn hóa Ai Cập cổ.
1.3.1 N ghệ thuật ướp xác Ai

Bức tranh miêu tả thuật uửp xác

15

Luận Văn T ốt N ghiệp

SVTH: N guyễn Q uốc Tuấn


T rư ờ ng ĐH Kv T huât C ông N ghê TP.HCM

H oàng đế Ai Cập Tutankham un

GV HD: Thầv Đ inh Anh Tuấn

Xác ưóp động vật

T huật ướp xác của người Ai Cập ra đời từ năm 2700 TCN và kéo dài đến tận thế kỷ

thư 5 Q uan niệm của người Ai Cập cổ về sự vĩnh hằng ở thế giới c ủ a các thân linh
sau khi chét nên việc ướp xác cũng là đức tin cho sự trường tồn của vương quôc Ai

Cạp.
N guyên tắc ướp xác của Ai Cập cổ đại dựa trên việc làm m ất nước trong cơ thể
ngươi chet va lay đi các bộ phạn dề phân hủy như nội tạng và bộ não N ghệ thuật ây
nao người chết thật tài tình, nhiều năm làm các chuyên gia giải phâu lúng túng ve
phương phap bảo vệ hộp sọ của người chết trong khi não được lây ra m ột cách hoàn
hảo.
Bước tiếp theo, xác ướp được để trong natron khô khoảng 70 ngày để thanh trùnẹ.
Cuoi cùng là nhồi cỏ khô, thơm vào phần rỗng của nội tạng, xoa dâu thơm va CỊuan
vai lên thi thể m ọt cách can thận và chu đáo. Các ngón tay của xác ướp được lông
16

Luận Văn Tốt N ghiệp

SVTH: N guyễn Q uốc Tuấn


Trường ĐH KỸ T huât C ông N ghê TP.HCM

(ìV H P : Thầv Đinh Anh Tuấn

bằng các ống vàng. N ão và nội tạng khi lấy ra khỏi xác ướp được cất giữ ở 4 chiếc
bình.
N ghi thức chôn cất xác ướp cũng thần bí và ngày nay các nhà khảo cổ học vẫn khám
phá thêm các thông tin thú vị bên các khu khai quật mới.
N hữ ng cá nhân đầu tiên “được ướp xác” có niên đại từ khoảng năm 3300 TCN , dừ
đo không phải là những xác ướp nổi tiếng như R am eses II hay Seti I. X ác ướp hiện
van chưa chính thức được biết là của ai này đang được trưng bày trong Bảo tàng

Anh và đã được đặt tên hiệu là 'G inger' bởi vì xác có mái tóc đỏ. G inger được chôn
trong cát nóng sa m ạc, có iẽ được chồng đá lên trên để ngăn thân thê bị chó rừng
xam hại. N hững điều kiện thời tiết khô và nóng đã sấy khô và bảo quản xác.
G inger đươc chôn với m ột số chậu gốm , có lẽ trước kia đế đựng thức ăn và nước
uong để linh hồn sử dụng trên đường đi đến thế giới bên kia. Không, có những ghi
chép nào về tôn giáo ở thời đại đó, nhưng có lẽ nó cũng giống với tôn giáopvê sau
này ở m ột số điểm . Các điều kiện thời tiết sa m ạc là m ột sự thực vê cuộc sông và
‘ cai chết’’ vì thể, trong bất kỳ trường hợp nào, một số sự bảo quản thân thê có thê là
tự nhiên.
T ừ triều đại Ai Cập đầu tiên về sau này, những người cổ đại Ai Cập hiển nhiên tìm
cách giữ gìn thể xac của người chết, nhờ thế linh hồn của họ có m ột thân thê hướng
dẫn họ tới kiếp sau.
N gười Ai Cập cũng m ở rộng cả việc ướp xác cho
những con vật. N hững con vật linh thiêng dành
cho thờ cúng như cò quăm , diều hâu, cá sâu và
m èo được ướp xác với số lượng lên tới hàng
nghìn.
Các xác ướp Ai Cập với tư cách nghệ thuật cổ đại
Việc nghiên cứu ướp xác người với mục đích giữ
gìn xác rất khác biệt so với việc nghiên cứu ướp
xác với m ục đích nghệ thuật. N hững xác ướp ban
đầu phản ánh kiểu cách cùa thời các triêu đại.

Xác ướp một con mèo từ thời Ai
Cập cổ
đại tại Viện bảo tàng Louvre,
Parts
17

Luận Văn Tốt N ghiệp

SVTH: N guyễn Q uốc Tuấn


T rường ĐH K ỵ Thuât C ông N ghê TP.H CM

G V H D : Thầv Đinh A nh Tuấn

N hữ ng xác ướp sau này có thể được phân loại theo tiến trình thay đổi văn hoá khi
các nước khác chinh phục Ai Cập (nghĩa là N ubla, Hy Lạp) và áp đặt m ột sô ảnh
hưởng nghệ thuật.
N hững xác ướp rất m uộn về sau này, ở thời Rôm a và Thiên chúa giáo (tới năm 250)
trên thực tế có m ột bức tranh vẽ lại khuôn m ặt lúc sống trên một vùng phăng bên
trên m ạt người chết. N hữ ng xác ướp “có chân dung’’ đó được coi là những bức chân
dung ở trình độ cao nhất thời Rôma.
M ôt số xác
1323 TC N )
vương triều
V ua T ut là

ướp nổi tiếng từ Ai Cập cổ đại nhưPharaoh Tutankham un (trị vì: 1333sinh ra trong triều đại của Pharaoh A khenaton (1353-1335 TCN ), thuọc
thứ 18 thời kỳ Tân vương quốc. Tutankham un, còn được gọi văn tăt là
pharaoh trẻ nhất của các triều đại Ai C ập cổ đại nhưng lại chêt khi chưa

đầy 19 tuổi.

18

Luận Văn T ốt N ghiệp

SVTH: N guyễn Q uốc Tuấn


T rư ờ na ĐH K ỵ Thuât C ông N ghê TP.H CM

G V H D : Thầv Đinh A nh Tuấn

C hữ tượng hình trên một bức vẽ
Đ ã lâu các nhà khảo cổ học tìm thấy những ký hiệu tượng hình được khắc trên các
bức tranh trong các di tích tìm thấy khi tiến hành khai q u ậtN ek h en {Hierakonpolis
thèo người Hy Lạp cổ và Kom el-Ahmar trong tiếng Ả Rập ngày nay), vào năm
1894 Tuổi cua những chữ tượng hình này có niên đại vào khoảng 3200 TCN. Tuy
nhiên gan đây, các nhà khảo cổ học lại tìm thấy những ký hiệu trên đô gôm
G erzean, 4000 TCN , có sự tưomg đồng với chữ viết cổ Ai Cập.
Các nhà Ai Cập học xếp hệ thống chữ viết của Ai Cập cổ vào thê loại chữ tượng
hình là lối viết sớm của hệ thống chữ việt của thế giới. N hững thây tu thảo ra những
chữ tượng hình Ai Cập cố từ triêu đại đâu tiên (2925 - 2775 1CN).
C hữ tượng hình Ai Cập cổ không còn được sử dụng từ thế kỵ thứ 4. Đ ến thế k ỷ 15,
người ta bắt đầu giải mã hệ thống chữ viết cúa Ai Cập cổ. Đ en thê kỷ 19, nhà kháo
cố người Pháp là C ham pollion đã giải m ã được van tự Ai Cạp.

19

Luận Văn Tốt N ghiệp

SVTH: N guyễn Q uốc Tuấn


GVHD: Thầv Đinh Anh Tuấn

Truong ĐH Kỹ Thuât Công Nghe TP.HCM

Bức tranh tuờng vẽ hoàng hậu Nefertari
Tác phẩm văn học cổ xua nhất của Ai Cập có lẽ là các tác phẩm sách giấy papyrus
(chỉ thảo) Ipuwer, có niên đại 1800 TCN. Hiện nay bộ suu tập về các tác phâm cô
đại Ai cập còn có:
.
.
.
.

.

Sách
Sách
Sách
Sách

giấy papyrus W estcar ( 1600 TCN)
giấy papyrus Tulli (1400 TCN)
giấy papyrus Ebers (1300 TCN)
giấy papyrus Harris 1 ( 1180 TCN)
Chuyện của W enamun (1000 TCN)

Nghệ thuật hội họa Ai Cập cổ đáng để chúng ta kinh ngạc bởi nhũng tranh vẽ trên
tường trong các khu hầm mộ của các pharaon, trên các chất liệu gôm cô, C á c b u c
tranh mo ta canh sinh hoạt và sản xuất cũng nhu tín nguỡng tập tục của các cu dân
va vua chúa Ai Cạp. Các tác phẩm hội họa và các hoa văn trên gôm và đât nung đã
cung cấp cho các nhà Ai Cập học các tu liệu phong phú và sinh động.

TP.hCM

21
—

Luận Vãn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn


GVHD: Thầv Đinh Anh Tuấn

Trường ĐH K ỵ Thuât Công N ghê TP.HCM

Việc tồn tại cho đến ngày nay các tác phẩm hội họa Ai Cập cổ có thể do khí hậu
ô
cua sa m ạc va điêu kiện thiếu ánh sáng của các hầm mộ N hững bức vẽ của A Cập
co miêu tả về một thế giới vui tươi cho những người chết ở cõi vĩnh hăng Nhiêu bưc
họa ve canh đi vao coi am nhằm che chở ngươi chết đi về với C h ú a ườị vì ngựời Ai
Cập tin răng sự chết chi là sự chuyển chỗ ở sang một thế giới các vị than và điêu này
sẽ phù hộ cho những vị p haraông và các triều đại đang trị vì nước Ai Cập.
Nghệ thuật gốm CỔ Ai Cập cũng rất phong phú và tinh xảo. Người Ai Cập c ổ đã
kham phá ra Chat liệu men gốm khá sớm; trên các bề m ặt của gom cô Ai Cập có
chạm kììăc tinh xao ẹác hình nhỏ mô tả nhiều chủ đề. Đồ gốm thường được chôn
theo người chết và đê dùng vào các nghi lê than bi.
Giấy papyrus là m ột loại giấy do người Ai Cập cổ sáng chế ra, được làm từ cây
pãpyrus m ọc ở châu thô sông Nin Công nghệ làm giấy papyrus không được ghi lạ
va bị thất truyền theo thơi gmn, tuy vậỵT vào năm 1940 các nhà Ai Cập học đã phục
hoi được cong nghệ này. Người ta đã tỉm thấy những tam giây có kích thước kha
lơn, dài hang mét. Giấy papỵrus được người Ai Cập cổ dùng vào các việc ghi chép

lại cac canh sinh hoạt bao gom văn học, tôn giáo, lịch sử và các công việc han
chính.

1.3.4 Kiến trúc Ai Cập cổ.
pr

R\

&

EL

ĩ

22

Luận Văn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Q uốc Tuấn


Tnròng ĐH KỸ Thuât Công Nghê TP.HCM

Luận Văn Tốt Nghiệp

GVHD: Thầv Đinh Anh Tuấn

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn

Trường ĐH Kv Thuât Công Nghê TP.HCM

GVHD: Thầy Đinh Anh Tuần

Hơn 10.000 năm trước đây, châu thổ sông Nin là nơi khởi đầu m ột nền vãn minh
sớm cua the giơi Cung vơi sự xuat hiện nền văn minh Ai Cập cổ là các công trìn
xây <£mgvỉ im trm m ộ T h u vực tập tru n g d ay đạc. Ai Cập cỗ đã đê lại và dóng góp
cho nhân loại một trong Bay kỳ quan thế giới cổ đại, đó là Kim tự tháp Giza và
tượng nhân sư Sphinx khổng lồ.
. Đặc trưng kiến trúc Ai Cập cổ thể hiện sự khan hiếm vật liệu gỗ, nên
người Al Cạp co sử dụng vật liệu trong xây dựng chủ yêu là gạch chưa nung,
da cae loạt Trong suốt các triều đại Al Cập cổ, vật liệu đá được dùng âu .
ĐÔI khi, các vật liệu gạch có được dùng trong các công việc xây dựng lâu đài
của các H oang đế, phao đài và một số công trình dân dụng khác như tường
bao quanh lâu đài, đền đài và đô thị và các công trình phụ trợ ít quan trọng
trong cae đen đai. Rat nhiều cong trình nhỏ của Ai Cập cổ đã bị phá hủy và
cuôn trô, theo những con giận giữ bất thường của sông N in _Tuy r^ iê n do
điêu kiện khí hậu khô, nóng của Ai Cập cũng giúp bảo tồn được khá nhiêu các
công trinh xây bằng gạch chưa nung. Ví dụ ngày nay còn lại một sô ngôi làng
như D eir al-Madinahg pháo dai Buhen và M irgissa Các công trình bằng đá ơ
các khu đât cao, không ảnh hưởng bởi lũ lụt cua sông Nin nhưng cũng chịu tác
đọng không nhố của cac cơn bão cát sằn có ở vùng này.
Điều ấn tượng nhất chính là kỹ thuật xây dựng của n g ư ờ i Ai Cập cổ Những công
trình đô sộ cao lớn và chính xác theo quan niệm vũ trụ của người A C ậ p c ô đ ê n
hôn nay cũng làm cho các nhà khảo cô học lúng túng và việc liên tụ c khám pha
chúng và cỏ nhiều công trình n ghiêncử u m ớ i 7 đ ỹ ĩhay thế ¿ 0 c á c lậ p u * c ü
k h ô n l còn đứng
Cũng cần. n h á c d fe kiểu kiến trục đặc: tnrng c ú a các,cổng ử
theo kiêu của vòm ở triêu đại thứ 4; tất cả các lối vào của các công trình lớn được
kết cấu bời các cổng lớn có dâm đỡ.

1.3.5 Hội họa Ai Cập cổ

24

Luận Vãn Tốt Nghiệp

SVTH: Nguyễn Quốc Tuấn